- PDF Free Download

Transkript

1 Arzu Kılıç Değerli okurlar, Son günlerde Türkiye de butik müzecilik anlamında önemli gelişmeler kaydedildi. İzmir Konak Belediyesi bir süredir kenti butik müzelerle tanıştırarak İzmirlilerin kültür yaşamını zenginleştiriyor. Konak Belediyesi, bugüne kadar İzmir de 5 butik müze açmış. Ümran Baradan Oyun ve Oyuncak Müzesi, İzmir Mask Müzesi, İzmir Neşe ve Karikatür Müzesi, Radyo ve Demokrasi Müzesi ve İzmir Kadın Müzesi. Kent merkezi odaklı turizm hareketliliğini artıran Konak Belediyesi, ilk butik müze olan Oyun ve Oyuncak Müzesi ni dünyaca ünlü seramik sanatçısı Ümran Baradan ın bağışı ile geçtiğimiz yıllarda açtı. Oyun ve Oyuncak Müzesi, özellikle çocukların yoğun ilgisini çekiyor. Müzede 100 yılın üstünde tarihe sahip oyuncakların yanı sıra sokak oyunları da yer alıyor. Özellikle Karagöz ve Hacivat, kukla gösterileri, origami ve tangram oyun çalışmaları ziyaretçileri bilgilendiriyor. Radyo ve Demokrasi Müzesi nin açılışı için vatandaşlardan eski radyolar toplanmış. Çalışmayacak durumda olanlar tamir edilerek müzeye kazandırılmış. Radyoların, plakların ve pikapların bulunduğu müzede dünyada ilk radyo yayının başladığı 1921 den günümüze kadar teknolojiyle birlikte gelişen radyonun serüveni anlatılıyor. İnteraktif radyoların da bulunduğu odalarda radyolardan dönemin siyasi liderlerinin döneme damgasını vurmuş konuşmalarını dinlemek mümkün. Dönemin siyasi liderlerinin döneme damgasını vurmuş konuşmaları arasında Atatürk ün 10. yıl ve meclis konuşması, Adnan Menderes in Yatsı Ada konuşması, Kenan Evren in darbe konuşması, Deniz Gezmiş in mahkeme savunması vb. yer alıyor. Konak Belediyesi nin İzmir e kazandırdığı butik müzelerin hepsi birbirinden değerli ve anlamlı ancak benim en çok dikkatimi İzmir Kadın Müzesi çekti. Müze, 23 Ocak ta muhteşem bir organizasyon ile açıldı ve basında önemli bir yer aldı. Müze açılışı twitterda dünyada 4 üncü sıradan girerek trendtopic oldu. İzmirliler Kadın Müzesi yle ilgili attığı binlerce tweetle ilk defa bir açılışı dünyada Trend Topic listesine soktu. İzmir Kadın Müzesi, Anadolu kadınının değerini anımsatmak amacıyla açıldı. Müzenin girişinde OCAK SÖYLEŞİ AYLIK BİLİŞİM KÜLTÜRÜ DERGİSİ 131

2 ziyaretçileri, Atatürk ün manevi kızı Nebile Hanım ile dans ettiği fotoğraf karşılıyor. Müzede Anadolu kadının kim olduğu, Ortaçağ da nasıl yaşadığı, Kurtuluş Savaşı nda hangi kadınların uzun süre cephelerde savaştığını, Osmanlı hanımları ve nasıl yaşadıkları, Cumhuriyet in ilk ressamı, ilk fotoğrafçısı, ilk şarkıcısı, ilk tiyatrocusunun adlarını ve yaşamlarına dair kadınımıza dair pek çok şey öğreneceksiniz. Türk kadınlarından; Halide Edip Adıvar, tiyatro ve sinema sanatçısı, ilk kadın film yönetmeni Cahide Sonku, Dar-ül Bedai ye ilk çıkan tiyatro sanatçısı Afife Jale ve Fereya nin maskları yer alıyor. Kadınların toplumsal yaşamdaki direniş ve başkaldırıları da Protesto Odası nda yer alan ilk kadın protestoları öyküleriyle ye alıyor. Bildiğiniz üzere1839 Tanzimat Fermanı ile başlatılan reform çalışmaları toplumun önemli bir bölümünü oluşturan kadınların da konumlarını ve haklarını sorgulamaya başladığı bir dönem olmuştur. Erkeklerle eşit bir toplumda yaşamak, kendi eşlerini ve kendi hayatlarını seçme özgürlüğüne sahip olmak ve hayatlarını etkileyen birçok olayda mücadele etmişlerdir. İşte bu Protesto Oda sında kadınlarımız ve onların haklı mücadelesi sergileniyor. Kadın Müzesi nde ünlü şairimiz Nazım Hikmet in bir bank üzerindeki heykeli Londra daki ünlü Hide Park özgürlük meydanı şeklinde özgürce seslenişlerin şiirsel bir dil ile yapılacağı bir özel bölümü de içeriyor. Koleksiyon Eserler Odası nda Selçuklu, Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemi kadınlarına ait eşyalar, bilgiler, belgeler ve eserler yer alıyor. Türkiye nin tarihinde yer alan öncü kadınların, ünlü kadın sanatçıların fotoğraflarına yer veriliyor. Muazzez İlmiye Çığ, Afet İnan ın kızı Ari İnan, Ayşen Gruda, Nurhan Damcıoğlu, Gürdal Mumcu, Zuhal Yorgancıoğlu, Çolpan İlhan ve merhum Aysel Gürel gibi alanlarında iz bırakan kadınların da özel eşyaları müzede sergileniyor. Konak Belediye Başkanı Dr. Hakan Tartan ve ekibi İzmir in turizmden aldığı payın yükselmesi için büyük bir özveriyle çalışıyorlar. Başkan beye ve ekibine çalışmalarında başarılar diliyorum. Konak Belediye Başkanı Dr. Hakan Tartan ile İzmir Kadın Müzesi hakkında bir söyleşi gerçekleştirdik. Bu arada yolunuz İzmir e düşerse mutlaka İzmir deki butik müzelere uğrayın ve okuma alışkanlığı pek olmayan, teknoloji ile büyüyen çocuklarınızı tarihimiz hakkında bilgilendirin. Keyifli okumalar dilerim OCAK SÖYLEŞİ AYLIK BİLİŞİM KÜLTÜRÜ DERGİSİ 133

3 Ey Türk kadını! İzmir seni unutmadı, u n u t m a y a c a k Türkiye de ilk Kadın Müzesi ni açtıklarını vurgulayan Konak Belediye Başkanı Tartan, Anadolu da yaşamış ve yaşayan kadınların hikâyelerini görünür kılmak, yaratıcılık ve birikimlerini ortaya çıkarmak, özgüvenlerini desteklemek ve geçmişlerine dair özel bir mekân yaratmak amacıyla yola çıktık ve bu müzeyi kurduk dedi. Tartan, erkek egemen dünyaya karşı bir muhalefet stratejisi oluşturmak için kadın müzeleri kurulduğunu söyledi OCAK SÖYLEŞİ AYLIK BİLİŞİM KÜLTÜRÜ DERGİSİ 135

4 Günümüzde toplumsal, kültürel ve siyasal tarih, kadınların emekleri ve yaratıcılıklarını görünür kılarak yeniden yazılmaktadır. Bu sürecin bir parçası olarak kurulan müzemizin amacı, çok renkli ve çok katmanlı bir geçmişe sahip olan Anadolu da yaşamış ve yaşayan kadınların hikâyelerini görünür kılmak, yaratıcılık ve birikimlerini ortaya çıkarmak, özgüvenlerini desteklemek ve geçmişlerine dair özel bir mekân yaratmak amacıyla yola çıktık ve bu müzeyi kurduk. Giriş katının balkonunda tarihte ilklere imza atan Türk kadınlarından; ilk kadın yazarlardan, savaş kahramanı ve siyasetçi Halide Edip Adıvar, tiyatro ve sinema sanatçısı, ilk kadın film yönetmeni Cahide Sonku, Dar-ül Bedai ye ilk çıkan tiyatro sanatçısı Afife Jale ve ilk Halis Ece, ilk kadın Belediye Başkanı Müfide İlhan, dünyadaki ilk kadın askeri pilot Sabiha Gökçen, ilk kadın gazeteci Selma Rıza Hanım, ilk kadın uzman müzeci Seniha Sami Moralı dünyanın ilk kadın yargıtay üyesi Melahat Ruacan, olimpiyatlarda yarışan ilk kadın sporcu Üner Teoman, dünya şampiyonu olan ilk kadın sporcu Tennur Yerlisu, Medeni Kanun ile evlenen ilk kadın Zehra Say. İzmir e 5 yılda 5 butik müze Görevde kaldığım 5 yıl içinde İzmir e 5 butik müze kazandırdım. Ümran Baradan Oyun ve Oyuncak Müzesi, Neşe ve Karikatür Müzesi, İzmir Mask Müzesi, Radyo ve Demokrasi Müzesi ile İzmir Kadın Müzesi. Hepsinin konsepti ve amacı farklı. İzmir in kültürünü yansıtan tarihi yapılar restore edilerek müze haline getirildi. Hem tarihi yapılar kente kazandırıldı hem de kent kültürüne katkı sağlamış olduk. İzmir Kadın Müzesi de 20. yüzyıldan kalma yapı. Kabul, hizmetli ve yaşam alanı olmak üzere üç kattan oluşan tarihi bina 20. yüzyılın ilk yarısına kadar Yahudi ve Türklerin birlikte yaşadığı Basmane nin Tilkilik Semti nde bulunuyor. Bu semtin en gözde yapılarındandır. - İzmir Kadın Müzesi nin kuruluş hikâyesini anlatır mısınız? Müzede, yaptığı işlere imzasını atmış hangi kadınların portreleri yer alıyor? İzmir deki diğer butik müzelerden farkı, amacı nedir? -Erkeklerin yönettiği bir dünyada, yine erkekler tarafından yazılan tarih, kadınların toplumsal ve kültürel varlıklarını yok saymış, etkinliklerini tek bir role ve dar bir alana sınırlamıştır. Oysaki geçmişten bugüne yaşam, kadınların geleneksel eşlik/analık rollerinin dışında da gerçekleştirdikleri etkinlik ve üretimleriyle süregelmiştir. İzmir Kadının Müzesi nin amacı Anadolu da yaşamış ve yaşayan kadınların hikâyelerini görünür kılmak, yaratıcılık ve birikimlerini ortaya çıkarmak, özgüvenlerini desteklemek ve geçmişlerine dair özel bir mekân yaratmak. seramik sanatçısı Füreya Koral ın maskları yer alıyor. Bunun dışında Türkiye ve dünyada ilklere imza atmış ve tarihe geçmiş kadınlarımızın fotoğrafları da müzede yer alıyor. Bu isimlerden bazıları; Dünydaki ilk kadın petrol mühendisi Halide Ural Türktan, ilk kadın savcı Işıl Koçhisaroğlu, ilk dünya güzellik kraliçesi Keriman OCAK SÖYLEŞİ AYLIK BİLİŞİM KÜLTÜRÜ DERGİSİ 137

5 Kadınların toplumsal yaşamdaki direniş ve başkaldırıları Protesto Odası nda - Kadın Müzesi nde ziyaretçileri neler bekliyor? Odaların sırrı nedir? Müzede ünlü şairimiz Nazım Hikmet in bir bank üzerindeki heykeli var. Nazım Hikmet heykeli, Atatürk fotoğrafından sonra müzedeki tek erkek figürü. Nazım Hikmet, kadınlar için neyi ifade ediyor? -Ziyaretçileri çok şey bekliyor. Müzede kadınlarımızın toplumsal yaşamdaki direnişlerinden örnekler anlatılıyor.1828 yılında ekmeğe zam yapıldığını ve İzmirli kadınların çocuklarıyla birlikte sokağa dökülüp protesto gösteri yaptığını ve kadınların isyanı üzerine dönemin valisi Hasan Paşa nın ekmek zammını geri aldığını anlatan dokümanlar ve Gezi olaylarına kadar pek çok protestonun kahramanı kadınlar öyküleriyle birlikte sergileniyor. Londra daki ünlü Hyde Park, özgürlük meydanı şeklinde özgürce seslenişlerin şiirsel bir dil ile yapılacağı bir özel bölümü de içeriyor. Türkiye de tüm sevgi odaklı direnişler Kadın Müzesi nde özel bölümde dillendirilecek. Bu anlamda da müze kadına yalnız değilsiniz mesajı veriyor. Koleksiyon Eserler Odası nda Selçuklu, Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemi kadınlarının; eşyaları, bilgileri, belgeleri ve eserleri yer alıyor. İkinci kata çıkarken yine duvarları çeşitli formlarda kadın maskları süslüyor. İkinci kata çıkan diğer merdivenlerin duvarlarında ise Türkiye nin tarihinde yer alan az önce bahsini ettiğimiz öncü kadınlarımızın fotoğrafları ile yine Türk sinema ve tiyatro tarihine damga vuran ünlü kadın sanatçılarımızın fotoğraflarına yer veriliyor. Muazzez İlmiye Çığ, Afet İnan ın kızı Ari İnan, Ayşen Gruda, Nurhan Damcıoğlu, Gürdal Mumcu, Zuhal Yorgancıoğlu, Çolpan İlhan ve merhum Aysel Gürel gibi alanlarında iz bırakan kadınların da özel eşyaları müzedeki yerini aldı. Nazım Hikmet, sadece kadınlara değil, o memleketine, doğaya ve insana âşıktır Ünlü şairimiz Nazım Hikmet in bir bank üzerindeki oturan heykeli ve Kadınlarımız isimli şiiri ye alıyor. Elbette Nazım Hikmet çok duygusal, kadına değer veren bir şairimiz. Edebiyat tarihimizin en güzel aşk şiirleri yazmıştır. Nâzım Hikmet in aşkları sadece kadınları değildir tabii O memleketine, doğaya, insana kısacası güzel olan her şeye âşıktır. O nedenle Nazım Hikmet de kadınlar için özel bir şairdir diye düşünüyorum. Ayrıca üçüncü bir erkek olarak da Türk Edebiyatı nın en önemli isimlerin biri olan şair, romancı Attila İlhan ın da maskı yer alıyor. - Bildiğimiz kadarıyla dünyanın hiçbir yerinde Erkek Müzesi yok. Açılan bu Kadın Müzesi, Türkiye nin ilk, ancak dünyanın 54. Kadın Müzesi. Sizce, tüm dünyada cinsiyete dayalı müze açılmasının temel dayanakları nelerdir? Neden Kadın Müzesi? Basındaki fotoğraflarda gördüğümüz kadarıyla Müze de bir serbest kürsü var. Kadınlar için bu serbest kürsünün anlamı nedir? -Kadın olmak üretmektir, kadın olmak dayanıklılıktır, kadın olmak güçlü olmaktır, kadın olmak ezilmektir, kadın olmak acı çekmektir, kadın olmak öldürülmektir. Erkek egemen dünyaya karşı bir muhalefet stratejisi olarak kadın müzeleri kurulmuştur. Var olan müzelerdeki tarih yazılımına alternatifler üretmek için ortaya çıktılar. Biz de az önce de söylediğim gibi Anadolu da yaşamış ve yaşayan kadınların hikâyelerini görünür kılmak istedik. Nice zorluklar içinde büyük başarılara imza atmış ilk kadınlarımızı ve dünden bugüne protestolarda en ön saflarda yer alan kadınlarımıza müzemizde yer vererek örnek olmalarını istedik. Kadınlarımızın özgüvenlerini desteklemek ve geçmişlerine dair özel bir mekân yaratmak amacıyla bu müzeyi kente kazandırdık. Artık bu müze kadınlarımıza emanet. Günden güne kadınlarımızın katkılarıyla daha gelişeceğine de inanıyorum. Serbest Kürsü ile kadınlarımız düşüncelerini özgürce dile getirecek Serbest Kürsü alanında kadınlarımız tıpkı Londra daki ünlü Hdye Park özgürlük meydanında olduğu gibi düşünceler burada özgürce dile getirilecek. Kadınlarımız burada her türlü konuyu dile getirip konuşabilecek, eleştirisini yapabilecek. Bu köşe onların OCAK SÖYLEŞİ AYLIK BİLİŞİM KÜLTÜRÜ DERGİSİ 139

6 OCAK SÖYLEŞİ AYLIK BİLİŞİM KÜLTÜRÜ DERGİSİ 141