SSG-TAG. el kitab. Sivil Savunma Görevlileri - Toplum Afet Gönüllüsü ve Halk n Afete Haz rl k E itimi. Edited by Foxit PDF Editor

Transkript

1 TAGtrYalova2 12/17/05 12:36 PM Page 1 Edited by Foxit PDF Editor SSG-TAG Sivil Savunma Görevlileri - Toplum Afet Gönüllüsü ve Halk n Afete Haz rl k E itimi el kitab Çengelköy stanbul tel: faks: e-posta: aheb@boun.edu.tr internet:

2 TAGtrYalova2 12/17/05 12:37 PM Page 3 SSG-TAG E itim Program Sivil Savunma Görevlileri - Toplum Afet Gönüllüsü ve Halk n Afete Haz rl k E itimi Bo aziçi Üniversitesi, Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araflt rma Enstitüsü, Afete Haz rl k E itim Birimi ve T.C. Sivil Savunma Genel Müdürlü ü, Sivil Savunma Koleji nden bir grup e itimci ve uzmanlar ile birlikte h az rlanm flt r.. Kaynaklar: T.C çiflleri Bakanl Sivil Savunma Genel Müdürlü ü City of Los Angeles Fire Department United States Federal Emergency Management Agency California Office of Emergency Services Community Stress Prevention Center Kiryat Shmona, Tel Hai College Bu yay n Yabanc Ülkelere Afet Yard m, Amerikan Uluslararas Kalk nma Kurumu nun AOT-G nolu resmi karar ile gerçekleflmifltir. Bu yay n içeri inin, Amerikan Uluslararas Kalk nma Kurumu aç s ndan ba lay c l yoktur. Copyright 2005, Bo aziçi Üniversitesi, Kandilli Rasathanesi ve Deprem Arafltırma Enstitüsü, Afete Hazırlık E itim Birimi ISBN: X DEPREM TEHL KE AVI Deprem Tehlike Av, tüm aile üyelerinin kat l m yla evde bafllat lmal d r. Evin her yeri, oda oda dolafl l p sars nt s ras nda nelerin uçarak, kayarak ya da düflerek tehlike yaratabilece i öngörülmelidir. En çok zaman geçirilen yerler kontrol edilmelidir. Örne in; aile üyelerinin uyudu u, yemek yedi i, çal flt ve oyun oynad yerler. Bir araflt rmac gibi çal flarak yap lmas gerekenler bir liste halinde s ralanmal, bulunan tehlikeler giderilene kadar takip edilmelidir. Deprem Tehlike Av çal flmas n yaparken önceliklerinizi belirleyin. 1. Yaflamsal tehdit yaratacak olan eflyalar n (yatak odas ndaki giysi dolaplar, vb.) sabitlenmesi 2. Maddi kay p ve ifl kayb yaratacak olan eflyalar n (bilgisayarlar, elektronik eflyalar, vb.) sabitlenmesi 3. Yaflam n z kolaylaflt ran ya da sizin için önemli olan eflyalar n (aile yadigâr biblo, vazo gibi eflyalar) sabitlenmesi Yükse e yerlefltirilmifl a r eflyalar, en k sa boylu aile üyesinin bafl hizas ndan daha afla da bir yere indirilmelidir. Mobilyalar, mutfak dolaplar da dahil olmak üzere duvarlara s k ca sabitlenmelidir. Beyaz eflyalar ve sofbenlerin s k ca sabitlendi inden emin olunmal d r. Tüpgazlar ve her türlü gaz tanklar bulunduklar yere s k ca sabitlenmelidir. Pencere önündeki yatak ve mobilyalar n yerleri de ifltirilebilir, dayan kl camlar kullan labilir, perdeler kapal tutulabilir. A r ve önemli elektronik eflyalar s k ca sabitlenmelidir. Ayd nlatma elemanlar n n tavana sa lam flekilde sabitlendi inden emin olunmal d r. Duvara çerçeve asarken kanca vida kullan lmal d r. Tehlikeli maddeler (zehirli, yan c, parlay c ) kontrol edilmeli ve güvenli flekilde tutulmal d r. Mutfak dolap kapaklar na sars nt s ras nda aç lmalar n önleyecek tutaçlar tak lmal d r. Buldu umuz tehlikeler: Düzeltilme tarihi: Bu yay n içeri inin haz rlanmas nda eme i geçenlere teflekkür ederiz. 1 Çengelköy stanbul tel: faks: e-posta: aheb@boun.edu.tr internet:

3 TAGtrYalova2 12/17/05 12:37 PM Page 2 A LE AFETE HAZIRLIK PLANI MAHALLEDE AFETE HAZIRLIK Tamamlad n z her maddenin yan ndaki kutucu a onay iflareti koyunuz. R SK DE ERLEND RMES VE PLANLAMA Bu konuda bir aile toplant s yapt k. Evde, her odada en güvenli yerleri belirledik. (Pencerelerden, üzerimize düflebilecek büyük ve a r eflyalardan ve yang na neden olabilecek soba, f r n gibi nesnelerden uzakta yerler) Evdeki ve binadaki alternatif ç k fl yollar n belirledik. Çevremizdeki olas yap sal olmayan tehlikeleri belirledik. Bölge ve baflkent d fl nda ba lant kuraca m z kifli/kiflileri ve telefon numaralar n biliyoruz. Bunlar: Tekrar nas l buluflaca m z biliyoruz. Evin içinde: Evin d fl nda: Mahallemizin d fl nda: Önemli evraklar m z n, adreslerin ve telefon numaralar n n birer kopyas n haz rlad k. Bu kopyadan bir nüsha bölge d fl ba lant kiflisinde, bir nüsha da deprem çantam zda bulunduruyoruz. Deprem sonras nda telefonu yaln zca acil durumlarda kullanmam z gerekti ini ö rendik. Bilgi edinmek için radyo ve televizyonu kullanmam z gerekti iniz biliyoruz. Her alt ayda bir plan m z gözden geçirmeyi kararlaflt rd k. Bu bilgiyi tan d m z herkese aktar yoruz. F Z KSEL KORUNMA ÖNLEMLER Binam z güncel deprem yönetmeli ine göre tasarlanm fl ve infla edilmifltir ya da yetkili bir mühendis taraf ndan incelenip gereken güçlendirme tamamlanm flt r. Binam z nemden koruyoruz ve gereken tamiratlar vakit geçirmeden yapt r yoruz. Sars nt esnas nda düflüp kayarak biz ya da çocuklar m z için hayati tehlike yaratabilecek yüksek ve a r mobilyalar, büyük elektronik eflyalar, ayd nlatma elemanlar n, beyaz eflyalar, tüpgazlar ve di er eflyalar kirifllere, kolonlara ve/veya döflemeye uygun flekilde sabitledik. çindeki nesnelerin sars nt esnas nda düflmesini önlemek için mutfak dolaplar n n kapaklar na güvenlik mandallar takt rd k, televizyonumuzu, bilgisayar m z ve di er elektronik eflyalar uygun flekilde sabitledik ve resim, tablo gibi nesneleri duvara asarken çengel vidalar kulland k. Bir yang n söndürücü bulunduruyor ve y lda en az bir defa bak m n yapt r yoruz. Sonraki nesillerimize aktarmak istedi imiz aile yadigar eflyalar m z depremde zarar görmemeleri için sabitledik. Tehlikeli maddelerin, sars nt esnas nda devrilip dökülmelerini önlemek için bunlar s n rl miktarda bulunduruyor, izole ediyor ve birbirlerinden ay r yoruz. Yataklar m z n yan nda bir çift ayakkab, bir çift ifl eldiveni ve pilleri yeni olan bir el feneri bulunduruyoruz. Deprem sonras nda, çevremizde gaz s z nt s olmad ndan kesinlikle emin olana kadar çakmak, kibrit ya da bunlar gibi yang na neden olabilecek fleyler kullan lmayaca n biliyoruz. K r labilecek pencerelerden korunmak için camlara kal n perdeler ast k, ya da üzerlerine film çektirdik. LK MÜDAHALE KAPAS TES : KAYNAKLAR VE BECER LER Hayat m z sürdürecek gereksinimlerimizi toparlay p evde ve arabam zda bulundurmak üzere deprem çantalar m z haz rlad k. (kifli bafl günlük 4 litre su, 3 gün yetecek kadar yiyecek, reçeteli ilaçlar, el f e n e r i, yedek piller, ilk yard m çantas, bir miktar nakit para, giysi, tuvalet ve kiflisel temizlik malzemeleri, yafll lar, çocuklar ve engelliler için gerekli olabilecek özel erzak ve ihtiyaçlar da içerecek flekilde haz rlanm fl bir çanta) Yang n söndürücünün nas l kullan laca n ö rendik. Elektrik flalterleri, do algaz ve su vanalar n nas l kapataca m z biliyoruz. Yaflad m z yerde, afet sonras nda kendi kendimize yard m edebilmek için organize olurken kullanabilece imiz olay kumanda sistemi ya da standart acil durum yönetim sistemi ilkelerini ö rendik. Afete ve acil durumlara haz rl k ile ilgili ilk yard m, yang nla mücadele, hafif arama kurtarma, telsiz haberleflmesi ve Toplum Afet Gönüllüsü bilgi ve becerilerini kazand k. 1. Herkesi Toplant ya Davet Edin lk toplant gündeminde flunlar olabilir: - Tan flma - Sorunun özet olarak tan mlanmas - Mahalledeki potansiyel tehlikeler - Mahalledeki kaynaklar - Olas çal flmalar n ve önceliklerin belirlenmesi - Görev da l m 2. Mahalle Envanteri: Riskler ve Kaynaklar n Araflt r lmas Tüm riskleri ve tehlikeleri tan mlay n ve haritada iflaretleyin. - Tehlikeli binalar - Yang n tehlikesi - Benzin istasyonlar - Radyoaktif maddeler (laboratuarlar, paratonerler) - Engelliler, yafll lar, çocuklar ve di er özel ihtiyaçlar olanlar n yerlerinin belirlenmesi Tüm kaynaklar ve becerileri tan mlay n ve haritada iflaretleyin - Operasyon, tedavi ve bar nak bölgelerinin kurulabilmesi için güvenli alanlar - Ekipman - nsan gücü (beceriler) Önceliklerinizi belirleyin. 3. Mahalle Haritas n n Haz rlanmas Riskleri ve k r lganl klar gösterin. Kaynaklar gösterin. Olas eriflim rotalar n gösterin. Olas müdahale bölgelerini gösterin. Olas bar nak bölgelerini gösterin. Haritaya kolay ulaflabilmek amac ile birkaç bölgede bulundurun. 4. Riskleri Azaltmak çin Harekete Geçin Komflular n za örnek olun. Aile Afete Haz rl k Plan n z ve Deprem Tehlike Av n z tamamlay n. Mahallenizde yang n söndürücülerin say s n art rmak için çal fl n. Komflular n za yap sal olmayan tehlikeleri anlat n ve eflyalar n sabitlenmesini ö retin. Bina yönetmelikleri hakk nda bilgi edinin ve yap güçlendirme çal flmalar için uzmanlarla temasa geçin. Mahallenizdeki okullar n afet haz rl yap p yapmad n kontrol edin. Mahallenizdeki genifl alanlara sahip ç k n ve koruyun. Çevredekiler için hayati tehlike oluflturan terkedilmifl yap lar n y k lmas için belediyeyle temasa geçin. 2 3

4 TAGtrYalova2 12/17/05 12:37 PM Page 4 O.K.S. OLAY KUMANDA S STEM O.K. LTS. S V L SAVUNMA MAHALLE GÖREVL LER OP. LOJ. KOMUTA Z NC R Emniyet Müdürü (fief K lavuz) Karakol Amiri (Bafl K lavuz) Mahalle Muhtar (K lavuz) Cadde ve Sokak K lavuzlar Bina Korunma Amiri ve Personeli Halk n Afete Haz rl kl Olma Çal flmalar nda Say l Sivil Savunma Bak m ndan Halk Taraf ndan Yap lacak Teflkilat ve Al nacak Tedbirler Hakk nda Yönetmelik Maddelerinin Uygulanmas fief Kılavuzluk ( l- lçe Emniyet Müdürü veya Amiri) Her l ve lçe Emniyet Müdürlü ü veya Amirli i sorumluluk bölgesi bir fief Kılavuzluk kademesini oluflturur. Her flef kılavuzluflun kapsadıflı alan bir Korunma bölgesidir. l ve lçelerde Emniyet Müdürü veya Amiri fief Kılavuzdur. fief kılavuz kendisine iki yardımcı seçer. fief kılavuzlar bu görevi, yetki devri yapaca ı rütbeli bir astı vasıtasıyla yürütebilir. fief kılavuzlar MÜLK DARE AM R NE karflı sorumludur. Bafl Kılavuzluk (Karakol Amiri) l ve lçelerde her karakolun sorumluluk bölgesi içindeki mahallelerden bir Bafl Kılavuzluk bölgesi oluflmaktadır. Her karakol bafl kılavuzluk karargahı, her karakolun amiri ise bafl kılavuzdur. Emniyet teflkilatı bulunmayan yerlerde bu görevler Jandarma teflkilatı tarafından yürütülür. Bafl kılavuzlar fief KILAVUZA karflı sorumludurlar. Bu temel organizasyon sistemi, yerel boyutta çal flt n z ya da yaflad n z yerde her seviyede, örne in, mahalle, site, iflyeri, kampüs ölçe inde kullan labilir. Yerel boyuttaki bu çal flma rapor edilerek, mahalle seviyesinde yürütülen çal flmalarla koordine edilmelidir. Mahalleler ba l bulunduklar Karakol Amirliklerine, Karakol Amirlikleri de lçe Emniyet Müdürlü üne rapor verirler. lçeler valiliklere, valilikler de hükümete rapor verirler. Herbir olay kumanda merkezini bir üçgene benzetebiliriz. Herbiri karfl laflt klar olaylara cevap verebilecekleri biçimde kendi içinde esnektir. Çal flan tüm gruplar komuta zincirinin bir üstündeki seviyeye rapor verir ve gerekli talimatlar ve kaynaklar da oradan al rlar. Verilen kararlar n isabetli olmas, olay bütün boyutlar ile görebilmeye ve bilginin do ru paylafl lmas na ba l d r. Kılavuz (Muhtar) l ve lçelerde her mahalle bir kılavuzluk bölgesidir. Mahallenin Muhtarı da kılavuzdur. Muhtarın görev yaptı ı yer veya ikametgahı kılavuzluk karargahı olarak seçilir. Muhtar kendisine iki yardımcı seçer. Kılavuzlar BAfi KILAVUZLARA karflı sorumludurlar. Cadde ve Sokak Kılavuzları (Vatandafllardan seçilir) Her mahallede cadde ve sokaklar için sivil savunma teflkilat personeli ve muhtarla müfltereken; vatandafllar arasından cadde ve sokak kılavuzları seçilir. Seçilen bu flahıslar kılavuzların yardımcılarıdır. Sivil Savunma konularında e itilirler. Cadde veya sokak kılavuzları KILAVUZLARA karflı sorumludur. Olay Kumanda Sisteminin 6 Temel Unsuru: Birleflik Kumanda Yap s Yönetilebilir Kontrol Aral Esnek Organizasyon Standart Dil Birli i Merkezi letiflim Ayr nt l Kaynak Yönetimi Bina Korunma Personeli (Binada yaflayanlardan seçilir) Bina korunma personeli nüfus mevcuduna göre Bina korunma amiri (Bina Yöneticisi) Bina tfaiyecileri (Yangın e itimi almıfl olanlar) Bina Hastabakıcıları ( lk Yardım e itimi almıfl olanlar) Bina Kurtarıcıları (Arama-Kurtarma e itimi almıfl olanlar) Sı ınak Amiri (Olası bir afette, öncelikle binada yaflayanları önceden belirlenmifl emin bir barına a nakledilmesinden ve bu yerin afet öncesinden hazırlanmasından sorumlu kiflidir.) 4 5

5 TAGtrYalova2 12/17/05 12:37 PM Page 6 S V L SAVUNMA MAHALLE GÖREVL LER OLAY KUMANDA S STEM ORGAN ZASYON YAPISI OP. O.K.S. O.K. LOJ. LTS. Bina Korunma Amiri ve Personeli Bina korunma amirleri; bina yöneticisi olup, di er korunma personeli ise binada oturan ailelerin de yardımı ile korunma amiri tarafından seçilirler ve sivil savunma hizmetleri yönünden korunma amirlerinin emrinde bulunurlar. Bina korunma personeli; flehir, kasaba ve daire ve müesseselerdeki sivil savunma teflkilleriyle askerlik veya milli savunma ile ilgili di er hizmetlere ayrılmamıfl olan bina içindeki yafllarındaki bireyler arasından seçilir. Sivil Savunma Koruma Malzemesi Ev, apartman ve içinde oturulan di er binalarda sivil savunma bakımından bulundurulması gereken malzeme çeflitleri flunlardır: Yangın söndürme malzemesi, Yiyecek ve içeceklerin korunması ve yedeklenmesi için gereken malzeme ve maddeler, Sı ınaklarda (barınaklarda) bulundurulması gereken malzemeler, lk yardım malzemesi, Acil kurtarma ve onarma malzemesi Sivil Savunma Halk Tarafından Alınacak Tedbirler Yangınlara karflı önleyici ve söndürücü tedbirler, Yiyecek ve içecek maddelerinin ko e yedeklenmesi, Barınaklar Tahliye-Seyreklefltirme veya kabul iflleri, Birbirlerine karflılıklı yardım, Afet haberleri ve bu haberlerde yapılacak ifller. PLANLAMA KOM TES K lavuz (Muhtar) Mahalle Envanteri Risk Belirleme Halk E itimi OPERASYON BÖLÜM L. (SSG-TAG) Tehlike Belirlenmesi ve Kontrolü Ekip L. Hasar Tesbiti ve Hafif Arama ve Kurtarma Ekip Lideri Afette lk Yard m Ekip Lideri Küçük Yang nlara ve Basit Tehlikeli Maddelere Müdahale Ekip Lideri Emniyet (örne in; okul tahliyesi) Ekip L. OLAY KUMANDA MERKEZ Kumandan (Aza) Kumandan Yard. (SSG-TAG) Haberleflme Sorumlusu (SSG-TAG) DARE VE LET fi M BÖLÜM L DER (SSG-TAG) Halk Bilgilendirme Sorumlusu Harita Sorumlusu Emniyet Sorumlusu Kay t Sorumlusu LOJ ST K BÖLÜM L. (SSG-TAG) Ekipman ve Teçhizat Ekip Lideri Su ve Yiyecek Ekip Lideri Trafik Kontrolü ve Ulafl m Ekip Lideri Bar nma ve Hijyen Ekip Lideri Psikolojik Destek ve Yönlendirme Ekip L. Yard ma Gelenler Ekip Lideri Farkl kurumlar bu flemay gerekti inde çeflitli yönlerden kendi koflullar na göre uyarlayacaklard r; bununla birlikte temel sistem ayn d r ve basittir. Bu örnek mahalle baz nda kullan lacak flekilde uyarlanm flt r. Herhangi bir operasyonda yönetim, Olay Kumanda Merkezi ndeki Olay Kumandan ndad r. Olay Kumandan n n hemen yan nda herfleyin kaydedilmesinden ve iletiflim kanallar n n oluflturulmas ndan sorumlu, " dare ve letiflim Bölümü bulunur. Kumandan n alt nda bir Operasyon Bölümü ve bir de Lojistik Bölümü yer al r. Operasyon bölümü tehlikelerin tan mlamas ve kontrolü, hasar de erlendirmesi ve hafif arama-kurtarma, afet ilkyard m, küçük yang nlar söndürme ve güvenlik gibi müdahale faaliyetlerini yürütür. Di er bölüm ise Lojistik tir. Operasyon bölümünü destekler; ekipman ve malzemeler ile su ve yiyecek sa lar. Trafi in kontrolü, ulafl m ve nakil, ulaflt rma, bar nak ve çevre sa l önlemleri, psikolojik destek ve dan flmanl k, gönüllülerin görev da l m da dahil olmak üzere gerekli olan herfleyi Lojistik Bölümü üstlenir. Bu ifl bölümünün amac, yap lmas gereken iflleri uygun flekilde s n fland rmak, önemli bilgileri bir yerde toplamak, kaynaklar ve eme i en etkin bir biçimde kullanmakt r. Planlama Komitesi, afet sonras nda Planlama Bölümü olarak çal flmaya bafllar. Olay Kumanda Merkezinin (OKM) Konumu Bafllang ç olarak kumanda ekibi, kumanda merkezini kurmal d r. E er mahalledeki kifliler bunu afetten önce planlam fllarsa bir kumanda merkezi tespit etmifl olmalar beklenir. Kumanda Merkezi nin konumu: Merkezi yerde Ulafl labilir Mevcut malzeme depolar na yak n T bbi müdahale alan ndan ayr Trafik karmaflas ndan uzak Potansiyel tehlikelerden uzak bir yerde olmal d r. Yukar daki özelliklere sahip yedek ikinci bir yer de belirlenmelidir. 6 7

6 TAGtrYalova2 12/17/05 12:37 PM Page 8 BAS T SINIFLANDIRMA VE HIZLI MÜDAHALE YÖNTEM ( B S H M ) AFETLERDE TIBB OLMAYAN YARALILARIN SINIFLANDIRILMASI ( T R A J ) Amaç yaflam kurtarmak ve en çok kifliye en gerekli yard m yapabilmektir. Afet durumunda yani ortamda çok fazla say da sa l k yard m na gerek duyan insan olmas na ra men, yeterli sa l k görevlisi ve malzeme bulunmad durumlarda ilkyard mda ve tafl mada öncelik belirleme için s n fland rma yap l r. Bunun için, Yaflam Kurtaran Önlemler olarak havayolunun aç lmas, kanama kontrolü ve flok müdahalesi tekniklerinin bilinmesi gereklidir. Basit S n fland rma ve H zl Müdahale Yöntemi (BSHM): BSHM uygulamas, dünyada en yayg n kullan lan triaj yöntemidir. Solunum, Dolafl m ve Bilinç (SDB) durumuna göre yaral lar s n flamay amaçlar y l nda California da gelifltirilmifltir. (START: Simple Triaj And Rapid Treatment) ÖNCE SESL TR AJ LA BAfiLA Kendini Tan t ve Yürüyebilenlerin Sana Do ru Gelmesini Söyle YÜRÜYEMEYENLER (ÖN B L NÇ) OMUZUNDAN SARS ve SESLEN 1. SOLUNUM Bak, Dinle, Hisset! YÜRÜYEB LENLER HAF F Çok Say da Kazazede Aras nda Triaj: Amaç, En çok say daki kifliye en çok fayday sa lamakt r. Triaj, müdahale ve nakil öncesinde kazazedeler aras nda öncelik belirleme iflidir. Her kazazedeye, sa l k durumundaki aciliyete göre bir renk verilir. Yöntem uygulan rken, karar verildi i anda o kiflinin triaj biter, ve bir sonraki kazazedeye geçilir. De erlendirme sonucunda, kifliler farkl renklerde kodlanm fl 4 gruptan birisine ayr l r. Müdahale edilen her kazazede için, ayr lateks eldiven kullan lmal d r. HAF F (H): Hayati tehlike yoktur. Ancak durumlar kötüleflebilir. Gözetim alt nda tutulmal d r. htiyaç oldu unda yard m edebilirler. (En çok ba ran grup oldu u için, dikkat edilmezse tüm kaynaklar tüketir, a r yaral lar n az yard m almas na neden olurlar). AC L (A): Hayati tehlike içinde olanlard r. Mümkün olan en k sa zamanda, doktor müdahalesi gerekir. Ölüm ya da kal c sakatl k riski vard r. Terkedilmeden önce, kanama kontrolü yap l r ve flok pozisyonu verilir. K NC L ( ): Hayati tehlike yoktur. Ancak durumlar kötüleflip, acile dönebilir. Acil grup müdahalesi tamamland ktan sonra bu gruba müdahale edilir. Bu s rada gözetim alt nda tutulmal d r. SOLUNUM YOK (SY): Solunum al namayan kazazedeler. Ayr yerde gözetim alt nda tutulmal d r. (Ülkemizde ölüm tan m koymak hekim yetkisindedir. Ancak belirgin özelliklere bak larak ölmüfl oldu u düflünülen kiflilere yard m geciktirilebilir. Yine de bunlar n hekim taraf ndan görülmesi gerekti i unutulmamal d r). SOLUNUM YOK SOLUNUM YOK Havayolunu Aç (2 kez dene) SY SOLUNUM GELD! HAVAYOLUNU AÇIK TUT AC L SOLUNUM VAR DAK KADA ARASI DAK KADA ARASI DE L! AC L Triaj S ras nda lk Yard m: Kazazedenin triaj tamamlan nca, sadece afla daki ilk yard m uygulamalar (gerekiyorsa) yap l r: Havayolunun Aç k Tutulmas Kanama Kontrolü fiok Pozisyonu 2. DOLAfiIM K lcaldamar Renk Dönüm Testi veya Nab z Kontrolü Yap! 2 SAN YEN N ALTINDA VEYA NABIZ VAR 2 SAN YEN N ÜSTÜNDE VEYA NABIZ YOK! AC L Triaj Sistemati i: Dur, Bak, Dinle, Düflün! Sesli Triaj Yap! Bulundu un Noktadan Baflla! Herkes çin SDB Kontrolü Yap! Tüm Kazazedeleri S n fla! KOMUTLARA UYMUYOR! 3. B L NÇ DÜZEY Basit Komutlar Uyum? KOMUTLARA UYUYOR Müdahale bölgesi: Tehlikelerden uzak - olay bölgesine yak n, Tehlikelere göre daha yüksekte ve rüzgar üstünde, Kolay ulafl labilir (havadan ve karadan), rüzgar müdahale bölgesi AC L K NC L Genifllemeye elveriflli olmal d r. tehlike 8 9

7 TAGtrYalova2 12/17/05 12:37 PM Page 10 B NA HASAR SINIFLANDIRMASI I.N.S.A.R.A.G. (B.M. ULUSLARARASI ARAMA KURTARMA GRUBU) ÇÖKEN YAPIDA 6 KURTARMA EVRES 1. Evre B Bilgi Toplama & Araflt rma 10 EMN YET Ç N YAPISAL HASAR SINIFLANDIRMASI Arama ve Kurtarma çal flmalar süresince: YEfi L SARI KIRMIZI Hafif Hasar: çeri girip ç kmak için güvenlidir. çeride ilk yard m yap labilir. Orta Hasar: çeri girmek ve uzun süre kalmak risklidir. Mecbur kal nmad kça, içeride ilk yard m yap lmamal d r. Sadece sa kalanlar arama ve d flar ç karmak için, s n rl say da insan içeri girmelidir. Bina kap s nda ekibin emniyetinden sorumlu bir haberci beklemelidir. A r Hasar: Güvenli de ildir. Enkaz halinde ya da çökmemifl halde olabilir. Deprem Arama Kurtarma Ekibi gerektirir. Kazalar Önlemek için emniyet fleridi ile çevrilmelidir. B NA ELEMANLARI (özellikle betonarme) Yap sal Yap sal Olmayan DÜfiEY Kolonlar Dolgu Duvarlar Perde Duvarlar Bölme Duvarlar Pencereler YATAY Kirifller Asma Tavanlar Zemin Tavan Çat Temel BA LANTILAR Kolon-Kirifl Ba lant lar Kolon veya Kirifllerin Kirifl-Kirifl Ba lant lar yap sal olmayan dolgu duvarlar ile ba lant lar 2. Evre T Tesisatlar n kapat lmas 3. Evre T Öncelikle kaba yüzey taramas 4. Evre B Bütün boflluklar n aranmas 5. Evre E Girifl yolu aç larak kazazedeye eriflilmesi 6. Evre E Enkazda kimsenin kalmad ndan emin olana kadar enkaz n aranmas Her arama kurtarma çal flmas nda aflamalar farkl yo unlukta ya da h zda gitmekle beraber birbirini izler. Burada yeflil ile renklendirilen ilk 3 evrede (BTT) acil olarak SSG-TAG lar çal flabilir. Bu evreler hafif arama-kurtarman n görev tan m na karfl l k düfler. Burada k rm z ile renklendirilen son 3 evrede (BEE) resmi ve profesyonel olarak e itilmifl kurtarmac lara gereksinim vard r. ULUSLARARASI B NA fiaretleme S STEM ç kar lan canl say s KAZAZEDEN N B NADAK TAHM N YER N fiaretleme S STEM Muhtemel kazazede L=# D=# Bina / Tehlikeler Bilgisi G/N Ekip smi girifl tarihi/saati ç k fl tarihi/saati belirsizlerin say s (?) di er kazazedelerin yeri ve say s Kesin olarak tespit edilmifl kazazede ç kar lan ölü say s Live: canl Dead: ölü Kesin olarak tespit edilmifl ölü Binaya girmeden önce kare çiz, karenin içine; Ekip ad ve/veya numaras Girifl tarihi ve saati Bina arand ktan sonra karenin içine; Ç k fl tarihi ve saati G (Go) Gir N (No Go) Girme (gönüllü için) En Üstte buldu unuz tehlikeler Solda ç kar lan canl say s Sa da ç kar lan ölü say s En Altta belirsizlerin say s (?) çerde oldu u söylenen say dan eksik kifli say s (say flüpheliyse, yan na soru iflareti konur) Di er kazazedelerin yeri ve say s (ç kar lamayanlar) Arama Kurtarma ifllemi GÖNÜLLÜ EK PLERCE tamamlanm flsa, karenin etraf na daire çizilmez. Arama Kurtarma ifllemi PROFESYONEL EK PLERCE tamamland ktan sonra karenin etraf na büyük bir daire çizilir. Canl ç kar lanlar Ölü ç kar lanlar L=# D=# L=# D=# 11

8 TAGtrYalova2 12/17/05 12:37 PM Page 12 PS KOLOJ K LK DESTEK HALK SA LI I PS KO-SOSYAL TEPK LER yabanc laflma, sosyal ortamlardan geri durmak, baflkalar ile iliflki kurmakta zorlanmak, madde ba ml l, ifl-güç yapmakta isteksizlik, aile içi fliddet B L fisel / DÜfiÜNSEL TEPK LER konsantrasyon bozuklu u, kafa kar fl kl, olaylar çarp tmak, önlenemeyen düflünceler, kendine güvende azalma, yetersizlik, kendi kendini suçlamak Çocuklar: ANORMAL DURUMLARDA NORMAL DAVRANIfiLAR Çocuklar ailelerinden ay rmay n. yileflme çal flmalar na kat lmalar n engellemeyin Olabildi ince normal yaflant lar n sürdürmelerini sa lay n. Kendinize ve Baflkalar na Yard m Etmek: Afetin etkileri ile bafla ç kmak için, BEDENSEL TEPK LER yorgunluk, uyku bozukluklar, a r larda art fl,ba fl kl k sisteminde zay flama, bafl a r s, artan hastal klar, mide-ba rsak hastal klar, ifltahta de ifliklik, cinsel güçlükler, sürekli irkilmek Duygusal aç dan: Kendi duygular n z anlay n. Baflkalar yla duygular n z hakk nda konuflun. Baflkalar n n duygular n, onlar de ifltirmeye çal flmadan kabul edin. Baflkalar na karfl hoflgörülü olun. Çocu unuza daha fazla zaman ay r n. Birine sar l n, dokunmak her zaman iyi gelir. Gerçekten dinlemeyi ö renin ve dinledi inizi belli edin. Ancak sorunu sahiplenmeyin. Yard m etmek isteyenlerin yard mlar n kabul edin. Fiziksel aç dan: Yeterince dinlenin. Bedensel faaliyetlere bafllay n. DUYGUSAL TEPK LER flok, k zg nl k, inanamama, korku, kontrol edilemeyen a lama, suçluluk, yas, utanç, huzursuzluk, çaresizlik, umutsuzluk, depresyon, engellenmifllik, güçsüzlük hissi, hayalk r kl, ilgisizlik, gelecek kayg s, yard m edenlere karfl reddedici olmak SU Temizli inden emin olmad n z sular içmeyin. çmek için klorlanm fl, kaynat lm fl ya da ambalajl sular kullan n. Klorlu su sa l kl sudur, unutmay n. Kuyu ve artezyen sular n kullan rken mutlaka klorlay n. ÇME SULARININ M KROPLARDAN TEM ZLENMES Ç N YAPILACAKLAR Ambalajl su haricinde içilecek sular afla da belirtilen yöntemleri uygulamadan içmeyin: KLORLAMA: Varsa haz r paket klorlu ana eriyik ten bir litre (5 su barda ) suya 3 damla konur ya da 1 lt suya 2 damla kat ks z çamafl r suyu eklenir, kar flt r l r ve 30 dakika bekletilir. Bekletildikten sonra bu su güvenle içilebilir. KAYNATMA: Sular on dakika süreyle kaynat l nca içindeki mikroplar ölür. Kaynat lan su üstü örtülerek so utulmal ve daha sonra içilmelidir. Kaynam fl su tad n gidermek için suyun birkaç kez yavafl bir biçimde kaptan kaba boflalt lmas yeterlidir. BARINMA Afetten hemen sonra yeni bar nma ortam haz rlan r. Bu amaçla ço unlukla çad rlar kullan l r. Çad rlar kurulurken uyulmas gereken kurallar vard r. Çad rlar mümkünse yang n tehlikesi de gözetilerek 8-5 er metre ara ile düzgün s ralar halinde kurulmal d r. Yollara ve su kaynaklar na yak n, drenaj kolay, hafif meyilli arazide sivrisinek üreme yerleri ve çöplük gibi sak ncal yerlere uzak alanlarda kurulmal d r. Her 5-6 çad r için bir çöp bidonu ve bir tuvalet ve en az 200 litrelik bir su deposu bulunmal d r. TUVALET VE ÇÖP Tuvaletler, yerleflim yeri ve su kaynaklar nda uzak, sineklere kapal, koku ç kmayacak ve kolayca temizlenebilecek flekilde yap lmal d r. Her 100 kifliye 5 tuvalet hesaplanmal d r. lk 72 saatte daha çok kuru tip tuvalet çukurlar haz rlan p, etraf çarflaf ya da battaniye ile çevrilerek tuvalet ortam yaratmak mümkündür. Çöpler, a z kapakl bidonlarda saklan r, s k olarak yak larak ya da gömülerek imha edilir. 2x2x1 metre boyutlar nda bir çukur 200 kiflinin çöpüne, 7-10 gün süre için yeterli olur. Hayvan leflleri de ayn flekilde imha edilmeli, köpek ve yaban hayvanlar n n ulaflamayaca derinli e gömülmelidir. At k sular n yüzeyde ak p gitmelerine izin verilmez. Özellikle mutfak, hastane gibi yerlerin at k sular n n topra a aç lacak süzme kuyular nda toplanmas sa lan r

9 TAGtrYalova2 12/17/05 12:37 PM Page 14 OLAY KUMANDA S STEM (OKS) GÖREV TANIMLARI OP. O.K.S. O.K. LOJ. LTS. (OKS) GÖREV TANIMLARI 14 BÜTÜN GÖREVLER Ç N: LK YAPILACAKLAR: Kiflisel güvenlik malzemelerinizi ve pozisyonunuz gere i kullanaca n z malzemeleri elde edin: örne in; kask, yelek, görev tan m ka d n n bulundu u dosya. Olay Kumandan ndan durum de erlendirmesi al n. GÖREV SONLANDIRMASI Ç N: Olay Kumandan n n direktifleri do rultusunda müdahale ekiplerini ihtiyaç kalmad durumlarda hizmet bölgesine kayd r n. Tekrar kullan labilecek ekipman ve malzemelerin Lojistik Bölümüne iadesini bir tutanak ile sa lay n. Olay Kumandan taraf ndan onaylanmas durumunda ekipleri yeniden görevlendirin ve faaliyet s ralamas n gösteren çizelgeyi tamamlay p yetkili idari birime iletin. OLAY KUMANDANI (OK) ÖNCEL KL SORUMLULUKLAR: Olay Kumandan, görevliler gelene kadar afet operasyonlar nda tek sorumludur. Olay Kumanda Merkezinde kal p, tüm operasyonu izler ve yönetir. Kendi ekibinin ve mahalle sakinlerinin emniyetini gözetir. LK YAPILACAKLAR: Olay n türünü ve kapsam n belirler. Yap lar n hasar durumlar n ve insan hayat n tehdit eden herfleyi belirler. OKS Organizasyonunu kurar. Olay Kumanda Merkezini kurar. Öncelikle Haberleflme Sorumlusunu, Lojistik Bölüm Liderini, Operasyon Bölüm Liderini, Planlama Bölüm Liderini, dare ve letiflim Bölüm Liderini belirler. Di er ifller için de kaynaklara göre görev da l m n yapar. Operasyonel Ekipler Lojistik, Yang n ve Tehlikeli Madde, Hafif Arama Kurtarma, Triaj, lk Yard m ve T bbi Yard m, Di erleri, Harita Sorumlusu; Hizmet Bölgelerini Oluflturma Olay n boyutlar n belirler. Hemen müdahale edilmesi gereken durumlar Yüksek Öncelikli Müdahalesi bir süre bekleyebilecek olan durumlar Düflük Öncelikli Olaylar önceliklerine göre s ralay n. (Önem s ras ile) Müdahale için al nan e itime göre; Kaynaklara göre; Yaflamsal tehlikelere göre; Yap sal hasarlar n neden olabilece i tehlikelere göre; Baflar olas l na göre. OK, olaylara müdahale için kaynak da l m n da yapar. Ekip liderleri Personel Malzeme Bütün yap lanlar n kayda geçmesini sa lar. OPERASYONEL GÖREVLER: Bütün mahallede kapsaml durum de erlendirmesi ile durumun izlenmesi; Mahalle haritas n n düzenli olarak gözden geçirilerek arama, kurtarma ve hasar tespitine iliflkin son durumun iflaretlenmesi; Düzenli aral klarla ekip liderlerinin kontrol edilmesi ve bilgilerin yenilenmesi; Gönüllülerin görevlendirilmesi ve gerekti inde görev de iflimi yap lmas ; Mahalledeki durumun, gerekti inde, (haberleflme birimleri üzerinden) yerel yönetime bildirilmesi; Ekiplerin gözetilmesi; Bütün gönüllülerin düzenli aral klarla dinlenmelerinin sa lanmas ; Acil müdahalelerde, ekip üyelerinin mevcut durumla ilgili her türlü öncelik ve müdahele plan hakk nda bilgilendirilmesi; lgili resmi görevliler ve profesyonel yard m ekipleri geldi inde mevcut durum öncelikler ve müdahale plan hakk nda bilgi verilir; istenirse görevin devredilmesi ve onlara yard m edilmesi ya da halen oldu u gibi göreve devam edilmesi önerilir. ÖNEML NOKTALAR: Yönetilebilir Kontrol Aral 3 den 7 ye kadar (ideali 5). Olaylar birbirleri ile birlefltirilebilir. Kaynaklar n ve olaylar n say s artt kça organizasyonun boyutuda büyümelidir. Mevcut sorunlar ve eldeki kaynaklar görünür k lman zda bir harita iflinize yarayacakt r. EK PMAN / TEÇH ZAT: Mahalle haritas, Görev tan m dosyalar, K sa Mesafe Telsiz (PMR, FRS), Amatör Telsiz, AM/FM Radyo, Görev yelekleri / Görev bölgesi kimlikleri, Masa ve sandalye, Mahallede yaflayanlar n listesi, Afet müdahale formlar, Megafon, Olay Kumanda Merkezi k rtasiye ve malzemeler (kalemler, vs.) gibi... 15

10 TAGtrYalova2 12/17/05 12:37 PM Page 16 (OKS) GÖREV TANIMLARI (OKS) GÖREV TANIMLARI 16 OKM KAYIT GÖREVL S SORUMLULUKLAR: Kumanda Merkezi Formlar ile gerekli kay tlar n tutulmas ve yaz l haberleflmenin sa lanmas. KULLANILMASI GEREKEN FORMLAR: Olay Durum Rapor Formu: Olay hakk ndaki ayr nt lar de erlendirebilmek ve yak ndan takip edebilmek amac yla kullan l r. Bölgedeki yap sal ya da yap sal olmayan tüm hasarlarla ilgili ayr nt lar n, OKM ne rapor edilebilmesi için kullan l r. Mesaj Formu: Kumanda Merkezinden gönderilen ya da Kumanda Merkezine iletilen bütün mesajlar n belgelenmesi için Olay Kumandan n n grup gönderip göndermeyece i durumlar n belgelenmesi, Olay Durum Rapor Formunu kullanarak, Olay Kumandan taraf ndan, SSG-TAG lar n neler syapabilece ine karar verilen olaylar n listelenmesi; Olay Kumandan, olaylar öncelik s ras na koymadan önce, en önemli olandan en az önemli olana do ru olay s ra numaras verilmesi; Olay Kumandan bir ekibi görevlendirdi inde (yang n, arama kurtarma, triaj, ilk yard m ve t bbi ekip gibi) ekibin göreve bafllama ve görevi tamamlama zaman n kaydeder. Gönderilen ya da teslim edilen yaz l mesajlar Olay Kumandan na iletilir. HABERLEfiME SORUMLUSU (Bu görevi, e er varsa, tercihen amatör telsizci olan bireyler üstlenmelidir.) SORUMLULUKLAR: Olay Kumandan n n gölgesi gibi çal flmal d r. Kumandan n, operasyon s ras nda foto raf n bütününü görebilmesinde en büyük rolü üstlenen kiflidir. Ald talimatlara sad k kalarak haber iletmeli, edindi i bilgileri de de ifltirmeden ya da yorumlamadan kumandana iletebilmelidir. Özellikle telsiz haberleflmesi s ras nda, frekanslar herkes taraf ndan dinlenebilece i için, ekibi ve kendisini zor duruma düflürecek konuflmalardan kaç nmal d r. Afetten önce, ekibi temel haberleflme prensipleri konusunda e itmek de onun görevlerinden bir di eri olmal d r. OPERASYONEL GÖREVLER: Yap lan tüm haberleflmenin kayd n tutmak ya da tutulmas n sa lamakt r. Geriye dönük bilgi paylafl m ve kontrolü afetler s ras nda son derece önemlidir. Bulundu u frekans n yasal ve etik kurallar na uygun haberleflmek. D fl kurumlar n temsilcileriyle olay kumandan aras nda köprü görevi görmek. Arazideki ekiplerin OKM ile olan irtibat n canl tutabilmek. Vardiya de iflimlerinde herhangi birini de il, e er mümkünse haberleflme konusunda e itimli birisini iflin bafl na getirmek. Afet zaman kullan lmak üzere tahsis edilmifl frekanslar, kriz merkezi frekanslar n, kendi ekibinin frekanslar n ve di er kurum ya da ekiplerin frekanslar n ayn zaman diliminde dinleyebilmelidir. HALKI B LG LEND RME SORUMLUSU (SÖZCÜ) (Bu görevi zaman zaman Olay Kumandan da üstlenir.) SORUMLULUKLAR: Halk olayla ilgili önemli bilgileri ö renmek ister ve buna hakk vard r. Halk bilgilendirme sorumlusu, operasyon boyunca mahallenin tek yetkili sözcüsüdür. Verilen bilgiler tutarl ve geçerli olmal d r. Halk bilgilendirmek için gecikilmemelidir. OPERASYONEL GÖREVLER: Yapt n z herfleyin kayd n tutun ve haberleflmeyi sa lay n. Duruma uyum sa lay n. Raporlar Olay Kumandan taraf ndan onaylanmal ve flu bilgileri içermelidir. Herfleyin yoluna girece i konusunda güven sa lanmas ; Olay ya da afetin nedenleri ve gerçekleflme zaman ; Mevcut durum, mahallenin durumu, verilen destek, yaral lar, vb. Görevlilerce onaylanmad kça hiçbir ölümü rapor etmeyin. Hiçbir isim vermeyin. De erlendirme raporlar n okuyun. Her zaman aç k ve net olun. Güven ve duygusal etkileri göz önünde tutun. Spekülasyondan, abart dan, yalandan, kay t d fl bilgilerden, tart flmadan ve bunun gibi fleylerden kaç n n. Yorum yok cümlesini kullanmaktan kaç n n. Gönüllülere bas ndan gelebilecek tüm sorular halk bilgilendirme sorumlusunun yan tlayaca n hat rlat n. Olay Kumandan ile belirli aral klarla görüflerek bilgileri güncelleyin. EK PMAN / TEÇH ZAT: Görev yelekleri ya da görev bölgesi kimlikleri; AM/FM radyo; Kalem/ Ka t / iflaretleme kalemleri. HAR TA SORUMLUSU SORUMLULUKLAR: Bölgedeki yetkili resmi Acil Durum Koordinatörünü, herhangi bir operasyonu ya da olay etkileyebilecek de ifliklikler hakk nda bilgilendir. LK YAPILACAKLAR: Bölgenin bir haritas n bulun ya da çizin. Haritada kuzeyi gösterin (etraf n görebiliyorsan). 17

11 TAGtrYalova2 12/17/05 12:37 PM Page 18 (OKS) GÖREV TANIMLARI (OKS) GÖREV TANIMLARI Haritay kuzey yönüne göre oluflturun. Hasar Tespitlerinden tüm olaylara kadar herfleyin kayd n tutun. Olaylar bölge haritas üzerinde yerlefltirin. Harita üzerinde mevcut yap lar n iflaretlemesini yap n. S naklar, bar naklar, okullar, barajlar vb. Her olay için bir renk belirleyin. K rm z : Yang n; Mavi: T bbi; Yeflil: Arama Kurtarma; Siyah: Di er gibi... Rüzgar n yönünü tayin edip, olaylar nas l etkileyebilece ini hesaba kat n. OPERASYON BÖLÜM L DER SORUMLULUKLAR: Operasyon Bölüm Lideri, Olay Kumanda Merkezi nde bulunur ve afet durumunda do rudan müdahale çal flmalar nda yer al r. SORUMLULUKLARI ARASINDA YER ALAN BAfiLICA KONULAR: Mahallede hasar ve tehlike tespiti, Emniyet ve Hafif Arama Kurtarma, lk yard m, Küçük yang nlar n söndürülmesi, Kaynaklar n ve ihtiyaçlar n n tan mlanmas. OPERASYON GÖREVLER : T bbi Müdahale alan n n ve nakil araçlar n n yerini saptay n. Ek kaynaklar ya da eleman gerekti inde Operasyon ve Lojistik Bölümünlerini haberdar edin. Müdahale ekiplerinin koordinasyonunu yap n. Müdahale ekiplerinden bilgiler geldikçe, bu bilgileri Olay Kumandan na iletin. Olay Kumandan n görevler ve öncelikler konusunda bilgilendirin. Müdahale ekiplerinin çal flma standartlar n izlediklerinden, emniyeti sa lad klar ndan ve faaliyet raporlar n ilettiklerinden emin olun. Dinlenme aral klar koyun ve ihtiyaçlara göre ekip üyelerinin görevlendirmelerinde de ifliklikler yap n. EK PMAN VE TEÇH ZAT: Görev yelekleri ya da görev bölgesi kimlikleri, Amatör telsiz, KMT Telsizler; Kalem, ka t ve formlar n bulundu u dosya, Müdahale ekibi: görev tan m / kontrol listesi, malzeme, formlar, LKYARDIM/TR AJ EK P L DER SORUMLULUKLAR: Yaral lar hayati tehlike önceli ine göre s n fland r l r. lk yard m yap l r. Tibbi Müdahale Alan kurulur. Operasyonun her aflamas nda, Operasyon Bölüm Lideri ile ba lant l çal fl l r. Tedavi yerinin belirlenmesi ve acil bak ma gerek duyanlar n rapor edilmesi için Operasyon Bölüm Lideri ile çal fl l r. * Emniyet her zaman birinci derecede önemlidir! Önce kendi emniyetiniz, sonra ekip arkadafl n z n, sonra kazazedenin emniyeti gelir! OPERASYONEL GÖREVLER: Görevlendirmelerinizi yaz n. Lojistikten malzeme ve ekipman sa lay n. Mutlaka kiflisel emniyet malzemelerinizle çal fl n. Ekip Kontrol Formu doldurun. (Rapor üzerinden de erlendirme yap n.) Ekiptekileri görev konusunda bilgilendirin. Ekiplerinizi oluflturun. Her zaman eflli çal fl n. Ekiplerinizin görev da l mlar n yap n. Her operasyona bafllamadan genel durum de erlendirmesi yap n. Kaynaklar n z denetleyin ve da t m n yap n. Siz operasyona do rudan dahil olmay n. Siz emniyetten sorumlusunuz. Kendinizi ve ekibinizi tehlikeye atacak ifllerden kaç n n. Olay Kumandan n sürekli bilgilendirin. ( htiyaçlar/ Süreç/ Durum Tan m ) Raporlamay sa lay n. ÖNEML NOKTALAR: T bbi Müdahale Bölgesi Öngörülen kazazede say s na hizmet verebilecek büyüklükte bir alan olmal ; Tehlikelerden uzak olmal ; Ulafl labilir olmal. Triaj bölgesi Acil ve kincil müdahaleler için ayr bölgeler kurulmal ; Bölgedeki di er ekip ve gruplar n haberdar edilmesi; Triaj n belirli aral klarla tekrar edilmesi

12 TAGtrYalova2 12/17/05 12:37 PM Page 20 (OKS) GÖREV TANIMLARI (OKS) GÖREV TANIMLARI 20 HAF F ARAMA-KURTARMA EK P L DER SORUMLULUKLAR: lk hasar tespiti yap l r. Sadece hafif ve orta hasarl yap lar için arama ve kurtarma yap l r. Operasyonun her aflamas nda, Operasyon Bölüm Lideri ile ba lant l çal fl l r. * Emniyet her zaman birinci derecede önemlidir! Önce kendi emniyetiniz, sonra ekip arkadafl n z n, sonra kazazedenin emniyeti gelir! OPERASYONEL GÖREVLER: Görevlendirmelerinizi yaz n. Lojistikten malzeme ve ekipman sa lay n. Ekip Kontrol Formunu kullanarak rapor haz rlay n. (Rapor üzerinden de erlendirme yap n.) Ekiptekileri görev konusunda bilgilendirin. Ekiplerinizi oluflturun. Her zaman eflli çal fl n. Ekiplerinizin görev da l mlar n yap n. Her operasyona bafllamadan genel durum de erlendirmesi yap n. Kaynaklar n z denetleyin ve da t m n yap n. Siz operasyona do rudan dahil olmay n. Siz emniyetten sorumlusunuz. Kendinizi ve ekibinizi tehlikeye atacak ifllerden kaç n n. Olay Kumandan n sürekli bilgilendirin. ( htiyaçlar / Süreç / Durum Tan m ) Raporlamay sa lay n. ÖNEML NOKTALAR Hafif Hasarl Yap larda Arama; Triaj; Rapor; lk yard m müdahalesi (T bbi Ekip); Nakil (T bbi Ekip). Orta Hasarl Yap lar (Gönüllüler için k s tl ve kontrollü müdahale) lgili destek ekip (Yang n Ekibi) çeride yap labilecekler, Arama; Solunum kontrolü; A r kanamalar n durdurulmas ; Kazazedelerin yap dan uzaklaflt r lmas ; Orta Hasarl yap larda, herkesin içeriden bir an önce ç kart l p, t bbi tedavi (T bbi Ekip) gibi uzun sürebilecek ifllerin müdahale bölgesinde yap lmas ekip ve kazazede emniyeti aç s ndan çok önemlidir.; A r hasarl yap lar. (Sadece uzman ekipler müdahale edebilir.) Uzak durun. lgili destek ekip (Yang n Ekibi) Artç floklardan sonra yap lar n tekrar kontrol edilmesini sa lay n. YANGIN/TEHL KEL MADDE EK P L DER SORUMLULUKLAR: Küçük yang nlara müdahale edilir. Tehlikeli maddeler belirlenir ve ayr l r. (Mümkünse bölgeden uzaklaflt r l r.) Su, elektrik, do al gaz ve di er bütün tesisatlar kapat l r. Operasyonun her aflamas nda, Operasyon Bölüm Lideri ile ba lant l çal fl l r. * Emniyet her zaman birinci derecede önemlidir! Önce kendi emniyetiniz, sonra ekip arkadafl n z n, sonra kazazedenin emniyeti gelir! OPERASYONEL GÖREVLER: Görevlendirmelerinizi yaz n. Lojistikten malzeme ve ekipman sa lay n. Mutlaka kiflisel emniyet malzemelerinizle çal fl n. Ekip Kontrol Formu doldurun. (Rapor üzerinden de erlendirme yap n.) Ekiptekileri görev konusunda bilgilendirin. Ekiplerinizi oluflturun. Her zaman eflli çal fl n. Ekiplerinizin görev da l mlar n yap n. Her operasyona bafllamadan genel durum de erlendirmesi yap n. Kaynaklar n z n denetlemesini ve yönetimini yap n. Siz operasyona do rudan dahil olmay n. Siz emniyetten sorumlusunuz. Kendinizi ve ekibinizi tehlikeye atacak ifllerden kaç n n. Olay Kumandan n sürekli bilgilendirin. ( htiyaçlar / Süreç / Durum Tan m ) Raporlamay sa lay n. ÖNEML NOKTALAR: Kor halindeki ateflin de söndü ünden emin olun. Do al gaz, elektrik gibi kaynaklar kontrol edin. Yönetilebilir kontrol aral klar n unutmay n. LOJ ST K BÖLÜM L DER Lojistik bölüm lideri Olay Kumanda Merkezi nde bulunur. SORUMLULUKLARI ARASINDA YER ALAN BAfiLICA KONULAR: htiyaçlara göre müdahale alanlar oluflturulmas ; Hizmet birimlerinin oluflturulmas ; Olaya göre personel, ekipman ve malzeme ihtiyac n n karfl lanmas ; 21

13 TAGtrYalova2 12/17/05 12:37 PM Page 22 (OKS) GÖREV TANIMLARI (OKS) GÖREV TANIMLARI LK YAPILACAKLAR: Acil durum sand klar n ya da depolar hizmete aç n. Kaynaklar n ve malzemelerin ihtiyaca göre da l mlar n yap n. Olay Kumanda Merkezini kurun. Olay Kumanda Merkezine yak n ve sessiz bir yerde haberleflme merkezi kurun. Kay t olmak isteyen gönüllüler için bir kay t defteri oluflturun. Telsizleri açarak Olay Kumanda Merkezinin mesajlar almaya haz r oldu u zaman bildirin. OPERASYON GÖREVLER : Olay Kumandan n n onay ile bir hizmet bölgesi seçin Bir mesaj merkezi oluflturun. Mesajlar n Olay Kumanda Merkezine iletilmesi için ulak (haberci) ya da ulaklar belirleyin (tüm mesajlar yaz l olmal d r). Bir haberleflme çizelgesi oluflturun. (gün/ saat/ gönderen/ al c / konu) Temizlik, beslenme, bar nak ve psikolojik destek birimleri için gerekti inde bölgeler ay r p, hizmet birimleri oluflturun. Mevcut kaynaklar gösteren bir liste haz rlanmas n sa lay n. Personel Gönüllülerin kaydedilmesi Ekip üyelerinin görevlendirmelerini s ralay n. EK PMAN/MALZEMELER: Yang n söndürücüler, Battaniyeler, Balyozlar, Bandajlar v.b. Olay Kumanda Merkezi ni kaynaklar n son durumu konusunda s k s k bilgilendirerek kaynak da l m s ras nda karar vermesinde yard mc olun. Müdahale edilmesine karar verilen olaylar n say s na göre kaynak ihtiyac n belirleyin. Ekip üyelerine malzeme ve ekipmanlar uygun yerlere yerlefltirmeleri konusunda yard mc olun. Kaynaklar n z n yetersiz oldu u kan s ndaysan z, Olay Kumanda Merkezi ni bu durumdan haberdar edip onay n alarak kaynaklar n artt r lmas n sa lay n. GÖREV B T M NDE: Olay Kumandan n n direktifleri do rultusunda görevi Sonland r p tüm kay tlar kapat n ve idari birime iletin. Gönüllülerden görevlerini sona erdirmelerini isteyin. Kalan malzeme ve ekipmanlar n tamam n güvenli bir yere koyun. EK PMAN ve TEÇH ZAT: Görev yelekleri ya da görev bölgesi kimlikleri, Amatör telsiz, KMT Telsiz; Masa, sandalye, AM/FM radyo, Kalem, ka t. Görev tan m dosyas, Dosya kutular, Giden mesaj kutusu, Mahalledeki acil müdahale malzemelerinin envanteri, Formlar: Olay Durum Rapor Formu Mesaj Formu Gönüllü Kay t Defteri Personel (SSG-TAG) Kay t Formu BÖLÜM KAYIT GÖREVL S Ekip Kontrol Formlar ile gerekli kay tlar n tutulmas ve yaz l haberleflmenin sa lanmas ; Ekip Kontrol Formlar Gruplar n faaliyetleri ile ilgili olarak bilgilerin kay t edilmesi. LK YAPILACAKLAR: Ekipte görevlendirilen üyelerin isimlerinin ad ve soyad olarak yaz lmas ; Olay n içeri inin aç kça tan mlanmas ; Kazazedelerin durumunun tan mlanmas ; Olay Kumanda Merkezi ni personel ve malzeme ihtiyac bak m ndan bilgilendirmek üzere "Ulak" (haberci) olarak da görev yapabilir. HER EK P Ç N KAYIT GÖREVL LER Ekip liderine yard mc d r. Kendi görevleri ile ilgili yaz l kay tlar n tutulmas n ; Malzeme Formu Ekip Kontrol Formu Kumandan n Afete Genel Bak fl Formu T bbi Müdahale Bölgesi Formu Ekip numaras n ve ekip üyelerinin isimlerini ad ve soyad olarak yaz lmas n ; Ekip içi faaliyetlerin kay tlar n n olabildi ince ayr nt l tutulmas n sa lar

14 TAGtrYalova2 12/17/05 12:37 PM Page 24 OLAY DURUM RAPOR FORMU (Mahallelerin kullan m na göre düzenlenmifltir) OLAY DURUM RAPORU 1. Olay tarihi: Olay saati: 2. Olay türü: 3. Raporun bölge s n rlar (sokak isimleri gibi): 4. Önceki rapora göre de ifliklik varsa: 5. Rapor tarihi: Rapor saati: 6. Kay t Görevlisi: Olay Kumandan : 7. Durum Tehlike De erlendirmesi (Gaz/Su/Elektrik) ve Yorum Saat Adres / Yer Yang n Bina Kazazede Yol 8. Operasyon a.haberleflme b.arama / Kurtarma c. lk Yard m d.yang n Söndürme / Tehlikeli Maddelerin Kontrolü e.nakil f.trafik Kontrol / Yollar n Aç lmas g.tesisatlar n Kontrolü h.emniyet i.hayvanlara Müdahale 9. Lojistik a.teçhizat / Ekipman b.yiyecek ve su c.hijyen ve Bar nma d.özel htiyaçlar (Ör: K r l cak T bbi Malzeme) 10. Öngörüler: Durum De ifliklik yok Kötüleflmekte yileflmekte Yorumlar / Aç klamalar 11. Müdahale Öncelikleri: 12. Di er önemli bilgiler ya da genel yorumlar: 13. Sonra ki raporun tarihi ve saati: 24 25

15 TAGtrYalova2 12/17/05 12:37 PM Page 26 KUMANDANIN AFETE GENEL BAKIfiI FORMU EK P KONTROL FORMU Tarih: Rapor Eden Kifli: Tarih: Olay Bafllama Bitifl Görevlendirme No Saati Saati Adres/Yer Yang n T bbi AK Tarih: Rapor Eden Kifli: Sayfa No: Bölüm Lideri: Bölümün Görevlendirmesi: Tarih: Bölüm Lider Yard mc s : Kaynaklar Olay Bafllama Bitifl Görevler Yorumlar No Saati Saati Ekip 1: Lider: Üyeler: Ekip 2: Lider: Üyeler: Ekip 3: Üyeler: Olay Kumandan ve Operasyon Bölüm Lideri taraf ndan doldurulacakt r. Olay Durum Rapor Formundan gelen her bir olay bu forma iflleyiniz Ekip Lideri taraf ndan doldurulur. Ekip Üyelerinin isimlerini alt ndaki kutulara yaz n. Bir ekibin görevini tamamlamas durumunda yeni görevlendirme için farkl ekip kutusu kullan n

16 TAGtrYalova2 12/17/05 12:37 PM Page 28 MESAJ FORMU PERSONEL KAYIT FORMU Kime: Kimden: MESAJ FORMU (mesaj merkezinin kullan m için) Olay No: Saat: Tarih: Saat: Gelen Giden Mesaj Metni: Tarih: Rapor Eden Kifli: Sayfa No: sim, soyad ve kay t saatini yaz n Beceri ve yetenekleri yaz n sim Soyad Di er Yap lan fl: Kime: Kimden: MESAJ FORMU (mesaj merkezinin kullan m için) Olay No: Saat: Tarih: Saat: Gelen Giden Mesaj Metni: Yap lan fl: Ekip içinde herhangi bir kifli kullanabilir. Anlafl labilir, sonuç ç kart labilir metin kullan n. Görev tamamland, Yard ma ihtiyaç var, Görev tamamlanamad gibi. Mümkünse giden mesaj için karbon kopya al n. 28 Lojistik Bölümü veya Olay Kumanda Merkezi taraf ndan doldurulur. Ekibin görevlendirilme saatini yaz n ve ekibin kutusuna bir çarp iflareti koyun. Kifli görevden döndü ü zaman tüm sat ra bir çizgi çizin ve yeni bir kay t saati yazarak ifllemi bafltan yap n personelin ne s kl kla görevlendirildi ini ve kimlerin henüz görevlendirilmedi ini kontrol edin. 29

17 TAGtrYalova2 12/17/05 12:37 PM Page 30 TIBB MÜDAHALE BÖLGES FORMU MALZEME FORMU Tarih: Rapor Eden Kifli: Sayfa No: Gelifl Ad, Soyad ve Ayr nt l Tarif Triaj Durumu Nakledilen Nakil Saati Kodu Yer Saati Tarih: Rapor Eden Kifli: Sayfa No: Bölge Saat Zimmet Müdahale Bölgesi Sorumlusu taraf ndan kullan l r. Müdahele bölgesine getirilen herkesi kaydedin. sminin yan s ra ayr nt l tarif yaz n. Örnek; cinsiyet, yaklafl k yafl, boy, kilo, saç rengi, vb. Triaj kodlamas : K rm z = Acil, Sar = kincil, Yeflil = Hafif, Siyah = Solunum Yok (SY). 30 Lojistik Bölümü taraf ndan kullan l r. Tüm malzemelerin, geldi i ve da t ld zaman kaydedin. Arada periyodik olarak ara toplamlar yap n ve güncel durumunuzu görün. Mevcut ve gelen malzeme say s n +, giden malzeme say s n - olarak iflaretleyin. Kullan lamaz duruma gelen malzemeleri daire içine al n. 31

18 TAGtrYalova2 12/17/05 12:37 PM Page 32 T E fi E K K Ü R Ülkemizin bir deprem ülkesi olmas gözönüne al narak, içinde bulundu umuz riski anlamak ve meydana gelecek can ve mal kayb n azaltmak için gerekli önlemlerin al nmas büyük önem tafl maktad r. Afetlerle bafla ç kmaya katk da bulunmak dile iyle, SSG-TAG e itim program n n gelifltirilmesinde ve El Kitab n n haz rlanmas nda eme i geçen herkese teflekkür ederiz. SSG-TAG E itim Program Sivil Savunma Görevlileri - Toplum Afet Gönüllüsü ve Halk n Afete Haz rl k E itimi Amaç: Afetten hemen sonra, resmi kurumlar n, ilgililerin gelmesini beklemeden kendili inden harekete geçen kurumlar n ve bireylerin, ilk müdahaleler s ras nda, standart bir hareket modeli benimseyebilmelerini sa lamak, ve çok farkl konularda yetene i ya da uzmanl olan kiflilerin birlikte verimli bir flekilde çal flabilmelerini mümkün k lmakt r. Ancak bu ortak temel sa land nda, mevcut olan bilgi birikimi, yetenekler, beceriler, ve kaynaklar en verimli flekilde daha iyi kullan labilecektir. Bu çercevede, SSG-TAG lar n afet çal flmalar s ras nda iki temel ifllevi vard r. Bunlar, profesyonel ekipler bölgeye ulaflana kadar, en çok say da insan için en iyiyi yapmaya çal flmak ve bölgeye ulaflan profesyonellere yard mc olmakt r. Hepimizin ö renmesi gereken fludur ki, afetlere haz rl klar n tamamlanmas bir süreçtir, ve bu süreç küçük ad mlarla bafllar. E er flu anda önlemler almaya bafllamazsak, bilmeliyiz ki salland nda çok geç olacakt r! T.C. çiflleri Bakanl Sivil Savunma Genel Müdürlü ü Depremlerde Hayatta Kalmak ve Hayat Kurtarma Çal flmalar na Bilinçli Olarak Kat lmak çin; Sivil Savunma Gönüllüsü Olabilirsiniz Bilgi için: Adres: Sivil Savunma Genel Müdürlü ü Alidede sokak no: A. Ayranc -Ankara tel: (7) (9) faks: eposta: sivsav@ssgm.gov.tr