Hazine Müsteşarlığı Yılı. Faaliyet Raporu

Transkript

1 HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI Hazine Müsteşarlığı 2007 Yılı Faaliyet Raporu

2 BAKAN SUNUŞU Kamu kaynaklarının şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkeleri çerçevesinde etkili ve verimli bir şekilde kullanılarak kamu hizmetlerinin mümkün olan en kaliteli seviyede üretilmesinin sağlanması Hükümetimizin en önemli önceliklerinden birisidir. Bu bağlamda hükümetimizin temel amacı, toplam kalite ve kurumsal yönetişim ilkelerinin hayata geçirilmesini sağlamak, bütçe birliğini oluşturmak, bütçenin hazırlanması sürecini daha etkin kılmak, girdi değil çıktı odaklı bir yaklaşımı benimseyen performans esaslı bütçelemeye geçmek, kuruluşlara bütçe uygulamasında daha fazla esneklik vermek ve bütçe uygulamasında mali saydamlık ve hesap verilebilirliği artırmaktır. Bu çerçevede, 2003 yılında çıkartılan ve 2006 yılında yürürlüğe giren 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile, kamu yönetimine stratejik yönetim anlayışı getirilerek, kamu kurumlarının hem mali yönetimlerinde hem de karar alma ve politika oluşturma kapasitelerinin güçlendirilmesinde önemli adımlar atılmıştır. Kamu mali yönetiminde reform niteliği taşıyan bu kanunla kamu kurumları; kalkınma planları, programlar ve ilgili mevzuat ve benimsedikleri temel ilkeler çerçevesinde, geleceğe ilişkin misyon ve vizyonlarını oluşturmak, stratejik amaçlar ve ölçülebilir hedefler saptamak ve performanslarını önceden belirlenmiş olan göstergeler doğrultusunda ölçmekle yükümlüdürler. Kamu mali yönetiminin şeffaflık ve hesap verilebilirlik ilkeleri çerçevesinde faaliyet sonuçlarını yıllık faaliyet raporlarıyla kamuoyunun bilgisine sunmak, yeni reformun en önemli unsurlarından birisidir. Bu bağlamda 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun getirdiği ilke ve esaslar çerçevesinde hazırlanan Hazine Müsteşarlığı 2007 Yılı Faaliyet Raporunun kamuoyunun bilgi ihtiyacını karşılamasını temenni eder, Faaliyet Raporunun hazırlanmasında emeği geçen Hazine personeline teşekkür ederim. Mehmet ŞİMŞEK Devlet Bakanı 1

3 MÜSTEŞAR SUNUŞU Küreselleşmenin getirdiği hızlı değişime ayak uydurmak ve değişimi yönetmek için pek çok ülke tarafından 1980 li yıllardan itibaren uygulanmakta olan modern kamu yönetimi anlayışı, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile ülkemizde de yerleşmeye başlamıştır. Söz konusu kanun, kamu kaynaklarının rasyonel harcanmasını ve harcamalarda şeffaflık ile hesap verebilirliği ön plana çıkarırken; yönetim anlayışı anlamında da kamu yöneticilerinin gündelik sorunlarla uğraşmanın yanı sıra, stratejik yönetim anlayışını benimsemelerini öngörmekte ve bunun yasal alt yapısını oluşturmaktadır. Bu anlamda kamu kurumları faaliyetlerine ilişkin plan ve programlarını stratejik yönetim anlayışı çerçevesinde belirleyerek bütçelerini de performans ölçümüne imkan verecek şekilde hazırlamak ve gerek faaliyet sonuçlarını gerekse bütçe uygulama sonuçlarını yıllık olarak kamuoyuna raporlamak zorundadır. Böylece kurumlar kendilerine tahsis edilen bütçe kaynaklarını hangi faaliyetlerde kullandıklarını kamuoyuna açıklamak suretiyle mali yönetim reformunun gerektirdiği hesap verme ve şeffaflık ilkesini yerine getireceklerdir. Kamu mali varlık ve yükümlülük yönetimi, uluslararası ekonomik ilişkiler, kamu iktisadi teşebbüsleri, uluslararası doğrudan yatırımlar ve devlet yardımları, sigortacılık ve özel emeklilik ile kambiyo alanlarında ülke ekonomisinde çok önemli görev ve sorumlulukları olan ve merkezi yönetim bütçesinin önemli bir kısmını kullanan Hazine Müsteşarlığının söz konusu işlevlerine ilişkin faaliyetleri ve harcamaları konusunda kamuoyunun bilgilendirilmesi ayrı bir önem arz etmektedir. Bu anlayışla hazırlanan Hazine Müsteşarlığı 2007 Yılı Faaliyet Raporu nu herkes için faydalı olması temennisiyle kamuoyunun bilgisine sunar, 2007 yılı faaliyetleri kapsamında gayretli çalışmalarından dolayı mesai arkadaşlarımı tebrik ederim. İbrahim H. ÇANAKCI Müsteşar 2

4 İÇİNDEKİLER 1. GENEL BİLGİLER YETKİ, GÖREV VE SORUMLULUKLAR İDAREYE İLİŞKİN BİLGİLER Fiziksel Yapı Örgüt Yapısı Bilgi ve Teknolojik Kaynaklar İnsan Kaynakları Merkez Teşkilatı Bağlı Kuruluşlar, Yurt Dışı ve Taşra Teşkilatı Sunulan Hizmetler Ana Hizmet Birimlerinin Sunduğu Hizmetler Denetim Birimlerinin Sunduğu Hizmetler Danışma Birimlerinin Sunduğu Hizmetler Yardımcı Hizmet Birimlerinin Sunduğu Hizmetler Bağlı Kuruluşların Sunduğu Hizmetler Yönetim ve İç Kontrol Sistemi FAALİYETLERE İLİŞKİN BİLGİ VE DEĞERLENDİRMELER MALİ BİLGİLER Bütçe Uygulama Sonuçları Temel Mali Tablolara İlişkin Açıklamalar Mali Denetim Sonuçları PERFORMANS BİLGİLERİ Faaliyet ve Proje Bilgileri Ana Hizmet Birimleri Tarafından Yapılan Faaliyetler A) Kamu Finansmanı Genel Müdürlüğü B) Kamu İktisadi Teşebbüsleri Genel Müdürlüğü C) Dış Ekonomik İlişkiler Genel Müdürlüğü D) Banka ve Kambiyo Genel Müdürlüğü E) Sigortacılık Genel Müdürlüğü F) Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü G) Teşvik ve Uygulama Genel Müdürlüğü H) Ekonomik Araştırmalar Genel Müdürlüğü Denetim Birimleri Tarafından Yapılan Faaliyetler A) Hazine Kontrolörleri Kurulu Başkanlığı B) Sigorta Denetleme Kurulu Başkanlığı

5 Danışma Birimleri Tarafından Yapılan Faaliyetler A) Hukuk Müşavirliği B) Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı Yardımcı Hizmet Birimleri Tarafından Yapılan Faaliyetler A) Personel Dairesi Başkanlığı B) İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı C) Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği D) Savunma Uzmanlığı Diğer Faaliyetler EK-1. İÇ KONTROL GÜVENCE BEYANI EK-2. MALİ HİZMETLER BİRİM YÖNETİCİSİNİN BEYANI

6 ŞEKİLLER LİSTESİ Şekil 1: Hazine Müsteşarlığı Organizasyon Şeması Şekil 2: Merkez Teşkilatındaki Personelin Birim Türlerine Göre Dağılımı Şekil 3: Merkez Teşkilatındaki Personelin Eğitim Durumlarına Göre Dağılımı Şekil 4: Merkez Teşkilatındaki Personelin Yaş Gruplarına Göre Dağılımı Şekil 5: İskontolu İç Borçlanmanın Ağırlıklı Ortalama Maliyeti Şekil 6: Piyasalardan Yapılan İç Borçlanmanın Ağırlıklı Ortalama Vadesi Şekil 7: Merkezi Yönetim Borç Stoku Döviz ve Faiz Kompozisyonu (2007 Yıl Sonu) TABLOLAR LİSTESİ Tablo 1: Bilgi ve Teknoloji Kullanımında Yararlanılan Araçlar Tablo 2: Hazine Müsteşarlığı Bütçesi (2007-YTL) Tablo 3: Birimlere Göre Hazine Müsteşarlığı Bütçesi (2007-YTL) Tablo 4: Hazine Müsteşarlığı Operasyonel Bütçesi (2007-YTL) Tablo 5: Yılları Borçlanmalarının Para Birimine ve Faiz Ödeme Biçimine Göre Ayrımı Tablo 6: Yılları Dış Borç Ödenek Kullanımı Tablo 7: Yılları Dış Borç Servisi Tablo 8: Yılı İç Borç Ödenek Kullanımı Tablo 9: Merkezi Yönetim Brüt Borç Stoku Tablo 10: Yıl Sonu İtibarıyla Hazine Alacak Stoku Tablo 11: 2007 Yılı İçinde Uzlaşma Sağlanan Kuruluşlar Tablo 12: İşletmeci KİT lerin Bilanço Değerleri Tablo 13: İşletmeci KİT lere Bütçeden Aktarılan Tutarlar Tablo 14: Hazinece Ödenen Gelir Kaybı (Halk Bank) Tablo 15: Hazinece Ödenen Gelir Kaybı (Ziraat Bankası ve TKK) Tablo 16: Vergi Dışı Normal Gelirler (Milyon YTL) Tablo 17: 2007 Yılında Uluslararası Sermaye Piyasalarında Gerçekleştirilen Tahvil İhraçları Tablo 18: 2007 Yılında Yapılan Yatırımcı Toplantıları Tablo 19: Kredi Notlarımızın Gelişimi ( ) Tablo 20: 2007 Yılı Dış Proje Kredi Kullanımlarının Sektörlere Göre Dağılımı Tablo 21: 2007 Dış Proje Kredi Kullanımlarının Kreditörlere Göre Dağılımı Tablo 22: Döneminde IMF den Sağlanan Krediler ve Borç Servisi Tablo 23: Dünya Bankası Proje ve Program Kredileri Tablo 24: Yılları Arasında Avrupa Kredi Kuruluşlarından Sağlanan ve Kullanımı Devam Eden Krediler Tablo 25: Proje Finansmanının Sektörel Dağılımı (Taahhüt Bazında) Tablo 26: Proje Kredilerinin Kullanıcı Kuruluşlara Göre Dağılımı (Taahhüt Bazında*) Tablo 27: Proje Kredilerinin Kreditörlere Göre Dağılımı (Taahhüt Bazında) Tablo 28: 2007 Yılında Proje Finansmanı İçin Anlaşması İmzalanan Orta ve Uzun Vadeli Kamu Kredileri (Taahhüt Bazında) Tablo 29: 2007 Yılında Taahhüt Bazında Sağlanan Kredilerin Kreditör Bazında Dağılımı Tablo 30: Yurt Dışına Yapılan Doğrudan Yatırımlar Tablo 31: Sigorta ve Reasürans Şirketlerinin 2006 ve 2007 Yılları Konsolide Bilançoları Tablo 32: Prim Üretimi Artışına İlişkin Göstergeler Tablo 33: Bireysel Emekililik Sistemi Göstergeleri Tablo 34: Uluslararası Sermayeli Firmaların Yatırımlarına Verilen Teşvik Belgeleri Tablo 35: Yatırım Teşvik Belgelerinin Bölgesel Dağılımı Tablo 36: Yatırım Teşvik Belgelerinin Yatırım Cinsine Göre Dağılımı Tablo 37: Yatırım Teşvik Belgelerinin Sektörel Dağılımı Tablo 38: KOBİ Teşvik Belgeleri Bölgesel Dağılımı Tablo 39: KOBİ Teşvik Belgeleri Sektörel Dağılımı Tablo 40: Ekspertiz İşlemleri Tablo 41: Tamamlama Vizesi Yapılan Yatırım Teşvik Belgelerinin Bölgesel Dağılımı Tablo 42: Tamamlama Vizesi Yapılan Yatırım Teşvik Belgelerinin Sektörel Dağılımı Tablo 43: Tamamlama Vizesi Yapılan Yatırım Teşvik Belgelerinin Yatırım Cinslerine Göre Dağılımı Tablo 44: 2007 Yılında İl Bazında Yapılan Enerji Desteği Ödemeleri (Tesis ve İstihdam Sayıları) Tablo 45: 2007 Yılı İnceleme ve Denetim Sonuçları Tablosu

7 Tablo 46: 2007 Yılı İnceleme ve Denetim Sonuçları Tablosu Tablo 47: Mali Bünye ve Hasar Denetim Sonuçları Tablo 48: Bireysel Emeklilik Denetim Sonuçları Tablo 49: Hayat Dalı İş ve İşlemleri Denetim Sonuçları Tablo 50: Şikayet Dilekçeleri Tablo 51: Hukuk Müşavirliğine İntikal Eden Davalar Tablo 52: Hukuk Müşavirliğince Verilen Görüşler Tablo 53: Ön Mali Kontrolü Yapılan Ödeme Emri Belgeleri Tablo 54: Ön Mali Kontrolü Yapılan Muhasebe İşlem Fişi Belgeleri Tablo 55: Hizmet İçi Eğitim Faaliyetleri Tablo 56: Katılım Sağlanan Seminer, Panel, Konferans, Toplantı vb. Faaliyetler Tablo 57: Yurt Dışında Lisans Üstü Eğitim Görmekte ve Staj Yapmakta Olan Personel Tablo 58: Yurt Dışı Teşkilatında Görev Yapmakta Olan Personel Tablo 59: Uluslararası Kuruluşlarda Görev Yapmakta Olan Personel Tablo 60: Yönetim Kurulu Üyesi Olarak Görev Yapan Hazine Personeli Tablo 61: Denetim Kurulu Üyesi Olarak Görev Yapan Hazine Personeli Tablo 62: Mesleki Yeterlilik Sertifika, Diploma ve Ruhsatları Tablo 63: Genel Evrak İşlemleri Tablo 64: Kurum Tabipliğince Gerçekleştirilen Tedavi ve Sevk İşlemleri Tablo 65: Kullanımdaki Lojmanlar Tablo 66: İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı Tarafından Yapılan Diğer İşlemler Tablo 67: Uzlaşma Faaliyetleri Özet Sonucu AB ABD AKKB AYB CEDPL DASK DFİF DİBS DTÖ EBRD EXIMBANK FATF GATS GSM IBRD IMF JCR KİT KOBİ ODTÜ OECD SDR TCDD TCMB TEDAŞ TMSF TPAO TRAMER YKTK YOİKK YTL KISALTMALAR Avrupa Birliği Amerika Birleşik Devletleri Avrupa Konseyi Kalkınma Bankası Avrupa Yatırım Bankası Rekabet ve İstihdam Amaçlı Kalkınma Politikası Kredisi Doğal Afet Sigortaları Kurumu Destekleme ve Fiyat İstikrarı Fonu Devlet İç Borçlanma Senetleri Dünya Ticaret Örgütü Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası Türkiye İhracat Kredi Bankası Mali Eylem Görev Gücü Hizmet Ticareti Genel Anlaşması Küresel Mobil İletişim Sistemi Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası Uluslararası Para Fonu Japon Kredi Derecelendirme Kuruluşu Kamu İktisadi Teşebbüsleri Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler Orta Doğu Teknik Üniversitesi İktisadi İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı Özel Çekme Hakkı Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Trafik Sigortası Bilgi Merkezi Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşmaları Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Koordinasyon Kurulu Yeni Türk Lirası 6

8 BÖLÜM 1 GENEL BİLGİLER 7

9 Hazine Müsteşarlığının 2007 yılı Faaliyet Raporu, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu nun 41 inci maddesi ile Kamu İdarelerince Hazırlanacak Faaliyet Raporları Hakkında Yönetmelik hükümleri doğrultusunda hazırlanmıştır. Bu kapsamda, Hazine Müsteşarlığının ilk stratejik planı dönemini kapsayacak biçimde hazırlanmış olup 2009 yılında uygulanmaya başlanacaktır. Anılan Yönetmelik uyarınca faaliyet raporunda yer alması gereken Amaç ve Hedefler, Performans Sonuçları ve Değerlendirilmesi ile Performans Bilgi Sisteminin Değerlendirilmesi, Kurumsal Kabiliyet ve Kapasitenin Değerlendirilmesi ile Öneri ve Tedbirler başlıklarına yer verilmemiştir. MÜSTEŞARLIĞIN VİZYONU: Ekonomik kalkınmanın sağlanmasında öncü ve kurumsal yönetimde model olarak kabul edilen bir kurum olmaktır. MÜSTEŞARLIĞIN MİSYONU: Ülkemizin kalkınmasına katkıda bulunmak amacıyla, ekonominin tüm aktörleriyle işbirliği içerisinde, şeffaf, hesap verebilir ve etkin bir şekilde; kamu mali varlık ve yükümlülüklerini yönetmek, ekonomik, finansal ve sektörel politikalar ile düzenlemeleri oluşturmak, uygulamak, denetlemek ve uluslararası ekonomik ilişkilerin koordinasyonunu sağlamaktır YETKİ, GÖREV VE SORUMLULUKLAR Hazine Müsteşarlığının görevleri 4059 sayılı Hazine Müsteşarlığı ile Dış Ticaret Müsteşarlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun da aşağıdaki gibi belirlenmiştir. Ekonomi politikalarının tespitine yardımcı olmak, Hazine işlemleri ve kamu finansmanına ilişkin faaliyetleri yürütmek, Kamu İktisadi Teşebbüsleri ve devlet iştiraklerine ilişkin pay sahipliğinin gerektirdiği faaliyetleri yürütmek, İkili ve çok taraflı dış ekonomik ilişkileri düzenlemek, 8

10 Uluslararası ve bölgesel ekonomik ve malî kuruluşlarla ilişkileri yürütmek, Yabancı ülke ve kuruluşlardan borç ve hibe alınması ve verilmesine ilişkin işlemleri yürütmek, Ülkenin finansman politikaları çerçevesinde sermaye akımlarına ilişkin düzenlemeleri yapmak ve kambiyo rejimine ilişkin faaliyetleri yürütmek, Sigortacılık sektörüne ilişkin izleme ve düzenleme faaliyetlerini yürütmek, Yatırım ve yatırım teşvikleri ile doğrudan yabancı sermaye yatırımları faaliyetlerini düzenlemek, uygulamak, uygulamanın izlenmesi ve geliştirilmesine ilişkin esasları tespit etmek, İlgili mevzuatla verilen diğer görevleri yerine getirmektir İDAREYE İLİŞKİN BİLGİLER Fiziksel Yapı Hazine Müsteşarlığı merkez teşkilatı, Dış Ticaret Müsteşarlığı ile ortaklaşa kullandığı, İnönü Bulvarı No:36 Emek/Ankara adresinde bulunan yerleşkede hizmet vermektedir. Yerleşke toplam m 2 kullanım alanı üzerine kurulmuş 1 adet ana bina (A Blok) ile 5 adet ek binadan (B,C,D,E,F Blokları) oluşmaktadır. Yerleşke içinde 344 kişi kapasiteli Konferans Salonu ile kitap, 750 uzmanlık tezi ve 50 süreli yayın kapasiteli kütüphane bulunmaktadır Örgüt Yapısı Hazine Müsteşarlığı, Başbakana bağlıdır. Başbakan, Hazine Müsteşarlığı ile ilgili yetkilerini gerekli gördüğü takdirde bir Devlet Bakanı vasıtasıyla kullanabilmektedir. Hazine Müsteşarlığı; merkez, taşra ve yurt dışı teşkilatları ile bağlı kuruluşlardan meydana gelmektedir. Müsteşar, Hazine Müsteşarlığı nın üst yöneticisidir. Müsteşarlıkta, 3 müsteşar yardımcısı görev yapmaktadır. Denetim, danışma ve yardımcı hizmet birimlerinin tamamı, ana hizmet birimlerinden ise Kamu Finansmanı Genel Müdürlüğü ile Dış Ekonomik İlişkiler Genel Müdürlüğü doğrudan Müsteşar a bağlıdır (Şekil 1). 9

11 Şekil 1: Hazine Müsteşarlığı Organizasyon Şeması MÜSTEŞAR Doğrudan Bağlı Birimler Müsteşar Yardımcısı Müsteşar Yardımcısı Müsteşar Yardımcısı Kamu Finansmanı Genel Müdürlüğü Hazine Kontrolörleri Kurulu Başkanlığı Hukuk Müşavirliği Kamu İktisadi Teşebbüsleri Genel Müdürlüğü Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü Dış Ekonomik İlişkiler Genel Müdürlüğü Sigorta Denetleme Kurulu Başkanlığı Personel Dairesi Başkanlığı Banka ve Kambiyo Genel Müdürlüğü Teşvik ve Uygulama Genel Müdürlüğü Savunma Uzmanlığı İç Denetim Birimi Başkanlığı İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı Sigortacılık Genel Müdürlüğü Ekonomik Araştırmalar Genel Müdürlüğü Taşra Teşkilatı Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı a Yurt Dışı Teşkilatı Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği Müsteşarlık Müşavirleri 10

12 Bilgi ve Teknolojik Kaynaklar Hazine Müsteşarlığı bilişim sistemleri etkin bir bilişim ve iletişim teknolojileri alt yapısına sahiptir. Bilişim altyapısı: 1. Yerel Bilgisayar Ağı, 2. Geniş Alan Ağı (WAN), 3. Sunucular, 4. Kullanıcı Bilgisayarları, bileşenlerinden oluşmaktadır. Altyapı ve üzerinde çalışan bilgi sistemleri için sayıları aşağıda verilen donanım kullanılmaktadır. Tablo 1: Bilgi ve Teknoloji Kullanımında Yararlanılan Araçlar Adet Araçlar* Kişisel Bilgisayar Diz Üstü Bilgisayar Terminal Bilgisayar (Thin Client) Yazıcı Projektör 8 14 Faks Fotokopi Makinesi Tarayıcı Sunucular Klima 2 2 Kesintisiz Güç Kaynağı 2 2 Yönlendiriciler 4 4 Ağ Anahtarları (*) 31 Aralık itibarıyla aktif kullanımda olan araçlar Bilgisayar Diğer Donanım Sistem Odası Hazine Müsteşarlığı bünyesinde geliştirilen sistemler ile, kamu finansmanı işlevlerini yürütmek üzere arka ofis bileşenlerinden İç Borç, Dış Borç, Alacak Yönetimi ve Devlet Borçları Muhasebesi Sistemleri, ön ofis bileşeni olarak Dış Borç Proje Takip Sistemi, Uluslararası Doğrudan Yatırımlar Bilgi Sistemi gibi sistemler ile Müsteşarlığın temel faaliyetleri yürütülmekte ve raporlamalar yapılmaktadır. Ayrıca adresinden kamuoyuna bilgi sağlamak üzere Türkçe ve İngilizce olarak internet sitesi hizmeti verilmektedir. İnternet sitesinde ana hizmet birimlerinin yanı sıra denetim, danışma birimleri ile yardımcı hizmet birimlerinin de faaliyetlerine ilişkin ayrıntılı bilgiler sunulmaktadır. İntranet sitesi de kurum içi bilgi ve doküman paylaşımına imkan sağlayacak şekilde faaliyette bulunmaktadır. 11

13 İnsan Kaynakları Hazine Müsteşarlığı merkez, taşra ve yurt dışı teşkilatları ile bağlı kuruluş olan Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğünde toplam personel istihdam edilmektedir Merkez Teşkilatı Hazine Müsteşarlığı merkez teşkilatında 875 i bay, 562 si bayan olmak üzere toplam personel çalışmaktadır. Toplam personelin %59 u ana hizmet, %12 si denetim, %5 i danışma, %24 ü ise yardımcı hizmet birimlerinde istihdam edilmektedir. Şekil 2: Merkez Teşkilatındaki Personelin Birim Türlerine Göre Dağılımı Yardımcı Hizmet Birimleri (348) 24% Danışma Birimleri (70) 5% Denetim Birimleri (168) 12% Ana Hizmet Birimleri (851) 59% Hazine Müsteşarlığı personelinin %54 ü lisans, %18 i ise yüksek lisans derecesine sahiptir. Şekil 3: Merkez Teşkilatındaki Personelin Eğitim Durumlarına Göre Dağılımı Yüksek Lisans (263) 18% Doktora v e Üstü (16) 1% İlköğretim (43) 3% Lise (227) 16% Önlisans (113) 8% Lisans (770) 54% 12

14 Toplam personelin yaş gruplarına göre dağılımı ise aşağıdaki grafikte gösterilmektedir. Şekil 4: Merkez Teşkilatındaki Personelin Yaş Gruplarına Göre Dağılımı y aş (208) 14% 60 v e üzeri y aş (132) 9% y aş (260) 18% y aş (277) 19% y aş (303) 22% y aş (257) 18% Bağlı Kuruluşlar, Yurt Dışı ve Taşra Teşkilatı Hazine Müsteşarlığı bağlı kuruluşu olan Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğünde 341, yurt dışı teşkilatında 43 ve Kambiyo Müdürlüklerinden oluşan taşra teşkilatında ise 78 personel çalışmaktadır Sunulan Hizmetler Ana Hizmet Birimlerinin Sunduğu Hizmetler A) Kamu Finansmanı Genel Müdürlüğü Hazine işlemlerini yürütmek, devlet giderlerinin gerektirdiği nakdi sağlamak ve yönetmek, Devletin iç borçlanmasını ihraç ettiği hazine bonosu, devlet tahvili ve diğer iç borçlanma araçlarıyla yürütmek, Devlet iç ve dış borcunu takip etmek, borçların anapara ve faiz ödemelerini yapmak, Hazine işlemlerinin muhasebesini tutmak, Kamu borçları, Hazine garantileri ve Hazine alacakları ile ilgili her türlü analiz ve risk değerlendirmesini yapmak ve raporlamak, Hazinenin garanti verdiği ve dış borcun ikrazı suretiyle kullandırdığı kredilerin takip, üstlenim ve kayıt işlemlerini yapmak, Para politikası ile ilgili konularda Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ile ilişkileri yürütmek, Madeni para ve hatıra para basımını planlamak ve bu amaçla Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü ile ilişkileri yürütmektir. 13

15 B) Kamu İktisadi Teşebbüsleri Genel Müdürlüğü Hazine pay sahipliğinin gerektirdiği her türlü işlemi yapmak, KİT lerin yıllık genel yatırım ve finansman programlarını hazırlamak ve uygulamasını izlemek, Tarımsal destekleme politikalarının oluşturulması ve uygulanmasına ilişkin çalışmalar yapmak, Sosyal güvenlik sisteminin finansmanı ve istihdam politikalarına ilişkin çalışmalar yapmak, Petrol Kanunu ile ilgili olarak, vergi hükümleri dışındaki mali hükümlerin uygulanmasını sağlamak. C) Dış Ekonomik İlişkiler Genel Müdürlüğü Dış Finansman sağlanması kapsamında yabancı kreditörler ile temas ve müzakerelerde bulunmak, anlaşma yapmak, Yabancı devletler, uluslararası mali/ekonomik kuruluşlar, banka ve fonlar nezdinde ülkemizi temsil etmek, Yurt dışına borç ve hibe verilmesi kapsamında temas ve müzakerelerde bulunmak, anlaşma yapmak, Dış borç yönetimi kapsamında dış borç portföyünü belirlenen ölçütlere göre yönetmek, AB ile mali ilişkiler kapsamında Ulusal Yetkilendirme Görevlisi Ofisi ve Ulusal Fon faaliyetlerini yürütmek, Kamu kuruluşlarının yurt dışı borçlanmalarına izin vermek, Müsteşarlığın görev alanına giren dış temaslar ile ilgili protokol faaliyetlerini düzenlemek ve yürütmektir. D) Banka ve Kambiyo Genel Müdürlüğü Türk Parası Kıymetini Koruma mevzuatını hazırlamak, uygulamak ve denetimini sağlamak, Ödünç para verme mevzuatı kapsamında faaliyet gösteren ikrazatçıların kuruluş, faaliyet ve denetimlerine ilişkin işlemleri yerine getirmek, Hizmet Ticareti Genel Anlaşması (GATS) çerçevesinde ilgili kamu kurum ve kuruluşların koordinasyonunu sağlayarak Dünya Ticaret Örgütü ne (DTÖ) üye ülkelerle temas ve müzakerelerde bulunmak, Kara paranın aklanması ve terörizmin finansmanının önlenmesi konusunda yürütülen faaliyetlere katkı sağlamaktır. 14

16 E) Sigortacılık Genel Müdürlüğü Sigorta, reasürans, emeklilik şirketleri, sigorta aracıları, eksperler, aktüerler ve sigortacılıkla ilgili diğer gerçek ve tüzel kişilerin piyasaya girişleri, faaliyetleri ve piyasadan çıkışları ile ilgili düzenlemeleri hazırlamak, uygulamak ve izlemek, Sektörde faaliyet gösteren gerçek ve tüzel kişilere yönelik denetim raporlarına ilişkin işlemleri yürütmek, Zorunlu Deprem Sigortası uygulamasını yürütmek, Tarım Sigortası uygulamasını Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı ile koordineli olarak yürütmek, Sigortalara ilişkin genel şart, tarife ve talimatları hazırlamak, Sigortalıların şikayet ve taleplerini değerlendirmektir. F) Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü Uluslararası doğrudan yatırımlarla ilgili politikaları oluşturmak, Yabancı ülkelerle yapılacak yatırımların karşılıklı teşviki ve korunması anlaşmalarına ilişkin hizmetleri ve müzakereleri yürütmek, Genel mevzuat çerçevesinde yabancı sermayeli yatırımları teşvik etmek, izlemek ve denetlemek, İlgili mevzuat çerçevesinde Yap-İşlet-Devret modeli ile gerçekleştirilecek projelere ilişkin çalışmalara katkı sağlamak, Yabancı ülke kanunlarına göre kurulmuş şirketlere irtibat bürosu açma izni vermek, Yatırım ortamını izlemek, değerlendirmek ve iyileştirilmesine yönelik politikalar geliştirmek; bu doğrultuda Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Koordinasyon Kurulu (YOİKK) sekreteryasını yürütmek ve teknik komitelere katılım sağlamak, Yatırım Danışma Konseyi (YDK) sekreteryasını yürütmek, ilerleme raporlarını yayınlamaktır. G) Teşvik ve Uygulama Genel Müdürlüğü Bölgeler arası gelişmişlik farklılıklarını gidermek, istihdam artışını sağlamak ve işletmelerde yaratılan katma değeri yükseltmek amacıyla Kalkınma Planları ve Yıllık Programlarda öngörülen hedefler doğrultusunda, uluslararası yükümlülüklerimiz de dikkate alınarak, tasarrufların ileri ve uygun teknolojileri kullanan yatırımlara yönlendirilmesini sağlamak amacıyla mevzuat düzenlemeleri yapmak, belirlenen destekleri uygulamak veya uygulanmasını sağlamak, Yatırım projelerinin mevzuata uygun olarak gerçekleştirilip gerçekleştirilmediğini izlemek, teşvik belgesi şart ve niteliklerine uymayan yatırımlar için gerekli müeyyideleri uygulamak veya uygulanmasını sağlamak, Kamu ve özel kurum ve kuruluşlar ile işbirliği içerisinde sektörel gelişmeleri izlemek, değerlendirmek ve belirlenecek öncelikler çerçevesinde yeni uygulamaları geliştirmek, 15

17 DTÖ ve OECD gibi uluslararası kuruluşların sübvansiyonlar ve devlet yardımları ile ilgili düzenleme ve çalışmalarını takip etmek, Hazine Müsteşarlığınca uygulanan yatırımlarda devlet yardımları ile ilgili ülke bildirimlerini yapmak, ulusal mevzuatımızın uluslararası düzenlemeler ile uyumuna yönelik politika oluşturulmasına katkıda bulunmak, Devlet yardımları ile ilgili AB Komisyonu nezdinde müzakerelere katılmak, Avrupa Birliğinin ilgili mevzuatına uyum sağlanması yönünde yürütülen çalışmalara katkıda bulunmaktır. H) Ekonomik Araştırmalar Genel Müdürlüğü Türkiye ve dünya ekonomisiyle ilgili gelişmeleri izlemek, ekonomik ve mali analizler ile tahminler yapmak ve değerlendirme raporları hazırlamak, Yapısal politika gelişmelerini izlemek ve değerlendirmek; yapısal politikaların etkinliğini ve makroekonomik etkilerini ölçmeye yönelik analizlerde bulunmak, Bilişim teknolojilerinin kurum içi kullanımını yaygınlaştırmak, kurum içi bilgi paylaşımını en üst düzeye çıkarmak, Müsteşarlığın bilgi varlıklarını koruyacak politika, süreç ve güvenlik uygulamalarının geliştirilmesiyle, bilginin ve bilişim sistemlerinin bütünlüğünü ve devamlılığını sağlamak, Bilgisayar ve bilgi sistemleri alanlarında eğitim programları planlamak, uygulamak ve değerlendirmek, Yayın ve dokümantasyon ile kütüphanecilik hizmetlerini yerine getirmektir Denetim Birimlerinin Sunduğu Hizmetler A) Hazine Kontrolörleri Kurulu Başkanlığı Hazine garantili kamu ve özel borçlanmalar ile ilgili mevzuat çerçevesinde krediyi kullanan veya yatırımcı kuruluş nezdinde, mali bünye ve yeterlilik incelemelerini yapmak, Katılım Öncesi Mali İşbirliği Aracı (IPA) kapsamında Avrupa Birliği tarafından sağlanan fonlara ilişkin yönetim ve kontrol mekanizmalarının işlerliğini ve etkinliğini denetlemek, Dünya Bankası ile yapılan finansman anlaşmaları kapsamındaki dış proje kredilerinin bağımsız denetimlerini yapmak, Kamu İktisadi Teşebbüslerinin faaliyetlerinin yatırım ve finansman kararnamelerine uygunluğunu incelemek, Yatırımlara İlişkin Teşvik Mevzuatı kapsamında incelemeler yapmak, Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun, Kambiyo Mevzuatı, Ödünç Para Verme İşleri Mevzuatı, Petrol Mevzuatı ve Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun uyarınca incelemeler yapmak, 16

18 Makam onayı ile verilen ön inceleme görevini 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun hükümlerine göre sonuçlandırmak ve Türk Ceza Kanunu ve diğer kanunlar gereği doğrudan Cumhuriyet Başsavcılıklarına suç duyurusunda bulunulması gereken hallerde, cezai takibatı gerektiren durumların tespitini içeren raporları; ilgili Cumhuriyet Başsavcılıklarına tevdi etmek, Müsteşarlığın görev ve yetki alanına giren konularda; mevzuat ve uygulama ile ilgili yurt içi ve yurt dışı gelişmeleri de inceleyerek her türlü araştırma ve etütler yapmak, görüş bildirmek ve tekliflerde bulunmak, Teşkilat Kanunu ve diğer mevzuatla Müsteşarlığa verilen tüm görevler kapsamında Müsteşarlığın merkez, taşra ve yurt dışı teşkilatı ile bağlı kuruluşlarında inceleme, teftiş ve soruşturma yapmaktır. B) Sigorta Denetleme Kurulu Başkanlığı Sigortacılık Kanunu ile sigortacılık ve bireysel emeklilik sistemine ilişkin diğer mevzuat kapsamında denetim, inceleme ve soruşturma yapmak, Sigortacılık sektörü ile mali piyasalar hakkında konsolide raporlar düzenlemek, bu konulardaki çalışmalara katılmak ve mütalaa vermek, Görev ve yetki alanına giren konularda mevzuat ve uygulama ile ilgili her türlü araştırma ve diğer çalışmaları yapmak, yürütmek, görüş bildirmek ve tekliflerde bulunmak, Sigortacılıkla ilgili Tarım Sigortaları Havuz İşletmesi (TARSİM), Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK), Türkiye Motorlu Taşıt Bürosu, Emeklilik Gözetim Merkezi (EGM), Trafik Sigortaları Bilgi Merkezi (TRAMER), Sigorta Tahkim Komisyonu ve Güvence Hesabı gibi kurum ve kuruluşların denetimini yapmak, Sigorta acenteleri, sigorta ve reasürans brokerleri, sigorta hasar eksperleri ve aktüerler ile sigortacılık ve bireysel emeklilik alanında faaaliyet gösteren diğer kişi ve kuruluşların denetimini yapmak, Sigortacılıkla ilgili ihbar ve şikayetleri incelemek ve sonuçlandırmaktır Danışma Birimlerinin Sunduğu Hizmetler A) Hukuk Müşavirliği Hazine Müsteşarlığı birimlerine hukuki, mali, cezai sonuçlar doğuracak işlemler hakkında görüş vermek, Hazine Müsteşarlığının taraf olduğu anlaşma ve sözleşmelerde kamu menfaatini koruyucu ve anlaşmazlıkları önleyici hukuki tedbirleri zamanında almak, anlaşma ve sözleşmelerin bu esaslara uygun olarak yapılmasına yardımcı olmak, 17

19 Hazine Müsteşarlığının ilgili olduğu adli ve idari davalarda gerekli hazırlıkları yaparak Müsteşarlığı temsil etmektir. B) Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı Hazine Müsteşarlığının Stratejik Planının hazırlanması çalışmalarını koordine etmek ve stratejik yönetim konusunda danışmanlık sunmak, Stratejik Planın uygulanmasında koordinasyon sağlamak, uygulamayı izlemek ve raporlamak, Etkin bir İç Kontrol Sisteminin kurulması ve yürütülmesiyle ilgili çalışmaları koordine etmek, Hazine Müsteşarlığı mali işlemlerinin, belirlenen konu, nitelik ve miktarlarda ön mali kontrolünü yapmak, Hazine Müsteşarlığının yatırım programı ile performans esaslı bütçesinin hazırlanmasını, uygulanmasını ve bütçe kesin hesabının çıkarılmasını koordine etmek, Kurum performans programlarını ve faaliyet raporlarını hazırlamak, Bilgi yönetimi ve e dönüşüm alanlarında koordinasyonu sağlamak, Sürekli performans iyileştirme konusunda danışmanlık sunmak, Modern yönetim tekniklerinin uygulanmasında danışmanlık sunmaktır Yardımcı Hizmet Birimlerinin Sunduğu Hizmetler A) Personel Dairesi Başkanlığı Müsteşarlığın insan kaynakları planlaması ve personel politikasıyla ilgili çalışmaları yapmak, Müsteşarlık personelinin atama, özlük, emeklilik ve benzeri işlemlerini yürütmek, Eğitim planını hazırlamak, hizmet öncesi ve hizmet içi eğitim programlarını düzenlemek ve uygulamaktır. B) İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı Hazine Müsteşarlığı mal ve hizmet alımları ile yapım işlerini yürütmek, gerçekleştirme işlemlerini yapmak, Temizlik, aydınlatma, ısıtma, bakım, onarım ve taşıma hizmetlerini yapmak, Sosyal tesislerin kurulması ve yönetimi ile ilgili hizmetleri düzenlemek ve yürütmek, Hazine Müsteşarlığı personeli ve ailelerine kurum içi sağlık hizmetleri sağlamak, Hazine Müsteşarlığı genel evrak, arşiv ve haberleşme işlemlerini yürütmek, Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlıkları yerleşkesi içinde güvenliği sağlamaktır. C) Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği Hazine Müsteşarlığının medyayla ve kamuoyuyla iletişimini sağlamak, 18

20 Basın ve halkla ilişkilerle ilgili faaliyetleri planlamak ve bu faaliyetlerin belirlenen usul ve ilkelere göre yürütülmesini sağlamak, Bilgi Edinme Kanunu çerçevesindeki bilgi taleplerinin karşılanmasını sağlamaktır. D) Savunma Uzmanlığı Hazine Müsteşarlığının Koruyucu Güvenlik Hizmetlerini planlamak, ilgili birimler arasında işbirliğini sağlamak ve kontrol etmek, Sivil savunma hizmetlerini ilgili mevzuat kapsamında yürütmek, yönlendirmek, takip ve kontrol etmek, denetlemek, 108 sayılı Savunma Sekreterlikleri Kurulmasına Dair Kanun ile 7/17209 sayılı Savunma Yönetmeliği yle verilen diğer görevleri yapmaktır Bağlı Kuruluşların Sunduğu Hizmetler A) Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü İlgili kanunlar gereğince Hazine Müsteşarlığınca tedavüle çıkarılması kararlaştırılan madeni ufaklık para ve madeni hatıra paraları basmak ve dağıtmak, Cumhuriyet altın sikkeleri ile Cumhuriyet ziynet altınlarını basmak, Resmi kuruluşlarca hatıra madalyonu mahiyetinde olmayıp, belirli amaçlarla belirli kişilere dağıtılan madalyaları imal etmek, Kıymetli madenlerden ve taşlardan mamul süs ve ziynet eşyalarının kontrollerini yapmak, ticaretini düzenlemek amacıyla standartlar belirlemek ve resmi ayar evi olarak hizmet vermek, özel ayar evlerinin kuruluşuna izin vererek yetkilendirmek ve denetlemek, Resmi mühürleri imal etmek ve resmi mühür sicilini tutarak, resmi mühür beratlarını tanzim etmek, Hazinenin para, madalyon ve madalya arşivini oluşturmak, Her çeşit vize ve harç pulları ile değerli kağıtları basmak, bastırmak ve dağıtmaktır. B) Yurt Dışı Teşkilatı Yurt dışındaki resmi ve özel kurum ve kuruluşlarla temas ve görüşmeler yaparak Müsteşarlık görev alanıyla ilgili bilgileri toplamak, değerlendirmek ve sonuçlarını raporlamak, Uluslararası ekonomik ilişkilerimizin geliştirilmesine çalışmak, İkili ve çok taraflı ekonomik anlaşmalarla ilgili hazırlık çalışmalarını yürütmek, Ülkemizin ekonomik ve mali çıkarlarının korunması, piyasa hareketlerinin takibi gibi konularda gerekli bilgilerin sağlıklı bir şekilde ekonomik ve mali çevrelere zamanında ulaşmasına yardımcı olmak, 19

21 Müsteşarlık görev alanına giren konulara ilişkin hibe ve kredi anlaşmaları hükümlerinin uygulanmasını takip etmek, Ekonomik ve mali kurumların faaliyetlerini, ulusal ve uluslararası ekonomik ve mali kongre ve konferansları takip etmek, Uluslararası mali ve ekonomik kurumların çalışmalarına katılmak, Görev yaptıkları uluslararası kuruluşların diğer ülkeler ile olan ilişkilerini takip ederek ülkemizi ilgilendiren konular ve sağlanacak imkanlar konusunda tekliflerde bulunmak, Hazine Müsteşarlığının görevlendirmesiyle; uluslararası mali kuruluşlar, yabancı ülkelerin resmi mali kurumları ve yurt dışında yerleşik yatırım ve kalkınma bankalarından sağlanacak finansmanla ilgili olarak hazırlık, sözleşme, kefalet ve garanti işlemlerini yürüterek dış borçlanmaya esas teşkil edecek görüşmeleri sürdürmek, bilgi ve belgeleri sağlamak, Sağlanan dış kamu borçlarının ve kültür yardımları dışındaki dış yardımların kullanılmasına, bu borç ve dış yardımlara ait mukavele ve anlaşmaların uygulanması ile ilgili olarak her türlü temas, müzakere ve gerekli işlemlerin yapılması hususunda ve diğer konularda Başbakanlık ile misyon ve konsolosluk şeflerince verilecek görevleri yerine getirmektir Yönetim ve İç Kontrol Sistemi Müsteşarlık faaliyetlerinin eşgüdüm içinde yürütülmesini sağlamak için Müsteşar başkanlığında birim amirleriyle periyodik yönetim toplantıları düzenlenmektedir. Müsteşarlık faaliyetlerinin sonuçları ile ilgili, şeffaflık ve hesap verebilirliğin bir gereği olarak; başta Kamu Borç Yönetimi ve KİT Hazine Pay Sahipliği Raporları olmak üzere, uluslararası doğrudan yatırımlar, sigortacılık ve özel emeklilik, yatırımlarda devlet yardımları gibi alanlarda düzenlenen raporlar vasıtasıyla kamuoyu periyodik olarak bilgilendirilmektedir. Hazine Müsteşarlığı Stratejik Planı, işbu raporun yayım tarihi itibarıyla tamamlanmış olup, planlama sürecinin en önemli faaliyetleri 2007 yılında yapılmıştır. Stratejik Planın uygulanması ve uygulamanın izlenmesi ile Mali Yönetim ve Kontrol sistemlerinin entegrasyonu amacıyla bilgi sistemi oluşturulmasına yönelik çalışmalar devam etmektedir. 26 Aralık 2007 tarihli Kamu İç Kontrol Standartları Tebliği ve Stratejik Plan çerçevesinde uluslararası en iyi uygulamalar dikkate alınarak 2008 yılı sonu itibarıyla iç kontrol sisteminin kurulmasına yönelik yol haritasının belirlenmesi öngörülmektedir. Bu çerçevede daha çok ön mali kontrol üzerine kurulmuş olan iç kontrol sisteminin, stratejik ve risk odaklı alanlara yoğunlaşmasını sağlayacak sistemin oluşturulması planlanmaktadır. Kurumsal ve yönetsel süreçlerin etkinliğinin artırılmasını teminen, 2007 yılında Müsteşarlığa tahsis edilen sayıda İç Denetçi ataması yapılmıştır. 20

22 BÖLÜM 2 FAALİYETLERE İLİŞKİN BİLGİ ve DEĞERLENDİRMELER 21

23 2.1. MALİ BİLGİLER Bütçe Uygulama Sonuçları Hazine Müsteşarlığı 2007 yılı içinde görev ve sorumluluklarının ifası için kendisine tahsis edilen toplam 58,5 milyar YTL lik ödeneğin 53,9 milyar YTL sini kullanmıştır. Toplam ödeneğin ve harcamaların gider türlerine göre dağılımı Tablo 2 de, birimlere göre dağılımı ise Tablo 3 te gösterilmiştir. Tablo 2: Hazine Müsteşarlığı Bütçesi (2007-YTL) Gider Türleri Toplam Ödenek Harcama 01 Personel Giderleri Sosyal Güv. Kurum. Dev. Primi Gid Mal ve Hizmetler Alım Giderleri Faiz Giderleri Cari Transferler Sermaye Giderleri Sermaye Transferleri Borç Verme TOPLAM Tablo 3: Birimlere Göre Hazine Müsteşarlığı Bütçesi (2007-YTL) Birim Toplam Ödenek Harcama Özel Kalem Savunma Uzmanlığı İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı Personel Dairesi Başkanlığı Hazine Kontrolörleri Kurulu Başkanlığı Sigorta Denetleme Kurulu Başkanlığı Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı Hukuk Müşavirliği Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği Müsteşarlık Müşavirlikleri Ekonomi Müşavirlikleri ve Ataşelikleri Kamu Finansmanı Genel Müdürlüğü Kamu İktisadi Teşebbüsleri Genel Müdürlüğü Dış Ekonomik İlişkiler Genel Müdürlüğü Banka ve Kambiyo Genel Müdürlüğü Kambiyo Müdürlükleri Sigortacılık Genel Müdürlüğü Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü Teşvik ve Uygulama Genel Müdürlüğü Ekonomik Araştırmalar Genel Müdürlüğü Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü TOPLAM Hazine Müsteşarlığı, kendisine tahsis edilen bütçe ödeneğinin 73,0 milyon YTL sini personel giderleri ile mal ve hizmet alımları gibi operasyonel harcamaları için kullanmıştır. Söz konusu tutar 22

24 Hazine Müsteşarlığı toplam bütçesinin yaklaşık binde 1 ini oluşturmaktadır. Operasyonel bütçenin dağılımı Tablo 4 te gösterilmiştir. Tablo 4: Hazine Müsteşarlığı Operasyonel Bütçesi (2007-YTL) Gider Türleri Toplam Ödenek Operasyonel Harcama 01 Personel Giderleri Sosyal Güv. Kurum. Dev. Primi Gid Mal ve Hizmetler Alım Giderleri * * 06 Sermaye Giderleri TOPLAM * Devlet borçları genel giderleri ile Darphaneye ait üretime yönelik mal ve hizmet alım giderleri hariç tutulmuştur Temel Mali Tablolara İlişkin Açıklamalar 2007 yıl sonu harcamalarının toplam ödeneğe oranı %92,1 olarak gerçekleşmiştir. Söz konusu oran personel giderlerinde %95,9, sosyal güvenlik kurumlarına yapılan devlet primi giderlerinde %77,8, mal ve hizmet alımı giderlerinde %72,2, faiz giderlerinde %92,1, cari transferlerde %99,5, sermaye giderlerinde %27,8, sermaye transferlerinde %100, borç vermede ise %86,1 olarak gerçekleşmiştir Mali Denetim Sonuçları Hazine Müsteşarlığı bünyesinde bulunan Dış Ödemeler Muhasebe Birimi nin kullandığı hesap sayısı 42; İç Ödemeler Muhasebe Birimi nin kullandığı hesap sayısı 34; Devlet Borçları Muhasebe Birimi nin kullandığı hesap sayısı ise 58 dir. Hazine hesapları Sayıştay tarafından düzenli olarak denetlenmektedir. Denetim sonuçları, Sayıştayın yıllık olarak hazırladığı ve Türkiye Büyük Millet Meclisine sunduğu Hazine İşlemleri Raporu nda yer almaktadır. Sayıştay tarafından 2007 yılı içinde yapılan denetim sonucunda hazırlanan 2006 Yılı Hazine İşlemleri Raporunda bütçe limitleri, borçlanma ve bütçe dışı işlemler, Hazine alacakları, iç borçlar, dış proje kredileri, cari transferler ve iç kontrol konuları incelenmiştir. Sayıştay tarafından hazırlanan 2006 Yılı Hazine İşlemleri Raporunda belirtildiği üzere, tüm muhasebe birimlerince ortak olarak kullanılan Kurumca Verilen Borçlardan Alacaklar Hesabı, Takipteki Kurum Alacakları Hesabı, Proje Özel Hesabı, Mali Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabı, Mal ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabı na uygunluk verilmemiştir. 23

25 2.2. PERFORMANS BİLGİLERİ Faaliyet ve Proje Bilgileri Ana Hizmet Birimleri Tarafından Yapılan Faaliyetler A) Kamu Finansmanı Genel Müdürlüğü a. İç Borçlanma 2007 yılı Hazine Finansman Programı tarihinde kamuoyuna açıklanmıştır. Söz konusu program çerçevesinde, 2006 yılında başlatılmış olan ölçüt borçlanma 1 uygulamasına devam edilmiş, belirli sayıda standart DİBS(Devlet İç Borçlanma Senetleri) ihracı ile ikincil piyasa likiditesinin ve borçlanmada öngörülebilirliğin artırılması amaçlanmıştır. Bu çerçevede, her üç ayda bir iskontolu uzun vadeli YTL cinsi ölçüt tahvil ihracı gerçekleştirileceği, söz konusu tahvillerin izleyen üç ay boyunca yeniden ihraç edileceği, değişken ve sabit kuponlu, uzun vadeli YTL cinsi DİBS ihraçlarına devam edileceği ve döviz cinsi iç borçlara ilişkin borç çevirme rasyosunun %80 i aşmayacağı kamuoyuna duyurulmuştur. Söz konusu programda ayrıca, üç ayda bir olmak üzere, enflasyona endeksli senet ihraç edileceği kamuoyuna duyurulmuştur yılındaki borçlanmalar kamuoyuna açıklanan programla uyumlu olarak gerçekleştirilmiştir. Yıl içinde 47 adet ihaleyle toplam net 108,5 milyar YTL, doğrudan satış yoluyla net 1,2 milyar YTL borçlanma gerçekleştirilmiştir yılında nakit finansman sağlayan borçlanmalar toplamı net 109,7 milyar YTL karşılığı nominal 126,8 milyar YTL olmuştur. Diğer taraftan, Piyasa Yapıcılığı Sistemi çerçevesinde ihale sonrasında değişim işlemleri kapsamında net 1,9 milyar YTL karşılığı nominal 2,3 milyar YTL tutarında DİBS ihracı yapılmıştır. Ayrıca, değişim ihaleleri yoluyla net 3,8 milyar YTL karşılığı nominal 4,9 milyar YTL tutarında DİBS ihracı gerçekleştirilmiştir. Böylece, 2007 yılında yapılan toplam iç borçlanma miktarı net 115,4 milyar YTL, nominal olarak da 134,1 milyar YTL olmuştur. Aşağıda yer alan tabloda 2006 ve 2007 yıllarında ihale ve doğrudan satış yoluyla yapılan borçlanmaların para birimine ve faiz ödeme biçimine göre ayrımı yer almaktadır. 1 Devlet İç Borçlanma Senetleri nin azalan vadelerde yeniden ihraç edilmesi ve böylelikle piyasada daha az sayıda, likiditesi yüksek ve derinliği olan senetlerin yer almasının sağlanması. 24

26 Tablo 5: Yılları Borçlanmalarının Para Birimine ve Faiz Ödeme Biçimine Göre Ayrımı (Net Milyar YTL) İhale Yoluyla Borçlanma 112,6 100,0% 108,5 98,9% Doğrudan Satış Yoluyla Borçlanma 0,0 0,0% 1,2 1,1% Toplam Borçlanma 112,6 100,0% 109,7 100,0% TL Cinsi 110,3 98,0% 101,6 92,6% Sabit Faizli 78,9 70,1% 80,9 73,7% Değişken Faizli 31,4 27,9% 20,8 18,9% Döviz Cinsi 2,3 2,0% 8,1 7,4% Sabit Faizli 1,4 1,3% 8,1 7,4% Değişken Faizli 0,9 0,7% 0,0 0,0% 2006 yılında %18,1 seviyesinde olan YTL cinsi iskontolu DİBS ihraçlarının ortalama faizi, 2007 yılında %18,4 olarak gerçekleşmiştir yılında 28 ay seviyesinde olan nakit iç borçlanmanın ortalama vadesi 2007 yılında 34 ay olmuştur. Şekil 5: İskontolu İç Borçlanmanın Ağırlıklı Ortalama Maliyeti 24,0 Bileşik Faiz % 18,0 12,0 6,0 Oca Sub Mar Nis May Haz Tem Agu Eyl Eki Kas Ara Ort ,4 18,8 19,8 19,1 18,8 18,5 17,6 18,6 18,3 16,4 16,2 16,5 18, ,0 14,0 13,9 13,9 15,0 18,1 21,5 20,5 21,1 22,0 20,8 21,5 18,1 Şekil 6: Piyasalardan Yapılan İç Borçlanmanın Ağırlıklı Ortalama Vadesi Ay 60,0 54,0 48,0 42,0 36,0 30,0 24,0 18,0 12,0 6,0 Oca Sub Mar Nis May Haz Tem Agu Eyl Eki Kas Ara Ort ,9 44,9 42,7 29,2 56,3 33,6 29,6 41,0 30,7 32,1 24,3 21,9 34, ,7 31,0 28,0 28,1 33,3 27,9 16,8 17,6 28,5 36,1 31,1 17,9 28, yılında gerçekleştirilen borçlanmalar sonucunda, iç borç çevirme oranı %79,5 olarak gerçekleşmiştir yılında, enflasyona endeksli senet ihracı yoluyla, geleneksel Devlet İç Borçlanma Senetlerine yeni ve farklı bir yatırım aracı eklenmiştir. İlk kez Şubat ayında ihale yoluyla satılan ve ilk ihracında oldukça yüksek talep gören Tüketici Fiyat Endeksine(TÜFE) Endeksli Tahvil, diğer enstrümanlardan farklı olarak, senetlerin anapara ödemelerinin de korunarak herhangi bir değer kaybına 25

27 uğramadığı bir yatırım aracı olma özelliğine sahiptir yılında 6,6 milyar YTL tutarında gerçekleştirilen enflasyona endeksli senet ihraçları, toplam nakit borçlanmanın %6 sını oluşturmuş ve borçlanma vadesinin uzatılması ile yatırımcı tabanının genişletilmesi hedeflerine önemli katkıda bulunmuştur. Ayrıca, aktif borç yönetimi stratejisi çerçevesinde değişim ihaleleri daha etkin olarak kullanılmaya başlanmıştır yılında gerçekleştirilen altı değişim ihalesi ile 2008 yılı iç borç itfaları toplam 4,3 milyar YTL tutarında azaltılmış; bu sayede 2008 yılı yüklü ödeme dönemlerindeki likidite riski azaltılarak Hazine borç stokunun vadesi uzatılmıştır. Değişim ihaleleri ile ve vadeli senetlerin nominal 4,3 milyar YTL tutarında geri alımı karşılığında ve vadeli senetlerden nominal 4,9 milyar YTL tutarında ihraç gerçekleştirilmiştir. Piyasanın risk algılamasının azaltılması amacıyla, borçlanma ölçütleri çerçevesinde, belirlenen seviyede nakit rezerv tutulması uygulamasına 2007 yılında da devam edilmiştir yılı Eylül ayında yürürlüğe giren ve yıllık olarak uygulanmakta olan Piyasa Yapıcılığı Sistemi nin dönemi uygulaması 2007 yılı Ağustos ayında sona ermiş olup, 2007 yılı Eylül ayında dönemi uygulamasına geçilmiştir. Önceki dönemde Piyasa Yapıcılığı uygulaması içinde yer alan 12 banka, yeni dönemde de aynı kalmış ve söz konusu bankalarla bir yıllık sözleşme imzalanmıştır. Diğer taraftan, sistemin etkin bir şekilde işleyebilmesi amacıyla Piyasa Yapıcı bankaların, birincil ve ikincil piyasadaki hak ve yükümlülükleri izlenmiş olup, Piyasa Yapıcı bankaların her bir ihaledeki DİBS alımları ve ikincil piyasadaki ölçüt senetlere ilişkin kotasyonları takip edilerek, her ay sonunda aylık; üçer aylık dönemler itibarıyla da dönemlik olmak üzere, bankaların performanslarının detaylı olarak değerlendirildiği raporlar hazırlanmıştır. Bunun yanısıra, 2006 yılı Mayıs ayında uygulanmaya başlanan Piyasa Yapıcılar Beklenti Anketi 2007 yılında da devam ettirilmiştir. Bu çerçevede, Piyasa Yapıcı bankaların önümüzdeki döneme ilişkin beklentileri ve piyasanın talep koşulları yakından izlenmeye devam edilmektedir. b. Nakit Yönetimi 2006 yılı sonunda, Hazine Nakit Dengesi Programı 2007 yılına ilişkin bütçe hedefleri ile uyumlu olarak ve Maliye Bakanlığınca yapılan projeksiyonlar, Müsteşarlıkça izlenen nakit hareketlerinin geçmiş yıl eğilimleri ile güncel ekonomik gelişmeler ve dışsal faktörler dikkate alınarak hazırlanmıştır. Hazırlanan program her ay izleyen üç ay için gözden geçirilerek günlük baza indirilmiş ve gerçekleşmeleri izlenmiştir. Aylık Hazine nakit gerçekleşmeleri, izleyen ayın ilk haftasında Hazine Müsteşarlığı internet sayfasında yayımlanarak kamuoyuna duyurulmuştur. Buna göre, 2007 yılı geçici verileri uyarınca nakit bazda toplam 176,2 milyar YTL gelir elde edilmiş, 149,1 milyar YTL faiz dışı harcama yapılmış ve 27,1 26

28 milyar YTL faiz dışı fazla oluşmuştur. Toplam 46,8 milyar YTL faiz ödemesinden sonra Hazine nakit dengesi 19,7 milyar YTL açık vermiştir yılında Hazine Müsteşarlığı nakit yönetimi uygulamalarını geliştirmek amacıyla Dünya Bankası Kurumsal Gelişim Fonu ndan sağlanan bir hibe ile finanse edilen bir proje yürütülmüştür. 4 ay süren söz konusu proje çerçevesinde konuyla ilgili personel ile uluslararası tecrübeye sahip yabancı bir danışman birlikte çalışmış ve danışman tarafından kapsamlı bir rapor hazırlanmıştır. Tek Hazine Hesabı Sistemi nin modernize edilmesine ilişkin olarak, 2006 yılında başlatılan çalışmalar 2007 yılında da devam etmiştir. Bu çerçevede Maliye Bakanlığı, T.C. Merkez Bankası ve T.C. Ziraat Bankası ile protokoller imzalanmış; yeni Tek Hazine Cari Hesabı uygulamaya konulmuş ve taşra muhasebe birimleri 20 Eylül 2007 de bu sisteme geçmiştir. Tek Hazine Cari Hesabı nın daha da geliştirileceği ve vergi daireleri ile merkez muhasebe birimlerinin de kapsama dahil edileceği Kamu Elektronik Ödeme Sisteminin oluşturulmasına ilişkin Maliye Bakanlığı, T.C. Merkez Bankası ve Hazine Müsteşarlığı arasındaki çalışmalar halen devam etmektedir. Bu konudaki çalışmaların 2008 yılı sonunda tamamlanması planlanmaktadır sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun un 12 nci maddesinde yer alan yetki doğrultusunda; hazine nakit yönetiminin daha etkin hale getirilmesine yönelik araçların tespit edilmesi ve bu kapsamda uygulanacak para piyasası nakit işlemleri ile hazine nakit fazlasının nemalandırılmasına ilişkin olarak mevzuat ve teknik konularda çalışmalar başlatılmıştır. Nakit yönetimine ilişkin verilerin takibi ve raporlamasının elektronik ortamda yürütülmesini teminen gerekli teknik altyapı çalışmalarına başlanmıştır. c. Kamu Haznedarlığı Kamu kaynaklarının etkili ve verimli kullanımının sağlanması amacıyla yürütülmekte olan Kamu Haznedarlığı Uygulaması, ilgili mevzuat çerçevesinde ve Maliye Bakanlığı ile eşgüdümlü olarak 2007 yılında da sürdürülmüş ve uygulama çerçevesinde kamusal nitelikli tüm kaynakların takibi gerçekleştirilmiştir. TCMB den kamu kaynaklarının daha detaylı ve günlük olarak izlenebilmesini teminen gerekli düzenlemelerin yapılması talep edilmiştir. Taleplerimiz çerçevesinde, Ocak 2008 den itibaren kamu mevduatının vade ve döviz detayına ilişkin haftalık bazda yapılan veri akışından, günlük bazda veri akışına geçilmiş, söz konusu verilerin raporlanmasına ilişkin gerekli düzenlemeler de Ekonomik Araştırmalar Genel Müdürlüğü-Bilgi İşlem Merkezi ile koordineli çalışılarak tamamlanmıştır. Kamu Haznedarlığı uygulamasına ilişkin mevzuatın 4749 sayılı Kanun kapsamına alınmasını teminen, Hazine Müsteşarlığınca hazırlanan ve 4749 sayılı Kanunun bazı maddelerinde değişiklik yapılmasını öngören Çerçeve Kanun tasarısına bir madde eklenmiştir. 27