ph ve Redox için 1200-S sc dijital kombine elektrot

Transkript

1 DOC ph ve Redox için 1200-S sc dijital kombine elektrot Kullanım Kılavuzu 02/2013 Basım 2A

2 HACH LANGE GmbH, 2005, Tüm hakları saklıdır. Almanya'da basılmıştır.

3 İçindekiler Bölüm 1 Teknik Özellikler S sc - ph / ORP sensörüne ait teknik bilgiler... 3 Bölüm 2 Genel bilgiler Genel kullanım talimatları Uygulamalar Ölçüm prensibi ph ölçümü REDOX ölçümü... 6 Bölüm 3 Genel güvenlik talimatları Olası tehlike kaynakları Güvenlik sembolleri Elektriksel güvenlik ve yangın önlemleri Kimyasal güvenlik önlemleri Güvenlik önlemleri numune akışına bağlıdır Bölüm 4 Kurulum Sensör kablosunu bağlama Mekanik sensör kurulumu Kurulum boyutları Bölüm 5 Çalışma sc kontrol ünitesinin çalıştırılması Sensör kurulumu Sensör verisi kaydedici SENSÖR DIAG (Sensör Teşhisi) altındaki komutlar SENSÖR SETUP (Sensör Kurulumu) altındaki komutlar Sensör kalibrasyonu (ph) Tek bir tampon çözeltisi kullanılarak yapılan kalibrasyon İki tampon çözeltisi kullanılarak yapılan kalibrasyon Tek bir numune çözeltisi kullanılarak yapılan kalibrasyon İki numune çözeltisi kullanılarak yapılan kalibrasyon Sensör kalibrasyonu (REDOX) Sensör kalibrasyonu (sıcaklık) İki sensörü eşzamanlı olarak kalibre etme Bölüm 6 Bakım Bakım çizelgesi Sensörün temizlenmesi Elektrodun değiştirilmesi Bölüm 7 Arızalar, nedenleri, düzeltme Hata mesajları Uyarılar Önemli servis verileri I

4 İçindekiler Bölüm 8 Yedek parçalar...27 Bölüm 9 Garanti ve yükümlülük...29 Bölüm 10 Kontak...31 Ek A ModBUS Kayıt Bilgileri...33 II

5 Bölüm 1 Teknik Özellikler S sc - ph / ORP sensörüne ait teknik bilgiler Materyaller Koruma sınıfı ph ölçüm aralığı ORP ölçüm aralığı Paslanmaz çelik metal muhafaza IP 68, paslanmaz çelik metal muhafaza 0 ph ph mv Sıcaklık. ölçüm aralığı 5 C C Saklama sıcaklığı Sensör ve kontrol ünitesi ph / ORP tepki süresi Sıcaklık. tepki süresi ph ölçüm doğruluğu ORP ölçüm doğruluğu 20 C C; %95 bağıl nem, yoğunlaşma olmadan <15sn; T90 < 2 dakika; T90 ± 0,02 ph ± 1,2 mv Sıcaklık ölçüm doğruluğu ± 0,2 C Tekrarlanabilirlik Duyarlılık Kalibrasyon, ph Kalibrasyon, ORP Kalibrasyon, sıcaklık Maks. Sensör için daldırma derinliği / basıncı Maksimum akış hızı Sensör arabirimi Sensör kablosu Sensörün ağırlığı ± % 0,5 ölçüm aralığının son değeri ± % 0,5 ölçüm aralığının son değeri Bir veya iki noktalı, standart tampon çözeltisi (otomatik), Bir veya iki noktalı, karşılaştırmalı ölçüm Tek noktalı, karşılaştırmalı ölçüm Tek noktalı, karşılaştırmalı ölçüm 20 m / 2 bar aşırı basınç 4 m/s MODBUS 10 m, sabit kablolu, poliüretan <1 kg Sensör boyutları (Ø L) mm Sabitleme Ölçüm elektrodunun kullanım ömrü Sensör gücü Daldırma borusu Zincir Yaklaşık 1 yıl < 7 W Teknik özellikler haber verilmeksizin değiştirilebilir. 3

6 Teknik Özellikler 4

7 Bölüm 2 Genel bilgiler 2.1 Genel kullanım talimatları 2.2 Uygulamalar 2.3 Ölçüm prensibi ph ölçümü DİKKAT! Sensör yalnızca probun ucu tamamen sıvıya daldırıldığında doğru şekilde çalışacaktır. Ölçüm probu yaklaşık 10 dakikadan fazla kuru halde bırakılmamalı ve ölçüm yapılacak ortamdan çıkarılmamalıdır. Sensörün kurulumu, bakımı ve aktarımı sırasında aktarım kapağını kullanın ve kapağı 3 mol KCI veya ph 4 tampon çözeltisiyle doldurun. DİKKAT! Kimyasal/biyolojik maddelerle temas halinde olası tehlike. Kimyasal numunelerle, standartlarla ve reaktiflerle çalışmak tehlikeli olabilir. Cihazı kullanmaya başlamadan önce gerekli güvenlik prosedürleri ve kimyasalların doğru kullanımı hakkında bilgi edinin ve tüm ilgili güvenlik bilgi formlarını okuyun. Sensör, ph değerinin doğrudan sulu çözeltilerde kolay ve tam olarak ölçülmesini sağlar. Tipik uygulamalarda bulunanlar: Atık su artıma tesisi girişi ve/veya çıkışı Aktif çamur tankları veya Yüzey suyu (nehir, dere veya göl). Farklı olası kurulumlar sistemin çeşitli şartlara uyum göstermesini sağlar. ph, bir çözeltide bulunan asidik veya alkali içeriğin ölçülmesinin yanı sıra hidrojen iyonu etkinliğinin negatif logaritmasıdır. ph = log10 [ah+] ph değeri genellikle cam elektrot ve referans elektrodu kullanılarak ölçülür. Bu durumda cam elektrot, kimyasal enerjiyi (hidrojen iyonu etkinliği) elektrik enerjisine (milivolt olarak ölçülür) dönüştüren bir transdüser işlevi görür. Reaksiyon simetrik olarak gerçekleşir ve referans çözeltisinden test çözeltisine doğru giden iyon akışıyla elektrik devresi kapanır. Referans çözeltisiyle birlikte elektrot bir voltaj oluşturur (EMF). Voltajın büyüklüğü referans elektrodunun tipine, cam elektrodun iç tasarımına, çözeltinin ph değerine ve sıcaklığa bağlıdır. 5

8 Genel bilgiler Bu voltaj aşağıdaki Nernst denklemiyle ifade edilir: E = Eo (2,3 RT/F)xlog a[h+] E = Eo (eğim) xlog a[h+] Birimlerin açılımı şu şekildedir: E Eo R T a[h+] F = = = = = = Hücrenin EMF değeri Sistemin sıfır gerilimi (izopotansiyel) (cam elektrot ve referans elektrodunun iç tasarımına bağlıdır) Gaz sabiti Kelvin cinsinden sıcaklık Hidrojen iyonlarının etkinliği (hidrojen iyonlarının yoğunluğuna karşılık gelir) Faraday sabiti ph'taki her bir birim değişiklik için (veya iyon konsantrasyonunda ondalık değişim) elektrot çifti tarafından üretilen EMF'de de 25 C'de 59,16 mv kadar değişiklik olur. Bu değer elektrot eğimi olarak adlandırılır. ph elektrot çifti, bilinen ve sabit bir hidrojen iyon konsantrasyonu kullanılarak kalibre edilir. Bu çözeltiler tampon çözeltisi olarak adlandırılır. Tampon çözeltileri hem elektrot izopotansiyelinin kalibrasyonu hem de eğim kalibrasyonu için kullanılır REDOX ölçümü Redox sisteminde ölçümler, Redox elektrodu ve referans elektrodu içeren dengeli bir cihaz kullanılarak yapılır. Ölçülen potansiyel, Redox potansiyeli olarak adlandırılır ve Redox sistemindeki iki bileşenin etkinlikleri arasındaki ilişkiye ve aktarılan elektron sayısına bağlıdır. Pek çok durumda çözeltinin ph değeri potansiyeli de etkiler. Referans elektrodunun yarım hücre potansiyeli εb'nin ölçüm zincirine ait potansiyel E üzerinde büyük etkisi vardır. Bu etkiyi düzeltmek için ölçüm elektrodunun potansiyeli hidrojen elektroduna yönlendirilebilir. ε B, kullanılan referans elektrodunun yarım hücre potansiyeli ise hesaplama aşağıdaki formül kullanılarak yapılır: ε(h) = E + εb ε(h) εb = = Hücrenin EMF değeri Yarım hücre potansiyeli Bu standartlaştırılmış Redox potansiyelleri, Redox sisteminin oksitlenme veya azalma potansiyeli hakkında belirli miktar bilgi verir. Artan pozitif değerler, artan oksitlenme enerjisini belirtir. Potansiyel ne kadar negatif olursa azalma enerjisi de o kadar yüksek olur. Uygulamada dikkate alınan alan ve 1000 mv arasındadır. Bir Redox sistemi için standart potansiyeller aox = ared (a=etkinlik) ve ph = 0 olarak tanımlanır. Bu da litre başına ah+ = 1 mol değerde, standartlaştırılmış hidrojen iyonu etkinliğine karşılık gelir. Bir Redox sistemini tersine çevirmek için gereken stabilite ve yeterlilik, ölçülen Redox potansiyelinin tekrarlanabilirliği üzerinde büyük etkiye sahiptir. 6

9 Bölüm 3 Genel güvenlik talimatları 3.1 Olası tehlike kaynakları 3.2 Güvenlik sembolleri Cihazın paketini açmadan, cihazı devreye almadan veya çalıştırmadan önce bu kılavuzun tamamını okuyun. Lütfen tehlikeler ve güvenlik hakkındaki tüm talimatlara daha fazla önem gösterin. Aksi takdirde operatör ciddi şekilde yaralanabilir, cihaz zarar görebilir veya çevre kirliliği oluşabilir. Sensör yalnızca bu kılavuzdaki talimatlara göre kurulmalı ve kullanılmalıdır. Sensörün çalıştırılması veya kalibrasyonu esnasında güvenlik talimatları dikkate alınmazsa aşağıdaki tehlike kaynakları söz konusu olabilir: Potansiyel zararlı malzemeler (tampon çözeltisi, numune akışı) Tüm durumlarda güvenlik veri sayfası ve geçerli durumdaki sağlık ve güvenlik talimatları dikkate alınmalıdır. Cihaz üzerindeki tüm çıkartmalar ve etiketler dikkate alınmalıdır. Aksi takdirde yaralanma, çevre kirliliği veya cihazın hasar görmesi söz konusu olabilir. Cihaz üzerinde bu sembol varsa güvenli çalıştırma hakkında işletim talimatları ve / veya güvenlik bilgileri sağlayan talimatları belirtir. Muhafaza veya koruma kapağı üzerinde bu sembol varsa elektrik çarpması riski (bazı durumlarda ölümcül olabilir) olduğu anlamına gelir. Yalnızca tehlikeli voltajlarda çalışma yetkisine sahip personel muhafazayı açabilir veya koruma kapağını kaldırabilir. Cihaz üzerinde bu sembol varsa sigorta konumunu veya akım sınırını belirtir. Cihaz üzerinde bu sembol varsa bir parçanın sıcak olabileceğini ve önlem alınmadan dokunulmaması gerektiğini belirtir. Cihaz üzerinde bu sembol varsa elektrostatik boşaltımdan zarar görebilecek bileşenler olduğunu belirtir. Uygun önlemler alınmalıdır. Cihaz üzerinde bu sembol varsa tehlikeli kimyasal maddeler olduğunu belirtir. Kimyasalların kullanımı ve kimyasal içeren cihazlarda bakım yapma işlemi yalnızca kimyasal maddelerle çalışma yetkisine ve eğitimine sahip personel tarafından gerçekleştirilmelidir. 7

10 Genel güvenlik talimatları Cihaz üzerinde bu sembol varsa güvenlik gözlüklerinin takılması gerektiğini belirtir. Cihaz üzerinde bu sembol varsa koruyucu topraklama için bağlantı konumunu belirtir. 12 Ağustos 2005 tarihinden itibaren bu sembolle işaretlenmiş elektrikli cihazların Avrupa'da işlenmemiş, evsel veya endüstriyel atık olarak tasfiye edilmesine izin verilmemektedir. Geçerli yönetmelikler (AB direktifi 2002/96/EC) gereğince bu tarihten itibaren Avrupa Birliği'ndeki tüketiciler eski cihazlarını imha edilmesi için üreticiye geri götürmelidir. Bu imha işlemi için tüketiciden ücret talep edilmez. Not: Hach-Lange tarafından sağlanmış veya üretilmiş tüm elektrikli ürünlerin (işaretli veya işaretsiz) doğru şekilde imha edilmesi hakkındaki talimatları yerel Hach-Lange satış ofisinizden edinebilirsiniz. 3.3 Elektriksel güvenlik ve yangın önlemleri Elektriksel güç taşıyan kabloların kurulumu ve tamiri esnasında aşağıdaki güvenlik talimatları dikkate alınmalıdır: TEHLİKE! Sensörler ve kontrol üniteleri Avrupa düşük voltaj direktifinin yanı sıra ABD ve Kanada Ulusal Elektrik Kanunu'na uyumlu şekilde tasarlanmıştır. CE uyumluluğunu geçersiz kılabileceğinden elektrikli veya elektronik iç parçaların hiçbir şekilde değiştirilmesine izin verilmez. UYARI! Kılavuzun bu bölümünde açıklanan görevler yalnızca eğitimli personel tarafından tüm geçerli yerel güvenlik düzenlemelerine bağlı kalınarak yapılmalıdır. Cihazın bakımından veya tamirinden önce cihazı güç kaynağından çıkarın. Elektrik bağlantıları yaparken tüm geçerli yerel ve ulusal talimatlara uyulmalıdır. Toprak kaçağı sigortasının kullanılması şiddetle önerilir Doğru işletim için cihaz düzgün şekilde topraklanmalıdır. 8

11 Genel güvenlik talimatları 3.4 Kimyasal güvenlik önlemleri DİKKAT! Referans çözeltileri ve standart çözeltiler kalibrasyon için kullanılır. Bu bileşenlerin bazıları zehirli veya kostiktir. Kimyasal/biyolojik maddelerle temas halinde olası tehlike. Kimyasal numunelerle, standartlarla ve reaktiflerle çalışmak tehlikeli olabilir. Cihazı kullanmaya başlamadan önce gerekli güvenlik prosedürleri ve kimyasalların doğru kullanımı hakkında bilgi edinin ve tüm ilgili güvenlik bilgi formlarını okuyun. Kalibrasyon çözeltisine fiziksel olarak temas etmek ve bu çözeltinin buharını solumaktan kaçınılmalı veya mutlaka minimum değere indirilmelidir. 3.5 Güvenlik önlemleri numune akışına bağlıdır. Her bir numune akışından gelecek olası zararların değerlendirilmesi kullanıcının sorumluluğundadır. Kimyasal madde, radyasyon veya biyolojik etki izleri sebebiyle tehlike ihtiva eden bir numune akışının bilinmeyen bir bileşimiyle yapılabilecek gereksiz temastan kaçınmak için uygun güvenlik önlemleri alınmalıdır. 9

12 Genel güvenlik talimatları 10

13 Bölüm 4 Kurulum 4.1 Sensör kablosunu bağlama Fişi kullanarak sensör kablosunu kontrol ünitesine kolayca bağlayabilirsiniz. Sensörü daha sonra çıkarmanız gerekebileceği için koruma kapağını saklayın. Bağlantı kabloları 5 m, 10 m, 15 m, 20 m, 30 m ve 50 m uzunluğunda mevcuttur. 100 m uzunluğa kadar kablo için veri yolu sonlandırma kutusu entegre edilmelidir (bkz. Bölüm 8 sayfa 27). Şekil 1 Sensör fişinin kontrol ünitesine bağlanması Şekil 2 Sensör konektörü pin atamaları Numara Aç?klama Kablo rengi VDC kahverengi 2 Toprak siyah 3 Veri (+) Mavi 4 Veri ( ) beyaz 5 Ekran Ekran (gri) 6 Yiv 11

14 Kurulum 4.2 Mekanik sensör kurulumu DİKKAT! Sensör yalnızca probun ucu tamamen sıvıya daldırıldığında doğru şekilde çalışacaktır. Ölçüm probu yaklaşık 10 dakikadan fazla kuru halde bırakılmamalı ve ölçüm yapılacak ortamdan çıkarılmamalıdır. Sensörün kurulumu, bakımı ve aktarımı sırasında aktarım kapağını kullanın ve kapağı 3 mol KCI veya ph 4 tampon çözeltisiyle doldurun. DİKKAT! Kimyasal/biyolojik maddelerle temas halinde olası tehlike. Kimyasal numunelerle, standartlarla ve reaktiflerle çalışmak tehlikeli olabilir. Cihazı kullanmaya başlamadan önce gerekli güvenlik prosedürleri ve kimyasalların doğru kullanımı hakkında bilgi edinin ve tüm ilgili güvenlik bilgi formlarını okuyun. Gereklilikler Sensörün tank içindeki diğer cihaz veya nesnelerle temas etmediğinden emin olun. Böylece sensörün hasar görmesini engellemiş olursunuz. Sensörü minimum 0,5 m mesafe bırakarak en yakın duvara sabitleyin Kurulum boyutları 160 mm 1 NPT 70 mm 40 mm 320 mm 430 mm 500 mm 545 mm 6 mm 57 mm 65 mm 12

15 Kurulum Şekil 3 Kurulum örnekleri 1. Kenara monte zincir bağlantı PVC veya paslanmaz çelik 2. Kenara monte daldırma borusu, PVC veya paslanmaz çelik 13

16 Kurulum 14

17 Bölüm 5 Çalışma 5.1 sc kontrol ünitesinin çalıştırılması 5.2 Sensör kurulumu 5.3 Sensör verisi kaydedici Sensör herhangi bir sc kontrol ünitesiyle çalıştırılabilir. Sensörü kullanmadan önce, kontrol ünitenizin çalışma prensipleri hakkında bilgi edinin. Menüleri nasıl kullanacağınızı ve uygun fonksiyonları nasıl çalıştıracağınızı öğrenin. Sensörü ilk kez bağladığınızda, sensörün seri numarası sensör ismi olarak görüntülenir. Sensör adını aşağıdaki gibi değiştirebilirsiniz: 1. MAIN MENU'yü (Ana Menü) açınız. 2. SENSOR SETUP'ı (Sensör Ayarı) seçin ve onaylayın. 3. İlgili sensörü seçin ve onaylayın. 4. CONFIGURE'ü (Yapılandır) seçin ve onaylayın. 5. EDITED NAME'i (Düzenlenen Ad) seçin ve onaylayın. 6. Adı düzenleyin ve onaylamak için SENSOR SETUP (Sensör Ayarı) menüsüne dönün. 5.5 SENSÖR SETUP (Sensör Kurulumu) altındaki komutlar tablosuna göre aynı şekilde komutları kullanarak sistem yapılandırmanızı tamamlayın. sc kontrol ünitesi aracılığıyla sensör başına bir veri ve olay belleği mevcuttur. Ölçülen veri belirlenen aralıklarla veri belleğine yazılırken, olay belleği konfigürasyon değişiklikleri, alarmlar ve uyarı koşulları gibi çeşitli olayları toplar. Hem veri hem de olay belleği CSV formatında okunabilir. Nasıl veri indireceğiniz hakkında bilgi için lütfen kontrol ünitesinin kılavuzuna bakın. 5.4 SENSÖR DIAG (Sensör Teşhisi) altındaki komutlar SENSOR DIAG (Sensör Teşhisi) SELECT SENSOR (Sensör Seçin) (çok sayıda sensör için) ERROR LIST (Hata Listesi) Oluşan tüm hataların listesi (bkz. Bölüm 7.1 Hata mesajları WARNING LIST (Uyarı Oluşan tüm uyarıların listesi (bkz. Bölüm 7.2 Uyarılar) Listesi) 15

18 Çalışma 5.5 SENSÖR SETUP (Sensör Kurulumu) altındaki komutlar SENSOR SETUP (Sensör Kurulumu) SELECT SENSOR (Sensör Seçin) (çok sayıda sensör için) CALIBRATE (Kalibre Et) 1 POINT BUFFER (1 Nokta Tampon) 2 POINT BUFFER (2 Nokta Tampon) 1 POINT SAMPLE (1 Nokta Numune) 2 POINT SAMPLE (2 Nokta Numune) PROCESS TEMP (İşlem Sıcaklığı) CAL CONFIG (Kal Konfig) OUTPUT MODE (Çıkış Modu) CAL REMINDER (Kalibrasyon Hatırlatıcısı) DEFAULT SETUP (Fabrika Ayarı) CONFIGURE (Yapılandır) İSİM DÜZENLE SELECT MEASURE (Ölçüm Seç) TEMP UNITS (Sıcaklık Birimleri) LOG SETUP (Kayıt Ayarı) LOG INTERVAL (Kayıt Aralığı) TEMP. INTERVAL (Sıcaklık Aralığı) FILTER (Filtre) DISPLAY FORMAT (Ekran Formatı) SELECT BUFFER (Tampon Seçimi) T-SENSOR ( Sıc. Sensörü) AUTOMATIC (Otomatik) MANUAL (Manuel) Tek bir tampon kullanarak yapılan kalibrasyon, normal değer ph 7, bkz Tek bir tampon çözeltisi kullanılarak yapılan kalibrasyon. İki tampon kullanarak yapılan kalibrasyon, normal değer ph 7 ve ph 4 veya 10, bkz5.6.2 İki tampon çözeltisi kullanılarak yapılan kalibrasyon. Bilinen bir numune kullanılarak yapılan kalibrasyon, bkz Tek bir numune çözeltisi kullanılarak yapılan kalibrasyon. Bilinen ph değerlerine sahip iki numune kullanılarak yapılan kalibrasyon, bkz İki numune çözeltisi kullanılarak yapılan kalibrasyon. Ayarlanan sıcaklık görüntülenir. Şu seçeneklerden birini tercih edin: ACTIVE (Etkin), ölçülen değer ve çıkış sinyalleri kalibrasyon işlemini takip eder; HOLD (Tut), ölçülen son değer ve çıkış sinyali ekranda sabitlenir; TRANSFER (Aktar), ölçülen değer ve çıkış sinyali tanımlanan değere ayarlanır; CHOICE (Seçenek), her kalibrasyondan sonra yukarıdaki üç seçenekten birini tercih edebilirsiniz. Bir sonraki kalibrasyonun ne zaman yapılacağını ayarlayabilirsiniz. Kontrol ünitesi otomatik olarak bir sonraki kalibrasyon zamanını gösterir. Doğrulama isteminden sonra fabrika ayarlarına geri döner. 10 karakterden oluşan bir ad girin ve onaylayın. ph veya REDOX seçin. Sıcaklık, Santigrat veya Fahrenhayt birimi olarak gösterilir. Mevcut değerlerden birini veya DISABLED'ı (Devre Dışı) seçin. Mevcut değerlerden birini veya DISABLED'ı (Devre Dışı) seçin. Bir değer girin. Görüntüleme formatını seçin. Bir tampon seçin. Bir değer girin. 16

19 Çalışma MAINS FREQ. (Elektrik Frek.) DEFAULT SETUP (Fabrika Ayarı) DIAG/TEST PROB BİLGİSİ CAL DATA (Kal Verisi) SIGNALS (Sinyaller) COUNTERS (Sayaçlar) TEST/MAINT (Test/Bakım) SERVICE (Servis) Elektrik frekansını girin. Doğrulama isteminden sonra fabrika ayarlarına geri döner. Sürücü, yazılım ve seri numarası bilgisi sağlar Ofset (T), eğim ve ofset (ph) bilgisi sağlar. V, ph ve C / F değerinde ham ölçülmüş veri bilgisi sağlar Her kalibrasyondan sonra sayım yapar ve CAL REMINDER (Kalibrasyon Hatırlatıcısı) altındaki ayarlarla değeri karşılaştırır Test veya bakım esnasında OUTPUT'u (Çıkış) devre dışı bırakır Servis Sayacını Sıfırlar 17

20 Çalışma 5.6 Sensör kalibrasyonu (ph) Elektrot fabrikada kalibre edilir ve oldukça stabildir. Bir kural olarak kalibrasyonun yalnızca birkaç hafta sonra veya probun elektrodu değiştirilmesinin ardından yapılması gerekir. Ölçüm doğruluğu ve tekrarlanabilirliğin devamlılığı için üretici yaklaşık bir yıllık çalıştırmanın ardından elektrodun değiştirilmesini önermektedir. Sensörü şu durumlarda kalibre edin: probun elektrodu değiştirildikten sonra, gerektiğinde ya da yetkililerle varılan anlaşmaya göre. Not: Alkali tampon çözeltileri kullanıyorsanız hızlıca bitirin. Bu çözeltiler havadan karbondioksit absorbe eder, bu yüzden göreceli olarak tutarsızdır. Kalibrasyon, tanımlanan ph değerine sahip bir veya iki adet numune ya da tampon çözeltisi ve görüntülenen değerler ile numune veya tampon çözeltilerine ait değerlerin karşılaştırmasından oluşur. Kalibrasyon, işlemi gerçekleştiren kullanıcı için anlaşılırdır Tek bir tampon çözeltisi kullanılarak yapılan kalibrasyon 1. Doğru tampon çözeltilerinin SENSOR SETUP=\>CONFIGURE=\>SELECT BUFFER (Sensör Kurulumu=\>Yapılandır=\>Tampon Seçimi) menüsünde seçildiğinden emin olun. 2. Sensörü ürünün akışından çıkarın ve temizleyin. 3. Sensörü ve tampon çözeltisini aynı sıcaklıkta yerleştirin. 4. Sensörü tampon çözeltisinde 10 dakika boyunca tutun ve devam etmek için onaylayın. 5. Ölçülen değer sabitlendiğinde onaylayın. Sensör tampon çözeltisini algılar ve tüm gerekli ayarları otomatik olarak yapar İki tampon çözeltisi kullanılarak yapılan kalibrasyon Bu kalibrasyon, tek tampon çözeltili kalibrasyonla tamamen aynı şekilde gerçekleştirilir. Buna ek olarak kontrol ünitesi şunları yapmanızı ister: 1. Sensörü temizleyin ve ikinci tampon çözeltisinde 10 dakika boyunca tutun. Sensör tampon çözeltisini algılar ve tüm gerekli ayarları otomatik olarak yapar. 18

21 Çalışma Tek bir numune çözeltisi kullanılarak yapılan kalibrasyon 1. Sensörü ürünün akışından çıkarın ve temizleyin. 2. Sensörü ve numune çözeltisini aynı sıcaklıkta yerleştirin. 3. Sensörü numune çözeltisinde 10 dakika boyunca tutun ve devam etmek için onaylayın. 4. Ölçülen değer sabitlenene kadar bekleyin ve numune çözeltisini için ph değerini girin. Numune değeri, laboratuvar analizi veya karşılaştırmalı göstergeyle belirlenebilir İki numune çözeltisi kullanılarak yapılan kalibrasyon 5.7 Sensör kalibrasyonu (REDOX) Bu kalibrasyon, tek numune çözeltili kalibrasyonla tamamen aynı şekilde gerçekleştirilir. Buna ek olarak kontrol ünitesi şunları yapmanızı ister: 1. Sensörü temizleyin ve ikinci numune çözeltisinde 10 dakika boyunca tutun. 2. İkinci numune çözeltisi için ph değerini girin. Tek bir numune çözeltisi kullanarak yapılan kalibrasyon işlemi, Redox için sensör kalibrasyonunda kullanılabilir. 1. Sensörü ürünün akışından çıkarın ve temizleyin. 2. Sensörü ve numune çözeltisini aynı sıcaklıkta yerleştirin. 3. Sensörü numune çözeltisinde 10 dakika boyunca tutun ve devam etmek için onaylayın. 4. Ölçülen değer sabitlenene kadar bekleyin ve numune çözeltisini için değeri girin. Numune değeri, laboratuvar analizi veya karşılaştırmalı göstergeyle belirlenebilir. 19

22 Çalışma 5.8 Sensör kalibrasyonu (sıcaklık) İki sensörü eşzamanlı olarak kalibre etme Sıcaklık sensörünü kalibre etmek için aşağıdaki adımları izleyin: 1. Doğru sıcaklık biriminin SENSOR SETUP=\>CONFIGURE=\>TEMP UNITS (Sensör Kurulumu=\>Yapılandır=\>Sıcaklık Birimleri) menüsünde seçildiğinden emin olun. 2. SENSOR SETUP =\> CONFIGURE =\> T-Sensor (Sensör Kurulumu =\> Yapılandır =\> Sıc. Sensörü) menüsünü açın ve MANUAL'ı (El ile) seçin. 3. Bir termometreyle çözeltinin sıcaklığını izlerken probu en az 10 dakika boyunca referans çözeltisine batırın (ölçüm doğruluğu ± 0,1 C). 4. Sensör üzerinde görüntülenen sıcaklıkla termometreyi karşılaştırın. 5. Termometredeki değeri kontrol ünitesine girin. 6. Görüntülenen değerin sabitlenmesini bekleyin ve onaylayın. 7. Düzeltme faktörü hesaplanır ve sıcaklık değerleri daha sonra doğru şekilde görüntülenir. 1. İlk sensörün kalibrasyonuna başlayın ve "PRESS ENTER WHEN STABLE" (Stabil Olduğunda Enter Tuşuna Basın) istemini gördüğünüzde 2. BACK (Geri) tuşuna basın. 3. LEAVE'i (Çık) seçin ve onaylayın. Ekran, ölçüm ekranına geri döner. Kalibre edilecek sensör için ölçülen değer yanıp sönmeye başlar. 4. Diğer sensörün kalibrasyonuna başlayın ve "PRESS ENTER WHEN STABLE" (Stabil Olduğunda Enter Tuşuna Basın) istemini gördüğünüzde 5. BACK (Geri) tuşuna basın. 6. EXIT'i (Çıkış) seçin ve onaylamak için basın. Ekran, ölçüm ekranına geri döner. Her iki sensör için ölçülen değerler yanıp sönmeye başlar. 7. Kalibrasyon menüsüne geri dönmek için ana menüyü açın ve SENSOR SETUP'ı (Sensör Kurulumu) seçin ve onaylayın. Gerekli sensörü seçin ve onaylayın. 8. Kalibrasyon tamamlandığında onaylayın. 20

23 Çalışma 21

24 Çalışma 22

25 Bölüm 6 Bakım 6.1 Bakım çizelgesi Aşağıdaki tablo deneyime dayalıdır; sektör ve uygulamaya bağlı olarak gerçek gerekliliklerden büyük ölçüde farklı olabilir. Bakım çalışmaları 90 gün yıllık Sensör temizliğii Sensörde hasar kontrolü Sensör elektrodunun yenilenmesi Kalibrasyon (gerekirse) x x x (uygulamaya bağlı) Gerekirse yetkililerle yapılacak anlaşmaya 6.2 Sensörün temizlenmesi 6.3 Elektrodun değiştirilmesi Sensör kurulumunda kalibrasyon aralığını ayarlayabilirsiniz. Kontrol ünitesi kalibrasyon zamanı geldiğinde hatırlatma yapar. Sensörü su jetiyle temizleyin. Sensörde hala leke varsa yumuşak ve nemli bir bez kullanın. Temizleme ve kalibrasyon işlemine rağmen ölçümler oldukça yanlış olduğunda veya yılda bir kez elektrodu değiştirin. 1. Sensörün ucundaki koruma kafesini sökün. 2. Elektrodu çıkarın. Gerekirse taban halkasını bir tornavida kullanarak çıkarın. 3. Konektördeki somunu çevirin ve elektrodu değiştirin. Şekil 6-1 Elektrodun değiştirilmesi Yeni elektrot, çıkarma işlemleri ters sırayla uygulanarak takılır. 1. Taban halkası elektrotla temas edene ve sensör kilitlenene kadar yeni elektrodu sensörün içine kaydırın. 23

26 Bakım 2. İki tampon çözeltisi kullanarak sensörü kalibre edin (bkz İki tampon çözeltisi kullanılarak yapılan kalibrasyon). 24

27 Bölüm 7 Arızalar, nedenleri, düzeltme 7.1 Hata mesajları Olası sensör hataları kontrol ünitesinde gösterilir. Tablo 1: Hata mesajları Görüntülenen hata Neden Düzeltme ***** Kontrol üniteleriyle iletişim yok SENSOR MISSING (Sensör Yok) FFFFFFFFFFFFF TEMP TOO LOW (Sıcaklık Çok düşük) TEMP TOO HIGH (Sıcaklık Çok Yüksek) ph TOO LOW (ph çok düşük) ph TOO HIGH (ph Çok Yüksek) mv TOO LOW (mv Çok düşük) mv TOO HIGH (mv Çok Yüksek) Kontrol üniteleriyle iletişim yok Ölçülen sıcaklık 5 C'den az Ölçülen sıcaklık +100 C'den fazla ph değeri 2 ph'dan az ph değeri +14 ph'dan fazla mv değeri 1500 mv'den az mv değeri mv'den fazla Kontrol ünitesinin bağlantısını kontrol edin Kontrol ünitesinin kablosunu kontrol edin 12 V güç kaynağını kontrol edin Kontrol ünitesinin bağlantısını kontrol edin Kontrol ünitesi kablosunu kontrol edin 12 V güç kaynağını kontrol edin Ortam sıcaklığının 5 C'den çok olduğundan emin olun. Pt 100'ün iç direncinin yaklaşık 99 Ohm olup olmadığını kontrol edin. Ortam sıcaklığının +100 C'den az olduğundan emin olun. Pt 100'ün iç direncinin yaklaşık Ohm olup olmadığını kontrol edin. Sensörde sızıntı olup olmadığını kontrol edin. Elektrodu değiştirin. Panoyu değiştirin. Sensörde sızıntı olup olmadığını kontrol edin. Elektrodu değiştirin. Panoyu değiştirin. Sensörde sızıntı olup olmadığını kontrol edin. Elektrodu değiştirin. Panoyu değiştirin. Sensörde sızıntı olup olmadığını kontrol edin. Elektrodu değiştirin. Panoyu değiştirin. 7.2 Uyarılar Kontrol ünitesi tarafından gösterilen olası uyarı mesajları Tablo 2: Uyarılar Gösterilen hata Neden Düzeltme CAL TOO OLD (Kalib. Çok Eski) HUMIDITY BAG (Nem Torbası) REF IMP. LOW (Ref Emp. Düşük) Son kalibrasyon x günden daha önce yapıldı. (sensör kurulumundan yapıldı ayar) Kurutucu torba 1000 günden fazla süredir kullanılıyor. Referans elektrodunun empedansı çok düşük Sensörü kalibre edin. Sensör kurulumunda kalibrasyon aralığını ayarlayın. Lütfen servisle iletişime geçin. Lütfen servisle iletişime geçin. 25

28 Arızalar, nedenleri, düzeltme Tablo 2: Uyarılar Gösterilen hata Neden Düzeltme REF IMP. HGH (Ref Emp. yüksek) GLASS IMP. LOW (Cam Emp. Düşük) GLASS IMP. HGH (Cam Emp. yüksek) Referans elektrodunun empedansı çok yüksek Cam elektrodun empedansı çok düşük Cam elektrodun empedansı çok düşük Lütfen servisle iletişime geçin. Lütfen servisle iletişime geçin. Lütfen servisle iletişime geçin. 7.3 Önemli servis verileri Veri Minimum Maksimum CAL DATA (Kal Verisi) Sayaç EĞİM %120 %80 Ofset ph + 3 ph 3 ph Ofset ORP mv 250 mv Sıcaklıkofseti düzeltmesi + 5 C 5 C Nem torbası 1000 gün Çalıştırma süresi 26

29 Bölüm 8 Yedek parçalar Dijital 1200-S sc ph sensörü... LXV Dijital 1200-S sc ORP sensörü... LXV Yedek ph elektrodu... LZX889 Yedek ORP elektrodu... LZX890 Yedek elektrot koruma kafesi... LZX899 Kullanım Kılavuzu, xx = dil kodu... DOC023.xx Aksesuarlar Kablo uzatma seti (0,35)... LZX847 Kablo uzatma seti (5 m)... LZX848 Kablo uzatma seti (10 m)... LZX849 Kablo uzatma seti (15 m)... LZX850 Kablo uzatma seti (20 m)... LZX851 Kablo uzatma seti (30 m)... LZX852 Kablo uzatma seti (50 m)... LZX853 Sonlandırma kutusu Daldırma borusu, V4A... LZX Daldırma borusu, PVC... LZX Zincir bağlantı, V4A...LZX Zincir bağlantı, PVC... LZX Daldırma borusu seti, V4A... LZX Daldırma borusu seti, PVC... LZX U cıvata... LZX959 Reaktifler ve standartlar Standart çözelti...25m1a Tampon, ph 7, 500 ml... 3A0421 Tampon, ph 4, 500 ml... 3A0422 Tampon, ph 10, 500 ml... 3A0942 Tampon, ph 7, 4 l... 25M1A Tampon, ph 4, 4 l... 25M1A Tampon, ph 10, 4 l... 25M1A ORP standart çözeltisi, 200 mv, 500 ml... 25M2A ORP standart çözeltisi, 600 mv, 500 ml... 25M2A ORP standart çözeltisi, 200 mv, 4 l... 25M2A ORP standart çözeltisi, 600 mv, 4 l... 25M2A

30 Yedek parçalar 28

31 Bölüm 9 Garanti ve yükümlülük HACH LANGE tedarik edilen üründe malzeme ve üretim hatası olmadığını garanti eder ve kusurlu herhangi bir parçanın ücretsiz olarak onarılması veya yenisiyle değiştirilmesi yükümlülüğünü üstlenir. Cihazlar için garanti süresi 24 aydır. Satın alma tarihinden sonra 6 ay içerisinde bir servis sözleşmesi yapılırsa, garanti süresi 60 aya uzatılır. Başka taleplerin hariç tutulmasıyla birlikte, tedarikçi firma güvence verilen özelliklerin olmaması dahil arızalara karşı aşağıda belirtildiği gibi sorumludur: Sigorta devrinden önce mevcut olan, özellikle hatalı tasarım, kalitesiz malzemeler veya yetersiz işleme sonucu gibi bir durumdan ötürü kullanılamaz duruma geldiği ispat edilebilen veya sadece önemli kısıtlarla kullanılabilen, riskin devredildiği günden itibaren hesaplanmak üzere garanti kapsamındaki tüm parçalar tedarikçinin yetkisinde düzeltilecek veya yenisiyle değiştirilecektir. Belirlenen bu tür arızalar, arızanın belirlenmesinden itibaren en geç 7 gün içerisinde gecikmeden tedarikçiye yazılı olarak bildirilmelidir. Müşterinin tedarikçiye haber vermemesi durumunda, ürün arızasına karşın kabul edilmiş olarak dikkate alınacaktır. Doğrudan veya dolaylı hasarlara karşı başka sorumluluk kabul edilmeyecektir. Tedarikçi tarafından tanımlanan cihaza özel bakım veya servis garanti süresi içinde müşteri tarafından (bakım) veya tedarikçi tarafından (servis) gerçekleştirilmiş ve bu şartlar karşılanmamışsa, şartlara uyulmaması sonucu meydana gelen hasarlar için talepler geçersiz hale gelecektir. Özellikle önemli hasarlar için olan talepler gibi başka talepler yapılamaz. Sarf malzemeler ve hatalı işletim, yetersiz veya yanlış kullanım sonucu meydana gelen hasarlar bu maddenin dışında bırakılmıştır. HACH LANGE GmbH proses cihazları, birçok uygulamada güvenilirlik açısından kendini ispatlamıştır ve ilgili prosesin mümkün olan en ekonomik şekilde çalışmasını sağlamak için genelde otomatik kontrol devrelerinde kullanılır. Olası hasarları engellemek için kontrol devresinin, bir cihazda çıkacak sorunda yedek kontrol sistemi otomatik olarak devreye girecek şekilde tasarlanması tavsiye edilir; bu, çevre ve proses için en güvenli çalışma durumudur. 29

32 Garanti ve yükümlülük 30

33 Bölüm 10 Kontak HACH Company World Headquarters P.O. Box 389 Loveland, Colorado U.S.A. Tel (800) 227-HACH (800) (U.S.A. only) Fax (970) Repair Service in the United States: HACH Company Ames Service 100 Dayton Avenue Ames, Iowa Tel (800) (U.S.A. only) Fax (515) Repair Service in Canada: Hach Sales & Service Canada Ltd Border Street, Unit 34 Winnipeg, Manitoba R3H 0X4 Tel (800) (Canada only) Tel (204) Fax (204) Repair Service in Latin America, the Caribbean, the Far East, Indian Subcontinent, Africa, Europe, or the Middle East: Hach Company World Headquarters, P.O. Box 389 Loveland, Colorado, U.S.A. Tel +001 (970) Fax +001 (970) HACH LANGE GMBH Willstätterstraße 11 D Düsseldorf Tel. +49 (0) Fax +49 (0) HACH LANGE LTD Pacific Way Salford GB-Manchester, M50 1DL Tel. +44 (0) Fax +44 (0) HACH LANGE LTD Unit 1, Chestnut Road Western Industrial Estate IRL-Dublin 12 Tel. +353(0) Fax +353(0) HACH LANGE GMBH Hütteldorfer Str. 299/Top 6 A-1140 Wien Tel. +43 (0) Fax +43 (0) info@hach-lange.at HACH LANGE GMBH Rorschacherstrasse 30a CH-9424 Rheineck Tel. +41 (0) Fax +41 (0) info@hach-lange.ch HACH LANGE FRANCE S.A.S. 8, mail Barthélémy Thimonnier Lognes F Marne-La-Vallée cedex 2 Tél. +33 (0) Fax +33 (0) info@hach-lange.fr HACH LANGE NV/SA Motstraat 54 B-2800 Mechelen Tel. +32 (0) Fax +32 (0) info@hach-lange.be DR. LANGE NEDERLAND B.V. Laan van Westroijen 2a NL-4003 AZ Tiel Tel. +31(0) Fax +31(0) info@hach-lange.nl HACH LANGE APS Åkandevej 21 DK-2700 Brønshøj Tel Fax info@hach-lange.dk HACH LANGE AB Vinthundsvägen 159A SE Sköndal Tel. +46 (0) Fax +46 (0) info@hach-lange.se HACH LANGE S.R.L. Via Rossini, 1/A I Lainate (MI) Tel Fax info@hach-lange.it HACH LANGE SPAIN S.L.U. Edificio Seminario C/Larrauri, 1C- 2ª Pl. E Derio/Bizkaia Tel Fax info@hach-lange.es HACH LANGE LDA Av. do Forte nº8 Fracção M P Carnaxide Tel Fax info@hach-lange.pt HACH LANGE SP. ZO.O. ul. Krakowska 119 PL Wrocław Tel Zamówienia: Doradztwo: Fax info@hach-lange.pl HACH LANGE S.R.O. Zastrčená 1278/8 CZ Praha 4 - Chodov Tel Fax info@hach-lange.cz HACH LANGE S.R.O. Roľnícka 21 SK Bratislava Vajnory Tel (0) Fax +421 (0) info@hach-lange.sk HACH LANGE KFT. Vöröskereszt utca H-1222 Budapest XXII. ker. Tel Fax info@hach-lange.hu HACH LANGE S.R.L. Str. Căminului nr. 3, et. 1, ap. 1, Sector 2 RO Bucureşti Tel. +40 (0) Fax +40 (0) info@hach-lange.ro HACH LANGE 8, Kr. Sarafov str. BG-1164 Sofia Tel (0) Fax +359 (0) info@hach-lange.bg HACH LANGE SU ANALİZ SİSTEMLERİ LTD.ŞTİ. Ilkbahar mah. Galip Erdem Cad. 616 Sok. No:9 TR-Oran-Çankaya/ANKARA Tel Fax bilgi@hach-lange.com.tr 31

34 Kontak HACH LANGE D.O.O. Fajfarjeva 15 SI-1230 Domžale Tel (0) Fax +386 (0) ΗΑCH LANGE E.Π.Ε. Αυλίδος 27 GR Αθήνα Τηλ Fax HACH LANGE D.O.O. Ivana Severa bb HR Varaždin Tel (0) Fax +385 (0) HACH LANGE MAROC SARLAU Villa 14 Rue 2 Casa Plaisance Quartier Racine Extension MA-Casablanca Tél (0) Fax +212 (0) info-maroc@hach-lange.com HACH LANGE OOO Finlyandsky prospekt, 4A Business Zentrum Petrovsky fort, R.803 RU , Sankt-Petersburg Tel. +7 (812) Fax. +7 (812) info.russia@hach-lange.com 32

35 Ek A ModBUS Kayıt Bilgileri Tablo 3 Sensör ModBUS Kayıtları Tag Name Register # Data Type Length R/W Description ph measurement Float 2 R ph measurement ORP measurement Float 2 R ORP measurement Temperature measurement Float 2 R Temperature measurement Raw ph measurement Float 2 R Raw ph measurement mv Raw measurement Float 2 R mv Raw measurement Raw Temperature measurement Float 2 R Raw Temperature measurement Main Measurement Parameter Integer 1 R Main Measurement Tag Temperature Measurement Param Integer 1 R Temp Measurement Tag Sensor Name[0] Integer 1 R/W Sensor Name[0] Sensor Name[1] Integer 1 R/W Sensor Name[1] Sensor Name[2] Integer 1 R/W Sensor Name[2] Sensor Name[3] Integer 1 R/W Sensor Name[3] Sensor Name[4] Integer 1 R/W Sensor Name[4] Sensor Name[5] Integer 1 R/W Sensor Name[5] Function code Integer 1 Function code Next Step Integer 1 Next Step Password Pass 1 R/W Password Serial Number[0] Integer 1 R/W Serial Number[0] Serial Number[1] Integer 1 R/W Serial Number[1] Serial Number[2] Integer 1 R/W Serial Number[2] ph/orp toogle Bit 1 R/W ph/orp toogle Temperature unit toogle Bit 1 R/W Temperature unit toogle ph display format Bit 1 R/W ph display format XX.X or XX.XX Buffer Type Bit 1 R/W Buffer type Integer 1 R/W Internal use Integer 1 R/W Internal use Averaging Integer 1 R/W Averaging Automatic/Manual toogle Bit 1 R/W Automatic/Manual toogle Manual Temperature unit Integer 1 R/W Manual Temperature unit Manual Temperature Float 2 R/W Manual Temperature 50/60 Hz toogle Bit 1 R/W 50/60 Hz toogle Output Mode Integer 1 R Internal use Integer 1 R Internal use Integer 1 R Internal use Integer 1 R Internal use Integer 1 R Internal use Integer 1 R Internal use Integer 1 R Internal use Integer 1 R Internal use Integer 1 R Internal use Integer 1 R Internal use Float 2 R Internal use 33

36 ModBUS Kayıt Bilgileri Tablo 3 Sensör ModBUS Kayıtları Tag Name Register # Data Type Length R/W Description Float 2 R Internal use Float 2 R Internal use Temperature Offset Float 2 R Internal use Temperature Offset unit Integer 1 R Internal use ph Buffer 1 Measurement Float 2 R Internal use ph Buffer 2 Measurement Float 2 R Internal use ORP Buffer 1 Measurement Float 2 R Internal use Output Mode Integer 1 R Internal use Software version Float 2 R Software version Serial Number String[0] Integer 1 R/W Internal use Serial Number String[2] Integer 1 R/W Internal use Serial Number String[4] Integer 1 R/W Internal use Serial Number String[6] Integer 1 R/W Internal use Serial Number String[8] Integer 1 R/W Internal use Serial Number String[10] Integer 1 R/W Internal use Integer 1 R Internal use Integer 1 R Internal use ph Offset Float 2 R ph Calibration Offset ph Slope Float 2 R ph Calibration slope ORP Offset Float 2 R ORP Calibration Offset ORP Slope Float 2 R ORP Calibrtion slope Calibration Return Status Integer 1 R Calibration Return Status Time from last Calibration Integer 1 R Delay the isnstrument has been calibrated last time Time from start up Integer 1 R Time the system is running Time to exchange Humidity bag Integer 1 R Time the humidity bag has been used DriverVersion_float Float 2 R Driver version Float 2 R Internal use Measurement Logging Interval Integer 1 R/W Sensor Data logging interval Temperature Logging Interval Integer 1 R/W Temperature logging interval Electrode Impedance Meas. Interval Integer 1 R/W Impedance measurement interval Glass Impedance Measurement Float 2 R Glass impedance measurement Reference Impedance Measurement Float 2 R Reference impedance measurement 34