YAZILIM KURULUMU ve SİSTEM İYİLEŞTİRME

Transkript

1 YAZILIM KURULUMU ve SİSTEM İYİLEŞTİRME

2 Veri (data) sayılar, rakamlar, sözcükler, metinler, resimler, olaylar vb. biçiminde temsil edilen ham gerçekliklerdir. Veriler gözlem, araştırma, deney, ölçüm ve sayım gibi değişik yöntemlerle elde edilir. Ölçüm ya da sayım yolu ile toplanan ve sayısal bir değer ifade eden veriler nicel veriler, sayısal bir değerle gösterilemeyen veriler ise nitel veriler olarak adlandırılır. Verilerin değişik türleri vardır: Sayısal veriler: Rakamlar (0-9), harfler (a-z, A-Z) ve diğer özel karakterler (%&/^! vb.) Görüntüsel veriler: Grafiksel gösterimler, resimler ve fotoğraflar. Ses verileri: Her türlü sesler, melodiler ve müzikler. Video verileri: Hareketli görüntüler.

3 Enformasyon (Information), verinin belli bir formülle düzenlenerek anlamlı hâle dönüştürülmesidir. Başka bir deyişle veriler; özetleme, hesaplama, sınıflandırma, gruplandırma ve analizler aracılığıyla enformasyona dönüştürülmektedir. Yani veriler, düzenli ve anlamlı ilişkiler çerçevesinde bir araya getirildiğinde önem kazanarak enformasyona dönüşürler. Bilgi (Knowledge); olguları ve olayları tanıma, anlama ve özellikle açıklamaya yönelik, eğitim, gözlem, araştırma veya deneyim yoluyla elde edilen ve bütün bunların insanın zihinsel değerlendirmesi neticesinde ortaya çıkan olgular veya fikirlerdir (Gürak, 2006: 4).

4 Yukarıda verilen tanımlara bakarak bilgi ile ilgili şu genellemeler yapılabilir: (Çapar, 2005: ). Bilginin temelini veri ve enformasyon oluşturur. Bilgi enformasyonun rasyonel bir biçimde akıl süzgecinden geçmesi, yorumlanması ve kullanılmasıyla ortaya çıkar. Bilgi karar verme; planlama, karşılaştırma, değerlendirme, analiz, tahmin, tanı vb. yaşamın her alanına dayanarak oluşturulacak eylemlerin ve uygulamaların temelini teşkil eder.

5 Bilgelik (wisdom) ise bir refleks hâlini almış bilgi, içgüdüsel olarak doğruyanlış, iyi-kötü ayrımını yapabilme yetisi olarak açıklanabilir. Başka bir bakış açısıyla, değişen şartlar çerçevesinde ileriyi görebilme yeteneğine sahip olmaktır. Bilgelik, bir ihtisas alanındaki tecrübelerin toplamıdır. Bilgelik ayrıca, sağlıklı değerlendirme ve karar verme konusunda bilginin nasıl kullanacağı konusundaki anlayış olarak da tanımlanmaktadır (Montano, 2004: 302). Bilgelik, tecrübeden doğan, olağan dışı etmenleri ve alışılmadık sonuçları görmek amacıyla görünen durumun ardındakini görecek bir önsezi yeteneğini gerektirir (Thierauf J.R., 2006: 5).

6 Örnek 1: Bir öğrenci veri tabanındaki ad, soyad, doğum yeri, öğrencilerin her birinin Yönetim Bilgi Sistemleri dersinden aldığı notlar, öğrencilerin bölüme giriş puanları, mezun oldukları lise türleri vb. gerçeklikler veri; Öğrenci listesi, notlar, harf notları, sınıf ortalamasından oluşan liste enformasyon; Öğrencilerin mezun olduğu lise ya da üniversiteye giriş puanına göre başarı durumlarının analiz edilerek bir örüntü çıkarılması bilgi; Bu örüntüleri çıkarabilme yetisi, programlama bilgisi ve analiz ve yorumlama yeteneği ise bilgelik olarak düşünülebilir.

7 Örnek 2: Otomobil kullanmakta olan bir şoförü göz önünde bulundurursak, hız değerini veri olarak kabul edebiliriz. Hız limitinin yerleşim yerlerinde 50 km, bölünmüş yollarda 110 km ve otoyolda 120 km olması enformasyon, şoförün otomobili kullandığı yolun durumuna göre hızını artırıp azaltması gerektiğini bilmesi ya da hız limitlerini aştığında ceza yiyeceğinin farkında olması bilgi ve genel olarak şoförlük bilgisine sahip olması bilgelik olarak nitelendirilebilir. Çünkü şoförlük bilgisi; vites değiştirme, yol kontrolü, direksiyon hâkimiyeti, motor bilgisi, diğer sürücülerin nasıl davranacağına ilişkin sezgi vb. gibi yığınla bilgi birikimine sahip olunmasını gerektirir.

8

9

10 Bilgi Teknolojisi Bilgi teknolojisi, bilginin üretilmesi, toplanması, biriktirilmesi, işlenmesi, yeniden elde edilmesi, yayılması ve korunmasını sağlayan ve bunlara yardımcı olan araçlardır. Bilgi teknolojisi; bilginin toplanması, işlenmesi, depolanması, iletişim ağları aracılığıyla bir yerden bir yere iletilmesi, kullanıcıların hizmetine sunulması, yönetilmesi, saklanması ve güvenliğinin sağlanması ile söz konusu sistemlerde saklanan bilgiye erişim kurallarının belirlenmesinde yararlanılan yazılım ve donanım teknolojilerini kapsayan bir bütündür.

11 SİSTEM NEDİR? Sistem, bir ya da daha çok amaca veya sonuca ulaşmak üzere aralarında ilişkiler olan fiziksel ya da kavramsal birden çok bileşenin oluşturduğu bir bütündür. Bu tanımdan amaç, birden çok bileşen, bileşenler arası ilişkiler ve bütün olmak üzere sistemin dört temel unsuru ortaya çıkmaktadır. Sistemin özellikleri aşağıdaki gibi sayılabilir: Sistemi çevresinden ayıran bir sınır bulunur. Kendinden küçük alt sistemlerden oluşur. Sistemi oluşturan ögeler arasında karşılıklı bağımlılık vardır. Sistem ve ögeler bir amaç için bir arada bulunur. Sistem, sistem öğelerinin aritmetik toplamı değil, organik bir toplamıdır, yani bütün parçaların toplamından büyüktür. BİLGİ SİSTEMİ NEDİR? Bilgi sistemi; bilgisayarlar, yazılımlardan oluşan ve bilgiyi toplayan, saklayan, işleyen ve yorumlayan bir sistem olarak tanımlanabilir. Bilgi sistemleri; girdi, işleme, çıktı ve geri besleme olmak üzere dört unsurdan oluşur.

12

13 SİSTEM, SİSTEMLERİN TÜRLERİ Sistemleri türleri aşağıdaki gibi sıralanabilir. Ancak bunların dışında, doğal sistemler, yapay sistemler, deterministik sistemler, probabilistik sistemler gibi başka sistem türleri de sayılabilir. Açık Sistemler: Çevresiyle ilişkileri olan, haberleşen, birbirlerini etkileyen ve değiştirilebilen sistemlere denir. Açık sistemlerde sistemin çevresinden sürekli bir girdi akışı söz konusudur ve dinamik bir özellik gösterirler. Çevresinde meydana gelen değişmelere ayak uydurmak için iç bünyelerinde de değişiklikler yapmak suretiyle dengelerini korurlar. Kapalı Sistemler: Çevresindeki sistemlerden etkilenmeyen sistemlerdir. Kapalı sistemlerde sistemin sadece iç işleyişi ile ilgili faktörler dikkate alınıp dış faktörler yok sayılır. Soyut Sistemler: Tüm elemanları kavramlardan oluşan sistemlerdir. Somut Sistemler: En az iki elemanı nesnelerden oluşan sistemlerdir. Dinamik Sistemler: Zaman içerisinde değişim gösteren sistemlerdir. Statik Sistemler: Zamana bağlı olarak değişim göstermeyen sistemlerdir.

14 Sistemin Bozulması (Entropi) Bir sistemde faaliyetlerin bozulması, dengenin kaybolması ve sonunda sistemin durması yönünde bir eğilim vardır. İşte bu eğilime entropi denir. Açık sistemler, çevrelerinden aldıkları bilgi, enerji ve malzeme ile entropiyi durdurarak onun etkilerini negatif duruma getirebilirler. Çünkü açık sistemlerde sürekli bir girdi, çıktı ve geri bildirim vardır. Açık sistemlerin dışarıdan aldığı yardımla bünyesindeki karmaşıklık ve bozukluk eğilimini, yani entropinin neticelerini ortadan kaldırmasına "negatif entropi (negentropi) denir.

15 15

16 16

17 17

18 Bilgisayar Sistemi Mimarisi

19 Bilgisayar Sistemi Mimarisi

20 Bilgisayar Sistemi

21 Sistem Yazılımı Sistem yazılımı, bilgisayar ve aygıtlarının çalışmasını kontrol eden ve sürdüren programlardan oluşur. İşletim sistemleri Yardımcı programlar 21 Bilgisayarların Keşfi 2010: Dijital Dünyada Yaşamak Bölüm 8

22 Bilgisayarların Keşfi 2010: Dijital Dünyada Yaşamak Bölüm 8 22

23 İşletim Sistemleri Karşılaştırma 23 Bilgisayarların Keşfi 2010: Dijital Dünyada Yaşamak Bölüm 8

24 İŞLETİM SİSTEMLERİ İşletim sistemi, bilgisayarın donanım kaynakları arasındaki tüm aktiviteleri koordine etmek için gerekli talimatların bir arada çalıştığı programlar setidir. Bilgisayarı başlat ve kapat Kullanıcı arayüzü sağla Programları yönet Belleği yönet Görevleri düzenle Aygıtları düzenle İnternet bağlantısı oluştur Monitör performansı Yardımcı programlar sağla Otomatik olarak güncelle Ağı kontrol et Güvenliği yönet 24 Bilgisayarların Keşfi 2010: Dijital Dünyada Yaşamak Bölüm 8

25 İŞLETİM SİSTEMİNİN İŞLEVLERİ İşletim sistemleri, kullanıcıların aşağıdakileri yapmalarına izin verirler: Dosya yönetimi Dosyaların aranması Görsellerin gösterimi Bilgisayarın korunması Programların kaldırılması Disklerin temizlenmesi Disklerin birleştirilmesi Problemlerin teşhis edilmesi Dosya ve disklerin yedeklenmesi Ekran koruyucuların ayarlanması 25 Bilgisayarların Keşfi 2010: Dijital Dünyada Yaşamak Bölüm 8

26 İşletim Sistemi Nedir? Bir bilgisayar sistemi, bir veya birden fazla işlemci (CPU), gerçek bellek (RAM), saatler, terminaller, diskler, bilgisayar ağı(network) birimleri, yazıcı üniteleri, CD sürücüsü, disket ve teyp üniteleri gibi I/O ünitelerinden oluşmaktadır. İşletim sistemi, üzerinde çalıştığı donanım biriminin doğrudan denetimi ve yönetiminden, temel sistem işlemlerinden ve uygulama programlarını çalıştırmaktan sorumlu sistem yazılımıdır. İşletim sistemi, üzerinde çalışan uygulamaların belleğe, disk ve diğer aygıtlara erişimini sağlamak, birden çok yazılım aynı anda çalıştığında kaynak yönetimini yürüterek birbirleri ile çakışmamalarını sağlamaktan sorumludur.

27 İşletim Sistemi Nedir?

28 Uygulama Yazılımları Ofis İşletim Sistemi Grafik Video İstatistik Linux Windows 10 MacOSX Donanım CPU HDD Main board Administrator, Kullanıcı, Misafir

29

30 İşletim Sistemi Nedir? İşletim sistemi; bilgisayar sistemini oluşturan donanım ve yazılım nitelikli kaynakları kullanıcılar arasında kolay, hızlı ve güvenli bir işletim hizmetine olanak verecek biçimde paylaştırırken bu kaynakların kullanım verimliliğini en üst düzeyde tutmayı amaçlayan bir yazılım sistemidir. Bir bilgisayar sistemindeki MİB, bellek, soyut bellek, G/Ç aygıtları ve dosyalar gibi kaynakları kontrol eden program modülleri topluluğudur. Bu modüller sistemin daha etkili ve performanslı kullanılmasını sağlar. Bunlar kullanıcı ve donanım arasında bir arabirim gibi çalışırlar.

31 İşletim Sistemi Nedir? Bir işletim sistemi şu fonksiyonları yerine getirebilmelidir: 1. İşleri sıraya koymalıdır 2. İşi kontrol eden dili yorumlayabilmelidir 3. Hata durumlarında ilgili işlemleri sonuçlandırmalıdır 4. Giriş/Çıkış işlemlerini sonuçlandırmalıdır 5. Kesmelerin gereğini yerine getirmelidir 6. İşlerde öncelik tanıyabilmelidir 7. Kaynakları kontrol etmelidir 8. Kullanıcıların birbirlerinin haklarına müdahalelerini önlemelidir 9. Bilgisayara birden fazla erişim sağlamalıdır 10. İyi bir ara yüzü olmalıdır 11. Bilgisayar kaynaklarının hesabını tutmalıdır. 12. Bilgileri uzun vadede saklamalıdır.

32 İşletim Sistemi Nedir? Kaynakların Paylaşımı (Resource Sharing) Sistem, sistem kaynaklarını belli bir hiyerarşi içinde kullanıcının hizmetine sunar. Bir işletim sisteminde paylaşılan kaynaklar ise şunlardır: Merkezi işlem birimi, Bellek, Giriş/Çıkış birimleri gibi donanım elemanları, Dosyalar ve klasörler, yazılımlar; uygulama programları, çeşitli programlar. Kaynak paylaşımı yapılmasının nedenleri 4 faktör söylenebilir: Maliyet: Her kullanıcıya birbirinden bağımsız kaynak sağlamak zordur. Birinin geliştirdiği bir programı veya uygulamayı diğerleri de kullanabilir Aynı veri tabanı birden fazla kullanıcı tarafından kullanılabilir Bir programın birden fazla kullanıcı tarafından kullanılarak depolama birimlerinden tasarruf sağlanır ve geçersiz kaynak kullanımının önüne geçilebilir

33 İşletim Sistemi Yapısı

34 İşletim Sistemi İşlemleri Nelerdir? İşletim sisteminin paylaşım işlemini gerçekleştirebilmek için ise şu görevleri yerine getirmesi gerekir: a) Giriş/Çıkış İşlemleri: Kullanıcıdan bağımsız donanıma bağlı değişen G/Ç işlemlerini yerine getirme. b) Bellek İşlemleri: Makinedeki fiziksel bellekten farklı olarak kullanılan soyut bir bellek imkanı sunmalıdır. c) Dosya Sistemi: Soyut makinelerin çoğu program ve verilerin saklanması için bir dosya sistemi içerir. Kullanıcının bu bilgilere ulaşımı, adresler yerine sembolik isimlerle sağlanır. d) Koruma ve hata kontrolü: Kullanıcıların birbirlerinin alanlarına müdahale etmeleri önlenmeli ve kişisel bilgilerin güvenli bir şekilde saklanması için koruma sağlanmalıdır. e) Program kontrolü: Soyut bir makine kullanıcıya program ve işlemler üzerinde işlem yapmaya izin verir. f) Etkileşim: İşletim sistemi kullanıcılar arasında karşılıklı etkileşim olanağı verir.

35 İşletim Sistemi

36

37 Android İşletim Sistemi Mimarisi

38 IOS İşletim Sistemi Mimarisi

39

40

41

42

43

44

45

46

47 DAHA İYİ PERFORMANS İÇİN WİNDOWS'U EN İYİ DURUMA GETİRMEK İÇİN Bilgisayarlar yeni alındıklarında ne kadar hızlı veya parlak olurlarsa olsunlar, zaman içerisinde hepsi yavaşlar. Geçen yıl satın aldığınız son teknoloji bilgisayar bir düzine program yüklemenizden, casus yazılım önleme ve virüsten koruma araçları yüklemenizden ve miktarı belli olmayan gereksiz dosyaları Internet'ten indirdikten sonra hız kaybedebilir. Performans sorunu gidericisini deneyin Hiç kullanmadığınız programları silin Başlangıçta çalışan program sayısını sınırlayın Sabit diskinizi birleştirme Sabit diskinizi temizleme Aynı anda daha az program çalıştırın Görsel efektleri kapatma Düzenli olarak yeniden başlatma Daha fazla bellek ekleme Virüsleri ve casus yazılımları denetleme Bilgisayarınızın hızını denetleme

48 Bulut Bilişim nedir? "Bulut bilişim, sınırlı bir yönetim çalışmasıyla veya bir servis sağlayıcının desteğiyle hızlı bir biçimde tahsis edilebilen ve devreye sokulabilen, konfigürasyonu yapılabilir Bilişim Teknolojileri kaynaklarının (örn; ağlar, sunucular, depolama sistemleri, uygulamalar ve servisler) yer aldığı paylaşımlı bir havuza, kolay ve isteğe bağlı bir şekilde ağ üzerinden erişim sağlayan bir modeldir." Bu tanıma göre bulut bilişim; çalıştırdığımız uygulama ve yazılımların kendi bilgisayarımızda değil de, internet üzerinden erişime açık olan ve dünyanın herhangi bir yerinde olabilen farklı sunucular üzerinden çalıştırılmasıdır. Bir yazılımın bilgisayarımızda değil de uzaktaki bir veri merkezinde bulunan sunucu üzerinde çalıştırılmasının en önemli nedeni yüksek bir iş gücü elde edilmesi ve artan iş ortamı verimliliğidir. Diğer yandan bilgisayar kullanıcıları da belli bir ofise veya işyerine bağlı olmaksızın kurulum gerekmediği için dünyanın her yerinden bulut bilişim hizmetlerine erişim sağlayabilmektedir.

49 Bulut bilişim Hizmet Modelleri 3 adet olup bunlar özetle şöyle sıralanabilir; Yazılım Hizmeti-(Software as a Service (SaaS)): Uygulamaların bulut şebekesi üzerinden kullanıma sunulmasıdır. Kullanıcının network, işletim sistemleri ve depolama üzerinde kontrolü yoktur. Ancak sınırlı olarak kullanıcı özelinde bazı uygulamaların özelleştirmelerine izin verilmektedir (Office 365 vb.). Platform Hizmeti-(Platform as a Service (PaaS)): Kullanıcılara uygun platformun sunulmasıdır. Kullanıcı, platform üzerinde kendi yazılım ve uygulamalarını oluşturup geliştirebilir. Ancak kullanıcının oluşturmuş olduğu yazılım uygulamaları dışında burada da sistem üzerinde herhangi bir kontrolü yoktur (Amazon AWS vb.). Altyapı Hizmeti-(Infrastructure as a Service (IaaS)): Burada kullanıcıya sunulanlar ise, işlem kapasitesi, depolama, network ve diğer temel bilişim ve hesaplama kapasitelerinin tahsisidir. Burada da kullanıcının oluşturduğu yazılımlar üzerinde kontrolü bulunmaktadır (Apple icloud vb.).

50

51

52

53

54

55