Kendi Kendine Meme Muayenesini Bilmenin Kad n Sa l Aç s ndan Önemi

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Kendi Kendine Meme Muayenesini Bilmenin Kad n Sa l Aç s ndan Önemi"

Transkript

1 Yeni Tıp T p Dergisi 2010;27: Derleme Kendi Kendine Meme Muayenesini Bilmenin Kad n Sa l Aç s ndan Önemi Bennur KOCA 1 1 ønönü Üniversitesi Sa l k Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, MALATYA ÖZET Meme kanseri halen tüm dünyada kad nlar için önde gelen sa l k sorunlar ndan biridir. Meme kanseri yayg n olmas na karú n, genellikle yavaú bir geliúme h z gösteren ve tan s erken yap ld nda oldukça baúar l tedavi sonuçlar elde edilebilen ve ölüm oran azalt labilen bir kanser türüdür. Meme kanserini erken tan s için çeúitli yöntemler vard r. Bunlar n içerisinde her kad n taraf ndan ö renilebilen, uygulanabilen, fazla zaman ve iúgücü gerektirmeyen, masraf olmayan yöntem kendi kendine meme muayenesidir. Kendi kendine meme muayenesi taramas kad nlar n meme sa l na iliúkin fark ndal klar n ve memelerinde bir de iúiklik fark ettiklerinde doktora baúvurma oranlar n art rmaktad r. Bu do rultuda kad nlarda s k görülen, görüldü ünde ölüme götüren meme kanserine karú etkili savaú m tüm kad nlar n bilinçlendirilmesi ile yap labilir. Bu makalede kendi kendine meme muayenesini bilmenin kad n sa l aç s ndan önemi konusunda literatür kapsam nda bilgi verilecektir. Anahtar Kelimeler : Meme kanseri, kendi kendine meme muayenesi, kad n sa l ABSTRACT Breast self-examination in terms of knowing the importance of women's health Breast cancer is still one of the most prominent health problems of women in the world. Although it s a widely observed type of cancer, it has a slow growth rate and when it is diagnosed at the early stages the results of the treatment can be successful and the mortality rates can be reduced. There are various methods for the early diagnosis of breast cancer. of these methods breast self exam is the cost free one that can be learned and applied by every woman and does not require much time and effort. Breast self exam increases both women s awareness on breast health and the rate of application to medical institutions when women realize a change in their breasts. War against breast cancer, which is a frequently observed illness that causes death, can be realized through raising all women s awareness. In this article literature reports will be given about the importance of knowing how to apply breast self exam to maintain women s health. Key Words : Breast cancer, breast self exam, women s health GøRøù Dünyada meme kanseri, kad nlarda görülen kanser türleri aras nda ilk s rada, kanser nedeniyle oluúan ölümlerde ise akci er kanserinden sonra ikinci s rada yer almaktad r 1. Meme kanseri, dünyada her y l %1-2 art ú göstermekte olup, y lda yaklaú k 1 milyon olguya yeni tan konulmaktad r 2. Ülkemizde ise meme kanseri %24,96 oran yla kad nlarda görülen kanserler aras nda 1. s rada yer almakta, kad nlarda görülen kanserlerin yaklaú k 3,4 olarak ¼ ünü meme kanserleri oluúturmaktad r. Literatürde yer alan bilgiler incelendi inde; dünyada her üç dakikada bir kad na meme kanseri tan s konuldu u ifade edilmektedir 5. Amerika da yaúam boyunca her dokuz kad ndan birinin meme kanserine yakaland na, üçte ikisinin de bu hastal a ba l olarak hayat n kaybetme tehlikesi ile karú karú ya kald na dikkat çekildi i görülmektedir 6-8. Avrupa ülkelerinde de, her on kad ndan birine yaúam boyunca meme kanseri tan s konulmaktad r 5. T.C.Sa l k Bakanl kanser istatistiklerine (2002) göre 5271 olgu say s ile kad nlarda en s k görülen kanserdir 9. Kad nlarda öldürücü olan meme kanseri insidans n n günden güne artmas önemli bir sa l k sorunu oluúturmaktad r 10,11. Meme kanseri yayg n olmas na karú n, genellikle yavaú bir geliúme h z gösteren ve tan s erken yap ld nda oldukça baúar l tedavi sonuçlar elde edilebilen ve ölüm oran azalt labilen bir kanser türüdür. Ayr ca meme kanserinin erken tan ve tedavisi yaúam kalitesinin yükseltilmesinde 12 etkili olmaktad r. Meme Kanserinde Tan Yöntemleri Meme kanseri gibi baz kanser türlerinin tan s basit taramalarla k sa sürede konulabilmekte ve tedaviye k sa süre içinde baúlanabilmektedir Kad nlara kendi kendine meme muayenesi (KKMM), kliniksel meme muayenesi (KMM) ve mamografi (MM) erken tan amac yla önerilmektedir Bu önerilerin uygulanmas nda sa l k ekibinin e itimi, motivasyonu ve kad nlar n bilgi, tutum ve davran úlar çok önemlidir. Meme kanserinde erken tan uygulamalar olan mamografi, KKM yapt rma ve KKMM yapma meme kanserinin erken teúhisini sa layarak kansere ba l ölümlerin azalt lmas nda hayati önem taú makta 13,17,18,25 d r. 10

2 Yeni T p Dergisi 2010;27: B Koca Kendi Kendine Meme Muayenesinin Önemi Meme kanserinin erken tan s nda KKMM nin önemi oldukça fazlad r. 20 yaú ndan büyük kad nlar n her ay KKMM uygulamas, erken tan için önerilen uygulamalar içerinde yer almaktad r 13. Literatürde KMM ve mamografinin meme kanseri tan s nda en etkili yöntemler oldu u belirtilmiú olmas na ra men meme kanseri vakalar n n büyük ço unlu unun hasta taraf ndan tespit edildi i bilinmektedir 26,27. Ayr ca KKMM 20 yaú ndan sonra her kad n taraf ndan evinde tek baú na kolayl kla uygulanabilecek, k sa süre içerisinde erken tan ya yönlendirebilecek, maliyet gerektirmeyen, kad n n mahremiyetinin korundu u bir muayene yöntemidir 20, Meme kanserinde ilk belirtilerin genellikle ele gelen bir kitle ile ortaya ç kar ld gözönüne al nd nda, kad nlar n memedeki bir kitleyi erken tespit etmelerinde KKMM uygulamas n n önemli oldu u ortaya ç kmaktad r. Yap lan çal úmalarda meme kanserinin ABD de tüm kanserlerin %29 unu oluúturmas, her 10 kad ndan birisinin bu hastal a yakalanmas, yine ABD de y ll k meme kanseri insidans n n 110/ , mortalitesinin 27/ oldu unun saptanmas, ayr ca Amerikan Kanser Birli inin 1994 verilerine göre , 1999 verilerine göre de yaklaú k kad na meme kanseri tan s n n konmas, 1994 te yaklaú k , 1999 da kad n n da meme kanseri nedeniyle yaúam n yitirmesi, ülkemizde de meme kanserinin kad nlardaki ölümlerinde ilk s rada yer almas ve meme kanserinin %80-90 n n ilk kez hastan n kendisi taraf ndan fark edilmesi, KKMM nin erken tan daki önemini ortaya koymaktad r. Meme kanserinde Meme hastal klar n n tan s nda hastan n da hekim kadar rolü oldu u bilinmektedir. Literatürde meme kanserinin %90 n n ilk kez kiúinin kendisi taraf ndan fark edildi i belirtilmektedir 34. Günümüzde KKMM nin meme kanserinin erken tespit edilmesinde yararl olup olmad tart ú lmakla birlikte 21,26,35-37 özellikle k rsal kesimde yaúayan kad nlar n KMM ve mamografi ye ulaú m olanaklar n n az olabilece i, genellikle memedeki bir kitlenin de ilk olarak bireylerin kendileri taraf ndan tespit edilerek doktora gidildi i göz önüne al nd nda, KKMM ni düzenli ve do ru olarak uygulaman n yararl olaca düúünülmektedir 18,26,38. Ayr ca literatürde KKMM düzenli olarak uyguland nda meme kanseri mortalite oran n n azalaca 26,39 ve yaúam oran n da %75 oran nda art raca, bunun da yaúam sürecini olumlu yönde etkileyece i bildirilmiútir 25. Finlandiya da KKMM ö retilen 28,785 kad n ile ö retilmeyenler karú laút r ld nda kanserin evresinde fark bulunmamas na ra men mortalite h z nda azalma saptanm út r 40. Kotka Pilot Projesi nde meme kanserinin erken tan s nda, rutin uygulanan KKMM nin önemli oldu u ve mortaliteyi azaltt belirtilmiútir 41. Buna karú l k Rusya, ùangay ve øsveç çal úmalar nda KKMM nin meme kanseri evresini düúürmede ve mortaliteyi azaltmada etkili olmad saptanm út r. Ayr ca KKMM, kad nlar n normal meme dokusunu tan malar n sa lamakta, bu konuda kad nlar n fark ndal n art rmakta ve tarama programlar nda önerilmektedir 45. Feldman ve ark., tan s konulmuú 996 meme kanserli hasta üzerinde yapt klar çal úmada hastal n evresi ile KKMM aras nda son derece önemli bir iliúki oldu unu, KKMM sinin nodüllerle ilgili hastal klar n tan lanma olas l n üçte bir oran nda azaltabilece ini ortaya ç kam úlard r 46. Türkiye de kad nlar n meme kanserini önlemeye yönelik uygulamalar n etkileyen faktörleri inceleyen çal úmalar s n rl olmakla birlikte, kad nlar n büyük ço unlu unun KKMM yapmad belirlenmiútir Araút rmalar kad nlar n KKMM yapmamalar ndaki en büyük isteksizli in bir kitle bulma ve ne yapaca n bilememe korkusu ile ilgili oldu unu, KKMM uygulama basamaklar ile ilgili bilgilerinin yeterli olmad n ve bu durumun KKMM ile ilgili bir e itimle azalt labilece ini bildirmektedir 37, Bununla birlikte kad nlar n KKMM uygulama konusundaki yeterlilikleri, KKMM uygulayabilme yeteneklerini, kendilerine olan güvenlerini ve uygulaman n s kl n da art racakt r 18. Beyda ve Karao lan üniversitede okuyan ö rencilerle yapt çal úmada; KKMM ni gereksiz gördüklerini, meme kanserine yakalanma ihtimallerini çok az olarak alg lad klar n, KKMM uygulamas n benimsemedikleri ya da çok az uygulad klar n tespit etmiútir Ancak genç kad n grubu olan üniversite ö rencilerinin de KKMM ö renmelerinin ve her ay düzenli olarak uygulamalar n n erken tan lama ve tedavi sürecinde büyük önem taú d bildirilmiútir 54. Yap lan baúka bir çal úmada kad nlar n %65,0 n n KKMM ni bilmedi i, %65,0 n n KKMM ni yapmad KKMM yapan grup içinde (%35,0), %51,5 inin kendisi karar verdi i için KKMM yapt belirlenmiútir. Yine ayn araút rmada kad nlar n ancak %35,0 KKMM yapmakta ve %73,8 i de yeterli bilgileri olmad için KKMM yapmad klar n ifade etmektedirler. Bu bulgu kad nlar n KKMM ile ilgili bilgi düzeylerinin düúük oldu unu ve e itime gereksinim duyduklar n ortaya ç karmakta; sa l k bak m profesyonellerinin verdi i e itimin periyodik olarak devam ettirilemedi i için yetersiz kald n düúündürmektedir 55. ABD de Leight ve ark.lar sa l k bak m profesyonelleri taraf ndan meme muayenesi ve mamografiyi desteklemek üzere KKMM uygulamas öneriliyor olmas na ra men, KKMM nin sadece küçük bir 11

3 B. Koca Yeni T p Dergisi 2010;27: kad n grubu taraf ndan ayl k olarak düzenli uyguland n ve bu uygulamay prosedüre uygun bir úekilde beceriyle uygulayabilen kad n say s n n da çok az oldu unu belirtmiúlerdir 56. Literatürde meme kanserinin mümkün oldu u kadar erken belirlenmesinde e itim programlar n n önemli oldu u bildirilmektedir. Bu nedenle sa l k bak m çal úanlar n n meme kanseri risk, belirtileri ve erken tan uygulamalar yönünden kad nlar bilgilendirmeleri ve periyodik aral klarla bu uygulamalar devam ettirmelerinin önemli oldu u belirtilmektedir 57. Ülkemizde yap lan çal úmalarda kad nlar n KKMM ile ilgili bilgiyi en çok televizyon, medya ve daha sonrada sa l k personellerinden elde ettiklerini belirlemiúlerdir 58. Yap lan di er bir çal úmada da Chie ve ark., Taiwan da randomize olarak seçilen 3040 kad n üzerinde yapm ú olduklar araút rma sonras nda yaln zca %8,4 ünün ayl k olarak KKMM uygulad n, özellikle k rsal alanda yaúayan kiúilerin KKMM uygulamalar üzerinde bas n, medya gibi kitle iletiúim araçlar n n ve sa l k ekibi üyeleri taraf ndan hastanelerde, kliniklerde ve çal úma alanlar nda verilen e itimlerin önemli etkisinin oldu unu ortaya ç karm úlard r 59. Ayr ca Kanada da 8214 kad n üzerinde KKMM davran úlar ndaki de iúimlerle ilgili olarak yap lan çal úmada da, üç izlem sonunda kad nlar n KKMM davran úlar n n de iúti i, uygulaman n yap lma s kl n n artt ve bu durum üzerinde KKMM si ile ilgili periyodik t bbi uygulamalar n ve e itimlerin yararl oldu u bildirilmektedir 60. Amerikan Kanser Birli i ve Kanser Enstitüsü meme kanserinin erken tan s nda öncelikli olarak KMM ve mamografiyi önermektedir 13,17. Ancak k rsal alanda yaúayan kad nlar n bu hizmet ve uygulamalara ulaú labilirli inin s n rl oldu u gözönüne al nd nda KKMM nin halen önemini korudu u da ortaya ç kmaktad r. Meme kanserinin erken tan s nda KKMM nin yap lmas yaúam yüzdesini art rmamaktad r 61 ; fakat Dorsay ve ark.da belirtti i gibi KKMM rutin olarak yap ld nda kad nlar memelerindeki bir tümörü erken tespit ederek tedaviyi erken dönemde baúlayabilme úans n elde edebilmektedirler 62. Literatürde mamografi ve KMM nin, KKMM ile karú laút r ld nda meme kanserine yakalanmada ve ölüm oran n azaltmada en önemli savaú arac olduklar belirtilmiú olmas na ra men, Amerikan Kanser Birli i 20 yaú ndan itibaren baúlamak üzere yararl l klar n ve s n rl l klar n söylemek koúuluyla kad nlar n KKMM yapmalar n önermektedir 13,17,19,63. Nitekim bu konuyla ilgili olarak yap lan baz çal úmalarda 50 yaú ve üzerinde olan kad nlar n, 50 yaú alt ndaki kad nlarla karú laút r ld nda KKMM ni daha az uygulad klar ve bu nedenle de meme kanserinin fark edilmeme risklerinin fazla oldu u bildirilmektedir 64. Ayr ca yeni tan konulmuú 1004 invaziv meme kanserli hastalar üzerinde yap lm ú bir çal úmada, KKMM nin kitleyi erken dönemde bulmay sa lamada önemli bir uygulama oldu u bildirilmiútir 25. Türkiye den daha önce yap lan baz çal úmalar, Türk popülasyonunun meme kanseri konusunda bilgilerinin yetersiz oldu unu, ço u kad n n KKMM yapmad n ve ço u kad n n KKMM nas l yap laca n bilmedi ini ortaya koymuútur 65,66. Amerikan Kanser Derne i nin meme kanserinin erken tan k lavuzunda; kad nlarda 20 yaú ndan itibaren kad nlar n ayl k KKMM; yaú aras ndaki kad nlar n 3 y lda bir, 40 yaú üstü kad nlar n y ll k KMM yapt rmalar ; 40 yaú ndan itibaren 1-2 y ll k mamografiler önerilmektedir yaú n alt nda mamografinin effektif olmad ve KMM nin yetersiz oldu u kabul edilmektedir. Bundan dolay, genç yaútaki kad n gruplar için KKMM çok önemlidir 67. Meme kanserinin erken tan s nda önemli bir yeri olan KKMM nin yayg nlaút r lmas nda ve do ru olarak uygulanmas nda e itimin etkisini araút ran pek çok çal úma yap lm út r. Yap lan bir çal úmada, e itim sonras de erlendirmede e itim öncesine göre kad nlar n KKMM bilme oran n n %53,5, uygulama oran n n ise %39 oran nda artt belirtilmiútir 72. Malatya il merkezinde 40 yaú üzeri kad nlar n meme kanseri ve korunma konusunda bilgi tutum ve davran úlar n belirlemek amac yla yap lan çal úmada ise kad nlar n %39,3 ünün KKMM ni en az y lda bir kez yapt klar ve bu s kl n ö renim düzeyi artt kça yükselme gösterdi i belirlenmiútir 73. Ö renim düzeyi ve KKMM bilgi ve uygulama s kl ile iliúkili benzer sonuçlar yurt içi ve d ú nda gerçekleútirilen baúka çal úmalarda da bildirilmiútir Literatürde meme kanserinin mümkün oldu u kadar erken belirlenmesinde e itim programlar n n önemli oldu u bildirilmektedir 57. Bu nedenle sa l k bak m çal úanlar n n meme kanseri risk, belirtileri ve erken tan uygulamalar yönünden kad nlar bilgilendirmeleri ve periyodik aral klarla bu uygulamalar devam ettirmelerinin önemli oldu u vurgulanm út r 55. Bu do rultuda verilen e itim ile meme kanseri, ve KKMM konusunda bilgi ve sa l k davran úlar nda görülen olumlu de iúimler kad nlar n olumlu yönde etkilendi ini göstermiútir. Bu nedenle kad nlarda KKMM uygulama becerileri geliútirilmelidir. Toplumumuzda bu tür e itimlerin (gebe, bebek, yaú kad n izlemler v.b.), istenilen düzeyde olmad da bildirilmiútir Yap lan bir araút rmada kad nlar n e itim düzeyi artt kça KKMM ni uygulama oranlar n n da artt saptanm út r 82. Güner ve ark., Parlar ve ark., Çevik ve ark., Öztürk ve ark. çal úmalar nda e itim düzeyi artt kça, KKMM ni uygulama oranlar n n da artt ifade 12

4 Yeni T p Dergisi 2010;27: B Koca edilmiú, kad nlar n e itim düzeyinin artmas n n toplumsal sa l da artt rmas bak m ndan olumlu etkisi olaca n düúündürmüútür Sonuç olarak verilen e itim ile meme kanseri ve KKMM konusunda bilgi ve sa l k davran úlar nda görülen olumlu de iúimler kad nlar n yap lan e itimden olumlu yönde etkilendi ini göstermektedir. Bu nedenle kad n sa l aç s ndan son derece önem taú yan meme kanserinin erken tan nmas nda basit, pahal olmayan, invaziv giriúim gerektirmeyen, tehlikesi olmayan ve herhangi bir alet gerektirmeyen KKMM nin yayg nlaút r lmas amac yla meme kanseri ve KKMM uygulama hakk nda e itim planlanmas bir gereksinim olarak ortaya ç km út r. Kad nlara düzenli ve periyodik aral klarla pratik yapma sorumlulu u kazand r lmal ve kad n sa l aç s ndan büyük önem taú yan bu konudaki e itimler yayg nlaút r lmal d r. KKMM nin düzenli olarak yap lmas n sa lamak için okul y llar nda genç k zlara e itime baúlanmal d r. Sa l k ekibi içinde önemli yeri olan hemúirelerin, hastane gibi tedavi edici kurumlarda, okullar, sa l k ocaklar gibi koruyucu sa l k hizmeti veren birimlerde, kanser dernekleri gibi rehabilitasyon hizmeti veren merkezlerde ve evlerde, kad nlarla sürekli iletiúim halinde olmas nedeniyle KKMM ni ö retmesi ve yayg nlaút rmas aç s ndan önemli 32,84,86 rolü vard r. Dolay s yla da kad n sa l n korumak ve geliútirmek için hemúirelerin, di er sa l k personeliyle birlikte e itim programlar n artt rmalar gerekmektedir. REFERANSLAR 1. Parkin DM, Bray F, Ferlay J, Pisani P. Global cancer statistics, A. Cancer Journal For Clinicians 2005;55: ( Amcancersoc.org/cgi/full, available date ). 2. Gölbaú Z, Kutlar Z, Hacer Akdeniz H. Ö renci Hemúireler Taraf ndan Bir Halk E itim Merkezinde Verilen E itimin Kad nlar n Meme Kanseri Kendi Kendine Meme Muayenesine Yönelik Bilgi ve Uygulamalar na Etkisi. Meme Sa l Dergisi 2007;3: Kanserle Savaú Dairesi Baúkanl Personel ve E itim ùube Müdürlü ü.( gov tr. Duyuru.docs.meme kanseri erken tan.pdf, available date ). 4. Hamzao lu O, Özcan U. Türkiye Sa l k østatistikleri. Ankara: Türk Tabipler Birli i Yay nlar Tükel S. Dünyada Meme Kanseri Görülme S kl Nedir? org/sss. php?id=86 (Eriúim Tarihi: Aral k 2008). 6. Bottorff JL, Johnson JL. Bhagat R, Grewal S, Balneaves LG, et al. Beliefs Related to Breast Health Practices: The Perceptions of South Asian Women Living in Canada, Social Science and Medicine 1998;47: Günal SY, Günal Aø Yaú Çal úan Kad nlar n Meme Kanserine Yönelik Davran úlar, Sa l k ve Toplum 2000;10: Ondrusek N, Warner E, Goel V. Development of a Knowledge Scale About Breast Cancer and Heredity (BCHK), Breast Cancer Research and Treatment 1999;53: T.C. Sa l k Bakanl Kanser østatistikleri Karayurt Ö. Champion Sa l k ønanç Modeli Ölçe i nin Türkiye øçin Uyarlanmas ve Kendi Kendine Meme Muayenesi Uygulama S kl n Etkileyen Faktörler. Yay mlanm ú Doktora Tezi. Ege Üniversitesi, øzmir Stilman MJ. Women s Health Beliefs About Breast Cancer and Breast Self Examination. Nursing Research 1997;26: K l ç S, Uçar M, Seymen E, ønce S, Ergüvenli Ö, Y ld r m A, et al. Kendi Kendine Meme Muayenesi bilgi ve uygulamas n n GATA E itim Hastanesinde Görevli Hemúire, Hemúirelik Ö rencileri ve Hastaneye Müracaat Eden Kad n Hastalarda Araút r lmas. Gülhane T p Dergisi 2006;48: American Cancer Society. Cancer Reference Information. How Is Breast Cancer Found? ( content/cri, available date ). 14. Baltzell K, Wrensch MR. Strengths and limitations of breast cancer risk assessment. Oncology Nursing Forum 2005;32: Veronesi U, Boyle P, Goldhirsh A, Orecchia R, Viale G. Breast Cancer. Seminar 2005;365: Underwood SM. Breast cancer in African American women: Nursing Essentials. The Association of Black Nursing Faculty Journal. January/ February U.S. National Institudes of Health. Breast Cancer Prevention Studies. Cancer.gov/cancertopics/factsheet/ prevention/breast cancer, available date Budden L. Young women s breast self-examination knowledge and practice. Journal of Community Health Nursing 1995;12: Hargrove-Huttel R.A.: Medical-Surgical Nursing. Philadelphia: Lippincott Williams& Wilkins, Dorcas R H. Hemúireler øçin Kanser El Kitab. Çeviri Editörü: Prof. Dr. Nurgün Platin, N.ønanç, Ankara: IV. Akúam Sanat Okulu Matbaas Wei G, Borum ML. Breast self- examination in women in two primary care settings:an evaluation of the impact of insurance status. Journal of Women s Health&Gender-Based 2000;9: (Abstract). 22. Aslan A, Temiz M, Beúirov E, Aban N. Meme Kanseri Taramas. Meme Hastal klar Dergisi 2004;11: American Cancer Society. In: Cancer Facts & Figures 1999, American Cancer Society, Atlanta GA 1999; p: ø ci A, Aso lu O. Meme Kanserinin Erken Tan s nda Tarama Yöntemleri, (øçinde Editör: Topuz E, Ayd ner A, Dinçer M. Meme Kanseri), Nobel T p Kitabevleri.1. Bas m. Ankara 2003; p: Foster R, Costanza MC. Breast self-examination practices and breast cancer survival. Cancer 1984;15: Pillay AL. Rural and urban South African women s awareness of cancer of the breast and cervix. Ethnicity&Health 2002;7: Dorsay RH, Cuneo WD, Somk n CP, Tekawa IS. Breast selfexamination: improving competence and freguency in a classroom setting. American Journal of Public Health 1988;78: Kaymakç ù. Meme Hastal klar Hemúireli i. Ege Üniversitesi Bas mevi, Bornova Aktan K. Topuzoðlu A, Harmanc H. Hemúirelerin Kendi Kendine Meme Muayenesi Yapma ve Mamografi Çektirmeye Yönelik Davran úlar n Etkileyen Faktörler. 8. Ulusal Halk Sa l Kongresi Kitab 2001; Franek GA, Nowak-Kaputsa ZE, Cabaj M. Breast cancer prophylaxis among nurses. Wiad Lek 2004;57: Kutluk T, Kars A. Meme Kanseri, Sa l k Bakanl Kanser Savaú Daire Baúkanl, Ankara 1998: ùencan O, Akbulut H. Kanserde Tarama ve Erken Tan, Aktuel T p Dergisi 1998;3: Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri ve Araút rma Enstitüsü, Türkiye Nüfus ve Sa l k Araút rmas, Ankara 1998: ùimúek ù, Tu T. Memenin øyi Huylu Tümörleri: Fibroadenomlar. STED 2002;11: NBBCC (National Breast Cancer Coalition). Position Statement. ( org/bin/index.asp?strid=496&depid=9, available date ). 36. Wittink M, Straton JB. Self-examination does not cancer mortality. Patient oriented evidence that matters. The Journal of Family Practice 2003;52: Holtzman D, Celentano DD. The practice and efficacy of breast selfexamination: A critical review. American Journal of Public Health 1983; 73: Bailey B.The nurse s role in promoting breast awareness. Nursing Standard 2000;14: Ashton L, Karnilowicz W, Fooks D. The incidence and belief structures associated with breast self-examination. Social Behavior and Personality 2001, ( articles/mi-qa3852/is-20010/ ai-n , available date ). 40. Gastrin G, Miller AB, To T, Aronson KJ, Wall C, Hakama M, et al. Incidence an mortality from breast cancer in the mama program for screening in Filland, , Cancer 1994;73: Hakama M, Pukkala E, Kallio M, Godenhjelm K, Svinhufvud U. Eff ectiveness of screening for breast cancer in women under 50 years at entry: the Kotka pilot project in Finland, Int J Cancer 1995;63: Semiglazov V, Moiseyenko V, Protsenko R, Manihas A. Russia (St. Petersburg)/WHO Randomized prospective study of the role of BSE in reduction of breast cancer mortality [abstract], Eur J Cancer 1998;34: Thomas DB, Gao DL, Ray M.R. Wang WW, Allison JC, Cheng LF, et al. Randomized trial of breast self-examination in Shanghai:Methodology and preliminary results, J Natl Cancer Inst 1997;89: Holmberg L, Ekbom A, Calle E, Mokdad A, Byers T. Breast cancer mortality in relation to self-reported use of breast self-examination, a cohort study of 450,000 women, Breast Cancer Res Treat 1997;43: American Cancer Society. Breast cancer facts and figures, htpp:// docroot/stt/content/stt Ix Cancer Facts Figures asp. Ulaú m Tarihi: Feldman JG, Carter AC, Nicastri AD, Hosat ST. Breast selfexamination, relationship to stage of breast cancer at diagnosis. Cancer 1981;47:

5 B. Koca Yeni T p Dergisi 2010;27: Parlar S, Bozkurt Aø, Ovayolu N. Bir Ana-Çocuk Sa l Merkezine Baúvuran Kad nlara Verilen Meme Kanseri ve Kendi Kendine Meme Muayenesi øle ølgili E itimin De erlendirilmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemúirelik Yüksekokulu Dergisi 2004;8: Gözüm S, Karayurt Ö, Ayd n ø. Meme Kanseri Taramalar nda Champion un Sa l k ønanç Modeli Ölçe inin Türkçe uyarlamalar na øliúkin Sonuçlar. Hemúirelikte Araút rma Geliútirme Dergisi 2004;1: Nahçivan NÖ, Seçginli S. Meme Kanserinde Erken Tan ya Yönelik Tutum ve Davran úlar: Bir Rehber Olarak Sa l k ønanç Modelinin Kullan m. Cumhuriyet Üniversitesi Hemúirelik Yüksekokulu Dergisi 2003;7: Ozanne EM, Klemp JR, Esserman LJ. Breast cancer risk assessment and prevention: A framework for shared decision-making consultations. The Breast Journal 2006;12: Haas JS, Kaplan CP, Des Jarlais G, Gildengoin V, Stable EJP, Kerl kowske K. Perceived risk of breast cancer among women at average and increased risk. Journal of Women s Health 2005;14: Vogel WH. The advanced practice nursing role in a high risk breast cancer clinic. Vogel 2003;30: Sensiba ME, Stewart DS. Relationship of perceived barriers to breast self- examination in women of varying ages and levels of education. Oncology Nursing Forum 1995;22: Beyda K, Karao lan H. Kendi Kendine Meme Muayenesi E itiminin Ö rencilerin Bilgi ve Tutumlar na Etkisi: SSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2007;6: Koç Z, Sa lam Z. Kad nlar n Meme Kanseri, Koruyucu Önlemler ve Kendi Kendine Meme Muayenesi øle ølgili Bilgi ve Uygulamalar n n Belirlenmesi ve E itimin Etkinli i: Meme Sa l Dergisi 2009;5: Leight SB, Deiriggi P, Hursh D, Douglas M, Leight V. The effect of structured training on breast self-examination search behaviors as measured using biomedical instrumentation. Nursing Research 2000;49: (Abstract). 57. Seif NY, Aziz MA. Effect of breast self-examination training program on knowledge, attitude and practice of a group of working women. Journal of The Egyptian National Cancer Institute 2000;12: Öztürk M, Engin VS, Kiúio lu AN. The practice of breast self examination among women at Gülistan district of Isparta. Eastern Journal of Medicine 1999;4: Chie WC, Cheng KW, Fu CH, Yen LL. Astudy on women s practice of breast self-examination in Taiwan 2002 (Abstract). 60. Baines CJ, Wall C, Risch HA, Kuin JK, Fan IJ. Changes in breast selfexamination behavior in a cohort of 8214 women in the Canadian national breast screening study, Canada Dündar PE, Özmen D, Öztürk B, Haspolat G, Aky ld z F, Çoban S, et al. The knowledge and attitudes of breast self-examination and mammography in a group of women in a rural area in Western Turkey. BMC Cancer, 2006, 6:43.(Licensee Biomed Central Ltd.) 62. Dorsay RH, Cuneo WD, Somkin CP, Tekawa IS. Breast selfexamination: improving competence and freguency in a classroom setting. American Journal of Public Health 1988;78: Simon CS. Breast cancer screening: cultural beliefs and diverse populations. Health&Social Work 2006;31: Grady KE. Older women and the practice of breast selfexamination. Psychology of Women Quarterly1988;12: Secginli S, Nahcivan NO. Reliability and validity of the breast cancer screening belief scale among Turkish women. Cancer Nurs 2004;27: Çad r G, Eksen M, Bütüner E, Tüzen H, Yetim H, Othan K, et al. Mu la merkez, Bay r, Yerkesik ve Yeúilyurt Sa l k Oca Bölgelerinde Yaúayan Kad nlar n Meme kanseri ve Kendi Kendine Meme Muayenesi Konusundaki Bilgi ve Uygulama Durumlar n n Belirlenmesi. Uluslaras insan bilimleri dergisi ISN: www. insanbilimleri.com/ojs/ index.php/uib/ article/viewpd FInterstitial/124/ Maurer F. A peer education model for teaching breast selfexamination to undergraduate college women. Cancer Nurs 1997;20: Günal SY, Günal Aø Yaú Çal úan Kad nlar n Meme Kanserine Yönelik Davran úlar, Sa l k ve Toplum, 2000;10: Kangmin Z, Hunter S, Bernard LJ, Kathleen PW, Chanel LR, Lloyd CE, et al. An intervention study on screening for breast cancer among single African-American women aged 65 and older, Preventive Medicine 2002;34: Marien L, Susan M, Sara J. Mujeres Felices por ser Saludables: a breast cancer reduction program for Latino women. Preventive Medicine 2003;36: Strickland CJ, Feigl P, Upchurch C, King DK, Pierce HI, Grevstad PK. Improving breast self examination compliance: A Southwest onkology group randomized trial of three interventions, PreventiveMedicine 1997;26: Aydemir G Yaú Evli Kad nlar n Kendi Kendine Meme Muayenesi øle ølgili Bilgileri. Ege Üniversitesi Hemúirelik YO Dergisi 1990;6: Zincir H. Malatya øl Merkezinde 40 Yaú Üzeri Kad nlar n Meme Kanseri ve Korunma Konusunda Bilgi Tutum ve Davran úlar (Yüksek Lisans Tezi). Malatya Üniversitesi 1999; Aktan K, Topuzo lu A, Harmanc H. Hemúirelerin Kendi Kendine Meme Muayenesi Yapma ve Mamografi Çektirmeye Yönelik Davran úlar n Etkileyen Faktörler. 8. Ulusal Halk Sa l Kongresi Kitab 2001; Alam AA. Knowledge of breast cancer and its risk and protective factors among women in Riyadh. Ann Saudi Med 2006;26: Lee EE, Fogg LF, Sadler GR. Factors of breast cancer screening among Korean immigrants in the United States. J Immigr Minor Health 2006;8: Okabia MN, Bunker Ch, Okonofua FE, Osime U. Knowledge, attitude and practice of Nigerian women towards breast cancer: a crosssectional study. World J Surg Oncol 2006;21: Çakmak Z. K r kkale ølinde Meme Patolojileri Prevalans. Ulusal Halk Sa l Günleri Kongresi Bildiri Özet Kitab 2005; Unicef: Anne Sa l ve Sorunlar. Türkiye de Anne ve Çocuklar n Durum Analizi. Ankara 1991: Unicef: Antenatal care. The Basics of Maternal and Child Health: Ankara 1994: Aydemir G, Saçakl o lu F, Alt ner N, Yalç n S, Vatansever K, K l nç G, et al. 30+ Yaú Grubu Kad nlar n Meme Kanseri Belirtileri ve Kendi Kendine Meme Muayenesi øle ølgili Bilgilerin De erlendirilmesi. 4. Ulusal Halk Sa l Kongresi, Kongre Kitab, øzmir 1994: Güner ø, Tetik A, Gönener H. Kad nlar n Kendi Kendine Meme Muayenesi øle ølgili Bilgi, Tutum ve Davran úlar n n Belirlenmesi. Gaziantep T p Dergisi 2007; Parlar S, Bozkurt A, Ovayolu N. Ana Çocuk Sa l ve Aile Planlama (AÇSAP) Merkezine Baúvuran Kad nlarda Kendi Kendine Meme Muayenesi (KKMM) øle ølgili Bilgi, Tutum ve Davran úlar n De erlendirilmesi; Sa l k ve Toplum 2004;14: Çevik C, Akbulut G, Erkal S. Kad nlar n Kendi Kendine Meme Muayenesi Hakk ndaki Bilgi Düzeylerinin Kitlenin Fark Edilmesine Etkisi. Hemúirelik Forumu Dergisi 2005; Mart- Nisan: Öztürk M, Engin VS, Kiúio lu AN, The practice of breast self examination among women at Gülistan district of Isparta. Eastern Journal of Medicine 1999;42: Özcan S, Keklikçi ø, Saatç E, Bozdemir N. Aile Hekimli i Poliklini ine Baúvuran Kad nlar n Kendi Kendine Meme Muayenesi Hakk nda Bilgi Tutum ve Davran úlar. 4. Uluslar aras Üreme Sa l ve Aile Planlamas Kongresi, Kongre Kitab. Ankara 2005:231. Yaz úma adresi: Bennur KOCA ønönü Üniversitesi SHMYO, MALATYA bekoca@inonu.edu.tr Yaz n n geldi i tarih : Yay na kabul tarihi :

Anahtar kelimeler: Hemþire, kendi kendine meme muayenesi, saðlýk eðitimi. Summary Determination of the knowledge and

Anahtar kelimeler: Hemþire, kendi kendine meme muayenesi, saðlýk eðitimi. Summary Determination of the knowledge and Gülhane Týp Dergisi 2006; 48: 200-204 Gülhane Askeri Týp Akademisi 2006 ARAÞTIRMA Kendi kendine meme muayenesi bilgi ve uygulamasýnýn GATA Eðitim Hastanesinde görevli hemþire, hemþirelik öðrencileri ve

Detaylı

KADINLARIN MEME KANSERİ, KORUYUCU ÖNLEMLER VE KENDİ KENDİNE MEME MUAYENESİ İLE İLGİLİ BİLGİ VE UYGULAMALARININ BELİRLENMESİ VE EĞİTİMİN ETKİNLİĞİ

KADINLARIN MEME KANSERİ, KORUYUCU ÖNLEMLER VE KENDİ KENDİNE MEME MUAYENESİ İLE İLGİLİ BİLGİ VE UYGULAMALARININ BELİRLENMESİ VE EĞİTİMİN ETKİNLİĞİ ARAŞTIRMA YAZILARI KADINLARIN MEME KANSERİ, KORUYUCU ÖNLEMLER VE KENDİ KENDİNE MEME MUAYENESİ İLE İLGİLİ BİLGİ VE UYGULAMALARININ BELİRLENMESİ VE EĞİTİMİN ETKİNLİĞİ Zeliha Koç 1, Zeynep Sağlam 2 1 Ondokuz

Detaylı

BİR ANA ÇOCUK SAĞLIĞI MERKEZİNE BAŞVURAN KADINLARA VERİLEN MEME KANSERİ VE KENDİ KENDİNE MEME MUAYENESİ İLE İLGİLİ EĞİTİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ *

BİR ANA ÇOCUK SAĞLIĞI MERKEZİNE BAŞVURAN KADINLARA VERİLEN MEME KANSERİ VE KENDİ KENDİNE MEME MUAYENESİ İLE İLGİLİ EĞİTİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ * BİR ANA ÇOCUK SAĞLIĞI MERKEZİNE BAŞVURAN KADINLARA VERİLEN MEME KANSERİ VE KENDİ KENDİNE MEME MUAYENESİ İLE İLGİLİ EĞİTİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ * Serap PARLAR **, Ali İ.BOZKURT ***, Nimet OVAYOLU **** ÖZET

Detaylı

Öğretmenlere Uygulanan Meme Kanserinde Farkındalık Eğitiminin Etkililiği

Öğretmenlere Uygulanan Meme Kanserinde Farkındalık Eğitiminin Etkililiği ARAŞTIRMALAR / Researches Öğretmenlere Uygulanan Meme Kanserinde Farkındalık inin Etkililiği Effectiveness of a Training Program Applied to Teachers on Awareness for Breast Cancer 1 2 Serap Selver KİPAY,

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ DİL ADI SINAV ADI PUAN SEVİYE YIL DÖNEM. İngilizce ÜDS 68.75 ORTA 2004 Güz

ÖZGEÇMİŞ DİL ADI SINAV ADI PUAN SEVİYE YIL DÖNEM. İngilizce ÜDS 68.75 ORTA 2004 Güz ÖZGEÇMİŞ TC KİMLİK NO: PERSONEL AD: SOYAD: DOĞUM TARİHİ: SİCİL NO: UYRUK: EHLİYET: 12288056440 DUYGU VEFİKULUÇAY YILMAZ 11/23/76 12:00 AM A55833 B DİL ADI SINAV ADI PUAN SEVİYE YIL DÖNEM İngilizce ÜDS

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. Görev Kurum/Kuruluş Yıl Araştırma Görevlisi. Erzincan Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu

ÖZGEÇMİŞ. Görev Kurum/Kuruluş Yıl Araştırma Görevlisi. Erzincan Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı : Rabia SAĞLAM 2. Doğum Tarihi : 17. 10. 1984 3. Unvanı : Dr. Öğr. Üyesi 4. Öğrenim Durumu : Doktora Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Hemşirelik Atatürk Üniversitesi 2003-2007 Toplum

Detaylı

HEMŞİRE İNSANGÜCÜNÜN YETİŞTİRİLMESİ VE GELİŞTİRİLMESİ

HEMŞİRE İNSANGÜCÜNÜN YETİŞTİRİLMESİ VE GELİŞTİRİLMESİ HEMŞİRE İNSANGÜCÜNÜN YETİŞTİRİLMESİ VE GELİŞTİRİLMESİ Doç. Dr. Ülkü TATAR BAYKAL İÜ Florence Nightingale Hemşirelik Fakültesi Hemşirelikte Yönetim Anabilim Dalı ve Yönetici Hemşireler Derneği Yönetim Kurulu

Detaylı

Dünyada ve Ülkemizde Meslek hastalıkları

Dünyada ve Ülkemizde Meslek hastalıkları Dünyada ve Ülkemizde Meslek hastalıkları Dr. Rana GÜVEN, MSc., PhD. Genel Md. Yrd. Dr. R. Güven 01.11.2012 1 İÇERİK Dünyada ve Türkiye de İş Sağlığı ve Güvenliğinin Mevcut Durumu Meslek hastalıklarının

Detaylı

Zehra Gölbaşı, Zeynep Kutlar, Hacer Akdeniz Cumhuriyet Üniversitesi, Hemşirelik Yüksekokulu, SİVAS, Türkiye. Giriş ve amaç

Zehra Gölbaşı, Zeynep Kutlar, Hacer Akdeniz Cumhuriyet Üniversitesi, Hemşirelik Yüksekokulu, SİVAS, Türkiye. Giriş ve amaç ÖĞRENCİ HEMŞİRELER TARAFINDAN BİR HALK EĞİTİM MERKEZİNDE VERİLEN EĞİTİMİN KADINLARIN MEME KANSERİ/KENDİ KENDİNE MEME MUAYENESİNE YÖNELİK BİLGİ VE UYGULAMALARINA ETKİSİ Zehra Gölbaşı, Zeynep Kutlar, Hacer

Detaylı

Ayşe YÜCE Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD.

Ayşe YÜCE Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD. TÜRKİYE DE TÜBERKÜLOZUN DURUMU Ayşe YÜCE Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD. DSÖ Küresel Tüberküloz Kontrolü 2010 Raporu Dünya için 3 büyük tehlikeden

Detaylı

DEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog

DEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog DEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog KONYA KARAMAN BÖLGESİ BOŞANMA ANALİZİ 22.07.2014 Tarihsel sürece bakıldığında kalkınma,

Detaylı

KÜTAHYA BÖLGESİNDE YAŞAYAN KADINLARIN KENDİ KENDİNE MEME MUAYENESİ VE MEME KANSERİ İLE İLGİLİ BİLGİ DÜZEYLERİ

KÜTAHYA BÖLGESİNDE YAŞAYAN KADINLARIN KENDİ KENDİNE MEME MUAYENESİ VE MEME KANSERİ İLE İLGİLİ BİLGİ DÜZEYLERİ ORIGINAL ARTICLES / ORİJİNAL MAKALELER KÜTAHYA BÖLGESİNDE YAŞAYAN KADINLARIN KENDİ KENDİNE MEME MUAYENESİ VE MEME KANSERİ İLE İLGİLİ BİLGİ DÜZEYLERİ Selma Şen 1, Fatma Başar 2 1 Celal Bayar Üniversitesi,

Detaylı

Kars ta Yaşayan Kadınların Kendi Kendine Meme Muayenesi Uygulamasına Yönelik Bilgi, İnanç ve Tutumlarının Değerlendirilmesi

Kars ta Yaşayan Kadınların Kendi Kendine Meme Muayenesi Uygulamasına Yönelik Bilgi, İnanç ve Tutumlarının Değerlendirilmesi ARAŞTIRMA Kendi Kendine Meme Muayenesi T A D Kars ta Yaşayan Kadınların Kendi Kendine Meme Muayenesi Uygulamasına Yönelik Bilgi, İnanç ve Tutumlarının Değerlendirilmesi Assessment of the Knowledge, Beliefs

Detaylı

SİİRT ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar. Amaç

SİİRT ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar. Amaç SİİRT ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı; Siirt Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama

Detaylı

KENDİ KENDİNE MEME MUAYENESİNİN MEME KANSERİNİN ERKEN TEŞHİSİNDE ÖNEMİ. Nurdan KARPUZ 1, Demet ÇAKIR 1

KENDİ KENDİNE MEME MUAYENESİNİN MEME KANSERİNİN ERKEN TEŞHİSİNDE ÖNEMİ. Nurdan KARPUZ 1, Demet ÇAKIR 1 KENDİ KENDİNE MEME MUAYENESİNİN MEME KANSERİNİN ERKEN TEŞHİSİNDE ÖNEMİ Nurdan KARPUZ 1, Demet ÇAKIR 1 1 Amasya Üniversitesi, Sabuncuoğlu Şerefeddin Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Sağlık bilimlerindeki

Detaylı

LENFOMA NEDİR? Lenfoma lenf dokusunun kötü huylu tümörüne verilen genel bir isimdir.

LENFOMA NEDİR? Lenfoma lenf dokusunun kötü huylu tümörüne verilen genel bir isimdir. LENFOMA LENFOMA NEDİR? Lenfoma lenf dokusunun kötü huylu tümörüne verilen genel bir isimdir. LENF SİSTEMİ NEDİR? Lenf sistemi vücuttaki akkan dolaşım sistemidir. Lenf yolu damarlarındaki bağışıklık hücreleri,

Detaylı

Proje Yönetiminde Toplumsal Cinsiyet. Türkiye- EuropeAid/126747/D/SV/TR_Alina Maric, Hifab 1

Proje Yönetiminde Toplumsal Cinsiyet. Türkiye- EuropeAid/126747/D/SV/TR_Alina Maric, Hifab 1 Proje Yönetiminde Toplumsal Cinsiyet Türkiye- EuropeAid/126747/D/SV/TR_Alina Maric, Hifab 1 18 Aral k 1979 da Birle mi Milletler Genel cinsiyet ayr mc l n yasaklayan ve kad n haklar n güvence alt na alan

Detaylı

ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN KENDİ KENDİNE MEME MUAYENESİ HAKKINDAKİ BİLGİLERİ VE UYGULAMALARI * İlknur AYDIN **

ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN KENDİ KENDİNE MEME MUAYENESİ HAKKINDAKİ BİLGİLERİ VE UYGULAMALARI * İlknur AYDIN ** ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN KENDİ KENDİNE MEME MUAYENESİ HAKKINDAKİ BİLGİLERİ VE UYGULAMALARI * ÖZET Bu çalışma üniversite öğrencilerinin kendi kendine meme muayenesi hakkındaki bilgilerini, uygulamalarını,

Detaylı

HEMŞİRELİK ÖĞRENCİLERİNİN KENDİ KENDİNE MEME MUAYENESİ (KKMM) İLE İLGİLİ BİLGİ DURUMLARINA EĞİTİMİN ETKİSİ

HEMŞİRELİK ÖĞRENCİLERİNİN KENDİ KENDİNE MEME MUAYENESİ (KKMM) İLE İLGİLİ BİLGİ DURUMLARINA EĞİTİMİN ETKİSİ RESEARCH ARTICLE/ARAŞTIRMA YAZISI HEMŞİRELİK ÖĞRENCİLERİNİN KENDİ KENDİNE MEME MUAYENESİ (KKMM) İLE İLGİLİ BİLGİ DURUMLARINA EĞİTİMİN ETKİSİ Arzu Erkoç 2, Fadime Oran 2, Hatice Yorulmaz 1 1 Haliç Üniversitesi,

Detaylı

İş Sağlığı İş Sağlığı nedir? Çağdaş İş Sağlığı anlayışı nedir?

İş Sağlığı İş Sağlığı nedir?    Çağdaş İş Sağlığı anlayışı nedir? İş Sağlığı İş sağlığı denilince, üretimi ve işyerini içine alan bir kavram düşünülmelidir. İşyerinde sağlıklı bir çalışma ortamı yoksa işçilerin sağlığından söz edilemez. İş Sağlığı nedir? Bütün çalışanların

Detaylı

Günümüzde meme kanseri; kadınlar arasında görülen kanser

Günümüzde meme kanseri; kadınlar arasında görülen kanser ARAŞTIRMA YAZILARI KREDİ YURTLAR KURUMUNDA KALAN KIZ ÖĞRENCİLERİN MEME KANSERİ VE KENDİ KENDİNE MEME MUAYENESİ SAĞLIK İNANÇLARI VE BUNU ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN BELİRLENMESİ Sultan Gerçek 1, Özlem Duran 1,

Detaylı

ÇALIŞAN SAĞLIĞI BİRİMİ İŞLEYİŞİ Hastanesi

ÇALIŞAN SAĞLIĞI BİRİMİ İŞLEYİŞİ Hastanesi KİHG/İŞL-005 19.08.2009 07.08.2012 2 1/8 GÜNCELLEME BİLGİLERİ Güncelleme Tarihi Güncelleme No Açıklama 11.11.2009 1 Belge içeriğinde ve belge numarasında değişiklik yapılması 07.08.2012 2 Komite, başlık,

Detaylı

Hemflire Ö rencilerin Kendi Kendine Meme Muayenesine Yönelik Sa l k nançlar

Hemflire Ö rencilerin Kendi Kendine Meme Muayenesine Yönelik Sa l k nançlar O.M.Ü. T p Dergisi 22(4): 146 150, 2005 Hemflire Ö rencilerin Kendi Kendine Meme Muayenesine Yönelik Sa l k nançlar lknur AYDIN AVC *, Türkan KESK N ** Genç kad nlar n kendi kendine meme muayenesi (KKMM)

Detaylı

İngilizce Öğretmenlerinin Bilgisayar Beceri, Kullanım ve Pedagojik İçerik Bilgi Özdeğerlendirmeleri: e-inset NET. Betül Arap 1 Fidel Çakmak 2

İngilizce Öğretmenlerinin Bilgisayar Beceri, Kullanım ve Pedagojik İçerik Bilgi Özdeğerlendirmeleri: e-inset NET. Betül Arap 1 Fidel Çakmak 2 İngilizce Öğretmenlerinin Bilgisayar Beceri, Kullanım ve Pedagojik İçerik Bilgi Özdeğerlendirmeleri: e-inset NET DOI= 10.17556/jef.54455 Betül Arap 1 Fidel Çakmak 2 Genişletilmiş Özet Giriş Son yıllarda

Detaylı

NIJERYA DAN GELEN YOLCUDA EBOLAYA RASTLANMADI

NIJERYA DAN GELEN YOLCUDA EBOLAYA RASTLANMADI Portal Adres NIJERYA DAN GELEN YOLCUDA EBOLAYA RASTLANMADI : www.cayyolu.com.tr İçeriği : Gündem : http://www.cayyolu.com.tr/haber/nijerya-dan-gelen-yolcuda-ebolaya-rastlanmadi/96318 1/3 SAGLIK IÇIN EGZERSIZ

Detaylı

1 OCAK 31 ARALIK 2009 ARASI ODAMIZ FUAR TEŞVİKLERİNİN ANALİZİ

1 OCAK 31 ARALIK 2009 ARASI ODAMIZ FUAR TEŞVİKLERİNİN ANALİZİ 1 OCAK 31 ARALIK 2009 ARASI ODAMIZ FUAR TEŞVİKLERİNİN ANALİZİ 1. GİRİŞ Odamızca, 2009 yılında 63 fuara katılan 435 üyemize 423 bin TL yurtiçi fuar teşviki ödenmiştir. Ödenen teşvik rakamı, 2008 yılına

Detaylı

Sürdürülebilir sosyal güvenli in önündeki zorluklar

Sürdürülebilir sosyal güvenli in önündeki zorluklar Sürdürülebilir sosyal güvenli in önündeki zorluklar Konular Geçmi ten önemli trendler Esneklik ve esnek güvence Bireyselcilik ve azalan dayan ma Silikle en toplum 2 Toplumsal: Daha az evlilik Daha fazla

Detaylı

Hayata Dokunan Bir El: YEDAM (Yeşilay Danışma Merkezi)

Hayata Dokunan Bir El: YEDAM (Yeşilay Danışma Merkezi) Hayata Dokunan Bir El: YEDAM (Yeşilay Danışma Merkezi) Bağımlılıkta rehabilitasyon süreci dediğimizde bağımlı bireylerin psikolojik ve sosyal destek ile hayata yeniden kazandırılması kast edilmektedir.

Detaylı

Üniversitelerde Yabancı Dil Öğretimi

Üniversitelerde Yabancı Dil Öğretimi Üniversitelerde Yabancı Dil Öğretimi özcan DEMİREL 1750 Üniversiteler Yasası nın 2. maddesinde üniversiteler, fakülte, bölüm, kürsü ve benzeri kuruluşlarla hizmet birimlerinden oluşan özerkliğe ve kamu

Detaylı

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Değerlendirme Notu Sayfa1

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Değerlendirme Notu Sayfa1 Sağlık Reformunun Sonuçları İtibariyle Değerlendirilmesi 26-03 - 2009 Tuncay TEKSÖZ Dr. Yalçın KAYA Kerem HELVACIOĞLU Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Türkiye 2004 yılından itibaren sağlık

Detaylı

Hemşirelik Yüksek Okulu Öğrencilerinin Meme Kanseri Hakkında Bilgi, Tutum ve Davranışları

Hemşirelik Yüksek Okulu Öğrencilerinin Meme Kanseri Hakkında Bilgi, Tutum ve Davranışları Araştırma/Research Article Hemşirelik Yüksek Okulu Öğrencilerinin Meme Kanseri Hakkında Bilgi, Tutum ve Davranışları Ahmet Aslan 1 *, Muhyittin Temiz 1, Yılmaz Yiğit 1, Rana Can 2, Elif Canbolant 1, Filiz

Detaylı

10. Performans yönetimi ve bütçeleme bağlantıları

10. Performans yönetimi ve bütçeleme bağlantıları 10. Performans yönetimi ve bütçeleme bağlantıları girdi süreç çıktı etki, sonuç Üretkenlik,verimlilik, etkinlik Kaynaklar Nihai Hedefler 4.10.2006 1 Yönetim anlaşması en azından aşağıdakileri içermelidir

Detaylı

Sosyal Riski azaltma Projesi Kapsamında Şartlı Nakit Transferi Uygulaması Genelgesi 2004 / 64

Sosyal Riski azaltma Projesi Kapsamında Şartlı Nakit Transferi Uygulaması Genelgesi 2004 / 64 Sosyal Riski azaltma Projesi Kapsamında Genelgesi 2004 / 64 Tarihi:03.05.2004 Sayısı:2004/64-1838 SAĞLIK BAKANLIĞI Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü ANKARA 03/05/2004 Sayı : B100ACS0140000-9216/1853

Detaylı

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ UYGULAMALARI

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ UYGULAMALARI KAMUDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ PANELİ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ UYGULAMALARI Uzm. Yusuf DUMAN İSG Koordinatörü / İş Güvenliği Uzmanı Mayıs/2016 (1/55) 6331 SAYILI İSG KANUNU İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu

Detaylı

BEBEK VE ÇOCUK ÖLÜMLÜLÜĞÜ 9

BEBEK VE ÇOCUK ÖLÜMLÜLÜĞÜ 9 BEBEK VE ÇOCUK ÖLÜMLÜLÜĞÜ 9 Attila Hancıoğlu ve İlknur Yüksel Alyanak Sağlık programlarının izlenmesi, değerlendirilmesi ve ileriye yönelik politikaların belirlenmesi açısından neonatal, post-neonatal

Detaylı

ÖZEL KARAMAN MÜMİNE HATUN HASTANESİ

ÖZEL KARAMAN MÜMİNE HATUN HASTANESİ HASTANEMİZ KOMİTE VE EKİPLERİN İŞLEYİŞ PROSEDÜRÜ 1.0 AMAÇ: Hastanedeki ekip, yönetim ekibi, komisyon ve komitelerin; hizmet kalite standartları ve kalite yönetim sistemine uygunluğunun ve devamlılığının

Detaylı

YÖNETMELİK KAFKAS ÜNİVERSİTESİ ARICILIĞI GELİŞTİRME UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ

YÖNETMELİK KAFKAS ÜNİVERSİTESİ ARICILIĞI GELİŞTİRME UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ 22 Mayıs 2012 SALI Resmî Gazete Sayı : 28300 Kafkas Üniversitesinden: YÖNETMELİK KAFKAS ÜNİVERSİTESİ ARICILIĞI GELİŞTİRME UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve

Detaylı

SAVUNUCULUK, E M VE H ZMETLERE ULA TIRMA YOLU LE ANNE SA LI ININ

SAVUNUCULUK, E M VE H ZMETLERE ULA TIRMA YOLU LE ANNE SA LI ININ SAVUNUCULUK, E M VE H ZMETLERE ULA TIRMA YOLU LE ANNE SA LI ININ LE LMES PROJES (Bu proje, T.C. Sa k Bakanl Türkiye Üreme Sa Program kapsam nda Avrupa Birli i taraf ndan finanse edilmi tir. Bu yay n içeri

Detaylı

Kent Hastanesi, Hepimizden Önce Çocuklarımızın Hastanesi!

Kent Hastanesi, Hepimizden Önce Çocuklarımızın Hastanesi! Kent Hastanesi, Hepimizden Önce Çocuklarımızın Hastanesi! www.kenthospital.com Kent Hastanesi, hepimizden önce çocuklarımızın hastanesi! Çünkü, çocuklarımız, hepimizin geleceği! Kuruluşumuzdan bu yana

Detaylı

fiekil 2 Menapoz sonras dönemde kistik, unilateral adneksiyel kitleye yaklafl m algoritmas (6)

fiekil 2 Menapoz sonras dönemde kistik, unilateral adneksiyel kitleye yaklafl m algoritmas (6) over kanseri taramas ndaki yetersizli ini göstermektedir. (1) Transvaginal ultrasonografinin sensitivitesinin iyi olmas na ra men spesifitesinin yeterli olmamas kullan m n k s tlamaktad r. Son yay nlarda

Detaylı

Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma ve Uygulama Hastanesinin Beş Yıllık ( ) Kansere Bağlı Ölüm Kayıtlarının Değerlendirilmesi

Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma ve Uygulama Hastanesinin Beş Yıllık ( ) Kansere Bağlı Ölüm Kayıtlarının Değerlendirilmesi Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma ve Uygulama Hastanesinin Beş Yıllık (2003-2007) e Bağlı Ölüm Kayıtlarının Değerlendirilmesi The Determination of the

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. 1. Adı Soyadı : Kerime Derya Beydağ 2. Doğum Tarihi : 1979 3. Unvanı : Öğr. Gör. 4. Öğrenim Durumu :

ÖZGEÇMİŞ. 1. Adı Soyadı : Kerime Derya Beydağ 2. Doğum Tarihi : 1979 3. Unvanı : Öğr. Gör. 4. Öğrenim Durumu : ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı : Kerime Derya Beydağ 2. Doğum Tarihi : 1979 3. Unvanı : Öğr. Gör. 4. Öğrenim Durumu : Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Hemşirelik Dokuz Eylül Üniversitesi 2001 Y. Lisans Doğum

Detaylı

Suç Duyurusu: Dilovası = Sanayi = Hava Kirliliği = Akciğer Kanseri? / Onur Hamzaoğlu

Suç Duyurusu: Dilovası = Sanayi = Hava Kirliliği = Akciğer Kanseri? / Onur Hamzaoğlu Suç Duyurusu: Dilovası = Sanayi = Hava Kirliliği = Akciğer Kanseri? / Onur Hamzaoğlu Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı(UKAA), 17 Ekim 2013 tarihinde, hava kirliliğinin

Detaylı

HİÇBİR KADIN YAŞAM VERİRKEN ÖLMEMELİ! GÜVENLİ ANNELİK. Doç. Dr. Günay SAKA MAYIS 2011

HİÇBİR KADIN YAŞAM VERİRKEN ÖLMEMELİ! GÜVENLİ ANNELİK. Doç. Dr. Günay SAKA MAYIS 2011 HİÇBİR KADIN YAŞAM VERİRKEN ÖLMEMELİ! GÜVENLİ ANNELİK Doç. Dr. Günay SAKA MAYIS 2011 1 GÜVENLİ ANNELİK GİRİŞİMİ Yüksek maternal mortalite ve morbiditeyi azaltmak için, 1987 yılında DSÖ öncülüğünde Nairobi

Detaylı

Bulunduğu Kaynaştırma

Bulunduğu Kaynaştırma İşitme Engelli Öğrencilerin Bulunduğu Kaynaştırma Ortamlarında Fiziksel Düzenlemeler Araş. Gör. Duygu BÜYÜKKÖSE Araş. Gör. Hüseyin KOÇ Doç. Dr. Hasan GÜRGÜR ÖZEK 2015, Anadolu Üniversitesi Giriş İşitme

Detaylı

Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü 07.03.2012 06:18

Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü 07.03.2012 06:18 http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/03/201203... 1 of 5 6 Mart 2012 SALI Resmî Gazete Sayı : 28225 Atatürk Üniversitesinden: YÖNETMELİK ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ ASTROFİZİK UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

Detaylı

Üniversite Hastaneleri Mali Sorunları ve Ortak Kullanım Yönetmeliği

Üniversite Hastaneleri Mali Sorunları ve Ortak Kullanım Yönetmeliği Üniversite Hastaneleri Mali Sorunları ve Ortak Kullanım Yönetmeliği Beklentiler Sorunlar Dr. A. Sadık Kılıçturgay ÜHBD Yönetim Kurulu Üyesi, ÜHB Geri Ödeme Çalışma Kurulu Üyesi Üniversite Hastaneleri Mali

Detaylı

Yönetici tarafından yazıldı Perşembe, 05 Kasım 2009 04:07 - Son Güncelleme Perşembe, 05 Kasım 2009 04:29

Yönetici tarafından yazıldı Perşembe, 05 Kasım 2009 04:07 - Son Güncelleme Perşembe, 05 Kasım 2009 04:29 Dünyanın Derdi Depresyon Dünyada 120 milyon kişi depresyonda. 185 ülkenin verilerine göre 2020 yılında kalp hastalıklarından sonra ikinci sırada depresyon olacak. İSTANBUL - Türkiye psikiyatri Derneği'nin

Detaylı

LABORATUVARIN DÖNER SERMAYE EK ÖDEME SİSTEMİNE ETKİSİ. Prof. Dr. Mehmet Tarakçıoğlu Gaziantep Üniversitesi

LABORATUVARIN DÖNER SERMAYE EK ÖDEME SİSTEMİNE ETKİSİ. Prof. Dr. Mehmet Tarakçıoğlu Gaziantep Üniversitesi LABORATUVARIN DÖNER SERMAYE EK ÖDEME SİSTEMİNE ETKİSİ Prof. Dr. Mehmet Tarakçıoğlu Gaziantep Üniversitesi Bir etkinliğin sonucunda elde edilen çıktıyı nicel ve/veya nitel olarak belirleyen bir kavramdır.

Detaylı

This information on (4) Breast cancer and genetics is in Turkish Göğüs kanseri ve genetiği (İngilizce'si Breast cancer and genetics)

This information on (4) Breast cancer and genetics is in Turkish Göğüs kanseri ve genetiği (İngilizce'si Breast cancer and genetics) Kanser ve genler This information on (4) Breast cancer and genetics is in Turkish Göğüs kanseri ve genetiği (İngilizce'si Breast cancer and genetics) Vücudumuz milyonlarca hücreden (cells) meydana gelir.

Detaylı

Rahim ağzı kanseri; Serviks tümörü; Cerviks kanseri; Cerviks tümörü; Cervix Ca;

Rahim ağzı kanseri; Serviks tümörü; Cerviks kanseri; Cerviks tümörü; Cervix Ca; SERVİKS KANSERİ Rahim ağzı kanseri; Serviks tümörü; Cerviks kanseri; Cerviks tümörü; Cervix Ca; Serviks kanseri uterusun giriş kısmı olan serviks bölümünün tümörüdür. Halk arasında Rahim ağzı kanseri denir.

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. Derece Bölüm Üniversite Yıl. Okullarda Uyuşturucu ve AIDS Mücadele Kulüplerinin Geliştirilmesi Semineri, 9 Ekim 2009, İZMİR

ÖZGEÇMİŞ. Derece Bölüm Üniversite Yıl. Okullarda Uyuşturucu ve AIDS Mücadele Kulüplerinin Geliştirilmesi Semineri, 9 Ekim 2009, İZMİR ÖZGEÇMİŞ Kişisel Bilgiler Adı & Soyadı : SEMRA GİRGEÇ Adresi : İzmir Üniversitesi Gürsel Aksel Bulvarı No: 14 35350 Üçkuyular / İZMİR Telefon : (232) 246 49 49 ext.628 E-Mail Adresi : semra.girgec@izmir.edu.tr

Detaylı

ÖZEL BİR HASTANEDE HEMŞİRELİK HİZMETLERİNE BAĞLI ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN KENDİ KENDİNE MEME MUAYENESİ KONUSUNDA BİLGİ VE UYGULAMALARININ ARAŞTIRILMASI

ÖZEL BİR HASTANEDE HEMŞİRELİK HİZMETLERİNE BAĞLI ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN KENDİ KENDİNE MEME MUAYENESİ KONUSUNDA BİLGİ VE UYGULAMALARININ ARAŞTIRILMASI ÖZEL BİR HASTANEDE HEMŞİRELİK HİZMETLERİNE BAĞLI ÇALIŞAN HEMŞİRELERİN KENDİ KENDİNE MEME MUAYENESİ KONUSUNDA BİLGİ VE UYGULAMALARININ ARAŞTIRILMASI Uzm. Hem. Aysun ÇAKIR GİRİŞ Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)

Detaylı

Kendi Kendine Meme Muayenesi Eğitiminin Öğrencilerin Bilgi ve Tutumlarına Etkisi

Kendi Kendine Meme Muayenesi Eğitiminin Öğrencilerin Bilgi ve Tutumlarına Etkisi Araştırma/Research Article Kendi Kendine Meme Muayenesi Eğitiminin Öğrencilerin Bilgi ve Tutumlarına Etkisi Kerime Derya (Taşcı) Beydağ*, Hacer Karaoğlan Pamukkale Üniversitesi Denizli Sağlık Yüksekokulu,

Detaylı

Yrd.Doç.Dr. AYLA TUZCU

Yrd.Doç.Dr. AYLA TUZCU Yrd.Doç.Dr. AYLA TUZCU ÖZGEÇMİŞ DOSYASI KİŞİSEL BİLGİLER Doğum Yılı : Doğum Yeri : Sabit Telefon : Faks : E-Posta Adresi : Web Adresi : Posta Adresi : 1974 Diğer T: 24231069146914 F: 2422261258 atuzcu@akdeniz.edu.tr

Detaylı

BİREYSEL SES EĞİTİMİ ALAN ÖĞRENCİLERİN GELENEKSEL MÜZİKLERİMİZİN DERSTEKİ KULLANIMINA İLİŞKİN GÖRÜŞ VE BEKLENTİLERİ

BİREYSEL SES EĞİTİMİ ALAN ÖĞRENCİLERİN GELENEKSEL MÜZİKLERİMİZİN DERSTEKİ KULLANIMINA İLİŞKİN GÖRÜŞ VE BEKLENTİLERİ BİREYSEL SES EĞİTİMİ ALAN ÖĞRENCİLERİN GELENEKSEL MÜZİKLERİMİZİN DERSTEKİ KULLANIMINA İLİŞKİN GÖRÜŞ VE BEKLENTİLERİ Dr. Ayhan HELVACI Giriş Müzik öğretmeni yetiştiren kurumlarda yapılan eğitim birçok disiplinlerden

Detaylı

Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulaması Yönetmeliğinin Getirdiği Yenilikler

Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulaması Yönetmeliğinin Getirdiği Yenilikler Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulaması Yönetmeliğinin Getirdiği Yenilikler Doç.Dr.Salih MOLLAHALİLOĞLU* Tamamlayıcı Tıp Uygulama ve Araştırma Merkezi Yıldırım Beyazıt Üniversitesi * S.B. Geleneksel ve

Detaylı

Wonca Haberleri: Ağustos

Wonca Haberleri: Ağustos Wonca Haberleri: Ağustos Başkandan; WONCA Dünya nın her aileye bir aile hekimi vizyonunu tırmanılması zor bir dağ olarak tanımlamış Prof. Richard Roberts bu ay ki köşesinde ve aile hekimliğinin sorunlarını

Detaylı

Doç. Dr. Mehmet Durdu KARSLI Sakarya Üniversitesi E itim fakültesi Doç. Dr. I k ifa ÜSTÜNER Akdeniz Üniversitesi E itim Fakültesi

Doç. Dr. Mehmet Durdu KARSLI Sakarya Üniversitesi E itim fakültesi Doç. Dr. I k ifa ÜSTÜNER Akdeniz Üniversitesi E itim Fakültesi ÜN VERS TEYE G R SINAV S STEM NDEK SON DE KL E L K N Ö RENC LER N ALGILARI Doç. Dr. Mehmet Durdu KARSLI Sakarya Üniversitesi E itim fakültesi Doç. Dr. I k ifa ÜSTÜNER Akdeniz Üniversitesi E itim Fakültesi

Detaylı

2050 ye Doğru Nüfusbilim ve Yönetim

2050 ye Doğru Nüfusbilim ve Yönetim 2050 ye Doğru Nüfusbilim ve Yönetim (TÜSİAD ve UNFPA Ortak Raporunun Değerlendirilmesi) Prof. Dr. Zafer Öztek 27 Kasım 2012 Fütürist Prof. David Passig 2050 adlı eserinde Türkiye nin 2050 yılında Dünyadaki

Detaylı

Türkiye İlaç Sektörü Strateji Belgesi ve Eylem Planı Toplantısı

Türkiye İlaç Sektörü Strateji Belgesi ve Eylem Planı Toplantısı Türkiye İlaç Sektörü Strateji Belgesi ve Eylem Planı Toplantısı SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKAN YARDIMCISI YADİGAR GÖKALP İLHAN: -GELİŞMEKTE OLAN SAĞLIK SEKTÖRÜ VE SAĞLIĞA ERİŞİMDEKİ ARTIŞ, KAMU HARCAMALARINI

Detaylı

Akreditasyon Çal malar nda Temel Problemler ve Organizasyonel Bazda Çözüm Önerileri

Akreditasyon Çal malar nda Temel Problemler ve Organizasyonel Bazda Çözüm Önerileri Akreditasyon Çal malar nda Temel Problemler ve Organizasyonel Bazda Çözüm Önerileri Prof.Dr. Cevat NAL Selçuk Üniversitesi Mühendislik-Mimarl k Fakültesi Dekan Y.Doç.Dr. Esra YEL Fakülte Akreditasyon Koordinatörü

Detaylı

KADININ STATÜSÜ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ. Tarımda Kadınların Finansmana Erişimi Esra ÇADIR

KADININ STATÜSÜ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ. Tarımda Kadınların Finansmana Erişimi Esra ÇADIR KADININ STATÜSÜ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Tarımda Kadınların Finansmana Erişimi Esra ÇADIR Sektörlere Göre Dağılım 60 %52 50 %39 %46 Tarım 40 Sanayi 30 % 14 %19 %21 İnşaat 20 %8 10 % 1 Hizmetler 0 KADIN ERKEK 2

Detaylı

hükümet tabibi olarak görev yaptıktan sonra, 1988 yılında Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi nde başladığım

hükümet tabibi olarak görev yaptıktan sonra, 1988 yılında Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi nde başladığım 1961 yılında Malatya da doğdum. İlk-orta ve lise öğrenimimi Malatya da tamamladım.1978 yılında girdiğim Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi'ni 1984 yılında bitirdim. 1984-1987 yılları arasında Çanakkale ve

Detaylı

AVRASYA ÜNİVERSİTESİ

AVRASYA ÜNİVERSİTESİ Ders Tanıtım Formu Dersin Adı Öğretim Dili Halk Sağlığı Hemşireliği Türkçe Dersin Verildiği Düzey Ön Lisans () Lisans ( x) Yüksek Lisans( ) Doktora( ) Eğitim Öğretim Sistemi Örgün Öğretim (X) Uzaktan Öğretim(

Detaylı

SPROGVURDERING OG SPROGSCREENING AF 3-ÅRIGE BØRN

SPROGVURDERING OG SPROGSCREENING AF 3-ÅRIGE BØRN SPROGVURDERING OG SPROGSCREENING AF 3-ÅRIGE BØRN Århus Kommune Børn og Unge Århus Belediyesinde Yaşayan 3 Yaşındaki çocuklar için Dil Durum Değerlendirmesi/Dil Tarama Testi Önsöz Sevgili ebeveynler İyi

Detaylı

Yapı ve Deprem Yönetmelikleri, alan kullanım yönetmeliklerinin gözden geçirilmesi ve gerekiyorsa yeniden düzenlenmesi

Yapı ve Deprem Yönetmelikleri, alan kullanım yönetmeliklerinin gözden geçirilmesi ve gerekiyorsa yeniden düzenlenmesi Afet Yö netimi İnsan toplulukları için risk oluşturan afetlerin önlenmesi ve zararlarının azaltılması, afetlere karşı hazırlıklı olunması, afet anında hızlı ve etkili bir kurtarma, ilk yardım, geçici barındırma

Detaylı

Ankara-Gölbaşı Đlçesinde Bir Grup Kadının Kendi Kendine Meme Muayenesi Yapma Konusundaki Tutum ve Davranışlarının Belirlenmesi

Ankara-Gölbaşı Đlçesinde Bir Grup Kadının Kendi Kendine Meme Muayenesi Yapma Konusundaki Tutum ve Davranışlarının Belirlenmesi Kilinik Araştırma www.firattipdergisi.com Ankara-Gölbaşı Đlçesinde Bir Grup Kadının Kendi Kendine Meme Muayenesi Yapma Konusundaki Tutum ve Davranışlarının Belirlenmesi Ercan GÖÇGELDĐ 1a, Cengiz Han AÇIKEL

Detaylı

İSG Yasası & Uygulamalar

İSG Yasası & Uygulamalar İSG Yasası & Uygulamalar Dr. Rana GÜVEN, MSc. PhD. Genel Md. Yrd. 24 Mayıs 2013, Bursa İÇERİK Güvenlik Kültürü Kavramı Dünyada ve Türkiye de İSG İSG Yasası İSG Hizmetleri Yetkilendirme Hizmetleri Çalışma

Detaylı

TDS 220 İŞÇİ SAĞLIĞI ve İŞ GÜVENLİĞİ

TDS 220 İŞÇİ SAĞLIĞI ve İŞ GÜVENLİĞİ TDS 220 İŞÇİ SAĞLIĞI ve İŞ GÜVENLİĞİ Yrd.Doç.Dr. Soner METE Ders Hakkında Çalışanların sağlık ve güvenliklerini tehdit eden etmenleri, bu etmenlerin önlenmesine ilişkin yürütülen politikalar, işverenlerin

Detaylı

Meme Kanserlerinin Erken Tan s (te hisi) çin Program

Meme Kanserlerinin Erken Tan s (te hisi) çin Program Meme Kanserlerinin Erken Tan s (te hisi) çin Program Bu yaz ile sizi meme kanserlerinin mamografi tarama (meme filmi) usulü ile erken te hisi için ayd nlatmay ve özel bir programa davet etmeyi amaçlamaktay

Detaylı

ELLE SÜT SAĞIM FAALİYETİNİN KADINLARIN HAYATINDAKİ YERİ ARAŞTIRMA SONUÇLARI ANALİZ RAPORU

ELLE SÜT SAĞIM FAALİYETİNİN KADINLARIN HAYATINDAKİ YERİ ARAŞTIRMA SONUÇLARI ANALİZ RAPORU ELLE SÜT SAĞIM FAALİYETİNİN KADINLARIN HAYATINDAKİ YERİ ARAŞTIRMA SONUÇLARI ANALİZ RAPORU Hazırlayan Sosyolog Kenan TURAN Veteriner Hekimi Volkan İSKENDER Ağustos-Eylül 2015 İÇİNDEKİLER Araştırma Konusu

Detaylı

Uluslararası Durum. rkiye nin Dikkate Alması Gereken. Prof.Dr.Giray. .Giray Berberoğlu Orta Doğu u Teknik Üniversitesi

Uluslararası Durum. rkiye nin Dikkate Alması Gereken. Prof.Dr.Giray. .Giray Berberoğlu Orta Doğu u Teknik Üniversitesi Uluslararası Durum Belirleme Çalışmaları Kapsamında TürkiyeT rkiye nin Dikkate Alması Gereken Sonuçlar Prof.Dr.Giray.Giray Berberoğlu Orta Doğu u Teknik Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkiye nin Katıld

Detaylı

YÖNETMELİK. a) Çocuk: Daha erken yaşta ergin olsa bile 18 yaşını doldurmamış kişiyi,

YÖNETMELİK. a) Çocuk: Daha erken yaşta ergin olsa bile 18 yaşını doldurmamış kişiyi, 27 Mart 2012 SALI Resmî Gazete Sayı : 28246 Bingöl Üniversitesinden: YÖNETMELİK BİNGÖL ÜNİVERSİTESİ ÇOCUK ARAŞTIRMA VE REHBERLİK UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak

Detaylı

TÜRK ECZACILARI TEMEL ULUSAL YETKİNLİK ÇERÇEVESİ*

TÜRK ECZACILARI TEMEL ULUSAL YETKİNLİK ÇERÇEVESİ* TÜRK ECZACILARI TEMEL ULUSAL YETKİNLİK ÇERÇEVESİ* *Bu çerçevede, FIP Eğitim girişimleri Çalışma Grubu nun koordinatörlüğünde hazırlanan Küresel Yetkinlik Çerçevesi nden yararlanılarak Türk Eczacıları için,

Detaylı

Meme kanseri taramasi

Meme kanseri taramasi Meme kanseri taramasi 2015 Bevolkingsonderzoek Neden halk taraması yapılır? BMeme kanseri çok sık görülür. Hollanda da yaklaşık her 8 kadından 1 i hayatında meme kanserine yakalanır. Bu kadınların çoğu

Detaylı

YEDİNCİ KISIM Kurullar, Komisyonlar ve Ekipler

YEDİNCİ KISIM Kurullar, Komisyonlar ve Ekipler YEDİNCİ KISIM Kurullar, Komisyonlar ve Ekipler Kurul, komisyon ve ekiplerin oluşturulması MADDE 107- (1) Okullarda, eğitim, öğretim ve yönetim etkinliklerinin verimliliğinin sağlanması, okul ve çevre işbirliğinin

Detaylı

Gaziantep Medical Journal

Gaziantep Medical Journal Gaziantep Medical Journal Research Article Knowledge, attitudes and behavior about breast cancer in women presenting to Early Cancer Diagnosis, Screening and Education Centre in Kahramanmaraş, Turkey Kahramanmaraş

Detaylı

YÖNETMELİK. c) Merkez (Hastane): Selçuk Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezini (Selçuklu Tıp Fakültesi Hastanesini),

YÖNETMELİK. c) Merkez (Hastane): Selçuk Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezini (Selçuklu Tıp Fakültesi Hastanesini), 31 Mart 2012 CUMARTESİ Resmî Gazete Sayı : 28250 Selçuk Üniversitesinden: YÖNETMELİK SELÇUK ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü. HemĢirelik Fakültesi

ÖZGEÇMİŞ. Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü. HemĢirelik Fakültesi ÖZGEÇMİŞ Kişisel Bilgiler Adı & Soyadı: SEMRA ELMAS (GĠRGEÇ) İş Adresi: Ġzmir Üniversitesi, Sağlık Yüksekokulu, HemĢirelik Bölümü, Zübeyde Hanım Mah. BaĢpehlivan Karaali Cad. No:379 Örnekköy-KarĢıyaka

Detaylı

DÜNYADAN HABERLER NİSAN

DÜNYADAN HABERLER NİSAN DÜNYADAN HABERLER NİSAN 2012 Türk Eczacıları Birliği tarafından hazırlanmıştır. WillyBrandt Sok. no:9 06690 Çankaya Ankara İçindekiler: İspanya da Artık Emekliler de Katılım Payı Ödeyecek İrlanda da Jenerik

Detaylı

2010-2013 İZMİR BÖLGE PLANI İLÇE LANSMAN SÜRECİ KINIK SONUÇ RAPORU

2010-2013 İZMİR BÖLGE PLANI İLÇE LANSMAN SÜRECİ KINIK SONUÇ RAPORU 1 2010-2013 İZMİR BÖLGE PLANI İLÇE LANSMAN SÜRECİ KINIK SONUÇ RAPORU Tarih: 10 Aralık 2010 Yaklaşık Katılımcı Sayısı: 40 Katılımcı listesindeki Sayı: 38 Katılımcı Düzeyi ve Profili: 2 3 4 Dağıtılan Belgeler:

Detaylı

PATOLOJİ DERNEKLERİ FEDERASYONU ETİK YÖNERGE TASLAĞI. GEREKÇE: TTB UDEK kararı gereğince, Federasyon Yönetim

PATOLOJİ DERNEKLERİ FEDERASYONU ETİK YÖNERGE TASLAĞI. GEREKÇE: TTB UDEK kararı gereğince, Federasyon Yönetim PATOLOJİ DERNEKLERİ FEDERASYONU ETİK YÖNERGE TASLAĞI GEREKÇE: TTB UDEK kararı gereğince, Federasyon Yönetim Kurulunun önerileri doğrultusunda bu çalışma yapılmıştır. GENEL KONULAR: Madde 1.Tanım: 1.1.

Detaylı

ÇOCUK GELİŞİMİ ÖĞRETMENİ

ÇOCUK GELİŞİMİ ÖĞRETMENİ TANIM Çalıştığı eğitim kurum ya da kuruluşunda öğrencilere ya da yetişkinlere çocuk eğitimi ile ilgili eğitim veren kişidir. A- GÖREVLER KULLANILAN ARAÇ, GEREÇ VE EKİPMAN Çocuk gelişimi ile ilgili hangi

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. Adı Soyadı: HÜLYA ÖZLEM ŞENER. Mesleği: UZMAN FİZYOTERAPİST. İletişim: Cep 532 6944739 Ev 232 2323222. Mail: hulyaozlemsener@gmail.

ÖZGEÇMİŞ. Adı Soyadı: HÜLYA ÖZLEM ŞENER. Mesleği: UZMAN FİZYOTERAPİST. İletişim: Cep 532 6944739 Ev 232 2323222. Mail: hulyaozlemsener@gmail. ÖZGEÇMİŞ Adı Soyadı: HÜLYA ÖZLEM ŞENER Mesleği: UZMAN FİZYOTERAPİST İletişim: Cep 532 6944739 Ev 232 2323222 Mail: hulyaozlemsener@gmail.com Doğum Yeri ve Yılı: SAMSUN / 01.02.1971 Medeni Durum: Evli /

Detaylı

MUŞ ALPARSLAN ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ

MUŞ ALPARSLAN ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ MUŞ ALPARSLAN ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı; Muş Alparslan Üniversitesi Uzaktan

Detaylı

KAVRAMLAR. Büyüme ve Gelişme. Büyüme. Büyüme ile Gelişme birbirlerinden farklı kavramlardır.

KAVRAMLAR. Büyüme ve Gelişme. Büyüme. Büyüme ile Gelişme birbirlerinden farklı kavramlardır. KAVRAMLAR Büyüme ve Gelişme Büyüme ile Gelişme birbirlerinden farklı kavramlardır. Büyüme Büyüme, bedende gerçekleşen ve boy uzamasında olduğu gibi sayısal (nicel) değişikliklerle ifade edilebilecek yapısal

Detaylı

FETAL HAYATTAN ÇOCUKLUĞA ĠLK 1000 GÜNDE BESLENME VE AĠLE HEKĠMLĠĞĠ SĠSTEMĠNDE HEMŞĠRENĠN ROLÜ

FETAL HAYATTAN ÇOCUKLUĞA ĠLK 1000 GÜNDE BESLENME VE AĠLE HEKĠMLĠĞĠ SĠSTEMĠNDE HEMŞĠRENĠN ROLÜ FETAL HAYATTAN ÇOCUKLUĞA ĠLK 1000 GÜNDE BESLENME VE AĠLE HEKĠMLĠĞĠ SĠSTEMĠNDE HEMŞĠRENĠN ROLÜ Yrd.Doç.Dr. Gülten KOÇ Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Doğum-Kadın Hastalıkları Hemşireliği Anabilim

Detaylı

YETİŞKİNLER DİN EĞİTİMİ Akdeniz Müftülüğü

YETİŞKİNLER DİN EĞİTİMİ Akdeniz Müftülüğü YETİŞKİNLER DİN EĞİTİMİ Akdeniz Müftülüğü YETİŞKİNLER DİN EĞİTİMİNİN TANIMI Yetişkinler din eğitimi kavramını tanımlayabilmek için önce yetişkinler eğitimini tanımlayalım. En çok kullanılan ifade ile yaygın

Detaylı

Veri Toplama Yöntemleri. Prof.Dr.Besti Üstün

Veri Toplama Yöntemleri. Prof.Dr.Besti Üstün Veri Toplama Yöntemleri Prof.Dr.Besti Üstün 1 VERİ (DATA) Belirli amaçlar için toplanan bilgilere veri denir. Araştırmacının belirlediği probleme en uygun çözümü bulabilmesi uygun veri toplama yöntemi

Detaylı

EK 2 ORTA DOĞU TEKNĐK ÜNĐVERSĐTESĐ SENATOSU 2011 YILI ÖSYS KONTENJANLARI DEĞERLENDĐRME RAPORU

EK 2 ORTA DOĞU TEKNĐK ÜNĐVERSĐTESĐ SENATOSU 2011 YILI ÖSYS KONTENJANLARI DEĞERLENDĐRME RAPORU EK 2 ORTA DOĞU TEKNĐK ÜNĐVERSĐTESĐ SENATOSU 2011 YILI ÖSYS KONTENJANLARI DEĞERLENDĐRME RAPORU Orta Doğu Teknik Üniversitesi, 1995 yılından bu yana, hazırladığı ve titizlikle uygulamaya çalıştığı Stratejik

Detaylı

POLİKLİNİĞE BAŞVURAN KADINLARIN MEME KANSERİ, MEME MUAYENESİ VE MAMOGRAFİ HAKKINDA BİLGİ DÜZEYİ: İL MERKEZİNDE YAPILAN BİR ÇALIŞMA

POLİKLİNİĞE BAŞVURAN KADINLARIN MEME KANSERİ, MEME MUAYENESİ VE MAMOGRAFİ HAKKINDA BİLGİ DÜZEYİ: İL MERKEZİNDE YAPILAN BİR ÇALIŞMA POLİKLİNİĞE BAŞVURAN KADINLARIN MEME KANSERİ, MEME MUAYENESİ VE MAMOGRAFİ HAKKINDA BİLGİ DÜZEYİ: İL MERKEZİNDE YAPILAN BİR ÇALIŞMA Dr. Olcay Koçyi it, 1 Dr. Serap Erel, 2 Dr. Kemal Kısmet, 2 Dr. Bülent

Detaylı

FELSEFE GRUBU ÖĞRETMENİ

FELSEFE GRUBU ÖĞRETMENİ TANIM Çalıştığı eğitim kurumunda, öğrencilere, felsefe, psikoloji, sosyoloji ve mantık ile ilgili eğitim veren kişidir. A- GÖREVLER KULLANILAN ARAÇ, GEREÇ VE EKİPMAN Felsefe, psikoloji, sosyoloji ve mantık

Detaylı

HALK EĞİTİMİ MERKEZLERİ ETKİNLİKLERİNİN YÖNETİMİ *

HALK EĞİTİMİ MERKEZLERİ ETKİNLİKLERİNİN YÖNETİMİ * HALK EĞİTİMİ MERKEZLERİ ETKİNLİKLERİNİN YÖNETİMİ * Doç. Dr. Meral TEKİN ** Son yıllarda halk eğitimi, toplumdaki öneminin giderek artmasına koşut olarak, önemli bir araştırma alanı olarak kabul görmeye

Detaylı

Tam yağlı süt ürünleri tüketen erkeklere kötü haber

Tam yağlı süt ürünleri tüketen erkeklere kötü haber Tam yağlı süt ürünleri tüketen erkeklere kötü haber Sağlıklı, güçlü kuvvetli bir erkeksiniz ama çocuğunuz olmuyorsa bu önemli sorunun sebebi yediklerinizle ilgili olabilir. Erkekler üzerinde yapılan bilimsel

Detaylı

CO RAFYA GRAF KLER. Y llar Bu grafikteki bilgilere dayanarak afla daki sonuçlardan hangisine ulafl lamaz?

CO RAFYA GRAF KLER. Y llar Bu grafikteki bilgilere dayanarak afla daki sonuçlardan hangisine ulafl lamaz? CO RAFYA GRAF KLER ÖRNEK 1 : Afla daki grafikte, y llara göre, Türkiye'nin yafl üzerindeki toplam nufusu ile bu nüfus içindeki okuryazar kad n ve erkek say lar gösterilmifltir. Bin kifli 5. 5.. 35. 3.

Detaylı

HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ İNTÖRN PROGRAMI UYGULAMA ESASLARI BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ İNTÖRN PROGRAMI UYGULAMA ESASLARI BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ İNTÖRN PROGRAMI UYGULAMA ESASLARI BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç Madde 1- Bu uygulama esaslarının amacı Şifa Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü

Detaylı

TÜİK KULLANICI ANKETİ SONUÇLARI

TÜİK KULLANICI ANKETİ SONUÇLARI TÜİK KULLANICI ANKETİ SONUÇLARI Aralık 1 Giriş Kurumumuz taraf ndan üretilen istatistikler kullan c lara çeşitli kanallar yoluyla sunulmakta, hizmet kalitesini artt rmak ve kullan c ihtiyaçlar n karş lamak

Detaylı

2012 YILI FAALİYETLERİ TOPLUM SAĞLIĞI MERKEZİ

2012 YILI FAALİYETLERİ TOPLUM SAĞLIĞI MERKEZİ 2012 YILI FAALİYETLERİ TOPLUM SAĞLIĞI MERKEZİ İLÇEMİZDE SAĞLIK HİZMETLERİ SAĞLIK HİZMETLERİ TOPLUM SAĞLIĞI MERKEZİ 1 NOLU ACİL SAĞLIK HİZ.İST. 18 MART ASM. KİLİTBAHİR SAĞLIK EVİ KUMKÖY SAĞLIK EVİ ALÇITEPE

Detaylı