Madde Ba ml l n n Hukukî Yönü

Transkript

1 Madde Ba ml l n n Hukukî Yönü Prof. Dr. brahim Balc o lu, Dr. Aylin Çitken, Arfl. Grv., Prof. Dr. M. Kerem Doksat stanbul Üniversitesi Cerrahpafla T p Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dal, Koca Mustafa Pafla/ stanbul Tel: / himbal@mynet.com ÖZET Uyuflturucu maddenin yap m, kullan m, sat fl, al m gibi eylemler yasalara göre suçtur. Madde kullananlar aras nda suç iflleme ve yasalara karfl gelme davran fl s kl kla gözlenmektedir. Madde kullan m s kl ile fliddet içerikli eylemler aras nda ergenlik boyunca da ba lant lar güçlüdür. Madde kullan m suça e ilimli davran fl n bir parças d r. Madde kullananlar suç ifllerler, gençtirler ve antisosyal kiflilik bozuklu u teflhisi konmufltur. Dünya genelinde uyuflturucu maddelerle mücadelenin hukukî temeli vard r. Bu temel millî ve milletleraras düzeydedir. Dünya üzerindeki kaçakç l en yayg n olan yasad fl madde kannabis tir. Küresel anlamda insanl a en büyük zarar kokain ve eroin vermektedir. Eroin al nmas sonucunda ba ml l k, zehirlenme, örgütlü suçlara bulaflma, âcil servislere getirilme gibi tablolar görülebilir. Alkol ve madde ba ml l n n sonucu hezeyan ve hallüsinasyon tablosu ortaya ç kabilir. Ba ml l k sonucu kifli suç iflleyebilir. Psikoz teflhisi konulursa cezaî ve hukukî ehliyeti yok kabûl edilir. Madde ba ml s olan kifli kendine bakamaz, gelir sa layamaz. Madde ba ml l nda yoksunluk sendromu ortaya ç kar. Bu dönemde suç ifllerse cezaî sorumlulu u yok kabûl edilir. TCK n n 32. maddesi uygulan r. Suç iflleyen madde ba ml s kiflilerin, güvenlik tedbiri olarak, onlara özgü sa l k kuruluflunda tedavi alt na al nmas ve bu kiflilerin iyileflinceye dek tedavilerine devam edilmesi öngörülmüfltür. Bu kurumlarca verilerek sa l k kurulu raporu ile kifli mahkemece serbest b rak labilir. Anahtar Kelimeler: madde ba ml l, hukuk, ceza ABSTRACT ngilizce bafll k eksik Activities like producing, using, selling, buying illicit drugs are considered as criminal according to laws. Committing crime and behaving illegally are often seen among people who abuse drugs. There is a strong correlation between drug abuse and violent behavior in adolescence. Drug abuse is a component of criminal behavior. People abusing drugs and committing crime are generally young and have antisocial personality disorder. Struggle against illicit drugs is based on laws all around the world. This struggle is both at national and international levels. Cannabis is the most commonly smuggled illicit drug around the world. Globally, the greatest harm to humankind is being given by cocaine and heroin. Heroin use can lead to scenes like addiction, toxicity, involving in criminal groups, and admission to emergency services. Abusing drugs and alcohol can lead to delusions and hallucinations. Addiction or dependency can cause an individual to commit crime. If additionally psychosis is diagnosed, the person is considered to have no criminal or legal capability. Drug addicts can neither take care of themselves, nor earn their lives. Drug addiction can cause withdrawal syndrome. If the person commits a crime during this period, he is considered as having no criminal responsibility and 32 nd article of TCK (Turkish Law of Punishment) is applied. As a security precaution, drug addicts having criminal behavior have to be admitted to health institutions specified in this subject and their treatment has to be continued until completed. These people can be released by court; with a health committee report given by these institutions. Keywords: drug dependency, law, punishment G R fi Uyuflturucu, uyar c ve benzeri madde ba ml l bütün dünyada gittikçe artan ve önem kazanan bir sorundur. Yak nlarda Türk Ceza Kanunu nda [TCK] bu ve ilgili hususlarda önemli düzenlemeler yap lm flt r. Konuya ayr nt l olarak girmeden önce iki vak a örne i vermek isteriz: Vak a 1: 44 yafl nda bir adam âcil servise al flkanl - m b rakmakta zorlan yorum diyerek gelir. Son günlerde bafl a r lar, ishâl, uykusuzluk, terleme, atefl ve depre- New/Yeni Symposium Journal 3

2 sif duygudurumdan muzdarip oldu unu ifâde eder. Uzun süredir uyuflturucu kulland n, küçükken eroine bafllad n söyler. Fizik muayenede hastada titreme, burun ak nt s, göz yaflarmas, gözbebeklerinde geniflleme ve atefl yükselmesi tesbit edilir. Görevlerini yapamaz olmufl, insanlarla iliflkisi bozulmufltur. Borçlar n ödeyememektedir ve vaktinde ifline gidemez hâle gelmifltir. Paras z kal nca ve eroin bulamay nca bir flebekenin a na tak l r. fiebeke ona uyuflturucu satt r r. Para kazanmak için bu yola baflvurur. Ancak, polise yakalan r ve tutuklan r. Mahkeme hukukî ehliyetinin ve cezaî sorumlulu unun olup olmad n sorar. Vak a 2: 28 yafl nda, hekim, evli ve 2 çocuklu bir erkek. Son befl seneden beri eroin, esrar ve kokain kullan - yor. Bir süre hastânede yatarak tedavi görüyor. Ancak bir süre sonra tekrar uyuflturucuya bafll yor. Hastâneden organik psikoz ve hastal kronik seyir kazanm flt r diye rapor al yor. Bu sebeple antipsikotikler, antidepresanlar, duygudurum dengeleyicileri ve antikolinerjikler kullanmas tavsiye ediliyor. Hastam za hastâneden kar fl k madde kullan m na ba l psikotik bozukluk, maddeye ba l psikotik bozukluk, genel t bbî duruma ba l psikotik bozukluk, organik duygulan m bozuklu u teflhislerini belli zaman aral klar ile konur. Bu teflhislerin konuldu u hastaya hekimlik yapamaz raporu verilir. Mahkeme hukukî ehliyeti olup olmad n sorar. MADDE YOKSUNLU U Madde ba ml l nda yoksunluk sendromu ortaya ç kar. Madde kullan m yo un ve uzun sürelidir. Fiziksel ba ml l k maddenin b rak lmas ile görülür. Yoksunluk belirtileri aras nda fl a ve dokunmaya karfl hassasiyetin artmas, tüylerin diken diken olmas, otonomik hiperaktivite, eklem ve kas a r lar, esneme, hipersalivasyon, lakrimasyon, depresif ve anksiyöz duygudurumun bulunmas say labilir. Madde yoksunlu u hayat tehdit edici boyuttad r. Maddeye karfl dayan lmaz bir arzu mevcuttur. Madde yoksunlu u sendromu tan s için bu semptomlar n belirgin bir s k nt ya veya ifllevsellikte bozulmaya sebep olmas gerekir. Bu belirtilere uyku bozuklu u, konsantrasyon güçlü ü, tremor, konfüzyon, deliryum ve epileptik nöbetler eklenebilir (Toy ve Klamen 2007). MADDEYLE MÜCADELE Yaz m z n kalan k sm nda madde terimiyle her türlü uyuflturucu, uyar c ve benzeri ba ml l k yap c zararl madde kastedilecektir. Madde ile mücadele milletleraras boyut kazanm flt r. Dünya genelinde maddeyle mücadelenin hukukî temeli vard r. Bu temel milletleraras ve millî düzeydedir. Türkiye nin kat l p imzalad uluslararas sözleflmeler flöyledir: TEK Sözleflmesi (The United Nations Single Convention on Narcotic Drugs 1961); tarihli psikotrop maddelere iliflkin sözleflme (The United Nations Convention on Psychotropic Substances 1988); tarihli uyuflturucu ve psikotrop maddelerin kaçakç l na karfl Birleflmifl Milletler Sözleflmesi (The United Nations Convention on Psychotropic Substances 1988). Dünya üzerindeki kaçakç l en yayg n olan yasad - fl madde kannabis tir. Küresel anlamda insanl a en büyük zarar ise kokain ve eroin vermektedir. Eroin ve kokain al nmas sonucunda ba ml l k, doz afl m na ba l zehirlenme ve ölümler, örgütlü suçlara bulaflma, fliddet eylemlerine kar flma, âcil servislere getirilme gibi tablolar görülebilir. Ülkemizde çok miktarda eroin yakalanm flt r. Türkiye yasad fl eroin trafi inde Do u ile Bat aras nda bir köprüdür. Dünya genelinde eroin yakalanmalar na göz atarsak, 2002 y l nda ran ve Pakistan dan sonra üçüncü s radad r (World Drug Report 2004) y llar aras nda her y l ortalama ton kadar eroin yakalan r. Buna karfl l k 1992 den itibâren bu say giderek artmaya bafllam fl, 2000 y l nda neredeyse 6 tona ulaflm flt r. Ülkemiz co rafî konumu sebebiyle madde aç s ndan transit bir ülkedir. Türkiye, yasad fl haflhafl ekimi ve ba l afyon üretiminin gerçeklefltirildi i Güneybat Asya ülkelerine yak n co rafyada yer al r. Ama ayn zamanda genifl bir uyuflturucu madde tüketim kitlesine sâhip Bat Avrupa ülkeleriyle de komfludur (T.C. çiflleri Bakanl, EGM-KOMDB Yay nlar 1999). Ülkemiz bu sebeple madde kaçakç l nda özel bir yere sâhiptir. Yasad fl madde trafi inin, ülkelerde yaflanan savafl ve iç kar fl kl klar ile oralardaki siyasî yap lanmalardaki de iflimlere göre flekillendi ini biliyoruz. Türkiye nin do rudan etkilendi i kaçakç l k güzergâhlar Balkan, Kuzey Karadeniz ve Do u Akdeniz rotalar ortaya ç kmaktad r ( çiflleri Bakanl 2002 Raporu). Balkan Rotas : Asya haflhafl ekim alanlar ndan bafllar, ran ve ülkemizden geçip Balkan yar madas na uzan r. Buradan yol Bat Avrupa ya uzan r. Sovyetlerin da- lmas, Balkanlardaki soyk r m ve kar fl kl klar, Kafkaslardaki kaos ve Türkiye nin uyuflturucu ticareti ile mücadelede baflar s Balkan rotas n güvenli yol olmaktan ç - karm flt r. New/Yeni Symposium Journal 4

3 Kuzey Karadeniz Rotas : Sovyetler in da lmas ile yerine konulan devletler otorite sa layamam flt r. Dolay - s ile uyuflturucu ile mücadelede boflluk do mufltur. Bu da Avrupa ya yeni bir uyuflturucu rotas n n ortaya ç kmas na yol açm flt r. Do u Akdeniz Rotas : Bu yol Pakistan limanlar ndan Hint Okyanusu, K z ldeniz ve Süveyfl Kanal na, oradan Güney K br s a geçerek Akdeniz üzerinden Avrupa ya yay l r. Türkiye nin de iflik özelliklerini en çok yans tan bölge stanbul ve çevre illeridir. Bölgenin sanayileflmifl olmas ndan dolay nüfusunun büyük k sm n n göç ile gelmesi, demografik yap n n kozmopolitleflmesine sebep olmufltur. Co rafî olarak Balkanlar a yak nl ile ticarî, turistik ve e lence faâliyetlerinin yo unlu u bu bölgeyi madde kaçakç l için uygun hâle getirmifltir. Örnek olarak, 2001 y l nda bütün Türkiye de yakalanan 2938 kilogram eroin in 1547 kilogram stanbul, 412 kilogram Edirne, 31 kilogram ise Bursa da olmak üzere, toplam 1990 kilogram [% 67 sinin] stanbul ve çevre illerinde ele geçirilmifltir ( çiflleri Bakanl 2002 Raporu). Genellikle davalar sonucunda mahkûm olanlar n özellikleri: 1. Do um yerleri stanbul, Van ve Hakkâri dir. kametgâhlar büyük ölçüde stanbul dad r. 2. Yafl 35 civar ndad r. Yakalananlar n ço u erkektir. Ço- unlu unu polis ele geçirmifltir. 3. Yurt d fl nda ba lant lar mevcuttur. Almanya, ran ve Bulgaristan ile iliflkiler tespit edilmifltir. 4. Yabanc uyruklular genellikle ran, Nijeryal ve Romanyal d r. 5. Mahkûmlar aras nda say sal olarak kad nlar n say s azd r. Teflekkül hâlinde uyuflturucu ihraç etme ve kullanma suçu iflleyenler erkeklerdir. Uyuflturucu maddenin yap m, kullan m, sat fl, al m gibi eylemler yasalara göre suçtur. Adlî makamlar alkol ve madde kullan c lar n n ba- ml olup olmad n sorar. Ba ml l k [iptilâ] söz konusu ise iyilik [salâh] durumu anlafl l ncaya dek muhafaza ve tedavi gerekir (Ceylan ve Türkcan 2003). Madde kullananlar aras nda suç iflleme ve yasalara karfl gelme davran fl s kl kla gözlenmektedir. Yap lan çal flmalarda madde kullan m n n psikiyatrik hastal klara, davran fl bozukluklar na ve fliddet tutumlar n n geliflimine yol açt belirlenmifltir. Dolay s yla, madde ba ml lar n n suç iflleme s kl klar n n ola an popülasyondan anlaml düzeyde daha yüksek oldu u ileri sürülmüfltür (Çakmak 2006). Madde kullan m s kl ile fliddet aras nda ergenlik boyunca da ba lant lar güçlüdür. Yasalar, t bbî mecburiyetler hâricinde ba ml l k yap c maddelerin imâlini, sat lmas n, tafl nmas n ve kullan lmas n yasaklam flt r. Madde kullanan kifliler suç iflliyor say lmaktad r. Ba- ml lar n yoksunluk sendromuna girmemek için madde sa lamak isterler. Bunun için her türlü yasad fl eylemi gerçeklefltirirler. Yap lan çal flmalarda suçlar n niteli ine bakarsak, suç iflleyen madde kullan c lar n n %51 inin; di er bir araflt rmada %60 n madde bulundurma ve kullan m ile iliflkili oldu u görülmektedir. Madde kullananlar aras nda yap lan bir çal flmada cezaevi hayat öyküsünün %31 inin narkotik suçlar ile iliflkili oldu u belirlenmifltir (Çakmak 2006). Suç ve madde kullan m birbirini etkiler. Madde kullan m suça e ilimli davran fl n bir parças d r. Suç öncesi ve s ras nda maddenin etkisi ile suça yönelim artmaktad r. Adam yaralama ve h rs zl k gibi madde kullan m ile ilgisi olmayan suçlar ba ml larda daha çok görülmektedir (Çakmak 2006). Madde kullan m, suç ve kiflilik bozukluklar iliflkisini araflt ran çal flmalar da bulunmaktad r. Bu kiflilerin madde kullanmaya bafllamadan önce fliddet içerikli suçlar iflledikleri, genç olduklar ve antisosyal kiflilik bozuklu u teflhisi ald klar belirlenmifltir (Çakmak 2006). Madde kullananlarda suç iflleme faktörleri olarak cinsiyet, birden fazla madde kullanma, birden çok cezaevine girme, iflsizlik ve düflük e itim seviyesi say labilir. AMATEM Klini i nde yatan 1242 vak a de erlendirilmifltir [ y llar aras ]. Olgular n %33.2 si en az bir kere cezaevinde yatm flt r. Bu vak alar erkek, bekâr, anne-baba ile yaflama, iflsizlik, e itim düzeyinin düflüklü- ü, âilede madde kullan m öyküsü, maddeye ba l sa l k ve hukuk problemleri, maddenin etkisiyle tehlikeli davran fllarda bulunma, erken yaflta maddeye bafllama ve uzun süreli kullanma, tercih edilen maddenin eroin ve esrar olmas gibi parametreler belirlenmifltir (Çakmak 2006). Do al maddelerin ba ml l k yapt eskiden beri biliniyor. Buna bilim ve teknolojinin yard m ile sentetik maddeler eklenmifltir. Alkol ve madde kullan m sa l k problemlerine ve toplumda da ekonomik-kültürel y k mlara yol açar. Büyük rant sa lad için maddelerin yap m ve sat fl yasad fl olaylara da sebep olmaktad r. Hukuk kiflilere baz haklar ve yetkiler verir. Bunlar n aras nda mala ve mülke sâhip olma, kullanma, yararlanma, al p satma, borçlu veya alacakl olma say labilir. Kifli ile toplum aras nda vekâlet, vasiyet, al m-sat m, evlenme, boflanma, dava açma, tan kl k yapma gibi hukuki iliflkiler vard r. Bunun için kiflinin hukukî ehliyetinin var olmas gerekir. Madde kullan m veya ba ml l n n kiflinin hukukî New/Yeni Symposium Journal 5

4 ehliyetini nas l ve ne flekilde etkiledi i önemli bir konudur. Türk Medenî Kanunu nun [TMK] 13. maddesi: Yafl - n n küçüklü ü yüzünden veya ak l hastal, ak l zay fl -, sarhoflluk ya da buna benzer sebeplerden biriyle akla uygun biçimde davranma yetene inden yoksun herkes, bu kanuna göre ay rt etme gücüne sâhip de ildir. Yukar daki 13. maddeye [TMK] göre ay rt etme gücü [mümeyyizlik, temyiz kudreti], akla s acak biçimde davranmak, iyiyi kötüden, do ruyu yanl fltan ay rt edebilmeyi, di er bir deyiflle sezginlik gücünü içerir. Burada alkole veya maddeye ba l olarak hezeyan veya hallüsinasyon tablosu ortaya ç kar. Maddeye ve alkole ba l olarak kiflide psikolojik, sosyal ve biyolojik bir tak m semptomlar görülür. Ortaya ç kan klinik sendromun ad ba ml l kt r. Ba ml olan kifli âilesini ve kendisini s k nt ya düflürür. Böyle durumlarda madde 406 ya [TMK] göre hukukî ehliyeti k s tlan r. TMK Madde 406: Savurganl, alkol ve madde ba- ml l, kötü yaflama tarz veya mal varl n kötü yönetmesi sebebiyle kendisini veya ailesini darl k veya yoksullu a düflürme tehlikesine yol açan ve bu yüzden devaml korunmaya ve bak ma muhtaç olan ya da baflkalar n n güvenli ini tehdit eden her ergen k s tlan r. Madde ve alkol ba ml s olan kifli kendisine bakamaz, gelir sa layamaz. Ayr ca ba ml kifli baflkalar n n, komflular n n özgürlü ünü k s tlar (Cantürk 2006). Madde 432 [TMK]: Ak l hastal, ak l zay fl, alkol veya uyuflturucu madde ba ml l, a r tehlike arz eden bulafl c hastal k veya serserilik sebeplerinden biriyle toplum için tehlike oluflturan her ergin kifli, kiflisel korunmas n n baflka flekilde sa lanamamas halinde, tedavisi, e itimi veya slah için elveriflli bir kuruma yerlefltirilir veya al konulabilir. Görevlerini yaparlarken bu sebeplerden birinin varl n ö renen kamu görevlileri, bu durumu hemen yetkili vesayet makam na bildirmek zorundad rlar. Bu konuda kiflinin çevresine getirdi i külfet de göz önünde tutulur. lgili kifli durumu elverir vermez kurumdan ç kar l r. Alkol ve uyuflturucu ile mücadele Anayasa ya girmifltir. Gençleri, toplumu, âileyi korumak için devlet birtak m tedbirler alm flt r. Toplumun gelece ini kurtarmak için kamuoyuna ve kiflilere görevler yüklemifltir. Anayasa Madde 19: Toplum için tehlike teflkil eden bir ak l hastas, uyuflturucu madde veya alkol tutkunu, bir serseri veya hastal k yayabilecek bir kiflinin bir kurumda tedavi, e itim veya slah gerekti i bildirilmifltir. Hukukî ehliyetteki k s tlama hastal k tablosu düzelince ortadan kald r labilir. Bununla ilgili madde flöyledir: Madde 474 [TMK]: Ak l hastal veya ak l zay fl yüzünden k s tlanm fl olan kifli üzerindeki vesayetin kald r lmas na, ancak k s tlama sebebinin ortadan kalkm fl oldu unun resmi sa l k kurulu raporu ile belirlenmesi hâlinde karar verilebilir. Alkol ve madde ba ml s kifli ihbar üzerine yakalanabilir. Yakaland nda madde kullan yor olabilir ve üzerinde madde bulunabilir. Bu kifliler hakk nda ba ml olup olmad ile ilgili bilirkifliden görüfl istenmektedir. Ceza davalar n ilgilendiren bu durum d fl nda kiflinin hukuki ehliyeti ile ilgili bilgi istenmektedir. Hukukî haklar n kullan p kullanamayaca, k s tlama gerekip gerekmedi i konusunda bilirkifliden görüfl sorulmaktad r. Hekim hastay çok iyi muayene etmeli ve dosyay gözden geçirip ayr nt l biçimde de erlendirmelidir (Cantürk 2006). Madde ba ml l na ba l psikotik bozukluk tan s alana TCK Madde 32 uygulan r. Bu maddeye göre hastan n ceza sorumlulu u yoktur. Madde ba ml l - n n etkisi ile kifli bir eylem gerçeklefltirebilir. Ancak o, bu eylemin anlam ve sonuçlar n alg layamamaktad r veya iflledi i eylemle ilgili olarak irade yeterlili i önemli ölçüde etkilenmektedir. Dolay s yla bu vak aya ceza verilemez. Ancak, bu kifli hakk nda ak l hastalar na özgü güvenlik tedbirlerine baflvurulur. Madde ba ml s olan kiflinin hastal iflledi i fiilin alg lama ve irade yetene ini etkiler. Fizik ba ml l k oluflmuflsa bu tesbit geçerlidir. Psikoz teflhisi alan hastaya TCK Madde 57 uygulan r. Bu madde ak l hastalar na özgü güvenlik tedbirleri içerir. Güvenlik tedbiri, ak l hastalar n n toplum aç s ndan tehlikelili inin ortadan kalkmas na veya önemli ölçüde azalmas na kadar uygulanmaya devam edilecektir. Suç iflleyen alkol, uyuflturucu veya uyar c madde ba ml s kiflilerin, güvenlik tedbiri olarak, alkol, uyuflturucu veya uyar c madde ba ml lar na özgü sa l k kuruluflunda tedavi alt na al nmas ve bu kiflilerin tedavilerinin, alkol, uyuflturucu veya uyar c madde ba ml l ndan kurtulmalar na dek öngörülmüfltür. Bu kifliler yerlefltirildi i kurum sa l k kurulunca bu yönde düzenlenecek rapor üzerine mahkeme veya hâkim karar ile serbest b rak labilecektir (Yalvaç 2005). Avrupa da pek çok ülkede uyuflturucu madde kullan m n n yasak olup olmamas tart flmaya aç lm flt r. Esrar konusunda belirsizlik mevcuttur. Bâz ülkeler esrar kullan m n serbest b rakm flt r. Bâz lar ise, endiflelerini devam ettirmektedirler. Uyuflturucu madde trafi i yasaklanabilir. Esrar maddesi d fl ndaki uyuflturucu maddelere yasak getirilebilir. Eroin ve esrar ile ilgili al nan iptilâ raporu tart flma ortaya koymaktad r. Kullan m n n yasaklanmamas ve madde ticareti ve üretiminin organize edilmesini savunan görüfller bulunmaktad r. Sigara ve alkol üretimi ile bir benzerlik kurulmaktad r. Yasaklama politikalar n n New/Yeni Symposium Journal 6

5 etkisiz kald ve dolay s yla suç oran n n yükseldi i ileri sürülmektedir (Ceylan 2003). Avrupa daki uygulamalar, Bat Avrupa Devletlerindeki de erlendirmeleri gözden geçirelim: rlanda: Esrar ile di er maddeler aras nda ay r m yap lmaktad r. Opioidler d fl ndaki uyuflturucular n kullan m suç oluflturmuyor. Opioid kullan m tespit edilirse 14 y la kadar hapis cezas verilir. Kiflisel kullan m için bulundurman n cezas hafif maddeler için üç y la dek; sert maddeler için yedi y la dek hapis cezas d r. Lüksemburg: Hukuk sisteminde uyuflturucular aras nda ay r m yap lmamaktad r. Uyuflturucu kullan m n n cezas bireysel kullan mda üç aydan üç y la kadar; kolektif kullan mda üç y ldan befl y la dek hapis cezas d r. Portekiz- sveç: Hukuk sisteminde uyuflturucular aras nda ay r m yap lmamaktad r. Kiflisel kullan m için ceza 3 6 ay aras nda hapistir. Avusturya-Danimarka-Belçika-Finlandiya: Hukuk sisteminde uyuflturucular aras nda ay r m yap lm yor. Do rudan do ruya suçlama yoktur. Kiflisel kullan m için ceza düflük, uyuflturucu trafi i için ceza yüksektir. Fransa: Hukuk sisteminde uyuflturucular aras nda ay r m yap lmamaktad r. Uyuflturucu kullan m n n cezas bir y la kadard r. Kiflisel kullan m için bulundurman n cezas ömür boyu hapistir. spanya: Hukuk sisteminde esrar ve di er maddeler aras nda ay r m yap lmaktad r. Halk uyuflturucu kullan rsa ve bireysel kullan m varsa yönetimsel cezalar uygulan r. Uyuflturucu trafi i için de iflik cezalar tatbik edilir. Çek ve Slovakya: Hukuk sisteminde uyuflturucular aras nda ay r m yap lmamaktad r. Uyuflturucu kullan - m n n cezas yoktur. Bireysel kullan m için para ve hapis cezas uygulan r. sviçre: Hukuk sisteminde uyuflturucu maddelerin basit kullan m [bireysel kullan m ] yasaklanm flt r. Madde ba ml lar için aç k yerler deneyimine bafllanm flt r. Eroin ve morfinin kontrollü da t m serbest b rak lm flt r. Tedaviye devam ediyorsa savc izlemeden vazgeçer. Almanya: Hukuk sisteminde uyuflturucular aras nda ay r m yap lmamaktad r. Uyuflturucu ile ilgili suçlarda öncelikle kamu izleme ofisi mahkemeden önce kamuoyu ele almaktad r. Kiflisel kullan m veya bulundurmada ceza yoktur. Suç tekrarlanm flsa ceza artar. Komite tedavi karar vermektedir. Tedavi, yarg lama sürecinin devam ettirilmemesi için flartt r. talya: Hukuk sisteminde esrar ve di er uyuflturucular aras nda ay r m yap lmamaktad r. Bireysel kullan m için bulundurmada, ihtar veya ehliyetin al nmas gibi yönetimsel cezalar uygulanmaktad r. Metadon programlar devreye girmifltir. Cezaevlerinde tedavi programlar na devam edilir. Yunanistan: Kiflisel kullan m durumunda ceza on günden befl y la dek, uyuflturucu trafi i suçlar n n cezas befl y ldan ömür boyuna kadar hapis cezas d r. Madde ba ml s olmayan kiflilerin madde kullan m durumunda bâz tedbirler vard r: Hapis yerine para cezas fiartl sal verilme Gözalt nda tutulma flart ile sal verme Ücretsiz çal flma ngiltere: Hukuk sisteminde uyuflturucular aras nda üç düzeyde ay r m yap lmaktad r: A) Eroin, kokain B) Esrar, barbitürat, amfetamin C) Di erleri A grubu [eroin, kokain] d fl nda do rudan do ruya suçlamada bulunulmamaktad r. Hollanda: Hukuk sisteminde esrar ve di er maddeler aras nda ay r m yap lmamaktad r. Kiflisel kullan m için ceza hafiftir. Uyuflturucu trafi ine bulaflma varsa cezalar artmaktad r. Madde bulmak için suç iflleyen birisine yönelik yapt r mlar flöyledir: 1. Kiflinin alt ay tedaviyi kabûl etmesi, 2. Tedavi olaca na dâir söz vermesi ve gözalt nda iki y l tutulmas. Avrupa da birçok ülkede uyuflturucunun yasak olup olmamas tart flmaya aç lm flt r. Baz lar esrar serbest b rak rken, di erleri ise endiflelerini devam ettirmektedirler. K saca belirsizlik mevcuttur. Yasaklanman n etkisiz kald ve dolay s ile suç oran n n yükseldi i ileri sürülmektedir. KAYNAKLAR Balc o lu (2006) Madde, ntihar ve Toplum. 3. Ulusal Ba ml l k Kongresi Özet Kitab, stanbul. Cantürk G (2006) Maddeler, Ba ml l k ve Hukuki Haklar. 3. Ulusal Ba ml l k Kongresi Özet Kitab, stanbul. Ceylan E, Türkcan A (2003) Alkol ve Madde Kullan m Bozukluklar 2. cilt 1. kitap 2. Bask, stanbul. Çakmak D, Evren C (2006) Alkol ve Madde Kullan m Bozukluklar, stanbul: Özgül Matbaac l k [Organon laç A.fi.]. fiimflek S (2004) stanbul Devlet Güvenlik Mahkemelerinde Karara Ba lanm fl Konusu Eroin Olan Uyuflturucu Suçlar : Yay mlanmam fl Yüksek Lisans Tezi, stanbul: stanbul Üniversitesi Adli T p Enstitüsü. T.C. çiflleri Bakanl Emniyet Genel Müdürlü ü, Kaçakç l k ve Organize Suçlarla Mücadele 98 (1999) Ankara-Sivas: EGM- KOMDB Yay nlar 1999/2. T.C. çiflleri Bakanl Emniyet Genel Müdürlü ü, Kaçakç l k ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Baflkanl 2002 Raporu, Ankara: EGM-KOMDB Yay nlar 2002/3. New/Yeni Symposium Journal 7

6 Toy EC, Klamen D (2007) Olgu Dosyalar Psikiyatri, Balc o lu [Çeviri editörü], stanbul: Nobel T p Kitabevleri. United Nations Office on drugs and crime (2004) World Drug Report, Vol.1, Analysis, 130. United Nations Office on drugs and crime (2004) World Drug Report, Vol.2, Chapter 4. Seizures, Opiate. Seizure; , 283. United Nations Treaty Series (1961) The United Nations Convention on Psychotropic Substances Vol. 1019, no: United Nations Treaty Series, The United Nations Convention against Illicit Traffic in Narcotic Drugs and Psychotropic Substances of Vol.1582 no: Ülgen H, Ö üz T, Sar S (2002) Türk Medeni Kanunu, stanbul: Filiz Kitabevi. Yalvaç G (2005) Karfl laflt rmal Gerekçeli TCK-CMK-C.G.T..K. Ankara: Adalet Yay nevi. New/Yeni Symposium Journal 8