Sigortacılıkta karapara aklanması

Transkript

1 .kim - Aralık 2006 SAYI: 6 TÜRKİYE SİGORTA VE REASÜRANS ŞİRKETLERİ BİRLİĞİ YAYINIDIR Sigortacılıkta karapara aklanması MASAK tarafından hazırlanan Şüpheli İşlem Bildirim Rehberi nde sigortacılığa ilişkin şüpheli işlemler de sıralanıyor...

2 BAŞKAN dan Sevgili Meslektaşlarım, Çok değil, sadece 6 yıl önce yeni bin yıla girerken, hayat sigortacılığı dahil iki milyar dolar büyüklüğünde bir sektörü konuşuyorduk. Bugün ise, bireysel emeklilik ile birlikte, sekiz milyar dolarlık bir büyüklüğü aştığımız yılının son günlerini tamamlamaktayız. Bu nedenle satış büyümesi, ürün çeşitliliği ve yaygınlaşma açısından önümüzdeki ve sonrası yıllara olumsuz bakabilmek için bir sebep bulamıyorum. Ancak ifa ettiğimiz bu değerli sosyal mesleğin operasyon sonuçları, yani şirketlerimize geri dönen verimi itibarıyla aynı olumlu sözleri söyleyebilmemiz ve den aynı umutlu beklentileri bu rahatlıkla öngörebilmemiz mümkün mü? Hayat dışı sigortacılığımızın ilk 9 aylık sonuçlarından yola çıkarak, son günlerini geçirm ekte olduğumuz yılının, operasyon sonuçları açısından geçen yıldan dahi daha başarısız bir tablo çizeceğini söyleyebilmek zor değil. Genel gider payı yüklenmiş haliyle, teknik sonuçların zarar ifade edeceği anlaşılmakta. Kasko sigortalarındaki zararımıza, bu sene de devlet tarifesindeki yetersizliğinin sonucunda trafik sigortalarında oluşan zarar ilave edildiğinde, oto sigortalarındaki zarar milyon Y T L yi bulacak gibi. Oto dışı sigortalardaki teknik karın operasyon giderleri ile birlikte bu rakamın altında olacağını sanıyoruz. Bu tablo, sektörümüz hayat dışı şirketlerinin, bu sene gerçek bir kazanç sağlamadıklarını, hatta iş yapmak için harcadıkları giderlerin bir kısmını ya özkaynaklarından ya da cironun anlık tortu veriminden karşıladıklarını gösteriyor. Zaten 4 milyar Y T L'ye yakın özkaynak toplamının yıllık getiri oranı da yılında yüzde 6 y ı geçmeyecek gibi gözüküyor. Umuyorum, son iki yılın operasyon sonuçlannın ışığında, özellikle hayat dışı sektörümüz, yeni yılda daki olumsuz teknik sonuçların, şimdiden gelecek yılın hesaplarını negatif olarak etkilediğini de dikkate alarak hiç vakit geçirmeksizin gerekli tedbirleri alırlar ve çabaları gösterirler. Ö te yandan, yılında şirketlerimizin bu olumsuz teknik rağmen, eski yıllara nazaran iş sonuçlarına daha çok önem verdiklerini, bu sonuçların iyileştirilmesi için özellikle hasarın kontrolü ve azaltılması amacıyla daha çok dikkat ve çaba harcadıklarını da memnuniyetle tespit etmekteyiz. Bu amaçla şirketler arası mutabakatın ve bilgi alışverişinin Birliğimiz kanalıyla ulaştığı seviye, gelecek adına gerçekten çok umut vericidir. Birlik olarak yılında, bu çalışmalarımızı şirketlerimize daha fazla veri ve referans sağlayacak şekilde geliştireceğimizi bilmenizi ve bu konudaki her türlü taleplerinizi bize yönlendirmekten çekinmemenizi özellikle rica ederim. Zor, ama sigortacılık adına yüzümüzü kızartmayan bir yılı daha geride bırakıyoruz. Umuyorum önümüzdeki yıl ve yıllar y ı unutturacak kadar verimli ve başarılı geçecektir. Şahsım, Birlik Yönetim Kurulumuz ve çalışanlarımız adına, sigortacılık mesleğine hizmet eden her kişi ve kuruluşa başarılı ve mutlu bir yeni yıl dilerken, nin siz ve sevdiklerinize sağlık ve esenlik getirmesini temenni ediyorum. Saygı ve sevgilerimle,

3 BİRLİKTEN HABERLER O to m o tiv sektörü tem silcileriyle toplantı irlik, ekim ayı içerisinde O to m o tiv Yetkili Satıcıları D ern eği'nin (OY- DER) ev sahipliğinde "Sağlayıcı-Yetkili Satıcı ve Sigorta Temsilcileri T oplantısına katıldı. TSRŞB Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı M urat Balcı, Yönetim Kurulu Üyesi Ertan Fırat, G enel Sekreter Erhan Tunçay ve G enel Sekreter Yardımcısı Erdinç Y urtseven'in d e katıldığı to p la n tıd a, OYDER'in yanı sıra O to m o tiv Distribütörleri Derneği (ODD), O tom otiv Sanayi Derneği (OSD) ve Legal Danışmanlık temsilcileri de hazır bulundu. Toplantıya katılan kurum temsilcileri ortak çalışm alara devam kararı alarak, rekabetin yoğun, tüketicinin ta le p ka r olduğu bu d ö Fotoğraflar Otoban Dergisi nden alınmıştır. n em de öncelikle güven ortamının sağlanm a sı konusunda görüş birliğine vardı. Bu b a ğ la m d a şeffaf ve den e tlen e bilir bir yapının oluşturulması, bilgi alışverişinin hız kazanması a m a cıyla oluşturulan kom iteye TSRŞB adına Genel Sekreter Erhan Tunçay seçildi. 2

4 SİGORTA ARAŞTIRMA VE İNCELEME YAYINLARI-8 Birlik, Avrupa Birliği nde Sigorta Aracıları kitabını yayınladı Avrupa Birliği içerisinde sigorta ve reasürans ürünlerinin dağıtımında sigorta ve reasürans aracılarının önemli bir rolü bulunmaktadır. Bu alandaki Avrupa Birliği mevzuatı sigorta alanındaki tek pazarın düzgün işlemesinin önünde engel oluşturan ve aracıların Avrupa Birliği genelinde serbestçe faaliyet göstermelerini engelleyen bazı sorunları ortadan kaldırmayı hedeflemektedir. Tek sigorta piyasası, sigorta aracılarının AT Antlaşması hükümlerine uygun biçimde Avrupa Birliği genelinde faaliyette bulunabildikleri, serbestçe yerleşerek hizmet sunabildikleri bir piyasadır. Avrupa Birliği içerisinde aracılar sigorta ürünlerinin pazarlanması sürecinde önemli role sahiptirler. Bununla birlikte aracılar S r i sigorta müşterilerinin SS gy özel ihtiyaçlarının tespit edilmesinde, çıkarlarının korunmasında, kendilerine tavsiyelerde bulunulmasında kilit önem taşımaktadırlar. Bu nedenle, tek sigorta piyasasının işleyişinde aracılar temel bir unsur teşkil etmektedirler, t e»» " Sektörümüzün AB düzenlemelerine uyumunu kolaylaştırmak ve müzakere sürecine hazırlıklı olmasını temin etmek amacıyla gerçekleştirilen çalışmalar kapsamında Birlik Genel Sekreter Yardımcısı Doç. Dr. Suna Oksay ve Avrupa Birliği Uzmanı Berna Özşar tarafından, Avrupa Birliğinde Sigorta Aracıları" başlıklı kitap hazırlanmıştır. Çalışmada sigorta aracıları ve aracıların sigorta piyasasındaki rolüne ilişkin genel bir çerçeve çizilmiş, bunu takiben Avrupa Birliği nde sigorta aracılığı faaliyetleri ile bu faaliyetleri düzenleyen ve "Sigorta Aracıları Direktifi olarak da bilinen 2002/92/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi ana noktalarıyla ele alınmıştır. Çalışmanın son bölümünde ise 25 Avrupa Birliği üyesi devlette sigorta aracılığı faaliyetlerini düzenleyen kurallara ilişkin bilgiler verilmiştir. Birlik, CEA-TSRŞB Ortak Konferansı kitabını yayınladı Birlik, Haziran 2006 tarihlerinde Avrupa Sigorta ve Reasürans Federasyonu nun (CEA) 2006 yılı Genel Kurul Toplantılarına ev sahipliği yaptı. Toplantılar kapsamında Birlik ve CEA işbirliği ile Sigorta Sektörü: Avrupa Toplumu ve Ekonomisinin Karşı Karşıya Bulunduğu Sorunlara Çözüm Önerileri konulu bir konferans düzenlendi. Hazine Müsteşarlığı, Avrupa Komisyonu, Avrupa Parlamentosu, IAIS ve Svviss Re den üst düzey yöneticilerin sigorta sektörünün karşılaştığı sorunlar, bu sorunların nasıl bir düzenleyici çerçeve içerisinde çözülebileceği ve sektörün öncelikleri gibi konuları ele aldığı konferansta yapılan sunumlar Birlik tarafından kitap haline getirildi. İngilizce ve Türkçe olmak üzere iki dilde hazırlanan kitap gerek Avrupa gerekse Türk sigorta çevrelerine iletildi. Birlik, 15 Soruda Avrupa Birliği ve Avrupa Birliği Tek Sigorta Piyasası başlıklı bir kitapçık yayınladı Birlik, Türk sigorta sektörünün Avrupa Birliği tek sigorta piyasasına uyum sürecinde, toplumda sigortayla ilgili tüm tarafların, özellikle sigorta şirketi çalışanlarının bilgilendirilmesi amacıyla yürüttüğü çalışmalara devam ediyor. Bu çalışmalar kapsamında Birlik Genel Sekreter Yardımcısı Doç. Dr. Suna Oksay ın editörlüğünde, Avrupa Birliği Uzmanı Berna Özşar tarafından 15 Soruda Avrupa Birliği ve Avrupa Tek Sigorta Piyasası başlıklı bir kitapçık hazırlandı. Kitapçık, Avrupa Birliği ve Tek Sigorta Piyasası hakkında en çok merak edilen konuları 15 soru başlığı altında mercek altına alıyor. Kolaylıkla anlaşılabilir bir dilde hazırlanan kitapçık, müzakere sürecinin etkinliğine ve uyum çalışmalarının başarılı biçimde gerçekleştirilmesine katkı sağlamayı amaçlıyor. Birlik, Mortgage ve Mortgage Sigortaları kitabını yayınladı Birlik, Sigorta Araştırma ve İnceleme Yayınları dizisinin yedinci kitabı olan Mortgage ve Mortgage Sigortalarfm yayınladı. Birlik Genel Sekreter Yardımcısı Doç. Dr. Suna OKSAY ve Hukuk ve Mevzuat Uzmanı Av. Tolga CEYLANTEPE tarafından hazırlanan çalışma, mortgage sisteminin genel yapısını ve mortgage sisteminde kullanılan Mortgage Insurance, Mortgage Payment Protection Insurance, Title Insurance gibi başlıca sigorta ürünlerini inceliyor. Çalışmada, mortgage sigortalarına ilişkin poliçe örneklen de okuyucuların bilgisine sunuluyor. MORTGAGE VE MORTGAGE SİGORTALARI

5 BİRLİKTEN HABERLER Birlik, O EC D Sigorta ve Ö zel Emeklilik Komitesi Toplantısı'nda katıldı irlik, Ekonomik İşbirliği ve Gelişme Teşkil - J İ latı'nın (OECD) Aralık 2006 tarihlerinde Paris'te 78ncisi düzenlenen OECD Sigorta ve Özel Emeklilik Komitesi Toplantısı'na katıldı. Birlikten iki temsilcinin katıldığı toplantının gündem m addeleri arasında "Sigortacılığın Serbestleştirilmesi", "Sigorta Sektöründe Finansal Eğitim" ve "Büyük Ölçekli Afetlerin Finansal Yönetim inde Uluslararası A ğ" başlıkları yer aldı. Sigortacılığın Serbestleştirilmesi başlığı a l tında finansal hizm etler endüstrisinin küreselleşmesinin, düzenleyici ve d e n e tle yici stand artlar arasındaki a rtan uyum un serbestleşm e için yeni fırsatlar sağladığı ve bu eğilim lerin finansal hizmetler sektöründe gerekli olm a yan engellerin kaldırılmasını teşvik e ttiği belirtildi. Toplantıda, OECD Sigorta ve Özel Emeklilik Kom itesi'nin sigorta hizmetlerinin ve özellikle bireysel em eklilik fonları için ilave serbestleşme olanakları sağlanm asındaki rolünün a l tı çizildi. Bu başlık altında OECD ülkelerinde sig o rta sektörü için ilave serbestleşme im kanları ile finans sektöründeki eğilim ler o rta ya konarak, bu eğilim lerin düzenlem e ve d e n e tle OECD Toplantısı nda Türk Delegasyonu nun yanı sıra Birlik temsilcileri de hazır bulundu. Soldan sağa: Sanem Candar (Hazine Uzmanı), Murat Kayacı (OECD), Berna Özşar (TSRŞB AB ve Uluslararası İlişkiler Uzmanı), Selamet Yazıcı (OECD DT), Selma Bilgin Özyol (TSRŞB Eğitim, Yayın, Projeler Uzmanı), Gökhan Karasu (Hazine Uzmanı).

6 me çerçeveleri üzerindeki etkileri tanımlandı. Daha liberal bir sigorta piyasasının rekabeti arttırması, ürün seçeneğini çoğaltm ası, sigorta kapasitesini güçlendirm esi gibi faydaları ile sınır - ötesi yatırım, sınır - ötesi hizmet karşılığı, yerel düzenlem e gibi bu piyasanın önündeki engeller açıklandı. Sigorta Sektöründe Finansal Eğitim başlığı altında OECD'ye üye ve üye olm ayan ülkelerd e sigortacılık alanında eğitim in işaret ettiği sorunlar, gerek bireyler gerekse sigorta ürünleri ve sigorta dağıtım kanalları açısından ele alındı. Ayrıca bireylerin risk ve sigorta bilinç, eğitim ve kapasiteleri değerlendirilerek, tem el paydaşların ve devletin bu konudaki rolü incelendi, sigorta eğitiminin ve risk bilincinin arttırılmasında kullanılan program ve a ra çla r tanım landı. Risklerin değerlendirilmesi ve bireylerin sigorta te m inatına olan ihtiyaçlarının karşılanmasında sig orta ürünlerinin ve sigorta piyasalarının karmaşık yapısı üzerinde durularak, sigorta bilincinin azlığının arkasında yatan bazı nedenler belirtildi. Bu başlık altında ayrıca emeklilik konusundaki finansal eğitim e ilişkin taslak bir tavsiye m etne ve Alm an Sigorta Şirketleri Birliği'nin konuya ilişkin sunumuna d a yer verildi. Büyük Ölçekli Afetlerin Finansal Yönetiminde Uluslararası Ağ başlığı altında ise 8 Eylül 2006 tarihinde Paris'te OECD Büyük Ölçekli Afetlerin Finansal Yönetim inde Uluslararası Ağ Danışma Kurulu'nun gerçekleştirdiği açılış o tu rum unda ele alınan başlıklar değerlendirildi. Danışma Kurulu toplantısında; büyük ölçekli risklerin doğası ve bu risklere ilişkin finansal zorluklar, gelişmiş ve gelişm ekte olan ekonom ilerde büyük ölçekli afetlere ilişkin ayrım yapılması gerekliliği, büyük ölçekli risklere karşı finansal korumanın sağlanmasında sigorta endüstrisinin ve finansal piyasaların değişen rolü, devletlerin bu konudaki rollerinin iyi tanımlanması gerekliliği ve risk konusunda daha bilgili bir toplum un inşasının zorunluluğu konuları tartışıldı. Toplantıd a ayrıca Sigorta Birlikleri Federasyonu (CEA)'nun "Kam u - Özel İşbirliği'nin Önemli Rolü" başlıklı bir sunumu d a gerçekleştirildi. 5

7 BİRLİKTEN HABERLER Eğitim sem inerleri d e va m e d iy o r irlik, eğitim seminerlerine ta m gaz d e vam ediyor. Türk sigorta sektörünün Avrupa Birliği'ne uyumu ve sigorta mesleğinin g e liştirilmesi am acıyla, 2005 yılı Mayıs ayında, başlatılan eğitim seminerleri kapsam ında, 2 Kasım 2006'da Giresun Üniversitesi Tirebolu Meslek Yüksekokulu, 3 Kasım 2006'da K aradeniz Teknik Üniversitesi Vakfıkebir Meslek Yüksekokulu ve 22 Kasım'da da H ace tte pe Üniversitesi Fen Fakültesi Aktüerya Bölümü öğren cile riyle buluşuldu, Giresun ve Karadeniz Teknik Üniversiteleri'ndeki seminerler üçer oturum dan oluştu. Açılış konuşması Karadeniz Teknik Üniversitesi Vakfıkebir Meslek Yüksekokulu Müdür Yardımcısı A bdurrahm an Korkmaz tarafın da n yapılan sem inerde TSRŞB Genel Sekreter Yardımcısı Doç. Dr. Suna Oksay, "Türk Sigorta Sektörünün Kurumlan ve TSRŞB" başlıklı bir sunum gerçekleştirdi. Doç. Dr. Oksay sunum unda, Hazine Müsteşarlığı Sigortacılık Genel Müdürlüğü, Emeklilik Gözetim Merkezi, D oğal A fe t Sigortaları Kurumu (DASK), Trafik Sigortası Bilgi Merkezi (TRA- MER), Karayolu Trafik G aranti Sigortası Fonu, Tarım Sigortaları Havuz İşletmesi (TARSİM) gibi

8 0 TURK SİGORTA SEKTÖRÜNÜN YAPISI VE mm b ir liğ i t e k s ig o r t a piyasasi KONFERANSI : ettepe üniversitesi beytepe kampusu, k salonu sektöre yön veren kurum ve oluşumlar hakkınd a bilgi verdi. "Türk Sigorta Sektörünün Gelişimi ve D eğerlendirilmesi" konulu bir sunum gerçekleştiren TSRŞB Eğitim, Yayınlar ve Projeler Uzmanı Sema Bilgin Özyol ise, tarihte yapılan ilk sigorta anlaşmalarından, A vrupa'da deniz ticaretinin gelişmesi ile artan sigortacılık faaliyetlerine, O sm anli'da bankacılık ve sigortacılık faaliyetlerinden, Cum huriyet'in kuruluşundan günümüze kadar, ekonomik gelişmelere paralel olarak sektörün geçirdiği değişim lere değindi. TSRŞB AB ve Uluslararası İlişkiler Uzmanı Berna Özşar da "Avrupa Birliği ve Tek Sigorta Piyasası" başlıklı sunum da öncelikle Avrupa Birliği'nin ta rihçesi, genişleme süreçleri, Avrupa Komisyonu, Avrupa Parlamentosu, AB Bakanlar Konseyi, Avrupa A d a le t Divanı, Sayıştay, Komiteler, Avrupa Merkez ve Yatırım Bankaları gibi AB kurumlan, karar alm a ve müzakere süreçleri hakkında bilgi verdi. Özşar daha sonra öğrencileri AB Tek Sigorta Piyasası hakkında aydınlattı. AKTÜERYA ÖĞRENCİLERİ İLE BULUŞULDU Dört oturum dan oluşan ve açılış konuşması Aktüerya Bilimleri Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ömer Esensoy tarafından gerçekleştirilen H acettepe Üniversitesi'ndeki sem inerde d e, diğer iki seminerden farklı olarak TSRŞB Mali ve Finansal Düzenlemeler Uzmanı Onur A car da "Avrupa Birliğ i'n d e Solvency Projesi" konulu bir sunum gerçekleştirdi. Yoğun ilgi gören seminere öğren cilerin yanı sıra çeşitli üniversitelerden öğretim üyeleri ve çeşitli kamu kuruluşlarının yetkilileri d e dinleyici olarak katıldı. Seminerler öncesind e, Birlik tarafından hazırlanan ve içerisinde sem inerde gerçekleştirilecek sunumların yer aldığı kitapçıklar, tüm katılımcı öğrencilere dağıtıldı. Birlik tarafından düzenlenen eğitim seminerleri 2007 yılı içerisinde de devam edecek.

9 BİZE GÖRE 2006 yılının değerlendirmesi 2006 yılında sektörümüzde yaşanan gelişmeleri aşağıdaki başlıklarda özetleyebiliriz yılında sigortacılık alanında yaşanan en önemli gelişmelerden bir tanesi sektöre yabancı sermaye girişindeki dikkate değer artıştır. Türk ekonomisinde yaşanan olumlu gelişmeler, AB uyum süreci kapsamında gerçekleştirilen reformlar ve ülkemizin sahip olduğu genç nüfus yabancıların gözünde Türkiye'yi yatırım yapılabilecek bir pazar haline getirmiştir yılı içerisinde sektöre olan yabancı ilgisi artarak devam etmiştir. Başak Sigorta ve Başak Emeklilik, Fransız Groupama International, İhlas Sigorta, Alman HDI International A.Ş., İsviçre Sigorta, Alman Ergo Grup ve Şeker Sigorta A.Ş. de Amerikan Liberty Mutual Group'a satılmış, bu satışlar sonrasında adı geçen şirketlerin çoğunluk hisseleri yabancı yatırımcılara geçmiştir. Tarım üreticilerinin tabiat olaylarından doğan riskler nedeniyle uğradıkları zararların karşılanması amacıyla kurulan Tarım Sigortaları Havuz İşletmesi A.Ş. (Tarsim) 1 Haziran 2006 tarihi itibariyle poliçe kesmeye başlamıştır. Çok çeşitli ürün türlerinin yetiştirildiği ülkemizde yüzde 1 olan tarımda sigortalılık oranı göz önüne alındığında böyle bir uygulamanın başlamış olması çok sevindiricidir. Sektörde 2006 yılında yaşanan diğer bir gelişme Trafik Sigortaları Bilgi Merkezi'nin (TRAMER) faaliyete geçmesiyle trafik sigortalarındaki sigortalanma oranının yüzde 99'a çıkmasıdır. Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortasının yakından takibi için önemli bir araç olan bu sistemle sigorta şirketleri Zorunlu Trafik Sigortası poliçeleri ve hasarlarla ilgili bilgileri kolaylıkla takip edebilme imkanına kavuşmuşlardır. Enflasyonun ve faiz oranlarının düşmesi ile birlikte sigorta şirketlerinin mali karların azalması teknik karın önemini bir kez daha ortaya çıkarmıştır. Ancak yaşanan yoğun rekabet nedeniyle teknik karların arttırılamaması, hasar prim oranını hızla arttırarak özellikle kasko sigortalarında önemli bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Ekim ve Kasım aylarında tüm Türkiye'de yaşanan sel felaketleri, küresel ısınma neticesinde ülkemizin sel riskine açık bir hale geldiğini açıkça göstermiştir. Ekim-Kasım 2006 dönemindeki sel felaketlerinden kaynaklanan tahmini hasar bedeli YTL olarak belirtilmiştir yılları arasında gerçekleşen sel hasarları nedeniyle ödenen tazminat miktarının ise yaklaşık YTL olduğu düşünülürse riskin büyüklüğü bir kez daha gözler önüne serilmektedir yılında Türk Sigorta Sektörüne yönelik olarak birtakım kanuni düzenlemeler açısından da yoğun geçmiştir. Türk Sigorta Sektöründeki düzenleme açısından var olan yasal boşluğun doldurulması ve sektörün sağlıklı bir yasaya kavuşması için yıllardır üzerinde çalışılan Sigortacılık Kanun Taslağı'nın TBMM gündemine alınmış olması sektörümüz açısından sevindirici gelişmedir. Sigorta ve reasürans şirketleri ile emeklilik şirketlerinin mevcut ve potansiyel riskleri nedeniyle oluşabilecek zararlarına karşı yeterli miktarda özsermaye bulundurmalarının sağlanması amacıyla çıkartılan "Sigorta ve Reasürans İle Emeklilik Şirketlerinin Sermaye Yeterliliklerinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelik" tarihinde yürürlüğe girmiştir. Önümüzdeki yıllarda özellikle AB'ye giriş sürecinde gerek prim üretimi, gerekse çeşitlilik olarak oldukça önem kazanacak olan sorumluluk sigortaları alanında 2006 yılında yaşanan en önemli gelişme 16 Mart 2006 tarih ve sayılı Resmî Gazete'd e yayımlanan Mesleki Sorumluluk Sigortası Genel Şartları ve buna bağlı olarak verilmek üzere hazırlanarak 21 Eylül 2006 tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "Hekim Mesleki Sorumluluk Sigortası Klozu"dur. Uzun süredir devam eden sosyal güvenlik reformu çalışmaları 2006 yılı ortalarında sonuçlanmış ve Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu tarih ve sayılı Resmi Gazete'd e yayımlanmıştır. Kanunun yasalaşma sürecinde etkin bir rol üstlenilerek özellikle Genel Sağlık Sigortası'na ilişkin sektör görüşleri ilgili makamlara iletilmiştir. Bu çerçevede, özel sağlık sigortası primi ve BES katkı paylarının toplamının aylık asgari ücretin %30'una kadar olan kısmı SSK prim matrahına dahil edilmeyecektir. Söz konusu Kanun tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir. Yeni Kurumlar Vergisi Kanunu 21 Haziran 2006 tarih ve sayılı Resmi G azete'de yayımlanmıştır. Kanunun "İndirilecek giderler" başlıklı 8 inci maddesi sigorta teknik karşılıklarının kurum kazancının tespitinde hasılattan indirimine, "Yurt içinde

10 kesilen vergilerin mahsubu" başlıklı 34 üncü m addesi ise hayat sigorta şirketlerinde matematik karşılıkların yatırıma yönlendirilmesinden elde edilen kazanç ve iratlar üzerinden yapılan kesintilerin kurumlar vergisinden mahsubuna ilişkin düzenlemeler getirmektedir. Böylelikle sektörün uzun zamandan beri üzerinde çalıştığı bir konu 2006 yılı içerisinde çözümlenmiştir. Amacı, belli bir sigorta ilişkisine girmek isteyen kişilerin, gerek sözleşmenin müzakeresi gerekse kurulması sırasında sözleşmenin konusu, teminatları ve diğer özellikleri hakkında oluşabilecek bilgi eksikliklerinin giderilmesi ile sözleşmenin devamı sırasında ortaya çıkabilecek ve sözleşmenin işleyişi ile ilgili olarak sigorta ettireni, sigortalı veya lehdarı etkileyebilecek nitelikteki değişiklik ve gelişmelerden haberdar edilebilmesini teminen sigortacı tarafından yerine getirilmesi gereken görev ve yükümlülüklere dair usul ve esasları düzenlemek olan Sigorta Sözleşmelerinde Bilgilendirmeye İlişkin Yönetmelik 28 Kasım 2006 tarihinde yürürlüğe girmiştir YILI İÇİN BEKLENTİLER 2006 yılında Birlik ve Hazine Müsteşarlığı Sigortacılık Genel Müdürlüğü Mortgage uygulaması ile İlgili genel şart ve ürünler üzerinde çalışmıştır. Mortgage kanununun yasalaşması ile 2007 yılı içinde bu ürünlerin devreye girmesi ile sigorta sektörü için yeni bir pazar doğacaktır. Sorumluluk sigortalarının 2007 yılı içinde meslek gruplarına yaygınlaşması ile bu alandaki talepler artacak, tüketici bilinci geliştikçe bu alandaki prim üretimi yükselecektir. Trafik Kanunundaki uygulamalardan sigorta sektörünü en yakından ilgilendiren kaza tespit tutanağı konusunda öncelikle İstanbul'dan başlayarak Türkiye'ye yayılacak yeni uygulama içinde Birlik aktif rol üstlenecektir. Maddi hasarlı kazalarda polis ve jandarmanın müdahalesi olmadan yeni düzenlemeler konusunda Birlik olarak düzenleyici sorumluluğumuz olacaktır. Bu konudaki çalışmalar sürdürülecektir. Gelir İdaresi Başkanlığı yetkilileri ile BSMV ve diğer vergi sorunlarının çözümü konusunda büyük oranda m utabakata varılmış, bunların yapılacak yasal değişikliklerde yer alması beklenmektedir. 0 - Rekabet Kurumu ile 2006 yılında başlayan Türk Sigorta Sektörü Grup Muafiyet konusundaki görüşmeler olumlu geçmiş, Ocak 2007 sonuna kadar bu konuda taslak mevzuatın kamuoyu görüşüne açılması kararlaştırılmıştır. AB Sigorta Sektörü Grup Muafiyeti direktifi doğrultusunda hazırlanacak bu çalışma sektörümüz açısından önemlidir. Bir diğer önemli husus Ocak 2007 tarihinde yürürlüğe girecek Rekabet Kurumu tarafından hazırlanan Otomotiv tebliğidir. Bu tebliğ ile otomotiv sektöründe yedek parça ve servis konusunda rekabeti artırıcı olumlu etkisi olacak ve sigorta sektörünün kasko branşındaki en büyük sıkıntısı olan bu 2 alanda iyileştirme sağlanması mümkün olacaktır. Bu konular ile ilgili taraflar ile görüşmeler sürmektedir. Tüm bu gelişmeler ve yenilikler sigorta sektörünün 2007 yılı ve sonrasında yoğun bir tempo beklediğini, yeni gelişmelere ve onlara hazırlık yapılması konusunda ipucu vermektedir. Bugüne kadar her zaman enflasyonun üzerinde % 100 reel büyüyen sigorta sektörünün bu gelişmeler ile daha hızlı büyüyeceğine ve daha fazla bireye ulaşacağına ve sigortacılık oranının artacağına inanıyorum. Son 2 yıldır sigortacılıkta kanuni düzenlemelerde yapılan olumlu değişiklikler, ekonominin daha istikrarlı hale gelmesi ve Türk Sigorta Sektörünün büyümeye yönelik önemli potansiyeli yabancı yatırımcıların ilgisini çekmeye devam edecektir.

11 AVRUPA BİRLİĞİ VE SİGORTA İlerleme Raporu değerlendirmesi Avrupa Birliği Komisyonu nun Türkiye için hazırladığı 2006 yılı İlerleme Raporu 8 Kasım 2006 tarihinde yayınlandı. Raporda ülkemiz veya Türk sigorta sektörü için sürpriz olarak nitelendirilebilecek bir ifade yer almıyor. Doç. Dr. Suna OKSAY TSRŞB G enel Sekreter Yardımcısı vrupa Kom isyonu'nun, a d a y ülkelerin K openhag Kriterlerl'ne ve Avrupa Birliği m üktesebatına u yum da kaydettikleri g e lişmeleri her yıl düzenli olarak değerlendirdikleri İlerleme Raporları 1998 yılından bu yana hazırlanıyor. Raporlar, a d a y ülkelerle m üzakerelerin yürütülmesi ve ya adaylık sürecine yeni eklenen ülkeler konusunda karar alınması için Avrupa Konseyi'ne d a ya n a k oluşturuyor. İlk İlerleme Raporları, O rta ve Doğu Avrupa'daki a d a y ülkeler, Kıbrıs Rum Kesimi ve Türkiye ile ilgili olarak hazırlandı. Bu tarihten itibaren raporlar ta m üyelik gerçekleşene kadar her yıl düzenli olarak hazırlanm aya d e va m ediyor. Bu yıl Türkiye için 9uncusu hazırlanan İlerlem e R a poru'nda AB-Türkiye ilişkileri, siyasi d i yalog ve siyasi kriterlere uyum, dem okrasi ve hukukun üstünlüğü, insan hakları ve azınlıkların korunması, b ölgesel konular ve uluslararası yükümlülükler, ekonom ik kriterlere uyum, K openhag Kriterleri te m e lin d e değerle ndirm eler ve m üktesebat başlıklarına uyum da kaydedilen gelişm eler kapsamlı bir şekilde ele alınıyor. Raporda ülkemiz ve ya sigorta sektörü için beklenm edik sürpriz bir ifa de yer almıyor. Rap o rd a öne çıkan başlıklar şunlar: KIBRIS SORUNU Bilindiği gibi Türkiye, A vrupa Birliği ve Türkiye arasındaki Ortaklık Anlaşm ası'nı, A B'ye 1 Mayıs 2004 ta rih in d e üyelikleri gerçekleşen 10 yeni ülkeyi içine a la c a k şekilde genişleten Ek Protokol'u Temmuz 2005'te imzalamış ve bunu takiben üyelik müzakerelerinin ilk aşamasını oluşturan ta ra m a süreci başlamıştı. İlerlem e R a p o ru 'n d a önem le vurg ula n an nokta la rd an biri, Türkiye'nin Ek Protokol'u ta m olarak uygulam adığı ve limanlarını Kıbrıs Rum Kesimi bayraklı gem ilere a çm a m a yı sürdürdüğü yolundaki tespitler oldu. Aynı d u rumun h ava ulaşımında d a söz konusu o ld u ğunu belirten Avrupa Birliği, bu durum un malların serbest dolaşımı ve Gümrük Birliği anlaşmasının ihlali anlam ına geldiğini ve Türkiye'n in yasal yüküm lülüklerini yerine g e tirm ediğini önem le vurguluyor. Türk yetkililerin KKTC üzerindeki izolasyonlar kaldırılm adan Ek Protokol ün u yg u la n m a yacağını birçok kez dile getirm elerine karşın Avrupa Komisyonu Türkiye'ye Aralık 2006'da d üzenlenecek Zirve Toplantısı'na kadar bir ek süre vermiş durum da. Bu durum AB içinde Fransa, A vusturya, H ollanda, Kıbrıs Rum Kesimi ve Yunanistan gibi çevrelerin baskısına rağm en A vrupa Kom isyonu'nun Türkiye için 10

12 bir hareket sahası y a ra tm a çabalarının sonucu. Zira Avrupa Komisyonu, seçim lere giden bir hüküm etin Kıbrıs konusunda adım a ta m a yacağının bilincinde. Aralık ayındaki d e v le t ve hüküm et başkanları zirvesine kadar, h e m d e izolasyonların kaldırılm adığı bir o rta m d a, Türkiye'nin lim an ve h ava sahalarını Kıbrıs Rum Kesimi'ne a ç a c a ğ ın ı beklem ek pek g e rç e k ç i bir ya kla şım değil. Peki bu duru m d a AB-Türkiye ilişkileri nasıl bir seyir izler, A ra lık'ta g e rçekte n bizi b ekleyen bir tren kazasından söz etm ek m üm kün mü? Türkiye'yi c id d i bir krizin, belki d e ya ptırım ların beklediği kesin; a n c a k yine d e bu kriz veya yaptırımların dozunun A vrupa Birliği ta rafından iyi a y a rla n a ca ğ ı ve iplerin, ilişkileri geri d ö n ü lm e yecek bir hale getirecek kadar g erilm e ye ceği öngörülebilir. SİVİL-ASKER İLİŞKİLERİ Bilindiği gibi A vrupa Birliği'nin Türkiye'ye yönelik en önem li eleştirilerinden birini de sivil-asker ilişkileri oluşturuyor. İlerleme Raporu 'n d a slvil-asker ilişkilerinde bazı ilerlem eler kaydedildiği, örneğin sivillerin askeri m ahkem e le rd e yargılanm asının önüne g e ç ild iğ i belirtiliyor. A n c a k silahlı kuvvetlerin üst düzey mensuplarının Kıbrıs, laiklik, G üneydoğu sorunu gibi iç ve dış politika konularında görüş bildirdikleri ve b öylelikle siyasi etkilerini sürdürdükleri ifa d e ediliyor. Bu nedenle de sivil-asker ilişkilerini AB uygulam alarıyla uyumlaştırm a d a sağlanan ilerlem enin sınırlı olduğunun 11

13 AVRUPA BİRLİĞİ VE SİGORTA altı çiziliyor. Bu ifadelerden d e anlaşıldığı gibi A vrupa Birliği, Türkiye'de askerin rolünden rahatsızlık duyuyor. Askeri yetkililerin sa dece askeri, savunm a ve güvenlik konularına y ö nelik açıklam alar yapm ası gerektiği, bunun d a yalnızca hüküm etin yetkisi altında ya p ıla bile ce ğ i önem le ifa de ediliyor. TÜRK CEZA KANUNU 301. MADDE Son d ö n e m d e Türkiye gündem ini en çok meşgul eden konulardan biri d e Türk Ceza K anunu'nun 301. M a d d e si'n e d a y a n a ra k O rhan Pamuk, Elif Şafak ve Hrant Dink a le y hine açılan d a va la r oldu M a d d e, Türklüğü, cum huriyeti, TBMM'yi alenen aşağılayan kişilerin 6 ay ila 3 yıla ka dar hapis c e z a sıyla cezalandırılmasını; Türkiye C um huriyeti hüküm etini, d e vle tin yargı organlarını, askeri veya em niyet teşkilatını alenen aşağılayan kişilerin ise 6 ay ila 2 yıla ka d a r hapis cezasıyla cezalandırılmasını öngörüyor. M addenin yanlış kullanılmasına karşın kendi içinde bir güvencesi de bulunuyor. Son fıkrada eleştiri am acıyla yapılan düşünce açıklam alarının suç oluşturm ayacağı belirtiliyor. Buna karşın, u ygula m a da durum farklı M a d d e 'y e d a ya n a ra k açılan d a v a sayısında gözle g ö rülür bir artış bulunuyor. İşte bu nedenle, İlerlem e R aporu'nda yargı alanında Türkiye'nin yaptığı düzenlem elere ve yargı m ensuplarının eğitilm esine ra ğ m en, özellikle 301. M a d d e n in şiddet içe rm e yen fikirlerin ifadesini kısıtlam aya yönelik kullanılm asından şikâyet e diliyo r ve 301. M a d den in AB standartlarının yakalanm ası açısınd a n değiştirilmesi g e re ktiğ i belirtiliyor. 12

14 KÜLTÜREL HAKLAR-DOĞU VE GÜNEYDOĞU DAKİ DURUM İlerlem e R a p o ru 'n d a ayrıntılı olarak ele alınan bir d iğ e r konu d a kültürel haklar ile D oğu ve G ü n e y d o ğ u A n a d o lu B ölgeleri'ndeki durum. R aporda kültürel haklar ç e rçevesin d e iki yerel ra d yo kanalına Kürtçe yayın izni verildiği belirtilirken, bu yayınlara u ygula n an süre kısıtlamaları eleştiriliyor. Bununla birlikte a nadille ri Türkçe o lm a yan çocukların Türk e ğitim sistemi içerisinde anadillerini ö ğ re n e - m edikle ri konu su nd a d a eleştiriler getiriliyor. D oğu ve G ü n e yd o ğ u B ölgesi'ne ilişkin o la rak ya pıla n d eğerle n d irm e le r ise o ld u k ç a kapsam lı. R aporda terör e ylem lerinden d o ğ a n zararların tazm ini konusunda ilerlem e kaydedilm esinden ö vgüyle söz ediliyor, PKK terö rü n d e n bahsedilirken "AB terör örgütleri listesinde yer alan PKK" vurgusu y a p ı lıyor. Bu ifa d e, A vrupa Kom isyonu'nun Türkiy e 'n in hassasiyetlerini d ik k a te aldığının önem li bir göstergesi olarak göze çarpıyor. Buna karşın R apor'un ilgili b ö lü m ü n d e G ü n e y d o ğ u 'd a k i ekonom ik durum un g e n e l g örünüm ü ndeki olumsuzlukların sürdüğü, sorunun çözüm üne yönelik kapsam lı bir plan geliştirilm ediği ve seçim yasasındaki yüzde 1 0 'luk barajın büyük siyasi partiler dışındaki partilerin P a rla m e n to 'd a temsilini zorlaştırdığı ifa d e ediliyor. SİGORTA SEKTÖRÜNE YÖNELİK DEĞERLENDİRMELER R a porda sektörel a la n la rd a ka yd e d ile n gelişm elere "Üyelik Yükümlülüklerini Yerine G e tirm e K abiliyeti" başlığı a ltın d a kapsam lı b iç im d e yer veriliyor. Sigorta sektöründeki gelişm elere g e ç tiğ i miz yıl o ld u ğ u gibi farklı başlıklar a ltın d a d e ğinildiği göze çarpıyor, R aporda "R eka b et Politikası" (Başlık 8) başlığı a ltın d a sigorta sektörüne a tıfta b u lu nulurken, sektöre ilişkin kapsam lı d e ğ e rle n d irm e le rin "Finansal H izm etler" (Başlık 9) başlığı a ltın d a yapıldığı görülüyor. "R e ka b e t P olitikasın a ilişkin 8inci başlık altında "Sigortacılık, telekom ünikasyon ve posta hizmetleri a la nla rın da sektöre özel blok m uafiyetlere ilişkin yasal d üze n le m ele rin gerekliliğine" a tıfta bulunuluyor. Sigorta sektörüne ilişkin gelişm elerin k a p samlı olarak ele alındığı başlık ise "Finansal Hizmetler". Bu başlık a ltın d a sektörüm üze ilişkin olarak yapılan d e ğ e rle n d irm e le r şunlar: Sigortacılık ve bireysel em eklilik a la n la rın d a ilerlem e kaydedilm iştir. S igorta, reasürans ve bireysel em eklilik şirketleri için yeni bir yüküm lülük karşılama yeterliliği (so lve ncy) sistemi ka b u l edilm iştir. Bu sistem AB S olvency I çerçevesi ile benzerlik gösterm ekte, aynı za m a n d a d e va m e tm e kte olan S olvency II çalışm alarından d a esinlenm ektedir. M e vcu t Sigorta M u ra ka be Kanunu günce l olm ayıp pek ço k hüküm leri m a h kem e kararıyla ip ta l edilmiştir. Türkiye'de sigorta grupları, konsolide sigorta m uhasebesi ve reasüransa ilişkin özel kanunlar bulunm am aktadır. Reasürans fa a liyetleri hâlihazırda hayat-dışı sigorta o la rak düzenlenm ektedir. Hayat-dışı sigorta m evzuatına ilişkin o la rak Türkiye'nin müşterek sigorta (co -in su ra nce ), kredi sigortası (c re d it insurance), hukuksal korum a sigortası (legal expense insurance) ve turist sigortaları (tourist assistance) konularında düzenlem eleri yoktur. Hazine Müsteşarlığı sigorta ve bireysel em eklilik sektörlerini d üze n le m ekte ve d e netlem ektedir. Hazine Müsteşarlığı b ü n ye sinde fa a liy e t gösteren Sigortacılık G enel M üdürlüğü düzenleyici fa a liy e tle rd e n ve uzaktan d e n e tim d e n sorumludur. Sigorta D e n etle m e Kurulu ise ye rin d e d e n e tim fa aliyetleri yürütm ektedir. Bu kurumların y a p tırım ka pa site le ri, bağımsızlıkları ve a ra la rındaki işbirliği ye te rin c e gelişmemiştir. G elişm eler olm asına karşın, sigorta alanınd a m ü kte se b a ta uyum sınırlı kalm aktadır. Özellikle sigorta sektörü ve m enkul kıymet piyasalarında d e n e tle m e kapasitesi y e te rin ce gelişmemiştir.

15 AVRUPA BİRLİĞİ VE SİGORTA Avrupa Birliği Mali Yardımları Berna ÖZŞAR TSRŞB AB ve Uluslararası İlişkiler Uzmanı ralık 1999 Helsinki Zirvesi'nde Türkiye'nin Avrupa Birliği adaylığının onaylanmasını takiben Avrupa Birliği tarafından Türkiye'ye yapılan m ali yardım lar "katılım ö n cesi" çe rçe ve ye alınmıştır. Avrupa Komisyonu M art 2001'de mali yardım lara ilişkin olarak bir çe rçe ve yönetm elik kabul etmiş ve böylelikle Türkiye'ye ya pıla ca k olan tüm mali yardım lar tek bir b ü tç e kalem i altında toplanmıştır. Katılım öncesi yardım lar (instrum ent for preaccession) ve MEDA çerçevesinde geçm işte kullandırılmış ve halen kullandırılmakta olan yardım ların üzerine inşa edilen Finansal Ç erçe v e (M ulti-annual Indicative Financial Fram ew ork), A vrupa Birliği'nin Türkiye için hazırladığı katılım öncesi stratejiyi destekler nitelik ta şımaktadır. Finansal Ç erçeve üç tem el a m a ca ulaşılması konusunda Türkiye'ye destek sağlanm asını öngörm ektedir. Bu a m a ç la r şunlardır: Kopenhag politik kriterlerine tam anlam ıyla uyum sağlanması, Topluluk müktesebatının kabulü ve uygulanm ası, AB-Türkiye Sivil Toplum Diyalogunun desteklenm esi. Hibe şeklindeki mali yardımlar, sektörel pek çok program ve proje yoluyla kamu kurum ve kuruluşlarının AB m evzuatına uyumlarını kolaylaştırmakta, idari yapılarını güçlendirecek teknik destek ve donanım sağlam akta; aynı zam anda sivil toplum kuruluşları, yerel yö netimler, KOBİ'ler, üniversiteler ve d iğ er top lu m - Avrupa Birliği nin döneminde Türkiye için öngördüğü finansal paketin çerçevesi belli oldu. Türkiye nin kullanımına açılacak olan paket yaklaşık 1,6 milyar Euro luk bir büyüklüğe sahip. sal kesimlerin A vrupa Birliği'ne uyum unu kolaylaştırmaktadır. Projelerin yönetim i 2002 yılında A vrupa Kom isyo n u'nun Brüksel m erkezinden Türkiy e 'd e k i Avrupa Komisyonu Türkiye Delegasy o n u 'n a devredilm iş, Eylül 2003'ten itibaren ise d iğer a d a y ülkelerdeki gibi Türk kurum larına aktarılmıştır yılları arasında Türkiye'nin kullanımına ayrılan hibe şeklindeki m ali ya rd ım la rın tutarı 1,3 milyar Euro civa rın da olmuştur. A vrupa Birliği'nin d ö n e m in d e Türkiye için öngördüğü finansal paketin ç e r çevesi d e belli olmuştur. Türkiye'nin kullanımına a çıla ca k olan paket yaklaşık 1,6 milyar Euro'luk bir büyüklüğe sahiptir. Bu p ake t "kurumsal yapılandırm a", "sınırötesi işbirliği", "bölgesel kalkınm a", "insan kaynaklarının geliştirilmesi" ve "kırsal kalkın- 14

16 m a" olm ak üzere beş farklı bileşenden m eyd a n a gelm ektedir. Bu beş bileşen altında kullandırılması p la nla n an yardımların döküm ü şöyledir: Türkiye için Finansal Çerçevesi* BİLEŞEN TOPLAM 1. Kurumsal Yapılandırma II. Sınır-ötesl İşbirliği III. Bölgesel Kalkınma IV. İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi V. Kırsal Kalkınma TOPLAM , ' Rakamlar Milyon Euro cinsirıdendir. Bileşen I: KURUMSAL YAPILANDIRMA Kurumsal ya p ıla n d ırm a bileşeni kapsam ındaki alanların ço ğu ö n ce d e n Avrupa Birliği tarafından Türkiye'nin kullanımına açılan ME- DA Programı ( ) ve Katılım Öncesi Yardımlar ( ) ile AB fonlarından y a rarlanmıştır. Bu ç e rçe vede özellikle insan hakları başlığı altında sivil toplum, polis ve ja n d a r m a ile yargıya yönelik projeler ile Topluluk m üktesebatına uyum başlığı altında vergiden tarım a, enerjiden İstatistiğe, ulaşımdan vize politikalarına pek çok alanı kapsayan projeler h a ya ta geçirilmiştir. Bu ç e rç e v e d e sigorta sektörü de ihmal edilmemiş ve Avrupa Birliği tarafından Sigortacılık G enel Müdürlüğü'nün yeniden yapılandırılması a m a cıyla bir eşleştirm e projesi kapsam ında ku-

17 AVRUPA BİRLİĞİ VE SİGORTA rumun kullanımına 3,1 m ilyon Euro tahsis edilmiştir. Projenin gerçekleştirilmesi, AB müktesebatına uyumlu yeni bir Sigorta Kanunu'nun kabulüne bağlanmıştır. Yeni kanunun yürürlüğe girmemesi nedeniyle proje için ayrılan bü tçe n in tüm ü AB'ye geri dönmüştür. Sektörümüzün farklı projeler geliştirerek AB mali kaynaklarından yararlanm asının önündeki en b ü yük engel d e budur d önem inde ise kurumsal yapılandırm a ka psa m ın da A vru pa Birliği Türkiye 'ye yukarıda da sözü edilen üç tem el başlık altında kaynak aktaracaktır. K openhag politik kriterlerine uyum kapsam ında reform lardan etkilenen kurumların desteklenmesi (özellikle yargı, kanunların yürürlüğe konması ve kamu yönetim i alanındaki kurumların) ve sivil toplum kuruluşlarının gelişmesinin teşvikine yönelik projelere ö ncelik verilmesi p la n la n maktadır. Topluluk müktesebatının kabulü ve uygulanması kapsam ında ise öncelik; tarım, çevre, a d a le t, özgürlük ve güvenlik ile G üm rük Birliği anlaşm asından kayna kla n an yükümlülüklere verilm ektedir. Bu önceliklerin yanı sıra yerleşme ve hizmet sunumu serbestîsi ile banka dışı finansal sektörün den e tim standartlarına ilişkin kurumsal y a pılanm a desteği verilmesi d e m üm kün o la b i lecektir. Son olarak AB-Türkiye arasında sivil toplum diyalogunun güçlendirilm esi çerçevesinde m edya, gençlik, akadem ik kurumlar, yerel kurumlar, mesleki örgütler, sosyal taraflar ve STK'lar arasında işbirliğini g üçlen d irici çalışm a lar fonlanacak, Türkiye'nin Topluluk program ları ve ajanslarına katılımı desteklenecektir. A vrupa Birliği ta ra fın d a n verilecek bu desteklerin b a şarıya ulaşıp ulaşmadığı her yıl yayınlanan İlerleme Raporları'nda değerlendirilecektir. fonlar m e vcu t ve gelecekteki AB üyesi sınır komşularıyla sınır-ötesi işbirliğinin geliştirilmesi a m acına yöneliktir. Bu çe rçe vede Avrupa Birliği tarafından Türkiye-Bulgaristan ve Türkiye- Yunanistan arasında sınır-ötesi işbirliğinin geliştirilmesine yönelik olarak sağlanan katkılar sürecektir. Bu ç e rç e v e d e sınır bölgelerin ekonom ik potansiyelinin arttırılması için küçük ça plı a ltyapı çalışmalarına (çevre, ulaşım, turizm vb.), ekonom ik veya çevresel planlam a için teknik yardım a ve sınır-ötesi sosyal ve kültürel b a ğ la rın kuvvetlendirilm esi çalışmalarına öncelik verilmesi ve projelerin bu doğrultuda seçilm e si planlanm aktadır, BİLEŞEN III: BÖLGESEL KALKINMA "Bölgesel Kalkınm a" bileşeni altında Türkiye'nin kullanımına açılaca k fonların ise çevre, ulaşım, bölgesel rekabetçilik ve KOBİ'lerin desteklenm esi alanlarındaki projeleri teşvik eder nitelikte olması beklenmektedir. AB m üktesebatına uyum da Türkiye'yi en çok zorlayacak m üktesebat başlıklarından olan ve 70 milyar Euro tutarında bir uyum m a liyeti getirmesi beklenen çevre alanında özellikle su tedariki, atık suların temizlenmesi ve atık yönetim i alanlarındaki projelerin; ulaşım alanında Türkiye'yi AB'ye b a ğ la y a c a k Trans- A vrupa ağının geliştirilmesi, dem iryolu a ltya p ı larının m odernizasyonu, denizyolu ulaşımı ve benzer projelerin; bölgesel rekabetçilik a la nında ise KOBİ'lerin faaliyet gösterdiği iş a la n larının geliştirilmesi, üretim ve hizmet sektörlerinde istihdamın kalitesinin arttırılması gibi p ro jelerin desteklenm esi planlanm aktadır. Sınır ötesi işbirliği Kurumsal BİLEŞEN II: BÖLGESEL VE SINIR-ÖTESİ İŞBİRLİĞİ A vrupa Birliği ta ra fın d a n "Bölgesel ve Sınır-Ötesi İşbirliği" bileşeni altında Türkiye'nin kullanım ına a ç ıla c a k ola n Geliştirme 10% 10% 16

18 BİLEŞEN IV: İNSAN KAYNAKLARININ GELİŞTİRİLMESİ "İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi" bileşeni altında Avrupa Birliği'nin öncelikleri istihdam a katılım oranının arttırılması, özellikle kadınların iş hayatına katılımlarının teşviki, eğitim in kalitesinin artırımı, m üfredatın geliştirilmesi, d e z a vantajlı grupların sosyal h a ya ta katılımının sağlanm ası ve sosyal hizmetlerin geliştirilmesidir. Bu a m a ç doğrultusunda "İnsan K aynaklarının Geliştirilmesi için O perasyonel Program " geliştirilecek ve bu program Türk yetkili kurumlan tarafından yürütülecektir. O perasyonel Program, eğitim ve mesleki eğitim yoluyla insan kaynaklarının geliştirilmesi ve kişilerin istihdam piyasasına kazandırılması, sürekli eğitim, istihdam alanında yardımlar, kendi işini kurm ak isteyen kişilere yönelik ya r dım lar ve yeni istihdam alanlarının yaratılması konusunda kişilere destek sunm a şeklinde yü rütülecektir. Bunun yanı sıra eğitim, istihdam, sosyal katılım ve mesleki eğitim sistem ve y a pılarının desteklenmesi, eğitim hizmetleri ve sosyal hizmet sunum unun m odernizasyonu, insan kaynaklarının geliştirilmesi konusunda fa a liye t gösteren STK'ların desteklenm esi fa aliyetleri yürütülecektir. BİLEŞEN V: KIRSAL KALKINMA "Kırsal Kalkınma" bileşeni altında yapılacak AB yardımları tek bir Bölgesel Kalkınma Programı çerçevesinde yürütülecektir. Bu ç e rç e v e d e iki te m e l öncelik belirlenmiştir. Bunlardan ilki tarım sektörünün AB'ye uyumunun sağlanması ve AB O rtak Tarım Politikası, gıda güvenliği, veterinerlik ve bitki sağlığı ile çe vre sel standartlara ilişkin Topluluk müktesebatının kabul edilmesine katkı sağlanmasıdır. Diğer öncelik ise kırsal bölgelerin sürdürülebilir kalkınmasının hızlandırılmasının teşvik edilmesidir. Beşinci bileşenin uygulam a dönem inin ilk üç yılı olan 2007, 2008 ve 2009 yıllarında fonlam a daha düşük olacak, bu oran takip eden yıllarda artacaktır. Mali yardım lar çerçevesinde çiftçiler, gıd a ürünleri işleme ve paza rla m a şirketleri, kooperatifler ve üretici birlikleri gibi gerçek ve tüzel kişiler fonlardan yararlanabilecektir. 17

19 AVRUPA BİRLİĞİ VE SİGORTA Avrupa ABD ve Türkiye Bancassurance Av. Tolga CEYLANTEPE TSRŞB Hukuk ve M evzuat Uzmanı ünyada sigorta piyasasındaki dönüşüm, dağıtım kanallarını da d oğrudan etkilem ektedir, Bu ç e rç e v e d e tüketicilerin sigorta ürünlerini alırken kullandıkları yöntem ler de g id ere k gelişm ekte ve çeşitlenm ektedir. Dağıtım kanalları, doğrudan dağıtım ve d o laylı dağıtım olarak iki ana grupta ele alınm aktadır. Doğrudan dağıtım; sigorta şirketlerinin kendi bünyelerindeki dağıtım unsurlarının kullanılması suretiyle, dolaylı dağıtım ise şirket dışındaki diğer dağıtım kanallarının kullanılması suretiyle sigorta ürünlerinin pazarlanmasıdır. G eleneksel dolaylı dağıtım kanalları arasında a ce n te le r ve brokerler sayılabilir. Diğer ta raftan, banka sigortacılığı (bancassurance), elektronik sigortacılık (e-insurance) ve telefon sigortacılığı gibi alternatif dağıtım kanallarının kullanılarak sigorta ürünlerinin pazarlanması da giderek artmaktadır. DAĞITIM KANALI OLARAK BANCASSURANCE Bancassurance, kısaca sigorta ürünlerinin bankalar kanalıyla dağıtımı olarak tanım lanabilir. Bu çerçevede, ilk bancassurance örnekleri 1970'lerde Fransa'da görülmüş, bu uygulam anın alternatif bir dağıtım kanalı olarak kabulü ve yaygınlaşması ise 1980'lerin o rta la rında gerçekleşmiştir.1 Bancassurance, önceleri h a ya t sigortası ürünleri için kullanılmış, d a h a sonraları bu d a ğıtım kanalının kullanımı diğer ürünlere doğru genişlemiştir. Bununla birlikte h a ya t sigortası ürünlerinin b an ka la r aracılığı ile dağıtım ı h a len hayat dışı sigorta ürünlerine göre daha yaygındır. Bugün bancassurance uygulam aları için 3 farklı m odel söz konusudur. Bunlardan ilki, banka ve sigorta şirketlerinin arasında bir entegrasyonun, ana şirket-bağlı şirket ilişkisinin varlığıdır. İkinci m o d el, b a n ka ve sigorta şirketleri arasında kurulan joint ve ntu re 'la r aracılığıyla bu faaliyetin yürütülmesidir. Üçüncü m odel ise bankaların, sa dece sigorta şirketlerinin ürünlerini pazarlam asına yönelik bir ortaklığın kurulmasıdır. AVRUPA DA BANCASSURANCE Yukarıda kısaca değinildiği üzere ilk b a n cassurance uygulam aları Avrupa ülkelerinde görülmüştür, Bugün bu ülkelerde, bancassurance yanında posta ve telefon gibi a lternatif dağıtım kanallarının kullanımı o ld u k ç a ya y gındır. Avrupa ülkelerinde bancassurance için kullanılan ortak bir m odel m e vcu t olm ayıp farklı ülkelerde farklı m odeller ön p la n a çıkm akta- Bazı kaynaklarda 1960 larda İngiltere de gerçekleştirilen bazı uygulamaların bu alanın öncüleri olduğuna yer verilmekte ise de genel olarak Fransa'daki uygulamalar ilk bancassurance örnekleri olarak kabul edilmektedir. 18

20 Netherlands 2000 Finland 2002 UK 2002 Bancassurance 18% Traditional 73% Direct 9% France 2003 Bancassurance 61% Traditional 33% Direct 6% Portugal 2002 Belgium 2000 Bancassurance Traditional 30% Direct 14% Bancassurance 32 % Traditional 58 % Direct 10 % Bancassurance 45% Traditional 55% Direct 0% Norway 2003 Bancassurance 50% Traditional 50% Direct 0% Germany 2003 Bancassurance 23% Traditional 72% Direct 5% Greece 2004 Bancassurance 15% Traditional 85% Direct 0% Bancassurance 80% Traditional 17% Direct 3% Spain 2002 Bancassurance 77% Traditional 20% Direct 3% Italy 2002 Bancassurance 56% Traditional 35% Direct 9% Kaynak: Focus, Analysis of Bancassurance and its status around the world, dır. Örneğin; Fransa ve B elçika'da banka ve sigorta şirketleri arasında a n a şirket-bağlı şirket ilişkisi, İtalya ve Portekiz'de joint venture kurulması, A lm a n y a 'd a ise bankaların sadece sigorta ürünlerinin pazarlanm asına aracılık etmesine yönelik bir uygulam a yaygındır. Yukarıda yer alan ve A vru pa'd a dağıtım kanallarının ülkelere göre dağılımını gösteren şekildeki veriler incelendiğinde, banka ve sig o rta şirketleri arasındaki işbirliğinin türü ile bancassurance'ın yaygın kullanımı arasında yakın bir ilişki o ld uğ u görülm ektedir. Bu çe rçe vede, bu dağıtım kanalının pazara hakim olduğu ülkelerde, banka ve sigorta şirketleri arasında ana şirket-bağlı şirket ilişkisi veya kurulmuş joint-venture'lar söz konusu iken, diğer ülkelerde, bankaların rolü sadece aracılık ile sınırlıdır. A vru p a 'd a ki bancassurance u ygula m a la rı, A vru pa Birliği m evzuatı açısından d e ğ e r