Yenilenebilir Enerji Kaynakları

Transkript

1 Yenilenebilir Enerji Kaynakları

2 Türkiye Enerji Fırsatları Enerji Kaynakları Genel Görünümü Enerji Kaynaklarına Göre Maliyet Ve Fırsatları Enerji Sektöründeki Büyük Oyuncuların Yeri

3 Türkiye de Enerji Sektörü Fırsatları Ülkemizde artan enerji tüketimi, enerji üretiminde sürdürülebilirliği ve arz güvenliği¹ ihtiyacını da beraberinde getirmektedir. Ülkemizde elektrik ihtiyacının arasında, yılda minimum % 7 oranında artacağı tahmin edilmektedir. Türkiye gibi ithal enerji bağımlılığı yüksek ülkelerde, yerli ve yenilenebilir enerji kaynakları kullanımının enerji arz güvenliğini sağlamanın yanında, genç nüfus arasında yaygın işsizlik problemini çözmeye de katkı sağlayacağı ifade edilmektedir. ¹Enerji piyasasında arz güvenliği, tedarik kaynaklarının talebe göre arzulanan miktar ve nitelikte ve bu kaynaklar kullanılarak üretilen enerji türlerinin sistem ihtiyacını kısa, orta ve uzun dönemde sürekli ve öngörülebilir maliyetlerle karşılanması, sistemin ani değişikliklere karşı stabilitesini sağlama ve artan talebi karşılama yeteneğini ifade eder.

4 Enerji Kaynaklarına Göre Elektrik Enerjisi ve Payları Yıl Toplam Kömür Sıvı yakıtlar Doğal gaz Hidrolik Year Total Coal Liquid fuels Natural Gas Hydro Yenilenebilir Enerji ve Atıklar (*) Renewable Energy and wastes (GWh) (%) ,1 3,8 49,7 16,8 0, ,6 2,5 49,3 18,5 1, ,1 1,0 46,5 24,5 1, ,9 0,4 45,4 22,8 2, ,4 0,7 43,6 24,2 3,1 Kaynak: TEİAŞ, Türkiye Elektrik Üretim - İletim İstatistikleri Source: TETC, Electricity Generation - Transmission Statistics of Turkey (*) Jeotermal, rüzgar, katı biyokütle, biogaz ve atık kaynaklarını içerir. Renewable energy and waste includes geothermal, wind, solid biomass, biogas and waste.

5 Enerji Kaynaklarına Göre Elektrik Enerjisi ve Payları( Yıl Bazında) 50,00% 45,00% 40,00% 35,00% 30,00% 25,00% 20,00% 15,00% 10,00% 5,00% 0,00% Kömür 29,10% 28,60% 26,10% 28,90% 28,40% Sıvı Yakıtlar 3,80% 2,50% 1% 0,40% 0,70% Doğal Gaz 49,70% 49,30% 46,50% 45,40% 43,60% Hidrolik 16,80% 18,50% 24,50% 22,80% 24,20% Yenilenebilir Enerji ve Atıklar 0,60% 1,20% 1,90% 2,60% 3,10%

6 2014 EYLÜL AYıNDA ÜRETIM SANTRALLERININ KAYNAK TIPLERINE GÖRE YÜZDE GÜÇ DAĞıLıMı Hidrolik Akarsu 3% Rüzgar 3% Üretim Biogaz+Diğerleri 1% Hidrolik Barajlı 11% Fuel Oil+Motorim+Asfalt+LPG+ Nafta 2% Jeotermal 1% Doğalgaz+LNG 51% Taşkömürü+Linyit+İthal Kömür 28%

7 2014 EYLÜL AYıNDA ÜRETIM SANTRALLERININ KAYNAK TIPLERINE GÖRE YÜZDE GÜÇ DAĞıLıMı Santrallerin kaynak bazlı elektrik üretiminde %51,4 oranla doğalgaz lider. Doğalgazı %28,20 oranla kömür ve %14,02 oranla hidroelektrik takip ediyor.

8 Elektrik Üretiminde Kaynakların Payı Kaynaklar 2002 Milyon kwh 2004 Milyon kwh 2006 Milyon kwh 2008 Milyon kwh 2009 Milyon kwh Kömür , , , , ,10 FuelOil+LPG+Naft a+motorin , , , , ,20 Doğal Gaz , , , , ,70 Su-Hidro , , , , ,40 Su Dışındaki Yenilenebilir 152,60 150,80 220, , ,20 İthalat 3.588,20 463,40 573,20 789,40 812,00 İhracat 435, , , , ,80 Genel Üretim , , , ,20 194,079,10

9 Türkiye de Mevcut Enerji Dağılımı 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 4% 3% Türkiye Enerji Dağılımı 14% 79% Diğer Rüzgar HES Doğalgaz ve Kömür Türkiye Enerji Dağılımı

10 Enerji Kaynakları ve İspatlanmış Rezervler Kaynak Rezerv/Potansiyel Açıklama Rüzgar Orta Verimli 83% Çok Verimli 17% Rüzgar potansiyelimizin son veriler ve yeni değerlendirmeler ışığında verimlilik durumuna göre MW a kadar çıkabileceği tespit edilmiştir. Çok verimli Rüzgar santralleri yıllık toplam 8k Mw, orta verimli rüzgar santralleri yıllık 40k Mw dır. Kömür Linyit: 12,4 milyar ton Taşkömürü: 1,33 milyar ton Altı yıl öncesine kadar 8,5 milyar ton olarak ifade edilen linyit rezervimiz son yıllarda yapılan arama çalışmalarıyla artmış ve 2009 itibariyle 12,4 milyar tona ulaşmıştır. Arama çalışmaları yoğun bir biçimde sürdürülmekte olup kısa bir süre sonra bu rakamın daha da yükselmesi öngörülmektedir.

11 Enerji Kaynakları ve İspatlanmış Rezervler Kaynak Rezerv/Potansiyel Açıklama Jeotermal 650 Mgw Bu miktar elektrik üretimine uygunluğu teyit edilmiş jeotermal potansiyelimizi göstermektedir. Son yapılan bazı değerlendirmelerde toplam jeotermal potansiyeli içerisinde yer alan diğer bazı kaynakların da elektrik üretim amaçlı kullanılabileceği ifade edilmektedir. Toplam jeotermal potansiyelimizse MW olarak hesaplanmaktadır. Su 130 Milyar KWh/yıl Bu miktar tüm bilinen su kaynakları kullanıldığında normal şartlarda üretilebilecek yıllık elektrik miktarını göstermektedir

12 Enerji Kaynakları ve İspatlanmış Rezervler Kaynak Rezerv/Potansiyel Açıklama Güneş 33 Mtep/yıl ¹ Bazı uzmanlarca 80 Mtep e kadar çıkabileceği belirtilen bu miktar, son yıllarda yapılmış değerlendirmelere dayanarak, tespit edilmiş yıllık güneş enerjisi potansiyelimizi, milyon ton petrol eşdeğeri olarak vermektedir. Doğalgaz 8 milyar m3 İspatlanmış üretilebilir rezerv ¹Mtep:Milyonton Eşdeğer Petrol

13 Enerji Kaynakları ve İspatlanmış Rezervler Kaynak Rezerv/Potansiyel Açıklama Petrol Biyokütle 43 Milyon ton 8,6 Mtep/yıl İspatlanmış üretilebilir rezerv (Son 5 6 yılda yoğunlaşmış arama çalışmalarının sonucu olarak bu rezerv değerinin de önümüzdeki 3 4 yıllık çalışma periyodunda önemli miktarda artış göstermesi beklenmektedir.)

14 Rüzgar Enerji Santrali Rüzgâr enerjisi, rüzgârı oluşturan hava akımının sahip olduğu hareket (kinetik) enerjisidir. Bu enerjinin bir bölümü yararlı olan mekanik veya elektrik enerjisine dönüştürülebilir. Rüzgar ; Temiz enerji kaynağıdır. Doğal, sınırsız ve arazi dostu bir kaynaktır. Karbon emisyonu yoktur. Enerji güvenliğine katkı sağlar ve enerji arzını çeşitlendirir. Geleneksel yakıtların aksine, enerji güvenliği açısından yakıt maliyetlerini ve enerji maliyetlerini azaltan yapısı ile her zaman kullanılabilir ve sonsuz bir kaynak oluşudur. Bankalar GES yatırım için %20-%30 özkaynak şartı ile 2+10 yıl kredi imkanı sağlamaktadır.

15 Türkiye de RES Kapasitesi?

16 Trafo Merkezlerine Bağlanabilecek RES Kapasiteleri 2023 Yılı Sonuna Kadar : MW

17 1 MW RES Kurulumu İçin Yaklaşık İlk Yatırım Maliyeti : Euro 2023 yılı hedefi için ihtiyaç duyulan sermaye:24,00 Milyar Euro

18 1 MW RES Kurulum İçin Yaklaşık Türbin Maliyeti : Euro 2023 yılı hedefi için türbinlere ödenecek bedel : 16,00 Milyar Euro

19 1 MW Başına Ortalama Üretim Maliyeti Rüzgar Enerjisi santralinin sürekli elektrik üretmesi birim başına üretim maliyetini de düşürmektedir. Rüzgar enerjisinin 1 kwa başına ortalama üretimi 4-5 Dolar cent/kwa olarak maliyetlendirilmektedir.

20 18/5/2005 tarihinde; 31/12/2015 tarihine kadar işletmeye girmiş veya girecek YEK Destekleme Mekanizmasına tabi üretim lisansı sahipleri için, bu kanuna ekli 1sayılı cetvel de yer alan fiyatlar, 10 yıl süreyle uygulanır. Yenilenebilir Enerji Kaynağına Dayalı Üretim Tesis Tipi Uygulanacak Fiyatlar (ABD Doları cent/kwh Hidroelektrik Üretim Tesisi 7,3 Rüzgar Enerjisine Dayalı Üretim Tesisi 7,3 Jeotermal Enerjisine Dayalı Üretim Tesisi 10,5 Biokütleye Dayalı Üretim Tesisi(çöp gazı dahil) 13,3 Güneş Enerjisine Dayalı Üretim Tesisi 13,3 Maksimum 500 KW gücünde rüzgar türbini kurulması lisansa tabi değildir.

21 Güneş Enerji Santralleri Türkiye'de bulunan Güneş Enerji Santrallerinin toplam kurulu gücü 41,00 MW'dır. Fotovoltaik sistemde, güneşten gelen radyasyon, paneller vasıtası ile enerjiye çevrilmekte, elde edilen enerji inverter cihazı ile kullanıma uygun hale getirilerek kullanılmaktadır. Termal sistemlerde; özel aynalar vasıtası ile güneş ışınları belli bir noktaya iletilmekte, bu noktada bulunan yağ, su vb. sıvı ısıtılmakta, ısıtılan bu sıvı ile termik sistemlerde olduğu gibi buhar basıncı vasıtası ile mekanik enerji kinetik enerjiye çevrilmektedir.

22 GES Yatırım Maliyetleri 1 MW için toplam yatırım maliyeti: 1,3 Milyon/Euro dur Ortalama m² başına düşen maliyet 5 liradır. 1 MW için m² alan gerekmektedir. Alan için gerekli olacak liralık başlangıç maliyeti toplam yatırım maliyete oranla düşük olmasıyla göz ardı edilebilir. Yatırımın geri dönüşüm süresi 7 yıldır. (Finansman hariç) Bankalar GES yatırım için %20-%30 özkaynak şartı ile 1+90 ya da 1+10 yıl kredi imkanı sağlamaktadır

23 Güneş Enerjisi Potansiyel Atlası

24 Hidroelektrik Santralleri

25 Hidroelektrik Santralleri Hidroelektrik santrallerin üzerine kuruldukları suyun özelliğine göre çeşitleri; 1. Akarsu Tipi HES

26 Hidroelektrik Santralleri Akarsu Tipi Hidroelektrik santralleri de 2 ayrılmaktadır. Kapalı Tünel: 1 MW için maliyeti 1,2 Milyon Euro Açık Tünel:1 MW için maliyeti 1 milyon Euro Hidroelektrik Santrallerinde DSİ Payı %6 dır. Barajlı Hidroelektrik Santrali, Akarsu Tipi Hidroelektrik santraline göre daha karlıdır.

27 Hidroelektrik Santralleri 2. Barajlı Hidroelektrik Santralleri

28 Hidroelektrik Santralleri Yenilenebilir kaynak olan sudan enerji elde etmeleri, İnşaatın yerli imkanlarla yapılabilmesi, Teknik ömrünün uzun olması ve yakıt giderlerinin olmaması, İşletme bakım giderlerinin düşük olması, En yaygın en önemli yenilenebilir enerji kaynağıdır. Ayrıca; bankalar HES yatırım için %20-%30 özkaynak şartı ile 2+10 yıl kredi imkanı sağlamaktadır Alfen Grup megawat başına HES ini 6 milyon $ a dönem içinde satmıştır.

29 Türkiye Hidrolik Toplam Kurulu Güç Gelişimi(MW) Toplam Kurulu Güç Gelişimi Toplam Kurulu Güç Gelişimi

30 Termik Elektrik Santralleri 2 tür kullanımı vardır. 1. Yerli Kömür: Yerli Kömürün kalorisi arası değişmektedir. (Çıkardığı Enerji) 2. İthal Kömür: İthal kömürün kalorisi de arası değişmektedir. Termik santral yapım süresi 4 yıldır. Yatırımın geri dönüşüm süresi en az 12 yıldır. Yerli bankalar %20-%30 özkaynak şartı ile 4+10 yıl kredi imkanı sağlamaktadır.

31 Termik Elektrik Santralleri TSS Riskleri 1. Makine kalite riski(çin malı olması gibi) 2. Kömüre ulaşım 3. Kömürün kalitesi 4. Devletten kömür sahası lisansı alınma şartı TSS Maliyeti 1 MW için; 2,5 Milyon Euro dur.

32 Jeotermal Enerji Santrali Jeotermal kaynak kısaca yer ısısı olup yer kabuğunun çeşitli derinliklerinde birikmiş ısının oluşturduğu, kimyasallar içeren sıcak su, buhar ve gazlardır. Jeotermal enerji ise jeotermal kaynaklardan doğrudan veya dolaylı her türlü faydalanmayı kapsamaktadır.

33 Jeotermal Enerji Santrali 183 üstü enerjiye dönüşmektedir. Piyasaya girmek çok zor. Yatırım süresi 3 yıldır. Yatırımın geri dönüşüm süresi ise 6 yıldır. Lisanlı bölgelerden arama yapabilirsiniz. (MTA)

34 Jeotermal Enerji Santrali Riski Sondajlama en büyük riski Sondajlama maliyeti ise çok yüksektir. Maliyeti 1 MW için :1.3 milyon Euro Operasyonel maliyeti düşük Ebitdası %98 dir.

35 Jeotermal Sistem Modeli

36 Jeotermal Enerjinin Kullanım Alanları

37 Jeotermal Enerjinin Mevcut Durumu ve Geleceği Jeotermal Elektrik Üretimi (MWe) Jeotermal Isıtma (MWt)

38 Turkish Electricity Sector Overview Major Players

39 Privatizations in Electricity Distribution Investors Trakya (IC Ictas) Boğaziçi (Kolin-Cengiz-Limak) Ayedaş (Enerjisa-E.ON) Yeşilırmak Uludağ (Kolin-Cengiz-Limak) Sakarya (Akcez) Başkent (Enerjisa-E.ON) (Çalık Holding) Çamlıbel Çoruh (Aksa Enerji) Aras (Kiler A.Ş) Osmangazi (Kolin-Cengiz-Limak) Gediz (Yıldızlar SSS) Fırat (Aksa Enerji) Bereket Enerji Aydem Bereket Enerji Akdeniz (Kolin-Cengiz-Limak) Meram (Alarko-Cengiz) Kayseri Toroslar (Enerjisa-E.ON) Akedaş Dicle (Eksim Yatırım Holding) Van Gölü (Türkerler)

40 Privatizations in Electricity Generation GENCO Assets

41