ÇOCUK BAKıM HIZMETLERİ VE KADıNLARıN SAYGıN İŞLERE KATıLıMı: FRANSA'DAN VE TÜRKİYE'DEN GÖRÜŞLER

Transkript

1 ÇOCUK BAKıM HIZMETLERİ VE KADıNLARıN SAYGıN İŞLERE KATıLıMı: FRANSA'DAN VE TÜRKİYE'DEN GÖRÜŞLER Türkiye'de çocuk bakım hizmeti çalışanlarında aranan nitelikler, çalışanların işe alınması ve yönetimi & çocuk bakım hizmetlerinin kalite kontrolü, gözetimi ve denetimi: mevcut durum ve zorluklar Yrd. Doç. Dr. Arif Yılmaz Hacettepe Üniversitesi

2 ÖZET Türkiye de Erken Çocukluk Bakım ve Eğitim Hizmetleri (Mesleki Personel) Yapı İşgücü Nitelik Meslek Elemanı Yetiştirme ve Meslekte İlerleme Çalışma Koşulları Türkiye de Erken Çocukluk Bakım ve Eğitim Hizmetleri (Nitelik ve Denetim) Nitelik Denetim

3 Eğitim Hizmetlerinin Yapısı MEB Yönetmeliği 2014 ASPB Yönetmeliği 2015 Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (ASPB) Bağımsız Anaokulu Ay Anasınıfı Ay Kreş 0-36 Ay Gündüz Bakımevi Ay

4 Eğitim Hizmetleri İşgücü Milli Eğitim Bakanlığı Okul Çocuk Öğretmen Kadın 4070 Erkek Ay Resmi (1366 Kadın, 1372 Erkek) 6521 Özel (6050 Kadın, 471 Erkek) Ay Resmi (33781 Kadın, 1833 Erkek) 2726 Özel (2588 Kadın, 138 Erkek) Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı 1605 Özel Kreş ve Gündüz Bakımevi 9 (0-24 ay) 1260 (36-66 Ay) 336 (0-66 Ay) 7742 Öğretmen Çocuk 8878 (0-24 Ay) (36-66 Ay)

5 Eğitim Hizmetleri Personel Niteliği Milli Eğitim Bakanlığı Müdür & Müdür Yardımcısı Lisans Öğretmen Lisans Yardımcı Personel İlkokul-Ortaokul-Lise/Önlisans Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Müdür & Müdür Yardımcısı Lisans Önlisans Grup Sorumlusu Lisans Önlisans Lise Çocuk Bakıcısı Zorunlu Eğitim Sertifika

6 Eğitim Hizmetleri Meslek Elemanı Yetiştirme 1739 Sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu MEB ve Yüksek Öğretim Kurumu YÖK) Eğitim Fakülteleri 70 Okul Öncesi Öğretmenliği Programı (Lisans) 53 Devlet 17 Özel 6038 Kontenjan (OSYM, 2015) Sağlık Bilimleri Fakülteleri ve Meslek Yüksekokulları 10 Çocuk Gelişimi Lisans 12 Çocuk Gelişimi Önlisans 604 Kontenjan (OSYM, 2015)

7 Eğitim Hizmetleri Meslekte İlerleme Bir üst kademeye devam Önlisans/Lisans Formasyon Eğitimi Öğretmen olabilme şansı Sertifika Programları/Uzaktan Eğitim Yardımcı Öğretmen/Grup sorumlusu olabilme şansı

8 Eğitim Hizmetleri Çalışma Koşulları Milli Eğitim Bakanlığı İşe Başlama KPSS Çocuk/Öğretmen oranı 25/1 Calışma Saatleri 300 Dk. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı İşe Başlama Bireysel başvuru Çocuk/Öğretmen oranı 20/1 Calışma Saatleri Uzun

9 Eğitim Hizmetleri Sorunlar Yapısal Yasal Düzenleme gerekliliği Düşük Kamu Kaynağı GSMH >%0.1 Genel Müdürlük düzeyinde Bölüm Düzeyinde Öğretmen Niteliği Mesleki gelişim için bütçe ayrılmaması Hizmet-içi eğitim Ücret Ödemeleri Özel sektörde düşük maaş Çalışma Koşulları Hizmet saatleri Hizmet Kalitesi Düşük kaliteli ortamlar Hizmet sunulan yaş grupları Öğretmen Yetiştirme Tek bir ölçütle öğretmen adayı alımı (LYS) MEB ve YÖK arasında koordinasyonsuzluk Arz-Telep dengesi (Atanur Baskan, G., Aydın, A., & Madden, T. 2006; ERG, 2015)

10 Eğitim Hizmetleri Kalite Standartları Yapısal Öğrenme Ortamı Personel Sağlık ve Güvenlik Süreç Eğitsel faaliyetler Aile ve toplum katılımı Yönetim Öğrenme Ortamı 6 Standart 14 Alt Standart Aile ve Toplum Katılımı 4 Standart 7 Alt Standart Çocuk Sağlığı, Beslenmesi ve Güvenliği 3 Standart 8 Alt Standart Eğitim Programı 1 Standart 4 Alt Standart Çalışanların Niteliği, Niceliği ve Mesleki Gelişimi 3 Standart 7 Alt Standart Yönetim ve Liderlik 3 Standart 7 Alt Standart

11 Eğitim Hizmetleri Denetim ve Rehberlik Bina, Ortam ve Materyal Sağlık, Güvenlik Personel Eğitim Programı

12 Eğitim Hizmetleri Sorunlar Kalite Standartları Akreditasyon Zorunlu hale getirilmesi İzlenmesi ve Denetim Denetim ve Rehberlik Devamlı Denetim Yeterli denetim elemanı eksikliği Alan uzmanı denetim elemanı eksikliği Eğitimin ilk basamağını oluşturan okulöncesi eğitim gömleğin ilk düğmesidir ve bu ilk düğmenin doğru iliklenmesi elzemdir. (ERG/AÇEV, 2013)

13 Yararlanılan Kaynaklar Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (2015) Yılı Faaliyet Raporu. Ankara: ASPB Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (2015). Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüplerinin Kuruluş ve İşleyişleri Hakkında Yönetmelik. Ankara: ASPB Eğitim Reformu Girişimi (2015). Eğitim İzleme Raporu İstanbul: ERG Eğitim Reformu Girişimi-Anne Çocuk Eğitim Vakfı (2013). Erken Çocukluk Eğitimi ve Düzenlemesi. İstanbul: ERG- AÇEV. Kadın Emeği ve İstihdamı Girişimi (2015). Erken Çocukluk Bakım ve Eğitim Hizmetleri Paneli. İstanbul: KEİG Milli Eğitim Bakanlığı (2011). Ulusal Öğretmen Strateji Belgesi Taslağı. Antalya: MEB Milli Eğitim Bakanlığı (2014). Milli Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği. Ankara: MEB Milli Eğitim Bakanlığı (2015). Milli Eğitim İstatistikleri: Örgün Eğitim Ankara: MEB OECD (2015). «Turkey» in Education at a Glance 2015: OECD Indicators. Paris: OECD Publishing, ÖSYM (2015). ÖSYS Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu. Ankara: ÖSYM. Türk Eğitim Derneği (2014) Eğitim Değerlendirme Raporu. Ankara: TED UNICEF (2013). Toplum Temelli Erken Çocukluk Hizmetleri Sunumu Kılavuzu. Ankara: UNICEF World Bank Türkiye deçocukbakımhizmetlerinde: arzvetalepdurumu. Washington, D.C. : World Bank Group.