Midede etkin enzim Pepsin Ürün; Albumoz ve pepton Barsakta etkili enzimler Tripsin Kimotripsin Elaztaz Karboksipeptidaz, Aminopeptidaz Dipeptidaz,

Transkript

1 PROTEİN SİNDİRİMİ Polipeptit zincirini oluşturan amino asitler arasındaki peptit bağlarının hidrolizi; proteoliz Proteinlerin sindirimi midede başlar ve barsakta tamamlanır.

2 Midede etkin enzim Pepsin Ürün; Albumoz ve pepton Barsakta etkili enzimler Tripsin Kimotripsin Elaztaz Karboksipeptidaz, Aminopeptidaz Dipeptidaz, tripeptidaz Ürün : Aminoasitler

3 Etkili oldukları peptid bağına göre ENDOPEPTİDAZLAR EKZOPEPTİDAZLAR

4 Ekzopeptidaz Karboksipeptidaz A : Karboksipeptidaz B: Aminopeptidaz

5 Protein sindirimi PROTEİN Mide mukozası PANKREAS Asiner Hücreleri HCl PEPSİN Gastrin Histamin Oligopeptid,Polipeptid, Aminoasid Pepsinojen Kolesistokinin ve Sekretin Enteropeptidaz(Enterokinaz) Barsak endokrin hücresi Barsak epitel hücresi TRİPSİNOJEN DİĞER PROTEAZLAR TRİPSİN AKTİF PROTEAZ

6 Aminoasit emilimi L-Tipi ;aktif transportla, D-Tipi diffuzyon L- amino asitler D-amino asitlere göre daha kolay emilir Amino asitler için ayrı taşıyıcı sistemler bulunur Dipeptitler ve tripeptitler H+-ATP az

7 Amino asitler Gama glutamil siklusu ile taşınabilirler(miester siklusu) - Prolin ile inaktif, - *Glutamin, sistein ve nötral aminoasitler - Aspartat ve bazı dallı aromatik aminoasitler için daha az aktif

8 Protein metabolizması Organizmada amino asit deposu yoktur. Proteinin yapısındaki karbon ve hidrojenden, karbondioksit ve su oluşur. Azot atomundan amonyak (toksik) mg. Amonyak daha ileri bir işlem ile toksik olmayan üre ye dönüştürülür.

9 Azot dengesi: alım-kayıp Pozitif azot dengesi Alım > Kayıp Vucut protein artar Negatif azot dengesi Kayıp> Alım Vücut proteini azalır - Normal Büyüme -Hastalık - Nekahat -Travma - Gebelik - Beslenme yetersizliği

10 GLUKOJENİK GLİKOJENİK ve KETOJENİK KETOJENİK GLUTAMAT TİROZİN LÖSİN SERİN, GLİSİN TRİPTOFAN LİZİN VALİN,ARGİNİN TREONİN,ALANİN ASPARTAT HİSTİDİN PROLİN SİSTEİN METİONİN İZOLOSİN FENİLALANİN

11 ESANSİYEL VALİN LÖSİN İZOLOSİN TRİPTOFAN METİONİN TREONİN FENİL ALANİN HİSTİDİN ARGİNİN LİZİN NONESANSİYEL GLİSİN ALANİN SERİN SİSTEİN TİROZİN GLUTAMAT ASPARTAT GLUTAMİN ASPARAGİN PROLİN

12 Non-esansiyel aa sentezi Öncü moleküller - Piruvat - Alfa-ketoglutarat - Süksinil KoA - 3-fosfogliserat Esansiyel amino asitler Posttranslasyonel sentezler

13 Aminoasitlerden sentezlenen özel moleküller

14 Glisinden sentezlenen ürünler Safra asiti sentezi Pürin sentezi Hippurat sentezi Kreatin sentezi Porfirin sentezi Glutatyon sentezi

15 Serin Fosfoproteinlerin ve Glikoproteinlerin bağ yapısında Fosfolipit sentezi Sifingolipit sentezi Sistein sentezi

16 Glutamin Pürin ve pirimidin sentezi Glutamat Amino grubu transferi Aminoşeker sentezi Pıhtılaşma faktörlerini yapısında (F-2,7,9,10, Protein S/C

17 Aspartat Üre sentezi Pürin/pirimidin sentezi Glikoprotein sentezi

18 Guanido asetik asit Norepinefrin N-asetil serotonin F.Etanolamin dump S-ADENOZİL METİONİN S-ADENOZİL HOMOSİSTEİN Adenozin HOMOSİSTEİN Kreatin Epinefrin Melatonin F.Kolin dtmp

19 Arginin Kreatin NO Putresin, Poliamin

20 Sisteinden sentezlenen metabolitler Hipotaurin ve taurin GSH PAPS

21 LİZİN Kollajen ve elastin yapısında Çapraz bağ oluşumu

22 NİKOTİNİK ASİT TRİPTOFAN İndol 5-OH-TRİPTOFAN 5-hidroksi İndol 3-asetat SEROTONİN MELATONİN (Pineal bez)

23 Histidin den sentezlenen ürünler Karnozin Anserin Homokarnozin Ergotionin Histamin

24 DOPA, DOPAMİN NOREPİNEFRİN EPİNEFRİN MELANİN Tirozin hidroksilaz THB DOPA TİROZİN Tirozinaz (Cu) HOMOGENTİSAT T3,T4 GLUKONEOGENEZ KETOGENEZ FUMARAT + ASETOASETAT

25 Serin Etanolamin Sistein Taurin, Histidin Histamin Triptofan Triptamin 5-OH triptofan Serotonin Tirozin Tiramin Lizin Kadaverin, Arginin Agmatin Aspartik asid β-alanin Glutamik asid GABA

26 Proteinlerin turnover hızlarını etkileyen faktörler 1- Ubikuitinasyon 2-Aminoasid rezidülerin oksidasyonu= Lizin, Sistein, Triptofan,Tirozin,Histidin 3-PEST dizilimleri: Kısa ömürlü proteinlerde 4- N-terminal aminoasit rezidüleri 5-Asiyalizasyon

27 Üre Sentezi İnsanda aminoasidlerden transaminasyon ile toplanan amino grupları ÜRE sentezinde kullanılır. Bu nedenle protein katabolizmasının son ürünü ÜRE dir ve karaciğerde sentezlenir.

28 Aspartat ÜRE Serbest NH 4

29 Aminogruplarının toplanması ve taşınması Transaminasyon reaksiyonları amino gruplarının taşınması açısından önemlidir. Başlıca amino grubu taşıyıcısı Glutamin (beyin, böbrek, kas) ve alanin (kas)

30 Oksidatif deaminasyon Glutamat dehidrogenaz reaksiyonu PROTEİN (+) L-glutamat+ NAD+H 2 O ATP ADP GTP (-) (+) GDP NADH NAD (NADP) α-keto glutarat+ NH 4 + NADH+ H+ Enzim aktivitesi allosterik olarak düzenlenir KC VE BÖBREK

31 Serbest Amonyum kaynakları a- Glutamat dehidrogenaz reaksiyonu b-aminoasid oksidaz(perokzizomal) c-amin oksidaz (mitokondri) d-glutaminaz reaksiyonu e-glisin in yarılma reaksiyonu f-pürin ve pirimidin deaminasyonu g-barsak bakterileri

32 FUMARAT ARGİNİN ARGİNİNOSÜKSİNAZ ARGİNAZ ÜRE ARGİNİNOSÜKSİNAT AMP ARGİNİNOSÜKSİNAT SENTAZ ORNİTİN ORNİTİN TRANSKABAMOİLAZ ASPARTAT ATP SİTRULLİN Karbamoil fosfat SİTOZOL MİTOKONDRİYAL MATRİKS 2 ATP+

33 Karbamoil fosfat sentataz I düzenlenme basamağı N- asetil glutamat NH 3 +2 ATP +CO 2 Karbamoil fosfat KARBAMOİL FOSFAT SENTETAZ-I

34 ARGİNİN Lizin (-) ARGİNAZ ORNİTİN + ÜRE ORNİTİN KOMPETİTİF İNHİBİTÖR

35 N-asetil glutamat Hiperammonemi Tip I Hiperammonemi Tip II (en sık) Sitrullinemi Argininosüksinik asitüri Hiperargininemi Karbamoil fosfat sentetaz I Ornitin transkarbamoilaz Argininosüksinat sentaz Argininosüksinaz Arginaz