YAZILIM (Software) 1- İşletim Sistemi (Operating Sistem)

Transkript

1 YAZILIM (Software) 1- İşletim Sistemi (Operating Sistem) Kullanıcı ile bilgisayar arasında iletişimi sağlayan programlardır. Açılışından kapanışına kadar bilgisayar sisteminin tüm hareketlerini denetler. Sistemde bulunan CPU, RAM, harddisk vb. kaynakları yönetir. Bilgisayarın yapacağı işlerin kontrolünü, işlem yazılımlarının çalışmasını, bellek giriş ve çıkışlarını, çeşitli işlerin art arda ve sürekli bir şekilde yapılmasını sağlar. DOS (Disk Operating System), Windows (3.1, 95, 98, CE, ME, NT, 2000, XP, Vista, 7), MAC OS X (Tiger, Leoprad, Snow Leopard), UNIX, LINUX, NOWELL vb. 1

2 Genel amaçlı bir işletim sisteminin üstlenmesi gereken işler nelerdir? Çevre birimleri ile programlar arasındaki iletişimi sağlamak (Yazıcıya ya da CD-ROM sürücüye ulaşarak kullanılmasında olduğu gibi...) Sistemin belleğini yönetmek, disk tamponu (disk cache bellek) gibi ek olanaklar sağlayarak belleğin etkili bir şekilde kullanılmasını sağlamak Saklama aygıtlarındaki dosyalara belli bir düzende erişilmesi için bir dosya yönetim sistemi oluşturmak. Özellikle çok kullanıcılı sistemlerde kaynaklara güvenli erişim sağlamak. Programlar arası veri iletişimi sağlamak Kullanıcının çeşitli komutlar vererek programları çalıştırmasını sağlamak Tarihçesi 2

3 3

4 4

5 5

6 6

7 7

8 PC DOS 1.1 8

9 Apple Macintosh İşletim sistemleri MS-DOS (Microsoft Disk Operating System) DOSişletim sistemlerinin en yaygını x86 tabanlı PC ler çin geliştirildi MS DOS işletim sistemi birçok işletim sisteminin tabanını oluşturan bir işletim sistemidir. Windows 9x kullanıcıları için, MS DOS komutları Windows dizini içinde bulunan COMMAND dizini altındadır. Burada Standart MS DOS komut yürütücüleri mevcuttur. DOS, 1.0, 2.0, 3.10, 3.20, 3.30, 4.0, , 6.0, 6.2, 6.21 ve en son 6.22 versiyon numarasını almıştır. 9

10 İşletim sistemleri WINDOWS Dos Tabanlı: Windows 1.0, Windows 2.0, Windows 2.1x, Windows 3.0 ve Windows 3.1. Windows 9x: Windows 95, Windows 98, Windows 98 SE, Windows Me Windows NT: Windows NT 3.1, Windows NT 3.5, Windows NT 3.51, Windows NT 4.0, Windows 2000, Windows XP, Windows Vista, Windows 7, Windows 8. Windows CE: Windows CE 3.0, Windows CE 5.0 (Windows Mobile) Windows CE 6.0 (Windows Phone 7), Windows CE

11 11

12 İşletim sistemleri WINDOWS 3x 3x, Windows işletim sisteminin en eski sürümüdür. Windows 3x tamamıyla DOS tabanlı çalışan bir programdır. Microsoft firmasının ilk çıkardığı işletim sistemidir. Versiyonları 3.0, 3.1, 3.2. Windows

13 WINDOWS 95 Windows 95, Microsoft un 3x versiyonundan sonra çıkardığı gerçek bir işletim sistemidir. Dünyada ilk kez, Windows 95 bilgisayardaki donanımları tanımakta, kendi kurulum dosyaları kaynağında donanımın sürücüsü varsa kurmakta yoksa kullanıcıdan donanım sürücüsünü istemekteydi. Kısa bir süre sonra Windows 95 in 2. sürümünü çıkmış ve yaklaşık 120 bin kadar hata onarılmıştır. Windows 95 in kurulumu basit ve kolaydır. Windows 95 13

14 WINDOWS ME Microsoftun çıkardığı bu sürümde MS-DOS kipi kaldırılmıştır ve sistem MS-DOS kipinde açılamaz. Böylece Microsoft bu sürümüyle 16 bit sürücüleri kapatmış ve her şeyin 32 bit çalışmasını sağlamıştır. Çok çabuk bozulan bir sistemdir. Özellikle Explorer hatası ve kernel.dll hataları vermektedir. Bunun nedeni ise kullanılan bir çok sürücünün Win 98 ile uyumlu olması ME ile uyumlu olmamasıdır. Windows ME 14

15 WINDOWS NT Tamamıyla farklı bir Windows sürümüdür. Windows NT maksimum güvenlikli bir sistemdir. Bu sürüm genelde ağ sistemlerinde kullanılır. 2çeşit Windows NT sürümü vardır. Workstation ve Server sürümleri. NT sürümleri bilgisayara 2 şekilde kurulabilmektedir. 1- FAT disk yapısına 2- NTFS disk yapısına göre DOSYA SİSTEMLERİ (Disk File Systems) Bilgisayar kullanımında en önemli ihtiyaçların başında veri depolamak gelmektedir. İhtiyaç duyulan, beğenilen ve sürekli kullanılan veriler disk dediğimiz depolama donanımlarında tutulmaktadır. Fiziksel bir yapı olan diskler üzerine veri yazmak ve okumak için ise yazılım arabirimine ihtiyaç duymaktadır. Bu yazılım ise kullandığımız işletim sistemleridir. İşletim sistemleri bu ihtiyacı karşılamak için dosya sistemlerini kullanmaktadır. Bunlar; FAT (FAT12, FAT16, FAT32), exfat, NTFS, HFS and HFS+, HPFS, UFS, ext2, ext3, ext4, XFS, btrfs, ISO 9660, Files-11, Veritas File System, VMFS, ZFS, ReiserFS and UDF. 15

16 DOSYA SİSTEMLERİ (Disk File Systems) FAT Microsoft ilk olarak 1970 ile 1980 yıllarında MS-DOS işletim sistemi üzerinde FAT dosya sistemini geliştirmiş ve kullanmıştır. FAT (File Allocation Table, Dosya Atama Tablosu) dosyaları disklere yazmak ve yerleştirmek amacında bir sistemdir. Bu işlemi yaparken dosyaları belirli boyutlarda bölerek disklerin ilgili bölümlerine yerleştirmekte ve okuma ihtiyacı olduğunda ilgili bölüme (sector) giderek oradaki dosya parçalarını okumaya başlar. Sektörler fiziksel depolama biriminin en küçük depolama ünitesidir. DOSYA SİSTEMLERİ (Disk File Systems) FAT sistemi yıllar içerisinde kullanım ihtiyacına göre gelişime uğramış ve bit boyutlarına göre üç farklı versiyon geliştirilmiştir. Bunlar 12 bit olan FAT12, 16 bit olan FAT16 ve son olarak 32 bit olan FAT32'dir. FAT32 günümüzde flash belleklerde hala kullanılmaktadır. Bu gelişim disk ve dosya kümeleme boyutlarında da farklılıklar oluşturmuştur. Sektör ve Kümeleme Boyutları : FAT12 : 255 MB 128 sektör ve 4 KB kümeleme. FAT16 : 2 GB 128 sektör ve 64 KB kümeleme. FAT32 : 32 GB'tan büyük (en fazla 2 TB) 128 sektör 32 KB kümeleme. 16

17 FAT16 Fat16 eskiden DOS, Win3x, Win95 işletim sistemleri tarafından kullanılan bir disk formatıdır. 2GB dan büyük diskleri destekleyemez. Eğer disk 2 GB dan büyük ve FAT16 formatı atmak istiyorsanız diskin 2GB parçalar halinde bölünmesi gerekir. FAT32 Windows 95 OS-2, Windows 98, Windows 2000, Windows XP, Linux tarafından tanınıp kullanılabilen ve FAT16 dan daha gelişmiş bir dosya sistemidir. FAT32 de herhangi bir kök dizin sınırlaması yoktur. FAT32, FAT16 daki 16 bit adresleme yöntemi yerine 32 bit adresleme yöntemi kullanır. Bu sayede herhangi bir disk ya da partisyon FAT32 altında 2000 GB uzunluğunda olabilir. FAT32 cluster boyutlarını ufak tutarak boş alan israfını azaltır. FAT32 altında tek bir dosyanın erişebileceği maksimum boyut 4 GB ile sınırlıdır. 17

18 NTFS (NT FILE SYSTEM) NTFS, FAT16 yada FAT32 den bağımsız birdiskyapısıdır. Bu dosya sistemi 1993 yılında Windows NT ile ortaya çıkmıştır ve sonraki Windows sürümlerinde kullanılmaya devam edilmiştir. Bu disk yapısındaki amaç güvenliği %100 e getirmek ve başka ağlardan gelecek saldırıları önleyerek dosyaları korumaktır. Bu format sistemi ile güvenlik oldukça artmıştır. NTFS, dosya konumlarını FAT sistemindeki gibi bir ana indeks olarak saklamakla birlikte (MFT, Master File Table) dosyanın yerleştiği konumları ve diğer bilgileri her cluster ın içinde ayrıca saklayarak daha güvenilir bir yapı sunar. FAT ve NTFS Kıyaslaması 18

19 WINDOWS XP Windows XP, Microsoft'un kişisel bilgisayarlar ve sunucu sistemleri için ürettiği işletim sistemi ailesi Windows 'un NT çekirdeği üzerinde yükselen altıncı ana sürümüdür tarihinde piyasaya sürülmüştür. XP adi Experience (Türkçe: Deneyim) kelimesinden gelir. Dünyada en çok iyi kullanılan işletim sistemidir. Windows XP, daha önceki Windows sürümlerinden farklı olarak tamamen 32 bitlik Windows NT ve Windows 2000 çekirdekleri (kernel) üzerine kuruldu. Çekirdek sistemli 16 veya 32 bitlik uygulamaları çalıştırabilir. Windows XP 19

20 WINDOWS Vista Güncellenmiş grafiksel kullanıcı arabirimi ve Windows Aero adlı görsel tema başta olmak üzere, değiştirilmiş arama özellikleri, Windows DVD Maker gibi yeni çoklu ortam oluşturma araçları ve yeniden tasarlanmış ağ, ses,yazdırma ve görüntüleme alt sistemleri içermektedir. Peer-to-peer teknolojisi sayesinde bir ev ağındaki makineler arasında iletişim düzeyini arttırarak bilgisayarlar ve aygıtlar arasında dosya ve sayısal ortam paylaşımını kolaylaştırır. Vista, geliştiriciler için geleneksel Windows API'ı kullanarak uygulamalar yazmayı kolaylaştırmayı hedefleyen.net Çatısı'nın 3.0 sürümünü sunmaktadır. WINDOWS 7 Windows işletim sistemlerinin en yenilerinden (2009) Adı neden Windows 7: Windows un ilk yayımı Windows 1.0, ardından Windows 2.0, daha sonra Windows 3.0 ve 3x serisinin alt sürümü Windows 3.1, ana sürümleri 4.0 olan Windows 95 ve Windows NT 4.0, sürümü numarası olan Windows 98 ile Windows 98 SE, Windows 2000 ve Windows XP sürümü 5 serisi, Windows Vista nınki 6.0 ve Windows 7 ninki de 7 dir. Windows Vista ya göre bilgisayarlarını çok daha hızlı başlama ve kapanma. Gelişmiş Görev Çubuğu ile uygulamalar arasında geçiş yapmak, yeni araç çubuğu ile kullanıcıların, programlar ve belgeler arasında daha rahat ve hızlı bir şekilde dolaşmak mümkün. Yüksek sistem güvenilirliği, daha uzun pil ömrü ve daha az uyarı ekranıyla kullanıcılar, zaman verimliliğini artıracaklar. Çok konuşulması beklenen çoklu temas teknolojisi, kullanıcının bilgisayar ekranında yapacağı birkaç parmak dokunuşuyla istediği dosyaya, bilgisayara veya cihaza hızlı biçimde ulaşmasını sağlıyor. 20

21 Windows 7 21

22 WINDOWS 8 Windows işletim sistemlerinin en yenilerinden (Windows 8.0: 2012, Windows 8.1: 2013) En büyük yeniliği dokunmatik kullanıma göre dizayn edilmiş olması. Dokunmatik tablolar şeklinde kullanılmakta. Yenilikleri: Yüz tanıma, Sky Drive, Windows Mağaza, Windows Defender, Dokunmatik Ofis ve İnternet Explorer. Sürümleri: Windows 8, Windows 8 Pro, Windows 8 Enterprise, Windows 8 RT Windows 8 22

23 Windows 10 Mac OSX Yosemite 23

24 NOVELL Ağ işletim sistemidir. Windows ve DOS işletim sistemlerinden tamamen farklı bir işletim sistemidir. Kurulumda en azından MS-DOS işletim sistemine ihtiyaç duyulmaktadır. Novell, bilgisayarları ağ ortamında kullanmak için tasarlanmıştır. Novell ağ protokolu olarak IPX/ SPX protokolünü kullanmaktadır ve bu protokol Ethernet kartı ile kullanılır. Novell güvenlik açısından Dünyadaki en güvenli işletim sistemlerinden biridir. Bu işletim sistemi kullanılacak ise hard diske Novell formatı atılması gerekir. Novell sistemini Windows işletim sistemi de destekler, yani Windows işletim sistemini kullanan biri Novell işletim sistemi içeren ağlara bağlanabilir. Bunun Windows daki adı NETBEUI dir. 24

25 Linux Linux, serbestçe dağıtılabilen, çok görevli, çok kullanıcılı UNIX işletim sistemi türevidir. Linux, internet üzerinde ilgili ve meraklı birçok kişi tarafından ortak olarak geliştirilmekte olan ve başta IBM-PC uyumlu kişisel bilgisayarlar olmak üzere birçok platformda çalışabilen ve herhangi bir maliyeti olmayan bir işletim sistemidir. Linux Ubuntu 25

26 Linux Pardus Android Linux Kernel yazılımını temel alan bir OS dir. Dokunmatik sistemler için tasarlanmıştır. 26

27 27

28 28

29 Mobile operating system 29

30 2- Uygulama Yazılımları Programcının bir problemin çözümü için her hangi bir programlama dili ile yazdığı programlara derleyici ve çalıştırıcı, yani sisteme sonradan ilave edilmiş programların tümüne uygulama yazılımları adı verilir. 30

31 MICROSOFT OFİS * EXCEL * WORD * POWERPOINT * FRONT PAGE EXCEL Microsoft Excel Nedir? Bir hesap tablosu (spreadsheet) programıdır. Excel, her türlü veriyi (özellikle sayısal veriler) tablolar ya da listeler halinde tutma ve bu verilerle ilgili ihtiyaç duyacağınız tüm hesaplamaları ve analizleri yapma imkanı sunan bir uygulama programdır. Excel yardımıyla verilerle ilgili grafikler çizilebilir, kolay ve hızlı bir şekilde raporlar, özetler hazırlayabilir, istenilen verilere ulaşılabilir, sıralayabilir ve sorgulayabilirsiniz. EXCEL Microsoft Excel Nedir? Elektronik Tablo oluşturma, binlerce satırdan oluşan verileri kaydetme, bu veriler arasında her türlü işlemi formüller ve bağlantılar kurarak yapma, istenilen veriye anında ulaşma ve verilerin her türlü grafiğini oluşturma, kolay veri girişi ve güncelleme işlemlerini Excel de kolayca yapmak mümkündür. Excel de veriler, açılan dosyalarda saklanır. Dosya uzantısı xls dir. TEMEL KAVRAMLAR ÇALIŞMA KİTABI: Excel de oluşturulmuş bir dosyadır. ÇALIŞMA SAYFASI: Çalışma kitaplarını temsil eden belge pencerelerinin alt kısmında yan yana dizili olan düğmelerin her birine denir. SATIR VE SÜTUN: Excel sayfası satır ve 256 sütunlardan oluşan bir tablodur. HÜCRE: Çalışma sayfasındaki her bir kutuya verilen isimdir. 13

32 Excel Nasıl Başlatılır? 1. Başlat menüsünden Programlar komutuna gelin ve sağ tarafta açılan alt menüden Microsoft Excel (Ofis 2000 veya XP de) i tıklayın (Ofis 2003 de Excel, Microsoft Ofis menüsünün içindedir). Excel programı açıldığında hazır bir tablo ile karşımıza gelir. 2. Mouse un sağ tuşuna basarak Yeni komutundan Microsoft Excel çalışma sayfası seçilerek yeni bir dosya oluşturulabilir. 3. Başlat menüsünden Yeni Ofis Belgesi Aç komutun seçilir. Çıkan Menüden gelin ve sağ tarafta açılan alt menüden Boş Çalışma Sayfası seçilerek yeni bir Microsoft Excel dosyası oluşturulmuş olur. 4. Varolan bir Excel çalışma sayfası açılır. Bu sayfada bulunan Dosya menüsü altındaki Yeni komutu seçilerek veya Yeni komutunu başlatan icon tıklanarak yeni bir Excel sayfası açılabilir. Anlatılan bu 4 madde tüm Microsoft Ofis programları (Word, Excel, Powerpoint..) için geçerlidir. 14

33 Excel Nasıl Kapatılır? 1. Dosya menüsündeki Çıkış komutu tıklanır. 2. Ekranın sol üst kısmındaki kontrol simgesi tıklanarak Kapat komutu verilir. 3. Ekranın sağ üst kısmındaki X işaretine basılır. 4. Alt ve F4 tuşlarına aynı anda basılır. 2 Not: Excel den çıkmadan önce tüm dosyalar kapatılmalıdır. 1 3 Excel Araç Çubukları 3. BİÇİM ARAÇ ÇUBUĞU 1. MENÜ ARAÇ ÇUBUĞU 2. STANDART ARAÇ ÇUBUĞU 4. ÇİZİM ARAÇ ÇUBUĞU 15

34 TEMEL DOSYA İŞLEMLERİ Mevcut Bir Çalışma Kitabını Açmak Dosya menüsünde Aç komutu tıklanır. Karşınıza Aç iletim penceresi çıkacaktır. Buradan istenilen Excel belgesi seçilerek Aç komutu tıklanır. Çalışma Kitabını Kaydetmek 1. Dosya menüsünde Kaydet komutu tıklanır. 2. Araç çubuğundaki Kaydet iconu tıklanır. 3. Shift ve F12 tuşlarına aynı anda basılır 4. Ctrl ve S tuşlarına aynı anda basılır. Eğer dosya daha önceden bilgisayar veya diskete kaydedilmediyse dosyaya bir isim verilmesi gerekir. Aç penceresindeki Dosya Adı kutusuna istenilen dosya adı yazılıp kaydet düğmesine basılır. Kaydet Satır-Sütun Boyutlandırılması Sütun genişliğini ayarlamak için: 1. Sütun Başlıkları arasındaki çizgi üzerine gelinir. Cursor artı işareti biçimine gelince farenin sol tuşuna basılır ve parmak kaldırılmadan; genişletmek için sağa, daraltmak için sola çekilir. 2. Boyutlandırılmak istenen sütundan en az bir hücre şeçilir ve Menü Araç Çubuğundan Biçim/Sütun/Genişlik komutu seçilir. Sütun genişliğine istenilen değer girilip Tamam düğmesine basılır. Satır yüksekliklerinin ayarlamak için: 1. Satır Başlıkları arasındaki çizgi üzerine gelinir. Cursor artı işareti biçimine gelince farenin sol tuşuna basılır ve parmak kaldırılmadan; daraltmak için aşağı veya yukarı çekilir. 2. Boyutlandırılmak istenen satırdan en az bir hücre şeçilir ve Menü Araç Çubuğundan Biçim/Satır/Genişlik komutu seçilir. Satır yüksekliğine istenilen değer girilip Tamam düğmesine basılır

35 Satır-Sütun-Hücre Ekleme ve Silme Seçim Yapma: 1. Bir satırı veya satırları seçmek için Satır Numaraları nın üzerine basılır. Peş peşe satırları seçmek için başlangıç ve bitiş satırı seçildikten sonra fare uygun biçimde kaydırılır. 2. Bir sütunu veya sütunları seçmek için Sütun Başlığı nın üzerine basılır. Peş peşe sütunları seçmek için başlangıç ve bitiş sütunu seçildikten sonra fare uygun biçimde kaydırılır. 3. Yanyana hücreleri seçmek için fare seçimin yapılacağı köşelerden birisine getirilip, çapraz biçimde fare kaydırılır veya Shift tuşuna basılı tutarak klavyedeki ok tuşlarını kullanarak seçim yapılır. 4. Yanyana olmayan satırları/sütunları/hücreleri seçmek için önce Ctrl tuşuna basılır, parmak kaldırılmadan seçilmek istenen satırları/sütunları/hücreler seçilir. Satır-Sütun-Hücre Ekleme: 1. Fareyi sonrasına eklemek istediğiniz satır yada sütuna getirilir. Ekle menüsünden isteğinize göre Satır-Sütun-Hücreler komutu seçilir. 2. Hücre-Satır-Sütun üzerindeyken farenin sağ tuşuna basıldığında beliren Ekle komutu kullanılır. 1 2 Satır-Sütun-Hücre Silme: 1. Fareyi sonrasına eklemek istediğiniz satır yada sütuna getirilir. Düzen menüsünden Sil komutu seçilir.karşınıza gelen Sil penceresinden uygun olan komut seçilir ve Tamam düğmesi tıklanır. 2. Hücre-Satır-Sütun üzerindeyken farenin sağ tuşuna basıldığında beliren Sil komutu kullanılır. Hücreleri Hizalama ve Birleştirme: 1. İşlem yapılacak Hücre/Hücreler seçilir. Biçim menüsünden Hücreler komutu seçilir. Karşımıza gelen penceredeki Hizalama sekmesi tıklanır. Buradaki Metin Hizalama, Metin Denetimi veya Yönlendirme işlemlerinden istenilen seçilir. 2. Hücre biçimlendirme menüsüne farenin sağ tuşu ile de ulaşılabilir

36 Hücreleri Hizalama ve Birleştirme: ÖRNEK Hücreleri Hizalama ve Birleştirme: Adım 1: 1. A1 hücresine 1.Hafta yazın (Kalın) 2. B2 den G2 ye kadar olan hücreleri yatay olarak seçin. Sonra Biçim menüsünden Hücreler komutunu seçin. 3. Açılan pencerede Hizalama sekmesini tıklayın. 4. Hücreleri Birleştir seçildikten sonra Tamam düğmesini tıklayın. 5. Oluşan büyük hücreye Haftalık Ders Programı (Kalın) yazın. Hücreleri Hizalama ve Birleştirme: Hücreleri Hizalama ve Birleştirme: Adım 2: 1. 3 nolu satırı seçin ve Biçim menüsünden Hücreler komutunu seçin. 2. Açılan pencerede Hizalama sekmesini tıklayın. 3. Bu bölümde Yönlendirme 45 derece, Hizalama ise Yatay ve Dikey kutuları Orta seçip Tamam düğmesini tıklayın. 4. B3 e saat C3 e Pazartesi D3 e Salı ve diğerlerini sırayla yazın (Kalın). Adım 3: 1. A4 hücresinden A10 hücresine kadarki alanı birleştirin. 2. Oluşan hücreye fakültenin adını yazın (Kalın). 3. Biçim menüsünden Hücreler komutunu seçin. 4. Hizala sekmesinde 90 derecelik açıyı, yatay orta ve dikey iki yana yasla komutlarını seçin. 5. Tablonun içini doldurup kenarlıklarını koyun. 18

37 Kenarlık-Gölgelendirme-Yazı Tipi ve Rengi: Kenarlık koymak için: 1. Öncelikle işlem yapılacak hücre/hücreler seçilir. Sonra Menü araç çubuğundan Biçim/Hücreler seçilir. Çıkan pencereden Kenarlık sekmesi seçilir. 2. Aynı işlemi Biçim araç çubuğundaki kenarlık iconuna basarak ta yapabiliriz. 3. Ayrıca hücreleri seçtikten sonra farenin sağ tuşuna basarak Hücreleri biçimlendir komutunu seçerek de Kenarlıklar menüsüne ulaşabiliriz. Gölgelendirme veya Dolgu Yapmak için: 1. Öncelikle işlem yapılacak hücre/hücreler seçilir. Sonra Menü araç çubuğundan Biçim/Hücreler seçilir. Çıkan pencereden Desenler sekmesi seçilir. 2. Aynı işlemi Biçim araç çubuğundaki dolgu tipi iconuna basarak ta yapabiliriz. 3. Ayrıca hücreleri seçtikten sonra farenin sağ tuşuna basarak Hücreleri biçimlendir komutunu seçerek de Desenler menüsüne ulaşabiliriz. Yazı Tipi veya Rengini Değiştirmek için: 1. Öncelikle işlem yapılacak hücre/hücreler seçilir. Sonra Menü araç çubuğundan Biçim/Hücreler seçilir. Çıkan pencereden Yazı Tipi sekmesi seçilir. 2. Aynı işlemi Biçim araç çubuğundaki yazı tipi veya rengi iconuna basarak ta yapabiliriz. 3. Ayrıca hücreleri seçtikten sonra farenin sağ tuşuna basarak Hücreleri biçimlendir komutunu seçerek de Yazı Tipi menüsüne ulaşabiliriz. Otomatik Biçimlendirme: 1. Biçimlendirilecek olan tablodaki hücreler seçilir. 2. Biçim menüsünden Otomatik Biçim tıklanır. 3. Karşınıza gelen pencereden istenilen biçim seçilir ve Tamam tıklanır. 19

38 Kopyala-Yapıştır: Kopyalamak istediğiniz hücre/hücreler/tablo seçildikten sonra; Düzen menüsünden kopyala tıklanır, veya Farenin sağ tuşuna basılır ve karşınıza çıkan menüden Kopyala seçilir, veya Standart Araç Çubuğundaki Kopyala iconu tıklanır. Kes-Yapıştır: Kesmek istediğiniz hücre/hücreler/tablo seçildikten sonra; Düzen menüsünden kopyala tıklanır, veya Farenin sağ tuşuna basılır ve karşınıza çıkan menüden Kes seçilir, veya Standart Araç Çubuğundaki Kes iconu tıklanır. Yapıştır: Yapıştırmak için önce hücre tıklanır; Düzen menüsünden yapıştır tıklanır, veya Farenin sağ tuşuna basılır ve karşınıza çıkan menüden Yapıştır seçilir, veya Standart Araç Çubuğundaki Yapıştır iconu tıklanır. Özel Yapıştır: Excel de kopyalanmış veya Kesilmiş herhangi bir veri/formül/tablo bilgisini Özel Yapıştır komutunu kullanarak bazı değişiklikler yaparak aktarabiliriz. Bu amaçla kopyalama yaptıktan sonra yapıştırırken Düzen menüsünden Özel Yapıştır komutu seçilir. Karşımıza gelen pencereden istediğimiz yapıştırma türünü seçebiliriz. 20

39 Sayı Biçimlendirme: Hücrelere girilen değerlerden biçimlendirmek istenilenler seçilir; 1.Biçim menüsünden Hücreler tıklanır. 2.Çıkan pencereden Sayı sekmesinden istenilen biçim seçilir. * Bu menüye farenin sağ tuşunda basıldığında beliren Hücreleri Biçimlendir komutu ile de ulaşılabilir. Hücreye Açıklama Ekleme: Herhangi bir hücreye açıklama eklemek için; 1. Hücre tıklanır, Ekle menüsünden Açıklama komutu seçilir ve karşınıza gelen kutucuğa açıklama girilir. 2. Açıklama ekle komutuna farenin sağ tuşuna basarak da ulaşılabilir. Herhangi bir hücredeki açıklamayı düzenlemek/silmek/göstermek veya gizlemek için; 1.Açıklamayı içeren hücreye farenin sağ tuşu ile tıklayın. 2.Açıklama Düzenle 3.Açıklamayı Sil 4.Açıklamaları Göster/Gizle komutlarından birini tıklayın. Hücreleri Otomatik Olarak Doldurma: Herhangi bir hücrenin doldurma tutamacını sürükleyerek o hücreyi diğer hücrelere kopyalayabilirsiniz. 1. Hücre tıklanır ve sağ alt köşesine gelinir. + işareti belirince farenin sol tuşuna basarak yana veya aşağıya doğru sürüklenir. Böylelikle istenildiği kadar kopyalama yapılmış olunur. 2. Eğer hücrede sayı değil de tarih varsa kopyalama değil değere ekleme olur. Yani hücre de 01 Ocak yazıyorsa 02 Ocak, 03 Ocak şeklinde devam eder. 3. Sayıların devamını getirmek istiyorsak ilk ikisini yazdıktan sonra bu hücreleri seçip aynı sürükleme işlemini yapmamız gerekir. Örneğin 1 ve 2 yazıp işlemi yaparsak 3, 4, 5.. kendiliğinden yazılmış olur. 21

40 Formül Hazırlama ve Kullanma: Formül girişleri formül çubuğundan yapılmalıdır. Formül hazırlamak için hücreye önce = işareti girilmelidir. Örnek olarak A1 ve B1 hücrelerindeki iki sayıyı toplamak için bir formül hazırlayalım. Formülü C1 hücresinde hazırlayacağız. Bunun için: 1. C1 hücresine tıklanır. 2. Formül çubuğuna =A1+B1 yazılıp Enter tuşuna basılır. 3. Veya formül çubuğuna = yazıldıktan sonra fare ile A1 hücresi tıklanır sonra + yazılır, daha sonra B1 hücresi tıklandıktan sonra Enter tuşuna basılır. Formül Hazırlama ve Kullanma: 4. Ya da Standart Araç çubuğundaki Otomatik Toplam iconu seçilerek de aynı işlem yapılabilir. Bu işlem seçildikten sonra Excel hücreleri otomatik olarak seçer. Eğer bir değişiklik yapmak istersek formül çubuğunda veya fare yardımıyla seçilmiş olan hücrelerde yapabiliriz. Formül Kopyalama: Hazırlanmış bir formül başka bir hücreye kopyalandığında (Özel Yapıştır İşlemi hariç) formül aynı şekilde otomatik olarak o hücreye uyarlanır. Hazır Fonksiyonları Kullanma: Hazır fonksiyonlar önceden tanımlanmış formüllerdir. Bu fonksiyonları formül çubuğuna kendimiz yazabileceğimiz gibi Ekle menüsündeki İşlev komutunu da kullanabiliriz. Ayrıca formül çubuğunda bulunan fx iconuna bastığımızda da aynı menüye ulaşabiliriz. 22

41 Hazır Fonksiyonları Kullanma: Ekle-İşlev komutu verildikten sonra ekrana İşlev Ekle penceresi gelir. Burada İşlev adları ve kategorisi mevcuttur. İstenilen işlev buralardan seçilebilir. Ayrıca seçilen işlev hakkında ayrıntılı açıklama almak da mümkündür. TOPLA FONKSİYONU: Bir sütunda bulunan birden fazla hücrenin içeriğini toplamak için formül hazırlarken TOPLA() fonksiyonundan yararlanabiliriz. Bu amaçla formül çubuğuna = yazdıktan sonra TOPLA yazılır. Toplanacak veriler parantez içine yazılır. Eğer peş peşe olmayan hücrelerdeki faklı değerler toplanacak ise hücreler seçilip aralarına ; işareti konulur. Peş peşe hücreler toplanacak ise ilk hücre numarası yazılır, araya : işareti konulur ve sonra son hücre numarası yazılır. EĞER FONKSİYONU: Değerler ve formüller üzerinde koşula bağlı testler yapmak için kullanılır. Belirlediğiniz koşulun sonucu Doğru ise bir değeri, Yanlış ise başka bir değeri verir. EĞER FONKSİYONU: Örneğin müşterilerin satın aldığı malların fatura değeri yaptığı ödemelerden fazla ise Borçlu, az ise Alacaklı ifadeleri yazmak için Eğer fonksiyonu şöyle yazılır: EXCEL de mantıksal bir koşulu sınamak için aşağıdaki işlemciler kullanılır: EĞER(B2<C2; BORÇLU ; ALACAKLI ) < Küçük <= Küçük veya eşit = Eşit > Büyük >= Büyük veya eşit <> Eşit değil 23

42 İÇ İÇE EĞER FONKSİYONU KULLANIMI: Birden fazla Mantıksal Sınama girilmesi gerekiyorsa kullanılır. Örneğin: EĞERSAY FONKSİYONU KULLANIMI: Verilen ölçütlere uyan bir aralık içindeki boş olmayan hücreleri sayar. 24