FİNANSAL KIRILGANLIKLAR: TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜ ÜZERİNE UYGULAMA

Transkript

1 Elekronik Sosyal Bilimler Dergisi Elecronic Journal of Social Sciences Yaz-010 Cil:9 Sayı:33 (1-140) ISSN: Summer-010 Volume:9 Issue:33 FİNANSAL KIRILGANLIKLAR: TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜ ÜZERİNE UYGULAMA FINANCIAL BREAKS: AN EXAMINATION ON TURKISH BANKING SECTOR Dr. Erhan DEMİRELİ Dokuz Eylül Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi İşleme Bölümü Öz Bu çalışma Türk bankalarına ai hisse senelerine ilişkin geirilerde meydana gelen ani oynaklık değişimlerini Yinelenen Birikimli Kareler yönemi aracılığıyla belirlemeke ve söz konusu kırılmaların olası yerel ve küresel nedenlerini incelemekedir. Sonuçlar bankacılık sekörüne ai hisse seneleri geiri serilerinde on beş ade ani oynaklık kırılması meydana geldiğini gösermişir. Çalışma sonucunda, Türk bankacılık sekör hisse senedi geirilerinin yerel ve küresel nielikeki siyasi ve ekonomik olaylardan ekilendiği sapanmışır. Anahar Kelimeler: Finansal kırılganlık, Yinelenen Birikimli Kareler Meodu (ICSS), Bankacılık, GARCH Jel Kodları: C, G 01, G1, Absrac This paper deecs he sudden volailiy shifs in Turkish banking sock reurns following he process of Ieraed Cumulaive Squared Reurns (ICSS) and invesigaes boh he local and global causes of volailiy shifs. The resuls indicae ha examined banking secor reurns have exposed o fifeen volailiy shifs, which have significan impac on volailiy persisence. Overall, he resuls provide evidence ha banking secor reurns of Turkey is highly affeced by boh local and global poliical, economic, and social evens. Keywords: Financial shifs, Ieraed Cumulaive Sums of Squares Mehod, ICSS, Banking, GARCH Jel Classificaion: C, G 01, G1,

2 1. GİRİŞ Bankacılık sekörü, finansal asarrufların değerlendirilmesinde oynadığı rol ve finansal sisem içerisinde yoğun organizasyon yapısına sahip olması nedeniyle günümüzde büyük önem arz emekedir. Finansal isikrar süreçlerinde siyasi isikrarın önemli başarı gösergelerini yansıan bankacılık sekörü, finansal sisem için vazgeçilmez unsurların başında gelmekedir. Siyasi oorieler, piyasalardaki likidienin belli düzeyde korunması, para ve maliye poliikalarının yönlendirilmesi için sürekli olarak bankacılık seköründen yararlanmaka, finansal sisemde önemli kararlar Merkez Bankaları aracılığı ile piyasalara ileilmekedir. Çalışmada yur çapında yaygın olarak faaliye göseren ve kriz dönemlerinde iflas emeyen bankalardan Akbank T.A.Ş., Finansbank A.Ş., Garani Bankası A.Ş., Türkiye İş Bankası A.Ş., Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. nin hisse senedi geirilerine ilişkin oynaklıklarda meydana gelen kırılmaların belirlenmesi amaçlanmışır. Bu amaçla çalışmada Yinelenen Birikimli Kareler Meodu (Ieraed Cumulaive Sums of Squares Mehod - ICSS) algoriması aracılığıyla geiri serilerine ilişkin kırılma arihleri belirlenmiş ve bu arihlerde oraya çıkan finansal gelişmeler değerlendirilmişir. Ardından söz konusu kırılmaların kalıcı (permanen) ve geçici (ransiory) oynaklık süreğenliği üzerindeki ekisinin incelenmesi amacıyla sandar GARCH modellemesi gerçekleşirilmiş, bankaların hisse senelerinin ulusal ve uluslar arası siyasi ve ekonomik gelişmelerden ekilendikleri sapanmışır. Çalışma sonucunda 15 ade finansal kırılma arihi belirlenmiş olup, Türk bankacılık sekörünün krizlere açık, uluslar arası piyasalardaki gelişmelere duyarlılığının yüksek olmasına rağmen sağlam bir yapı sergilediği, kriz dönemlerinde uluslar arası alanda faaliye göseren yabancı bankalardan daha az zarar gördüğü espi edilmişir. Çalışmanın bundan sonraki bölümleri şu şekilde düzenlenmişir. İkinci bölümde konuya ilişkin yapılan yazın araması sunulmuşur. Üçüncü bölümde analizler sırasında kullanılan meodoloji hakkında bilgi verilmişir. Dördüncü bölüm çalışmada kullanılan veri seine ayrılmış, beşinci bölümde ise ampirik sonuçlar yer almışır. Son olarak, alıncı bölümde çalışmanın sonuçları değerlendirilmişir.. YAZIN TARAMASI Finansal kırılganlıklar, finansal isikrar süreçleri içerisinde önem arz emelerinden dolayı yazında birçok araşırmaya konu olmuşur. Çalışmanın bu bölümünde finansal 13

3 kırılganlıkların belirlenmesine yönelik olarak gerçekleşirilen çeşili araşırmalara yer verilmişir. Malik (003), çalışmasında volailiedeki ani değişimleri ve bu değişimlerin gerçekleşiği arihlerdeki ekonomik olayları Ocak 1990 Eylül 000 döneminde ICSS algorimasıyla incelemişir. Çalışmada, GARCH modeliyle hesaplanan volailiedeki ani değişimlerin süreğenliğinin azaldığı sapanmışır. Malik ve Hassan (004), çalışmalarında volailiedeki ani değişimleri ICSS algorimasıyla es emişlerdir. Ocak 199-Ağusos 003 dönemi için 5 büyük sekör endeksi verileri üzerinden gerçekleşirilen analizlerde, sandar GARCH modelinin volailiede ahmin edilen süreğenliği azalığı sapanmışır. Malik vd. (005), çalışmalarında sandar GARCH modeli yerine ICSS modeli ile varyansaki ani değişimleri incelemişlerdir. Çalışmada Kanada borsası için hafalık verilerden harekele dönemi incelenmişir. GARCH modeline göre oluşurulan volailie modelinde, önceki çalışmalara zı olarak varyansaki değişkenliğin azaldığı sapanmışır. Ewing ve Malik (005) çalışmalarında büyük ve küçük ölçekli piyasalar için varyansaki ani değişimler sonucu oraya çıkan volailie ahminindeki asimeriyi incelemişlerdir. Çalışmada ICSS algoriması aracılığıyla kırılmalar belirlenmişir. Fernandez (005) çalışmasında, dünya borsalarında Asya krizi ve 11 Eylül saldırıları nedeniyle sürekli volailie değişkenliği olup olmadığını analiz emişir. Çalışma kapsamında varyans analizine dayalı dalgacıklar analizi ve ICSS algorimasından yararlanılarak dönemi volailiesindeki yapısal kırılmalar sapanmışır. Durağanlık ve volailie dikkae alındığında her iki yönemle de bulunan kırılma sayısı azalmakadır. Özellikle varyans analizine dayalı dalgacıklar analizinin yüksek frekanslı verilerde yapısal kırılmalar belirlerken, ICSS algorimasının ise yüksek frekanslı verilerde herhangi bir kırılma belirleyemediği sapanmışır. Gerlach vd. (006) çalışmalarında 1997 Asya krizinin Asya pasifik gayrimenkul piyasalarının enegrasyonu üzerindeki ekilerini incelemişlerdir. Çalışma sonucunda 1997 Asya krizine rağmen Asya Pasifik gayrimenkul piyasalarının enegrasyonunu amamladığı bulgulanmışır. Bu sonuçlar globalizasyon nedeniyle performansı ekilenen porföylerin sahibi olan fon yöneicileri için önem arz emekedir Marcelo vd. (006), İspanya sermaye piyasalarında küçük ve büyük ölçekli porföyler için varyansaki ani değişimleri incelemişlerdir. Çalışmada varyansaki ani değişkenlikleri espi için iki değişkenli GARCH modelleri çerçevesinde ICSS algorimasına dayalı yeni bir model gelişirilmişir. Çalışma sonucunda Avrupa Parasal Birliği oluşuruldukan sonra volailiede ani değişimler olduğu durumlarda asimerik ekilerin meydana geldiği bulgulanmışır. Covarrubias vd. (006) çalışmalarında 10 yıl vadeli Hazine 14

4 bonolarına ai volailie değişimlerini günlük veriler üzerinden ICSS algorimasıyla belirlemişlerdir. Wang ve Thi (007) çalışmalarında Tayvan ve ABD. borsaları arasındaki bulaşıcılık ekisini dinamik şarlı korelasyon esi ile ahminlemişlerdir. Tahminleme sürecinde geiri serilerine ai finansal kırılmaların belirlenmesi amacıyla ICSS algorimasından ve E-GARCH modelinden yararlanılmışır. Çalışma sonucunda Tayvan borsası ve Newyork borsası bileşik endeks için asimerik kaldıraç ekisi bulgulanmış, negaif ve poziif bulaşıcılık ekisi sapanmışır. Manzana vd. (007) çalışmalarında borsalara ai bilginin yayılımının volailie üzerinde yaraığı yapısal değişimi Avrupa borsaları için incelemişlerdir. Çalışmada yapısal kırılmaların sapanması için ICSS algorimasından yararlanılmışır. Hammoudeh ve Li (008) çalışmalarında, dönemi için Körfez Ekonomik Alanı Körfez İşbirliği Konseyi (GCC) ülkeleri olan Bahreyn, Kuvey, Umman, Kaar, Suudi Arabisan ve Birleşik Arap Emirlikleri finansal piyasalarındaki ani varyans değişimlerini ve bu ani değişimlerin volailie üzerindeki ekilerini ICSS algorimasıyla incelemişlerdir. Çalışmada Körfez ülkelerinin birçoğunun yerel ve bölgesel fakörlerden çok global değişimlere karşı daha duyarlı oldukları sapanmışır Asya krizi, krizden sonra 1998 yılında perol fiyalarında görülen düşüş, 000 yılında OPEC arafından fiya bandı mekanizmasının benimsenmesi ve 11 Eylül saldırıları sürekli olarak Körfez piyasalarını ekileyen fakörler olarak bulgulanmışır. Fernandez (008) çalışmasında ABD arafından erörü önleme amaçlı olarak Irak a karşı açılan savaşın dünya borsaları uzun dönem volailiesi üzerine ekilerini incelemişir. Çalışmada dalgacıklar analizi ve yarı paramerik fracional ooregresif (SEMIFARIMA) modelinden yararlanılmışır. Ocak 000-Haziran 006 dönemi için yapılan analizlerde Oradoğu daki poliik isikrarsızlığın ekileri ve Irak savaşının başlamasıyla birlike finansal piyasalardaki volailienin arığı bulgulanmışır. Wang ve Moore (009) çalışmalarında Avrupa Birliği üyesi ülkelerin borsalarında meydana gelen kırılmaları ICSS algoriması aracılığıyla belirlemişlerdir. Analiz dönemi için hafalık verilerle gerçekleşirilmiş, ilgili dönemde geirinin varyansında oraya çıkan ani değişimler incelenmişir. Çalışma sonucunda volailiedeki ani değişimlerin piyasalarda oraya çıkan gelişmeler, döviz kuru sisemleri ve finansal krizler sonucu oraya çıkığı sapanmışır. Kang vd (009) çalışmalarında dönemi için volailiedeki ani değişimleri ve volailiedeki süreğenliği Japon ve Kore piyasaları için incelemişlerdir. Çalışmada ICSS algoriması kullanılarak finansal kırılganlıklar belirlenmiş bu kırılganlıkların genellikle global finansal ve poliik olaylar sonucunda oraya çıkığı bulgulanmışır. Korkmaz vd. (009) çalışmalarında, İsanbul Menkul Kıymeler Borsası nda (İMKB) uzun dönem hafıza ekisini, varyansaki yapısal kırılma ve ARFIMA-FIGARCH modellerini kullanarak 15

5 es emişlerdir. Çalışmanın sonucunda volailie için uzun dönem hafıza ekisi görülmesine rağmen özsermaye karlılığında bu eki görülememişir. Çalışmada, bu durumun volailie nedeniyle İMKB nin zayıf formda dahi ekin olmadığı hipoezini deseklediği vurgulanmışır. Tunay (009) çalışmasında bankacılık seköründe rekabe ile kırılganlık arasındaki ilişkiyi açıklayan bir model gelişirmişir dönemine ai yapılan çalışmada kullanılan modelde rekabein düzeyini yansıan değişkenlere ek olarak, banka siseminin ekilerini ve makro ekonomik ekileri yansıan değişkenlere yer verilmişir. Çalışma sonucunda Türk bankacılık seköründe rekabe ile kırılganlık arasında negaif bir ilişki olduğu sapanmışır. Çalışmanın bir diğer dikka çekici sonucu ise makro ekonomik değişkenlerin bankalarda kırılganlığı arırdığı ve karlılıkla kırılganlık arasında negaif bir ilişkinin bulunmasıdır. 3. METODOLOJİ Bu çalışmanın amacı Türkiye de yur çapında faaliye göseren ve kriz dönemlerinde iflas emeyen 5 bankanın hisse senedi geiri serilerine ilişkin oynaklıka meydana gelen kırılmaların espii, söz konusu kırılmaların kalıcı (permanen) ve geçici (ransiory) oynaklık süreğenliği üzerindeki ekisinin incelenmesidir. Geiri serilerindeki kırılmaların belirlenmesi için Sanso vd. (004) arafından Yinelenen Birikimli Kareler Meodu emel alınarak gelişirilen uyarlanmış IT esi kullanılmışır Yinelenen Birikimli Kareler Meodu (Ieraed Cumulaive Sums of Squares Mehod - ICSS) Inclan ve Tiao (1994), zaman serilerinin koşulsuz varyanslarında meydana gelen kırılmaları espi emek amacıyla Yinelenen Birikimli Kareler Meodu nu (Ieraed Cumulaive Sums of Squares Mehod - ICSS) gelişirmişir. ICSS, haa erimlerinin karelerinin oplamı kullanılarak elde edilen IT esinin hesaplanmasına dayanmaka olup aşağıdaki biçimde göserilmekedir: IT = sup T / D (1) k k Burada D k Ck k =. C T T 16

6 C k haa eriminin birikimli karesini ifade emeke olup C k k = ε, k = 1,..., T, ε ~ iid(0, σ ) şeklinde göserilmekedir. Makk T / Dk değerinin = 1 kriik değerden büyük olması durumunda sıfır hipoezi red edilerek varyansa kırılma olduğu sonucuna varılmakadır. Çoklu kırılma durumunda serinin büün olarak analiz edilmesi kırılma nokalarının espiini güçleşirmekedir, dolayısıyla söz konusu gizleme ekisinin (masking effec) yok edilmesi için ICSS anlamlı kırılma arihleri arasında (ieraive) yinelemeli olarak uygulanmakadır. IT es isaisiği haa eriminin i.i.d. dağıldığı varsayımına dayanmakadır. Ancak yapılan çalışmalar gösermişir ki finansal zaman serileri genellikle lepokuric dağılmaka ve değişen varyansa sahip olmakadırlar. Sanso vd (004) haa eriminin i.i.d. dağılmadığı durumlarda IT isaisiğinin gerçeke olduğundan daha yüksek hesaplandığını oraya çıkararak haa eriminin dağılımını bozucu söz konusu ekenleri de dikkae alan uyarlanmış IT esi (modified IT - MIT) gelişirmişir. MIT es isaisiği aşağıdaki biçimde göserilmekedir: κ 1/ =supt G k () 1/ k Burada G ˆ k = ω4 ( Ck CT ). ˆω 4, ω 4 in uarlı ahmincisi olup aşagıdaki biçimde ifade T edilebilir: 1 ˆ ω (3) T m T 4 = ( ε ˆ σ ) + ω( l, m) ( ε ˆ σ )( ε l ˆ σ ) T = 1 T l = 1 = l + 1 Burada ω( l, m), Barle Kernel fonksiyonu emel alınarak ω( l, m) = 1 l( m + 1) olarak anımlanmışır. Gecikme parameresi, m, Newey-Wes (1994) prosedürü kullanılarak hesaplanmışır. 3.. GARCH modeli Bollerslev arafından gelişirilen (1986) genelleşirilmiş ARCH (GARCH) modeli aşağıdaki biçimde göserilebilir: 17

7 R = μ + ε σ = ω + q j= 1 ε I j β σ j 1 ~ N(0, ) + p i= 1 α ε i σ i (4) Burada ( α + β ) < 1 olması durumunda koşullu varyans ( )üsel olarak azalarak koşulsuz varyansa ( σ )yakınsamaka olup söz konusu oplam volailie süreğenlini ifade emekedir. GARCH modeli koşullu varyansaki oralamaya dönüş eğiliminin modellenmesinde yaygın olarak kullanılmakadır. Dolayısıyla GARCH modelinde oynaklıka meydana gelen bir şokun ekisi GARCH modelinde azalarak koşulsuz varyansa yakınsamakadır. Sanso (004) arafından gelişirilen MIT esi sonucunda bulunan anlamlı kırılma nokalarının kısa ve uzun dönemli oynaklık süreğenliği üzerindeki ekisini espii amacıyla söz konusu kırılma arihlerini emsil eden kukla değişkenler, GARCH modelindeki varyans eşiliklerine dahil edilmişir. Süreğenlikleri modellemek için gelişirilen GARCH (p,q) modeli aşağıdaki biçimde ifade edilebilir: σ R σ = ω + = μ + ε q j= 1 ε I j β σ j 1 ~ N(0, σ ) + p i= 1 α ε i i + γ D i i (5) Burada D i, MIT esi kullanılarak ele edilen kırılma arihlerine ilişkin kukla değişkenleri ifade emeke olup oynaklıka meydana gelen kırılmaların süreğenlik üzerindeki ekisini ölçmek için kullanılmışır. 4. VERİ SETİ Bu çalışmada Türkiye de yur çapında faaliye göseren ve kriz dönemlerinde iflas emeyen 5 banka incelenmişir. Buna göre bankalar Türkiye İş Bankası, Yapı ve Kredi Bankası A.Ş., Garani Bankası A.Ş., Akbank T.A.Ş., Finansbank A.Ş. olarak seçilmişir. Veri seini ise Ocak 000 Ekim 009 döneminde ilgili bankaların hisse senelerine ilişkin geiri serileri oluşurmakadır. Bankaların hisse senelerine ai geiri serileri Foreks Bilgi İleişim Hizmeleri A.Ş. den emin edilmişir. 18

8 Tablo 1. Geiri Serilerine Ai Tanımlayıcı İsaisikler Akbank T.A.Ş. Finansbank A.Ş. Garani Bankası A.Ş. Türkiye İş Bankası A.Ş. Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. Oralama Maksimum Minimum Sandar Sapma Çarpıklık Basıklık J-B 944.1* * * * * Q (10) 3.630* 4.864* ** * Q (10) 03.06* * 631.6* 313.8* s 935.7* Nolar: J-B Jarque-Bera (1980) es isaisiği anlamına gelmekedir. *,**,*** sırasıyla %1, %5, %10 seviyelerinde isaisiksel anlamlılığı emsil emekedir. Q (.) ve Q (.) geiri ve geirilerin karesi için 10 gecikmeli değerde Ljung-Box Q saisiğidir. s Analizde kullanılan geiri serileri, fiya serilerinin logarimik farkı alınarak oluşurulmuşur. Tablo 1 de belirilen geiri serilerine ilişkin anımlayıcı isaisikler incelendiğinde; serilerin dağılımında çarpıklık özelliği olduğu dolayısıyla serilerin dağılımlarının asimeri özelliği göserdiği espi edilmişir. Bu bulgu serinin normal dağılıma uymadığını beliren Jarque Bera esinin sonucuyla uyuşmakadır. Serilerin çarpıklığa ek olarak kalın kuyruk özelliği gösermeleri nedeniyle serilerin lepokurik dağıldıkları gözlemlenmekedir. Ayrıca geirilere ve geirilerin karelerine ai Q isaisiği doğrusal ve doğrusal olmayan bir ilişki varlığına işare emeke olup serilerde farklı varyans özelliğinin varlığını ve dolayısıyla da serilerin modellenmesinde GARCH ipi modellerin kullanılması gerekliliğini ifade emekedir. Tablo de Augmened Dickey Fuller (ADF) ve Philips-Perron (PP) eslerine ilişkin sonuçlar yer almakadır. Her iki birim kök esinin sonuçlarına göre geiri serileri durağandır ve analiz edilmeye uygundur. 19

9 Tes ADF PP Trendsiz Trendli Tablo. Geiri Serileri İçin Birim Kök Tes Sonuçları Akbank T.A.Ş *(10) *(10) Finansbank A.Ş *(10) *(10) Garani Bankası A.Ş. Türkiye İş Bankası A.Ş. Yapı ve Kredi Bankası A.Ş *(0) *(9) *(10) *(0) *(9) *(10) *(7) *(9) - Trendsiz *(5) *(9) *(15) *(7) - - Trendli *(4) *(9) *(10) 50.55*(15) Nolar: *,**,*** sırasıyla %1, %5, %10 seviyelerinde isaisiksel anlamlılığı emsil emekedir. Paranez içindeki sayılar ADF esi için Akaike Bilgi Krieri (AIC) ne göre belirlenmiş gecikme sayısı; PP esi için ise Newey Wes (1994) e göre belirlenmiş ban genişliğini ifade emekedir. 5. AMPİRİK SONUÇLAR Tablo 3 e analize konu olan bankalara ilişkin gelişirilmiş ICSS esi ile elde edilen ve geiri serilerinin koşulsuz varyanslarında oraya çıkan kırılma arihleri verilmişir. Daha sonra ise belirlenen kırılma arihlerindeki finansal gelişmeler özelenmişir. Tablo 3: Gelişirilmiş ICSS Tesi Kullanılarak Bulunan Oynaklıka Meydana Gelen Kırılma Tarihleri Banka adı Kırılma arihi Akbank T.A.Ş Finansbank A.Ş Garani Bankası A.Ş Türkiye İş Bankası A.Ş Yapı ve Kredi Bankası A.Ş

10 Akbank T.A.Ş. hisse senedi geirilerini ekilediği ve sözkonusu hisse senedi geirilerinde kırılma yaraığı düşünülen finansal gelişmeler aşağıda incelenmişir hafasında ABD yöneimi, Başkan George W. Bush un onayını alan $ 8.5 milyar kredi ve kredi garanisine dönüşebilir hibeyi, Kuzey Irak a bir kriz yaşanmadığı sürece, 1 veya en geç 1,5 yıl içinde Türkiye ye kullandırmayı planladığı açıklanmışır. Türkiye de ise hüküme, Avrupa finansal piyasalarındaki Eurobond lara benzer nielike uluslararası piyasalarda işlem görecek kâr payı geirili bono ihraç emeye hazırlandığını açıklamışır. Projenin gerçekleşmesi halinde, İslami bono alan yabancılar, faiz yerine kâr payı geirisi sağlayacak bonoların faize karşı olan Arap ülkeleri başa olmak üzere Müslüman ülkelerin yaırımcılarına saılacağı açıklanmışır. Bu durum Türk sermaye piyasalarında harekelilik yaramış, yabancı yaırımcıların ilgisini arırmışır arihinde Türkiye Cumhuriye Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Durmuş Yılmaz arafından, emia fiyalarında yüksek oranlı arışların olumsuz ekilerinin üm ülkelerde hissedildiği belirilmiş, içinde bulunulan dönemde küresel bir enflasyon riskiyle karşı karşıya bulunulduğu açıklanmışır. Özellikle bazı ülkelerin göserdikleri büyüme performansıyla ön plana çıkıklarını, dolayısıyla küreselleşmenin doğru poliikalarla bir araya geldiğinde ekonomik refaha kakıda bulunduğunu düşünmenin yanlış olmayacağını dile geiren TCMB Başkanı, bununla birlike bu dönemde poliika yapıcıların karşı karşıya kaldığı önemli zorlukların oraya çıkığının da belirilmesi gerekiğini vurgulamışır. Aynı arihe, Bankacılık Düzenleme ve Deneleme Kurumu (BDDK) arafından, finans ve reel sekör emsilcilerinin Basel-II nin uygulanma zamanlamasına ilişkin görüşlerini de dikkae alarak, bankaların sermaye yeerliliğinin ölçümünde esas alınacak kredi riskinin, derecelendirmeye dayalı olarak hesaplanmasına ilişkin uygulamanın ileri bir arihe erelenmesini uygun bulunduğu açıklanmışır. BDDK dan yapılan açıklamada, hali hazırda dünya çapındaki birçok ülkede Basel-II ye uyum çalışmalarının devam eiği haırlaılmış, bankacılık sekörü hisse senelerine olan güven azelenmişir : arihinde Uluslar arası Para Fonu (IMF) programına yönelik eknik görüşmelerde kayda değer ilerleme sağlanması, yuriçi piyasada yukarı yönlü harekein devamına kakı yapmışır. Hazine, bu arihe yapığı açıklamayla, IMF heyeinin, Ocak ayı başında Türkiye ye geleceğini duyurmuşur. Bankacılık seköründe ise günlerdir beklenen Forisbank saışına ilişkin açıklamalar güven vermişir. Buna göre Foris Türkiye, Brüksel Temyiz Mahkemesi ne ai Foris in saışına ilişkin kararının, Foris Türkiye nin günlük 131

11 operasyonları, müşerileri ve çalışanları açısından herhangi bir değişiklik geirmediğini bildirmişir. Diğer arafan Türkiye İsaisik Kurumu (TUİK) arafından 008 yılı üçüncü döneme ilişkin hesaplanan Gayri Safi Yuriçi Hasıla (GSYİH) değerinin bir önceki yılın aynı dönemine göre sabi fiyalarla % 0,5 arış göserdiği, ilk 9 aylık arış ise %3 olarak gerçekleşiği açıklanmışır. Yine aynı dönemde Türkiye de işsizlik rakamları açıklanmış, işsizliğin Türkiye de %1 oranında arış göserdiği kaydedilerek işsizlik oranının %10,3 düzeyinde gerçekleşirildiği bildirilmişir. Tüm bu gelişmeler bir yandan piyasada güven oramı yaraırken, diğer yandan asarruf sahiplerinin yaırım güdüsünü azalmışır. Finansbank. A.Ş. hisse senedi geirilerini ekilediği ve sözkonusu hisse senedi geirilerinde kırılma yaraığı düşünülen finansal gelişmeler aşağıda incelenmişir arihinde, ABD başkanı George Bush yöneimi, ekonomik reformları sürdürebilmesi ve Irak savaşından kaynaklanabilecek ödemeler dengesi gereksinimlerini karşılayabilmesi için Türkiye ye $ 1 milyar hibe verilmesini önermiş, bu hibenin kredi ya da kredi garanisi olarak kullanılabileceği açıklanmışır. Piyasalarda ABD kredisi haberi işlem hacmini arırmışır. Kongre onayının şarına bağlanan kredinin gerçekleşmesi durumunda iç borcun döndürülmesi gibi endişelerin azalacağı beklenisi nedeniyle piyasalarda olumlu bir hava yaraılmışır. Bu arihe piyasalar için olumsuzluk yaraan ek haber ise uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fich in, Türkiye nin uzun vadeli döviz ve Türk Lirası cinsinden nolarını, B den B ye düşürdüğünü açıklamasıdır. Açıklamada, aran kamu kesimi mali açığının nasıl kapaılacağı konusunda kaygı duyulduğu ifade edilmiş, % 70 lerin üsünde dalgalanan faizlerin, kamu borç servisini zorlaşırdığı belirilmişir arihinde Finansbank A.Ş. nin, Yunanisan bankası Naional Bank of Greece (NBG) e saılması konusundaki pazarlıklar, Türk ve Yunan askeri - siyasi çevrelerinin deseğinden güç alarak ilerlemiş ve sonuçlanmışır. 006 yılında yabancı sermayenin bir önceki yıl ve 006 yılında yapığı saın almalarla bankacılık seköründeki ekinliği armışır. Yunanisan Ulusal Bankası (NBG) nın Finansbank A.Ş. nin %46 oranında hisselerini saın almasıyla birlike, yabancı sermayenin yöneimini konrol eiği ya da paylaşığı bankaların, bankacılık seköründeki payı %5,6 düzeyine yükselmişir. Bu saın alma, Yunanisan da Türkiye ile ilgili siyasi risk kaygılarının son bulduğunun gösergesi olarak algılanmışır. Öyleki, Aina Borsası nda NBG nin hisse seneleri, saın alma anlaşmasının açıklanmasının ardından ilk işlem gününde %,9 değer kazanmışır. Ancak İMKB için durum bu şekilde 13

12 değildir. Finansbank a uzun süredir süren saış görüşmelerinin amamlanmasıyla beklenilerin de gerçekleşmesi hisse düşüşüne neden olmuşur. Finansbank A.Ş. hisse seneleri %13 düzeyinde değer kaybemişir. Türk ekonomisi bu dönemde elde edilen $,8 milyar ın nasıl kullanılacağına, hangi alanlarda yaırımların arırılacağına yönelmişir. Finansbank A.Ş. arafından yine bu dönem için yapılan açıklamada, urizm, inşaa, eğiim alanlarında yaırımlar yapılacağı açıklanmışır. Bununla birlike bankacılık seköründeki diğer gelişmeler değerlendirildiğinde Türk bankacılık sekörüne yabancı ilgisinin bu dönemde arığı, sermaye piyasasındaki bankacılık hisselerinde bu dönem içinde yükselmelerin başladığı söylenebilir. Finansbank A.Ş. nin saışının ardından Denizbank A.Ş. hisselerinde de saış baskısı doğmuş, gün içinde hisse seneleri %6,84 düzeyinde değer kazanmışır. Faka piyasada bu arışın sebebi olarak Finansbank A.Ş. de oluşan primli fiyaın, Denizbank A.Ş. nin de fiyaını yukarı çekmesi olarak algılanmışır arihinde; Garani bankası kurucu hisselerine 1,4 milyar TL ödediğini açıklamış, bu değer arışının sermaye arışında kullanılacağı belirilmişir. Bu durum bankanın sermayesini güçlendirmesi açısından olumlu bir gelişme olarak algılanmışır. Bununla birlike yine bu arihe Merrill Lynch raporu ile Türkiye de ve dünya da yaırım açısından en zenginler lisesi açıklanmışır. Değerlendirmeye göre, Türkiye ye de dolar ($) milyonerlerinin sayısında kişi arış olduğu belirlenmişir. Rapora göre arış nedenleri olarak Türkiye de % 4,5 gayrisafi yuriçi hasıla büyümesi, ihracaın hızlanması, enerji hariç ihalaın yavaşlaması, aran enflasyon ve asarruflarla güçlenen Türk Lirası para birimi olmuş, dolaylı vergiler ise engelleyici fakörler olarak değerlendirilmişir. Bu veriler gelişmeke olan bir piyasa nieliğindeki Türk sermaye piyasasının gelişim göserdiğini açıklamış, yaırımcılara o dönem için güven vermişir arihinde, piyasalar yeni bir kara pazaresi yaşamış, büün borsalarda ser düşüşler gerçekleşmişir. En yüksek kayıp % 18,7 yle Rusya da meydana gelmişir. ABD nin kurarma pakeine rağmen krizin derinleşebileceği endişelerinin dağılmaması, ekonomilerin durgunluğa gireceğine ilişkin beklenilerin arması, Avrupa nın kendi kurarma pakeinde anlaşamaması, kurarma amaçlı birleşme ve saın almalarda geri dönüşlerin yaşanması, ABD de likidie sıkınısı devam emesi, $ faizinin yükselmesi bu dönemde piyasaya yön veren gelişmeler olarak değerlendirilebilir. Öyleki, Rusya borsası %19 oranında değer kaybemiş, işlemler durdurulmuşur. Rusya borsası önceki yıllarda rekor arışlar göserirken, sözkonusu hafada, Rusya nın Güney Oseya bölgesindeki Gürcü saldırısına karşılık vermesi ve perol fiyalarının düşmesi yüksek kayıplara neden olmuşur. Ayrıca bu arihe, Japon 133

13 Yeni( ) nin $ karşısında değer kazanmaya devam emesinin carry rade adı verilen düşük faizli para birimlerinden borçlanıp yüksek geirili finansal ensrümanlara yaırım yapma eğilimini zayıflaığı kaydedilmişir. Bu arihe, İMKB, yurdışı piyasaların ekisiyle adea çöküş yaşamışır. ABD kaynaklı dolar abii kuru yükselmiş, yaırımcıları alernaif yaırım aracı olan dövize yönelmişir. İMKB nin değer kaybında Yapı Kredi Bankası (YKB) hisselerindeki düşüşler de ekili olmuşur. İalya nın en büyük bankası Unicredi in, Koç Holding ile % oraklığı bulunan Koç Finansal Hizmeler in sahipliğindeki YKB deki hisselerini saabileceğine dair haberlerin ekisiyle YKB hisseleri % 14,84 değer kaybemişir. Daha sonra YKB arafından, Unicredi, Koç Finansal Hizmeler deki dolaylı Yapı ve Kredi Bankası oraklığı ile ilgili olarak herhangi bir asarruf gündeme gelmemişir şeklinde açıklama yapılmışır. GSD Holding ve saış sürecindeki işiraki Teksilbank ın hisseleri de global finans piyasalarındaki sorunların, bankanın saış operasyonunu olumsuz ekileyeceği endişesiyle gün içinde aban yapmışır. Teksilbank hisse seneleri % 19,67 kayıpla 0,98 YTL, GSD Holding hisse seneleri ise % 0,43 lük düşüşle 0,74 YTL ye gerilemişir. Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. ve Garani Bankası A.Ş. hisse senedi geirilerini ekilediği; sözkonusu hisse senedi geirilerinde kırılma yaraığı düşünülen finansal gelişmeler aşağıda incelenmişir arihinde ABD den gelecek büyük desek pakeine ilişkin piyasalarda oluşan beklenilere rağmen gerçekleşmelerin ersi yönde olması piyasalarda hisse senedi düşüşlerine yol açmışır. Bu dönemde ABD ile Türkiye arasındaki ilişkiler gerilmiş, bu durum piyasalarda önemli değer kayıplarına yol açmışır. Öyleki ABD de Türkiye arık sraejik orak değil mi? arışmaları başlamışır. Piyasalarda ABD ile iifakın beklenen ve gerçekleşmeyen yardım pakeinden daha önemli olduğu ve buradan olumlu sinyaller gelmedikçe oparlanmanın zor olacağı görüşü hakim olmuşur. Ayrıca bir önceki hafa gerçekleşen yüklü ifa 3 ihale ile alaılmışır. Dalgalı piyasada faiz yükselişine rağmen Hazine nin planladığı borçlanmayı başarabilmiş olması bu dönem için piyasalarda olumlu olarak algılanacak ek önemli gelişme olarak nielendirilebilir. Bununla birlike olumlu havanın yaraılmasına ilişkin olarak ekonomi yöneiminin yapığı ve daha sonra doğru olmadığı anlaşılan desek pakeine ilişkin iyimser haberlerin de ekisi olmuşur. Bu dönemde savaşın uzun süreceği beklenisi güçlenince dünya borsalarında ser düşüşler gerçekleşmişir. Alın değer kaybemiş, perol fiyaları yükselmişir. Savaşın daha 134

14 uzun süreceğine yönelik gösergeler Türkiye üzerindeki maliyeini arıracağı için piyasalar olumsuzluğunu devam eirmişir. Türkiye de de develüasyon ve ekonomik krizle birlike şirkelerin kar kapasieleri azalmış, yaırımcıların ise yine aynı gerekçelerle yaırım yapabilme poansiyelleri zayıflamışır. Haa hükümein açıkladığı yeni önlemler pakei de piyasada olumlu bir eki yaramamışır arihinde, BDDK, bankalardan, özellikle hakim hissedarlarıyla yoğun olarak yapığı kredi işlemlerinde, krediye karşı rehinli uulan veya emlik edilen mevduaın, kredinin vadesi boyunca mevdua sahibinin serbes kullanımına bırakmamalarını ve vade uyumu sağlamalarını isemişir. Aynı arihe, İMKB de işlem gören bankalardan 4 ü 005 yılı ilk çeyrek konsolide bilançolarını açıklamışır. 4 banka içinde en yüksek karı 367,5 milyon TL ile Akbank T.A.Ş. açıklarken, söz konusu dönemde Türkiye İş Bankası A.Ş. nin karı ise 96,8 milyon TL olarak gerçekleşmişir. Ayrıca bu dönemde Akbank T.A.Ş, Sandard & Poors un 5 Türk şirkeiyle, sahiplik yapısı ve yaırımcı ilişkileri, finansal şeffaflık ve bilgi açıklığı ile yöneim yapısı ve süreçler başlıklı üç kaegoride yapığı şeffaflık ve kamuya açıklama sandarları araşırmasında, ilk beş içinde yer alan ek banka olmuşur. Bu dönemde bankacılık sekörünü ekilediği düşünülen diğer bir gelişme de uluslararası derecelendirme kuruluşlarından Fich Raings in, Alernaifbank A.Ş. nin Uzun Vadeli Yerel ve Yabancı Para cinsinden nolarını B + olarak açıklamasıdır arihinde Türkiye nin ihala ve ihraca durumu açıklanmışır. Buna göre, $ 73.4 milyar ile kişi başına ihraca ilk kez $ 1000 ı aşmışır. En fazla ihraca $ 13 milyar 708 milyon la hazır giyim ve konfeksiyon seköründe gerçekleşirilmişir. Türkiye, $ 73,4 milyar oplam ihracala dünyanın. ihracaçısı konumuna gelişmişir. Bununla birlike Türkiye dünyanın en fazla ihala yapan 14. ülkesi konumundadır. Bu gelişmeler, yaırımcıların Türk sermaye piyasalarına olan güvenini arırmışır arihinde, TCMB, döviz rezervlerinin rekor seviyede olduğunu açıklamışır. TCMB döviz rezervi, 6 Temmuz 007 de $ 67 milyar 784 milyon iken, Türkiye nin alın ile Merkez Bankası, bankalar ve kaılım bankalarının döviz rezervlerinden oluşan uluslararası rezervleri de 6 Temmuz 007 arihi iibarıyla $ 118 milyar 64 milyon ile rekor seviyede gerçekleşmişir. Bankalar ve kaılım bankalarının oplam döviz rezervleri ise 6 Temmuz 007 arihi iibarıyla, $ 46 milyar 489 milyon dan, $47 milyar 856 milyon a yükselmişir. Aynı dönemde, Nielsen araşırma şirkei arafından yapılan araşırmada, Türkiye de siyasi ve ekonomik isikrarın endişe kaynağı olduğu açıklaması yapılmışır. 135

15 arihinde, Financial Times gazeesi, yükselen piyasaların esnekliğini vurgularken likidie koşulların daha da sıkılaşması halinde ekilenme riski en yüksek olan ülkelerin arasında Türkiye nin de bulunacağını açıklamışır. Türkiye de ise işlemler ser yükselişlerle başlamışır. ABD yöneiminin Fannie Mae ve Freddie Mac ın yöneimine el koyması, piyasalara adea doping ekisi yapmışır. Ser yükselen piyasalar, hızlı çıkışın ardından gün içerisinde hız keserken, ABD Hazine Bakanı Henry Paulson, devle desekli iki morgage finansman kuruluşuna el konulmasının maliyeinin ABD konu fiyalarına bağlı olacağını açıklamışır arihinde haklarında belirsizlik ve güvensizlik oluşan bankalara, TCMB arafından kredi verilmesini sağlayacak bir borçlanma aracının daha bulunduğunu ve 009 da devreye girebileceğini kaydeden TCMB Başkanı Durmuş Yılmaz, acil durumlarda kullanılacak bu borç verme aracının kullanım esaslarını açıklamışır. Bununla birlike bu dönemde krize karşı edbir alan bankalar bilgi vermeden müşerilerinin kredi karı limilerini düşürmüşlerdir. Türkiye İş Bankası A.Ş. hisse senedi geirilerini ekilediği ve sözkonusu hisse senedi geirilerinde kırılma yaraığı düşünülen finansal gelişmeler aşağıda incelenmişir arihinde ABD Kongresi nin Türkiye ye verilecek olan $ 1 milyar lık krediye dönüşürülebilir hibeyi şarlara bağlı olsa dahi kabul emesi, Kuzey Irak sorunun çözümünde Türkiye ye görev düşeceği kanısı piyasada iyimserlik yaramışır arihinde yapılan AB oplanısında Kıbrıs la ilgili açıklamalar beklenmiş, arihinde yapılan IMF İcra Direkörleri oplanısı iyimserliğin devam emesine neden olmuşur. Özellikle Kuzey Irak gelen raporlar doğrulusunda oramın yumuşaması ve savaşın biiğine yönelik hava borsada alım dalgası geirmişir arihinde TCMB arafından Irak a sürdürülen askeri operasyonun finansal isikrar hedefini riske aabileceği uyarısında bulunulmuşur. 136

16 Tablo 4: GARCH Modeline Ai Sonuçlar Banka Adı α β α + β ARCH(4) Q(4) α β α + β ARCH(4) Q(4) Akbank T.A.Ş * 0.913* (0.007) (0.008) * 0.497* (0.019) (0.005) Finansbank A.Ş * 0.96* (0.004) (0.00) * 0.467* (0.04) (0.108) Garani Bankası A.Ş * 0.889* (0.009) (0.010) * 0.510* (0.0) (0.189) Türkiye İş Bankası A.Ş * 0.888* (0.008) (0.01) * 0.831* (0.010) (0.013) Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. 0.09* (0.007) 0.893* (0.007) * (0.007) 0.85* (0.006) Nolar: Kasayılara ilişkin sandar haalar paranez içinde göserilmişir. Q (4) sandarlaşırılmış haa erimleri kareleri için Ljung-Box es sonuçlarıdır. ARCH(4) ise ARCH LM esini ifade emekedir. *,**,*** sırasıyla %1, %5, %10 seviyelerinde isaisiksel anlamlılığı emsil emekedir. 137

17 Kırılmaların oynaklık sürekliliğindeki ekisinin belirlenmesi amacıyla Sanso (004) arafından gelişirilen MIT esi sonucunda bulunan anlamlı kırılmalar kukla değişken olarak GARCH modeline ilişkin varyans eşiliğine eklenmişir. Tablo 4 de kukla değişkenlerin eklenmiş ve eklenmemiş olarak ele edilen GARCH model sonuçları yer almakadır 1. Oynaklık süreğenliğini ifade eden α + β değerleri incelendiğinde üm bankalar için kukla değişkenler oynaklık sürekliliğini azalıcı bir eki gösermişir. Dolayısıyla elde edilen kırılma nokaları serilerin oynaklık, dolayısıyla risklerinde, ekili olmakadır. Bu sonuç, piyasaya ya da bankalara özgü fakörler nedeniyle meydana gelen şokların kendini varyansa kırılmalar şeklinde göserdiğini ve söz konusu şokların geiri riskleri üzerinde ekili olduğu sonucunu ifade emekedir. Elde edilen sonuçlar risk yöneimi açısından ele alındığında ise varyansa meydana gelen ani şokların sürekliliği ekilemesinin ve risk modellenmesi sürecinde kırılmaların olası ekilerinin hesaba kaılmasının gerçekçi risk ölçümlenmesi için kriik öneme sahip olduğunu oraya çıkarmakadır. 6. SONUÇ VE ÖNERİLER Bankacılık sekörü finansal sisem içerisinde lokomoif görevi görmeke, birçok açıdan finansal isikrar süreçlerinin öncü gösergesi olmakadır. Bankacılık seköründe oraya çıkan veriler asarrufların hangi düzeyde olduğundan, ülkedeki üreim düzeyine haa finansal krizlere kadar önceden yaırımcılara bilgi vermekedir. İçinde bulunduğumuz dönemde oraya çıkan 007 finansal kriz sinyallerini ilk olarak bankacılık seköründe vermişir. Bankacılık sekörü bugün mevdua oplama ve kredi verme süreçlerinin yanı sıra sermaye piyasası kurumlarının yerine geirdiği faaliyeleri de işlevsel olarak sürdürmekedir. Bu çalışmada Türk finans siseminde faaliyee bulunan ve kriz dönemlerinde iflas emeyen bankalardan Akbank T.A.Ş., Finansbank A.Ş., Garani Bankası A.Ş., Türkiye İş Bankası A.Ş., Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. nin hisse senedi geirilerine ilişkin oynaklıklarda meydana gelen kırılganlıklar sapanmış ve bu kırılganlıkları doğurduğu düşünülen finansal gelişmeler değerlendirilmişir. Çalışma kapsamında sözkonusu 5 banka için 15 ade kırılma arihi belirlenmişir. Çalışma sonucunda analize konu olan bankaların ulusal ve uluslar arası siyasi ve ekonomik gelişmelerden ekilendikleri sapanmışır. Çalışma sonucunda Türk bankacılık siseminin krizlere açık, uluslar arası piyasalardaki gelişmelere duyarlılığının 1 AIC, Ljung Box Q isaisiği ve Loglikelihood oranı esleri sonucunda opimum gecikmeli GARCH modeli GARCH(1,1) modeli olmakadır. 138

18 yüksek olmasına rağmen sağlam bir yapı sergilediği, kriz dönemlerinde uluslar arası alanda faaliye göseren yabancı bankalardan daha az zarar gördüğü espi edilmişir. Bankacılık seköründe finansal isikrarın sağlanması ve kırılganlıkların önlenmesi için bankaların düzenleme ve deneleme faaliyelerine yoğunlaşması, bankalarla birlike banka dışı finansal kuruluşların da konsolide deneimlerin gerçekleşirilmesi gerekmekedir. Bununla birlike bankaların likidie yöneimine ilişkin sandarlar gelişirmeleri, bankacılık seköründe şubeler arasındaki ve diğer bankalarla koordinasyon süreçlerinin güçlendirilmesi yine kırılganlığı azalıcı faaliyeler olacakır. 7. KAYNAKLAR BRADLEY T. E.; MALIK F.. (005). Re-Examining The Asymmeric Predicabiliy Of Condiional Variances: The Role Of Sudden Changes In Variance, Journal of Banking & Finance FERNANDEZ V.. (006). The Impac Of Major Global Evens On Volailiy Shifs: Evidence From The Asian Crisis And 9/11, Economic Sysems GUILLERMO C., EWING B. T., SCOTT E. HEIN, M. A. (006). T., Modeling Volailiy Changes İn The 10-Year Treasury, Physica A HAMMOUDEH S., HUIMIN L., (008). Sudden Changes In Volailiy In Emerging Markes: The Case Of Gulf Arab Sock Markes, Inernaional Review of Financial Analysis INCLAN, C., TIAO G. C. (1994). Use Of Cumulaive Sums Of Squares For Rerospecive Deecion Of Changes Of Variance, Journal of he American Saisical Associaion 89, KORKMAZ T., ÇEVİK E. İ., ÖZATAÇ N., (009). Tesing For Long Memory In ISE Using ARFIMA-FIGARCH Model And Srucural Break Tes, Inernaional Research Journal of Finance and Economics, ISSN Issue 6, KUAN M. W.; THANH B. NGUYEN T.. (007). Tesing For Conagion Under Asymmeric Dynamics: Evidence From The Sock Markes Beween US And Taiwan, Physica A 376, 4 43 MALIK F. (003). Sudden Changes In Variance And Volailiy Persisence In Foreign Exchange Markes, Journal of Mulinaional Financial Managemen 13: MALIK F., EWING B. T., PAYNE J. E., (005). Measuring Volailiy Persisence In The Presence Of Sudden Changes In The Variance Of Canadian Sock Reurns, Canadian Journal of Economics / Revue canadienne d Economique, 38, (3), Prined in Canada / Imprime au Canada MALIK F., HASSAN S. A., (004). Modeling Volailiy In Secor Index Reurns Wih GARCH Models Using An Ieraed Algorihm, Journal of Economıcs And Fınance, Volume 8, Number, Summer 139

19 MARCELO J. L. M., QUIR OS J. Luis Miralles, QUIR OS M. D. M. M., (008). Asymmeric Variance And Spillover Effecs Regime Shifs In The Spanish Sock Marke, Inernaional. Financial Markes, Insiuions and Money 18: 1 15 NEWEY, W. K., WEST, K. D. (1994), Auomaic Lag Selecion In Covariance Marix Esimaion, Review of Economic Sudies, 61: PING W. (009). Tomoe Moore, Sudden Changes ın volailiy: The Case Of Five Cenral European Sock Markes, Inernaional Financial Markes, Insiuion. And Money 19, RICHARD G., PATRICK W., RALF Z. (006). Srucural Breaks And Diversificaion: The İmpac Of The 1997 Asian Financial Crisis On The İnegraion Of Asia-Pacific Real Esae Markes, Journal of Inernaional Money and Finance 5 974e991 SANG H. K., HWAN-G. C., SEONG-M. Y., (009). Modeling Sudden Volailiy Changes: Evidence From Japanese And Korean Sock Markes, Physica A, SANSÓ A., ARAGÓ V., CARRION J. L., (004). Tesing For Changes In The Uncondiional Variance Of Financial Time Series, Revisa de Economía financiera,, 1-4 TUNAY B. K., (009). Türk Bankacılık Seköründe Rekabe ve Kırılganlık, Bankacılar Dergisi, Sayı 68, VICENT A. M., MARIA A. FERNANDEZ-I., (007). Influence Of Srucural Changes In Transmission Of Informaion Beween Sock Markes: A European Empirical Sudy, Journal. of Mulinaional Financial Managemen, VIVIANA F. (008). The War On Terror And Is Impac On The Long-Term Volailiy Of Financial Markes, Inernaional Review of Financial Analysis 17,