GÜMRÜK MÜġAVĠRLĠĞĠ HAZIRLIK EĞĠTĠMĠ

Transkript

1 GÜMRÜK MÜġAVĠRLĠĞĠ HAZIRLIK EĞĠTĠMĠ

2 MENġE VE MENġEKURALLARI Hüseyin CÖNE Gümrük MüĢaviri

3 EĞĠTĠM ĠÇERĠĞĠ 1. MenĢe Kavramı ve önemi 2. MenĢe çeģitleri 3. Tamamen bir ülkede elde edilmiģ /üretilmiģ eģya 4. Üretimde Üçüncü Ülke menģeli eģyanın kullanılmasında menģe tespiti(tercihsiz MenĢe) 5. Tercihli MenĢe Kuralı a) Gümrük Birliği b)sta kapsamında eģyanın menģeinin tespiti c)menģe Kümülasyonları d)menģe Ġspat Belgeleri e)genelleģtirilmiģ Tercihler Sistemi (GTS) 6.MenĢe Belgeleri ile ilgili cezai yaptırımlar

4 EġYANIN MENġEĠ (ORĠGĠN) NEDĠR, MENġE KURALLARI NEYĠ ĠFADE EDER? Bir eģyanın menģei, üzerinde anlaģılan uluslar arası bir tanım olmamakla birlikte eģyanın ekonomik milliyeti olarak tanımlanabilir. MenĢe kuralları,eģyanın hangi ülke menģeli olduğunun belirlenmesini sağlayan spesifik kurallardır.

5 MENġE TESPĠTĠNE KONU EDĠLECEK KAÇ TÜR EġYA VARDIR? 1-Tamamen bir ülkede elde edilmiģ/üretilmiģ eģya 2-Üretimi iki yada daha fazla ülkede gerçekleģtirilen eģya 3-Serbest Ticaret AnlaĢmasına taraf ülkeler eģyası, 4-Gümrük Birliğine dahil ülkeler eģyası 5-GenelleĢtirilmiĢ eģyası Tercihler Sistemine dahil ülkeler

6 EġYANIN MENġEĠNĠN TESPĠTĠ ÖNEMLĠDĠR? NEDEN EĢyanın ithalatı sırasında gümrük vergilerinin hesaplanması, Ticaret Politikası önlemlerinin uygulanması (gözetim ve korunma önlemleri,miktar kısıtlamaları,anti-damping vergisi vb)

7 MENġE KURALLARI KAÇA AYRILMAKTADIR? 1-Tercihli olmayan(tercihsiz) menģe kuralı,(nonpreferential origin) (Herhangi bir anlaģma yok) 2-Tercihli menģe kuralı (preferential üzere ikiye ayrılmaktadır.(anlaģma var) origin) olmak

8 TERCĠHLĠ OLMAYAN(TERCĠHSĠZ) MENġE KURALI,(NON- PREFERENTĠAL ORĠGĠN)

9 TERCĠHSĠZ MENġE KURALLARI Miktar Kısıtlaması Tarife DıĢı Engeller, Anti damping Gözetim ve korunma önlemleri Anti sübvansiyon, MenĢe ġahadetnamesi Gümrük Kanun ve Yönetmeliği nde düzenlenmektedir. GK: Madde GY: Madde 33-37

10 TAMAMEN BĠR ÜLKEDE ELDE EDĠLMĠġ/ÜRETĠLMĠġ EġYANIN MENġEĠ? Bir eģyanın o ülke bulunmaktadır: menģei sayılması için kullanılan iki temel ölçüt Tamamen bir ülkede elde edilmiģ olması Veya tamamen o ülkede üretilmiģ eģya olması Tamamen bir ülkede elde edilen veya üretilen eģya, doğal olarak o ülke menģeli kabul edilir. Bu ölçüte göre; 1. Tümüyle Türkiye de elde edilen eģyada baģka ülke menģeli herhangi bir girdinin olması/kullanılması söz konusu değildir. 2. EĢya ya doğal halde Türkiye den elde edilmektedir, 3. Ya da bir üretim süreci olsa dahi üretimde sadece doğal olarak Türkiye de elde edilen eģya kullanılmaktadır. Buna göre; Türkiye de hasat edilen /üretilen bitkisel ürünler, Türkiye de doğmuģ ve yetiģtirilmiģ canlı hayvanlar, Türkiye topraklarından çıkartılan mineral ürünler Bunlardan elde edilmiģ veya üretilmiģ ürünler TÜRK MENġELĠDĠR

11 EĢya tamamen Türkiye de elde edilmiģ Türkiye Menşeli MENġE ġahadetnmaesġ

12 ÜRETĠMDE ĠKĠ YADA DAHA FAZLA ÜLKE MENġELĠ EġYANIN KULLANILMASINDA MENġE TESPĠTĠ

13 ÜÇÜNCÜ ÜLKE NE ANLAMA GELĠR? Türkiye ve anlaģmaya taraf diğer ülke haricindeki tüm ülkeler menģe kuralları açısından üçüncü ülke olarak sınıflandırılmaktadır. Örneğin, AB ye yönelik tarım ürünleri ihracatında ABD, Kanada, vb. Sırbistan serbest ticaret anlaģması kapsamındaki ticarette Ġsrail, Mısır vb. Pan Avrupa MenĢe Kümülasyonunda sisteme taraf olmayan Gürcistan Üçüncü ülke konumundadır.

14 EġYANIN MENġE ÜLKESĠ ĠLE GELDĠĞĠ ÜLKE ARASINDA FARK VAR MIDIR? Bir eģyanın menģe ülkesi ile geldiği ülke terimleri farklı Ģeyleri ifade eder. Ġkisi her zaman aynı ülke olmayabilir. Günümüzde çoğunlukla ticarette bir aracı ülke bulunmaktadır. İSVİÇRE ARACI ÜLKE RUSYA MENŞE ÜLKESİ TÜRKĠYE

15 ÜRETĠMDE ĠKĠ YADA DAHA FAZLA ÜLKE EġYANIN KULLANILMASINDA MENġE TESPĠTĠ ESASLI DÖNÜġÜM ÖLÇÜTÜ: EĢyanın üretiminde iki ya da daha fazla ülkenin payı bulunduğunda uygulanabilecek dönüģüm kriterleri Ģu Ģekildedir: a) Malın gümrük tarifesi değiģmeli b) Katma Değer Kuralı (o ülkede yaratılan değer) c) Ġki aģamalı esaslı dönüģümden geçmeli d) Kullanılan tüm ithal girdilerin nihai ürünün gümrük tarifesinden baģka tarifelerde yer almalıdır.

16 BĠR ÜRÜNÜN MENġE STATÜSÜ NASIL BELĠRLENĠR? Bir ürünün menģe statüsü belirlenirken, ilk soru ürünün tamamen bir ülkede elde edilen bir ürün olup olmadığıdır. Eğer ürün tamamen bir ülkede elde edilen ürün tanımını karģılıyor ise o ülke menģeli olarak kabul edileceği açıktır. Eğer ürün tamamen bir ülkede elde edilen ürün değil ise bu durumda yapılan iģlem ve iģçilik değerlendirilerek menģe statüsü belirlenir. Gümrük Kanunu ve Gümrük Yönetmeliğinde birden fazla ülke menģeli ürün kullanılarak elde edilen yada üretimi birden fazla ülkede gerçekleģtirilen ürünlerin menģe kazanma statüsü için yorumlama kuralları belirlemiģtir.

17 BĠRDEN FAZLA ÜLKE MENġELĠ GĠRDĠ KULLANILARAK ÜRETĠLEN EġYANIN MENġEĠ NASIL TESPĠT EDĠLĠR? Gümrük Yönetmeliğinde; a) Tekstil Ürünleri b) Tekstil Ürünleri dıģında kalan ürünler için ayrı menģe kazanma kuralları düzenlenmiģtir. c) Ürünün menģei bu iki kurala göre belirlenemiyorsa o taktirde en son esaslı iģlem ve iģçilik kuralı uygulanacaktır. Üretimi birden fazla ülkede gerçekleģtirilen eģyanın bir ülke menģeli sayılabilmesi için, o ülkede yeni bir ürün imal edilmesi veya imalatın önemli bir aģamasının ve ekonomik yönden gerekli görülen en son esaslı iģçilik ve eylemin o ülkede bu amaçla donatılmıģ iģletmelerde yapılması gerekir.

18 GÜMRÜK YÖNETMELĠĞĠ GENEL YORUMLAMA KURALLARI Gümrük Yönetmeliği Ek-5 ve Ek-6'daki liste kapsamında bulunan ürünlerin imalatında ürüne menģe statüsü kazandıran iģçilik veya iģlemlerin yorumlanmasında esas alınacak kurallar belirlenmiģtir. Gümrük Yönetmeliğinde belirlenen yorumlama kuralları ihracata konu eģyanın menģeinin belirlenmesinde büyük önem oluģturmaktadır. Gümrük Yönetmeliğinde 5 ve 6 no.lu eklerinde yer alan listeler üç sütunda oluģmaktadır. Birinci sütunda imal edilecek eģyanın tarife pozisyonu, Ġkinci sütunda, birinci sütunda tarife pozisyonunda yer alan eģyanın tanımı, Üçüncü sütunda ise üçüncü ülke meģeli girdilere uygulanarak menģe statüsü kazandıran iģçilik ve iģlemler Yer almaktadır. Listenin incelenmesinde farklı eģya için menģe kazanma kurallarının da farklı olduğunu görmekteyiz.

19 TEKSTĠL ÜRÜNLERĠNDE MENġE TESPĠTĠ Gümrük Yönetmeliği EK:5 de yer almayan ürünler: Tekstil ürünlerinin birden fazla ülkede menģeli olmayan girdiler(üçüncü ülke ) kullanılarak gördüğü iģçilik ve iģlem sonucunda elde edilen ürünün o ülke menģeli sayılabilmesi için,üretiminde kullanılan ve menģeli olmayan girdilerin(üçüncü ülke) sınıflandırıldığı pozisyondan baģka bir pozisyonda sınıflandırılması gerekir. Gümrük Yönetmeliği EK:5 de yer alan ürünler: Gümrük Yönetmeliği Ek-5'te yer alan listedeki tekstil ürünlerinde, pozisyon değiģikliği olup olmadığına bakılmaksızın listenin üçüncü sütununda belirtilen iģlemlerin gerçekleģtirilmiģ olması Ģartı aranır. Listede yer alan ürünler için üçüncü sütunda belirtilen iģlem gerçekleģmediği sürece pozisyon değiģikliği olsa dahi elde edilen ürün menģe kazanmaz.

20 GÜMRÜK YÖNETMELĠĞĠ EK:5 ÜRÜNLERĠ) ĠKĠ ÖRNEK (TEKSTĠL Tarife Pozisyonu Ürün Tanımı Yabancı MenĢeli Girdilere Uygulanarak MenĢe Statüsü Kazandıran ĠĢçilik veya ĠĢlemler y (1) (2) (3) Pamuk, karde edilmemiģ veya penyelenmemiģ, ağartılmıģ Kilim Kullanılan ham pamuğun kıymetinin fabrika çıkıģ fiyatının % 50 sini geçmediği imalat Gümrük Yönetmeliği EK:5 de bir kural öngörülmemiģtir

21 TEKSTĠL ÜRÜNLERĠNDE MENġE TESPĠTĠ ÖRNEK 1: Mısır menģeli ham pamuk ve Türk menģeli girdiler kullanılarak tarife pozisyonunda yer alan pamuk cinsi eģyanın üretildiğini varsayalım. Yapılan üretimde kullanılan Mısır menģeli pamuğun kıymetini 900 Avro, nihai ürünün fabrika çıkıģ fiyatını da 1200 Avro varsayalım. Türk menģeli girdiler + Mısır menģeli ham pamuk (900 Avro) = nihai ürün (fabrika çıkıģ fiyatı 1200 Avro) Bu ürün için 5 no.lu listenin 3. sütununda yer alan menģe kuralı kullanılan ham pamuğun kıymetinin fabrika çıkıģ fiyatını % 50 sini geçmediği imalat dır. Buna göre nihai ürünün çıkıģ fiyatının, % 50 si = 1200*0.5=600 Avro dur. Bu sonuca göre eģya Türk menģei kazanmamıģtır.(katma Değer Kuralı)

22 TEKSTĠL ÜRÜNLERĠNDE MENġE TESPĠTĠ ÖRNEK 2:52.06 pozisyonda sınıflandırılan Çin menģeli iplik kullanılarak Türkiye de üretilen ve pozisyonunda sınıflandırılan kilimin Türk menģei kazanıp kazanmadığına bakalım. Gümrük yönetmeliğinin 5. no.lu ekinde bu eģyanın yer almadığı görüldüğünde, baģka bir anlatımla bu eģya için bir kural öngörülmediğinden,bu eģya için menģe kazanma koģulu pozisyon değiģikliği kuralıdır. Buna göre eģya Türk MenĢei kazanmıģtır.

23 TEKSTĠL HARĠCĠNDEKĠ ÜRÜNLERDE MENġE TESPĠTĠ Gümrük Yönetmeliği EK:6 listede yer alan diğer ürünler: b) Tekstil ürünleri haricindeki ürünlerin birden fazla ülkede menģeli olmayan girdiler kullanılmak suretiyle gördüğü iģçilik ve iģlem sonucunda elde edilen ürünlerin o ülke menģeli sayılabilmesi için,gümrük yönetmeliğinin 6 no.lu ekinde yer alan listenin 3. sütununda belirtilen iģlem ve iģçiliği görmesi gerekir. Gümrük Yönetmeliği EK:6 listede yer almayan ürünler: c) Listede yer almayan ürünler için menģe tespiti, yapılan iģlem ve iģçiliğin her bir olay bazında değerlendirilmesi suretiyle yapılacaktır. (örneğin demir çelik ürünleri için bir kural öngörülmediğinden menģe kazanma statüsü olay bazında değerlendirilecektir)

24 GÜMRÜK YÖNETMELĠĞĠ EK:6 ÖRNEK(TEKSTĠL HARĠCĠ ÜRÜNLER) Tarife Pozisyonu Ürün Tanımı MenĢeli Olmayan Girdilere Uygulanarak MenĢe Statüsü Kazandıran ĠĢçilik veya ĠĢlemler (1) (2) (3) 7209 (örnek:1) Soğuk rulo sac Gümrük Yönetmeliği EK:6 da herhangi bir kural öngörülmemiģ y 8528 (örn Televizyon alıcıları (video, monitörler ve projektörler hariç) Radyo yayımları alıcı cihazı, veya ses kayıt veya tekrar verme cihazı (görüntü kayıt veya tekrar verme cihazı hariç) içersin içermesin. Montaj iģleminden kaynaklanan bir kıymet artıģının olduğu imalat ve uygulanabildiği hallerde, montajın yapıldığı ülke menģeli girdilerin fabrika çıkıģ fiyatının en az % 45'ini oluģturduğu imalat

25 TEKSTĠL HARĠCĠNDEKĠ ÜRÜNLERDE MENġE TESPĠTĠ ÖRNEK 1 Gümrük Yönetmeliği EK:6 da herhangi bir kural öngörülmediğinden gümrük tarifesinde yer alan Rusya menģeli sıcak haddelenmiģ rulo sac, iģleme tabi tutulmak suretiyle gümrük tarifesinde yer alan soğuk sac haline getirilirse eģya Türk menģei kazanır. Ancak gümrük tarifesinde yer alan eģya sadece kesilmek suretiyle Ģerit haline getirilirse olayda esaslı bir iģlem ve iģçilik olmadığından eģya Türk menģei kazanmaz

26 TERCĠHLĠ OLMAYAN MENġE TESPĠTĠ ÖRNEK-2 Türkiye de Türk menģeli ve menģeli olmayan girdiler kullanılarak üretilen tarife pozisyonunda yer alan televizyon alıcısının ihraç edileceğini varsayalım. Üretimde Türk,Alman,Japon ve Tayvan girdileri kullanılmıģtır. Girdilerin kıymetleri sırasıyla ; a. Japon menģeli girdiler: 500 Avro b. Tayvan menģeli girdiler 600 Avro, c. Alman menģeli girdiler 200 Avro, d. Nihai ürünün fabrika çıkıģ fiyatı 2500 Avro, Gümrük yönetmeliğinin 6 no.lu ekinde yer alan listenin 3. sütununda bu eģya için belirlenen menģe kuralı gereğince Türkiye de yerli ve yabancı girdiler kullanılarak ürettiğimiz televizyonların Türk menģei kazanması için üretimde kullanılan Türk menģeli girdilerin kıymetinin nihai ürünün fabrika çıkıģ fiyatının en az % 45 olması gerekmektedir. Örneğimize göre Türkiye de eklenen katma değer ; 2500-( )=1200 Avro, Fabrika çıkıģ fiyatının % 45 : 2500*0.45=1125 Euro Buna göre Türkiye de eklenen katma değer nihai ürünün fabrika çıkıģ fiyatının %45 ini aģtığında ürün Türk menģei kazanmıģtır.

27 Birden fazla ülkede gerçekleģtirilen üretimde menģe tespiti EġYA Tekstil ürünleri Diğer ürünler 5 no.lu ekte yer alanlar diğerleri 6.no.lu ekte Yer alanlar diğerleri Bu ekte yer alan MenĢe kazandıran ĠĢlem ve iģçilik listesindeki Kurallara tabi Pozisyon değiģikliği Kuralına tabi Bu ekte yer alan menģe kazandıran ĠĢlem ve iģçilik listesindeki Kurallara tabi G.K. 19.Maddedeki en son esaslı iģlem Kurallara tabi

28 YETERSĠZ ĠġÇĠLĠK VE ĠġLEMLER (MĠNĠMAL OPERASYONLAR) NELERDĠR? Minimal operasyonlara örnek olarak Ģunları verebiliriz: Tekstil ürünlerinde ütüleme Basit boyama ve parlatma operasyonları ġeker renklendirme veya Ģeker topaklarını biçimlendirme iģlemleri Ambalajların ayrılması ve birleģtirilmesi Yıkama ve toz temizleme Basit ĢiĢeleme, torbalama Basit karıģtırma iģlemi Etiket dikme Nakliyat ve depolama süresince eģyanın iyi Ģartlarda muhafazasını sağlamaya yönelik; havalandırma, yayma, kurutma, hasar gören parçaların atılması ve benzeri koruyucu iģlemler, Yukarıda belirtilen iģlemlerin iki veya daha fazlasının bir arada gerçekleģtirilmesi.

29 TERCĠHLĠ OLMAYAN MENġEĠN BELGELENDĠRĠLMESĠ EĢyanın tercihli olmayan menģeini gösteren belge menģe Ģahadetnamesidir. 1. MenĢe esaslı ticaret politikası önlemlerine tabi eģyanın serbest dolaģıma giriģinde önlemin uygulanmaması için eģyanın önlem uygulanan ülke menģeli olmadığını veya baģka bir ülkede gördüğü değiģiklik ve iģlemler dolayısıyla o ülke menģeli sayılmaması gerektiğini tevsik etmek üzere menģe/ihracatçı ülkenin yetkili makamlarınca düzenlenmiģ olan menģe Ģahadetnamesi ibraz edilir. MenĢei Ģahadetnamesi aranılmayacak eģya: TaĢıdıkları marka ve alametleri itibariyle menģei gümrüklerce tespit edilen ve cif kıymeti 430 Avro yu geçmeyen eģya için menģei Ģahadetnamesi aranmaz. Yedek Parçalar Daha önce ithal veya ihraç edilmiģ teçhizat, makine, cihaz veya taģıtın herhangi bir parçası ile kullanılan önemli yedek parçaların, bu ürünlerin menģeini taģıdığı kabul edilir.

30 MENġE ġahadetnamesġ MenĢe Ģahadetnamesinin ibrazının zorunlu olduğu hallerde bu belgenin gümrük beyannamesinin tescili sırasında ibraz edilememesi halinde bu tarih itibariyle 6 aylık süre içerisinde ibraz edilmesi gerekir. Bu iģlem sırasında yazılı müracaat üzerine vergi farkları teminata bağlanır. Ġthalatta menģe Ģahadetnamesi aranacak haller tarihli 3 seri no.lu serbest dolaģıma giriģ tebliğiyle belirlenmiģtir. Buna göre; Dampinge karģı vergi, Telafi edici vergi, Gözetim ve miktar kısıtlaması (kota) gibi ticaret politikası önlemlerine tabi eģyanın tercihli olmayan menģei, menģei Ģahadetnamesi ile ispat edilecektir. Bu düzenlemeden bir sapma olarak ; 1. Doğrudan ticaret politikası önleminin uygulandığı ülkeden ithal edilen, 2. EUR1 dolaģım sertifikası veya 3. Fatura beyanı 4. FORM A MenĢe belgesi 5. ATR dolaģım istenebilir) belgesi(gerektiğinde menģe Ģahadetnamesi 6. Gözetim belgesi veya Ġthal lisansı ibraz edilen eģyanın ithalatı sırasında MenĢe ġahadetnamesi aranmaz

31 ÖRNEK:ĠRAN MENġELĠ AYP ĠTHALATINDA EK MALĠ YÜKÜMLÜLÜK Ek Mali Yükümlülük (Gümrük Kıymeti %) G.T.İ.P. Eşya Tanımı 1 inci Dönem (5/4/2012-4/4/2013) 2 nci Dönem (5/4/2013-4/4/2014) 3 üncü Dönem (5/4/2014-4/4/2015) Alçak Yoğunluk Polietilen 7 6,75 6,5

32 ĠHRACAT ĠġLEMLERĠNDE TERCĠHLĠ OLMAYAN MENġEĠ UYGULAMALARI Gümrük Kanununa göre ihracat iģlerinde menģei Ģahadetnamesinin ibrazı ihtiyari olup, MenĢe Ģahadetnamesi ihracatçının veya ihracatçının sorumluluğundaki yetkili temsilcisinin yazılı baģvurusuna üzerine düzenlenir. Ġthalatçı ülke tarafından talep edilmesi halinde ihracat sırasında menģei Ģahadetnamesi düzenlenmektedir. Ġhracatçı, ihracata konu eģyanın Türk menģeli olması / Türk menģei kazanmıģ olması halinde menģe Ģahadetnamesi düzenlenmek amacıyla ilgili ticaret ve /veya sanayi odasına baģvurur, Oda, gerekli Ģartları taģıması halinde menģei Ģahadetnamesini düzenler ve tasdik eder.bu belgeler, gümrük idaresince vize edilmezler. ÖNEMLĠ NOT: EĢyanın tercihli olmayan menģeini gösteren menģei Ģahadetnamesi, sadece ilgili eģyanın tercihli olmayan menģeini gösteren bir belge olup, eģyanın karģı ülkeye ithalatı esnasında herhangi bir vergi indirimi yada tercihli rejim sağlamaz.

33 TERCĠHLĠ MENġE KURALI (PREFERENTĠAL ORĠGĠN)

34 TERCĠHLĠ MENġE-TERCĠHLĠ TARĠFE EĢyanın tercihli menģei, Türkiye nin bazı ülke veya ülke grupları ile yaptığı tercihli bir tarife uygulamasını gerektiren anlaģmalarda yer alan tercihli tarife uygulamasından faydalanan eģya için söz konusu anlaģma ile, Türkiye tarafından tek taraflı olarak bazı ülkeler, ülke grupları veya toprak parçaları için tanınan tercihli tarife uygulamasından faydalanan eģya için Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenir.

35 TERCĠHLĠ MENġE Tercihli menģe kurallarının uygulandığı durumlarda temel esas, a)ülkeler arasında bir anlaģma olması, b)eģyanın anlaģma kapsamında bulunması ve c)anlaģmada belirlenen Ģartları sağlayan belgelerin (MENġE ĠSPAT BELGELERĠ) bulunmasıdır. Tercihli menģe kapsamında; eģyanın menģe statüsü kazanması için imalatında kullanılan menģeli olmayan (üçüncü ülke) maddelere uygulanması gerekli iģçilik veya iģlemlerin tespit edilebilmesi için söz konusu eģyanın AS temelindeki pozisyonu nun bilinmesi Ģarttır. Tercihli menģe kuralları; tercihli olmayan menģe kuralları ile mukayese edildiğinde, genel olarak, eģyanın menģe statüsü kazanmasında daha fazla iģçilik veya iģlem görmesini gerektirmektedir. Bu anlamda, tercihli menģe, genellikle, tercihli olmayan menģe kurallarına göre daha sıkı kurallara bağlanmıģtır.

36 HER ÜRÜN TERCĠHLĠ MENġEDEN FAYDALANABĠLĠR MĠ? Teorik olarak, menģe kriterlerini karģılayan bütün ürünler tercihli menģeden faydalanabilir. Pratikte ise bir ülke kendi pazarı için hassas gördüğü ürünlere tarife tercihi tanımamaktadır.anlaģmalar kapsamında ihdas edilecek tercihli rejim ile bundan yararlanacak ürünler müzakereler sonucunda belirlenmektedir. Bu itibarla, ticarete konu olacak ürünlerin, ülkemiz ile ticaret ortağımız arasında imzalanan anlaģmanın kapsamında yer alıp almadığının bilinmesi önem arz etmektedir. Türkiye nin akdettiği serbest ticaret anlaģmaları kural olarak, 1 ila 97 nci fasıllar kapsamı ürünlerin tercihli ticaretine ait olmakla beraber, sanayi mallarının (25-97 nci fasıllar) hemen tamamı tercihli rejim dahilinde yer almakta, ancak, tarım ve iģlenmiģ tarım ürünlerinde (1-24 üncü fasıllar), seçilmiģ ürünlerde karģılıklı tavizler tanınmakta, tarafların hassas kabul ettikleri ürünler ise tavize konu edilmemektedir.

37 TERCĠHLĠ MENġE-TERCĠHLĠ TĠCARET KarĢılıklı Taviz Verilmesi Esasına Dayananlar: Serbest Ticaret AnlaĢmaları Kapsamında Ticaret Avrupa Birliği ile Tarım Ürünleri Ticareti Avrupa Birliği ile AKÇT Ürünleri Ticareti Tek Taraflı Taviz Verilmesi Esasına Dayananlar GenelleĢtirilmiĢ Tercihler Sistemi Ülkemizin tercihli ticaret uygulamalarının temeli, AB ile yapmıģ olduğumuz gümrük birliğine dayanmaktadır.

38 TÜRKĠYE-AB (AT) GÜMRÜK BĠRLĠĞĠ

39 GÜMRÜK BĠRLĠĞĠ-TARĠHSEL SÜREÇ ANKARA ANLAġMASI 12 EYLÜL 1963 HAZIRLIK DÖNEMĠ ( ) GEÇĠġ DÖNEMĠ ( ) (Katma Protokol 13 Kasım 1970) SON DÖNEM (31 Aralık ) (Ortaklık Konseyi nin 1/95 sayılı Kararı 6 Mart 1995)

40 1/96 sayılı Karar 1/99 sayılı Karar GÜMRÜK BĠRLĠĞĠ SONRASI GĠK KARARLARI 1/2000 sayılı Karar 1/2001 sayılı Karar 1/2003 sayılı Karar 1/2006 sayılı Karar (KÖPRÜ MEVZUAT)

41 TOPLULUK ÜYESĠ ÜLKELER(AB) -Almanya, - Hollanda, - Lüksemburg, - Avusturya, - Ġngiltere, - Macaristan, - Belçika, - Ġrlanda, - Malta, - Bulgaristan, - Ġspanya, - Polonya, - Çek Cumhuriyeti, - Ġsveç, - Portekiz, - Danimarka, - Ġtalya, - Romanya, - Estonya, - Kıbrıs, - Slovakya, - Finlandiya, - Letonya, - Slovenya, - Fransa, - Litvanya, - Yunanistan. - Hırvatistan

42 GÜMRÜK BĠRLĠĞĠ Gümrük Birliği, taraf ülkelerin eģyasının tek bir gümrük alanı içinde, her türlü tarife ve eģdeğer vergiden muaf biçimde, serbestçe dolaģabilmesi ve tarafların, üçüncü ülkelerden yapılan ithalata yönelik olarak aynı tarife oranlarını ve aynı ticaret politikasını uygulamalarıdır. Üçüncü ülkelere yönelik olarak aynı ticaret politikaları benimsendiğinden, Gümrük Birliği, serbest ticaret alanlarından daha ileri bir ticari entegrasyon modelidir.

43 AB-TÜRKĠYE TĠCARET REJĠMĠ Sanayi ve ĠĢlenmiĢ Tarım Ürünleri AT-Türkiye Ortaklık Konseyi nin 1/95 Sayılı Kararı (Gümrük Birliği) Tarım Ürünleri AT-Türkiye Ortaklık Konseyi nin 1/98 Sayılı Kararı AKÇT Ürünleri 1996 tarihli STA Serbest DolaĢım (MeĢeye dayanmaz) Üçüncü ülkelere karģı OGT uygulanır Tercihli menģeye dayanır. OGT uygulanması zorunluluğu yok Tercihli menģeye dayanır. OGT uygulanması zorunluluğu yok A.TR DolaĢım Sertifikası Gümrük Birliği nin Uygulanmasına ĠliĢkin BKK EUR.1 DolaĢım Sertifikası/fatura beyanı EĢyanın Tercihli MenĢeinin Tespiti Hakkında Yönetmelik EUR.1 DolaĢım Sertifikası/fatura beyanı EĢyanın Tercihli MenĢeinin Tespiti Hakkında Yönetmelik

44 GÜMRÜK BĠRLĠĞĠ Bu çerçevede üçüncü ülkelerden ithal edilmiģ bir ürün Türkiye de hiçbir iģlem ve iģçiliğe tabi tutulmaması durumunda menģeini koruyacağından,bu ürün daha sonra STA yapılmıģ bir ülkeye ihraç edilmesi durumda STA kapsamında tercihli rejimden yararlanmayacağından EUR.1 /EUR MED düzenlemesi mümkün olmayacaktır. Çünkü bir eģyanın/hammaddenin Türkiye de serbest dolaģıma girmiģ olması(ithal edilmesi) o eģyanın doğrudan Türk MenĢei kazandığı anlamına gelmez.

45 TÜRKĠYE ĠLE AB ARASINDA TARIM ÜRÜNLERĠ TĠCARETĠ Tercihli rejimden yararlanabilmesi için eģyanın EUR.1 DolaĢım Sertifikası veya fatura beyanı eģliğinde gelmesi gerekir.bu ticarette ikili kümülasyon geçerlidir. ĠĢlenmiĢ tarım ürünlerinde ise içerdiği tarım ürünü dolayısıyla tarımsal korumaya, geçirdiği iģlem dolaysıyla sınai korumaya tabi tutulmaktadır.bu nedenle iģlenmiģ tarım ürünleri serbest dolaģım ilkesine tabi olarak sanayi payı için gümrük vergisi söz konusu değilken, içerdiği tarım ürünleri gümrük vergisine tabi tutulmaktadır.

46 TÜRKĠYE-AB AKÇT ÜRÜNLERĠ TĠCARETĠ Ankara AnlaĢması AET ile yapılmıģ bir anlaģma olması nedeni ile bu anlaģma hükümlerinin AKÇT yetki alanına giren ürünlere uygulanmayacağı hükme bağlanmıģtır. AKÇT ürünleri ile ilgili daha sonra bir çerçeve anlaģma imzalanmıģtır.(23 Kasım1970) Bu çerçeve anlaģmaya müteakip Türkiye-AKÇT uygulama anlaģması 25 Temmuz 1996 da imzalanmıģ 1 Ağustos 1996 tarihinde yürürlüğe girmiģtir.(akçt ) Türkiye- AKÇT AnlaĢması çerçevesinde tercihli ticaret menģe kurallarına göre yürütülmektedir.

47 AKÇT AKÇT AnlaĢmasının 23 Temmuz 2002 tarihinde sona ermesi nedeni ile Avrupa Birliği 24 Temmuz 2002 tarihinde AKÇT nin tüm hak ve borçlarını devralmıģtır. 17 ġubat 2009 tarihinde,25 Temmuz 1996 Tarihli AKÇT AnlaĢmasının 1 No lu Protokolünü DeğiĢtiren 1/2009 Sayılı Karar imzalanmıģtır.karar 8 Eylül 2009 tarihinde yürürlüğe girmiģtir. Türkiye-AKÇT kapsamındaki ürünlerin ticaretinde tercihli rejimden yararlanabilmek için eģyanın EUR.1 dolaģım sertifikası veya fatura beyanı eģliğinde gelmesi gerekir. AKÇT AnlaĢması kapsamına giren demir ve çelik ürünleri yetersiz iģçilik ve iģlemden öteye bir iģlemden geçmesi halinde Pan Avrupa MenĢe Kümülasyonu (PAMK) kapsamında Kümülasyona dahil ülkeler ve Türkiye de Kümülasyona tabi tutulmaktadır.(1999) 1/2009 Sayılı Karar ile Pan-Avrupa MenĢe Kümülasyonuna ilave olarak Faroe Adaları ile Pan Avrupa Akdeniz MenĢe Kümülasyonuna dahil (PAAMK) Akdeniz ülkeleri menģeli ürünler ile Türkiye menģeli ürünlerin (demir çelik ürünleri) yetersiz iģçilik ve iģlemden öteye bir iģlemden geçmeleri halinde kümülasyona dahil edilmeleri sağlanmıģtır. AB ile EFTA ülkeleri arasında imzalanan Avrupa Ekonomik Alanı AnlaĢması (AEA),AnlaĢmaya taģınarak Çapraz Kümülasyon yanında Tam Kümülasyon da sağlanmıģtır.

48 TÜRKĠYE NĠN SERBEST TĠCARET ANLAġMALARI (STA) (ĠKĠLĠ KÜMÜLASYON)

49 TÜRKĠYE-AB GÜMRÜK BĠRLĠĞĠ VE STA LAR 31 Aralık 1995 tarihinde yürürlüğe giren 1/95 sayılı AB-Türkiye Ortaklık Konseyi Kararı (Gümrük Birliği Kararı) ile Türkiye üçüncü ülkelere karģı uyguladığı gümrük vergisi oranlarını AB nin Ortak Gümrük Tarifesi (OGT) ile konsolide etmiģtir. Gümrük Birliği Kararı çerçevesinde ülkemiz, AB nin Ortak Ticaret Politikası na uyum sağlamıģtır. Söz konusu uyum, AB ile Türkiye nin tek bir gümrük alanı haline gelmesi nedeniyle, Gümrük Birliği nin taraflarının üçüncü ülkelere karģı OGT nin yanısıra aynı tercihli vergiyi de uygulamaları temeline dayanmaktadır. Bu kapsamda, ülkemizce OGT nin yanısıra, AB nin Tercihli Rejimlerine ve MenĢe Kurallarına uyum sağlanmıģtır. Türkiye, Serbest Ticaret AnlaĢmalarını AB nin Ortak Ticaret Politikası na uygun Ģekilde imzalamakta ve uygulamaktadır.

50 TÜRKĠYE NĠN STA LARI Ülke Anlaşmanın İmza Tarihi Anlaşmanın Yürürlüğe Girişi Sanayi Ürünlerine Uygulanan Gümrük Vergilerinin Sıfırlanması Takvimi 1 EFTA İsrail Makedonya Bosna ve Hersek Filistin Tunus Fas Suriye Mısır Arnavutluk Gürcistan Karadağ Sırbistan Şili Ürdün Güney Kore Lübnan İç Onay Sürecinde Morityus

51 TÜRKĠYE NĠN STA LARI Müzakeresi Devam Eden Ülkeler 1. Malezya 2. Kolombiya 3. Ekvator 4. Kamerun 5. Gana 6. Moldova 7. Kongo Demokratik Cumhuriyeti 8. Ukrayna 9. Libya 10. Körfez ĠĢbirliği Konseyi 11. SeyĢeller 12. MERCOSUR 13. Faroe Adaları Müzakere GiriĢimi Yapılan Ülkeler 1. Kanada 2. Hindistan 3. Diğer ASEAN Ülkeleri 4. Endonezya 5. Diğer Afrika, Karayip ve Pasifik Ülkeleri 6. Meksika 7. Vietnam 8. Güney Afrika 9. Orta Amerika 10. Cezayir 11. Peru 12. Japonya

52 SERBEST TĠCARET ANLAġMALARI KAPSAMINDA TĠCARET Serbest Ticaret AnlaĢmaları nın amacı vergi indirimi ve çeģitli kolaylıklar sağlamak sureti ile iki ülke arasındaki ticareti özendirmek ve arttırmaktır. AnlaĢmalar genel olarak Tercihli Rejime iliģkin protokol, menģe ürün kavramının tanımı ve idari iģ birliği metotlarına iliģkin bir protokolden oluģmaktadır. Türkiye tarafından imzalanan Serbest Ticaret AnlaĢmaları, tarafların AB ile mevcut anlaģmaları çerçevesinde karģılık esasına dayanan bir modele dayanmaktadır. AnlaĢmalar genel olarak,sanayi ürünleri ile baģlangıç olarak bir kısım tarım ürünleri ile,iģlenmiģ tarım ürünlerine sağlanacak karģılıklı pazara giriģ kolaylıklarını kapsamaktadır.

53 STA KAPSAMINDAKĠ TAVĠZLER/YARARLANMA KOġULLARI TAVĠZLER: 1. Gümrük vergisi uygulanmaması,miktar sınırlaması olmaksızın gümrük vergisi indirimi 2. Belirlenen tarife kontenjanları çerçevesinde vergi indirimi veya 3. Dönemsel indirimler olabilmektedir. TAVĠZDEN YARARLANMA KOġULLARI: EĢyanın tercihli rejimden faydalanması için; 1. AnlaĢma kapsamında olması, 2. AnlaĢma ile belirlenen kurallar çerçevesinde menģeli olması, 3. MenĢeli olduğunu gösteren geçerli sahip olması, bir menģe ispat belgesine 4. AnlaĢma yapılan ülkeye doğrudan nakledilmiģ olması gerekir.

54 STA-MENġE TESPĠTĠ STA kapsamı ürünlerde menģe tespiti,ikili anlaģmalar ve eki protokollere göre yapılmaktadır. Bütün anlaģmalar açısından Türk menģeli olan tek eģya grubu tamamen Türkiye de elde edilmiģ,bir baģka ifadeyle üretiminde baģka ülke menģeli girdi kullanılmayan eģyadır. Türk menģeli ürünler: a)tamamen Türkiye de elde edilmiģ/üretilmiģ ürünler ile, b)türkiye de yeterli iģlem ve iģçiliğe tabi tutulmuģ olmak Ģartıyla tamamen Türkiye de elde edilmemiģ girdiler kullanılarak Türkiye de üretilen ürünler olarak tanımlanabilir.

55 ÜRÜNE UYGULANAN TEMEL MENġE KURALLARI ÜRÜN TAMAMEN TARAF ÜLKEDE ELDE EDĠLMĠġ ÜRÜN MÜDÜR? Ürün spesifik menşe kuralını(yeterli işlem ve işçilik kriteri) yerine getirmiş mi? HAYIR EVET ÜRÜN TARAF ÜLKE MENŞELİDİR EVET ÜRÜN TARAF ÜLKE MENŞELİDİR HAYIR Ürün tercihli menşe statüsü kazanmaz

56 Tamamen Elde EdilmemiĢ EĢya Anlaşmaya Taraf Diğer Ülke Menşeli Girdiler kullanılmış 3.Ülke Menşeli Girdiler Kullanılmış Yetersiz İşlem ve İşçiliğin Ötesinde İşlem Yapılmış mı? Yapılan İşlem ve İşçilik Yönetmelik Eki Listeye Göre yeterli mi? Türk Menşeli E E Türk Menşeli H H Türk Menşeli değil Türk Menşeli değil

57 ĠKĠLĠ ANLAġMALARDA MENġE KURALI(ĠKĠLĠ KÜMÜLASYON) Yeterli iģlem ve iģçiliğin kapsamı anlaģmalara iliģkin uygulama Yönetmelikleri veya menģe protokollerine ekli Ġmal Edilen Ürünün MenĢe Statüsü Kazanabilmesi Ġçin MenĢeli Olmayan Girdilere Uygulanması Gerekli ĠĢçilik ve ĠĢlem Listesi ile her eģya için fasıl veya pozisyon bazında belirlenmektedir.

58 ĠKĠLĠ ANLAġMALARDA MENġE KURALI Ġkili Serbest Ticaret AnlaĢmalarında unutulmaması gereken en önemli nokta,yeterli iģlem ve iģçilik kuralının sadece ve sadece üretimde üçüncü ülkeler menģeli girdiler kullanılması halinde söz konusu olduğudur. Ġhracata konu eģya tamamen Türkiye de elde edilmiģ bir eģya ise zaten Türk menģelidir,yeterli iģlem ve iģçilik kurallarına bakmaya gerek yoktur.

59 ĠKĠLĠ ANLAġMALARDA MENġE KURALI Ġmal Edilen Ürünün MenĢe Statüsü Kazanabilmesi Ġçin MenĢeli Olmayan Girdilere Uygulanması Gerekli ĠĢçilik ve ĠĢlem Listesi dört sütundan oluģmaktadır. Birinci sütun, armonize sisteminde kullanılan tarife pozisyon numarası yada fasıl numarasını, Ġkinci sütun, ihraç edilecek nihai ürünün tanımını, Üçüncü ve dördüncü sütunlar ise; ihracata konu eģyanın menģe kazabilmesi için üretimde kullanılan üçüncü ülke menģeli girdiler üzerinde yapılması gerekli iģlem ve iģçiliği tanımlamaktadır. Örnek: Türkiye-Güney Kore STA

60 ĠKĠLĠ ANLAġMALARDA MENġE KURALI Bir eģya için üç ve dördüncü sütunların her ikisinde de bir kural belirlenmiģ ise, üretimde üçüncü veya dördüncü sütunda yer alan kurallardan herhangi birisinin sağlanması eģyanın menģe kazanması için yeterlidir. Dördüncü sütunda herhangi bir menģe kuralı yoksa,üçüncü sütunda yer alan kuralın sağlanması gerekir.

61 ÖNEMLĠ HATIRLATMA: Ġkili STA kapsamında sıklıkla yapılan hatalı bir değerlendirme, Türkiye de üçüncü ülke menģeli girdiler kullanılarak yapılan üretim sonucunda yeni bir eģya üretildiyse (tarife pozisyonu değiģti veya eģyanın asli niteliği değiģti) Türk MenĢei kazandığıdır. Bu değerlendirmenin tercihli menģe kuralları anlamında hiçbir geçerliliği yoktur. Tüm anlatılanları 1 örnekle açıklayalım.

62 ĠKĠLĠ ANLAġMALARDA MENġE KAZANDIRAN ĠġLEM /ĠġÇĠLĠK (ÜÇÜNCÜ ÜLKE GĠRDĠLERĠ) Üretim sonucunda elde edilen eşyanın Gümrük Tarifesi 7304, 7305 ve 7306 Eşyanın tanımı Menşe kazandıran imalat (Girdiler Rusya Menşeli) Demir (dökme demir 7206, 7207, 7218 veya hariç) veya çelikten 7224 pozisyonlarında yer ince ve kalın borular, alan girdilerden imalat içi boş profiller Sonuç?

63 ĠKĠLĠ ANLAġMALARDA MENġE KURALI Örnek: Türkiye ile Güney Kore arasındaki STA AnlaĢmasına göre, Rusya menģeli demir ve çelik ürünü kullanılarak üretilen 7304, 7305 ve 7306 Gümrük Tarifesinde yer alan Demir (dökme demir hariç) veya çelikten ince ve kalın borular, içi boģ profillerin Türk menģeli sayılabilmesi için; 7206, 7207, 7218 veya 7224 pozisyonlarında yer alan girdilerden imalat yapılması gerekir.bunun dıģındaki bir imalat bu eģyaya Türk MenĢei kazandırmamaktadır. Sonuç: EĢya Türk MenĢei kazanmıģtır.

64 MENġE KÜMÜLASYONLARI

65 MENġE KÜMÜLASYONU VE AMACI MenĢe kümülasyonu, Uluslararası ticarette ikili veya çok taraflı anlaģmalarla birbirlerine bağlanmıģ ülkelerin birbirleri kaynaklı girdileri sınırsız ölçüde kullanmalarına imkan sağlayan,tercihli ticaret anlaģmasına taraf olan bir ülke menģeli ürüne, serbest ticaret alanı içerisinde diğer taraf ülke veya ülkeler menģeli ürün olarak muamele yapılabildiği, dolayısıyla, taraf ülkelerin, diğer taraf ülkeler menģeli maddeleri, nihai ürünün imalatında, bu ürünün menģe statüsüne halel getirmeksizin kullanabildiği bir serbest ticaret alanı sistemidir Üretimde kullanılan girdilerin yeterli iģçilik ya da iģlemden geçmeleri koģulu aranmaz. Kümülasyonda, sadece iģlemlerin yapıldığı ülke değil, kümülasyon sistemine dahil ülkelerden oluģan bölge dikkate alınmaktadır.

66 MENġE KÜMÜLASYONU VE AMACI MenĢe kümülasyonundan sadece tercihli menģe statüsünü haiz maddeler ve ürünler yararlanabilir. Bu itibarla, ithal bir maddenin nihai ürünün imalatında menģe kümülasyonu imkanları çerçevesinde kullanılabilmesi için söz konusu maddenin serbest ticaret anlaģması ile ihdas edilen tercihli rejim çerçevesinde ithal edilmiģ olması gerekmektedir. Örnek:1 Tamamen Türkiye de elde edilmiģ olan bir ürün daha fazla iģlem görmek üzere Makedonya ya ithal ediliyor. Söz konusu ürünün, Makedonya da yetersiz iģçilik veya iģlemlerin ötesinde iģlem geçirmesi sonucunda elde edilen nihai ürün Makedonya menģeini kazanır ve bu ülke menģeli olarak Türkiye ye ihraç edilebilir. (Ġkili Kümülasyon) Örnek:2 Avrupa Birliği (AB) menģeli bir makine parçası, daha ileri iģlenmek üzere Ġsviçre ye ihraç ediliyor. Söz konusu makine parçası, Ġsviçre de, yetersiz iģçilik veya iģlemlerin ötesinde iģlenerek Türkiye ye gönderiliyor ve elde edilen bu ürün, Türkiye de yetersiz iģçilik ve iģlemlerin ötesinde iģlenerek makine imal ediliyor. Ġsviçre de, AB menģeli maddeler üzerinde gerçekleģtirilen yetersiz iģçilik veya iģlemlerin ötesindeki iģlem, elde edilen ürüne Ġsviçre menģei kazandırır. Aynı Ģekilde, Türkiye de elde edilen nihai ürün Türkiye menģelidir. (çapraz kümülasyon)

67 MENġE KÜMÜLASYONU Tercihli menģe anlamında, bir AB ye Üye Devlette (mesela, Almanya) elde edilen ürünün menģe statüsü, Avrupa Birliği-AB (European Union-EU) veya Avrupa Topluluğu-AT (European Community-EC) menģeli olarak kabul edilmektedir. Bu itibarla, tercihli menģe anlamında, Üye Devlet (mesela, Almanya) menģei söz konusu değildir. Ticarete konu ürünler için Almanya, Belçika menģei gibi, AB üyesi devlet menģei statüleri, tercihli olmayan menģe kuralları çerçevesinde kullanılmaktadır.

68 KAÇ TÜR MENġE KÜMÜLASYONLARI VARDIR? 1. Ġkili menģe kümülasyonu (bilateral cumulation of origin) 2. Çapraz menģe kümülasyonu (diagonal cumulation of origin) 3. Tam kümülasyon (full cumulation / cumulation of working or processing)

69 ĠKĠLĠ KÜMÜLASYON Aralarında serbest ticaret anlaģması bulunan ĠKĠ ÜLKENĠN birbirleri menģeli girdileri, üretimde (yapılan üretim yetersiz iģçilik veya iģlemlerin ötesinde olmak kaydıyla) serbestçe kullanabilmesi ve bu Ģekilde üretilen ürünün anlaģmaya taraf diğer ülkeye ihracatında tercihli ticarete konu olmasına imkan tanıyan sistemdir. Kümülasyon modelleri içinde en basiti olan ikili kümülasyon, iki ülke arasında iģler ve sadece bu iki ülke menģeli mallara uygulanır. Bu sistemde aralarında serbest ticaret anlaģması bulunan iki ülkenin birbirleri menģeli girdileri kullanmasına izin verilir. Üçüncü ülke menģeli girdiler kullanılması halinde, bu girdiler esaslı dönüģüme uğramak zorundadır. (Liste kuralı) Türkiye nin bütün ikili STA ları Ġkili MenĢe Kümülasyonu kapsamındadır.

70 ĠKĠLĠ KÜMÜLASYON-ÖRNEK Ġkili menģe kümülasyonunun iģleyiģi TÜRKİYE GÖMLEK G.T.P :6205 KUMAŞ G.T.P:5208 ARNAVUTLUK

71 ĠKĠLĠ KÜMÜLASYON Yukarıda verilen tabloda; Türkiye menģeli pamuklu mensucat Arnavutluk a ihraç edilip, bu ülkede tarife pozisyonunda yer alan gömlekler imal ediliyor. Söz konusu gömlekler daha sonra Türkiye ye ihraç ediliyor pozisyonunda yer alan eģyanın menģe kazanması için uygulanan liste kuralı iplikten imalat tır. (Üçüncü ülke menģeli eģya için) Ancak,Arnavutluk ta elde edilen gömleklerin imalatında kullanılan kumaģ Türkiye menģeli olduğundan ve kumaģtan hazır giyim eģyası imalatı, yetersiz iģçilik ve iģlemler in ötesinde bir iģlem niteliğinde bulunduğundan, ikili menģe kümülasyonu çerçevesinde, gömleklerin imalatında kullanılan Türkiye menģeli kumaģ, Arnavutluk menģeli olarak kabul edilecek ve elde edilen nihai ürün (gömlek) Arnavutluk menģeli olarak tercihli rejim kapsamında Türkiye ye ihraç edilebilecektir.

72 ÇAPRAZ KÜMÜLASYON 2-ÇAPRAZ KÜMÜLASYON (Batı Balkan/Pan-Avrupa Akdeniz) Çapraz kümülasyon, ikiden fazla ülkenin tek bir STA ya taraf olduğu veya ikili STA ların birbirleriyle iliģkilendirildikleri yani birbirlerine bağlı oldukları durumlarda geçerli olan kümülasyon türüdür. Tercihli ticarette çapraz menģe kümülasyonunun uygulanabilmesi için; söz konusu ülkelerin aralarında serbest ticaret alanları ağını tamamlamıģ olmaları, ticarete konu ürünün tercihli menģe statüsünün tespitinde aynı menģe kurallarının uygulanması ve söz konusu serbest ticaret alanlarının çapraz menģe kümülasyonu sistemi öngörmesi, Gerekmektedir. Batı Balkan ve Pan-Avrupa-Akdeniz MenĢe Kümülasyonu (PAAMK) sistemi, çapraz menģe kümülasyonu esasına dayanmaktadır.

73 ÇAPRAZ KÜMÜLASYON Tercihli ticarette çapraz menģe kümülasyonu imkanından istifade ile diğer ortak ülkelerle menģe kümülasyonu uygulanabilmesi için ürünün imalatında kullanılan, diğer ortak ülkelerden ithal edilen maddelerin tercihli menģeli olması gerekmektedir. Çapraz menģe kümülasyonunda; kural olarak, diğer ortak ülkeler menģeli maddelerin sadece yetersiz iģçilik veya iģlemlerin ötesinde iģlemden geçirilmeleri sonucunda elde edilen ürün; nihai iģçilik veya iģlemin yapıldığı ülke menģeli olarak diğer bir ortak ülkeye tercihli rejim dahilinde ihraç edilebilmektedir. Bir ortak ülkede, diğer ortak ülkeler menģeli maddelerin sadece yetersiz iģçilik veya iģleme tabi tutulmasıyla ürün elde edilmiģse uygulanacak kural; a)katma Değer ve Ortak ülkeler menģeili maddelerin Gümrük kıymeti mukayesesi kuralı, b)ya da en yüksek kıymete sahip ülke eģyasıdır. Bu itibarla, ikili menģe kümülasyonundan farklı olarak, çapraz menģe kümülasyonu sisteminde, ithal edilen menģeli maddelerin sadece yetersiz iģçilik veya iģleme tabi tutulması durumunda da diğer ortak ülke/ülkelerle menģe kümülasyonu uygulanabilmektedir.

74 Üretimde Türkiye + PAAMK MenĢeli Girdiler KullanılmıĢ ise Türkiye de yapılan işlem ve işçilik yetersiz işlemin ötesinde mi? Türk Menşeli E Türkiye de eklenen katma değer diğer PAMK menşeli girdilerin kıymetinden fazla mı? H Türk Menşeli E H En yüksek kıymete sahip girdi ile aynı ülke menşeli

75 Üretimde 3. ülke (PAAMK sistemine dahil kümülasyonun uygulanabilir olduğu ülkelerin dıģındaki ülkeler) menģeli girdi kullanılmıģ ise 3. ülke menşeli girdi yönetmelik eki listede belirtilen işlem ve işçilikten geçmiş mi? Türk Menşeli E H Türk Menşeli Değil

76 ÇAPRAZ KÜMÜLASYON MenĢe kümülasyonuna taraf ülkelerden biri menģeli olup, ortak ülkede hiçbir iģçilik veya iģleme uğramamıģ ürünler, diğer ortak ülkelere ihraç edilmeleri halinde menģe statülerini korurlar. Örnek olarak, AB menģeli bir ürün Ġsviçre de hiçbir iģlem veya iģçiliğe tabi tutulmadan bir baģka ortak ülkeye (örneğin, Türkiye ye), yine AB menģeli olarak ihraç edilir. Dolayısıyla, söz konusu ürünün ithalatında, ortak ülkenin (örneğin, Türkiye nin) AB ye tatbik ettiği tercihli rejim uygulanır. Tercihli ticarette çapraz menģe kümülasyonunun uygulanması, sisteme taraf ülkeler arasında ikili menģe kümülasyonunun uygulanmasına engel değildir. Diğer bir ifadeyle, çapraz kümülasyon, ikili kümülasyonu da içerir.

77 ÇAPRAZ KÜMÜLASYON-ÖRNEK Motor (JAPONYA menşeli) 4000 AVRO Şasi (İSVİÇRE menşeli) 3000 AVRO Diğer aksam ve parçalar (AB menşeli) 2000 AVRO Ürünün fabrika çıkış fiyatı: AVRO [TÜRKİYE menşeli maddeler ile işlem ve işçiliklerin değeri: 1000 AVRO] Otomobil FAS a ihraç ediliyor Türkiye, Ġsviçre, Avrupa Birliği ve Fas arasında çapraz menģe kümülasyonuna imkan tanıyan aynı menģe kurallarını içeren serbest ticaret anlaģmaları ağı bulunmaktadır, Türkiye de elde edilen tarife pozisyonunda sınıflandırılan otomobilin imalatında, Ġsviçre menģeli Ģasi ile AB menģeli otomobil aksam ve parçaları kullanılıyor. Otomobilin motoru ise Japonya dan temin ediliyor (Japonya, menģe kümülasyonu sistemine taraf değildir), Nihai ürünün fabrika çıkıģ fiyatı: Avro dur. Nihai ürün Fas a ihraç ediliyor.

78 ÇAPRAZ KÜMÜLASYON pozisyonunda yer alan ürünün menģe statüsü kazanması için menģeli olmayan maddelere uygulanması gerekli iģçilik veya iģlem kuralı kullanılan girdilerin kıymetinin ürünün fabrika çıkıģ fiyatının % 40 ını geçmeyen imalattır. Bu çerçevede, nihai ürünün menģe statüsünün tespitinde, çapraz menģe kümülasyonu sayesinde, imalatında kullanılan Ġsviçre ve AB menģeli maddeler, Türkiye-Fas ticaretinde, Türkiye menģeli olarak kabul edilecektir. Ürünün menģe statüsünün tespitinde, imalatta kullanılan AB ve Ġsviçre menģeli maddelerin kıymeti de hesaba katılacaktır. Bu çerçevede, otomobilin fabrika çıkıģ fiyatının %60 ını menģeli unsurlar teģkil ettiğinden, nihai ürün tercihli menģe statüsü kazanacaktır. Türkiye de, Ġsviçre ve AB menģeli maddeler üzerinde yapılan iģlemler, yetersiz iģçilik veya iģlemlerin ötesinde olduğundan, nihai ürün, Fas a Türkiye menģeli olarak ihraç edilecektir. MenĢe kümülasyonunda, ürün, kural olarak, nihai iģlemin yapıldığı ülke menģeli kabul edilir.

79 ÇAPRAZ KÜMÜLASYON İsviçre (kumaş) Türkiye (Gömlek) (kumaş) TÜRKİYE(Gömlek) Tunus (iplik) Tunus (iplik) İsrail (Nihai varış ülkesi) İsrail(Nihai varış ülkesi) :Menşe kümülasyonu uygulanan tercihli ticaretin yönü : :Aynı menşe kurallarına dayalı serbest ticaret anlaşmaları

80 ÇAPRAZ KÜMÜLASYON Yukarıda verilen tabloda, Tunus, Ġsviçre, Türkiye ve Ġsrail in taraf bulunduğu menģe kümülasyonu sisteminde; Tunus-Ġsviçre-Türkiye veya Ġsviçre-Türkiye-Ġsrail arasındaki tercihli ticarette, gerekli Ģartlar yerine getirildiği için çapraz menģe kümülasyonu uygulanabilmektedir. Tunus-Ġsviçre-Türkiye ve Ġsviçre-Türkiye- Ġsrail arasındaki tercihli ticarette aynı menģe kurallarına dayalı serbest ticaret alanı ağı tamamlanmıģtır. Buna mukabil, Ġsrail ile Tunus arasında serbest ticaret anlaģması bulunmamaktadır. Bu itibarla, Türkiye de elde edilen gömleğin imal edildiği Ġsviçre menģeli kumaģ, Tunus menģeli iplik ile menģe kümülasyonu uygulanarak menģe kazanmıģ isede, Tunus ile Ġsrail arasında menģe kümülasyonu uygulanamayacağından, Türkiye-Ġsrail ticaretinde, gömleğin imalatında kullanılan kumaģ Türkiye menģeli kabul edilmeyecektir. Diğer bir ifadeyle, Türkiye ile Ġsrail arasındaki tercihli ticarette, Tunus ile çapraz menģe kümülasyonu uygulanması mümkün değildir. MenĢe kümülasyonu için gerekli Ģartlar Tunus ile Ġsrail arasında sağlanmamıģtır.

81 ÇAPRAZ KÜMÜLASYON TÜRKİYE İSRAİL İSVİÇRE AB Yukarıda verilen tabloda, nihai imalat/ihracat ülkesi (Ġsrail), Türkiye ve AB menģeli maddelerden imal ettiği ürünü, Ġsviçre ye ihraç etmektedir. Ġsrail ve Ġsviçre arasındaki tercihli ticarette, Türkiye ve AT menģeli girdilerle kümülasyon uygulanabilmesi; nihai imalat (Ġsrail) ve nihai varıģ (Ġsviçre) ülkeleri arasında ve söz konusu ülkelerin, ürünün tercihli menģe statüsü kazanmasına katılan ülkelerle (Türkiye ve AB) aynı menģe kurallarını havi STA larının mevcut olması gereklidir.

82 Çapraz Kümülasyon TÜRKĠYE EFTA İSVİÇRE MISIR Aynı menģe kurallarına sahip kümülasyon sistemi mevcut EUR.MED MISIR EUR.MED TÜRKİYE

83 TAM KÜMÜLASYON 3.TAM KÜMÜLASYON (Türkiye,Tunus,Fas ve Cezayir arasında) Tam kümülasyon, iki ya da daha fazla sayıda ülkenin tek bir STA ya taraf olduğu veya ikili STA ların birbirleriyle iliģkilendirildikleri yani birbirlerine bağlı oldukları durumlarda, herhangi bir eģyanın menģe statüsü kazanabilmesi için birden fazla taraf ülkede gerçekleģtirilen iģçilik veya iģlemlerin bir arada değerlendirilmesine olanak veren kümülasyon türüdür. Bu çerçevede, AB ve EFTA arasında mevcut olan AEA (Avrupa Ekonomik Alan) AnlaĢması na göre, bir eģyanın AEA menģei kazanabilmesi için anlaģmaya taraf ülkelerin yalnızca birinde değil, o eģya üzerinde iģçilik veya iģlem gerçekleģtirilen tüm taraf ülkelerdeki iģçilik veya iģlemlerin hepsi bir arada mütalaa edilir ve gerekli koģullar sağlanmıģsa eģya AEA menģeli kabul edilir. Türkiye, tam kümülasyonu öngören AKÇT sistemine dahildir..

84 TAM KÜMÜLASYON ABD İplik TÜRKİYE Kumaş 5208 FAS TEDARİKÇİ BEYANI Türkiye den Fas a Ġhraç edilen tarife pozisyonunda yer alan kumaģlar için menģe kuralı iplikten değil, liflerden imalat.(liste Kuralı) KumaĢ Fas a ihraç edilirken Türkiye menģeini kazanamadığı için EUR.1 DolaĢım Belgesi düzenlenemez Ancak iplikten kumaģ yapılması nedeniyle Türkiye de yapılan iģlem ve iģçiliğin imalatın daha sonraki aģamaları için belgelendirilmesi gerekebilir. Tedarikçi Beyanı bu iģe yarar (Bu AB ile ticarette kullanılan tedarikçi beyanı değildir.)

85 AVRUPA EKONOMĠK ALANI(AEA) Avrupa Ekonomik Alanı ya da kısaca AEA (Ġngilizce: European Economic Area) 1 Ocak 1994 tarihinde, Avrupa Serbest Ticaret Birliği ve Avrupa Birliği üyesi ülkeler arasında yapılan bir anlaģma sonucunda oluģturulmuģtur.bu kurum Avrupa Serbest Ticaret Birliği üyesi ülkelerin, Avrupa Birliği'ne girmeden, Avrupa tek pazarına katılmalarına olanak sağlar. Avrupa Ekonomik Alanı, Avrupa Birliği'nin mevcut yirmi yedi üyesinin ve Avrupa Serbest Ticaret Birliği üyesi üç ülke olan Norveç, Ġzlanda ve LihtenĢtayn'ın katılımlarıyla oluģur. Ġsviçre, Avrupa Ekonomik Alanı üyesi değildir. Ancak Ġsviçre, Avrupa Ekonomik Alanı'ndan baģka bazı karģılıklı antlaģmalarla Avrupa Birliği ile iģ birliği yürütmektedir.

86 SERBEST TĠCARET ANLAġMALARI VE KÜMÜLASYON TĠPĠ ÜLKE İKİLİ ÇAPRAZ PAMK ÇAPRAZ PAAMK ÇAPRAZ BATI BALKAN Bosna-Hersek X X Makedonya X X Karadağ X X Arnavutluk X X Sırbistan X X Gürcistan X AT Tarım 1/98 X X X AKÇT X X X EFTA X X X

87 SERBEST TĠCARET ANLAġMALARI VE KÜMÜLASYON TĠPĠ ÜLKE İKİLİ ÇAPRAZ PAMK ÇAPRAZ PAAMK Tunus X X Cezayir X X Mısır X X Fas X X Suriye X X İsrail X X Ürdün X X Filistin X X ÇAPRAZ BATI BALKAN

88 MENġE KÜMÜLASYON SĠSTEMLERĠ

89 MENġE KÜMÜLASYON SĠSTEMLERĠ Türkiye, halihazırda iki adet ayrı çapraz menģe kümülasyonu sistemine taraf bulunmaktadır. 1. Pan Avrupa Akdeniz MenĢe Kümülasyonu Sistemi (PAAMK) 2. Batı Balkan MenĢe Kümülasyonu Sistemi

90 PAN-AVRUPA MENġE KÜMÜLASYONU SĠSTEMĠ (PAMK)

91 PAMK SĠSTEMĠNDE ÇAPRAZ KÜMÜLASYON SĠSTEMĠ PAMK, PAAMK ın altında ayrı bir sistem olarak halen varlığını devam ettirmektedir. Pan Avrupa MenĢe Kümülasyon Sisteminde ülkeler arasında STA AĞI tamamlanmıģtır. Böylece Avrupa içerisindeki STA lar menģe kümülasyonu ile birleģtirilmekte ve fiilen bir serbest ticaret alanı tesis edilmektedir. PAMK ÜLKELERĠ:Türkiye+A+EFTA (Ġsviçre, Norveç, Ġzlanda, LihtenĢtayn),(Toplam 33 ülke) Tarafların birbirleri ile ticaretinde uyguladıkları menģe kuralları aynıdır. Özellikle geri ödeme yasağı ilkesinin mutlak anlamda uygulanması bakımından önemini korumaktadır. Türkiye PAMK sistemine dahil olmakla birlikte, STA imzalamıģ olduğu ülkelerin tümü PAMK sistemine dahil değildir Türkiye açısından PAMK Sistemi 1 OCAK 1999 tarihinde baģlamıģtır. PAMK Sisteminde MenĢe Ġspat Belgeleri: a)eur.1 DolaĢım Belgesi b)fatura Beyanı c)tedarikçi Beyanı( AB MenĢeli ürünlerin menģei için)

92 PAN AVRUPA AKDENĠZ MENġE KÜMÜLASYON SĠSTEMĠ(PAAMK)

93 PAN-AVRUPA-AKDENĠZ MENġE KÜMÜLASYONU SĠSTEMĠ (PAAMK) PAAMK sistemi; Türkiye, Avrupa Birliği (AB), EFTA ülkeleri (Ġsviçre, LihtenĢtayn, Ġzlanda ve Norveç), Cezayir, Fas, Filistin, Ġsrail, Suriye,Lübnan, Mısır, Tunus, Ürdün ve Faroe Adaları nın dahil olduğu çapraz menģe kümülasyonu esasına dayalı serbest ticaret alanı sistemidir. PAAMK Sistemine dahil tüm ülkelerin arasında serbest ticaret anlaģması bu anlaģmaların hepsinde (ikili ticaret hariç) aynı menģe kuralları uygulanması gerekir. Sistemin iģlemesi için PAAMK Sistemine dahil en az 3 ülke arasında STA AĞI tamamlanması yeterlidir. (DeğiĢken Geometri) Bu kapsamda, ülkemiz; serbest ticaret anlaģması ağını tamamladığı AB, EFTA ülkeleri, Fas, Ġsrail, Mısır, Tunus,Suriye ve Ürdün ile tercihli ticarette çapraz menģe kümülasyonu uygulayabilmektedir.

94 Pan-Avrupa-Akdeniz MenĢe Kümülasyonu, PAMK Kümülasyonunun Akdeniz Ülkelerine TeĢmil Edilmesidir. 1. AB 2. EFTA 3. Türkiye + 1. Cezayir 2. Fas 3. Filistin 4. İsrail 5. Lübnan 6. Mısır 7. Tunus 8. Ürdün 9. Faroe Adaları 10. Suriye

95 PAAMK SĠSTEMĠNDE KÜMÜLASYON PAAMK Sistemi kapsamında ; 1. Ġhracata konu nihai eģyanın imalatında kullanılan girdilerin temin edildiği sisteme taraf ülke, Türkiye ve Türkiye den ihracatın yapılacağı sisteme taraf bir baģka ülke arasında aynı menģe kurallarına sahip bir STA yürürlükte bulunmadıkça kullanılan söz konusu girdiler üçüncü ülke menģeli olarak kabul edilecek ve menģe kazandırılmak üzere bunların yeterli iģçilik ve iģleme tabi tutulmaları gerekecektir. PAAMK sistemine dahil tüm ülkelerin arasında, PAMK Sistemi nden farklı olarak, serbest ticaret anlaģması bulunmamaktadır.(örnek:tunus-ġsrail, Türkiye Cezayir-Türkiye Faroe Adaları )

96 PAAMK-DEĞĠġKEN GEOMETRĠ Bu nedenle değiģken geometri (variable geometry) adı verilen bir sistem geçerli olup, bu çerçevede yapılan tercihli ticarete konu eģyanın üretiminde kullanılan girdilerin menģeli olduğu ülkelerin birbirleri arasında STA mevcut olupolmadığının kontrol edilmesi gerekmektedir. 1. EĢyanın nihai imalatının yapıldığı ülke (ihraç ülkesi), 2. EĢyanın nihai varıģ ülkesi (ithal ülkesi), ve 3. EĢyanın menģe statüsünün kazanılmasına katılan tüm ülkeler (nihai ürüne hammadde temin eden ülkeler) arasında aynı menģe kurallarını içeren serbest ticaret anlaģmaları yürürlükte ise ; SĠSTEME TARAF ÜLKELER ARASINDA KÜMÜLASYON VARDIR

97 DEĞĠġKEN GEOMETRĠ FAS-TÜRKĠYE-TUNUS STA AĞI VAR ANCAK TUNUS-ĠSRAĠL ARASINDA STA YOK FAS TÜRKİYE TUNUS TUNUS TAN ĠSRAĠL E MENġE ĠSPAT BELGESĠ EġLĠĞĠND GELEMEZ İSRAİL

98 PAAMK SĠSTEMĠNDE MENġE KURALI AĢağıda belirtilen ürünler Taraf ülkelerden biri menģeli kabul edilir: a) Tamamen ilgili Taraf ülkede elde edilen ürünler. b) Ġlgili Taraf ülkede yeterli iģçilik veya iģleme tabi tutulmuģ olmaları kaydıyla, tamamen elde edilmemiģ maddeler ihtiva ederek anılan Taraf ülkede elde edilmiģ ürünler. c) Eklenen katma değerin gümrük kıymetinden yüksek olan ürünler, En yüksek değere sahip ülke menģeli eģya, d) Avrupa Ekonomik Alanı AnlaĢmasına Ek Protokol 4 hükümleri çerçevesinde Avrupa Ekonomik Alanı (AEA) menģeli eģya, bu Yönetmelik çerçevesinde Topluluk menģeli olarak kabul edilir.

99 Diğer taraf ülkeler menģeli maddelerin iģlenmesi sonucunda taraf ülkede elde edilen ürünün menģe ülkesinin tespiti TARAF ÜLKEDE YAPILAN ĠġLEM, YETERSĠZ ĠġÇĠLĠK VEYA ĠġLEMĠN ÖTESĠNDE MĠ? Ürün taraf ülke menģelidir EVET HAYIR TARAF ÜLKEDE EKLENEN KATMA DEĞER DĠĞER TARAF ÜLKELER MENġELĠ MADDELERĠN KIYMETĠNDEN FAZLA MI? Ürün taraf ülke menģelidir EVET HAYIR Ürün, imalatında kullanılan en yüksek kıymete sahip ürün ile aynı ülke menģelidir

100 PAAMK SĠSTEMĠNDE MENġE KÜMÜLASYON UYGULAMASI Kümülasyon, sadece dahil edilen maddeler veya ürünlerin ilgili Yönetmelikteki aynı menģe kurallarının uygulanması ile menģeli ürün statüsünü elde ettikleri takdirde uygulanabilir. Avrupa Akdeniz ortaklığına katılan ülkeler; Türkiye nin yanısıra Cezayir, Mısır, Ġsrail, Lübnan, Ürdün, Fas, Suriye, Tunus, Batı ġeria ve Gazze ġeridi nden oluģan Akdeniz ülkeleridir. EFTA +AB + Cezayir, Mısır, Ġsrail, Lübnan, Ürdün, Fas, Suriye, Tunus, Batı ġeria ve Gazze ġeridi menģeli ülkelerden biri menģeli olup, Türkiye ya da ilgili Taraf ülkede hiçbir iģçilik veya iģleme uğramamıģ ürünler, bu ülkelerden birine ihraç edilmeleri halinde menģeli ürün statülerini korurlar. Tamamen elde edilmemiģ maddelerden Yeterli iģçilik ve iģlem sonucunda elde edilen ürünlerin Türkiye ya da ilgili Taraf ülkede müteakip iģçilik veya iģleme tabi tutulması halinde Türkiye, Tunus, Cezayir veya Fas ta yapılan iģçilik veya iģlem Türkiye de yapılmıģ gibi mütalaa edilir. Bu hüküm gereğince menģeli ürünlerin anılan ülkelerin iki veya daha fazlasında elde edilmesi halinde bu ürünler ancak gerçekleģtirilen iģçilik veya iģlemin yetersiz iģçilik veya iģlemlerin ötesinde olması kaydıyla Türkiye ya da ilgili Taraf ülke menģeli kabul edilir Tam kümülasyon sadece Türkiye, Tunus, Fas ve Cezayir arasındaki tercihli ticarette Yönetmelikte yer alan kurallarla aynı menģe kurallarının uygulanabildiği hallerde geçerlidir.

101 TÜRKĠYE DEN HERHANGĠ BĠR PAAMK ÜYESĠ ÜLKEYE YAPILAN ĠHRACAT 1. Eşya tamamen Türkiye de elde edilmiş Türkiye Menşeli EUR.MED EUR 1

102 Üretimde Türkiye + PAAMK MenĢeli Girdiler KullanılmıĢ ise Türkiye de yapılan işlem ve işçilik yetersiz işlemin ötesinde mi? Türk Menşeli Türkiye de eklenen katma değer diğer PAAMK menşeli girdilerin kıymetinden fazla mı? Türk Menşeli E H En yüksek kıymete sahip girdi ile aynı ülke menşeli

103 Üretimde 3. ülke (PAAMK sistemine dahil kümülasyonun uygulanabilir olduğu ülkelerin dıģındaki ülkeler) menģeli girdi kullanılmıģ ise 3. ülke menşeli girdi yönetmelik eki listede belirtilen işlem ve işçilikten geçmiş mi? Türk Menşeli Türk Menşeli Değil

104 PAAMK SĠSTEMĠNDE MENġE BELGELERĠ Pan Avrupa Akdeniz MenĢe Kümülasyon Sistemi nde eģyanın tercihli menģeini gösteren belgeler Ģunlardır: 1-EUR.1 DolaĢım Belgesi 2-EUR-MED DolaĢım Belgesi 3-Fatura Beyanı 4-EUR-MED Fatura Beyanı 5-Tedarikçi Beyanı (Türkiye-Fas-Tunus-Cezayir arasın da tam kümülasyon çerçevesindeki ticarette geçerlidir.) 6-Tedarikçi Beyanı (Gümrük Birliği kapsamı eģya için)

105 PAAMK SĠSTEMĠNDE EUR.1 DÜZENLENMESĠ a) TÜRKĠYE ĠSRAĠL EUR.1 (EĢya tamamen Türkiye de elde edilmiģ ise) b) BREZĠLYA TÜRKĠYE ĠSRAĠL EUR.1 (Türk menģeli) (Brezilya (3. ülke) menģeli madde yeterli iģçilik ve iģleme tabi tutulmuģ ve eģya Türk menģei kazanmıģ ise) c) BREZĠLYA TÜRKĠYE TUNUS EUR.1 (Türk menģeli) (Brezilya (3. ülke) menģeli madde yeterli iģçilik ve iģleme tabi tutulmuģ ve eģya Türk menģei kazanmıģ ise)

106 PAAMK SĠSTEMĠ NDE EUR.1 DOLAġIM SERTĠFĠKASININ DÜZENLENECEĞĠ DURUMLAR EUR.1 DolaĢım Sertifikası,Türkiye, Topluluk ve EFTA Devletleri arasındaki tercihli ticaretinde söz konusu ürünlerin; Yukarıda belirtilen ülke/ülkeler menģeili eģyanın AKDENĠZ ülkelerinden biri menģeli maddelerle kümülasyon uygulanmaksızın, kümülasyonun uygulanabilir olduğu ülkelerden (Türkiye, Topluluk ve EFTA Devletleri) biri menģeli olduğunun kabulü, MenĢe ülkesinde bir EUR-MED dolaģım belgesi veya EUR-MED fatura beyanı düzenlenmiģ olması kaydıyla PAAMK sisteminde yer alan ülkelerle kümülasyon uygulanmaksızın, Akdeniz Ülkelerinden biri menģeili olduğunun kabulü, durumunda düzenlenebilir.

107 PAAMK SĠSTEMĠ NDE EUR.1 DOLAġIM SERTĠFĠKASININ DÜZENLENECEĞĠ DURUMLAR VE ÖRNEKLER Ġhraç edilecek nihai eģya için bu madde kapsamında EUR.1 DolaĢım Belgesi düzenlenebilmesi için eģyanın; a. Tamamen Türkiye de elde edilmiģ olması veya, b. Söz konusu Akdeniz ülkeleriyle kümülasyon yapılmaksızın, (bu ülkeler menģeli maddeleri kümülasyona tutulmaksızın) imalatta 3. ülke menģeli maddelerin yeterli iģçilik ve iģleme tabi tutulması suretiyle üretilmesi veya, c. PAMK ülkesinden (örneğin AB veya EFTA ülkelerinden) EUR.1 veya EUR- MED ile ithal edilen girdilerin kümülasyona tabi tutulması suretiyle üretilmesi gerekir. d. Öte yandan, bir PAMK ülkesinden (Örneğin AB veya EFTA ülkesinden) EUR.1 veya EUR-MED DolaĢım Belgesi ile Türkiye ye ithal edilen eģya, aynı halde yani menģei değiģmeksizin Türkiye den EUR.1 DolaĢım Belgesi ile AB ye veya EFTA ya ihraç edilebilir.

108 PAAMK-EUR.1 DÜZENLENMESĠ PAAMK sisteminde; Ġsrail hariç, Akdeniz ülkeleriyle (Cezayir, Fas, Filistin, Lübnan, Mısır, Suriye, Tunus ve Ürdün) sadece ikili menģe kümülasyonunun uygulanabileceği tercihli ticarette, ihracatçıya, gümrük vergilerinde geri ödeme veya muafiyet sağlanmasına izin verilmektedir (Türkiye ile Filistin arasındaki mevcut menģe protokolüne göre, Türkiye-Filistin ticaretinde geri ödeme veya muafiyet yasağı her zaman uygulanır). Ġsrail hariç EUR.1 DolaĢım Belgesi ile bir Akdeniz ülkesine ihracatta no-drawback kuralı uygulanmaz. Ancak EUR.1 DolaĢım Belgesi ile yapılan ihracat, ihraç konusu eģyanın ithal ülkesinden daha sonradan bir Akdeniz ülkesine kümülasyon kapsamında yeniden ihraç edilmesine engel teģkil eder.

109 PAAMK-EUR.1 DÜZENLENMESĠ Türkiye EFTA veya FAS MISIR EUR 1 EUR-MED veya EUR-MED PAAMK Sisteminde taraf ülkeler sisteme taraf bir ülkeye EUR-MED DolaĢım Belgesi eģliğinde yaptıkları ihracatta üretimde kullandıkları 3. ülke menģeli girdiler için öngörülen gümrük vergilerini ödemek zorundadır. EUR.1 DolaĢım Belgesinde üretime katkı sağlayan ülkeler belirtilmez,eur-med DolaĢım Belgesinde ise eģyanın üretiminde kümülasyona taraf ülkeler gösterilir.

110 PAAMK-EUR-MED BELGESĠ DÜZENLENMESĠ Bir Akdeniz ülkesine ihracatta, ticaretin daha önceki aģamalarında yapılan sevkiyatlarda mutlaka EUR-MED DolaĢım Belgeleri düzenlenmiģ ve imalatta kullanılan 3. ülke menģeli ürünler için öngörülen gümrük vergilerinin tahsil edilmiģ, firmaya herhangi bir Ģekilde geri ödeme yapılmamıģ olması, PAAMK Sisteminin temel kuralıdır. EUR-MED DolaĢım Belgelerinin özelliği, ticaretin daha önceki aģamalarında sevkiyat konusu eģyanın hangi ülkeler menģeli girdilerin kümüle edilmesi suretiyle üretildiğini, bir baģka ifadeyle eģyanın üretiminde kümülasyona ve/veya sevkiyata taraf ülkeleri göstermesidir.

111 PAAMK-EUR.MED BELGESĠ DÜZENLENMESĠ Türkiye, Tunus, Fas, Ġsrail, Suriye, Mısır ve Ürdün arasındaki tercihli ticarette; PAAMK Sistemine dahil ülkelerden biri menģeli maddelerle kümülasyon uygulanması veya, PAAMK Sistemine dahil ülkelerden birine ihraç edilecek ürünlerin imalatına yönelik kümülasyon çerçevesinde madde olarak kullanılması veya, Ürünlerin varıģ ülkesinden, PAAMK Sistemine dahil diğer ülkelerden birine yeniden ihraç edilmesi, Türkiye, Topluluk ve EFTA Devletleri arasındaki tercihli ticarette; Akdeniz ülkelerden biri menģeli maddelerle kümülasyon uygulanması veya, Akdeniz ülkelerinden ihraç edilecek ürünlerin, kümülasyon çerçevesinde madde olarak kullanılması veya, Ürünlerin varıģ ülkesinden, Akdeniz ülkelerden birine yeniden ihraç edilmesi, durumunda düzenlenir.

112 EUR.1 ve NEDEN EUR.MED KULLANMA KOġULLARI ARALARINDAKĠ FARK

113 NEDEN EUR.1? NEDEN EUR.MED? 1- PAN AVRUPA MENġE KÜMÜLASYON SĠSTEMĠ NDE; Tüm ülkeler aynı menģe kurallarını uyguluyorlar. (Geri ödeme yasağı hepsi için geçerli) Pan Avrupa Ülkelerinin tamamı birbirleri arasında STA larını yürürlüğe koydular. 2- PAN AVRUPA AKDENĠZ MENġE KÜMÜLASYON SĠSTEMĠ NDE Ġkili ticarette farklı kurallar mümkün. (Geri ödeme yasağı ikili ticarette uygulanmaz ve Ancak PAMK Ülkeleri arasında her zaman uygulanır.) Pan Avrupa Akdeniz Ülkelerinin tamamı birbirleri arasında STA larını yürürlüğe koymadılar.

114 PAN AVRUPA ÜLKELERĠ ARASINDAKĠ TĠCARETTE EUR-MED DOLAġIM BELGESĠNĠN KULLANIMI NE ZAMAN ZORUNLUDUR? EĞER TÜRKĠYE DE, ĠHRAÇ KONUSU BĠR EġYANIN ÜRETĠMĠNDE AKDENĠZ ÜLKELERĠNĠN BĠRĠ VEYA DAHA FAZLASINDAN STA KAPSAMINDA ĠTHAL EDĠLMĠġ MENġELĠ GĠRDĠ KULLANILIYORSA EUR.MED DOLAġIM BELGESĠ KULLANMAK ZORUNLUDUR.

115 PAN AVRUPA ÜLKELERĠ ARASINDAKĠ TĠCARETTE EUR.MED DOLAġIM BELGESĠNĠN ZORUNLU KULLANIMI EUR.MED TÜRKİY EUR.MED İSRAİL TUR İsviçre E iplik kumaş İSVİÇRE Cumul. Applied with Israel

116 ĠKĠLĠ TĠCARETTE GERĠ ÖDEME ĠMKANI VE MENġE ĠSPATI ABD Vergi iade TUR EUR.1 1 FAS X AB ABD TUR FAS AB Vergi iade yok EUR.MED

117 PAN AVRUPA ÜLKELERĠ ARASINDAKĠ TĠCARETTE EUR.1 DOLAġIM BELGESĠ KULLANILIRSA NE OLUR? EĢyalar Türkiye nin STA nın olduğu bir Akdeniz Ülkesine kümülasyon kapsamında (aynı halde veya yetersiz iģçilik ve iģlemin ötesinde bir iģleme tabi tutularak) tercihli rejimden yararlanmak üzere yeniden ihraç edilemez! Tercihli rejimden yararlanmak üzere yeniden ihraç edilebilmesi için ithal edilen girdilerin yeterli iģçilik ve iģleme tabi tutulması gerekmektedir! Tercihsiz rejim kapsamında ihracat her zaman mümkündür.

118 PAMK Ülkeleri Arasındaki Ticarette EUR.1 DOLAġIM BELGESĠ Kullanılırsa eģyalar Türkiye nin Sta sının Olduğu Bir Akdeniz Ülkesine Aynı Halde Veya ĠĢlendikten Sonra tercihli rejim kapsamında kümülasyondan faydalanılarak yeniden Ġhraç Edilemez! AB EUR.1 İSVİÇRE EUR.1 TÜRKİYE X FAS AB EUR.MED İİSVİÇRE EUR.MED TÜRKİYE EUR.MED FAS

119 Bir PAMK Ülkesinden Türkiye ye örneğin Norveç ten Türkiye ye EUR.1 DolaĢım Belgesi ile ithal edilen girdiler Türkiye de kümülasyon çerçevesinde iģlenip bir Akdeniz ülkesine tercihli rejimden yararlanmak üzere ihraç edilemez. Norveç KUMAŞ EUR.1 TURKİYE Gömlek X İSRAİL Norveç KUMAŞ EUR.MED TURKİYE Gömlek EUR.MED İSRAİL NO-CUMULATION APPLIED Cumulation Applied with EFTA

120 PAN AVRUPA ÜLKELERĠ ĠLE AKDENĠZ ÜLKELERĠ ARASINDAKĠ TĠCARETTE EUR.MED KULLANIMI Bir PAAMK ülkesi örneğin Türkiye ile bir Akdeniz ülkesi örneğin Ġsrail arasında kümülasyon yapılmıģsa Hiçbir ülkeyle kümülasyon yapılmamıģsa Ġmalatta kullanılan 3. ülke menģeli girdilerin vergisinin mutlaka ödenmesi gerekiyorsa

121 PAAMK-EUR.MED ġirketler bir ihracat esnasında, EUR.1 veya EUR- MED DolaĢım Belgeleri düzenlemeleri durumda, girdilerin temin edildiği ülke ile ihracatın yapıldığı ülkeler arasında PAAMK çerçevesinde STA olup olmadığına dikkat etmelidirler. STA ağı yoksa kullanılan girdiler 3. ülke menģeli olarak iģleme tabi tutulur.

122 PAAMK KAPSAMINDA TÜRKĠYENĠN KÜMÜLASYON UYGULAMASI AT-Türkiye 1/95 Sayılı Ortaklık Konseyi Kararı çerçevesinde Gümrük Birliği kapsamı ürünlerin kümülasyonu 27 Temmuz 2006 tarihi itibariyle geçerlidir. -Avrupa Topluluğu - Türkiye Ortaklık Konseyi'nin 19 Aralık 2006 tarih ve 3/2006 Sayılı Kararı ile tadil edilen Tarım Ürünleri Ticaret Rejimine ĠliĢkin 25 ġubat 1998 tarih ve 1/98 Sayılı Avrupa Topluluğu - Türkiye Ortaklık Konseyi Kararı kapsamı tarım ürünlerinin kümülasyonu 1 Mart 2007 tarihi itibariyle geçerlidir. -Türkiye Cumhuriyeti ile Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu (AKÇT) Arasında Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğunu Kuran AnlaĢmanın Yetki Alanına Giren Ürünlerin kümülasyonu 1 Mart 2009 tarihi itibariyle geçerlidir.

123 BÖLGESEL KÜMÜLASYON PAAMK Sistemi yerine ikame edilen Bölgesel Kümülasyon iliģkin çalıģmalar AB tarafından tamamlanmıģ ve buna iliģkin anlaģma 26 ġubat 2013 tarihli AB Resmi Gazetesinde yayımlanmıģtır. Türkiye nin uyum çalıģmaları devam etmektedir. Buna iliģkin Kanun TBMM tarafından kabul edilerek yayımlanmıģtır.

124 BATI BALKAN MENġE KÜMÜLASYON SĠSTEMĠ

125 BATI BALKAN MENġE KÜMÜLASYON SĠSTEMĠ Batı Balkan menģe kümülasyonu sistemi; Türkiye, AB, Batı Balkan ülkeleri Arnavutluk, Bosna-Hersek,Makedonya, Karadağ ve Sırbistan nın dâhil olduğu çapraz menģe kümülasyonu esasına dayalı serbest ticaret alanı sistemidir. Bu kapsamda, Türkiye, AB (sadece Gümrük Birliği kapsamındaki ürünler için), Arnavutluk, Bosna-Hersek, Makedonya, Karadağ ve Sırbistan arasında çapraz menģe kümülasyonu uygulanabilmektedir. Batı Balkan menģe kümülasyonu sistemi, Türkiye nin 4 Kasım 2011 tarihinde imzaladığı Pan Avrupa Akdeniz Tercihli MenĢe Kuralları Hakkında Çok Taraflı Bölgesel SözleĢme ile PAAMK sisteminin bir parçası hale gelmektedir. Diğer bir ifadeyle Çok Taraflı Bölgesel SözleĢme, PAAMK sistemini Balkan ülkelerine de teģmil etmektedir.

126 BATI BALKAN SĠSTEMĠNDE MENġE KURALI AĢağıda belirtilen ürünler Taraf ülkelerden biri menģeli kabul edilir: a) Tamamen ilgili Taraf ülkede elde edilen ürünler. b) Ġlgili Taraf ülkede yeterli iģçilik veya iģleme tabi tutulmuģ olmaları kaydıyla, tamamen elde edilmemiģ maddeler ihtiva ederek anılan Taraf ülkede elde edilmiģ ürünler. Üretimde kullanılan menģeli girdilerin yeterli iģçilik ya da iģlemden geçmeleri koģulu aranmaz.

127 BATI BALKAN MENġE KÜMÜLASYON SĠSTEMĠNE TABĠ OLAN/OLMAYAN ÜRÜNLER VE MENġE ĠSPAT BELGELERĠ Topluluk MenĢeli Sanayi Ürünleri ve ĠĢlenmiĢ Tarım Ürünleri kümülasyona tâbi olup, 1. Tarım ürünleri 2. AKÇT ürünleri kümülasyonun dıģındadır. Taraf ülkelerden biri menģeli ürünler, diğer bir Taraf ülkeye ithal edilmeleri sırasında, aģağıdaki belgelerden birinin ibrazı üzerine AnlaĢmadan yararlanır: a) EUR.1 dolaģım belgesi, b) Fatura beyanı.

128 MENġE KÜMÜLASYONU SĠSTEMĠ KAPSAMI EġYANIN SERBEST DOLAġIM ÖZELLĠĞĠ (1) Pan-Avrupa Akdeniz MenĢe Kümülasyon Sistemi veya Batı Balkan MenĢe Kümülasyon Sistemi kapsamında yer alıp, hem Toplulukla hem de Türkiye ile çapraz kümülasyon imkanı bulunan ülkelerden birine Topluluktan ihraç edildikten sonra, o ülkede hiçbir iģçilik veya iģleme tabi tutulmaması ya da yalnızca yetersiz iģlem veya iģçiliğe tabi tutulması nedeniyle Topluluk menģeini koruyan sanayi veya iģlenmiģ tarım ürünlerine, o ülkede düzenlenen menģe ispat belgeleri eģliğinde Türkiye ye ithal edilmesi durumunda, doğrudan Topluluktan A.TR DolaĢım Belgesi eģliğinde gelmesi halinde tabi olacağı tercihli tarife uygulanır. (2) Birinci fıkra hükümlerine benzer bir Ģekilde, Pan- Avrupa Akdeniz MenĢe Kümülasyon Sistemi veya Batı Balkan MenĢe Kümülasyon Sistemi kapsamında yer alıp, hem Toplulukla hem de Türkiye ile çapraz kümülasyon imkanı bulunan ülkelerden birine Türkiye den ihraç edildikten sonra, o ülkede hiçbir iģçilik veya iģleme tabi tutulmaması ya da yalnızca yetersiz iģlem veya iģçiliğe tabi tutulması nedeniyle Türkiye menģeini koruyan sanayi veya iģlenmiģ tarım ürünlerine, o ülkede düzenlenen menģe ispat belgeleri eģliğinde Topluluğa ithal edilmesi durumunda, doğrudan Türkiye den A.TR DolaĢım Belgesi eģliğinde gelmesi halinde tabi olacağı tercihli tarife uygulanır.

129 TÜRKĠYE ĠLE AVRUPA TOPLULUĞU ARASINDA GÜMRÜK BĠRLĠĞĠ KAPSAMINDA SERBEST DOLAġIMDA BULUNAN EġYANIN TERCĠHLĠ MENġE STATÜSÜNÜN KANITLANMASI Serbest dolaģımda bulunan eģyanın tercihli menģe statüsü: Gümrük Birliği kapsamında serbest dolaģımda bulunan eģyanın Türkiye ve Topluluğun aynı menģe kuralları ve gümrük vergilerinin geri ödenmesi ile bunlardan muafiyet tanınmasını yasaklayan hükümleri içeren serbest ticaret anlaģmaları çerçevesinde,pan-avrupa Akdeniz MenĢe Kümülasyon Sistemi veya Batı Balkan MenĢe Kümülasyon Sistemine taraf ülkelerden birine ihraç edilmesi mümkündür. Bu çerçevede Gümrük Birliği kapsamında serbest dolaģımda bulunan, Pan-Avrupa Akdeniz MenĢe Kümülasyon Sistemi veya Batı Balkan MenĢe Kümülasyon Sistemine taraf ülkelerden biri menģeli eģya aynı halde veya iģlendikten sonra sistemde yer alan diğer ülkelere ihraç edilirken EUR.1 DolaĢım Belgesi, EUR-MED DolaĢım Belgesi, Fatura beyanı veya EUR- MED fatura beyanı düzenlenebilmesi için serbest dolaģımda bulunan eģyanın menģe statüsünün TEDARĠKÇĠ BEYANIYLA kanıtlanması gerekmektedir.

130 TEDARĠKÇĠ BEYANI Tedarikçi beyanı gümrük idaresince vize edilmez.tedarikçi beyanı uzun dönemli de (1 yıl) olabilir. Tedarikçi beyanı alıcının talebine istinaden, Gümrük Birliği kapsamında serbest dolaģımda bulunan söz konusu eģyanın; a) Türkiye den Topluluğa veya Topluluktan Türkiye ye ihracatı esnasında veya b) Türkiye den Topluluğa veya Topluluktan Türkiye ye ihracatın yapılmasının ardından söz konusu eģyanın aynı halde ve iģlenmesinin ardından Pan-Avrupa Akdeniz MenĢe Kümülasyon Sistemi veya Batı Balkan MenĢe Kümülasyon Sistemine taraf bir ülkeye yeniden ihraç edilmesi amacıyla menģe ispat belgesi düzenlenmesi talebine istinaden tedarikçi tarafından düzenlenir ve Türkiye veya Topluluktaki alıcısına verilir. EĢyanın tedarikçisi, söz konusu eģyanın üreticisi olabileceği gibi alıcısı da olabilir. Bu durumda her tedarikçi ticarete konu olan aynı halde veya iģledikten sonra Türkiye veya Topluluktaki alıcısına ihraç edilen eģyanın tercihli menģe statüsünü beyan ederken kendi tedarikçisi veya tedarikçilerinden aldığı beyana veya beyanlara dayanabilir.

131 Tedarikçi Beyanının Kullanımı 1/1999 sayılı Karar:PAMK EUR. 1 AB İplik A.TR. TR Giyim İsviçre 1/2006 sayılı Karar:PAAMK EUR-MED AB İplik A.TR. TR Kumaş Fas