Elektromekanik Taşıyıcılar Bakım Onarım Endüstriyel Bakım Onarım Elektrik Tesisat ve Pano Montörlüğü Otomasyon Sistemleri

Transkript

1 Elektomekanik Taşıyıcıla Bakım Onaım Endüstiyel Bakım Onaım Elektik Tesisat ve ano Montölüğü Otomasyon Sistemlei dallaının Kumanda Teknikei Yüüyen Mediven/Yol, Vinç Sistemlei Endüstiyel Kontol Sistemlei ano Tasaım ve Montajı LC ve Montajı Moto Süücülei ve obotik dışık Kontol desleine ait LC'ye Giiş Temel LC Sistemlei LC ogamlama Tekniklei LC de habeleşme SFC ogamlama LC İle Moto Kontolü LC İle Ünite Kontolü Opeatö anellei (HMI) STE Moto ve Süülmesi Sevo Moto ve Süülmesi modülleinin yanı sıa nömatik, Elektopnömatik ve LC İle Elektopnömatik Sistemlein Kontolü konulaını da kapsamaktadı. * Kısmen kapsadığı des ve modülleinin isimlei yazılmamıştı.

2 Bu kitabın Tükiye' deki tüm yayın haklaı Bülent KYZI' ya aitti Fiki ve Sanat Eselei Yasası hükümlei uyaınca izinsiz olaak kısmen yada tamamen kopya edilemez ve çoğaltılamaz. İhitlaf vukuunda yetkili meci KOCELİ mahkemeleidi. Kitabın dı Yazan Çizimle Düzenleme ISBN Baskı Cilt : Endüstiyel Kontol 2 : Bülent KYZI : Bülent KYZI : Bülent KYZI : : 1. Baskı KİT İSTEME DESİ Bülent KYZI GÖLCÜK NDOLU DENİZCİLİK TEKNİK ve ENDÜSTİ MESLEK LİSESİ GÖLCÜK / KOCELİ Telefon :

3 İSTİKLL MŞI Kokma, sönmez bu şafaklada yüzen al sancak; Sönmeden yudumun üstünde tüten en son ocak. O benim milletimin yıldızıdı, palayacak, O benimdi, o benim milletimindi ancak. Bastığın yelei topak! diyeek geçme, tanı: Düşün altında binlece kefensiz yatanı. Sen şehit oğlusun, incitme, yazıktı, atanı: Veme, dünyalaı alsan da, bu cennet vatanı. Çatma, kuban olayım, çeheni ey nazlı hilâl! Kahaman ıkıma bi gül! Ne bu şiddet bu celâl? Sana olmaz dökülen kanlaımız sona helâl... Hakkıdı, Hakk'a tapan, milletimin istiklâl! Kim bu cennet vatanın uğuna olmaz ki feda? Şüheda fışkıacak topağı sıksan, şüheda! Canı, cananı, bütün vaımı alsın da Huda, Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüda. Ben ezelden beidi hü yaşadım, hü yaşaım. Hangi çılgın bana zinci vuacakmış? Şaşaım? Kükemiş sel gibiyim, bendimi çiğne, aşaım. Yıtaım dağlaı, enginlee sığamam, taşaım. uhumun senden, İlahi, şudu ancak emeli: Değmesin mabedimin göğsüne namahem eli. Bu ezanla-ki şahadetlei dinin temeliebedi yudumun üstünde benim inlemeli. Gabın afakını samışsa çelik zıhlı duva, Benim iman dolu göğsüm gibi sehaddim va. Ulusun, kokma! Nasıl böyle bi imanı boğa, Medeniyet! dediğin tek dişi kalmış canava? O zaman vecd ile bin secde ede-vasa-taşım, He ceihamdan, İlahi, boşanıp kanlı yaşım, Fışkıı uh-ı müceed gibi yeden na'şım; O zaman yükseleek aşa değe belki başım. kadaş! Yuduma alçaklaı uğatma, sakın. Sipe et gövdeni, dusun bu hayasızca akın. Doğacaktı sana va'dettiğin günle Hakk'ın... Kim bili, belki yaın, belki, yaında da yakın. Dalgalan sen de şafakla gibi ey şahlı hilal! Olsun atık dökülen kanlaımın hepsi helal. Ebediyen sana yok, ıkıma yok izmihlal: Hakkıdı, hü yaşamış, bayağımın hüiyet; Hakkıdı, Hakk'a tapan, milletimin istiklal! Mehmet kif ESOY

4 TTÜK'ÜN GENÇLİĞE HİTBESİ Ey Tük Gençliği! Biinci vazifen, Tük istiklâlini, Tük Cumhuiyetini, ilelebet, muhafaza ve müdafaa etmekti. Mevcudiyetinin ve istikbalinin yegâne temeli budu. Bu temel, senin, en kıymetli hazinendi. İstikbalde dahi, seni bu hazineden mahum etmek isteyecek, dahilî ve haicî bedhahlaın olacaktı. Bi gün, İstiklâl ve Cumhuiyeti müdafaa mecbuiyetine düşesen, vazifeye atılmak için, içinde bulunacağın vaziyetin imkân ve şeâitini düşünmeyeceksin! Bu imkân ve şeâit, çok nâmüsait bi mahiyette tezahü edebili. İstiklâl ve Cumhuiyetine kastedecek düşmanla, bütün dünyada emsali göülmemiş bi galibiyetin mümessili olabilile. Ceben ve hile ile aziz vatanın, bütün kalelei zapt edilmiş, bütün tesaneleine giilmiş, bütün odulaı dağıtılmış ve memleketin he köşesi bilfiil işgal edilmiş olabili. Bütün bu şeâitten daha elîm ve daha vahim olmak üzee, memleketin dahilinde, iktidaa sahip olanla gaflet ve dalâlet ve hattâ hıyanet içinde bulunabilile. Hattâ bu iktida sahiplei şahsî menfaatleini, müstevlilein siyasi emelleiyle tevhit edebilile. Millet, fak ü zauet içinde haap ve bîtap düşmüş olabili. Ey Tük istikbalinin evlâdı! İşte, bu ahval ve şeâit içinde dahi, vazifen; Tük İstiklâl ve Cumhuiyetini kutamaktı! Muhtaç olduğun kudet, damalaındaki asil kanda mevcuttu! 20 Ekim 1927

5 ÖNSÖZ Bu kitap tamamen tecübelee dayanaak yazılmıştı. Konulaın kolay bi şekilde anlaşılabilmesi için akademik seviyedeki teoik bilgileden kaçınılmış, hedefe yönelik bilgilee ye veilmişti. LC çeve biimleinin ve bağlantılaının çok iyi bilinmesi geekmektedi. Çeve biimleini ve bağlantılaı bilmeden yazılan LC pogamı bi anlam ifade etmemektedi. LC pogamını yazan, bağlantılaı, kullanılacak üünlei, makinenin kullanım kılavuzunu, bakım ve onaım talimatlaını belileyen kişidi. Bakım ve onaımı geçekleştien meslek elemanı, LC'yi ve çeve biimleini çok iyi bilmesi geekmektedi. Endüstiyel kontolün tam anlamıyla öğenilebilmesi için üün odaklı çalışılması geekmektedi. Bi makanın üünleini çok iyi pogamlayabilen ve tanıyan, faklı makalaın üünlei de kolayca öğenebili. Endüstiyel kontol, he fabikada kullanılan üünlei içeisinde baındıı. Bu yüzden endüstiyel kontolün sadece fabikalada bakımcı olmak için öğenilmemesi geekmektedi. Öneğin; otomotiv sektöü kiz yaşadığında bu fabikalada bakımcı olaak çalışanla işten çıkaılmıştı. Öğencilein bakımcı olaak yetiştiilmeye çalışılması çok yanlıştı. Öğencinin kendi başına bi sistemi pogamlayabilme beceisi kazandıılması geekmektedi. İş veenle bu beceiyi kazananlaa "vasıflı eleman" demektedi. Niçin Delta? Bilinen makalaın çok pahalı olması, teknik destek alabileceğim bi muhatabı bulamamam, ilei seviye açıklayıcı doküman ve uygulama öneği bulmakta sıkıntı yaşamam, üün eğitimleinin ücetli ve pahalı olması, satın almada bayi bulamayışım, üün aızalandığında kime göndeeceğimi bilememem, habeleşme kablolaının pahalı olması, yeni üünleinin eski üünleinden çok faklı olması vb bi çok nedenlei yaşamış olmam beni Delta makaya yöneltmişti. Delta çok büyük bi fimadı. Dünyada 65 bin kişiye istihdam sağlayan ve daha çok OEM ve ODM çalışan bi yapıya sahipti. ltyapısı çok gelişmiş ve kaliteli üünle üetmektedi. Bunun için fabikadan tüm ISO, vb belgelei olduğu gibi he üünün de CE-UL, CU-UL gibi setifikalaı da bulunmaktadı. Tükiye de Tükçe kullanma kılavuzu sistemine geçen ilk fimaladan biidi. LC, HMI vb diğe pogamlaını Tükçe'ye çevimiş ve bu yöndeki çalışmalaını hala devam ettimektedi. Delta nın -Ge si çok gelişmiş olduğu için he cihazı dünya piyasasından aldığı gei beslemelee göe geliştime kabiliyetine sahipti. Teknoloji olaak ileide olmasından dolayı Delta, dünya makalaına OEM üün imal etmektedi. Özellikle makine imalâtı geçekleştien kobi'lein çoğu bilinen makala yeine faklı makalaı tecih ettiğini gödüm. Endüstide değişik maka LC, sevo moto, HMI vb üünle va. Bu makalaın bi çoğunu kullanmadığımı belitmek isteim. Bu iyidi, şu kötüdü vb söylemlele çok kaşılaştım. Önemli olan hehangi biini çok iyi bilmek, öğencilee faydalı olabilmek ve ehbelik etmekti. Teknik destek veen, düzeltmele yapan, öneilede bulunan ve kitabın basılmasında katkıda bulunan H.Engin Özen Şene Üstbaş Levent Taşdelen İmdat TŞ Uğu Bidal Yasin Çolak Muhammet Bektaş Genel Müdü Satış Müdüü Teknik Müdü Elektik-Elektonik Mühendisi Elektik-Elektonik Mühendisi Elektik-Elektonik Mühendisi Elektonik Mühendisi Delta Otomasyon Üünlei Tükiye Distibütöü, Fabika ygıtlaı Sistem Teknolojisi Ltd.Şti (F..S.T.) yetkilileine teşekkü edeim. Bülent KYZI

6 İÇİNDEKİLE 1.ÜNİTE YILCK İŞE UYGUN LC SEÇME LC ÇEVE BİİMLEİ LC CİHZIN GİİŞ VE ÇIKIŞ ELEMNLINI BĞLM 1. YILCK İŞE UYGUN LC SEÇME LC Tanım ve Tülei LC' nin Kullanım macı ve lanlaı LC ile öle Sistemlei asındaki Fakla ve vantajlaı LC açalaının Yapısı ve Fonksiyonlaı LC Seçiminde Dikkat Edilecek Hususla... ÖLÇME VE DEĞELENDİME LC CİHZIN GİİŞ VE ÇIKIŞ ELEMNLINI BĞLM LC Besleme Bağlantısı LC'nin Giiş Bağlantısı LC Giiş Elemanlaı ve LC'ye Bağlantılaı Şalte ve Butonla Mekanik Sını nahtalaı Temassız lgılayıcıla (Sensöle) İndüktif Sensö (Inductive oximity Senso) Kapasitif Sensö (Capacitive oximity Senso) Ultasonik Sensö (Ultasonic oximity Senso) Optik Sensö (Optic oximity Senso) Silindi Sensöü (Cylinde Senso)... NN İndüktif veya Optik Sensöün LC ye Bağlanması... N İndüktif veya Optik Sensöün LC ye Bağlanması... NN Kapasitif Sensöün LC ye Bağlanması... N Kapasitif Sensöün LC ye Bağlanması LC Çıkış Elemanlaı ve LC'ye Bağlantılaı LC'nin Çıkış Bağlantısı... öle Çıkışlı LC nin Bağlantısı... Tansistö Çıkışlı LC nin Bağlantısı... nömatik Valf in LC ye Sink Olaak Bağlanması... nömatik Valfin LC ye Souce Olaak Bağlanması... DC Motolaın LC ye Souce Olaak Bağlanması... 3 Fazlı SM LC ye Souce Olaak Bağlanması... Tansistö Çıkışlı LC ye nömatik Valf Bağlanması... Tansistö Çıkışlı LC ye DC Moto Bağlanması... Tansistö Çıkışlı LC ye SS Bağlanması... Tansistö Çıkışlı LC nin Giiş ve Çıkış Bağlantısı... ÖLÇME VE DEĞELENDİME TEMİNLE (LC Montajı, LC Cihazına Giiş ve Çıkış Elemanlaını Bağlama)... TEMİN NO 1: LC Bağlantısından Deve Şeması Çıkamak... TEMİN NO 2: Deve Şemasına Göe LC Bağlantısını Geçekleştimek... TEMİN NO 3: LC Bağlantısından Deve Şeması Çıkamak ve LC Modelini Tespit Etmek... TEMİN NO 4: Şişe Doluluk Kontolü Uygulaması İçin LC Bağlantısını Geçekleştime... TEMİN NO 5: Tank Doluluk Kontolü Uygulaması İçin LC Bağlantısını Geçekleştime... TEMİN NO 6: Silindi Sensöünün LC ye Bağlanması... TEMİN NO 7: Besleme Makinesi LC Bağlantısını Çizmek... TEMİN NO 8: Dolum Tesisi LC Bağlantısını Çizmek... TEMİN NO 9: Kontaktöden LC ye Gei Besleme Yapmak... TEMİN NO 10: şıı kım ölesinden LC ye Gei Besleme Yapmak... TEMİN NO 11: Sistemin Güç Bağlantısını Yapmak... TEMİN NO 12: Otomatik Kesim Makinesi LC Bağlantısı... TEMİN NO 13: Elektopnömatik Sistemin LC ye Bağlanması I

7 2.ÜNİTE LC OGMLM TEKNİKLEİ LC OGMLM EDİTÖÜ 1. LC OGMLM EDİTÖÜ LC ogamlama Editöüne Giiş LC ogamlama Editöü (WLSoft) WLSoft ogamının Kuulumu ogamın Çalıştıılması Yeni Çalışma lanı çma ve yalaı Menü Çubuğu ve Özelliklei Dosya Menüsü Düzen Menüsü Deleyici Menüsü çıklamala Menüsü Bul Menüsü Göünüm Menüsü Habeleşme Menüsü Seçenekle Menüsü encee Menüsü Yadım Menüsü LC OGMI OLUŞTUM Yeni LC Dosyası Oluştuma LC Dosyası Kaydetme HBELEŞME YI ve HBELEŞME KBLOSU Habeleşme yalaını Yapmak Bilgisaya İle LC ası Habeleşme Kablosu Bilgisaya İle LC ası Habeleşme Kablosu Yapımı Bilgisaya Bağlantı Noktalaı (COM ve LT) LDDE DİYGMI İLE ÇLIŞM Ladde Çalışma Otamı aç Çubuklaını Kullanaak ogam Yazma ogamın Delenmesi çıklamalaın Göüntülenmesi Uygulama Komutlaıyla ogam Yazma Komut (ygıt) çıklamalaını Düzenlemek OGMIN LC YE YÜKLENMESİ ONLİNE MOD İLE ÇLIŞM LC SİMÜLSYON MODU Simülasyon ve Online Mod Simülasyon ve Hata yıklama Modu (Debug) SEMBOL TBLOSU ÖLÇME VE DEĞELENDİME II

8 3.ÜNİTE LC OGMLM TEKNİKLEİ LC İLE MOTO KONTOLÜ LC İLE ELEKTONÖMTİK SİSTEMLEİN KONTOLÜ LC İLE ÜNİTE KONTOLÜ SFC OGMLM 1. TEMEL LC KOMUTLI Kontakla Çıkış Komutu... UYGULM 1: Mühüleme Devesi (Latching Cicuit)... UYGULM 2: Kontak Kilitlemesi (Intelock Contol)... UYGULM 3: Sıalı Çalışma (Sequential Contol) Zaman ölesi... UYGULM 4: Zaman ölesi Çalışma ensibi... UYGULM 5: Flâşö Devesi (Blinking Cicuit)... UYGULM 6: Gecikme Devesi (Delay Cicuit)... UYGULM 7: Gecikme Devesi (On Off Delay Cicuit)... UYGULM 8: Zaman Uzatma Devesi (Extend Time Cicuit) Sayıcı Sıfılama Bölge Sıfılama... UYGULM 9: Sayıcının Çalışma ensibi... UYGULM 10: Bölge Sıfılama Komutu... UYGULM 12: Süekli Saydıma Yükselen Kena Kontağı Düşen Kena Kontağı... UYGULM 13: Yükselen Kena Kontağı İle Mühüleme Devesi... UYGULM 14: Düşen Kena Kontağı lt Komutu... UYGULM 15: Tek Butonla Çalıştııp Duduma... UYGULM 16: Tetikleme Devesi (Tigge Cicuit)... UYGULM 17: Flâşö Devesi (Blinking Cicuit) Set Komutu... UYGULM 18: Duma Öncelikli Deve (Stop Fist)... UYGULM 19: Başlama Öncelikli Deve (Stat Fist)... UYGULM 20: Mühüleme Devesi (Latching Cicuit) Dahili (Yadımcı) öle... UYGULM 21: Gecikmeli Çalışan Deve (On Delay Cicuit)... UYGULM 22: Sıalı Çalışma Devesi (Sequential Contol Cicuit) Özel Yadımcı öle Fonksiyonlaı... UYGULM 23: Kalıcı Tip Yadımcı öle... UYGULM 24: Çift Etkili Silindiin Kontolü... UYGULM 25: Çift Etkili Silindii Süekli Çalıştıma... UYGULM 26: Çift Etkili Silindiin Çift Bobinli Valf İle Kontolü... UYGULM 27: dışık Çalıştıma Kaşılaştıma Komutu... UYGULM 28: Kaşılaştıma Öneği Kontak İçinde Kaşılaştıma... UYGULM 29: 16 Bit Kontak Kaşılaştıması... UYGULM 30: 32 Bit Kontak Kaşılaştıması... UYGULM 31: Çift Etkili Silindiin Şatlı Çalıştıılması... UYGULM 32: Çift Etkili Silindi İle Döngülü Sistem..... UYGULM 33: dışık Çalıştıma 1... UYGULM 34: dışık Çalıştıma 2... UYGULM 35: Tafik Işıklaı-1... UYGULM 36: Tafik Işıklaı Yukaı Sayıcı... UYGULM 37: Yukaı Sayıcı Devesi şağı Sayıcı... UYGULM 38: şağı Sayıcı Devesi Yükselen Kena Çıkışı Düşen Kena Çıkışı Değil Komutu - Tes Lojik... UYGULM 39: Taama Sıasının Önemi... III

9 2.1. Vei lanlaı Vei Taşıma Komutu... UYGULM 40: Zaman ölesi Hedef Değeini Değiştimek... UYGULM 41: Sayıcının Hedef Değeini Değiştimek... UYGULM 42: Sayıcının nlık Değeinin Taşınması ve Vei alanının Sıfılanması... UYGULM 43: Zaman ölesi Hedef Değeini Değiştimek ve Şatlı Çalışmak... UYGULM 44: Tek Butonla Bi Vei lanı Değeini 2 Kez Değiştimek İTMETİK İŞLEMLE Toplama Komutu Çıkama Komutu Bölme Komutu... UYGULM 45: Tankta Kalan Sıvı Miktaı ve Kullanılan Kutu Sayısının Hesaplaması Kaekök lma Komutu... UYGULM 46: isago Teoemi Dolaylı desleme [E], [F]... UYGULM 47: Dolaylı desleme İle Zaman ölesi Değeini Değiştime ÖZEL SYICIL ve HIZLI SYICIL bit Genel Kullanım maçlı Yukaı / şağı Sayıcıla C200 ~ C bit Yukaı / şağı Hızlı Sayıcıla C235 ~ C Enkode ın LC Giişleine Bağlanması Faz - 2 Giişli Hızlı Sayıcı Faz - 2 Giişli Hızlı Sayıcı Hızlı Giiş Fekansının Hesaplanması LC Modelleine Göe Hızlı Giiş Noktası Özelliklei DIM KONTOL ÖLESİ (STE LDDE) VE SFC Step (dım) Ladde Komutu [STL], [ET] Sıalı Çalışma- Sequential Function Chat (SFC) dım(step) Komutu Nasıl Çalışı? dım Kontol ölesinin (Step) Çalışma Hızı Çıkışlaın Teka Kullanılabililiği Zaman öleleinin Teka Kullanılabililiği dımla ası Geçiş dım Dizisi Yazılıken Dikkat Edilecek Hususla dım Dizisi Çeşitlei Tek Sıa dım Dizisi Komplike Tek Sıalı dım Dizisi dım Dizisi Öneklei dım Dizisindeki yılma İlgili Kısıtlamala... UYGULM 48: Şatlı Çalışma... UYGULM 49: Sonsuz Döngü... UYGULM 50: Faklı dım Dizileinin Eş Zamanlı Çalışması ve Sonsuz Döngü Oluştuma... UYGULM 51: Çift Etkili Silindilein dışık Çalıştıılması [+, B+, -, B-]... UYGULM 52: Çift Etkili Silindilein 4 Kez dışık Çalıştıılması [+, B+, -, B-]... UYGULM 53: Tafik Işıklaı Kontolü... UYGULM 54: Kontaktöün Çalışıp Çalışmadığını nlama... UYGULM 55: 3 Fazlı senkon Moto Kontolü... UYGULM 56: Tam Otomatik VC ve lüminyum Kesim Makinesi GEÇEK ZMN STİ - EL TIME CLOCK [TC] TC ile İlgili Özel Vei lanlaı (D) ve Yadımcı ölelei (M) TC yalama... UYGULM 57: TC Dakika Uygulaması... UYGULM 58: TC Saat Uygulaması... UYGULM 59: TC Gün Uygulaması... UYGULM 60: TC Hafta Uygulaması... UYGULM 61: TC y Uygulaması... UYGULM 62: TC Taih Uygulaması... UYGULM 63: TC İle Okul Zilinin ogamlanması... ÖLÇME VE DEĞELENDİME IV

10 TEMİNLE (LC İle Moto Kontolü)... TEMİN NO 14: Üç Fazlı senkon Motoun Elektiksel Kilitlemeli Devi Yönünün Değiştiilmesi.. TEMİN NO 15: Üç Fazlı senkon Motoun Sını nahtaı İle DeviYönünün Değiştiilmesi... TEMİN NO 16: Üç Fazlı senkon Motoun Sını nahtaı İle Devi Yönünün eiyodik Olaak Değiştiilmesi... TEMİN NO 17: Üç Fazlı senkon Motoun Zaman yalı Duduulması... TEMİN NO 18: Üç Fazlı senkon Motoun Zaman yalı Çalıştıılıp, Duduulması... TEMİN NO 19: Üç Fazlı senkon Motoa Yıldız-Üçgen Yol Veme... TEMİN NO 20: Üç Fazlı senkon Motoa Oto Tafosu İle Yol Veme... TEMİN NO 21: Üç Fazlı senkon Motoa İki Kademe Diençle Yol Veme... TEMİN NO 22: Üç Fazlı otou Sagılı senkon Motoa Yol Vemek... TEMİN NO 23: Üç Fazlı senkon Motoun Balatalı Fenlenmesi... TEMİN NO 24: Üç Fazlı senkon Motoun Düz Zaman öleli Dinamik Fenlenmesi... TEMİN NO 25: Üç Fazlı senkon Motoun Tes Zaman öleli Dinamik Fenlenmesi... TEMİN NO 26: İki Yönde Çalışan Üç Fazlı senkon Motoun Dinamik Fenlenmesi... TEMİN NO 27: Bi Fazlı Yadımcı Sagılı senkon Motoun Elektiksel Kilitlemeli Devi Yönünün Değiştiilmesi... TEMİN NO 28: Yıldız Üçgen Yol Veilen Üç Fazlı senkon Motoun Devi Yönünün Değiştiilmesi ve Dinamik Fenlenmesi... TEMİN NO 29: Sabit Momentli Dahlende Motoun Düz Zaman ölesi İle Kumandası LC İLE MOTO KONTOLÜ OBLEMLEİ ÜNİTE NÖMTİK SİSTEMLE ELEKTONÖMTİK SİSTEMLE VKUM TEKNİĞİ ELEKTONÖMTİK SİSTEMLEİN LC İLE KONTOLÜ 1. BSINÇLI HVNIN HZILNMSI Kompesöle istonlu Kompesöle Vidalı Kompesöle Havanın Kuutulması Yağlayıcı (Lubicato) Filte (Filte) egülâtö (egulato) Şatlandııcı (FL) NÖMTİK SİLİNDİLE (nömatik ktuatöle) Tek Etkili Silindile Tek Etkili Gei Dönüş Yaylı Silindi (Nomalde içeide) Tek Etkili Gei Dönüş Yaylı Silindi (Nomalde dışaıda) Çift Etkili Silindile Çift Etkili Yastıksız Silindile Çift Etkili Sabit Yastıklı Silindile Çift Etkili yalanabili Yastıklı Silindile yalanabili Yastığın Çalışması Manyetik (Mıknatıslı) Silindile Milsiz (odsuz) Silindile Döne (otay) Milli Silindile Çift Milli Silindi Tandem Silindile Kısa Stoklu Silindile (Shot Stoke Cylinde) Dönmez Milli Silindile (Non-otating Cylinde) NÖMTİK VLFLE Valf Yollaı ve Konumu Valf Tanımlanması Valf Kumanda Şekillei Valf Kumanda Sembollei Yollu, 2 Konumlu Valf (2/2 valf) Yollu, 2 Konumlu Valf (3/2 valf)... UYGULM 1: 3/2 Valf İle Tek Etkili Silindiin Kontolü V

11 Yollu, 2 Konumlu Valf (5/2 valf)... UYGULM 2: 5/2 Valf İle Çift Etkili Silindiin Kontolü Yollu, 3 Konumlu Valf (5/3 valf)... UYGULM 3: Yollaı Kapalı 5/3 Valf İle Çift Etkili Silindiin Kontolü Yollu, 2 Konumlu Hava Kumandalı Valf Mekanik Kumandalı Valfle... UYGULM 4: Hava Kumandalı 5/2 ve Makaalı 3/2 valf İle Çift Etkili Silindiin Kontolü BOBİNLİ (SOLENOİD) VLFLE /2, 3/2 Diek Elektik Kumandalı Valf /2 Elektik Kumandalı Ön Uyaılı Tek Bobinli Valf /2 Elektik Kumandalı Ön Uyaılı Çift Bobinli Valf /3 Elektik Kumandalı Ön Uyaılı Çift Bobinli Valf YDIMCI VLFLE VE Valfi VEY Valfi kış Kontol Valfi Basınç Emniyet Valfi Çabuk Boşalma (Egzost) Valfi Gei Döndümez Valf (Check Valve) Basınç nahtaı VKUM TEKNİĞİ Vakum Tekniğinin Kullanıldığı lanla Vakum Üeteçlei (Vacuum Ejecto) Vakum Üeteçleinin Çeşitlei Tek Kademeli Vakum Üeteçlei Çok Kademeli Vakum Üeteçlei Kompakt Vakum Üeteçlei Vakum Vantuzlaı (Vakum edlei) Vakum Filtelei Vakum Bıakma Ünitesi Uygulamada Dikkat Edilmesi Geekli Hususla Montaj şamasında Dikkat Edilmesi Geeken Hususla Çeve Şatlaında Dikkat Edilmesi Geeken Hususla... UYGULM 5: 3/2 Valf İle Vakum Üeteci Kontolü SİLİNDİ SENSÖLEİ Silindi Sensöleinin Temel Bağlantısı Silindi Sensöleinin LC Bağlantı Şekillei Silindi Sensöleinin Sei ve aalel Bağlanması... UYGULM 6: Tek Valf Kullanaak Delme İşlemini Geçekleştimek... UYGULM 7: Silindi Kilitleme Devesi... UYGULM 8: UYGULM 9: 1+, 2+,[ 1-2-]... UYGULM 10: 1+, [ 1-2+], UYGULM 11: 1+, 1- Döngüsü... UYGULM 12: Hizalama Makinesi... UYGULM 13: aça Çıkama Makinesi TEMİNLE (LC İle Elektopnömatik Sistemlein Kontolü)... TEMİN NO 30: Tona Makinesi İçin aça Besleme Ünitesi... TEMİN NO 31: Tutkal Makinesi İçin aça Besleme Ünitesi... TEMİN NO 32: Bou Besleme Ünitesi... TEMİN NO 33: nömatik Kaldıaç Kontolü... TEMİN NO 34: 2 Eksen (X, Y) ozisyon Kontolü nömatik Sembolle VI

12 5.ÜNİTE HMI - OETÖ NELİ 1. OETÖ NELLEİ - HMI (Human Machine Inteface) Opeatö aneli (HMI) Nedi? Delta Opeatö aneli Özelliklei Yazılım Özelliklei ve vantajlaı HMI Kuulum ve Kullanımında Dikkat Edilecek Hususla DO-B Seisi HMI Donanım Özelliklei HMI nin USB İle Çeve Biimleine Bağlanması HMI Sei Habeleşme otlaı ve in çıklaması Delta LC Habeleşme otlaı HMI Sei Habeleşme in çıklaması HMI ogam Yükleme (Download) Kablosu Yapımı COM ot İle ogam Yükleme (Download) Kablosu Yapımı USB Yükleme (Download) Kablosu Yapımı HMI Habeleşme Kablosu Yapımı HMI - LC S-485 Habeleşme Kablosu Bilgisaya - LC, HMI - LC S-232 Habeleşme ve ogam Yükleme Kablosu HMI EDİTÖÜ Sceen Edito Yazılımı Sceen Edito ogamının Kuulumu Sceen Edito Dil Desteğini Tükçe Yapmak Yeni oje Oluştuma Sceen Edito enceesi aç Çubuklaı... UYGULM 1: Mühüleme Devesi (Latching Cicuit)... UYGULM 2: Tafik Işıklaı UYGULM 3: Sabit nimasyon Oluştumak HMI ELEMENTLEİ Buton Genel Buton Özelliklei Sayaç... UYGULM 4: Sayaç Uygulaması Ba... UYGULM 5: Ba Uygulaması Bou... UYGULM 6: Tankın Sıvı Seviyesini Göüntüleme... UYGULM 7: Bou İçindeki kışkanın İzlenmesi asta... UYGULM 8: asta Gafiği Uygulaması Göstege... UYGULM 9: Göstege Uygulaması Data Göte ve Data Gi... UYGULM 10: Data Gime ve Giilen Datayı Gösteme Gafik Göstege Sabit nimasyon Haeketli nimasyon Dinamik Çizgi... UYGULM 11: Dinamik Çizgi Oluştuma Dinamik Dikdötgen Dinamik Elips lâm lâm Geçmişi Tablosu ktif lâm Tablosu lâm Sıklık Tablosu lâm Kayan Yazı HMI LÂM YLI SYF YÖNETİMİ Sayfa Ekle Sayfa ç Sayfa Yönetimi... VII

13 UYGULM 12: lâm Oluştuma ve Göüntüleme YILNDIM YLI Genel Kontol Bloğu İle Devi Yönünün Değiştiilmesi COM ot Yazdıma yalaı Vasayılan Diğe yala Ekan Kouyucu Çoklu Dil abiimi... UYGULM 13: Çoklu Dil abiimi Uygulaması... UYGULM 14: Kontol Bloğu Kullanaak HMI Sayfasını Değiştimek... UYGULM 15: LC İle HMI Sayfasını Değiştimek ESİM KÜTÜHNESİ UYGULM 16: Üç Fazlı senkon Motoun Sını nahtaı İle Devi Yönünün Değiştiilmesi TEMİNLE (HMI UYGULMLI)... TEMİN NO 35: senkon Motolaın dışık Çalıştıılması... TEMİN NO 36: Tafik Işıklaı Kontolü... TEMİN NO 37: Çift Etkili Silindilein dışık Çalıştıılması [+, B+, -, B-]... TEMİN NO 38: İki Nokta asındaki Uzaklığın Bulunması ÜNİTE SEVO MOTO KONTOLÜ STE MOTO KONTOLÜ ÜNİTE KONTOLÜ 1. C SEVO MOTO C Sevo Moto Özelliklei C Sevo Motolaın Uygulama lanlaı SD-B Sevo Moto Takımı (Süücü ve Moto) Kuulum Bağlantı Çalışma Bakım ve Kontol na Deve Bağlantısı na Deve Teminal Bağlantısı Sevo Moto Süücüsü Güç Bağlantısı Giiş / Çıkış ayüz Konnektöü - CN Dijital Giiş Bağlantılaı Haici ozisyon Kontolü İçin âls ve Sinyal Bağlantısı Dijital Giiş Bağlantılaı Dijital Çıkış Bağlantılaı Limit Sensölein Süücü Giişine Bağlanması Süücü Giiş, Çıkış ve Limit Sensölein LC'ye Bağlanması ozisyon Kontolü İçin Süücü Bağlantısı Hız Kontolü İçin Süücü Bağlantısı Tok Kontolü İçin Süücü Bağlantısı Dijital Çıkış (DO) çıklamalaı Dijital Giiş (DI) çıklamalaı Dijital Giiş (DI) Kodlaı Fabika yalaı Dijital Çıkış (DO) Kodlaı Fabika yalaı Kullanıcı Taafından Değiştiilebili Giiş ve Çıkış aametelei Hata (Âlam) çıklamalaı SD-Soft SEVO MOTO SÜÜCÜ YZILIMI COM ot yalaı (Setting) Osiloskop (Data Scope) Otomatik Kazanç yaı (uto Gain Tuning JOG Kontol (Digital IO / Jog Contol) Duum Monitöü (Status Monito) VIII

14 2.6. Model Bilgisi (Model Infomation) lâm Bilgisi (lam Infomation) aamete Değiştime (aamete Edito) aamete Sihibazı (aamete Initial Wizad) SEVO MOTOD OLUŞN HTLI GİDEMEK SEVO MOTO SÜÜCÜ METELEİ Dijital Giiş aametelei Dijital Çıkış aametelei SEVO MOTOU LC ÂLS KOMUTLIYL SÜME DV-28SV Seisi LC DV-28SV LC Fonksiyonlaı LC İle Sevo Moto Süücü Bağlantısını Yapmak İlei Seviye LC âls Komutlaı LC Modelleine Göe âls Çıkış Fekanslaı ampalama Süelei ozisyon Tamamlandı Bilgisi ozisyon âlsini Gösteen Vei lanı âls Duduma DVI / DDVI (Göeceli ozisyon Kontolü - elative osition Contol)... UYGULM 1: Sevo motou ilei - gei (JOG) DDVI komutuyla kumanda etmek ZN / DZN (Başlangıça oizsyonuna lma Komutu - Zeo oint etun)... UYGULM 2: Sevo motou başlangıç (home) konumuna almak DV / DDV (Mutlak ozisyon Kontolü - bsolute osition Contol)... UYGULM 3: Sevo motoun pozisyon kontolü M / DM (2 Eksen Noktadan Noktaya Göeceli Haeket... UYGULM 4: 2-Eksen pozisyon kontolü ile kae çizmek (elative) M / DM (2 Eksen Noktadan Noktaya Mutlak Haeket... UYGULM 5: 2-Eksen pozisyon kontolü ile kae çizmek (bsolute) CIM / DCIM (2 Eksen Göeceli ozisyonlama İle Yay Çizimi... UYGULM 6: 2-Eksen pozisyon kontolü ile elips çizmek (elative) CIM / DCIM (2 Eksen Mutlak ozisyonlama İle Yay Çizimi... UYGULM 7: 2-Eksen pozisyon kontolü ile elips çizmek (bsolute) DIM (STE) MOTOLI Step Moto Nedi? Niçin Step Moto? Step Moto Bileşenlei? Step Moto Çeşitlei? Daimi Mıknatıslı Step Moto Değişken elüktanslı Step Moto Hibid Step Moto Step Moto ve Süücü Bağlantısı Bipola Sei Bağlantı Bipola aalel Bağlantı Unipola Bağlantı Bipola Sei Bağlı Step Moto Süücüsünün LC İle Bağlantısı Step Motoun LC İle Süülmesi... UYGULM 8: Step motoun JOG kontolü... UYGULM 9: Step motou başlangıç (home) konumuna almak... UYGULM 10: Step motoun pozisyon kontolü ÜNİTE KONTOLÜ... UYGULM 11: Sevo moto ile açı kontolü... UYGULM 12: Vakum ile tutulan paçayı sevo moto ile taşıma... UYGULM 13: HMI ile sevo moto kontolü TEMİNLE (Sevo Moto Uygulamalaı) TEMİN NO 39: Sevo Motou Başlangıç Konumuna lmak TEMİN NO 40: Sevo Motoun JOG Kontolü KULLNILN KYNKL IX

15 Kitaptan bazı önek sayfala... * Kitabın diğe çizimlei de göeceğiniz çizimle gibi özenle hazılanmıştı.

16 LC Cihazına Giiş ve Çıkış Elemanlaını Bağlama Bülent KYZI NN İndüktif veya Optik Sensöün LC ye Bağlanması NN X4 UN UN EO it X2 NN X4 UN X5 X5 X6 X7 X6 X7 NN, nomalde açık k e STO STO DV-S01 NN sensö LC ye Sink olaak bağlanabili. S/S otak teminaline 24V DC (+) ucu bağlanı. L X2 N OWE 24V 0V OWE DV-S01 L N 24V UN EO 0V OWE OWE NN Kapasitif Sensöün LC ye Bağlanması NN sensö LC ye Sink olaak bağlanabili. S/S otak teminaline 24V DC (+) ucu bağlanı. Şekil 2.33: NN sensöün LC giişine souce olaak bağlanması Şekil 2.30: NN sensöün LC giişine souce olaak bağlanması N Kapasitif Sensöün LC ye Bağlanması Sink Bağlantı N N sensö LC ye Souce olaak bağlanabili. S/S otak teminaline 0V DC ucu bağlanı. X5 X6 X7 STO Şekil 2.34: N sensöün LC giişine souce olaak bağlanması LC - DV-14SS LC - DV-14SS DV-S01 L N C0 X2 N, nomalde kapalı C0 C0 Sink Bağlantı LC - DV-14SS LC - DV-14SS 24V 24V 24V X4 UN Şekil 2.31: N sensöün LC giişine souce olaak bağlanması 24V UN EO 24V N sensö LC ye Souce olaak bağlanabili. S/S otak teminaline 0V DC ucu bağlanı. OWE 0V DV-S01 X6 X7 L Ö N X5 STO N X2 X4 UN n 24V UN EO 0V OWE OWE OWE N İndüktif veya Optik Sensöün LC ye Bağlanması C0 Souce Bağlantı Şekil 2.35: NN ve N sensöün LC giiş bağlantısı teknik çizimi *Şekil ve 2.35 deki gibi kapasitif bi sensöün he iki kontağının da (kapalı ve açık) bağlanması zounlu değildi. Uygulamaya bağlı olaak açık veya kapalı kontakladan hehangi bii kullanılabili. Souce Bağlantı Şekil 2.32: NN ve N sensöün LC giiş bağlantısı teknik çizimi 13

17 LC Cihazına Giiş ve Çıkış Elemanlaını Bağlama İŞİN DI Bülent KYZI TEMİN NO LC Bağlantısından Deve Şeması Çıkamak ve LC Modelini Tespit Etmek İŞE BŞLM TİH ST.../.../ :... 3 İŞİ BİTİME VEİLEN SÜE TİH ST HCNN SÜE.../.../ :... MÇ: LC bağlantısını inceleyeek deve şemasını çıkamak. Model açıklamasını bakaak devedeki LC nin özellikleini belilemek. LC Model çıklaması DV-S01 L N 24V 0V OWE k e DC Güç Beslemeli OWE X 0 UN UN Du : öle çıkışlı T: Tansistö Çıkışlı N: Çıkış modülü yok X2 X4 Başla X5 X6 X7 n C0 STO DV-14SS Y1 C V DC Kontaktö Y2 Y Y4 Y5 LC - DV-14SS 24V DC Ö Vesiyon 1- Yandaki bağlantıda DV14SS112 LC modeli kullanılmıştı. Model açıklmasına bakaak LC özellikleini yazınız. Üün Seisi: Giiş+Çıkış Sayısı: Model Tipi: Besleme Tipi: Çıkış Tipi: 2- Yukaıdaki bağlantıya bakaak aşağıdaki LC deve şemasını tamamlayınız. X2 X4 X5 X6 X7 C0 Y1 C2 Y2 Y3 Y4 Y5 ÖĞENCİNİN DI: 11 Üün Seisi Giiş+Çıkış Sayısı STYE Model Tipi S: Standat Fonksiyonlu İşlemci M: Giiş Modülü N: Çıkış Modülü : I/O (Giiş/Çıkış Modülü) DV14SS112 EO it DV DEĞELENDİME Uygulama İş lışkanlığı Süe TOLM Teknoloji akam SOYDI: NO: TÖLYE ŞEFİ TÖLYE ÖĞETMENİ SINIF: 22 Yazı 2

18 LC ogamlama Editöü Bülent KYZI Masaüstü bilgisaya ile LC pogamlama kablo bağlantısı esim 1.31'de veilmişti. Masaüstü bilgisayada sei pot bulunmaktadı. Fakat dizüstü bilgisayalada ise genelde sei pot bulunmaz. LC USB ile habeleşmiyosa, USB potunu sei pota çevien dönüştüücü kullanmak geekmektedi (esim 1.32) Bilgisaya İle LC ası Habeleşme Kablosu Yapımı Bilgisaya ile LC aası habeleşme kablosunu kendiniz 1yapmak isteseniz, şekil 1.1'de bağlantı şekli veilmişti. LC taafı için 8 pinli yuvalak tip ekek ve bilgisaya taafı için 9 pinli D tipi dişi soket almanız geekmektedi. UYI 9 inli D Tipi Dişi Sei ot OWE X 0 UN EO UN lacağınız soketlein üzeinde pin numaalaının yazılı olan tipleini seçin. Çünkü dokümanlada pin numaalaı dişi soketlee göe veili. Eğe pin numaası yazmayan soket alısanız, ekek soketin pin numaalaını dişi sokete takılıymış gibi düşünüp hesap etmeniz geeki. Ekek soketlein pin numaalaı dişi sokete göe tam tes konumdadı. X2 X4 it X5 X6 X7 8 inli Dişi Sei ot C0 STO DV-14SS LC (Mini-DIN 8 pin ekek) Y1 k e C2 Y2 Y Y4 Y5 LC Masaüstü bilgisaya esim n cü ü ü t üş ön td po ei s USB LC EO X2 X4 X5 X6 X7 habe leşm e kablo STO su in1 Şekil Bilgisaya Bağlantı Noktalaı (COM ve LT) 1- Masaüstündeki Bilgisaya simgesinin üzeindeyken sağ tıklayın (Masaüstünde Bilgisaya simgesi yoksa sol altta başlat menüsünü tıklayın). çılan menüdeki Bilgisaya yazısının üzeinde sağ tıklayın. çılan menüden Özellikle komutunu tıklayın (esim 1.34). 2- çılan penceede ygıt Yöneticisi ni tıklayın. 3- ygıt Yöneticisi penceesinde Bağlantı noktalaı (COM ve LT) donanımını gömüyosanız, bilgisayaınızda sei pot yok demekti. Sei pot vasa, Bağlantı noktalaı (COM ve LT) donanımı altında sei pot bilgileini göebilisiniz. C0 DV-14SS B Ö a L C Bilgisayaınızın donanımında sei pot duumunu ve özellikleini gömek için aşağıdaki işlemlei sıasıyla geçekleştiin. OWE X 0 UN UN USB potu Dizüstü bilgisaya ilg isa y 7 6 BİLGİSY (9 pin D tipi dişi) Y1 C2 Y2 Y3 Y4 Y5 esim 1.32: Dizüstü bilgisaya ile LC nin habeleştiilmesi USB - sei pot dönüştüücüyü dizüstü bilgisayaınızın USB giişine taktığınızda dönüştüücünüzün ilgili windows süücüsü (dive) eğe başaılı bi şekilde kuulmuş ise, sei pot bi ades alı (Öneğin; COM4). Dönüştüücüyü başka USB giişine takasanız, sei pot ades değiştii (Öneğin; COM11). esim 1.34'teki menü ve penceele Windows7 Ultimate 64 Bit işletim sistemine aitti esim 1.33: Dizüstü bilgisaya ile LC nin habeleştiilmesi esim

19 Temel LC Komutlaı Bülent KYZI UYGULM 24 UYGULM 25 Çift Etkili Silindiin Kontolü Çift Etkili Silindii Süekli Çalıştıma () (X2) Silindi sensöü eed () eed B () eed it () B 24V DC 4W S B 5/2 Yay gei dönüşlü elektik kumandalı pnömatik valf N: Nomalde çık ( kontak) NK: Nomalde Kapalı (B kontak) NO: Nomally Open ( kontak) NC: Nomally Closed (B kontak) k e S N NK () () n Başla 24V DC 4W Du 5/2 Yay gei dönüşlü elektik kumandalı pnömatik valf N NK () () Başla Du Başla butonuna basıldığında silindi ilei ve gei haeketeni Du butonu basılana kada süekli devam ettiecekti. M taama süesi M1002 Du eed Başla Ö ST Valf ST M25 Du Otomatik M25 SET Başla ST X2 Valf M25 SET M25 eedb Valf eed Otomatik ST Vallf İlk Taama: M1002, ilk taamada 'ı ve M25'i pasif yapa. SET 1.dım: = 1 olduğunda ve M25 aktif olu. Silindi ilei yön-de haeket ede. Silindi pistonu, eed () hizasına gel-diğinde = 1 olu. Valf 2.dım: = 1 olduğunda pasif olu. Valf sügüsü yayın itme kuvveti sayesinde eski konumuna döne. Hava akış yönü de-ğişi ve silindi gei yönde haeket ede. = 1 olduğunda aktif olu. Valf sügüsü konum değiştii ve silindi ilei yönde haeket ede. Silindi pistonu, eed () hizasına geldiğinde = 1 olu. 3.dım: Silindi pistonu eed B (X2) hizasına geldiğinde X2 = 1 olu. X2'ye sei bağlı kapanan M25 kontağı üzeinden tek-a aktif olu ve silindi ilei yönde haeketine başla. Sistem teka 3.adımı tekala ve silindi süekli ilei gei haeketine devam ede. = 1 olduğunda pasif olu. Valf sügüsü yayın itme kuvveti sayesinde eski konumuna döne. Hava akış yönü değişi ve silindi gei yönde haeket ede. Hehangi bi anda = 1 olusa, pasif olu ve silindi gei yönde haeket ede. M1002, ilk taamada 'ı pasif yapa. Hehangi bi anda = 1 olusa, ve M25 pasif olu ve silindi gei yönde haeket ede. 69

20 Temel LC Komutlaı Bülent KYZI UYGULM 27 : dışık Çalıştıma 3 Fazlı C Mo to Bobin Uçlaı () NK N N () () (X2) Du Başla it 1.Moto 3 Fazlı C Mo to M1002 Gei l ZST nta ktö k e Du (Y1) Başla 2.aşama 2.Moto 3 Fazlı C Mo M28 to n ZST M27 SET Y2 M28 1.MOTO SET M27 1.aşama TM T0 K200 1.moto ktö nta (Y2) 3.Moto Ö ktö nta o K C T0 SET Y1 2.MOTO TM T1 K200 T1 SET Y2 3.MOTO ST M27 X2 1.aşama M27 ST Geial 1.aşama Y2 3.MOTO SET M28 2.aşama Başla butonuna basıldığında 1.moto hemen deveye giecek. dından 20 saniye sona 2.moto ve 2.motodan 20 saniye sona 3.moto deveye giecekti. M28 TM T2 K100 2.aşama T2 Başla butonuna basıldıktan sona Gei l butonuna basılsa dahi devenin çalışması etkilenmeyecek. ST Y1 2.MOTO Gei l butonuna basıldığında 3.moto hemen deveden çıkacak. dından 10 saniye sona 2.moto ve 2.motodan 5 saniye sona 1.moto deveden çıkacaktı. TM T3 K50 T3 Gei l butonuna basıldıktan sona Başla butonuna basılsa dahi devenin çalışması etkilenmeyecek. ST Du butonuna basıldığında tüm motola deve dışı kalacaktı. ST M28 1.MOTO 2.aşama LC, UN konumuna alındığında tüm çıkışla sıfılanacaktı. END 71