SİRKÜLER 2012 / 15. Yeni KDV Sorumluluk ve Tevkifat Uygulaması ( 117 Nolu KDV Tebliği)

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "SİRKÜLER 2012 / 15. Yeni KDV Sorumluluk ve Tevkifat Uygulaması ( 117 Nolu KDV Tebliği)"

Transkript

1 Sirkülerin Konusu SİRKÜLER 2012 / 15 Yeni KDV Sorumluluk ve Tevkifat Uygulaması ( 117 Nolu KDV Tebliği) Katma Değer Vergisi ndeki sorumluluk (tam ve kısmi ve tevkifat) uygulamasını yeniden düzenleyen 117 Seri Nolu KDV Tebliği günlü ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanmıştır. Böylelikle tevkifat uygulamasına ilişkin daha önce yürürlükte bulunan 37 Tebliğ ya da Tebliğlerin ilgili bölümlerinin tamamı yürürlükten kaldırılmak suretiyle, tevkifat uygulaması tek bir Tebliğde toplanmıştır. Tebliğ, 1 Mayıs 2012 tarihinde yürürlüğe girmekte olup, bu tarihten itibaren yapılacak işlemlerde, tevkifat uygulaması yeni esas ve oranlara göre yapılacaktır. Bu tarihten önceki ya da diğer bir anlatımla 30 Nisan 2012 tarihine kadarki uygulama için Büromuzun "Güncel KDV Tevkifat Oranları (Sorumluluk ve Kısmi Tevkifat)" adlı dökumanına bakılmalıdır. Bu güne kadar, Katma değer vergisinde mükellefleri en fazla tereddüde ve yanılgıya düşüren konulardan birisi, tam ve kısmi tevkifat uygulamaları olmuştur. Bunun en önde gelen nedeni; katma değer vergisinde sorumluluk uygulamasına (özellikle yurt dışı hizmet ithallerine) ilişkin olarak Maliye Bakanlığı nca yeterli açıklamaların yapılmamış, kısmi tevkifatda ise tam aksine uygulamanın çok sık değiştirilmiş olmasıdır. 1 Kısmi tevkifat uygulaması, bu konuda yayınlanan tebliğler ile çok sık aralıklarla değiştirilmiş, bu da karmaşıklığa neden olmuştur. Konu birçok katma değer vergisi tebliğine yayılmış olduğu için bölük pörçük bir hale gelmiş bulunmaktaydı. Örneğin sadece hurda teslimlerine ilişkin kısmi tevkifat uygulamasının içinden çıkabilmek için tam on bir ayrı (51, 53, 58, 70, 81, 85, 86, 87, 89, 91, 97 seri numaralı) katma değer vergisi tebliğini incelemek, ayrık düzenlemeleri birleştirmek, anlamak ve uygulama yapmak gerekmekteydi. Gelir İdaresi Başkanlığı, bir taraftan bu karmaşıklığı gidermek, bir yandan ise sorumluluk ve kısmi tevkifat uygulamasına ilişkin yeni bazı düzenlemeler/açıklamalar yapmak amaçlarını taşıdığı anlaşılan 117 seri nolu KDV Tebliğini yayınlamış bulunmaktadır.. Bu sirkülerimizde, son derece kapsamlı ve ayrıntılı açıklamalar içeren 117 seri nolu KDV Tebliği esas almak suretiyle, katma değer vergisinde tam ve kısmi tevkifat uygulamaları ele alınmış olup, kimi zaman Tebliğdeki düzenlemeler/açıklamalar sadeleştirilerek özetlenmiş, zaman zaman ise konunun daha iyi anlaşılması için bilgiler sistematik tablolar haline getirilmiş, kimi kez de Tebliğde yer almayan bazı açıklamalara yer verilmiştir. Konunun önemine binaen, mümkün olduğunca anlaşılır bilgi sunma kaygımız nedeniyle Sirkülerimiz de son derece kapsamlı bir hacme ulaşmıştır. Bu nedenle bu Sirkülerimizden daha efektif bir şekilde 24 Nisan

2 yararlanmak için, öncelikle Bölüm 5 in incelenerek, firma olarak satıcı veya alıcı olarak tevkifat kapsamında olunup olunmadığının saptanmasını tavsiye etmekteyiz. 1) Tam ve Kısmi Tevkifat Uygulamasına Esas Oluşturan Yasal Düzenlemeler KDV Kanunu nun Verginin Konusunu Teşkil Eden İşlemler başlıklı 1. maddesinin 1 ve 2. fıkralarına göre, Türkiye de yapılması şartıyla ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler ile her türlü mal ve hizmet ithalâtı katma değer vergisinin konusunu teşkil etmektedir. KDV nin konusunu oluşturan bu işlemlerden hizmet Kanun un 4. maddesinin 1 no.lu fıkrasında, Hizmet, teslim ve teslim sayılan haller ile mal ithalatı dışında kalan işlemlerdir. Bu işlemler; bir şeyi yapmak, işlemek, meydana getirmek, imal etmek, onarmak, temizlemek, muhafaza etmek, hazırlamak, değerlendirmek, kiralamak, bir şeyi yapmamayı taahhüt etmek gibi, şekillerde gerçekleşebilir. şeklinde tanımlanmıştır. KDV de hizmet yönünden somut maddi olayın yani vergiyi doğuran olayın gerçekleşmesi, işlemin Türkiye de yapılması şartına bağlı olup buna ilişkin hüküm Kanunun 6. maddesinde, İşlemlerin Türkiye de yapılması; hizmetin Türkiye de yapılmasını veya hizmetten Türkiye de faydalanılmasını ifade eder şeklinde tanımlanmıştır. Buna durumda, sadece Türkiye de yerleşik kurumlar arasında gerçekleşen hizmetler değil, ikametgâhı, işyeri, kanuni merkezi ve iş merkezi Türkiye de bulunmayanların Türkiye de yaptığı hizmetler ile bunların yurt dışında yaptığı ancak Türkiye de faydalanılan hizmetler KDV ye tabi olacaktır. Öte yandan, Kanunun Vergi Sorumlusu başlıklı 9. maddesiyle, yukarıda aktarılan hükümlerinin uygulamasına yönelik olarak ve gerekli görülen diğer hallerde vergi güvenliğini sağlamak amacıyla düzenlemeler yapabilmesi konusunda Maliye Bakanlığı na çok önemli bir yetki verilmiştir. Verilen yetkiye ilişkin madde metninin 1. fıkrası aynen şöyledir Mükellefin Türkiye içinde ikametgâhının, işyerinin, kanunî merkezi ve iş merkezinin bulunmaması hallerinde ve gerekli görülen diğer hallerde Maliye Bakanlığı, vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla, vergiye tabi işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutabilir. 2 Maliye Bakanlığı, KDVK nun 9. maddesinden aldığı bu yetkiye istinaden, 117 nolu Tebliğ ile yürürlükten kaldırılan tebliğlerle, bu güne kadar katma değer vergisinde sorumluluk ve kısmi tevkifat uygulamaları konusunda birçok düzenleme yapmıştır. Diğer bir ifadeyle aşağıda aktaracağımız sorumluluk ve kısmi tevkifat uygulamasına ilişkin Bakanlık düzenlemeleri yasal dayanağını yukarıda aktardığımız kanuni düzenlemelerden almaktadır. Katma değer vergisinde, özellikle yurt dışından hizmet ithalinde sorumluluk ve kısmi tevkifat uygulamalarında açıklığa kavuşturulmaya ve tartışılmaya muhtaç birçok nokta bulunmakla beraber, bu sirkülerimizde konunun bu yönünden ziyade, Bakanlık tarafından yapılmış düzenlemelere/açıklamalara değinilmiştir. Sirkülerin son bölümünde, tam ya da kısmi tevkifata tabi işlemler ile oranlarını ve tevkifat yapmakla sorumlu olanları gösteren oldukça ayrıntılı bir tablo sunulmuştur. 2) Tam ve Kısmi Tevkifat Uygulaması Kapsamına Giren İşlemler Listesi Listeye geçmeden önce burada şu dört önemli hususu vurgulamakta yarar görmekteyiz. Tam tevkifat kavramı işlem bedeli üzerinden hesaplanan verginin tamamının (% 100) işleme muhatap olan alıcılar tarafından beyan edilip ödenmesi; kısmi tevkifat

3 ise hesaplanan verginin Maliye Bakanlığınca belirlenen kısmının, işleme muhatap olan alıcılar tarafından, diğer kısmının ise işlemi (teslim veya hizmeti) yapan tarafından beyan edilip ödenmesidir KDV tevkifatı ihtiyari bir uygulama olmayıp, Maliye Bakanlığınca tevkifat uygulaması kapsamına alınan işlemlerde alıcılar tarafından tevkifat yapılması zorunludur. Diğer taraftan, Maliye Bakanlığınca tevkifat kapsamına alınmamış işlemlerde ise alıcılar tarafından tevkifat yapılması mümkün değildir. Kısmi tevkifat uygulanacak işlemler, söz konusu Tebliğde belirtilenlerle sınırlı olup, bunlar dışındaki işlemlerde işleme muhatap olanlar tarafından kısmi tevkifat yapılmayacaktır. Tam ve kısmi tevkifat yapmakla sorumlu olan gerçek ve tüzel kişiler söz konusu Tebliğde belirtilenlerle sınırlı olup, bunlar dışındakilerin tevkifat yapmaları söz konusu değildir. Bölüm 5 de ayrıntılı olarak değinilmiş bulunan tam ve kısmi tevkifat uygulaması kapsamına giren işlemler (hizmet ifaları ve mal teslimleri) şu başlıklardan oluşmaktadır. 1) TAM ( % 100 ) TEVKİFATA TABİ İŞLEMLER 1.1. Yurtdışındaki yerleşiklerin Türkiye de yaptığı hizmetler ile bunların yurt dışında yaptığı ancak Türkiye de faydalanılan hizmetler, 1.2. GVK nun 18 inci maddesindeki serbest meslek faaliyetleri, 1.3. Gayrimenkuller hariç olmak üzere, GVK nun 70 inci maddesinde belirtilen mal ve hakların kiraya verilmesi işlemleri, 1.4. KDV mükellefiyeti bulunmayanlardan alınan reklam hizmetleri, 2) KISMİ TEVKİFATA TABİ İŞLEMLER VE TEVKİFAT ORANLARI 2.1. Kısmi Tevkifata Tabi Hizmetler (a) Yapım işleri ve bu işlerle birlikte ifa edilen mühendislik-mimarlık ve etüt-proje hizmetleri (2/10) (b) Yapım işlerinden ayrı ve bağımsız olarak verilen etüt, plan-proje hizmetleriyle danışmanlık, denetim ve benzeri hizmetleri (9/10), (c) Makine, teçhizat, demirbaş ve taşıtlara ait tadil, bakım ve onarım hizmetleri (5/10) (d) Her türlü yemek servis ve organizasyon hizmetleri (5/10), (e) İşgücü temin (özel güvenlik dahil) hizmetleri (9/10), (f) Temizlik, çevre ve bahçe bakım hizmetleri (7/10) (g) Servis taşımacılığı hizmetleri (5/10), (h) Her türlü baskı ve basım hizmetleri (5/10), (i) Yapı Denetim hizmetleri (9/10), (j) Fason olarak yaptırılan tekstil ve konfeksiyon işleri, çanta ve ayakkabı dikim işleri ve bu işlere aracılık hizmetleri (5/10), (k) Turizm acentesi, rehber ve benzerlerince verilen müşteri bulma hizmetleri (9/10), (l) Profesyonel spor kulüplerinin (şirketleşenler dahil) yayın, reklâm ve isim hakkı gelirlerine konu işlemleri (9/10), (m) Yukarıda belirlenenler dışındaki diğer bütün hizmetler (5/10), Kısmi Tevkifata Tabi Teslimler (a) Külçe metal teslimleri (7/10), (b) Bakır, çinko ve alüminyum ürünlerinin teslimleri (7/10), (c) Hurda ve atık teslimleri (9/10),

4 (d) Metal, plastik, lastik, kauçuk, kâğıt ve cam hurda ve atıklardan elde edilen hammadde teslimleri (9/10), (e) Pamuk, tiftik, yün ve yapağı ile ham post ve deri teslimleri (9/10), (f) Ağaç ve orman ürünleriyle, artık, talaş ve kırpıntı teslimleri (9/10), 3) Tevkifat Uygulamasında Öne Çıkan Bazı Değişiklikler Veya Yenilikler Tebliğ ile yapılan düzenlemelerde genel yaklaşımın, tevkifat uygulamasını genişletmek yönünde olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Öne çıkan bazı değişiklikleri veya yenilikler şu şekilde sıralanabilir: 1) Birçoğunda tevkifat oranlarının yükseltildiği görülmektedir. Örneğin; a) Özel güvenlik hizmetleri iş gücü hizmet alımı kapsamında değerlendirilerek tevkifat oranı 4/5 ten 9/10 a çıkarılmıştır. b) Yapı denetim hizmetlerinde tevkifat oranı 1/2 den 9/10 a çıkarılmıştır. c) Turizm acentesi, rehber ve benzerlerince verilen müşteri bulma hizmetlerinde tevkifat oranı 2/3 ten 9/10 a çıkarılmıştır. d) Temizlik Çevre ve Bahçe bakım hizmetlerinde 1/2 den, temizlik hizmetlerinde 2/3 den 7/10 a çıkarılmıştır. 2) Çok azında tevkifat oranlarının düşürüldüğü görülmektedir. Örneğin; a) Hurdadan elde edilenler dışında kalan ve ithalatçıları ve ilk üreticileri dışındaki kalanlardan alımlarda külçe metal teslimlerine (bakır, çinko, alüminyum) 9/10 dan, 7/10 a düşürülmüştür. b) Bakır çinko ve alüminyum ürünlerinin tesliminde tevkifat oranı 9/10 dan 7/10 a düşürülmüştür. 3) Tevkifat yapacakların kapsamının genişletildiği görülmektedir. Örneğin; a) Payları İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında işlem gören şirketler ve bankalar hemen tüm kısmi tevkifatlardan sorumlu tutulmuştur. b) Temizlik Çevre ve Bahçe bakım hizmetlerine yönelik olarak tevkifat yapacakların kapsamı genişletilerek, hizmet alan tüm KDV mükellefleri de sorumlu kapsamına alınmıştır. 4 4) Daha önce olmayan bazı hizmetler veya teslimler kısmi tevkifat kapsamına alınmıştır. Örneğin; a) Servis taşımacılığı hizmetleri 5/10 luk bir oranla tevkifat kapsamına alınmıştır. b) Ağaç ve orman ürünlerinin teslimi 9/10 ile tevkifat kapsamına alınmıştır. 5) Daha önce olan bazı hizmet veya teslimlerde kısmi tevkifat kaldırılmıştır. Örneğin; a) Büyük ve küçükbaş hayvanların etlerinin teslimlerinde tevkifat kaldırılmıştır. b) Akaryakıt işi ile devamlı olarak uğraşmayanlardan (mutad depo kapsamında yurt dışından akaryakıt getirip satanlardan) akaryakıt alınmasında tevkifat kaldırılmıştır. 6) KDV mükellefleri tarafından, 5018 sayılı Kanuna ekli cetveller kapsamındaki idare, kurum ve kuruşlara ifa edilen ve tebliğde belirtilmeyen diğer bütün hizmet ifaları da tevkifat kapsamına alınarak, bunlar için (5/10) oranında KDV tevkifat getirilmiştir. 4) Tevkifat Uygulamasına Dair Ortak Belirlemeler a) Tevkifat Uygulamasında Sınır Bir anlamda tevkifat uygulamasının çerçevesini belirleyen, Tebliğin geneline yayılmış üç farklı sınır söz konusudur. Aşağıdaki durumlarda tevkifat yapılmayacaktır.

5 1) KONU SINIRI: Tam ya da kısmi tevkifat uygulanacak işlemler, aşağıda 5.bölümde belirtilenlerle sınırlı olup, bunlar dışındaki işlemlerde işleme muhatap olanlar tarafından tevkifat yapılmayacaktır. 2) TUTAR SINIRI: münhasıran Kısmi tevkifat uygulaması yönünden geçerli olmak üzere, her bir işlemin KDV dahil bedeli TL yi aşmadığı takdirde, KDV kısmi tevkifata tabi tutulmayacaktır. Sınırın aşılması halinde ise tutarın tamamı üzerinden tevkifat yapılacaktır. Ancak, aslen bu tutarı aşmakla birlikte, tevkifat zorunluluğundan kaçınmak amacıyla, birden fazla fatura düzenlenmek suretiyle bedelin parçalara ayrılması durumunda; bütünlük arz ettiği anlaşılan alımlara ait bedellerin toplamının alt sınırı (1.000 TL) aştığının tespiti halinde, tevkifat yapmamış adına cezalı KDV tarhiyatı yapılması söz konusu olabilecektir. 3) TARAF SINIRI: Bölüm 5 de 2. Grup sorumlu/mükellef grubuna girenlerin tevkifat konusu işlemin satıcısı olduğu durumlarda, alıcı kim olur ise olsun, tevkifat yapılmayacaktır. Ancak, bu durum profesyonel spor kulüplerince (şirketleşenler dahil) yine 2. Grupta sayılanlara yapılan teslim ve hizmetlerde geçerli değildir. b) Beyan i) Tam/Kısmi Tevkifat Yapanın (Alıcının) Beyanı Tevkifat, genel bütçeli idareler hariç, tevkifata tabi işlemin yapıldığı dönemde vergi ına ait 2 No.lu KDV beyannamesi ile beyan edilecektir. Bunların başka faaliyetleri nedeniyle KDV mükellefiyetlerinin bulunmaması ve dolayısıyla 1 No.lu KDV Beyannamesi vermemeleri bu uygulamaya engel değildir. Gerçek usulde KDV mükellefleri (KDV 1 vergi türünden mükellef sicilinde kayıtlı olanlar) tevkifata tabi tutulan KDV nin beyanında 1015B kodlu, diğerleri ise 9015 kodlu KDV2 beyannamelerini kullanacaklardır. Tevkifat uygulanan işlem bedelinin tamamını ilgili dönem 2 Nolu Katma Değer Vergisi Beyannamesinde, tevkifat oranlarına göre ayrıştırılmak suretiyle duruma göre, Tam Ve/Veya Kısmi Tevkifat Uygulanan İşlemlere Ait Bildirim bölümlerine dahil edecekler ve ayrıca Katma Değer Vergisi Kesintisi Yapılan Mükelleflere Ait Bildirim i dolduracaklardır. 5 2 No.lu KDV Beyannamesi sadece tevkifata tabi işlemlerin olduğu dönemlerde verilecektir. İlgili ayda tam ya da kısmi tevkifat kapsamında yapılan bir işlem bulunmaması halinde 2 Nolu KDV beyannamesi verilmeyecektir. İşleme ait fatura veya benzeri belge izleyen ay içinde düzenlense dahi sorumlu sıfatıyla beyan, işlemin vuku bulduğu (teslimin yapıldığı veya hizmetin tamamlandığı) dönemin beyan süresi içinde yapılacaktır. Kısmi tevkifat uygulamasında satıcının mükellef sıfatıyla 1 No.lu KDV Beyannamesi ile beyan edeceği kısım da aynı dönemde beyan edilecektir. KDV mükellefiyeti bulunmayan BSMV mükelleflerinin (örneğin bankaların) 2 No.lu KDV Beyannamesini kurumlar vergisi yönünden bağlı oldukları vergi dairesine vermeleri gerekmektedir. Ancak, bankaların tevkif ettikleri vergiyi ödemeyi yapan şubeler itibariyle şubelerin bağlı bulundukları vergi dairesine beyan edip ödemeleri de mümkün bulunmaktadır. Bu tercihi yapan bankaların, durumu bir dilekçe ile önceden genel müdürlüğün bağlı olduğu vergi dairesine yazılı şekilde bildirmeleri gerekmektedir. Bu bildirime ait yazının bir örneği genel müdürlük tarafından şubelere gönderilecek, şubeler tarafından da kendi bağlı oldukları vergi dairelerine ibraz edilmek suretiyle sorumlu sıfatıyla beyanın şubeler tarafından yapılmasına başlanılacaktır.

6 Sorumluların, beyan edip ödemeleri gereken vergilerin beyan edilmemesi veya eksik beyan edilmesi halinde, bu vergi tutarı için adına cezalı ek tarhiyat yapılması ve gecikme faizi hesaplanması gerekmektedir. Beyan edilmeyen tutarın 1 No.lu KDV beyannamesinde indirim konusu yapılmamış olması bu şekilde işlem tesis edilmesine engel değildir. Sorumlu sıfatıyla beyan edilmeyen veya eksik beyan edilen KDV tutarının satıcı tarafından beyan edilmiş olması halinde sorumlu adına yapılacak tarhiyatta vergi aslı aranmayacaktır. Sorumlu tarafından beyan edilip ödenmesi gerekirken satıcı tarafından beyan edilen KDV nin ödenmiş olması halinde, bu verginin normal vade tarihinden ödendiği tarihe kadar; söz konusu verginin ödenmemiş olması halinde ise normal vade tarihinden yapılacak tarhiyatın tahakkuk tarihine kadar gecikme faizi uygulanacaktır. Müteselsil Sorumluluk: Tevkifata tabi alımları dolayısıyla KDV tevkifatı uygulayanlar, tevkifat tutarını beyan edip ödemiş olmaları şartıyla, tevkif edilen vergi ile sınırlı olmak üzere bu işlemlerle ilgili olarak önceki safhalarda ortaya çıkan verginin Hazineye intikal etmemiş olması nedeniyle müteselsil sorumluluk uygulaması ile muhatap tutulmayacaklardır. ii) Kısmi Tevkifat Yapılanın (Satıcının) Beyanı Tam tevkifat kapsamına giren işlemlerde, işlem bedeli üzerinden satıcıların herhangi bir beyanname vermeleri ya da verdikleri 1 No.lu KDV beyannamesine bu tevkifatı yansıtmaları söz konusu olmayacaktır. Kısmi tevkifatta ise satıcı, ilgili dönem 1 No.lu KDV Beyannamesinde üç ayrı bölümü doldurulacaktır: 1) Öncelikle Matrah kulakçığında Kısmi Tevkifat Uygulanan İşlemler tablosunda; Matrah alanına kısmi tevkifat uygulanan işleme ait KDV hariç bedel tam olarak, Oran alanına işlemin tabi olduğu KDV oranı, Tevkifat Oranı alanına ise alıcının uygulayacağı tevkifat oranı (Örneğin; özel güvenlik hizmeti verenlerce tevkifat oranı için 9/10 ) yazılır. 6 2) Daha sonra, İstisnalar-Diğer İade Hakkı Doğuran İşlemler kulakçığında Diğer İade Hakkı Doğuran İşlemler tablosunda; Teslim ve Hizmet Tutarı alanına, işleme ait KDV hariç bedelin tamamı yazılacaktır. Kısmi Tevkifat Uygulanan İşlemler tablosunun Matrah alanına yazılan tutarla aynı olmalıdır. İadeye Konu Olan KDV alanına, alıcı tarafından tevkifata tabi tutularak sorumlu sıfatıyla beyan edilen tutar yazılacaktır. Tevkifat uygulaması nedeniyle iade almak istemeyen mükellefler bu tabloyu doldurmayacaklardır. İlgili alanların doldurulmasından sonra "Sonuç Hesapları" kulakçığında yer alan "İade Edilmesi Gereken KDV" satırındaki tutarın bu uygulamadan kaynaklanan kısmı, talep edilmesi halinde, aşağıda açıklanacak usul ve esaslar çerçevesinde, mükellefe iade edilecektir. 3) Kısmi tevkifatta satıcılar, tevkifat uygulanan satışları ile satış yaptıkları alıcılara ait bilgiler içeren bir listeyi, satışın yapıldığı döneme ait 1 No.lu KDV Beyannamesi ekinde elektronik ortamda vermek zorundadırlar.

7 c) İndirim 2 No.lu KDV Beyannamesinde herhangi bir surette indirim yapılması mümkün olmadığından tevkif edilen KDV nin tamamının beyan edilerek ödenmesi gerekmektedir. Tevkifat uygulayan alıcının KDV mükellefiyetinin bulunması ve tevkifat uyguladığı teslim veya hizmeti indirim hakkı tanınan işlemlerde kullanacak olması halinde, sorumlu sıfatıyla beyan edilen tutar, beyanın yapıldığı ay içinde verilmesi gereken 1 No.lu KDV beyannamesinde aşağıdaki esaslara göre indirim konusu yapılabilecektir. o Satıcı tarafından beyan edilecek kısmı, takvim yılı aşılmamak şartıyla işleme ait fatura veya benzeri belgenin defterlere kaydedildiği döneme ilişkin olarak verilmesi gereken beyannamede, o Sorumlu sıfatıyla beyan edilen kısmı ise 2 No.lu KDV Beyannamesinin verildiği ay içinde verilmesi gereken beyannamede, Örnek: Satıcı (B), alıcı (A) ya 12 Mayıs ta lira karşılığında bakır tel teslim etmiştir. Genel oranda (%18) KDV ye ve 7/10 tevkifata tabi bu teslimle ilgili olarak 13 Mayıs ta düzenlediği faturada 180 TL hesaplanan KDV, 126 TL tevkif edilecek KDV ve 54 TL tahsil edilecek KDV tutarlarını göstermiştir. Buna göre; a) (A), bu alışla ilgili 2 No.lu KDV beyannamesini 24 Haziran a kadar vermiş ise, ödevini sorumlu sıfatıyla beyan edeceği 126 lirayı, Mayıs dönemi 1 No.lu KDV beyannamesinde indirim konusu yapabilecektir. b) 2 No.lu KDV beyannamesi yanlışlıkla süresinden sonra, mesela, 24 Ağustos ta verilirse 126 liralık tutar da Temmuz dönemi 1 No.lu KDV beyannamesinde indirim konusu yapılabilecektir. c) (A) nın satıcıya ödediği/borçlandığı 54 liralık tutar ise yıl geçmemek şartıyla alış faturasının defterlere kaydedildiği dönemde indirim konusu yapılabilecektir. d) Satıcı (B) nin bu teslimle ilgili faturayı süresinden sonra, mesela, 16 Temmuz da düzenleyip (A) ya intikal ettirmesi sorumlu sıfatıyla beyanın 24 Haziran a kadar yapılmasına engel değildir. Bu durumda hesaplanan verginin sorumlu sıfatıyla beyan edilecek olan 126 liralık kısmı 24 Haziran a kadar verilecek, satıcıya ödenmesi gereken 54 TL tutarındaki kısmı ise (vergiyi doğran olayın gerçekleştiği takvim yılı geçmemek şartıyla) faturanın defterlere kaydedildiği dönem için verilecek 1 No.lu beyannamede indirim konusu yapılabilecektir. 7 d) Belge Düzeni ve Tevkifatın Muhasebeleştirilmesi Tevkifata tabi işlemler dolayısıyla satıcılar tarafından düzenlenecek belgelerde aşağıdaki bilgilere ayrı ayrı mutlaka yer verilecektir; İşlem Bedeli, Hesaplanan KDV, Tevkifat Oranı, Alıcı Tarafından Tevkif Edilecek KDV Tutarı, Tevkifat Dahil Toplam Tutar Tevkifattan Sonra Tahsil Edilmesi Gereken Toplam Bedel (Tevkifat Hariç Toplam Tutar) Bu fatura satıcı açısından, işlem bedeli üzerinden hesaplanan KDV ye tevkifat uygulandığını tevsik eden belge mahiyetini de taşıyacaktır. Faturaya, borçlanılan miktar olarak rakam ve yazı ile tevkifattan sonra kalan tutar yazılacaktır.

8 Örnek: Payları İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında işlem gören (XYZ) şirketine, 5/10 oranında kısmi tevkifata tabi olan, personel servis taşımacılığı hizmeti veren (A) şirketi, 2012/Mayıs ayına ait KDV hariç TL hizmet bedeli için aşağıdaki şekilde fatura düzenleyecektir. İşlem Bedeli Hesaplanan KDV Tevkifat Dahil Toplam Tutar Alıcı tarafından Tevkif Edilecek KDV (5/10) Tevkifat Hariç Toplam Tutar TL 540 TL TL (270 TL) TL Tevkifata tabi tutulan işlemlerle tevkifat uygulaması kapsamında bulunmayan işlemlerin birlikte yapılması halinde bu işlemlerin tek fatura ile belgelendirilmesi mümkündür. Bu durumda, tevkifata tabi işlem bedeli ve bu bedel üzerinden hesaplanan KDV ile tevkif edilen KDV tutarı fatura üzerinde ayrıca gösterilecektir. Bu şekilde yapılan faturalamalarda da tevkifat uygulaması kapsamındaki işlem bedelinin KDV dahil tutarının, tevkifat alt sınır olan TL yi aşmaması halinde tevkifat uygulanmayacaktır. Yukarıdaki örnek esas alınarak kısmi tevkifat kapsamına giren işlemlerin satıcı ve alıcı tarafından aşağıdaki şekilde kayıtlara alınması mümkündür. Satıcı kaydı: / 120 Alıcılar 3.270, Yurtiçi Satışlar 3.000, Hesaplanan KDV 270,- / 8 Alıcı kaydı: / 150,153, 740, 770 gibi ilgili Borçlu hesap 3.000,- 191 İndirilecek KDV 540, Satıcılar 3.270, Sorumlu Sıfatıyla Ödenecek KDV 270,- / e) Düzeltme İşlemleri Tevkifatlı işlemlere ilişkin mal iadelerinde, hizmetten vazgeçilmesinde ve matrah değişikliklerinde şu şekilde işlem yapılması gerekmektedir. i) Mal İadeleri / Hizmetten Vazgeçilmesi Malların kısmen/tamamen iadelerinde, faturanın hizmetin ifasından önce düzenlendiği durumlarda hizmetten tamamen vazgeçilmesi, hizmetin sözleşme şartlarına uygun olarak gerçekleştirilmemesi ya da hizmetin bir kısmının tamamlanmaması gibi nedenlerle tevkifata tabi işlem bedelinde sonradan bir azalma meydana gelmesi halinde düzeltme, işlem bedeli üzerinden hesaplanan verginin tevkifata tabi tutulmayan kısmı üzerinden gerçekleştirilecektir. Örnek: Pamuk toptancısı (A), tarihinde tekstil firması (B)'ye, % 8 KDV oranına ve 9/10 tevkifata tabi, KDV hariç TL lik pamuk teslim etmiş, hesaplanan TL KDV nin 1/9 u olan 400 TL lik kısmı (A) ya ödenmiş ve onun

9 tarafından beyan edilmiş, 9/10 a denk gelen TL lik kısmı ise (B) tarafından tevkifata tabi tutulmuş ve Nisan/2012 dönemi beyannamesi ile sorumlu sıfatıyla beyan edilmiştir. Alıcı (B), (A) ya ödediği 400 TL ile sorumlu sıfatıyla beyan ettiği TL yi Nisan/2012 dönemine ait 1 No.lu KDV Beyannamesinde indirim konusu yapmıştır. Söz konusu pamuğun % 20 i tarihinde (A) ya iade edilmiştir. Bu işlemde, defter kayıtlarında KDV nin sadece tevkifata tabi tutulmayan (400 x % 20 =) 80 TL lik kısmı için düzeltme işlemi yapılacak, tevkifata tabi tutularak sorumlu sıfatıyla beyan edilmiş ve indirim konusu yapılmış olan tutar için düzeltme işlemi yapılmayacaktır. Bu durumda (B), fatura düzenleyerek (A) dan TL geri alacak, mal iadesinin gerçekleştiği dönemde, 80 TL yi 1 No.lu KDV Beyannamesi ile beyan edecektir. (A) ise, aynı dönemde 80 TL yi l No.lu KDV Beyannamesinde indirim konusu yapacaktır. (B) nin tevkifata tabi tutarak beyan ettiği vergi olan TL aynı zamanda indirim konusu yapılmış olduğundan, bir düzeltme işlemine konu olmayacaktır. ii) Matrahta Değişiklik Fiyat farkı, kur farkı ve benzeri nedenlerle tevkifata tabi işlemin bedelinde sonradan bir artış ortaya çıkması halinde, düzenlenecek faturada hesaplanan KDV üzerinden (1.000 TL lık tevkifat alt sınırı dikkate alınmaksızın) tevkifat uygulanacaktır. Bu şekilde işlem yapılabilmesi için fiyat farkı, kur farkı ve benzerinin ait olduğu asıl işleme ait KDV dahil bedelin daha önce tevkifat alt sınırını geçmiş ve tevkifata tabi tutulmuş olması gerekmektedir. Alıcı lehine, ödemenin yapıldığı tarihte kur farkı oluşması halinde ise kur farkı tutarı üzerinden alıcı tarafından satıcıya bir fatura düzenlenerek, teslim ve hizmetin yapıldığı tarihteki oran üzerinden KDV hesaplanması gerekmektedir. Böylece, matrahta oluşan azalma tutarı, tevkifata tabi tutulmayan KDV tutarı ile birlikte (bir önceki bölümdeki örnekteki TL mal iadesi yerine, aynı tutarda alıcı lehine kur farkı oluşması durumunda, yine 80 TL) satıcı tarafından alıcıya iade edilecektir. Ayrıca, söz konusu KDV tutarı alıcı tarafından 1 No.lu KDV beyannamesi ile beyan edilecektir. 9 iii) Fazla veya Yersiz Tevkif Edilen Vergilerin İadesi Fazla veya yersiz tevkif edilerek ödenen vergi bulunması halinde, gerek alıcı gerekse satıcının beyanlarının düzeltilmesi suretiyle işlemin tevkifat uygulanmadan önceki hale döndürülmesi gerekir. Fazla veya yersiz tevkif edilen vergi öncelikle tevkifatı yapan alıcı tarafından satıcıya iade edilecektir. Alıcının, fazla veya yersiz tevkif ettiği KDV tutarını satıcıya ödediğini gösterir belge ve satıcının düzeltmeyi yaptığını gösterir vergi dairesi yazısı ile birlikte başvurması halinde, fazla veya yersiz tevkif edilen vergi, bu vergiyi vergi dairesine beyan ederek ödeyen alıcıya iade edilecektir. Tevkifata tabi olmadığı halde tevkifat uygulanan ve satıcı tarafından verginin tamamının beyan edildiği durumlarda, satıcının düzeltmeyi yaptığını gösterir vergi dairesi yazısının ibrazı aranmayacaktır. Tevkifata tabi olan ve tevkifata tabi tutulan, ancak satıcı tarafından verginin tamamının beyan edildiği durumlarda, satıcının düzeltmeyi yapmasından sonra, varsa önceki beyanı üzerine ödenen KDV nin, söz konusu işlemle sınırlı kısmı satıcıya iade edilecektir. Dolayısıyla bu durumda alıcıya iade söz konusu olmayacaktır.

10 Yapılacak iadelerde teminat, YMM KDV İadesi Tasdik Raporu ve Vergi İnceleme Raporu aranmayacaktır. Tevkifata tabi tutulan KDV nin alıcı tarafından beyan edilmiş ancak ödenmemiş olması halinde, sorumlu sıfatıyla beyan edilen bu vergi tahakkuktan terkin edilecektir. Genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinin muhasebe birimleri tarafından yapılan fazla veya yersiz tevkifatlar, satıcının beyanlarını düzelttiğini gösterir vergi dairesi yazısını ibraz etmesi üzerine ödemeyi yapan muhasebe birimlerince düzeltilecek ve gereken durumlarda iade edilecektir. f) Kısmi Tevkifata Tabi Tutulan KDV nin Nakden Ve/Veya Mahsuben İadesi Kısmi tevkifattan kaynaklanan nakden veya vergi borçlarına mahsuben iade işlemlerine ilişkin olarak 117 nolu Tebliğde oldukça ayrıntılı açıklamalar yer almakta olup, bura da sadece temel bazı hususlara değinilmekle yetinilecektir. i) İade Alabilecek Satıcılar Ve Alıcılar Hesapladıkları KDV kısmi tevkifata tabi tutulan satıcılar; yüklendikleri vergileri tevkifatın yapıldığı döneme dair 1 No.lu KDV beyannamesinde indirim yoluyla giderememeleri (beyannamenin Devreden KDV ile sonuçlanmış olması) halinde, tevkifattan kaynaklanan KDV için iade talebinde bulunabileceklerdir. Tevkifata tabi alımları nedeniyle tevkifat uygulayan alıcılar, 2 No.lu KDV Beyannamesi ile beyan ettikleri ve aynı döneme ilişkin 1 No.lu KDV Beyannamesinde indirim konusu yaptıkları KDV ni indirim yoluyla giderememeleri (beyannamenin, Devreden KDV ile sonuçlanmış olması) halinde iade talebinde bulunabileceklerdir. ii) İade Sınırı 10 İade olarak talep edilecek tutar, işlemin bünyesine giren KDV değil, tevkif edilen KDV esas alınarak belirlenecektir. İadesi istenilecek KDV, hiçbir surette tevkifata tabi tutulan KDV den fazla olmayacaktır. iii) İade Usul ve Esasları İade taleplerinde vergi dairesine aşağıdaki bilgi ve belgeler eksiksiz olarak sunulacaktır; (a) İade talep dilekçesi (b) İnternet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listelere ait internet vergi dairesi liste alındısı, (c) Tevkifatlı işlemlerin gerçekleştiği döneme ilişkin indirilecek KDV listesi, (d) Tevkifat uygulanan işleme ilişkin satış faturaları listesi Tevkifata tabi işlemlere ait satış faturası listesi ve indirilecek KDV listesi GİB internet vergi dairesi aracılığıyla gönderilecektir. İnternet vergi dairesi aracılığı ile gönderilen listeler ayrıca kâğıt ortamında vergi dairesine ibraz edilmeyecektir. İade talepleri, yukarıda belirtilen belgeler tamamlanmadıkça hüküm ifade etmeyecektir. Ayrıca; (a) Vergi inceleme raporu (VİR), Yeminli Mali Müşavir KDV İadesi Tasdik Raporu (YMM Raporu) ve/veya teminat ile yapılacak nakden iade talepleri, bunların eksiksiz ibraz edildiği tarihte geçerlik kazanacaktır. (b) Aynı şekilde, teminat veya YMM Raporu ile yapılacak mahsuben iade talepleri, diğer belgelerle birlikte bunların eksiksiz ibraz edildiği tarihte, geçerlilik kazanacaktır.

11 (c) VİR sonucuna göre sonuçlandırılacak mahsuben iade taleplerinde ise mahsup talep dilekçesinin vergi dairesine verildiği tarih itibariyle iadeye hak kazanılacaktır. Mükelleflerin, alıcı tarafından tevkifata tabi tutulan KDV yi, ilgili dönemde iade konusu yapmama tercihinde bulunduktan sonra, izleyen dönemlerde bu tercihlerinden vazgeçerek iade talep etmeleri mümkündür. Ancak, tevkifatlı işlemin gerçekleştiği dönem için düzeltme beyannamesi verilecektir. İade işlemi tamamlanıncaya kadar terside doğrudur. Her iki durumun da bir dilekçe ile bağlı olunan vergi dairesine bildirilmesi gerekmektedir. İade alacağının tamamının üçüncü kişilere nakden ödenmesinin ya da üçüncü kişilerin vergi dairelerine olan borçlarına mahsubunun talep edilmesi hallerinde, alacağın açık bir şekilde kime temlik edildiğini içeren, noter tarafından onaylanmış alacağın temliki sözleşmesi ile yapılacaktır. İade alacakları, her bir vergilendirme dönemi için ayrı ayrı talep edilecektir. Birden fazla döneme ilişkin iade alacaklarının, kümülatif hesaplama yapılmak suretiyle birlikte (toplam tutar olarak) iadesi talep edilemeyecektir. Öte yandan, birden fazla döneme ilişkin iade alacağının aynı dilekçe ile istenmesi mümkündür. Ancak bu durumda, her bir döneme ait iade talep tutarının ayrı ayrı olarak dilekçede belirtilmesi ve eklerin de her bir dönem için ayrı ayrı düzenlenmesi gerekmektedir. Mahsuben iade taleplerinde; (a) Mahsuben iade, mükellefin kendisinin, ortaklık payı ile orantılı olmak üzere adi, kollektif ve komandit şirketlerde ortakların (komandit şirketlerde sadece komandite ortakların) ithalat sırasında uygulananlar dahil vergi borçları ile sosyal sigortalar prim borçları ve ferileri için söz konusu olabilecektir. (b) Mahsup kapsamına, tevkifatla ilgili olarak verilen 2 No.lu KDV Beyannamesine göre tahakkuk eden vergiler de dahildir. (c) İade taleplerinde vergi dairesince bildirilen eksik bilgi ve belgelerin, yazının tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içerisinde tamamlanması halinde, VİR, YMM Raporu ve teminat istenmeyen iade talepleri, mahsup dilekçesinin vergi dairesine verildiği tarih itibariyle yerine getirilecek ve bunlara gecikme zammı uygulanmayacaktır. Eksikliklerin 30 günlük ek süreden sonra tamamlanması halinde ise, iade eksikliklerin tamamlandığı tarih itibariyle yerine getirilecek ve borcun vadesinden mahsup tarihine kadar geçen süre için gecikme zammı uygulanacaktır. (d) Aşağıdaki işlemlerdeki iade taleplerinde; TL yi aşmayanlar VİR, YMM raporu ve teminat aranılmaksızın, TL ve üzerindeki mahsuben iade talepleri ise sadece teminat ve/veya VİR sonucuna göre yerine getirilir TL yi aşan kısım için teminat verilmesi halinde teminat, VİR ile çözülür. YMM Raporu ile iade ve teminat çözümü yapılmaz. o Temizlik, bahçe ve çevre bakım hizmetleri, o Makine, teçhizat, demirbaş ve taşıtlara ait tadil, bakım ve onarım hizmetleri, o Her türlü yemek servisi ve organizasyon hizmetleri, o Etüt, plan-proje, danışmanlık, denetim ve benzeri hizmetler, o Fason olarak yaptırılan tekstil ve konfeksiyon işleri ile fason ayakkabı ve çanta dikim işleri ve fason işlerle ilgili aracılık hizmetleri, o Yapı denetim hizmeti, o Servis taşımacılığı hizmeti, o Her türlü baskı ve basım hizmeti, o İşgücü temin hizmeti, o Turistik mağazalara verilen müşteri bulma/götürme hizmeti (e) Aşağıdaki işlemlerdeki iade taleplerinde; TL yi aşmayanlar VİR, YMM raporu ve teminat aranılmaksızın, TL ve üzerindeki mahsuben iade talepleri ise VİR sonucuna göre veya YMM raporu yerine getirilir TL yi aşan kısım için teminat verilmesi halinde teminat, VİR sonucuna göre veya YMM raporu ile çözülür. o Yapım işleri ile bu işlerle birlikte ifa edilen mühendislik-mimarlık ve etütproje hizmetleri, o Spor kulüplerinin yayın, isim hakkı ve reklâm gelirlerine konu işlemleri, 11

12 o 5018 sayılı Kanuna ekli cetveller kapsamındaki idare, kurum ve kuruşlara ifa edilen ve yukarıda belirtilmeyen diğer bütün hizmet ifalarında, o Külçe metal teslimleri, o Bakır, çinko ve alüminyum ürünlerinin teslimi, o Metal, plastik, kâğıt, cam hurda ve atıklarının teslimi, o Metal, plastik, lastik, kauçuk, kâğıt ve cam hurda ve atıklarından elde edilen hammadde teslimi, o Pamuk, tiftik, yün ve yapağı ile ham post ve deri teslimi, o Ağaç ve orman ürünleri teslimi Nakden iade taleplerinde; (a) Aşağıdaki işlemlerden kaynaklanan iade talepleri, sadece teminat ve/veya VİR sonucuna göre yerine getirilir. İade talebinin tamamı kadar teminat verilmesi halinde teminat, münhasıran VİR sonucuna göre çözülür. o Temizlik, bahçe ve çevre bakım hizmetleri, o Makine, teçhizat, demirbaş ve taşıtlara ait tadil, bakım ve onarım hizmetleri, o Her türlü yemek servisi ve organizasyon hizmetleri, o Etüt, plan-proje, danışmanlık, denetim ve benzeri hizmetler, o Fason olarak yaptırılan tekstil ve konfeksiyon işleri ile fason ayakkabı ve çanta dikim işleri ve fason işlerle ilgili aracılık hizmetleri, o Yapı denetim hizmeti, o Servis taşımacılığı hizmeti, o Her türlü baskı ve basım hizmeti, o İşgücü temin hizmeti, o Turistik mağazalara verilen müşteri bulma/götürme hizmeti (b) Aşağıdaki işlemlerdeki iade taleplerinde; TL yi aşmayanlar VİR, YMM raporu ve teminat aranılmaksızın, TL ve üzerindeki nakden iade talepleri ise VİR sonucuna göre veya YMM raporu yerine getirilir TL yi aşan kısım için teminat verilmesi halinde teminat, VİR sonucuna göre veya YMM raporu ile çözülür. o Yapım işleri ile bu işlerle birlikte ifa edilen mühendislik-mimarlık ve etütproje hizmetleri, o Spor kulüplerinin yayın, isim hakkı ve reklâm gelirlerine konu işlemleri, o 5018 sayılı Kanuna ekli cetveller kapsamındaki idare, kurum ve kuruşlara ifa edilen ve yukarıda belirtilmeyen diğer bütün hizmet ifalarında, o Külçe metal teslimi, o Bakır, çinko ve alüminyum ürünlerinin teslimi, o Metal, plastik, lastik, kauçuk, kâğıt, cam hurda ve atıklarının teslimi, o Metal, plastik, lastik, kauçuk, kâğıt ve cam hurda ve atıklarından elde edilen hammadde teslimi, o Pamuk, tiftik, yün ve yapağı ile ham post ve deri teslimi, o Ağaç ve orman ürünleri teslimi 12 5) Tevkifata Tabi İşlemler, Oranlar ve Sorumlular 1 Mayıs 2012 tarihinden itibaren yapılacak işlemlerde, tevkifat uygulaması aşağıdaki kapsam oranlara göre yürütülecektir:

13 a) Tam ( % 100) Tevkifat Yapılacak İşlemler Tevkifat Uygulamasına Tabi İşlemler 1 Yurtdışındaki yerleşiklerin Türkiye de yaptığı hizmetler ile bunların yurt dışında yaptığı ancak Türkiye de faydalanılan hizmetler a) Tevkifat yapılacak hizmetlere Örnekler Türkiye de inşa edilecek bir alış-veriş merkezi için yurt dışında çizilip Türkiye ye gönderilen mimari proje hizmeti Türkiye de faaliyette bulunan enerji santralinin işletilmesine ilişkin olarak yurt dışından verilen danışmanlık hizmeti, KDV mükellefiyeti olmayan bankaya yurt dışından verilen bilgisayar yazılım hizmeti, KDV mükellefiyeti olmayan bir sivil toplum kuruluşuna konusuyla ilgili olarak dünyadaki hukuki gelişmeler hakkında yurt dışından bilgi gönderilmesi hizmeti b) Tevkifat yapılmayacak hizmetlere Örnekler Hizmetin vergiden müstesna olduğu veya hizmetin yurt dışında yapıldığı ve faydalanıldığı aşağıdaki hallerde tevkifat yapılmaz. İhraç edilecek mallar için yurt dışındaki firmalar tarafından yurt dışında verilen gözetmenlik, reklâm ve tanıtım, müşteri bulma ve benzeri hizmetler, Türkiye'deki otel, hastane, özel okul gibi hizmet işletmeleri için yurt dışında yapılan reklâm ve tanıtım hizmetleri, Türkiye'deki firmanın yurt dışındaki tazminat davasını yurt dışındaki mahkemelerde takip eden avukatların yaptığı hizmetler Tevkifat Yapmakla Sorumlu Olanlar KDV mükellefi olsun ya da olmasın hizmetten Türkiye de faydalananlar 1 24 Nisan

14 2 GVK nun 18 inci maddesindeki serbest meslek faaliyetlerinde isteğe bağlı tevkifat a) Tevkifat kapsamındaki serbest meslek işleri ve kişiler Münhasıran müellif, mütercim, heykeltraş, hattat, ressam, bestekâr, bilgisayar programcısı ve mucitlerin ve bunların kanuni mirasçılarının şiir, hikaye, roman, makale, bilimsel araştırma ve incelemeleri, bilgisayar yazılımı, röportaj, karikatür, fotoğraf, film, video band, radyo ve televizyon senaryo ve oyunu gibi eserlerini gazete, dergi, bilgisayar ve internet ortamı, radyo, televizyon ve videoda yayınlamak veya kitap, CD, disket, resim, heykel ve nota halindeki eserleri ile ihtira beratlarını satmak veya bunlar üzerindeki mevcut haklarını devir ve temlik etmek veya kiralamak suretiyle elde ettikleri hasılat tevkifat kapsamındadır. Yukarıda adı geçenler, bu işleri gerçek usulde Kdv mükellefiyeti gerektirecek şekilde mutad ve sürekli olarak yapıyor olmalıdır (arızi işler Kdv konusuna girmemektedir) Adı geçen kişilerin gerçek usulde KDV mükellefiyeti münhasıran bu işlerden kaynaklanıyor olmalıdır. İşlemlerinin tamamı münhasıran yandaki sütunda sayılan kişi, kurum ve kuruluşlara yapılıyor olmalıdır Bu kişiler, Kdv yönünden sorumluluk uygulamasını tercih etmiş olmalıdırlar. Yani, hesaplanan Kdv nin kendisine değil, doğrudan vergi dairesine ödenmesini kabul etmiş ve bunu alıcıya yazılı olarak bildirmiş olmalıdırlar. b) Tevkifat yapılmamak haller GVK nun 18 inci maddesi kapsamına girmekle birlikte aşağıdaki hallerde alıcılar tarafından KDV tevkifatı yapılmaz Yukarıda adı geçenler, bu işleri gerçek usulde Kdv mükellefiyeti gerektirmeyecek şekilde arızi olarak yapıyor iseler (örneğin bir işyerinde ücretli olarak çalışan bir bilgisayar programcısının, süreklilik arz etmeksizin başkalarına da program yazılımı yapması gibi) Adı geçen kişilerin gerçek usulde KDV mükellefiyetinin GVK 18 kapsamındaki işler yanında diğer işlerden de olması (örneğin, bir serbest Avukatın, aynı zamanda sürekli olarak mütercimlik faaliyetinde bulunması gibi) İşlemler, yandaki sütunda sayılan kişi, kurum ve kuruluşlar yanında başkaları ile de yapılıyor ise (Örneğin, bir bankaya devamlı olarak tablo yapan bir ressamın, yaptığı tabloları devamlı olarak nihai tüketicilere de satması gibi) Bu kişiler, Kdv yönünden sorumluluk uygulamasını tercih etmemiş ise. Yani beyan usulünü tercih etmiş iseler. c) Mükelleflerin dikkat etmesi gereken durumlar Kamu idare ve müesseseleri İktisadî kamu müesseseleri, Sair kurumlar, Ticaret şirketleri, İş ortaklıkları, Dernekler ve vakıflar, Dernek ve vakıfların iktisadî işletmeleri, Kooperatifler, Yatırım fonu yönetenler, Gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, Zirai kazançlarını bilanço veya ziraî işletme hesabı esasına göre tespit 2

15 GVK nun 18 inci maddesi kapsamına giren kişilerle yine madde kapsamındaki işlemleri yapanlar (alıcılar), satıcılardan mutlaka bir yazı talep etmeliler ve saklamalıdırlar. Bu yazıda satıcıların; i) Faaliyetlerinin arızi olması nedeniyle KDV ye tabi olmadığını veya ii) Faaliyetlerinin KDV ye tabi olduğunu ve hesaplanacak KDV nin sorumlu sıfatıyla beyanını tercih ettiklerini veya iii) Faaliyetlerinin KDV ye tabi olduğunu ve hesaplanacak KDV nin kendileri tarafından mükellef sıfatıyla beyan edileceğini açıkça belirtmelerini istemelidirler. Alıcılar bu kapsamdaki işlemlerini, verecekleri muhtasar beyannamede 021 koduyla göstermeli ve Ödemeler kulakçığında 021 kodu ile listelediklerini, KDV tevkifatı yapılanlar ve yapılmayanlar olarak ayrıştırarak ilgili satırlara giriş yapmak suretiyle beyan etmelidirler. Bu kapsama giren kişilerden (satıcılar), sorumluluk uygulamasını tercih etmeyenler ile esasen bu kapsama girmesi mümkün olmayanların, hesaplanan KDV ni mükellef sıfatıyla kendilerince beyan edilip ödenecektir. Bu mükellefler genel hükümler çerçevesinde defter tutacak, belge düzenleyecek ve KDV beyannamesi vereceklerdir. eden çiftçiler 3 Gayrimenkuller hariç olmak üzere, GVK nun 70 inci maddesinde belirtilen mal ve hakların kiraya verilmesi işlemleri a) Kiralanması Kdv tevkifatına tabi mal ve hakların kapsamı Arama, işletme ve imtiyaz hakları ve ruhsatları, ihtira beratı, alameti farika, marka, ticaret unvanı, her türlü teknik resim, desen, model, plan ile sinema ve televizyon filmleri, ses ve görüntü bantları, sanayi ve ticaret ve bilim alanlarında elde edilmiş bir tecrübeye ait bilgilerle gizli bir formül veya bir imalat usulü üzerindeki kullanma hakkı veya kullanma imtiyazı gibi haklar Telif hakları Gemi ve gemi ile bilümum motorlu tahmil ve tahliye vasıtaları Motorlu nakil ve cer vasıtaları, her türlü motorlu araç, makine ve tesisat ile bunların eklentileri. b) Kdv tevkifatına tabi tutulacak kiralama işlemleri Kiraya verenin başka faaliyetleri nedeniyle KDV mükellefiyetinin bulunmaması gerekmektedir (sadece sorumlu sıfatıyla KDV ödeyenler de, yani sadece 2 Nolu beyanname verenlerde bu kapsama dâhildir) c) Kdv tevkifatına tabi tutulmayacak kiralama işlemleri KDV 1 mükellefi olan kiracılar (sadece sorumlu sıfatıyla KDV ödeyenler, yani 2 Nolu beyanname verenler bu kapsama dâhil değildir) Ayrıca, aşağıda sayılanlar da tevkifat yapmak zorundadırlar. o GVK na göre basit usulde vergilendirilenler (istisnadan vazgeçerek KDV mükellefi olmasalar dahi), o Banka ve sigorta şirketleri gibi faaliyetleri KDV den istisna olan işletmeler, o Sadece KDV ye tabi 3

16 Söz konusu mal ve hakların kiraya verilmesi işlemi, ticari, sınaî, zirai ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde verilen bir hizmet ise kiraya veren kdv mükellefidir. Kiraya veren, kiralama faaliyetlerine ait KDV yi diğer faaliyetleri ile birlikte genel esaslara göre beyan edecektir Gayrimenkullerin kiralanması işlemleri (gayrimenkullerin kiralanması işlemleri, bir iktisadi işletmeye dahil olmamaları şartıyla, KDV Kanununun (17/4-d) maddesine göre KDV den müstesnadır) 5018 sayılı Kanuna ekli cetvellerde yer alan idare, kurum ve kuruluşlardan yapılan kiralama işlemleri dolayısıyla bunlara yapılan ödemeler işlemlerinin bulunduğu dönemlerde KDV mükellefiyeti tesis ettirerek beyanname vermeleri uygun görülenler, o 5018 sayılı Kanuna ekli cetvellerde yer alan idare, kurum ve kuruluşlar 4 KDV mükellefiyeti bulunmayanlardan alınan reklam hizmetleri a) Kdv tevkifatına tabi tutulacak reklam verme işlemleri KDV mükellefiyeti bulunmayanlara aşağıdaki reklam verme işlemleri dolayısıyla yapılan ödemeler; Amatör spor kulüplerine, oyuncularının formalarında gösterilmek suretiyle reklam vermek, Şahıslara veya kuruluşlara ait bina, arsa, arazi gibi yerlerde duvarlara yazılmak, pano olarak yerleştirilmek suretiyle reklam vermek, Gerçek veya tüzel kişiler tarafından yayımlanan dergi, kitap gibi yazılı eserlerde yayınlanmak suretiyle reklam vermek, Ve benzeri şekillerde reklâm vermek b) Kdv tevkifatına tabi tutulmayacak reklam verme işlemleri KDV mükellefiyeti bulunanlardan alınan reklam hizmetleri 5018 sayılı Kanuna ekli cetvellerde yer alan idare, kurum ve kuruluşlardan alınan reklam hizmetleri dolayısıyla bunlara yapılan ödemeler 1 Nolu KDV mükellefi olan reklam verenler (sadece sorumlu sıfatıyla KDV ödeyenler, yani 2 Nolu beyanname verenler bu kapsama dâhil değildir) Ayrıca, aşağıda sayılanlar da tevkifat yapmak zorundadırlar. o GVK na göre basit usulde vergilendirilenler (istisnadan vazgeçerek KDV mükellefi olmasalar dahi), o Banka ve sigorta şirketleri gibi faaliyetleri KDV den istisna olan işletmeler, o Sadece KDV ye tabi işlemlerinin bulunduğu dönemlerde KDV mükellefiyeti tesis ettirerek beyanname vermeleri uygun görülenler, o 5018 sayılı Kanuna ekli cetvellerde yer alan idare, kurum ve kuruluşlar 4

17 b) Kısmi Tevkifat Yapılacak İşlemler (1) Tevkifat Yapmakla Sorumlu Olanlar Tevkifat yapmakla sorumlu olanlar / mükellefler 1. Grup KDV mükellefleri (sadece sorumlu sıfatıyla KDV ödeyenler bu kapsama dahil değildir.) 2. Grup Belirlenmiş alıcılar (KDV mükellefi olsun olmasın): a) 5018 sayılı Kanuna ekli cetvellerde yer alan idare, kurum ve kuruluşlar, il özel idareleri ve bunların teşkil ettikleri birlikler, belediyelerin teşkil ettikleri birlikler ile köylere hizmet götürme birlikleri, b) Yukarıda sayılanlar dışındaki, kanunla kurulan kamu kurum ve kuruluşları, c) Döner sermayeli kuruluşlar, d) Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, e) Kanunla kurulan veya tüzel kişiliği haiz emekli ve yardım sandıkları, f) Bankalar, g) Kamu iktisadi teşebbüsleri (Kamu İktisadi Kuruluşları, İktisadi Devlet Teşekkülleri), h) Özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar, i) Organize sanayi bölgeleri ile menkul kıymetler, vadeli işlemler borsaları dahil bütün borsalar, j) Yarıdan fazla hissesi doğrudan yukarıda sayılan idare, kurum ve kuruluşlara ait olan (tek başına ya da birlikte) kurum, kuruluş ve işletmeler, k) Payları İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında işlem gören şirketler, l) Kalkınma ve yatırım ajansları 5

18 (2) Kısmi Tevkifat Yapılacak Hizmetler Tevkifat Uygulamasına Tabi HİZMETLER Tevkifat Yapmakla Sorumlu Olanlar Tevkifat Oranı 1 Yapım işleri ve bu işlerle birlikte ifa edilen mühendislik-mimarlık ve etüt-proje hizmetleri a) Tevkifat kapsamındaki yapım işleri Bina, karayolu, demiryolu, otoyol, havalimanı, rıhtım, liman, tersane, köprü, tünel, metro, viyadük, spor tesisi, alt yapı, boru iletim hattı, haberleşme ve enerji nakil hattı, baraj, enerji santrali, rafineri tesisi, sulama tesisi, toprak ıslahı, dekapaj, taşkın koruma ve benzerlerine ilişkin her türlü inşaat işleri, Yukarıda sayılan yapılar ve inşaat işleri ile ilgili tesisat, imalat, ihrazat, nakliye, ısıtma-soğutma sistemleri, ses sistemi, görüntü sistemi, ışık sistemi, tamamlama, (boya badana dahil) her türlü bakım-onarım, dekorasyon, restorasyon, çevre düzenleme, dekapaj, sondaj, yıkma, güçlendirme, montaj, demontaj ve benzeri işler. (Bu işler, yukarıda belirtilen yapılarla ilgili olmakla birlikte inşaat işinden sonra veya inşaat işinden bağımsız olarak yapılmaları halinde de bu kapsamda tevkifata tabi tutulur.) Yapım işleri ile birlikte ifa edilen; mimarlık, mühendislik, etüt, plan, proje, harita (kadastral harita dahil), kadastro, imar uygulama, her ölçekte imar planı hazırlama ve benzeri hizmetler. Bu hizmetler yapım işlerinden ayrı ve bağımsız olarak verildiği takdirde aşağıdaki 2. bölümün kapsamında değerlendirilecektir. Hazır beton taahhüt ve temini, Sayılan işlerin yap-işlet-devret modeli çerçevesinde yaptırılması halinde alt yüklenicilere devredilen işler tevkifata tabi tutulacaktır. Tevkifata tabi olan işlerin, KDV Kanunu hükümleri çerçevesinde vergiden müstesna olması halinde, ilk aşamada herhangi bir tevkifat yapılmayacaktır. Ancak, vergiden istisna olan işlerin alt yüklenicilere devredilmesi ve alt yüklenicilerin yaptığı işlemin KDV den müstesna olmaması halinde, alt yüklenicilerin gerçekleştirdikleri işlemler üzerinden hesaplanan KDV, tevkifata tabi tutulacaktır. Hizmet alıcısı 2.Grup Alıcı ve ilk yüklenicinin 2. Grupta sayılanlardan biri olması halinde, ilk aşamada tevkifat yapılmayacak, ancak bu işin kısmen veya tamamen devredildiği, 2. Gruba dahil olmayan alt yüklenicilerden tevkifat yapılacaktır. Yüklenicileri tarafından tamamen veya kısmen alt yüklenicilere (taşeronlara) devredilen yapım işlerinde, işi devreden her 2/10 6

19 b) Tevkifat kapsamı dışındaki yapım işleri (bu tarih dahil) tarihinden önce ihalesi tamamlanmış işlere ilişkin faturalarda gösterilen KDV tutarı tevkifata tabi tutulmayacaktır. Ancak, bu yapım işi yüklenicilerinin bu tarihten sonra alt yüklenicilere devrettikleri veya devredecekleri kısımlara ait KDV üzerinden ise tevkifat yapmaları gerekmektedir. Alıcısının önemi olmaksızın 2.Grupta sayılanların yaptıkları yapım işleri Her bir işlemin KDV dahil bedeli TL yi aşmıyor ise. yüklenici tarafından, kendisine ifa edilen hizmete ait KDV üzerinden tevkifat yapılacaktır. 2 Yapım işlerinden ayrı ve bağımsız olarak verilen etüt, plan-proje hizmetleriyle danışmanlık, denetim ve benzeri hizmetleri a) Tevkifat kapsamındaki işler Piyasa etüt-araştırma, Ekspertiz, Plan-proje, Teknik, ekonomik, mali ve hukuki alanda sunulan danışmanlık, müşavirlik, denetim Herhangi bir teslim ya da hizmet kapsamında veya bu teslim ya da hizmetin devamı niteliğinde verilmek ve bedeli ayrıca belirlenmek kaydıyla eğitim hizmetleri, danışmanlık hizmeti sayılacaktır Avukatların, vekâlet akdi çerçevesinde (icra vb.) dışında verdikleri danışmanlık hizmetleri (Avukatlarla yapılan sözleşmede avukatlık ve danışmanlık hizmetleri birlikte yer alıyorsa, bu iki unsur ayrı ayrı ücretlendirilmediği takdirde, toplam sözleşme bedeli üzerinden tevkifat uygulanacaktır) Uluslararası gözetim şirketleri tarafından ifa edilen gözetim hizmetleri ile araç, makine, teçhizat ve benzerlerinin kalite kontrol ve test edilmesine ilişkin hizmet alımları Yapım işlerinden bağımsız ve ayrı olarak verilen; o mimarlık, mühendislik, o etüt, plan, proje, o harita (kadastral harita dahil), kadastro, o imar uygulama, her ölçekte imar planı hazırlama o ve benzeri hizmetler Hizmet alıcısı; 2.Grup 9/10 7 b) Tevkifat yapılmamak haller Avukatların hukuki ihtilaflarla ilgili olarak yargı mercileri nezdinde veya yargı kararlarının sonuçları ile