Turkey Data Monitor Ekonomi Bülteni. 19 Nisan 2016 I. KÜRESEL GELİŞMELER

Transkript

1 I. KÜRESEL GELİŞMELER IMF küresel ekonomik büyüme beklentisini bir kez daha düşürdü IMF Küresel Ekonomik Görünüm raporu geçtiğimiz hafta yayınlandı. Bir önceki bültenimizde de belirttiğimiz gibi 2011 den bu yana aşağı yönlü revizyonlarını sürdüren IMF küresel büyüme beklentilerini bir kez daha düşürdü büyüme beklentisi 0,2 puan düşürülerek %3,2'ye, 2017 için büyüme beklentisi ise 0,1 puan düşürülerek %3,5'e çekildi.imf gelişmiş ülkelerde büyümenin 2016 yılında %1,9 ile ılımlı seviyelerde seyretmeye devam etmesini, 2017 de ise %2'ye yükselmesini bekliyor, ancak her iki tahmin de Ocak raporuna göre sırasıyla 0,2 ve 0,1 puan düşük. Aşağı yönlü revizyonların genele yayılmış olduğu görülüyor, ABD, Euro Bölgesi, Japonya ve İngiltere nin büyüme beklentilerinin hepsi düşürülmüş. Gelişmekte olan ülkeler tarafında ise IMF, 2016 büyüme beklentisini %4,3'ten %4,1'e, 2017 büyümesini ise %4,7'den %4,6'ya çekti.

2 Türkiye'nin 2016 yılında %3,8; 2017 yılında ise %3,4 büyümesini bekleyen IMF, artan jeopolitik riskler, zayıf dış talep ve düşen kredi büyümesi karşısında, yüksek asgari ücret zammının iç talepte artışı devam ettirdiğini belirtiyor. IMF nin Küresel Finansal İstikrar Raporu nda da küresel ekonomide gelişmekte olan ülkeler hisse ve döviz piyasaları kaynaklı bulaşıcılığın giderek arttığına dikkat çekiliyor. Doha görüşmelerinden sonuç alınamadı Katar'ın Doha şehrinde Pazar günü yapılan görüşmelerde OPEC ve OPEC dışı ülkeler arasında petrol üretimini dondurmak konusunda bir anlaşma sağlanamadı. Medyaya yansıyan haberlere göre İran ile Suudi Arabistan arasındaki anlaşmazlıklar görüşmelerin sonuçsuz kalmasında etkili. Yaptırımlardan yeni kurtulan İran arzı dondurmak konusunda zaten istekli değildi, nitekim toplantıya katılmayan tek OPEC üyesi oldu. Suudi Arabistan temsilcisi ise İran da dâhil, ana üreticiler üretimi dondurmadıkça kendilerinin de böyle bir adım atmayacağını belirtti. Toplantının ardından petrol fiyatları sert gerileme gösterdi, Brent petrolün varil fiyatı 45 dolar seviyelerinden 41 dolar seviyelerine kadar düştü.

3 Çin 2016 ilk çeyreğinde %6,7 büyüdü Çin ekonomisi yılın ilk çeyreğinde, piyasa beklentileriyle paralel şekilde yıllık %6,7 büyüdü, bu aynı zamanda 2009 yılından bu yana en düşük seviye. Birçok analiste göre, veri Çin ekonomisinde dengelenme sinyalleri de gönderdi, bunda yeni borçlanmaların emlak sektörü, hanehalkı tüketimi ve imalat sanayinde yarattığı toparlanma etkili, ancak analistler dengelenmede borçlanmanın etkisinin, sürdürülebilirlik konusunda soru işaretlerini artırdığını da belirtiyor. Çin'in 2016 için resmi büyüme hedefi %6,5 ve %7 arası, IMF ise ülkenin 2016 yılında %6,5 ve 2017 yılında %6,2 büyümesini bekliyor. Geçtiğimiz haftanın ABD verileri Fed in temkinli duruşunu destekliyor Geçtiğimiz hafta ABD de açıklanan veriler, genel olarak beklentilerin altında kaldı ve Fed in faiz artırımlarında temkinli davranacağı şeklindeki söylemini destekler nitelikteydi. Mart ta 12-aylık TÜFE enflasyonu Şubat'taki %1'lik düzeyinden hafifçe %0,9'a geriledi, beklenti 12-aylık enflasyonun %1'de kalmasıydı.12-aylık çekirdek enflasyon ise bu şekilde %2,3'den hafifçe %2,2'ye geriledi.

4 Bunun yanında yine geçtiğimiz hafta açıklanan perakende satışlar, sanayi üretimi verileri beklentilerin altındaydı. Genel olarak ilk çeyrek büyümesine bakıldığında ise eşanlı büyüme göstergelerinin ayrıştığı görülüyor. New York Fed in yeni yayınlanmaya başlanan eş anlı büyüme göstergesi 8 Nisan itibariyle %1,1 lik ilk çeyrek büyümesine işaret ederken, Atlanta Fed in GDPNow adlı göstergesi 13 Nisan itibariyle %0,3 lük büyümeye işaret ediyor. Ekonomistler Haziran da faiz artırımı bekliyor Fed den gelen son açıklamalar ve yukarıda sıraladığımız veri akışının ardından Nisan ayında bir faiz artırımı olmayacağı konusunda neredeyse konsensüs sağlanmış durumda. WSJ'nin aylık ekonomik beklentiler anketinin Nisan sonuçları, katılımcı ekonomistlerin büyük bir çoğunluğunun Fed'den ikinci faiz artırımını Haziran ayında beklediğini gösteriyor. Buna göre katılımcı ekonomistlerin %75'i bir sonraki faiz artırımını Haziran ayında beklerken, Temmuz, Eylül ve Aralık ayına ilişkin beklentilerin sırasıyla %6, %9 ve %7 olduğu görülüyor. Brezilya'da Rousseff'e soruşturma yolu açıldı Pazar günü Brezilya'da Ulusal Kongre'nin alt kanadında yapılan oylamada, Devlet Başkanı DilmaRousseff'in yolsuzluk soruşturmaları kapsamında görevden azledilme talebiyle soruşturulması kararı çıktı. Dosya şimdi Senato'ya gidecek ve Rousseff hakkında yolsuzluk davası açılıp açılmaması oylanacak. Senato'nun oylamayı Mayıs ayında yapması bekleniyor. Senato'da yapılacak oylamada davanın açılması durumunda Rousseff'in Devlet Başkanlığı 180 günlüğüne askıya alınacak ve bu sürede Başkan yardımcısı MichelTemer, Devlet Başkanı olarak görev yapacak.

5 II. TÜRKİYE EKONOMİSİ Çetinkaya nın ilk toplantısında üst bantta 50 baz puan indirim bekleniyor TCMB Başkanlığı na atanan Murat Çetinkaya başkanlığında ilk PPK toplantısı 20 Nisan günü yapılacak. Fed in faiz artırımlarında temkinli olacağı yönündeki mesajları, bunu destekleyen son ABD verilerine ek olarak, gelişmekte olan ülkelere dönük artan risk iştahı ve lirada görece olumlu seyir ışığında üst bantta yeni bir indirim gelmesine neredeyse kesin gözüyle bakılıyor. Kritik olan ise ne çapta bir indirim yapılacağı; genel beklenti 50 baz puan indirim olması yönünde, nitekimreuters in21 kurumun katılımıyla gerçekleştirdiği ankette 17 katılımcı koridorun üst bandında 50 baz puan, üç katılımcı 25 baz puan, bir katılımcı ise 75 baz puan indirim bekliyor. Öte yandan 1-haftalık repo faizi ve koridorun alt bandında genel olarak bir hareket öngörülmüyor.

6 Biz yine de içinde bulunduğumuz koşulların PPK ya sadece dönemsel bir fırsat sunduğunu da belirtelim; Mart ın ardından enflasyon Nisan da da gerileyerek %7 civarlarına gerileyebilir, ancak yılın ikinci yarısı itibariyle yönünü yeniden yukarı çevirmesi bekleniyor. Nitekim son dönemde hafif bir gerileme olsa da yılsonu enflasyon beklentisi hala %8 e yakın. Aynı şekilde, Fed söylemini yumuşatmış olsa da yıl içerisine iki faiz artırımı sığdırması önümüzdeki dönemde lira üzerindeki baskıyı yeniden artırabilir. Yılın ikinci yarısında siyasi tarafta da belirsizliklerin artması durumunda PPK nın tekrar artırımları önüne koyması kaçınılmaz olabilir. Cari açıkta daralma Şubat ta da devam etti Şubat'da cari açık 1,8 milyar dolar olarak gerçekleşti ve bu şekilde 12-aylık toplam açık, Ocak ayındaki 32 milyar dolar seviyesinden 30,5 milyar dolara geriledi. Çekirdek açık (altın ve enerji dışı) 12-aylık toplam olarak Ocak'da 3 milyar dolar iken Şubat da 2,6 milyar dolara azalış kaydetti. Finansman tarafında, finans hesabı, diğer deyişle sermaye akımları Şubat ayında 0,4 milyar dolarlık çıkışa işaret ediyor. Bu, büyük oranda yerleşik bankaların yurtdışı şubelerinde tuttukları döviz varlıklarındaki artış (3,1 milyar dolar) ile yurtdışı bankaların yurtiçindeki mevduatlarındaki artıştan (1,8 milyar dolar) kaynaklandı. Doğrudan yabancı yatırımlar 0,1 milyar dolar ile yine oldukça zayıftı. Portföy yatırımları ise Şubat ta 1,1 milyar dolar net giriş sağlarken; banka ve finans dışı şirketler kısa vadeli borçlanmada net ödeyici, uzun vadeli borçlanmada ise net borçlanıcı konumdaydı.böylece kaynağı belli olmayan sermaye girişleri (net hata ve noksan kalemi) 2,9 milyar dolarlık sermaye girişi ile tüm açığı (cari açık+finans hesabı) finanse ederken 0,6 milyar dolarlık bir rezerve birikimi de sağlamış oldu.

7 Cari Denge (milyon $) Şub 16 Oca 16 Cari Denge -1,785-3,309-30,511-32,035 sak: Çekirdek Denge 1/ -1,223-1,603-2,583-2,963 Dış Ticaret Dengesi -1,962-3,440-46,196-47,674 İhracat 12,979 12, , ,014 % İthalat 14,941 16, , ,688 % Hizmetler (net) ,509 23,737 sak: Turizm (net) ,896 21,066 % Gelir (net) ,406-9,505 sak: Faiz Harcamaları ,208 5,170 Cari Transfer ,582 1,407 Kaynak: TCMB, Turkey Data Monitor 1/ Enerji ve altın dengesi hariç cari denge. Şub 12-Aylık Toplam

8 Finans Hesabı (milyon $) Şub 12-Aylık Toplam Şub 16 Oca 16 Cari Denge -1,785-3,309-30,511-32,035 Sermaye Transferi Finans Hesabı 447 1,897-9,073-7,623 Doğrudan Yabancı Yatırım ,779-10,474 Portföy Yatırımı -1, ,974 18,255 Hisse Senedi ,101-3,162 Borç Senetleri 1/ ,109-8,849 Yurtiçi ,768-7,482 Diğer Yatırımlar 1,673 2,537-16,268-15,404 Varlıklar 4,497 1,018 16,611 13,132 Yükümlülükler 2,824-1,519 32,879 28,536 Kısa Vadeli Krediler -1,003-3,599-17,827-20,423 Uzun Vadeli Krediler 2, ,962 35,390 Banka Dışı Özel Sektör ,612 10,790 IMF Kredileri Diğer / Mevduatlar 1,664 1,489 13,744 13,569 Net Hata Noksan 2,878 4,107 7,302 8,531 Rezerv Varlıklar 646-1,099-14,140-15,885 Kaynak: TCMB, Turkey Data Monitor 1/ Yerleşik olmayanlara yapılan yurtiçi ihraçlar dahil. Sanayi istihdamında gerileme sürüyor Ocak döneminde işsizlik oranı (İO), bir önceki yılın aynı dönemine göre 0,2 puan düşerek %11,1 olarak gerçekleşti. Tarım dışı İO da benzer şekilde aynı dönemde 0,4 puan gerileyerek %13 oldu. İşgücüne katılım oranı (İKO) ise önceki yılın aynı dönemine göre 0,7 puanlık artış göstererek %50,7 olarak gerçekleşti. Mevsimsel etkilerden arındırılmış rakamlara bakıldığında işsizlik oranı Ocak döneminde, Aralık dönemine göre 0,2 puan düşüşle %10,1'e geriledi. Bunda işgücüne katılım oranının yatay kalması etkili, zira işgücüne katılım oranı (revize) son 5 aydır %51,6 da yatay seyrediyor. İşsizlik oranındaki gerilemeye rağmen istihdamın sektörel kompozisyonu ise dengesiz.

9 Tarım istihdamı 5 bin kişilik hafif düşüşle yatay seyrederken, sanayi istihdamının zayıflamayı sürdürdüğü görülüyor. Kasım döneminde, bir önceki döneme göre 10 bin kişi, Aralık döneminde 42 bin kişi daha azalan sanayi istihdamı Ocak döneminde de 11 bin kişi azaldı. İnşaat ve hizmet sektörü istihdamı ise sırasıyla 16 bin ve 95 bin kişi arttı. Bu şekilde, toplam tarım dışı istihdamdaki 100 bin kişilik artış bütünüyle hizmetler ve inşaat istihdamından kaynaklanmış oldu. Genel olarak bakıldığında, işsizlik oranındaki düşüşün, işgücü piyasasında genele yayılmış bir iyileşmeye işaret etmediği görülüyor. Fazlası, sanayi istihdamındaki hem arındırılmış hem de arındırılmamış verilere yansıyan düşüş, yılın başında asgari ücrete yapılan sert zammın olumsuz etkisini yansıtıyor olabilir. Arındırılmamış rakamlara baktığımızda, sanayi istihdamı yıllık bazda Ağustos 2015 ten bu yana ilk kez gerilerken, toplam istihdamdaki payının da bir yıl öncesine göre 0,9 yüzde puan azalarak %20,2 ye gerilediği görülüyor. İşgücü ve İstihdam: (1000 kişi) Oca 16 Oca 15 Fark Fark 2016 / / Yaş ve Üstü Nüfus 58,366 57, İş Gücü 29,565 28, ,452 İstihdam 26,275 25, Tarım 4,812 4, Sanayi 5,300 5, İnşaat 1,765 1, Hizmet 14,397 13, İşsiz 3,290 3, İşgücüne dahil olmayanlar 28,802 28, İşgücüne Katılım Oranı (%) İşsizlik Oranı (%) Memo: Tarım dışı işsizlik (%) Genç işsizlik oranı (%) Kaynak: TUIK; Turkey Data Monitor.

10 İlk çeyrekte bütçe: Manşet güçlü, ancak ayrıntılar zayıf Mart ayında bütçe rakamları geçen yılın aynı ayına göre hafif de olsa iyileşmeye işaret ediyor. Yılın ilk çeyreğine baktığımızda da gerek bütçe dengesi gerekse de faiz dışı dengede geçen yılın aynı dönemine göre iyileşme olduğu görülüyor. Ancak ayrıntıların aynı iyimserliği sunduğunu söylemek zor İlk çeyrek rakamlarına bakıldığında, faiz dışı harcamaların artış trendinin vergi gelirlerini aştığı görülüyor, bunda vergi gelirlerinki artışın yavaşlaması kadar faiz dışı harcamalardaki artışın hızlanması da etkili. Diğer yandan manşet rakamlardaki güçlülüğü sağlayan bir diğer faktör, özelleştirme gibi tek seferlik gelirler üzerinden vergi dışı gelirlerin yüksek katkısı.

11 Merkezi Yönetim Bütçesi: (milyar TL) Reel Büyüme (%) Reel Büyüme (%) Bütçeye oran olarak; % Merkezi Yönetim Gelirleri sak: Genel Bütçe Gelirler Vergi Geliri sak:gelir Üzerinden Alınan Vergiler Gelir Vergisi Kurumlar Vergisi Mal ve Hizmet Üzerinden Alınan Vergiler sak: KDV ÖTV Dış Ticaretten Alınan Vergiler Vergi Dışı Gelirler Giderler Faiz-Dışı Giderler sak:personel (sosyal güvenlik primleri dahil) Cari Transferler sak: Sosyal Güvenlik Mahalli İdare Payları Yatırım Faiz Giderleri Bütçe Dengesi Faiz Dışı Denge Kaynak: Maliye Bakanlığı,Turkey Data Monitor. Mar Oca-Mar 2016

12 Mart ın ardından Nisan da da enflasyon beklentilerinde iyileşme yaşandı Gıda fiyatlarında yaşanan keskin düşüş ve lirada görece istikrarlı seyir enflasyon beklentilerine de yansıyor. Merkez Bankası Beklenti Anketi nin Nisan ayı sonuçlarına göre, katılımcıların ortalama 2016 yılsonu enflasyon beklentisi geçen ayki %8,3 lük seviyesinden %7,9 a gerileme kaydetti. Gelecek 12 aylık ve 24 aylık TÜFE enflasyonu beklentileri de sırasıyla 11 puanlık bir azalış ile %7,78 ve 9 puanlık bir azalış ile %7,14 oldu. Beklentilerde iyileşmenin ne kadar kalıcı olacağı ise belirsiz, yılın ikinci yarısında enflasyonun yeniden yükselişe geçmesiyle beklentilerde de yeniden bozulma yaşanması muhtemel.

13 TCMB Beklenti Anketi Oca 16 Şub 16 Mar 16 Nis 16 Aylık enflasyon (%) Yılsonu enflasyonu (%) aylık enflasyon (%) aylık enflasyon (%) ay sonrası 5-yıllık sabit kuponlu tahvil oranı (bileşik; %) ay sonrası 10-yıllık sabit kuponlu tahvil oranı (bileşik; %) TCMB Ağırlıklı Ortalama Fonlama Maliyeti Beklentisi (%) aylık TCMB Bir Hafta Vadeli Repo İhale Faiz Oranı (%) aylık TCMB Bir Hafta Vadeli Repo İhale Faiz Oranı (%) Yılsonu Döviz Kuru aylık Döviz Kuru Yılsonu Cari Denge (mlr $) Yılsonu Cari Denge (gelecek yıl ) (mlr $) Yılsonu Büyüme Oranı (%) Yılsonu Büyüme Oranı (gelecek yıl ) (%) Kaynak: TCMB

14 Anayasa takvimi ve dokunulmazlıklar Siyaset tarafında en önemli gündem maddesi, dokunulmazlıkların kaldırılması, toplamda 129 milletvekilinin dokunulmazlıklarının kaldırılmasını öngören Anayasa değişikliği tasarısı bu hafta TBMM Anayasa Komisyonu'na önümüzdeki hafta ise Genel Kurul'a geliyor. CHP ve MHP de tasarıya destek açıklaması yaptılar. İlk tur oylamada 367 çoğunluğuna ulaşılması durumunda dokunulmazlıklar kalkıyor, bu durumda HDP'nin tavrı önemli olacak. Ayrıca mahkemelerin çok sayıda HDP'li vekil hakkında mahkumiyet kararı vermesi durumunda erken seçim de gündeme gelebilir arası bir çoğunluk sağlanması durumunda ise referandum gerekeceğinden AKP'nin yeni yol haritası önemli olacak. Geçtiğimiz haftanın diğer kritik konusu ise Abdülkadir Selvi'nin, Cumhurbaşkanı ve Başbakan'ın yeni anayasa sürecini erteleme konusunda uzlaştıklarını belirttiği köşe yazısıydı. Ancak Selvi nin iddiası henüz kesinlik kazanmış değil, hatta kimi AKP lilerden yalanlama da geldiğini belirtelim. III. TÜRKİYE PİYASALARI Türkiye piyasalarında iyimser seyir geçtiğimiz hafta da devam etti. Bunda zayıf ABD verilerinin Fed in güvercin tutumunu desteklemesi ve dolar endeksinde rallinin mola vermesi ve yatırımcıların gelişmekte olan ülkelere dönük risk iştahında artış etkili. Yine içeride Çetinkaya nın TCMB Başkanlığı na atanmasının görece belirsizliği ortadan kaldırması piyasaları destekledi. Lira nın dolar karşısında çok hafif güçlenmesiyle USD/TL 2,857 den yatay kapanış yaptı, Euro da yaşanan gerilemenin etkisiyle ise sepet kur (0,5USD + 0,5 EUR) %0,6 civarı gerilemeyle 3,04 ten haftayı tamamladı. Borsa İstanbul (BIST-100 Endeksi) ise %3,7 lik güçlü bir yükselişle 85,573 ten kapanış yaptı. Faizler tarafında da iyimser bir seyir vardı, hazine gösterge faizi 0,56 lık gerileme ile haftayı %9,41 den kapattı.

15 Seçilmiş Piyasa Göstergeleri 15 Nis 08 Nis Haftalık Aylık 3-Aylık Yılbaşından Bugüne Hazine Gösterge Faizi (bileşik; %) 1/ TCMB 1-Haftalık Repo Faizi (basit; %) 1/ TCMB Ortalama Fonlama Maliyeti (%) 1/ Bankalar Arası Repo/Ters Repo Faiz Oranı (%) 1/ Döviz Kuru Sepeti (0.5$+0.5 ) USD/TL EUR/TL BIST 100 (TL, kapanış) 85,573 82, BIST 100 (ABD sent) BIST İşlem Hacmi (milyar TL) 2/ MSCI TR Endeksi / O tarihteki % değişimi değil, baz puan olarak farklarını gösterir. Hazine gösterge kağıdı 17 Haziran itibariyle 14 Haziran 2017'dır. 2/ Son veri 14 Nisan tarihine aittir. % Değişim Yıllık IV. ÖNÜMÜZDEKİ HAFTAYA KISA BAKIŞ İçeride haftanın en kritik gündemi Çarşamba günü yapılacak PPK toplantısı. Bunu yanısıra Perşembe günü açıklanacak TÜİK Nisan ayı tüketici güven endeksi rakamları ile Cuma günü açıklanacak Mart ayı konut satış rakamları yakından takip edilecek. Dışarıda, veri takvimi yoğun değil; ABD tarafında bölgesel Fed başkanlarından gelecek açıklamalar, Nisan'daki Fed toplantısı açısından yakından takip edilecek. 21 Nisan'da Perşembe günü ise AMB toplantısı var, genel beklenti herhangi bir adım atılmayacağı yönünde. Cuma günü ise Euro Bölgesi Nisan ayı ön PMI rakamları açıklanıyor.