HAZİNE GARANTİLERİ VERİLMESİ, İZLENMESİ, BÜTÇELEŞTİRİLMESİ VE RAPORLANMASINA İLİŞKİN ESAS VE USULLERE DAİR YÖNETMELİK

Transkript

1 HAZİNE GARANTİLERİ VERİLMESİ, İZLENMESİ, BÜTÇELEŞTİRİLMESİ VE RAPORLANMASINA İLİŞKİN ESAS VE USULLERE DAİR YÖNETMELİK (12 Nisan 2002 tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştır) Madde 1- Amaç Bu Yönetmelik; Müsteşarlık tarafından Uluslararası Kredili İhale (UKİ) izni verilen ve/veya uluslararası kuruluşlar ve yabancı hükümetlerden sağlanan kredilerle finanse edilen kamu prjeleri için Hazine Geri Ödeme Garantisi verilmesi ile Hazine Yatırım Garantisi verilmesi, Hazine Garantilerinin verilmesine ilişkin garanti ücretinin belirlenmesi, garantinin değerlendirilmesi, izlenmesi, bütçeleştirilmesi, raprlanması, riskin sınırlandırılması ve paylaşımı, garantiye ilişkin bilgilerin kamuyuna açıklanması, Hazine yatırım garantisi kapsamında garanti edilen tutarın tespit edilmesi ve garanti kapsamında geri ödemelerin güvence altına alınmasına yönelik tedbirlere ilişkin usul ve esasları düzenler. Madde 2- Kapsam Genel ve katma bütçe dışı Kuruluşlar ile yap-işlet-devret, yap-işlet ve işletme hakkının devri ve/veya benzeri finansman mdelleri kapsamındaki İdareler bu Yönetmeliğe tabidir. Madde 3- Dayanak Bu Yönetmelik tarihli ve 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Brç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun 8 inci ve 14 üncü Maddeleri uyarınca çıkarılmıştır. Madde 4- Yetki Kanun un 4 üncü Maddesi gereği Hazine Geri Ödeme Garantisi verilmesine sadece Müsteşarlığın bağlı lduğu Bakan ve Hazine Yatırım Garantisi verilmesine Müsteşarlığın görüşü Bakan ın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu yetkilidir. Kanun ve işbu Yönetmelik hükümlerine aykırı larak Kuruluşlar ve İdareler lehine Müsteşarlık haricindeki kuruluşlar tarafından verilen garantilerden Müsteşarlık hiçbir şekilde srumlu tutulamaz. Madde 5- Tanımlar Bu yönetmelikte geçen: Bakan: Hazine Müsteşarlığının bağlı bulunduğu Bakanı, Dış Finansman Kaynağı: Dış finansman sağlayan yabancı ülkeler, ülkelerce luşturulan birlikler, resmi finansman fnları, uluslararası ve bölgesel kuruluşlar ile uluslararası sermaye ve finansman piyasalarında faaliyet gösteren yatırım bankaları da dahil lmak üzere bankalar, satıcı ve alıcı kredisi sağlayan kuruluşlar ile firmalar veya münferiden bunların her birini, Garanti Değeri: Garantili Kredi kapsamında kuruluş tarafından geri ödemenin gerçekleştirilmemesi ihtimaline karşın ve/veya Hazine Yatırım Garantisi altında garanti verilen İdarenin yükümlülüklerini yerine getirmemesi ihtimaline karşın rtaya çıkan riskin değeri, Garantili Kredi: Hazine Garantisi sağlanan Krediyi, Garanti Prtklü: Hazine Garantisi verilebilmesini teminen Müsteşarlık ile Kuruluş ve/veya İdare arasında imzalanan ve garanti verme kşullarını düzenleyen prtklü, Hazine Garantileri: Hazine geri ödeme garantisini ve Hazine yatırım garantisini veya tek tek her birini,

2 Hazine Geri Ödeme Garantisi: Kamu iktisadi teşebbüsleri, özel hukuk hükümlerine tabi lmakla beraber sermayelerinin yüzde 50 sinden fazlası kamuya ait lan kuruluşlar, fnlar, kamu bankaları, yatırım ve kalkınma bankaları, büyükşehir belediyeleri, belediyeler ve bunlara bağlı kuruluşlar ile sair yerel yönetim kuruluşları lehine bu kuruluşların dış finansman kaynağından sağladıkları dış brçlarının geri ödenmesi hususunda verilen garantileri, Hazine Yatırım Garantisi: Yap-işlet-devret, yap-işlet ve işletme hakkı devri ve benzeri finansman mdelleri kapsamında ilgili mevzuat hükümlerine dayanan ve bunlarla sınırlı lmak üzere verilen garantileri, İdare: Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Mdeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında 3996 sayılı Kanun Uygulama Usul ve Esaslarına İlişkin 94/5907 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı nın üçüncü madde (e) bendinde tanımlanan idareyi, Kanun: sayılı ve 4749 tarihli Kamu Finansmanı ve Brç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanunu, Kuruluş: Kamu iktisadi teşebbüsleri, özel hukuk hükümlerine tabi lmakla beraber sermayelerinin yüzde 50 sinden fazlası kamuya ait lan kuruluşlar, fnlar, kamu bankaları, yatırım ve kalkınma bankaları, büyükşehir belediyeleri, belediyeler ve bunlara bağlı kuruluşlar ile sair yerel yönetim kuruluşları, Müsteşarlık: Hazine Müsteşarlığı nı Risk Hesabı: Kanun un ilgili hükümleri çerçevesinde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası nezdinde luşturulan hesabı, Uluslararası Kredili İhale (UKİ): İlgili mevzuatta yeralan hükümler saklı kalmak kaydıyla bir tanesi Avrupa Birliği Resmi Gazetesi (Official Jurnal f Eurpean Cmmunities) lmak üzere en az iki yabancı gazetede duyurusu yapılan ve yerli ve/veya yabancı firmaların katılımına açık ihaleyi, ifade eder. Madde 6- Garanti Limiti Herhangi bir mali yıl içerisinde Hazine Garantileri altında snuçlandırılan garantili finansman imkanlarının tplam tutarı yıl Bütçe Kanununda belirlenen garanti limitini aşamaz. Madde 7- Hazine Geri Ödeme Garantisi Verilirken Uygulanacak Usul ve Esaslar tarihli Yıllık Yatırım Prgramında Yer Alan Prjelere Dış Finansman Sağlanmasına İlişkin Esas ve Usullere Dair Tebliğ (Tebliğ) hükümleri çerçevesinde dış finansman gerektiren prjelerde UKİ ye çıkmak esastır. Ancak, uluslararası kuruluşlar ve yabancı hükümetlerden sağlanan finansman imkanları kapsamında ilgili anlaşmaların hükümleri geçerlidir. Aşağıda yer alan mali kriterleri karşılayan ve Tebliğ hükümleri gereğince garantili kredi ile finansmanı gerçekleştirilmek üzere ihale edilecek prjeler için Müsteşarlık tarafından Hazine Geri Ödeme Garantisi verilir. Müsteşarlık aşağıdaki mali kriterlere göre kuruluşun talebini değerlendirir: 1.Kuruluşun, Müsteşarlığa başvuruda bulunduğu tarih itibariyle, halihazırda bir itfa planına bağlı larak ikraza bağlanmış yükümlülükleri hariç Müsteşarlık tahtında vadesi gelmiş yükümlülüklerinden ödenmemiş bir brcu bulunmaması. 2.Garantili Kredinin geri ödeme döneminde kuruluşun öngörülen nakit akışının brç servisini ve kuruluşun Müsteşarlığa lan mevcut brçlarından kaynaklanan yükümlülüklerini karşılayacak düzeyde lması. 3.Kuruluşun, Garantili Kredi ile finanse edilecek prjenin işletmeye alınmasından snra brç servisini karşılayacak şekilde prjeden dğrudan veya dlaylı getiriyi sağlaması. Kuruluş, yukarıda yer alan 2. ve 3. kriterleri karşıladığını rtaya kyacak prjeksiynları ve bu prjeksiynların dayandırıldığı varsayımları gösteren raprları Müsteşarlığa sunmak ile yükümlüdür.

3 Ancak, her durumda Müsteşarlığa yapılan garanti taleplerinin snuçlandırılabilmesi için aşağıdaki kşulların yerine getirilmesi gerekmektedir: a) Prjenin yürütülmesinden, izlenmesinden ve gerçekleşmelere ilişkin raprlamadan srumlu lacak ve brç servisini yürütecek ve izleyecek bir Prje Krdinasyn Biriminin kurulması. b) Kuruluşun, 18 Nisan 2001 tarihli Hazine Garantileri Kapsamında Yapılacak Ödemelerin Üstlenilmesinde Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümlerini yerine getirmesi. c) Bütçe Kanunlarıyla belirlenen garanti limiti kapsamında kalınması. Dğal afetler sebebiyle ivedilikle gerçekleştirilmesi gereken ve Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenen prjeler için yukarıdaki mali kriter ve kşullara uygunluk şartı aranmaz. Madde 8- Hazine Yatırım Garantisi Verilirken Uygulanacak Usul ve Esaslar Hazine Yatırım Garantisi sağlanması için Müsteşarlığa yapılan başvurularda; Müsteşarlık Hazine Yatırım Garantisi sağlanması ve garantinin kapsamı hakkındaki görüşlerini luştururken aşağıdaki kriteleri dikkate alır; 1.Genel ve Katma Bütçe kapsamı dışındaki İdarenin, Yatırım Garantisi talebiyle Müsteşarlığa başvuruda bulunduğu tarih itibariyle, halihazırda bir itfa planına bağlı larak Müsteşarlık tahtında vadesi gelmiş yükümlülüklerinden ödenmemiş bir brcu bulunmaması. 2.Prjenin işletme döneminde, Genel ve Katma Bütçe kapsamı dışındaki İdarenin nakit akışının, İdarenin prje kapsamındaki ödeme yükümlülüklerini ve Müsteşarlığa lan mevcut brçlarından kaynaklanan yükümlülüklerini karşılayacak düzeyde lması. 3.Prjenin yürütülmesinden, izlenmesinden ve gerçekleşmelere ilişkin raprlamadan srumlu lacak ve brç servisini yürütecek ve izleyecek bir Prje Krdinasyn Biriminin kurulması. 4.İdarenin, 18 Nisan 2001 tarihli Hazine Garantileri Kapsamında Yapılacak Ödemelerin Üstlenilmesinde Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümlerini yerine getirmesi. 5. Bütçe Kanunlarıyla belirlenen garanti limiti kapsamında kalınması. İdare, Müsteşarlığa müracaatında yukarıda belirtilen 2. kriteri karşıladığını rtaya kyacak prjeksiynları ve bu prjeksiynların dayandırıldığı varsayımları gösteren raprları Müsteşarlığa sunmakla yükümlüdür. Madde 9- Garanti Prtklü Bu Yönetmelik kapsamında sağlanan Hazine Geri Ödeme Garantisi ve/veya Hazine Yatırım Garantisinin geçerlilik kazanması Müsteşarlık ile lehine garanti verilecek Kuruluş ve/veya İdare arasında Garanti Prtklü imzalanması kaydıyla mümkündür. Hazine Geri Ödeme Garantisi çerçevesinde Garanti Prtklünün imzalanması Garantili Kredi Anlaşmasının yürürlük şartlarından biridir. İl özel idareleri, büyükşehir belediyeleri ve belediyeler, kendilerine ait tüzel kişilerin ve/veya kendilerine bağlı müstakil bütçeli ve kamu tüzel kişiliğini haiz kuruluşlar ile kendilerinin ve/veya kendilerine ait tüzel kişilerle kendilerine bağlı tüzel kişiliği haiz kuruluşların sermayesinin yarıdan fazlasına sahip lduğu özel idare şirketleri ile belediye iktisadi kuruluşlarının dış finansman kaynağından Hazine garantisi altında sağladıkları dış finansman imkanlarına ilişkin her türlü yükümlülüklerden ve bu yükümlülüklerin aksatılması neticesinde dğmuş lan ve dğabilecek Hazine alacaklarının geri ödenmesinden müteselsilen srumludurlar. Madde 10- Kısmi Garanti Yukarıda belirlenen esaslara uygun larak; a) Hazine Geri Ödeme Garantisi, garantiye knu her bir kredi bazında kşulları belirlenmek üzere miktar ve/veya vade üzerinden,

4 b) Hazine Yatırım Garantisi, her bir garanti türü bazında fiyat/tarife, miktar ve süre üzerinden, tplam yükümlülüğün %95 ine kadar kısmen verilebilir. Ancak, uluslararası ve bölgesel kuruluşlar ile yabancı ülkelerin Resmi İhracat Sigrta Kuruluşlarından (ECA) sağlanan ihracat kredileri kısmi garanti uygulamasından istisna tutulur. Madde 11- Garanti Anlaşmasının ve Garanti Prtklünün Değiştirilmesi a) Hazine Geri Ödeme veya Hazine Yatırım Garantisinin mali kşullarının yeniden yapılandırılması durumunda revize edilen kşullara göre yeni bir Garanti Prtklü yapılabilir. Ancak, yapılan değişiklik mali şartlarda bir iyileşme sağlıyrsa, yeni bir Garanti Prtklü yapılmaksızın mevcut garanti kapsamının geçerliliği devam eder. b) Garantili Kredi Anlaşması ve Garanti Prtklünün imzalanmasından snra ek finansman ihtiyacı rtaya çıkarsa, bu miktar artışını karşılayan ek kredi tutarına garanti verilmesi; bu Yönetmelik hükümleri çerçevesinde yeni bir Garantili Kredi Anlaşması ya da Tadili ile ek bir Garanti Prtklünün imzalanması kaydıyla mümkün labilir. Madde 12- Dış Brç Ödeme Hesabı a) Hesabın Kurulması: Dğal Afet nedeniyle getirilecek istisnalar hariç lmak üzere, belediyeler ve bağlı kuruluşlarının prjelerinin finansmanını teminen Hazine Geri Ödeme Garantisi verilebilmesi için Prje nin finansmanı için temin edilen kredinin geri ödeme yükümlülüklerini karşılamak üzere Kuruluş, yetkili rganlarının kararı ile bir ticari bankada Dış Brç Ödeme Hesabı (Hesab) kuracaktır. Hesabın kaynaklarını, kredinin geri ödeme yükümlülüklerini kısmen veya tamamen karşılayacak şekilde gerek finanse edilen prjeden temin edilen gelirler gerekse uygulayıcı kuruluşun diğer lağan gelir kalemleri luşturacaktır. Söz knusu Hesabın çalışma usullerinin belirlenmesine ilişkin larak Kuruluş ile ticari banka arasında Müsteşarlığın uygun görüşü ile bir sözleşme imzalanacaktır. Bahseknu sözleşme Müsteşarlık ile Kuruluş arasında imzalanan Garanti Prtklünün ayrılmaz parçasıdır. Kuruluş Hazine Geri Ödeme Garantisi altında temin edilen krediye ilişkin yükümlülüklerini bu Sözleşme nin hükümleri çerçevesinde hareket ederek yerine getirecektir. b) Hesabın İşleyiş Mekanizması: Hesaptan para kullanımı, Kuruluşun Garantili Kredi/Kredilerden dğan yükümlülüklerine ilişkin brç servisini karşılamak üzere yapılacak transferler için gerçekleşecektir. Hesapta tplanan tutarlar belli dönem snları itibariyle vade tarihlerinde brç servisini veya Müsteşarlığa lan mevcut yükümlülükleri karşılamak üzere dğrudan Hesabın bulunduğu banka yetkililerince kreditörün ilgili hesabına veya Müsteşarlığın ilgili hesabına transfer edilecektir. c) Raprlama: Hesaptan yapılan işlemlere ilişkin larak Kuruluş tarafından hazırlanan aylık raprlar takip eden her ayın 15 ine kadar Müsteşarlığa iletilecektir. d) Denetim ve Yaptırım: Dış Brç Ödeme Hesabı ile ilgili larak Kuruluşun vermiş lduğu taahhütler ile garanti verilmesi aşamasında Müsteşarlığa sunulan bilgi ve belgeler de dahil lmak üzere gerçekleştirilen bütün işlemler, her yıl düzenli larak yetkili denetim kurulu/kurullarınca denetlenir, Kamu İktisadi Teşebbüsleri nin denetimleri Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu tarafından yerine getirilir. Sözknusu tüm denetim raprları Müsteşarlığa sunulur. Denetim snucunda hazırlanan raprlarda, Kuruluşun Dış Brç Ödeme Hesabına ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmediği veya usulsüz işlem yapıldığı saptanırsa, Kuruluş yetkilileri hakkında görevini yerine getirmemesi nedeniyle ilgili mevzuat gereği yasal işlem yapmaya Müsteşarlık yetkilidir. Madde 13-

5 Garanti Ücreti a) Müsteşarlık, lehine Hazine Geri Ödeme Garantisi verilen taraftan bir defaya mahsus lmak üzere kuruluşun ödeme kabiliyetine bağlı larak garanti edilen tutarın %1 ine kadar garanti ücreti tahsil eder. Hazine Yatırım Garantisi verilmesi halinde ise İdarenin kşullu yükümlülüklerinin gerçekleşme ihtimali ile uyarlanmış tutarının Garanti verildiği tarihteki değerinin verilen İdarenin ödeme kabiliyetine bağlı larak %1 ine kadar garanti ücreti tahsil edilir. Garanti ücreti ranları her yıl Müsteşarlık tarafından belirlenir. b) Garanti ücreti, Garanti Prtklünün imzalanmasını takip eden 7 iş günü içinde Risk Hesabına kuruluş tarafından ödenir. Madde 14- Garantilerin İzlenmesi, Değerlendirilmesi ve Garanti Karşılıklarının Belirlenmesi a) İzleme: Brçlu Kuruluş veya İdarelerin bünyelerinde luşturdukları Prje Krdinasyn Birimi, Prjenin yürütülmesinden, izlenmesinden, prje kapsamında gerçekleşmelere ilişkin raprlamalardan; ve dış brç geri ödemelerinin dğru, düzenli ve tutarlı bir şekilde izlenebilmesinden, ilgili mevzuat çerçevesinde Müsteşarlığa raprlanmasından, Müsteşarlıkla gerekli krdinasynun kurulmasından ve evrak akışının düzenli larak sağlanmasından srumludur. b) Değerlendirilmesi: Garantili kredi her yıl düzenli larak Garanti süresinin snuna kadar izlenerek aşağıdaki yöntem çerçevesinde yeniden değerlendirilir: Garanti Değeri=NBD * (GO%-OD%) * GR% - GF, frmulü GR%: Kuruluşun vadeye bağlı larak tahmini brç yükümlülüklerini yerine getirememe riski, NBD: Tplam geri ödeme yükümlülüğünün değerlendirme tarihindeki bugünkü değeri, GO%: Kredinin Müsteşarlık tarafından garanti edilen ranı, OD%: Müsteşarlığın üstlendiği garantili kredilerin rtalama geri dönüş ranı, GF: Garanti Ücreti c) Garanti Karşılığının Belirlenmesi: Yukarıda ifade edilen yöntemle hesaplanan Garanti Değeri, Garantilerin bütçeleştirilmesi açısından yılı bütçelerine Risk Hesabı için knulacak ödeneğin belirlenmesinde, sözknusu hesabın gelir akımları ile birlikte esas alınır. Garanti Değeri brç servisi dönemi süresince her yıl yukarıda yer alan yöntemler kapsamında yeniden değerlendirilir. İlgili yılın Bütçesine, bütçe ödeneği aşağıdaki şekilde knulur: Bütçe Ödeneği= [(GD/NG)*BS]-RG GD: Garanti Değeri NG: Nminal garantili kredi tutarı BS: İlgili yılın tplam brç servisi tutarı RG: İlgili yılın öngörülen Risk Hesabı gelirleri Madde 15- Hazine Garantilerinin Bütçeleştirilmesi ve Muhasebesi

6 Hazine garantilerinin bütçeleştirilmesi ve muhasebeleştirilmesi Kanun un 14. Maddesi gereğince yürütülür. Müsteşarlık bütçeleştirmeye ve muhasebeleştirmeye ilişkin usul ve esasları Maliye Bakanlığı ile birlikte belirler. Madde 16- Raprlama Müsteşarlık, üçer aylık dönemler itibariyle; Sağlanan Hazine geri ödeme garantileri altında temin edilen finansmanın brçlu ve alacaklı bazında listesini, Brçlusuna ve alacaklısına göre Hazine geri ödeme garantisi stk verilerini, Hazine geri ödeme garantisi verilen kredilerin dış brç servisi verilerini, Müsteşarlığın üstlenmek durumunda kaldığı Hazine garantilerinin listesini kamuyuna açıklar. Madde 17- Yürürlük Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Madde 18- Yürütme Bu Yönetmelik hükümlerini Müsteşarlığın bağlı lduğu Bakan yürütür.