ELEKTRİK MÜHENDİSLİĞİ

Transkript

1 DEVLET HAVA MEYDANLARI İŞLETMESİ Unvan Değişikliği Sınavı KASIM 2015 ELEKTRİK MÜHENDİSLİĞİ ADAYIN ADI :... SOYADI :..... T.C. KİMLİK NUMARASI :... SINAV SALON NO :... SIRA:.. *Yukarıdaki Bilgileri Doldurmayı Unutmayınız. Genel Açıklama 1. Bu kitapçıkta 50 soru vardır. Cevaplamaya istediğiniz sorudan başlayabilirsiniz. 2. Sınav süresi 90 dakikadır. 3. İşaretlemelerinizi yumuşak uçlu kurşun kalem ile, işaretleme yapacağınız alanı taşırmadan yapınız. 4. Değiştirmek istediğiniz bir cevabı, cevap kağıdını yıpratmadan siliniz. 5. Değerlendirme optik okuyucu ile yapılacağı için cevap kağıdını katlamayınız, buruşturmayınız ve gereksiz işaret koymayınız. 6. Testte her soru için tek bir doğru cevap seçeneği işaretlenecektir. Birden fazla işaretleme yapmanız durumunda o soruya verdiğiniz cevap yanlış sayılacaktır. 7. Testte yanlış cevaplar, doğru cevaplardan düşülmeyecektir. Bu yüzden size en doğru gelen cevabı işaretlemek yararınıza olabilir. 8. Soru kitapçığındaki boş yerleri müsvedde olarak kullanabilirsiniz. 9. Varsa kitapçık türünü kodlamayı unutmayınız. Kodlamadığınız takdirde sınavınız geçersiz sayılacaktır. Bu testin her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, testlerin tamamının veya bir kısmının GAZİSEM in yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayınlanması ya da kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar, gerekli cezai sorumluluğu ve testlerin hazırlanmasındaki mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır.

2 1

3 V 1 2 k 12V 2 k V 3 V2 1 k 1 k 6V 2 k 12V V 4 4. Aşağıdakilerden hangisi alçak gerilim (AG) panosunda kullanılan sigorta çeşitlerinden biri değildir? A) Kofre sigorta B) Bıçaklı sigorta C) Kanatlı sigorta D) Otomatik sigorta Io soruları yukarıda verilen devreye göre cevaplayınız. 1. V 3 geriliminin değeri aşağıdakilerden A) -3/7 V B) -5/7 V C) -6/7 V D) -8/7 V 5. Yüksek gerilim (YG) kök hücre panosunda, rölenin çalıştırmış olduğu ikaz lambalarının sönmesini sağlayan buton aşağıdakilerden A) Sinyal silme butonu B) Lamba deneme butonu C) Kesici açma butonu D) Röle ihbar butonu 6. (245) 10 sayısının oktal olarak karşılığı 2. I O akımının değeri aşağıdakilerden A) -3/7 ma B) -5/7 ma C) -6/7 ma D) -8/7 ma 3. Alçak gerilim (AG) panosunda, ortam lux (lüks) değerine göre röleyi kumanda eden araç A) Kontaktör B) Fotosel röle C) Bara mesnet izolatörü D) Termik manyetik şalter A) (355) 8 B) (365) 8 C) (375) 8 D) (385) 8 7. Fazlar arası ve faz-toprak gerilimlerinin tek ölçü aletinden okunmasını sağlayan araç A) Voltmetre B) Ampermetre C) Voltmetre komütatörü D) Kontaktör 1

4 2000I X 2 k 1 k 3 k 2 k A kw güç çekilen bir devrede bağlı ve sayaç sabitesi 300 d/kwh olan bir sayaç diskinin bir turunu tamamlaması için gerekli zaman I X soruları yukarıda verilen devreye göre cevaplayınız. B A) 9 sn B) 12 sn C) 15 sn D) 18 sn 8. Verilen devrede A ve B noktalarından görülen eşdeğer Thevenin direncinin değeri A) 5/7 kω B) 8/7 kω C) 10/7 kω D) 12/7 kω 12. Güç sistemlerinde işletmeyi kolaylaştırma, verimliliği arttırma ve enerji tutumluluğunu sağlamanın en etkin önlemlerinden biri A) Frekans düşürülmesi B) Gerilim düşürülmesi C) Reaktif güç kompanzasyonu D) Elektrik kesinti ve kısıntısı 9. Verilen devrede A ve B noktalarından ölçülen gerilim değeri aşağıdakilerden A) 5/7 V B) 8/7 V C) 10/7 V D) 12/7 V 13. Motor, transformatör gibi cihazlar, şebekeye bağlandıklarında aşağıdaki akımlardan hangisini çeker? A) Zahiri akım B) Aktif akım C) Reaktif akım D) Kapasitif akım 10. Aşağıdakilerden hangisi alçak gerilim (AG) kompanzasyon düzenlemelerinden biri değildir? A) Grup kompanzasyonu B) Merkezi kompanzasyon C) Alıcıların müstakil kompanzasyonu D) Endüktif güçle kompanzasyon 14. Cosφ = 1 ise sistemde aşağıdaki güç türlerinden hangisi mevcuttur? A) Sadece aktif güç B) Sadece reaktif güç C) Sadece kapasitif güç D) Hem aktif hem reaktif güç 2

5 15. Z= AB C + (A B)(B + C ) olarak verilmiştir. 18. A=0, B=1 ve C=1 olduğuna göre Z nin eşdeğeri A) 0 B) 1 C) A D) C Yukarıdaki levhanın anlamı 16. A A B B Yukarıda verilen lojik devrenin çıkış ifadesi A) A taksi yolunda olduğunuzu ve bu taksi yolunu kesen bir E taksi yolu olduğunu belirtir. B) A pist yolunda olduğunuzu ve bu pist yolunu kesen bir E pist yolu olduğunu belirtir. C) E pist yolunda olduğunuzu ve bu pist yolunu kesen bir A pist yolu olduğunu belirtir. D) E taksi yolunda olduğunuzu ve bu taksi yolunu kesen bir A taksi yolu olduğunu belirtir. A) A+B B) AB C) A D) B 19. Yalıtkan malzemelere alev geciktirici malzemeler katılarak elde edilen kablo tipi A) Halojensiz kablolar B) Halojensiz alev geciktirici kablolar C) Polietilen kablolar D) Poli vinül clorür kablolar 17. Kullanım amaçlarına göre, hiçbir harf veya işaret kullanılmayan kablolar A) Maden-ocak kabloları B) Sinyal-kumanda kabloları C) Telefon-tesisat kabloları D) Enerji kabloları 20. Levhaların tasarımında aşağıdaki özelliklerden hangisi aranmaz? A) Güvenilirlik B) Okunaklılık C) Anlaşılırlık D) Sağlamlık 3

6 10V 4.7k 24. Köprüye yanaşmış ya da açıkta park etmiş uçakların elektrik gereksinimini karşılamak üzere tesis edilmiş sistemler aşağıdakilerden 250k A) 400 Hz sistemleri B) Sabit akım regülatörleri C) İzolasyon trafoları D) UPS sistemleri 1.2k ß= soruları yukarıda verilen devreye göre cevaplayınız. (V BE=0.7 V) 25. Hareketli elektrik cihaz ve tesislerinde kullanılan, ağır işletme şartlarına dayanıklı, bükülgen kablo sınıfı aşağıdakilerden A) B B) F C) N D) Y 21. Beyz (I B) akımının değeri aşağıdakilerden A) μa B) μa C) μa D) μa 22. Kollektör (I C) akımının değeri A) 1.07 ma B) 1.90 ma C) 3.01 ma D) 3.83 ma 23. Kollektör-Emiter geriliminin (V CE) değeri A) 2.23 V B) 2.64 V C) 3.08 V D) 3.69 V 26. Manyetik nüve kesiti 5x5 cm olan bir fazlı bir transformatörün primeri 50 Hz ve 1100 V lik bir gerilime bağlanmıştır. Nüveyi oluşturan saçların manyetik endüksiyon yoğunluğu gauss, dönüştürme oranı 10 ise sekonderin spir sayısı A) 99 B) 198 C) 356 D) Bir doğru akım makinasında endüvi manyetik alanının, uyartım bobinlerinin meydana getirdiği kutup manyetik alanına gösterdiği tepki A) Komitasyon B) Endüvi reaksiyonu C) Evdüvi uyartımı D) Kompunt uyartımı 4

7 28. Pistin merkez hattı uzantısı üzerinde, eşikten itibaren 900 metre mesafeye kadar uzanan, her 150 metrede çapraz barı bulunan, toplam 5 çapraz barlı ışık sistemi A) CAT 1 Baret sistem B) CAT 1 Calvert sistem C) CAT 2 Baret sistem D) CAT 2 Calvert sistem 32. Kapalı bir yüzeyden geçen deplasman akısı o yüzeyin içindeki yüklerin cebirsel toplamına eşittir. ifadesi, aşağıdakilerden hangisinin açıklamasıdır? A) Stokes teoremi B) Gauss teoremi C) Ampere teoremi D) Biot-Savart teoremi 29. Hassas yaklaşma ışıklandırma sistemlerinde, meteorolojik şartların olumsuz olduğu bölgelerde, eşikten itibaren 300 metreden sonraki 600 metrelik kısımda yer alan yaklaşma merkez hattı ışıkları aşağıdakilerden hangisi ile takviye edilir? A) Kapasitör deşarj ışıkları B) Eşik ışıkları C) Pist sonu ışıkları D) Pist merkez hattı ışıkları 33. B=1 Tesla olan düzgün manyetik alan içinde bulunan ve içinden 10 A geçen telin 1 metresine dikey (α=90 ) olarak etkiyen kuvvet A) 7 N B) 8 N C) 9 N D) 10 N 30. Kırmızı fon üzerine beyaz harf-rakam ve çizgilerden oluşan levha aşağıdakilerden A) Bilgi levhası B) Zorunlu levha C) Uçuş bilgi levhası D) İki yönlü levha 31. Doğru akım makinalarında kutupların uyartılması ile meydana gelen uyartım alanı içinde, endüvinin hareket etmesiyle endüvi gövdesinde, dişlerde ve kutup ayaklarında meydana gelen kayıplar aşağıdakilerden A) Bakır kayıpları B) Mekanik kayıplar C) Sargı kayıpları D) Demir kayıpları 34. Kullanılmakta olan bir ışık sisteminin herhangi bir sebeple belirlenmiş ortalama ışık şiddetine göre en az hangi oranda düşük performansta olması halinde buna ışık başarısızlığı adı verilir? A) %50 B) %60 C) %70 D) % Yaklaşma ışık sistemleri arasında en güçlü görsel yardımcı A) VASIS B) CAT 1 C) PAPI D) RVR 5

8 36. VASIS sistemlerinde çok yüksekten yaklaşan pilot her iki barı hangi renkte görür? A) Sarı B) Kırmızı C) Beyaz D) Mavi 39. Bir yay düzeni içerisinde, biriktirilmiş enerji ile çalışan tipte, kapama ve açma işlemleri için gerekli enerji yaylar üzerinde depo edilen kesici tipi aşağıdakilerden A) Yağlı kesici B) SF-6 gazlı kesici C) Vakum kesici D) Havalı kesici 37. Otomatik kontrol sistemi bir devrede bir veya birçok fiziksel büyüklüğün değişimini kontrol etmek amacıyla geliştirildiğine göre, aşağıdakilerden hangisi iyi bir kontrol sisteminden beklenen çalışma özelliklerinden biri değildir? A) Çalışma şartlarında meydana gelen değişmelerden ötürü olacak sapma set değerinden minimum seviyede olmalıdır. B) Sistemde meydana gelen herhangi bir bozucu etkiden sonra bile değişkenin değeri set değerinden minimum şekilde sapma olmalıdır. C) Bozulma sonunda, normal çalışmaya en kısa zamanda dönebilmelidir. D) Açık çevrimde çalışmalıdır. 40. Aşağıdakilerden hangisi endüklenen gerilimin sinüsoidal olması için alternatörlerde yapılan başlıca düzenlemelerden biri değildir? A) Endüvi sargılarını kısa adımlı sarmak B) Endüvi sargılarını oluklara dağıtmak C) Rotor yüzeyinin 2/3 ünü kullanmak D) Alternatör bağlantısını üçgen yapmak 38. Sönümsüz bir osilasyon oluşturmak için aşağıdakilerden hangisi kullanılır? A) Negatif geri besleme B) İntegral alıcı C) Türev alıcı D) Pozitif geri besleme 41. Kule operatörü ile uçak pilotu arasındaki iletişimi sağlayan sistemlerin devre dışı kalması durumunda, mors kodları ile haberleşmeyi sağlamak üzere, kontrol kulesinde aşağıdakilerden hangisi kullanılır? A) Sinyal lambası B) Meydan bikını C) Mania ışıkları D) Kule kumanda masası 6

9 42. DC kıyıcılar ile ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? A) DC PWM kontrol yöntemi kullanılır. B) Kısa devre olma özelliği vardır. C) Tristörlü DC kıyıcılarda, genellikle kısa süreli sinyaller kullanılır. D) Genellikle IGBT veya MOSFET güç elemanları ve sürekli sinyal kullanılmaktadır. 46. Aşağıdakilerden hangisi enerji nakil hatlarıyla temin edilen yüksek gerilimli şehir şebekesinin, dağıtım için gerekli orta gerilim düzeyine düşürüldüğü yerdir? A) Kuvvet santrali B) Dağıtım trafo istasyonları C) Şalt merkezi D) Terminal elektrik sistemleri 43. AC-DC dönüştürücüler kontrol açısından karşılaştırıldığında aşağıda verilenlerden hangisi doğrudur? A) Kontrolsüz doğrultucular, doğrultucu ve inverter modunda çalışır. B) Yarı kontrollü doğrultucular, doğrultucu ve inverter modunda çalışır. C) Tam kontrollü dönüştürücüler, doğrultucu ve inverter modunda çalışır. D) Kontrolsüz doğrultucular, diyot ve tristörlerle gerçekleştirilir. 44. Transformatörleri soğutmak için aşağıdaki yöntemlerden hangisi kullanılmaz? A) Su ile soğutma B) Yağ ile soğutma C) Hava ile soğutma D) Alüminyum soğutucu ile soğutma 47. Aşağıdakilerden hangisi transformatörlerin manyetik nüve şekillerinden biri değildir? A) Çekirdek B) Mantel C) Dağıtılmış nüveli D) Dilimli 48. Kesiciler ile ilgili olarak aşağıda verilen ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Kesicinin en önemli görevi, kısa devre anında devreyi açmaktır. B) Enerjiyi keserken önce kesici açılır. C) Kesiciler aynı zamanda koruma elemanlarıdır. D) Yükü devreye almak için önce kesici kapatılır. 45. Orta ve yüksek gerilimli devrelerde alıcıları, baraları, hatları ve elektrik aygıtlarını, yüksüz fiziki olarak devreyi enerji barasından ayıran aygıtın uygulamada bilinen adı A) Disjonktör B) Kuplaj C) Termistör D) Seksiyoner 49. Aşağıda verilen güç elemanlarından hangisinin akım dayanımı diğerlerine göre daha yüksektir? A) IGBT B) MOSFET C) GTO D) BJT 7

10 50. Bir transformatörün yüksüz sekonder gerilimi 100 V, tam yükteki sekonder gerilimi 80 V ise gerilim regülasyonu yüzdesi A) %25 B) %35 C) %40 D) %50 TEST BİTTİ. CEVAPLARINIZI KONTROL EDİNİZ. 8

11 9

12 SINAVDA UYGULANACAK KURALLAR 1. Sınav süresince görevlilerle konuşmak ve soru sormak yasaktır. Aynı şekilde görevlilerin de adaylarla yakından ve alçak sesle konuşmaları yasaktır. 2. Yanınızda ve sıranızda dersle ilgili kitap, not vb. bulundurmak yasaktır. Sınav sırasında kopya yapan, yapmaya teşebbüs eden, kopya veren, kopya yapılmasına yardım edenlerin kimlikleri, sınav görevlilerince BİREYSEL SINAV İPTAL TUTANAĞINA yazılacak ve bu adayların sınavları geçersiz sayılacaktır. Görevliler kopya yapmaya veya vermeye kalkışanları uyarmak zorunda değil; sorumluluk size aittir. 3. Adaylar sınav sırasında görevlilerin her türlü uyarılarına uymak zorundadır. Gerektiğinde görevliler oturduğunuz yerleri değiştirebilir. Sınavınızın geçerli sayılması, her şeyden önce sınav kurallarına uymanıza bağlıdır. 4. Sınavın başlamasını izleyen ilk 30 dakikası içerisinde ve sınav süresinin son 5 dakikasında, sınavlarını tamamlasalar dahi, adayların salondan çıkmasına izin verilmez. Sınavın başlamasını izleyen ilk 15 dakika geçtikten sonra hiçbir aday sınava alınmaz. 5. Cevaplamaya geçmeden önce size verilecek soru kitapçığının üzerinde ayrılan yerlere adınız ve soyadınız ile aday, salon ve sıra numaralarınızı mutlaka yazınız. Sınav sonunda soru kitapçıkları toplanacak ve sınav merkezinde tek tek incelenecektir. Soru kitapçığının bir tek sayfası dahi eksik çıkarsa o oturumdaki sınavınız geçersiz sayılacaktır. 6. Kitapçık kodunu optik forma işaretlemek adayın sorumluluğundadır. Kitapçık türünü optik forma işaretlemeyen adayların sınavları geçersiz sayılacaktır. 7. Cevap kâğıdına yazılacak her türlü yazı, rakam ve yapılacak işaretlemeler için koyu siyah kurşun kalem kullanılacaktır. Tükenmez kalem veya dolmakalem kesinlikle kullanılmayacaktır. CEVAPLARIN TÜMÜ CEVAP KÂĞIDINA İŞARETLENECEKTİR. Soru Kitapçıkları üzerine yapılan işaretlemeler kesinlikle değerlendirilmez. 8. Soru Kitapçığının sayfalarındaki boş yerleri müsvedde olarak kullanabilirsiniz. Başka bir kâğıdı müsvedde olarak kullanmak yasaktır. 9. Adayların soruları ve/veya sorulara verdikleri yanıtları herhangi bir yere yazmaları ve bunu sınav salonundan dışarıya çıkarmaları yasaktır. 10. Herhangi bir nedenle salondan çıkan adayın kâğıdı alınır ve tekrar sınava devam etmesine izin verilmez. 11. Adaylar sınav sırasında yanlarında telsiz, cep telefonu, çağrı cihazı, radyo vb. haberleşme araçları, fotoğraf makinesi, hesap makinesi, cep bilgisayarı, saat fonksiyonu dışında fonksiyonu bulunan saat vb. her türlü bilgisayar özelliği bulunan cihaz, silah vb. teçhizat bulunduramazlar. Aksi davranışta bulunanlar hakkında tutanak tutularak hukuki işlem yapılacaktır. 12. Sınavınız bittiğinde, cevap kâğıdınızı ve soru kitapçığınızı salon görevlilerine şahsen teslim ediniz. Teslim etmediğiniz evrak nedeniyle o oturumdaki sınavınız geçersiz sayılacak ve hakkınızda yasal işlem yapılacaktır. Evrakların teslim edilmesinden aday sorumludur. SINAVINIZDA BAŞARILAR DİLERİZ. 10