İNSAN ANATOMİSİ 7. BASKI. Sistematik Temel Bilgiler Klinik Özellikler TUS - Çalışma Soruları ve Yanıtları Seçilmiş Öğretici Resimler Kısa Sözlük
|
|
- Nuray Bayraktar
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1
2
3 İNSAN ANATOMİSİ 7. BASKI Sistematik Temel Bilgiler Klinik Özellikler TUS - Çalışma Soruları ve Yanıtları Seçilmiş Öğretici Resimler Kısa Sözlük Prof. Dr. Mehmet YILDIRIM İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Anatomi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi NOBEL TIP KİTABEVLERİ
4 2012 Nobel Tıp Kitabevleri İNSAN ANATOMİSİ 7. Baskı Prof. Dr. Mehmet YILDIRIM ISBN: Bu kitabın, 5846 ve 2936 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasası Hükümleri gereğince yazarın yazılı izni olmadan bir bölümünden alıntı yapılamaz; fotokopi yöntemiyle çoğaltılamaz; resim, şekil, şema, grafik, vb. ler kopya edilemez. Her hakkı Nobel Tıp Kitabevleri Ltd Şti ne aittir. Düzenleme: Kapak: Baskı /Cilt: Nobel Tıp Kitabevleri-Hande Dalsaldı Çaçur Özkan Kaya Nobel Matbaacılık, Hadımköy-İSTANBUL NOBEL TIP K TABEVLER LTD. fit. ÇAPA Millet Cad. No:111 Çapa- stanbul Tel: (0212) Fax: (0212) CERRAHPAfiA Cerrahpafla T p Fakültesi Karfl s Park içi Cerrahpafla- stanbul Tel: (0212) KADIKÖY R ht m Cad. Derya fl Merkezi No: 7 Kad köy- stanbul Tel: (0216) SAMSUN Ulugazi Mah. 19 May s Bulvar 16/6 Tel: (0362) ELAZI Yahya Kemal Cad. Üniversite Mah. No: 36/B Tel: (0424) ANTALYA Meltem Mahallesi, Dumlup nar Bulvar Falez Sit. Toros Apt. No:183/2 Tel: 0 (242) BURSA Alt parmak Cad. Burç Pasaj, Bursa Tel: (0224)
5 Bu kitabım, yazım aşamasında kendilerine ait zamanlarını kullanmama izin veren eşim Dr. Naide ve çocuklarım Onur ile Uğur a armağandır.
6
7 ÖNSÖZ Tıp Fakülteleri ve sağlıkla ilgili yüksek okullarda eğitimin ilk amacı, eğitilen hekim, hemşire, eczacı ve laborant adaylarına, üzerinde sa natlarını uygulayacakları İNSAN VÜCUDU nu öğretmektir. Bu öğre tim Temel Tıp Bilimleri ile sağlanır. İnsan vücudunun fonksiyonel morfolojisinin öğretisi olan İNSAN ANA- TOMİSİ, temel tıp bilimleri içindeki en önemli ve en kapsamlı derslerden biridir. İnsan anatomisinin öğretiminde, sistemik ve topografik olmak üzere klasik iki yöntem kullanılır. Tıptaki klinik ihtisas dalları ile uyumlu olan sistemik anatomi, anatomi öğretiminde başlangıç dersi niteliğindedir. Bu kitap sistemik yöntemle yazılmıştır. Zamanın çok önemli olduğu günümüzde, öğretim prensipleri de bu na saygılı olarak gelişmektedir. Bu amaçla bütün dünyada, pratik de ğeri olmayan ayrıntıların atıldığı, olabildiğince az ve anlaşılır cümleler le yazılmış, öğretici şekiller-tablolar içeren, çeşitli uyarı-vurgu ve ipuç larının bulunduğu kitaplar ön plana çıkmıştır. Elinizdeki kitap, bu dü şünce ve prensipler doğrultusunda yazılmıştır. İlk örneği, teksir kitap şeklinde 1983 yılında Resimli Temel Anato mi olarak yayımlanan bu kitap, 30 yıllık öğretim deneyimlerimiz ışı ğında sürekli geliştirilmektedir. Her yeni baskısında kitabın tüm met ni, şekilleri, terminolojisi son çıkan kitaplar ve Nomina Anatomica dikkate alınarak gözden geçirilmektedir. Elinizdeki 7. baskı, eski baskı lara göre birçok yenilikler de taşımaktadır. Bu baskıda, konu sonlarına KLİNİK TEMEL BİLGİLER eklenerek morfolojik bilgilerin klinikle bağlantısı sağlanmaya çalışılmıştır. Yeni eklenen 100 şekil, konuların daha kolay öğrenilmesine katkı sağlayacaktır. Kitaptaki temel bilgiler yanında, TUS sorularından da örnekler içeren Çalışmalarınızı Denet leyiniz soruları, çeşitli sınavlar için yol gösterici olacaktır. İnsanın anatomik yapısı ile ilgili mutlaka bilinmesi gereken temel bil gileri içeren bu kitap, son 15 yılda gördüğü ilgi ile önemli bir gereksi nime yanıt verdiğini kanıtlamıştır. Yorgunluklarımın ve birçok özveri nin bir hizmete dönüştüğünü görmek, en büyük mutluluğumdur. Ülke mizin birçok yerindeki öğretim üyesi, hekim ve öğrencilerimizden al dığım övgü ve teşekkürler yanında, kitabın gelişmesine katkı sağlayan yapıcı eleştiriler, bundan sonraki baskılar ve yeni kitaplarım için enerji kaynağım olacaktır. Kitabın 7. baskısındaki katkılarından dolayı başta Nobel Tıp Kitabevleri yöneticilerinden sayın Ersal Bingöl olmak üzere tüm mensuplarına, diz gi ve şekillerin en iyi şekilde ortaya çıkarılmasındaki emekleri nedeniy le Hande Dalsaldı Çaçur a, bilgisayar çıktılarını okuyarak öneriler getiren değerli arkadaşım Prof. Dr. Zeki Yıldız a teşekkürlerimi sunuyorum. Sağlık ve başarı dileklerimle. Ocak 2012 Cerrahpaşa - İstanbul Prof. Dr. Mehmet YILDIRIM v
8 ANATOMİ Yİ ÖĞRENMEDE BAŞARILI OLMAK İÇİN Teorik dersleri mutlaka izleyin. Ders süresince kısa notlar tutun (anlatılanları aynen yazmaya çalışmayın). Teorik derse, ilgili konu yu okuyarak gelmeniz öğrenmenizi kolaylaştıracaktır. Pratiklere çalışarak gelin. Pratik süresini iyi değerlendirin ve bil mediklerinizi sorumlu öğretim üyesine mutlaka sorun. Çalışırken, konuyu önce hızlı bir şekilde okuyarak genel bilgi sa hibi olun. Daha sonra ana hatları öğrenin, detaylara adım adım gi rin. Öğretimde, atlas, seçilmiş resimler, sözlük, kemik, anatomik mo deller ve kadavra kullanın. Detaylı ve özet yazılmış iki kitap sahibi olun. Ezberlenmesi gereken kelimeleri listeleyerek Türkçe anlamları ile beraber öğrenin. Kendinize, süreli hedefler seçin. Ortak bilgileri gruplayın (örnek : n.medianus un innerve ettiği kaslar, tub.ischiadicum dan başlayan kaslar, for.jugulare den ge çen oluşumlar, kolun adduktor kasları, aynı uzunluktaki organlar, intraperitoneal organlar vb). En büyük, en küçük, en kısa, en ince vb. ayrıcalıkları öğrenin. Öğrendiklerinizi, vücut üzerinde veya şekiller üzerinde somutlaştırın. Daha sonra da yararlanabileceğiniz özetler çıkarın. Bu özetleri, olanak ölçüsünde teorik derslerden hemen sonraki saatlerde - gün lerde birkaç kitap çerçevesinde yaparsanız daha iyi öğrenirsiniz. Çalıştığınız konudan ben öğretim üyesi olsam şu soruları sorardım düşüncesi ile sorular çıkarın ve yanıtlarını doğru bir şekilde öğrenin. Kendinizi sınamak için konuların sonunda verilen ÇALIŞMA LARINIZI DENETLEYİNİZ sorularını yanıtlayın; başarınızı ölçün. Başarınız düşükse konuyu tekrar çalışın. Arkadaşlarınızla konuları tartışın. Sık tekrar, çok tekrar yapın. Konuşamadığın ve yazamadığın bilgiler senin olamaz. Başarısızlı ğınızı, hafızanızın zayıflığına bağlamayın; anatomiyi öğrenmek için çok çalışmanız gerektiğini unutmayın. Ara sınavlara gereken önemi vererek iyi bir başarı elde edin. Unutmayın ki sene sonu geçme notunuz ara sınavlardan alacağı nız notla çok sıkı bağlantılıdır. Final sınavı için tüm konuları çalışın - konu seçmeyin. vi
9 İÇİNDEKİLER 1. BÖLÜM GİRİŞ VE TERMİNOLOJİ İnsan Anatomisinin Tanımı...1 Anatomi çeşitleri...1 Anatomi terminolojisi...2 Tasarılı düzlemler ve eksenler...3 Genel Terimler...3 Tıbbi terimlerle ilgili genel bilgiler...4 Sorular BÖLÜM BİR BÜTÜN OLARAK İNSAN VÜCUDU Atomlar, moleküller, bileşikler...10 Hücreler...10 Dokular...10 Organlar ve sistemler...11 İnsan vücudunun anatomik bölümleri ve bölgeleri...12 İnsan vücudunun boşlukları...14 Vücut zarları...15 Sorular BÖLÜM HAREKET SİSTEMİ (SYSTEMA LOCOMOTORIUM) İSKELET SİSTEMİ (SYSTEMA SKELETALE) Genel Kemik Bilgisi...17 Kemik çeşitleri...17 Kemik doku...18 Kemiğin fonksiyonları...20 Beslenme ve hormonların kemikler üzerindeki etkileri...20 Kemik oluşumların adlandırılması...21 Vücut kemikleri (tablo)...22 Tipik bir kemiğin anatomik yapısı...23 Kıkırdak doku ve kıkırdak çeşitleri...24 Üsttaraf kemikleri...24 Scapula...24 Clavicula...26 Humerus...26 Radius...28 Ulna...28 Ossa manus...29 vii
10 viii İÇİNDEKİLER Alttaraf kemikleri...30 Os coxae...30 Os femoris...32 Tibia...33 Fibula...33 Ossa pedis...33 Omurga...34 Tipik bir omurun anatomik yapısı...35 Vertebrae cervicales...37 Vertebrae thoracicae...38 Vertebrae lumbales...38 Os sacrum...39 Pelvis...40 Kadında pelvis çapları...41 Kadın ve erkek pelvisleri arasındaki farklar...41 Kaburgalar Tipik bir kaburganın özellikleri...42 Atipik kaburgalar...42 Sternum...42 Kafatası...43 Neurocranium kemikleri...44 Os frontale...44 Os parietale...45 Os occipitale...45 Os temporale...46 Os sphenoidale...47 Os ethmoidale...48 Splanchnocranium kemikleri...48 Maxilla...48 Os zygomaticus...49 Os lacrimale...49 Os nasale...49 Os palatinum...49 Concha nasalis inferior...49 Mandibula...49 Os hyoideum...50 Bir bütün olarak cranium...51 Calvaria...51 Çocuklarda calvaria...51 Basis cranii...52 Kraniumun dıştan görünüşü...54 Fossa temporalis...54 Fossa infratemporalis...54 Fossa pterygopalatina...54 Orbita...54 Cavitas nasalis et oris...56 Kraniumdaki delikler ve içinden geçen oluşumlar...59 Sorular 3A...61 EKLEM SİSTEMİ (SYSTEMA ARTICULARE) Genel eklem bilgisi...65
11 İÇİNDEKİLER ix Fibröz eklemler...65 Kartilaginoz eklemler...66 Sinoviyal eklemler...66 Sinoviyal eklemlerin çeşitleri...67 Üsttaraf eklemleri...70 Art. acromioclavicularis et sternoclavicularis...70 Art. humeri...70 Art. cubiti...71 Art. radioulnaris prox. et distalis...71 Art. radiocarpea...71 Artt. manus...71 Alttaraf eklemleri...72 Art. sacroiliaca...72 Symphysis pubica...72 Art. coxae...73 Art. genus...73 Art. talocruralis...75 Artt. pedis...75 Baş - boyun eklemleri...76 Art. temporomandibularis...76 Art. atlantooccipitalis...76 Artt. atlantoaxiales...76 Omurga eklemleri Symphysis intervertebralis...77 Syndesmoses columnae vertebrales...78 Artt. zygapophysiales (faset eklemleri)...78 Bazı eklemlerin hareket olanakları...79 Sorular 3-B...80 KAS SİSTEMİ (SYSTEMA MUSCULARE) Genel bilgeler...83 Baş ve boyun kasları...84 Mm. faciales...84 Mm. masticatorii...88 Gözü hareket ettiren kaslar...90 Dili hareket ettiren kaslar...91 Mm. colli...92 Gövde kasları Mm. dorsi...97 Mm. thoracis...97 Solunum kasları...99 Mm. abdominis...99 Pelvik çıkışı kapatan kaslar Üsttaraf kasları Omuz kemeri kasları Mm. brachii Mm. antebrachii Mm. manus Alttaraf kasları Kalça kemeri kasları Mm. femoris
12 x İÇİNDEKİLER Mm. cruris Mm. pedis Ekstremite kaslarının innervasyonları Kasların topografik sınıflaması Kasların fonksiyonel sınıflaması Boyunda ekstansiyon yaptıran kaslar Truncus fleksiyonunda etkili kaslar Truncus rotasyonunda etkili kaslar Omuz kemerinin hareketleri Omuz ekleminin hareketleri Dirsek ekleminin hareketleri Radiokarpal eklemin hareketleri El parmaklarının hareketleri Kalça ekleminin hareketleri Diz ekleminin hareketleri Ayak bileği ekleminin hareketleri Diger ayak hareketleri Solunum kasları Hareket sisteminin klinik özellikleri Sorular 3-C BÖLÜM DOLAŞIM SİSTEMİ Kalp Dış görünüşü Kalp boşlukları Kalbe girip - çıkan büyük damarlar Kalbin yapısı Kalbi besleyen damarlar Kalbin impuls üreten - ileten sistemi Atardamarlar Aorta Baş - boyunun arteryel kanlanması A. carotis externa A. carotis interna Üsttarafın arteryel kanlanması A. subclavia A. axillaris A. brachialis A. radialis A. ulnaris Arcus palmaris superficialis et profundus Göğüsün arteryel kanlanması Aorta thoracica Karın organları ve karın duvarının arteryel kanlanması Aorta abdominalis Pelvis in arteryel kanlanmas Alttarafın arteryel kanlanması A. iliaca externa
13 İÇİNDEKİLER xi A. femoralis A. poplitea A. tibialis arterior et posterior Vücuttaki nabız arterleri (Resim) Toplardamarlar - V.cava superior un oluşumu Baş - boyun venleri V. jugularis externa V. jugularis interna V.vertebralis Sinus durae matris Üsttaraf venleri V. subclavia, v. axillaris V. cephalica, v. basilica Göğüs venleri V. azygos V. hemiazygos ve v. hemiazygos accessoria Karın venleri V. cava inferior V. portae hepatis Porta - caval anastomozlar (Resim)...163, Alttaraf venleri Vücuttaki yüzeyel venler (Resim) Lenfatik sistem Lenf düğümünün yapısı Bölgesel lenf düğümleri Üsttaraf ve alttaraf lenf düğümleri (Resim) Tonsillalar Dalak Timus Dolaşım sisteminin klinik özellikleri Sorular BÖLÜM SİNDİRİM SİSTEMİ Sindirim kanalının duvar yapısı Ağız Vestibulum oris Yanaklar Cavitas oris propria Lingua Dentes Palatum Yutak Yemek borusu Mide Şekli ve bölümleri Duvar yapısı İnce barsaklar Duodenum Jejunum et ileum
14 xii İÇİNDEKİLER Kalın barsaklar Caecum Colon Rectum ve canalis analis Sindirim kanalının eklenti organları Tükrük bezleri Karaciğer Ekstrahepatik biliar apparatus Pancreas Periton Karın bölgeleri Sindirim sisteminin klinik özellikleri Sorular BÖLÜM SOLUNUM SİSTEMİ Genel bilgi Burun (nasus) Nasus externus Cavitas nasi Burun boşluğunun fonksiyonel bölgeleri Paranazal sinüsler (sinus paranasales) Yutak (pharynx) Gırtlak (larynx) Gırtlak kıkırdakları Gırtlağın membranları ve bağları Gırtlağın kasları Gırtlak boşluğu Soluk borusu (trachea) Bronşlar (bronchi) Solunum organı (pulmo) Mediastinum Akciğer ve plevra topografisi Solunum sisteminin klinik özellikleri Sorular BÖLÜM ÜRİNER SİSTEM Böbrekler (renes) Böbreğin örtüleri Böbreğin yapısı Böbreğin kanlanması Üreter (üreter) İdrar torbası (vesica ürinaria) Üretra (ürethra) Urethra feminina Urethra masculina BÖLÜM KADIN ÜREME SİSTEMİ Yumurtalık (ovarium)
15 İÇİNDEKİLER xiii Tuba uterina Uterus Bölümleri Normal duruşu Yapısı Vagina Dış üreme organları Mons pubis Labia majora pudendi Labia minora pudendi Vestibulum vaginae Erektil organlar Clitoris Bulbus vestibuli Eklenti bezler (gll. vestibulares) Perineum Memeler (mammae) BÖLÜM ERKEK ÜREME SİSTEMİ Testis Epididymis Ductus deferens Ductus ejaculatorius Genital eklenti bezler Vesicula seminalis Prostata Glandula bulbourethralis Meni Dış üreme organları Penis Scrotum Üriner ve Genital sistemlerin klinik özellikleri Sorular 7, 8, BÖLÜM ENDOKRİN SİSTEM Hipofiz bezi Adenohipofiz Nörohipofiz Pineal bez Tiroid bezi Paratiroid bezler Böbreküstü bezleri Endokrin pankreas Gonadlar Endokrin testis Endokrin ovarium Plasenta Timus
16 xiv İÇİNDEKİLER Gastrointestinal mukoza, böbrekler, kalp Endokrin sisteminin klinik özellikleri Sorular BÖLÜM SİNİR SİSTEMİ Sinir sisteminin yapısı Sinir sisteminin oluşumu Nöronlar ve sinir liflerinin fonksiyonel tipleri MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ Omurilik İç yapısı Temel yollar Beyin Cerebrum Dış yüzleri, lober yapıları Cerebrum un beyaz dokusu Bazal çekirdekler Diencephalon Talamus Hipotalamus Subtalamus Metathalamus Epitalamus Beyin sapı Mesencephalon Pons Medulla oblongata Cerebellum Beyin ventrikülleri Beyin-omurilik sıvısı Beyin örtüleri Beynin kanlanması PERİFERİK SİNİR SİSTEMİ Genel bilgi Kranial sinirler N. olfactorius N. opticus N. oculomotorius N. trochlearis N. trigeminus N. abducens N. facialis N. vestibulocochlearis N. glossopharyngeus N. vagus N. accessorius N. hypoglossus Spinal sinirler - Genel bilgi Plex. cervicalis
17 İÇİNDEKİLER xv - Plex. brachialis Plex. lumbalis Plex. sacralis N. pudendus OTONOM SİNİR SİSTEMİ - Somatik motor sistem ile visseral motor sistem arasındaki anatomik farklılıklar Otonomik fokuslar ve kontrol merkezleri Mesencephalonda bulunan fokus Pons ta bulunan fokuslar Medulla oblongata da bulunan fokuslar Medulla spinalis te bulunan fokuslar MSS deki otonom kontrol merkezleri Otonom sistemin periferik bölümü Otonom ganglionlar Reseptörler ve transmitterler Önemli refleksler ve bağlantıları Sinir sisteminin klinik özellikleri Sorular BÖLÜM DUYU ORGANLARI Deri ve eklentileri Deri eklentileri Deri bezleri (gll. sebaceae, gll. sudoriferae) Kıllar Tırnaklar Reseptörler Koku organı Tad organı Görme organı Göz küresi Göz boşlukları Gözün yardımcı organları Kaş Göz kapakları Konjunktiva Gözyaşı sistemi Ekstraokuler kaslar İşitme ve denge organı Dış kulak Orta kulak İç kulak Duyu organlarının klinik özellikleri Sorular BÖLÜM İnsan vücudundaki çeşitli delik, kanal yarık ve açıklıktan geçen oluşumlar Kısa sözlük Klasik çalışma soruları KAYNAKLAR İNDEKS ÇALIŞMALARINIZI DENETLEYİNİZ TEST SORULARININ YANITLARI
18 ANATOMİDE SIK KULLANILAN KISALTMALAR A., Aa. arteria, arteriae ant. anterior art. articulatio C. cervical can. canalis cart. cartilago dext. dexter fac. facies fasc. fasciculus for. foramen ggl. ganglion gl. glandula Gr. Grekçe L. lumbal Lat. Latince lig. ligamentum M., m. musculus N., n. nervus N.A. Nomina Anatomica nuc. nucleus plex., pl. plexus post. posterior proc. processus Reg. regio R., r. ramus rec. recessus S. sacral sin. sinister subs. substantia T. thoracal trac., tr. tractus trig. trigonum tun., T. tunica V., Vv. vena, venae xvi
19 Bölüm 1 GİRİŞ VE TERMİNOLOJİ İnsan anatomisi (anatomia humana), klasik tanımlamayla insan vücudunun normal şe kil ve yapısını inceleyen temel medikal bir bilim dalıdır. İnsan morfolojisi ve makroskopik anatomi de sıklıkla bu anlamda kullanılan iki adlandırmadır. Diğer tıp bilim dal larının temelini oluşturan ANATOMI nin uğraşı alanı, günümüzde şekil ve yapı ile sı nırlı kalmayıp gelişim, fonksiyon ve klinik özellikleri de kapsar. Anatomi terimi, Grekçe anatemnein (ana = içinden, baştan sona, temnein, tome = ke sip parçalara ayırmak) teriminden orijin alır. Anatomi öğretimindeki kadavra uygulamasını belirten dissectio nun kaynağı olan, Latince dissecare de aynı anlamdadır. Eskiden, ölü anatomisi (nekroanatomi) anlamında kullanılan ve öğretimi sadece kadavra ya dayanan anatomi, günümüzde sınırlarını canlı vücuda ulaştırmıştır (living anatomy, canlı anatomisi). Klinik anatomi, cerrahi anatomi, radyolojik anatomi ve yüzeyel anatomi gibi mo dern anatomi dalları, anatominin canlı vücuda entegrasyonunun en güzel örnekleridir. Başa rılı bir sağlıkçı olmanın en önemli koşullarından biri, iyi bir anatomi bilgisine sahip olmaktır. Alman hekimi Dr. F. Tiedemann, anatominin önemini şu veciz sözleri ile çok güzel vur gulamıştır: Anatomi bilgisinden yoksun doktorlar köstebeğe benzerler. Belirsizlikler içinde - karan lıkta - çalışan elleri ile birçok mezarlar yaratırlar. İnsan vücudunun sağlığını koruma ve hastalıklı vücudu iyileştirme ödevini üstlenmiş tüm sağlık ordusu elemanları, üzerinde sanatlarını uygulayacakları İNSAN VÜCUDU nu en iyi şekilde öğrenmeye mecburdurlar. Canlı vücut en değerli varlıktır ve onun üzerinde eksik bil gi ile san at icra etmek, deneme yapmak mümkün değildir. Ne aradığını bilen ve bulduğu nu anlayan sağlıkçılar ancak köklü anatomi ve bu temel üzerine oturan temel tıp bilgileri ile yetişebileceklerdir. Anatomi Çeşitleri Çok geniş bir bilim dalı olan anatomi, hekimlik dallarındaki ayırımlara paralel olarak çeşitli alt dallara ayrılmıştır. Bu anatomilerin hepsinde ortak temel bilgiler kullanılmasına karşın, bakış açıları ve bil gi gruplamalarında değişiklikler yapılmıştır. a. Makroskopik anatomi: İnsan vücudunun çıplak gözle incelenmesi sonucu ortaya çıkmış bir anatomidir. Bu düzeyde, insan vücudunun bütünü, sistemleri ve sistemleri oluşturan organlar incelenebilir. Makroskopik anatomi için sıklıkla gross anatomi terimi kullanılır. Gross anatomi kapsamında insan vücudu sistemik, topografik ve yüzeyel anatomi yöntemleri ile ele alınır. 1
20 2 1 GİRİŞ VE TERMİNOLOJİ b. Mikroskopik anatomi: Çıplak gözle ve büyüteçle görülemeyen hücre ve dokuların mikroskopla incelenmesi ile ortaya çıkmış anatomidir. Mikroskopik anatominin dokuları inceleyen alt dalına histoloji, hücreleri inceleyen alt dalına sitoloji denir. c. Gelişim anatomisi: İnsan ın zigot aşamasından başlayarak ölümüne kadar oluşum, yapı, şekil ve büyüklüğünü konu edinen anatomi olup, embriyoloji, nepioanatomi (normal çocuk anatomisi), adult anatomi (normal yetişkin anatomisi) ve geriatrik anatomi (normal yaşlı anatomisi) gibi alt dalları vardır. d. Sistemik anatomi (anatomia systemica): İnsan vücudunun, organ gruplarına - SİSTEM - göre incelendiği bir anatomi çeşitidir. Sistemik anatomi en çok kullanılan anatomi öğretim yöntemidir. Sistemik anatomi de insan vücudu sekiz sisteme ayrılarak incelenir. Bunlar: (1) Hareket sistemi (5) İdrar ve üreme sistemi (2) Dolaşım sistemi (6) İç salgılı bezler sistemi (3) Sindirim sistemi (7) Sinir sistemi (4) Solunum sistemi (8) Duyu organları e. Topografik anatomi: İnsan vücudunun bölüm ve bölgelere ayrılması sonucu ortaya çıkmış bir anatomi olup, bölgelerdeki oluşumlar, hangi sisteme ait olurlarsa olsunlar kat kat bir düzen için de incelenirler. Klasik anatomi öğretiminde, sistematik anatomiden sonra en çok kullanılan anatomi çeşiti TOPOGRAFİK ANATOMİ dir. Günümüzde, bu baz üzerine kurulmuş klinik anatomi, uygulamalı anatomi ve cerrahi anatomi dalları ortaya çıkmıştır. f. Tıp eğitimi dışında kullanılan anatomi çeşitleri: Tıp eğitimi dışında, ressam ve heykeltraş yetiştiren güzel sanatlarla ilgili yüksek okullarda artistik anatomi, Spor Yüksek Okullarında sportif anatomi okutulur. Bunlar dışında, halkın insan vücudu konusunda bilgilendirilmesini amaçlayan popüler anatomi de tıp eğitimi dışında kullanılan bir anatomidir. ANATOMi TERMiNOLOJiSi Her bilim dalında olduğu gibi anatomi nin de kendine özgü terimleri vardır. Bugün ulus lararası özellik kazanmış olan anatomi terimleri aynı zamanda hekimlik dilinin de teme lini oluşturur. Anatomi terimleri genellikle Latince (Lat.) ve Grekçe (Gr.) kökenlidir. Bazı ülkelerde Latince ve Grekçe kökenli terimler dışında ulusal terimlerin de kullanılmasına karşın, evrensel bir öğreti olan hekimliğin, ilerlemesi ve uluslararası niteliğini koruması için ortak bir dilin kullanılması gereği vardır. Anatomi terimlerinin tamamı NOMINA ANATOMICA (anatomik isimler) başlığını taşıyan kitapçıklarda toplanmıştır. Anatomi terimleri genel ve özel anatomi terimleri olarak iki grupta ele alınırlar. Genel terimler, sistemlerde kullanılan özel terimler için de temel teşkil ederler. NORMAL ANATOMiK DURUŞ, DÜZLEMLER VE EKSENLER İnsan vücudundaki tüm tarifler, geçirilen tasarılı planlar, organ ve oluşumların konum ları ile birbirleriyle olan ilişkileri, ekstremiteler (taraflar) veya bir bölümünün hareket şeklinin belirtilmesi NORMAL ANATOMiK POZiSYONDA (positio anatomica normalis) duran bir ki şiye göre yapılır. Ayakta dik duran, yüzü öne dönük, gözleri ile karşıya bakan, kolları yan larda sarkık - avuç içleri öne bakan, ayakları bitişik bir şekilde duran kişinin pozisyonuna, normal anatomik duruş denir (Şekil 1-1A). Normal anatomik duruştaki bir kişide yapılacak tarif ve ilişki adlandırmalarının, herkes ta rafından aynı anlamda algılanabilmesi için tasarılı üç düzlem ile üç eksen tanımlanmıştır (Şekil 1-1B).
21 M. YILDIRIM 3 A B Planum frontale Planum sagittale Planum transversum ŞEKİL 1-1. Normal anatomik duruş (A) ve düzlemler (B). TASARILI ANATOMİK DÜZLEMLER (plana) 1. Sagittal düzlemler (plana sagittalia): Vücudun uzun ekseni boyunca, yere dik olarak önden - arkaya (veya arkadan öne) doğru geçirilen düzlemler için kullanılan ortak terimdir. Planum medianum (orta düzlem): Özel bir sagittal plan olup, linea mediana anterior et posterior dan geçerek vücudu sağ - sol iki eşit parçaya böler. Plana paramediana: Planum medianum a paralel geçirilen planlar için kullanılan ortak terimdir. Bir planum paramedianum da vücudu sağ - sol olarak iki parçaya ayırır; fakat yarımlar eşit değildir. 2. Alın düzlemleri (plana frontalia - coronalia): Dik düzlemler olup, sağdan sola, soldan sağa doğru sagittal düzlemlerle dik açı yapacak şekilde geçerler. Herhangi bir alın düzlemi, vücudu ön-arka olarak, eşit olmayan iki parçaya ayırır.
22 4 1 GİRİŞ VE TERMİNOLOJİ 3. Enine - yere paralel düzlemler (plana transversalia): Vücudun herhangibir düzeyinden, yere paralel olarak geçirilen düzlemlerdir. Yere paralel bir düzlem vücudu üst ve alt, eşit olmayan iki parçaya ayırır. Organ ve oluşumların konumlarını belirtmek için birçok özel transversal plan tanımlanmıştır. Bunlar Topografik Anatomi derslerinde ele alınacaktır. TASARILI EKSENLER: Yukarıda belirtilen düzlemler yanında, üç tane de eksen (axis) ta nımlanmıştır. Bir hareket esnasında yer değiştirmeyen noktaları birleştiren doğru, eksen olarak adlandırılır. Eksenler eklem hareketlerinin belirtilmesinde sıkça kullanılır. 1. Dikey eksen (axis verticalis): İnsan vücudunda başın tepesinden ayak tabanlarının orta sına kadar, enine düzleme dik geçirilen tasarılı eksendir. 2. Sağ-sol enine eksen (axis transversalis): Vücudun sağından soluna veya solundan sa ğına doğru yere paralel olarak geçirilen eksendir. 3. Ön - arka enine eksen (axis sagittalis): Vücudun önünden arkasına veya arkasından önüne doğru, yere paralel (alın düzlemine dik) geçirilen eksendir. GENEL TERİMLER (Nomina Generalia) Anterior: Ön, önde bulunan anlamındadır. Ventralis de aynı anlamda kullanılır. Posterior: Arka, arkada veya vücudun sırt tarafında bulunan oluşumlar için kullanılan bir te rimdir. Dorsalis le eş anlamlıdır. Superior: Üstte, yukarıda olan anlamındadır. Superior, cranialis terimi ile eş anlamlıdır. Inferior: Alt, aşağı anlamındadır. Caudalis, inferior ile aynı anlamda kullanılır. Medialis: İç tarafta, orta düzleme yakın olan oluşumları belirtmek için kullanılır. Lateralis: Dışta, yanda olan anlamındadır. Vücutta orta düzlemden uzakta olan oluşumları belirtmek için kullanılır. Intermedius: İki oluşum arasında olan anlamındadır. Medianus: Orta hatta bulunan anlamındadır. Apicalis: Tepe ile ilgili anlamındadır. Basalis: Taban ile ilgili anlamındadır. Centralis: Merkeze yakın olan oluşumları belirtmede kullanılan bir terimdir. Peripheralis: Merkezden uzakta, periferide bulunan anlamındadır. Internus: İçerde, içe ait olan anlamındadır. Externus: İnternus la zıt anlamlı bir terim olup, dışa ait, dışta olan anlamındadır. Proximalis: Başlangıç yerine yakın olan anlamındadır; gövdeye yakın olan, bitişik bulunan oluşumlar için kullanılır. Distalis: Gövde den veya başlangıçtan uzakta olan anlamındadır. Verticalis: Dikey, düşey anlamındadır. Horizontalis: Yatay, enine, horizontal anlamındadır. Superficialis: Latince superficialis terimi, yüzeyel anlamındadır. Vücutta deri yüzeyine yakın olan oluşumları belirtmek için kullanılır. Profundus: Vücutta deri yüzeyinden uzakta - derinde bulunan oluşumları belirtmek için kul lanılır. Palmaris: Elin ön yüzüne ait olan. Plantaris: Ayağın tabanına ait olan.
23 M. YILDIRIM 5 Hareketlerle İlgili Terimler Flexio: Latince flexio = bükme, bükülme anlamındadır. Fleksiyon, sagittal düzlemde vücu dun bölümleri veya eklem kolları arasındaki açının küçülmesini sağlayan harekettir. Extentio: Fleksiyon hareketinin tersi olup, sagittal düzlemde vücudun bölümleri veya eklem kolları arasındaki açının genişletilmesini sağlayan harekettir. Abductio: Frontal düzlemde eklem kolunun orta hattan uzaklaşması hareketidir. Adductio: Frontal düzlemde ekstremitenin veya bir bölümünün orta hatta yaklaştırılması ha reketidir. Rotatio: Latince rotatio = dönme anlamındadır. Rotasyon, vücudun bir bölümünün veya bir kemiğin uzun ekseni etrafında döndürülmesi hareketidir. Pronasyon ve supinasyon, üst ekstremitede ön kolun, radius un ekseninde içe ve dışa döndürme hareketlerini belirtmek için kullanılan özel terimlerdir. Circumductio: Bir ekstremitenin veya bir bölümünün, abductio, adductio, flexio, extentio hareketlerinin kombinasyonu ile oluşturulan dairesel hareketini belirtir (sirkumdüksiyon). Inversio: Ayak tabanının orta düzleme döndürülme hareketidir (inversiyon). Eversio: Ayak tabanının orta düzlemden uzaklaşıp, dışyana doğru bakacak şekilde döndü rülmesi hareketidir (eversiyon). TIBBI TERiMLERLE İLGİLİ GENEL BiLGiLER Çoğunluğu Latince ve Grekçe, bir bölümü de İngilizce, Fransızca ve Almanca olan tıbbi terimlerin herbiri, bir kök ile buna eklenen önek (prefix), sonek (suffix) veya çekim eklerinden oluşur. Bazı kökler aden- bez, glandula. algia- ağrı. angio- damar. arthro- eklem cephal- baş. chole- safra. chondro- kıkırdak. colp- vagina ile ilgili. emia- kan. entero- barsak. esthesia- hissetme, dokunma. gastro- mide. glossa- dil. hemo- kan. hyster- uterus la ilgili. mast- meme. meleno- koyu, pigmentli. nephro- böbrek. ophthalmo- göz. orchi- testis. os-, osteo- kemik. pedi- çocuk. ped-, pes-, podo- ayak. ren- böbrek. rhino- burun. stoma- ağız, açıklık. Bazı sonekler ia: Ör.; anesthesia (duyu kaybı) sis: Ör.; sclerosis (sertleşme) ic, ac: Ör.; pelvic (pelvise ait), cardiac (kalbe ait) - oid: Ör.; ovoid (yumurtaya benzer) Çoğul anlam kazandıran sonekler a: Ör.; Tekil (sing): ganglion, çoğul (plur.): ganglia ae: Ör.; sing. arteria, plur. arteriae ina: Ör.; sing. foramen, plur. foramina es: Ör.; sing. prognosis, plur. prognoses nges: Ör.; sing.larynx, plur. larynges Bazı önekler Sayılarla ilgili önekler hemi: yarım, bir taraf. Ör. hemithorax = toraksın yarısı semi: yarım, bir bölümü. Ör. semitendinosus = yarı tendinöz uni: bir. Ör.; unilateralis = tek taraflı bi: iki. Ör.; bilateralis = iki taraflı tri: üç. Ör.; triangularis = üç köşeli quadr/i: dört. Ör.; quadrangularis = dört köşeli tetra: dört. Ör.; tetraklorür multi, poli = çok sayıda. Negatif (olumsuz) anlam veren önekler a, an: - sız, olmayan. Ör.; amorphosus = şekilsiz anti: karşı, karşısında. Ör.; antitragus dis: yokluk, çıkarmak, ayırmak. Ör.; dissectio un: yokluk. Ör.; unconsciosus = yanıtsız, bilinçsiz.
24 6 1 GİRİŞ VE TERMİNOLOJİ Renk belirten önekler leuko: beyaz, renksiz. Ör.; leucocytus erythro: kırmızı. Ör.; erythrocytus melano: siyah, koyu. Ör.; melanocytus, melana xantho: sarı. Ör.; xanthoma cyano: mavi. Ör.; cyanosis Pozisyon belirten önekler ecto: dış, dış tarafta. Ör.; ectoderma endo: iç, iç tarafta. Ör.; endoderma, endoscopia dextr/o: sağ. Ör.; dextrocardia mes/o: orta. Ör.; mesencephalon syn, sym: beraber, bitişik. Ör.; synapsis, symbiosis tel/e, tel/o: son, uç. Ör.; telodendron, telangioma peri: etraf. inter: arasında. para: yanında. Zaman - pozisyon belirten önekler pre, ante, pro: önce, önünde. Örnekler; precuneus, prenatal, antenatal (natus = doğum), antebrachium, prosencephalon post: sonra, arkasında. Ör.; postnatal, post-traumatik Sayı ve karşılaştırma belirten önekler hetero: farklı, diğeri, eşit olmayan homo: aynı iso: aynı, eşit normo: normal ortho: doğru, dik poikilo: düzensiz, variasyonel re: geri, tekrar pseudo: yalancı neo: yeni micro: küçük macro: büyük pan: tümü. Ör.; panplegia = total paralizi (felç) olig/o: az. Ör.; oligomenorrhea hyper: aşırı, anormal fazla, artan. hypo: altında, aşağıda. Yön belirten önekler ab: uzaklaşma. Ör.; abductio ad: yaklaşma. Ör.; adductio dia, per, trans: boyunca. Ör.; dialysis, percutaneous Derece belirten önekler hyper: aşırı, anormal, yüksek, artmış. Ör.; hyperextensio hypo: altında, aşağıda. oligo: az. Ör.; oligomenorrhea. pan: tamamamı, hepsi. Ör.; panplegia. super: üzerinde, aşırı. Hücre, doku ve organlarla ilgili terim bölümleri morpho: şekil; morphologia = şekil bilim. cyto: hücre adeno: bez, glandula. somato: vücut. blast/o: embriyonik hücre, olgunlaşmamış hücre. phag/o: yeme, sindirme. hydr/o: sıvı, su. lipo, adipo, steato: yağ, yağlı. parenchyma: bir organın fonksiyonel dokusu acro: uç, son. Ör.; acrocyanosis. physis: büyüme. Hastalıklarla ilgili önek ve sonekler path/o: hastalık. onco: tümör. carcin/o: kanser, karsinom. lith: taş. py/o: cerahat. pyro: ateş. sclero: sert. Ör.; sclerosis. tox/o, toxic: zehir. brady: yavaş dys: anormal, güç, ağrılı. mal: zayıf, kötü. pachy: kalın. Ör.; pachymeninx. tachy: hızlı. xero: kuru. cry/o: soğuk. Ör.; cryalgesia. algia, algesia: ağrı. Ör.; analgesia. itis: inflamasyon. megalia: büyüme, Ör.; splenomegalia. oma, omas: tümör. Ör.; lipoma. odynia: ağrı. Ör.; urodynia dilation, dilatation, ectasia: genişleme. edema: şişlik, sıvı birikimi. lysis: ayırma, yıkılma. malacia: yumuşama. Ör.; hepatomalacia. necrosis: ölüm. ptosis: düşme, aşağı inme. stenosis: daralma. ectomia: kesme, cerrahi olarak çıkarma. Ör., hysterectomia. stomia: bir açıklığın cerrahi olarak yapılması. Ör.; tracheostomia. penia: azalma, yetersiz hale gelme. Ör.; neutropenia.
25 M. YILDIRIM 7 ÇALIŞMALARINIZI DENETLEYiNiZ 1 1. İnsanın zigot aşamasından ölümüne kadar oluşum, yapı, şekil ve büyüklüğünü konu edinen anatomi çeşiti hangisidir? a. Makroskopik Anatomi b. Gelişim Anatomisi c. Embriyoloji d. Topografik Anatomi e. Popüler Anatomi 2. Aşağıdaki planlardan hangisi, özel bir sagittal plandır? a. Planum medianum b. Planum coronale c. Planum frontale d. Planum transversum e. Planum horizontale 3. Vücudu sağ - sol olarak iki eşit parçaya ayıran düzlem hangisidir? a. Axis verticalis b. Planum coronale c. Planum sagittale d. Axis sagittalis e. Planum medianum 4. Aşağıdaki düzlem ve eksenlerden hangisi yere dik konumda değildir? a. Axis verticalis b. Planum sagittale c. Axis sagittalis d. Planum medianum e. Planum frontale 5. Vücutta orta düzlemden uzakta yer alan oluşumları belirtmede kullanılan terim hangisidir? a. Anterior b. Posterior c. Medialis d. Lateralis e. İntermedius 6. Genişleme anlamı veren sonek hangisidir? a. Pyro b. Macro c. Oligo d. Ectasia e. Stenosis 7. Frontal düzlemde, eklem kolunun orta hattan uzaklaşması hareketi hangi terimle belirtilir? a. Flexio b. Extensio c. Abductio d. Adductio e. İnversio
İNSAN ANATOMİSİ BÖLÜM 1 GENEL ANATOMİ. Prof. Dr. Mehmet YILDIRIM. İstanbul 2005. İ.Ü.Cerrahpaşa TIP Fakültesi Anatomi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
İNSAN ANATOMİSİ BÖLÜM 1 GENEL ANATOMİ İstanbul 2005 1 Prof. Dr. Mehmet YILDIRIM İ.Ü.Cerrahpaşa TIP Fakültesi Anatomi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi GENEL TANIMLAR İNSAN ANATOMİSİ (anatomia humana) ana : artı,
DetaylıSağlık Bilimleri İçin ANATOMİ. Prof. Dr. Dr. Gürsel ORTUĞ
Sağlık Bilimleri İçin ANATOMİ Prof. Dr. Dr. Gürsel ORTUĞ 2018 Sağlık Bilimleri İçin ANATOMİ ISBN: 978-605-9160-67-4 Tüm hakları saklıdır. 5846 ve 2936 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri yasası gereği; bu kitabın
DetaylıAnatomik Pozisyon
Anatomik Pozisyon Ayakta dik duran, baş dik, yüz karşıya dönük, kollar iki yanda sarkık, avuç içleri karşıya dönük ve ayakların topuklardan bitişik olduğu pozisyona denir. 10.04.2018 65 Anatomik Düzlemler
DetaylıBAŞ VE BOYUN. Cranium ve Fossa Cranii
BAŞ VE BOYUN 1 Cranium ve Fossa Cranii Cranium (Kafa iskeleti): Santral sinir sistemi yapılarını içeren Neurocranium ve yüz iskeletini oluşturan Viscerocranium dan oluşur. Calvaria (Kafatası): Frontal,
DetaylıProf. Dr. Sadettin TIPIRDAMAZ ÖĞRETİM
A-GENEL BİLGİLER 1 ANABİLİM DALI ANATOMİ 2 DERSİN KODU VE ADI ANATOMİ II 3 DERSİN KREDİSİ ULUSAL AVRUPA KREDİ TRANSFER SİSTEMİ (AKTS) T U 3 4 4 DERSİN TÜRÜ Zorunlu 5 DERSİN DÖNEMİ II. Dönem 6 DERSİ VEREN
DetaylıANATOMİ YE GİRİŞ Anatomi Terminolojisi [Terminologia Anatomica] Ünite Hakkında Öğrenme Hedefleri Üniteyi Çalışırken
ANATOMİ YE GİRİŞ Anatomi Terminolojisi [Terminologia Anatomica] Terminoloji Tanımı ve Anatomi Terminolojisinin Gelişimi Normal Anatomik Pozisyon Yer ve Durum Tarifinde Kullanılan Terimler Vücudun Ana Bölümleri
DetaylıKEM K OLU UMU ki çe it kemik olu umu vardır. 1)Ba dokusu aracılı ıyla süngerimsi kemik olu umu 2)Kıkırdak doku aracılı ıyla sıkı kemik olu umu
Embriyonik evrede kıkırdak kökenlidir. Daha sonra kemiklesir. Ergin evrede bazı vücut kısımlarında kıkırdak olarak kalır (burun ucu, kulak kepçesi, soluk borusu) skelet sistemi kemikler, eklemler, ligamentler
DetaylıANATOMİ. 1) Makroskopik Anatomi. 2) Mikroskobik Anatomi
ANATOMİYE GİRİŞ ANATOMİYE GİRİŞ Anatominin Tanımı: İnsan vücudunun normal şekil ve yapısını, vücudu oluşturan yapı ve organların birbirleri ile olan ilişkilerini ve bu yapıların çalışma şeklini inceleyen
DetaylıDERS TANITIM BİLGİLERİ
DERS TANITIM BİLGİLERİ Dersin Kodu ve Adı Bölüm / Program Dersin Dili Dersin Türü Dersi Verenler Dersin Yardımcıları Dersle İlgili Görüşme Saatleri Dersin Amacı Öğrenme Çıktıları ve Alt Beceriler TF20501
DetaylıOMURGA Omurganın kavisleri Skolyoz Tipik Bir Vertebra da (Omur) Bulunan Anatomik Yapılar
iskelet sistemi 1 KAFATASI Kranyum kemikleri Calvaria (kafa kubbesi) kemikleri Arcus superciliaris (kaş arkı) Frontal kemik önden görünüm Etmoidal kemik ve ilgili yapılar Sfenoidal kemik üstten görünüm
DetaylıVÜCUT EKSENLERİ ve HAREKET SİSTEMİ
VÜCUT EKSENLERİ ve HAREKET SİSTEMİ 1 Bu ana eksenler şunlardır: Sagittal eksen, Vertical eksen, Transvers eksen. 2 Sagittal Eksen Anatomik durumda bulunan bir vücut düşünüldüğünde, önden arkaya doğru uzanan
DetaylıOMURGA Omurganın kavisleri Skolyoz Tipik Bir Vertebra da (Omur) Bulunan Anatomik Yapılar
iskelet sistemi 1 KAFATASI Kranyum kemikleri Calvaria (kafa kubbesi) kemikleri Arcus superciliaris (kaş arkı) Frontal kemik önden görünüm Etmoidal kemik ve ilgili yapılar Sfenoidal kemik üstten görünüm
Detaylıbeslenmenin biyokimyasi
Bilimin MUM IŞIĞINDA YEMEK beslenmenin biyokimyasi Prof. Dr. FİGEN GÜRDÖL İstanbul Tıp Fakültesi Biyokimya Anabilim Dalı Öğretim Üyesi NOBEL TIP KİTABEVLERİ 2014 Nobel Tıp Kitabevleri Tic. Ltd. Şti. BİLİMİN
DetaylıT. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2014 2015 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II SİNİR SİSTEMİ V. DERS KURULU (24 MART 2015-22 MAYIS 2015)
T. C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2014 2015 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II SİNİR SİSTEMİ V. DERS KURULU (24 MART 2015-22 MAYIS 2015) DERS PROGRAMI DEKAN BAŞKOORDİNATÖR DÖNEM II KOORDİNATÖRÜ
Detaylı4- Solunum Sisteminin Çalışması : Solunum sistemi soluk (nefes) alıp verme olayları sayesinde çalışır.
SOLUNUM SİSTEMİ Canlılar yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilmek için enerjiye ihtiyaç duyarlar. İhtiyaç duyulan bu enerji besinlerden karşılanır. Hücre içerisinde besinlerden enerjinin üretilebilmesi için,
Detaylıiçindekiler Bölüm 1 - AnATOMiYe GiriŞ Bölüm 2 - iskelet SiSTeMi
içindekiler Bölüm 1 - ANATOMİYE GİRİŞ 1.1. GENEL BİLGİLER...3 1.1.1. Anatominin Tanımı...3 1.1.2. Anatominin Kısımları...3 1.2. ANATOMİK TERİMLER VE AÇIKLAMALARI...4 1.2.1. Anatomik Pozisyon...4 1.2.2.
Detaylıb. Amaç: İnsan vücudunda hareket sistemini oluşturan kemikler ile ilgili genel bilgi öğretilmesi amaçlanmıştır.
ANATOMİ I-DERS TANIMLARI 1-Tanım: Kemikler hakkında genel bilgilerin öğretilmesi. b. Amaç: İnsan vücudunda hareket sistemini oluşturan kemikler ile ilgili genel bilgi öğretilmesi c. Öğrenim Hedefleri:
DetaylıANATOMİ UYGULAMA KİTABI
ANATOMİ UYGULAMA KİTABI GENİŞLETİLMİŞ 2. BASKI Editör Prof. Dr. Hasan Basri Turgut ANATOMİ UYGULAMA KİTABI GENİŞLETİLMİŞ 2. BASKI Editör Prof. Dr. Hasan Basri Turgut NOBEL TIP KİTABEVLERİ 2014 Nobel Tıp
DetaylıDERS TANITIM BİLGİLERİ
DERS TANITIM BİLGİLERİ Dersin Kodu ve Adı Bölüm / Program Dersin Dili Dersin Türü Dersin Koordinatörü Dersi Verenler Dersin Yardımcıları Dersle İlgili Görüşme Saatleri Dersin Amacı Öğrenme Çıktıları ve
DetaylıForamen infraorbitale (göz boşluğunun altındaki delik) Sinus maxillaris (üst çene kemiği içerisindeki boşluk) Bregma Lambda Os hyoideum (dil kemiği)
iskelet sistemi 1 KAFATASI Ossa cranii (kranyum kemikleri) Calvaria (kafa kubbesi) kemikleri Os frontale komşuluk Arcus superciliaris (kaş arkı) Os frontale önden görünüm Os ethmoidale ve ilgili yapılar
DetaylıİÇİNDEKİLER BÖLÜM I SIRT BÖLÜM II GÖĞÜS. ABDOMEN (Karın) BÖLÜM III
İÇİNDEKİLER BÖLÜM I SIRT ŞEKİL 1. Sırt Kasları- Yüzeysel tabaka 1 ŞEKİL 2. Sırt Kasları- derin tabaka 2 ŞEKİL 3. Suboksipital bölge kasları 3 ŞEKİL 4. Columna vertebralis 4 ŞEKİL 5. Meninges spinales 5
DetaylıTF 100 DÖNEM I KURULLARA GÖRE ANATOMİ DERS İÇERİKLERİ TEMEL TIP BİLİMLERİ DERS KURULU IV
TF 100 DÖNEM I KURULLARA GÖRE ANATOMİ DERS İÇERİKLERİ TEMEL TIP BİLİMLERİ DERS KURULU IV Konu: Anatomiye Giriş Anatomi Terminolojisi Amaç: Anatominin Bilimsel tanımını kavramak, tıp eğitimindeki önemini
DetaylıFOSSA TEMPORALIS DR. A. MURAT ÖZER ŞUBAT 2019
FOSSA TEMPORALIS DR. A. MURAT ÖZER ŞUBAT 2019 FOSSA TEMPORALIS FOSSA TEMPORALIS FOSSA TEMPORALIS SINIRLARI Linea temporalis superior Os zygomaticum proc. Frontalis Arcus zygomaticus FOSSA TEMPORALIS TABANI
DetaylıDers Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS Anatomi II
Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS Anatomi II 2 3+5 4 8 Ön Koşul Dersin Dili Türkçe Dersin Seviyesi Lisans Dersin Türü Zorunlu Dersi Veren Öğretim Elemanı Dersin Yardımcıları Dersin Amacı Dersin Öğrenme
DetaylıANATOMİ ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS PROGRAMI İLE
ANATOMİ ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS PROGRAMI İLE İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ VE FIRAT ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ANATOMİ ANABİLİM DALI ORTAK YÜKSEK LİSANS PROGRAMI Program Yürütücüsü : Prof. Dr. Davut
DetaylıAnatomi Eğitmeni Anatomi doçentlik sınavı sorusu seviyesinde...
Değerli Meslektaşlarım, Sınavda açıkçası farklı tarzda anatomi soruları sorulmuş. Anatomi zaten ağır bir bilim dalıdır. Ancak, sanki Eski sorulardan sormayalım bunu hemen bilirler tarzı bir yaklaşımla
DetaylıDEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog
DEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog KONYA KARAMAN BÖLGESİ BOŞANMA ANALİZİ 22.07.2014 Tarihsel sürece bakıldığında kalkınma,
DetaylıAKSİYAL İSKELET SİSTEMİ (STERNUM, COSTAE VE CRANİUM) Yrd. Doç. Dr. Kadri KULUALP Yrd. Doç. Dr. Önder AYTEKİN
AKSİYAL İSKELET SİSTEMİ (STERNUM, COSTAE VE CRANİUM) Yrd. Doç. Dr. Kadri KULUALP Yrd. Doç. Dr. Önder AYTEKİN COSTAE (Kaburgalar) İlk 7 costa, sternum ile costal kıkırdaklar sayesinde eklemleşirken, 8,9
DetaylıTEMEL İLK YARDIM VE ACİL MÜDAHALE
1 TEMEL İLK YARDIM VE ACİL MÜDAHALE GİRİŞ : Bir yaralı, hasta ya da kazazedeye ilk yardım yapabilmek ya da herhangi bir yardımda bulunabilmek için, öncelikle gerekenlerin doğru yapılabilmesi için, insan
DetaylıÜNİTE. TIBBİ TERMİNOLOJİ Dr. Aslı KARA İÇİNDEKİLER HEDEFLER TERMİNOLOJİYE GİRİŞ
HEDEFLER İÇİNDEKİLER TERMİNOLOJİYE GİRİŞ Terminolojiye Giriş Anatominin Tanımı Anatomik Pozisyon Anatomide Planlar ve Eksenler Vücut Boşlukları ve Bölgeleri Oluşumların Yerlerinin Belirlenmesinde Kullanılan
Detaylıİstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi
İstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi Tıp Fakültesi Prof. Dr. Demir Budak Dekan Eğitim Koordinatörü: Prof. Dr. Asiye Nurten 2016 2017 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI TIP 232 HASTALIKLARA GİRİŞ DERS KURULU YÜRÜTME KURULU
DetaylıBURUN (NASUS) Prof. Dr. Mürvet Tuncel. Burun solunum ve koku organıdır. Kemik ve kıkırdaktan yapılmış olup üzeri kas ve deri ile örtülüdür.
BURUN (NASUS) Prof. Dr. Mürvet Tuncel Burun solunum ve koku organıdır. Kemik ve kıkırdaktan yapılmış olup üzeri kas ve deri ile örtülüdür. Yapısı iki kısımda incelenir: - Nasus externus (dış burun) - Cavitas
Detaylı9- Deri, koku, göz, kulak ve tad organları anatomisi
DERS BİLGİLERİ Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS Anatomi 744001512010 1 3+2 4 4 Ön Koşul - Dersin Dili Türkçe Dersin Seviyesi Lisans Dersin Türü Zorunlu Dersi Veren Öğretim Elemanı Dersin Yardımcıları
Detaylı1.Temel Kavramlar 2. ÆÍlemler
1.Temel Kavramlar Abaküs Nedir... 7 Abaküsün Tarihçesi... 9 Abaküsün Faydaları... 12 Abaküsü Tanıyalım... 13 Abaküste Rakamların Gösterili i... 18 Abaküste Parmak Hareketlerinin Gösterili i... 19 2. lemler
DetaylıHAM PUAN: Üniversite Sınavlarına giren adayların sadece netler üzerinden hesaplanan puanlarına hem puan denir.
YGS / LYS SÖZLÜĞÜ OBP (ORTA ÖĞRETİM BAŞARI PUANI): Öğrencinin diploma notunun diğer öğrencilerin diploma notlarına oranıdır. En az 100 en çok 500 puan arasında değişen bu değer, öğrencinin başarısı okulun
DetaylıColumna vertebralis (omurga); vücudun arka ve orta kısmında yer alır, kemikten ve kıkırdaktan oluşur ve içinde omuriliği barındırır.
Columna vertebralis (omurga); vücudun arka ve orta kısmında yer alır, kemikten ve kıkırdaktan oluşur ve içinde omuriliği barındırır. İskeletin önemli bir bölümüdür ve temel eksenidir. Sırt boyunca uzanır
DetaylıTasarım ve Planlama Eğitimi Neden Diğer Bilim Alanlarındaki Eğitime Benzemiyor?
Tasarım ve Planlama Eğitimi Neden Diğer Bilim Alanlarındaki Eğitime Benzemiyor? Doç.Dr. Nilgün GÖRER TAMER (Şehir Plancısı) Her fakülte içerdiği bölümlerin bilim alanına bağlı olarak farklılaşan öznel
Detaylı2017 / 2018 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI DERS KURULU 4 (TIP 142) TEMEL TIP BİLİMLERİNE GİRİŞ IV
2017 / 2018 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI DERS KURULU 4 (TIP 142) TEMEL TIP BİLİMLERİNE GİRİŞ IV KURUL IV KOORDİNATÖRÜ: Yard. Doç. Dr. Aslı Zengin Türkmen Başlama Tarihi: 02.04.18 Bitiş Tarihi: 25.05.18 Kurul süresi
Detaylı4. DERS KURULU Nörolojik Bilimler ve Sinir Sistemi. 15 Şubat 2016 8 Nisan 2016 8 HAFTA KURUL DERSLERİ TEORİK PRATİK TOPLAM AKTS
DÖNEM II. DERS KURULU Nörolojik Bilimler ve Sinir Sistemi Şubat 0 Nisan 0 HAFTA Prof.Dr. DEKAN DÖNEM II KOORDİNATÖRÜ DERS KURULU BAŞKANI Yrd.Doç.Dr. Tolgahan ACAR Yrd.Doç.Dr. Hikmet BIÇAKÇI KURUL DERSLERİ
DetaylıLENFOMA NEDİR? Lenfoma lenf dokusunun kötü huylu tümörüne verilen genel bir isimdir.
LENFOMA LENFOMA NEDİR? Lenfoma lenf dokusunun kötü huylu tümörüne verilen genel bir isimdir. LENF SİSTEMİ NEDİR? Lenf sistemi vücuttaki akkan dolaşım sistemidir. Lenf yolu damarlarındaki bağışıklık hücreleri,
DetaylıAnatomi Ders Notları
REGİONES CORPORİS ( VÜCUT BÖLGELERİ) İ OLUŞTURAN OLUŞUMLAR Regiones capitis Regiones colli Regiones pectoris Regiones abdominis Regiones dorsi Regiones membri thoracici Regiones membri pelvini REGİONES
DetaylıOmuz kemeri kemikleri Clavicula (köprücük kemiği)
Üst ekstremite kemikleri omuz hizasında kürek kemiği ve köprücük kemiğinden oluşan omuz kemeri kemikleri ile başlar. Diğer üst ekstremite kemikleri, humerus (pazu kemiği, kol kemiği), antebrachium (radius
DetaylıDERS BİLGİLERİ. Ders Kodu Dönem T+U Saat Kredi AKTS. Sinir Sistemi TIP 204 2 103+40 9 10. Kurul Dersleri Teorik Pratik Toplam
DERS BİLGİLERİ Ders Kodu Dönem T+U Saat Kredi AKTS Sinir Sistemi TIP 204 2 103+40 9 10 Kurul Dersleri Teorik Pratik Toplam Anatomi 42 16 58 Fizyoloji 39 18 57 Histoloji ve Embriyoloji 12 4 16 Biyofizik
DetaylıÜNİTE. TEMEL ANATOMİ Uz. Dr. Aslı KARA İÇİNDEKİLER HEDEFLER ANATOMİK TANIMLAR VE GENEL BİLGİLER
ANATOMİK TANIMLAR VE GENEL BİLGİLER İÇİNDEKİLER Anatomi Tanımı ve Bölümleri Anatomik Pozisyon Anatomi'de Düzlem ve Eksenler Vücut Boşlukları ve Bölümleri Anatomik Kısaltmalar İnsan Vücudu ile İlgili Hareket
DetaylıANATOMİ T.C. ANADOLU ÜNİVERSİTESİ YAYINLARI NO: 492. Açıköğretim Fakültesi Yayınları No: 221. Yazar. Prof.Dr. Gürsel ORTUĞ. Editör
T.C. ANADOLU ÜNİVERSİTESİ YAYINLARI NO: 492 Açıköğretim Fakültesi Yayınları No: 221 ANATOMİ Yazar Prof.Dr. Gürsel ORTUĞ Editör Doç.Dr. Mehmet KESİM İÇİNDEKİLER ÜNİTE 1 : ANATOMİNİN GENEL BÖLÜMLERİ, ANATOMİK
DetaylıÇEVRE KORUMA TEMEL ALAN KODU: 85
TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ () TEMEL ALAN YETERLİLİKLERİ ÇEVRE KORUMA TEMEL ALAN KODU: 85 ANKARA 13 OCAK 2011 İÇİNDEKİLER 1.BÖLÜM: ÖĞRENİM ALANLARI VE ÇALIŞMA YÖNTEMİ...3 1.1.ISCED 97
DetaylıSayın Bakanım, Sayın Rektörlerimiz ve Değerli Katılımcılar,
Sayın Bakanım, Sayın Rektörlerimiz ve Değerli Katılımcılar, Orman ve Su İşleri Bakanımız Sn. Veysel Eroğlu nun katılımları ile gerçekleştiriyor olacağımız toplantımıza katılımlarınız için teşekkür ediyor,
DetaylıBAŞ VE BOYUN DAMARLARI
BAŞ VE BOYUN DAMARLARI DR. A. MURAT ÖZER ŞUBAT 2019 BAŞ VE BOYUN ARTERLERİ A. Carotis externa Boyun, yüz ve saçlı derideki yapıların arteriel beslenmesini sağlar. Ayrıca dil ve maxilla yı da kanlandırır.
DetaylıYaşam Dönemleri ve Gelişim Görevleri Havighurst'un çeşitli yaşam dönemleri için belirlediği gelişim görevleri
Yaşam Dönemleri ve Gelişim Görevleri Havighurst'un çeşitli yaşam dönemleri için belirlediği gelişim görevleri Gelişim psikolojisi, bireylerin yaşam boyunca geçirdiği bedensel, zihinsel, duygusal, sosyal
DetaylıÜniversitelerde Yabancı Dil Öğretimi
Üniversitelerde Yabancı Dil Öğretimi özcan DEMİREL 1750 Üniversiteler Yasası nın 2. maddesinde üniversiteler, fakülte, bölüm, kürsü ve benzeri kuruluşlarla hizmet birimlerinden oluşan özerkliğe ve kamu
DetaylıAnatomi Terminolojisi ve Temel Bilgiler
Anatomi Terminolojisi ve Temel Bilgiler Öğr.Gör.Dr. Nurullah YÜCEL Sağlık Bilimleri Fakültesi İş Sağlığı ve Güvenliği Bölümü Temel Anatomi ve Fizyoloji Dersi SBF 122 Anatomi Terminolojisi ve Temel Bilgiler
DetaylıTEMEL ANATOMİ SORU VE CEVAPLAR
TEMEL ANATOMİ SORU VE CEVAPLAR 1) Lenf Sisteminin Bölümleri nelerdir? CEVAP: Lenf damarları, Lenf düğümleri, Lenfoid dokular, Büyük lenf damarları 2)Büyük lenf damarları hangileridir? CEVAP: Truncus jugularis,
DetaylıKİTAP İNCELEMESİ. Matematiksel Kavram Yanılgıları ve Çözüm Önerileri. Tamer KUTLUCA 1. Editörler. Mehmet Fatih ÖZMANTAR Erhan BİNGÖLBALİ Hatice AKKOÇ
Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (2012) 287-291 287 KİTAP İNCELEMESİ Matematiksel Kavram Yanılgıları ve Çözüm Önerileri Editörler Mehmet Fatih ÖZMANTAR Erhan BİNGÖLBALİ Hatice
DetaylıVeri Toplama Yöntemleri. Prof.Dr.Besti Üstün
Veri Toplama Yöntemleri Prof.Dr.Besti Üstün 1 VERİ (DATA) Belirli amaçlar için toplanan bilgilere veri denir. Araştırmacının belirlediği probleme en uygun çözümü bulabilmesi uygun veri toplama yöntemi
DetaylıÜNİTE. TEMEL ANATOMİ Uz. Dr. Aslı KARA İÇİNDEKİLER HEDEFLER PERİFERİK VE OTONOM SİNİR SİSTEMİ. Spinal Sinirler Kafa Çiftleri Otonom Sinir Sistemi
HEDEFLER İÇİNDEKİLER PERİFERİK VE OTONOM SİNİR SİSTEMİ Spinal Sinirler Kafa Çiftleri Otonom Sinir Sistemi TEMEL ANATOMİ Uz. Dr. Aslı KARA Bu üniteyi çalıştıktan sonra; Spinal sinirleri tanımlayabilecek,
DetaylıKAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ BİLİMSEL DERGİLER YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Senato: 2 Mart 2016 2016/06-6 KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ BİLİMSEL DERGİLER YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç ve Kapsam MADDE 1- Bu Yönergenin amacı, Kahramanmaraş
DetaylıÜNİTE TIBBİ TERMİNOLOJİ İÇİNDEKİLER HEDEFLER GENEL BİLGİLER. Dr. Mustafa KARA. İnsan vücudu bölgeleri. Karın boşluğunun anatomik.
HEDEFLER İÇİNDEKİLER GENEL BİLGİLER İnsan vücudu bölgeleri Karın boşluğunun anatomik bölgeleri Karın boşluğu kadranları ve bu kadranlarda bulunan organlar Anatomik yönler ve taraflar Vücudun ön tarafında
DetaylıNIJERYA DAN GELEN YOLCUDA EBOLAYA RASTLANMADI
Portal Adres NIJERYA DAN GELEN YOLCUDA EBOLAYA RASTLANMADI : www.cayyolu.com.tr İçeriği : Gündem : http://www.cayyolu.com.tr/haber/nijerya-dan-gelen-yolcuda-ebolaya-rastlanmadi/96318 1/3 SAGLIK IÇIN EGZERSIZ
DetaylıDersi verecek öğretim üyesi okul yönetimi tarafından dönem başında belirlenecektir.
ANATOMY INDIVIDUAL COURSE DESCRIPTION ANATOMİ DERS TANITIM FORMU Ders Adı Anatomi Dersin kodu EBE 03 Dersin tipi Zorunlu mesleki Dersin düzeyi Lisans AKTS kredisi 6 Teorik (saat/hafta) 3 Pratik (saat/hafta)
DetaylıT.C AĞRI İBRAHİM ÇEÇEN ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK YÜKSEKOKULU HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ DÖNEM İÇİ UYGULAMA YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
T.C AĞRI İBRAHİM ÇEÇEN ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK YÜKSEKOKULU HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ DÖNEM İÇİ UYGULAMA YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1- (1)Yönergenin Amacı, Ağrı İbrahim Çeçen
DetaylıHEMŞİRELİK BÖLÜMÜ İNTÖRN PROGRAMI UYGULAMA ESASLARI BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ İNTÖRN PROGRAMI UYGULAMA ESASLARI BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç Madde 1- Bu uygulama esaslarının amacı Şifa Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü
DetaylıLOKOMOTOR SİSTEM ANATOMİSİ ÖRNEK SORULAR (EKLEM-KAS) BİRİNCİ BÖLÜM
LOKOMOTOR SİSTEM ANATOMİSİ ÖRNEK SORULAR (EKLEM-KAS) BİRİNCİ BÖLÜM.En hareketli sinovial eklem tipini işaretleyiniz. a) Ginglymus d) Art. trochoidea b) Art. spheroidea e) Art. plana c) Art. sellaris. Üst
DetaylıKAVRAMLAR. Büyüme ve Gelişme. Büyüme. Büyüme ile Gelişme birbirlerinden farklı kavramlardır.
KAVRAMLAR Büyüme ve Gelişme Büyüme ile Gelişme birbirlerinden farklı kavramlardır. Büyüme Büyüme, bedende gerçekleşen ve boy uzamasında olduğu gibi sayısal (nicel) değişikliklerle ifade edilebilecek yapısal
DetaylıTruncus (arteria) pulmonalis
Truncus (arteria) pulmonalis; sağ ventrikülden başlar, arter olarak ifade edilmesine karşın venöz kan taşır. Sağ ventriküldeki kanı akciğerlere taşır. Kalple ilgili damarların en önde olanıdır. Arcus aortae
DetaylıANATOMİ ALT TARAF KASLARI. Öğr. Gör. Şeyda CANDENİZ
ANATOMİ ALT TARAF KASLARI Öğr. Gör. Şeyda CANDENİZ ALT TARAF KASLARI Alt taraf kasları bulundukları yerlere göre dört gruba ayrılarak incelenir. 1-Kalça kasları (pelvis kasları) 2-Uyluk kasları 3-Bacak
Detaylı25 Nisan 2016 (Saat 17:00 a kadar) Pazartesi de, postaya veya kargoya o gün verilmiş olan ya da online yapılan başvurular kabul edilecektir.
Sıkça Sorulan Sorular Başvuru Başvuru ne zaman bitiyor? 25 Nisan 2016 (Saat 17:00 a kadar) Pazartesi de, postaya veya kargoya o gün verilmiş olan ya da online yapılan başvurular kabul edilecektir. Bursluluğun
DetaylıÜNİTE. TEMEL ANATOMİ Uz. Dr. Aslı KARA İÇİNDEKİLER HEDEFLER ANATOMİK TANIMLAR VE GENEL BİLGİLER
ANATOMİK TANIMLAR VE GENEL BİLGİLER İÇİNDEKİLER Anatomi Tanımı ve Bölümleri Anatomik Pozisyon Anatomi'de Düzlem ve Eksenler Vücut Boşlukları ve Bölümleri Anatomik Kısaltmalar İnsan Vücudu ile İlgili Hareket
DetaylıEĞİTİM BİLİMİNE GİRİŞ 1. Ders- Eğitimin Temel Kavramları. Yrd. Doç. Dr. Melike YİĞİT KOYUNKAYA
EĞİTİM BİLİMİNE GİRİŞ 1. Ders- Eğitimin Temel Kavramları Yrd. Doç. Dr. Melike YİĞİT KOYUNKAYA Dersin Amacı Bu dersin amacı, öğrencilerin; Öğretmenlik mesleği ile tanışmalarını, Öğretmenliğin özellikleri
DetaylıSÜREÇ YÖNETİMİ VE SÜREÇ İYİLEŞTİRME H.Ömer Gülseren > ogulseren@gmail.com
SÜREÇ YÖNETİMİ VE SÜREÇ İYİLEŞTİRME H.Ömer Gülseren > ogulseren@gmail.com Giriş Yönetim alanında yaşanan değişim, süreç yönetimi anlayışını ön plana çıkarmıştır. Süreç yönetimi; insan ve madde kaynaklarını
DetaylıSystema Respiratorium
SOLUNUM SİSTEMİ NASUS Systema Respiratorium 2005-2005 LARYNX 1 PULMO Prof. Dr. Mehmet YILDIRIM İ.Ü. Cerrahpaşa TIP Fakültesi Anatomi Anabilim Dalı CANLILAR ALEMİNDE SOLUNUMUN TEMEL DÜZENLENİŞİ İNSAN Ductus
DetaylıEk 1. Fen Maddelerini Anlama Testi (FEMAT) Sevgili öğrenciler,
Ek 1. Fen Maddelerini Anlama Testi (FEMAT) Sevgili öğrenciler, Bu araştırmada Fen Bilgisi sorularını anlama düzeyinizi belirlemek amaçlanmıştır. Bunun için hazırlanmış bu testte SBS de sorulmuş bazı sorular
DetaylıÖncelikle basın toplantımıza hoş geldiniz diyor, sizleri sevgiyle ve saygıyla selamlıyorum.
Gümrük Ve Ticaret Bakanı Sn. Nurettin CANİKLİ nin Kredi Kefalet Kooperatifleri Ortaklarının Borçlarının Yapılandırılması Basın Toplantısı 24 Eylül 2014 Saat:11.00 - ANKARA Kredi Kefalet Kooperatiflerinin
DetaylıTIPTA UZMANLIK EĞİTİMİ PROGRAMI UZMANLIK ÖĞRENCİSİ ÇALIŞMA KARNESİ
T.C. CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ ANATOMİ ANABİLİM DALI TIPTA UZMANLIK EĞİTİMİ PROGRAMI ve UZMANLIK ÖĞRENCİSİ ÇALIŞMA KARNESİ Tıpta Uzma nlık Ö ğrencisinin : Adı ve Soyadı: Tıpta Uzmanlık Eğitimine
DetaylıÜNİTE. TEMEL ANATOMİ Yrd. Doç. Dr. Papatya KELEŞ İÇİNDEKİLER HEDEFLER EKLEMLER (ARTICULATIONES)
HEDEFLER İÇİNDEKİLER EKLEMLER (ARTICULATIONES) Eklemler Hakkında Genel Bilgiler Eklemlerin Gruplandırılması Vücudumuzda Bulunan Eklemler TEMEL ANATOMİ Yrd. Doç. Dr. Papatya KELEŞ Bu üniteyi çalıştıktan
Detaylıİstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi
İstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi Tıp Fakültesi Prof. Dr. Demir Budak Dekan Eğitim Koordinatörü: Prof. Dr. Asiye Nurten 2015 2016 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI TIP 221 GASTROİNTESTİNAL SİSTEM VE ÜROGENİTAL SİSTEM
DetaylıEn İyi Uygulamalar ve Kullanım Kılavuzu
En İyi Uygulamalar ve Kullanım Kılavuzu Bu kılavuz, GBT En İyi Uygulamaları ve Kullanım Kılavuzu na bir tamamlayıcı kılavuz oluşturmak için tasarlanmıştır. Green Break Patlamasız Güvenlik Güç Kartuşlarının
DetaylıÜriner sistemde yer alan organların görüntülenmesi
Üriner sistemde yer alan organların görüntülenmesi Renal (böbrek) ultrason; çabuk, güvenli, ucuz ve invaziv (girişimsel) olmayan ve ultrason (insan kulağının işitemeyeceği kadar yüksek frekanslı ses) dalgalarının
DetaylıSınav Süresi 85 Dakikadır
Sınav Süresi 85 Dakikadır ŞEFKAT İMFO 7. SINIF SORU KİTAPÇIĞI ORTAOKUL 7. SINIF SORULARI ŞEFKAT KOLEJİ İMFO-2014 7.SINIF FEN SORULARI 1. K(Ebonit) L(Yün) Elektroskop 3. İletkenlerin direnci ile ilgili
DetaylıT.C ATAŞEHİR ADIGÜZEL MESLEK YÜKSEKOKULU
T.C ATAŞEHİR ADIGÜZEL MESLEK YÜKSEKOKULU 2015-2016 EĞİTİM ve ÖĞRETİM YILI MERKEZİ YERLEŞTİRME PUANIYLA YATAY GEÇİŞ İŞLEMLERİ (EK MADDE-1 E GÖRE) ve BAŞVURULARI Yükseköğretim Kurumlarında Ön lisans ve Lisans
DetaylıBu doğrultuda ve 2104 sayılı Tebliğler dergisine göre Türkçe dersinde şu işlemlerin yapılması öğretmenden beklenir.
Kök Kavramı Örneklerle Konu Anlatımı 1 TÜRKÇE DERSİNDE ATATÜRKÇÜLÜK 2104 sayılı Tebliğler dergisinde yayımlanan Temel Eğitim ve Orta Öğretim Kurumlarında Atatürk İlke ve İnkılaplarının Öğretim Esasları
DetaylıÖğrencilerimiz TED Kayseri Kolejinde Ulusal Sorunları ve Çözümleri Tartıştılar
2013 / 2014 SAYI: 04 Öğrencilerimiz TED Kayseri Kolejinde Ulusal Sorunları ve Çözümleri Tartıştılar Haftanın Bazı Başlıkları Sağ ve Sol Beynin Şifreleri Öğrencilerimiz TED Kayseri Kolejinde Ulusal Sorunları
DetaylıMAKÜ YAZ OKULU YARDIM DOKÜMANI 1. Yaz Okulu Ön Hazırlık İşlemleri (Yaz Dönemi Oidb tarafından aktifleştirildikten sonra) Son aktif ders kodlarının
MAKÜ YAZ OKULU YARDIM DOKÜMANI 1. Yaz Okulu Ön Hazırlık İşlemleri (Yaz Dönemi Oidb tarafından aktifleştirildikten sonra) Son aktif ders kodlarının bağlantıları kontrol edilir. Güz ve Bahar dönemindeki
DetaylıAfyon Kocatepe Üniversitesi Yabancı Dil Hazırlık Sınıfı Eğitim-Öğretim
Afyon Kocatepe Üniversitesi Yabancı Dil Hazırlık Sınıfı Eğitim-Öğretim ve Sınav Yönetmeliği Amaç Madde 1 Bu Yönetmeliğin amacı, Afyon Kocatepe Üniversitesi zorunlu yabancı dil hazırlık sınıfının eğitim-öğretim
DetaylıAHİ EVRAN ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ EĞİTİM -ÖĞRETİM YILI DÖNEM II / DERS KURULU I SİNİR SİSTEMİ (11 EYLÜL KASIM 2017)
AHİ EVRAN ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2017-2018 EĞİTİM -ÖĞRETİM YILI DÖNEM II / DERS KURULU I SİNİR SİSTEMİ (11 EYLÜL 2017 07 KASIM 2017) I. DERS KURULU: SİNİR SİSTEMİ DERS KURULU Süre: Yöntem: Ölçme ve
DetaylıT.C. KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DÖNEM II EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DUYU VE SİNİR SİSTEMLERİ DERS KURULU DERS KURULU -VI
T.C. KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DÖNEM II 2016-2017 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DUYU VE SİNİR SİSTEMLERİ DERS KURULU DERS KURULU -VI 27 MART- 12 MAYIS 2017 (7 HAFTA) DERSLER TEORİK PRATİK
DetaylıDÖNEM II 4. DERS KURULU 10 Şubat 4 Nisan 2014. Prof.Dr. Mustafa SARSILMAZ
DÖNEM II. DERS KURULU 0 Şubat Nisan 0 Dekan : Dönem II Koordinatörü : Ders Kurulu Başkanı : Prof.Dr. Yrd.Doç.Dr. Yrd.Doç.Dr. KURUL DERSLERİ TEORİK PRATİK TOPLAM AKTS DERS VEREN ÖĞRETİM ÜYELERİ 0 (x) -
DetaylıAkreditasyon Çal malar nda Temel Problemler ve Organizasyonel Bazda Çözüm Önerileri
Akreditasyon Çal malar nda Temel Problemler ve Organizasyonel Bazda Çözüm Önerileri Prof.Dr. Cevat NAL Selçuk Üniversitesi Mühendislik-Mimarl k Fakültesi Dekan Y.Doç.Dr. Esra YEL Fakülte Akreditasyon Koordinatörü
DetaylıMARMARA ÜNĠVERSĠTESĠ YABANCI DĠL VE TÜRKÇE HAZIRLIK SINIFLARI EĞĠTĠM-ÖĞRETĠM ve SINAV YÖNERGESĠ Senato: 13 Ekim 2009 / 274-11
MARMARA ÜNĠVERSĠTESĠ YABANCI DĠL VE TÜRKÇE HAZIRLIK SINIFLARI EĞĠTĠM-ÖĞRETĠM ve SINAV YÖNERGESĠ Senato: 13 Ekim 2009 / 274-11 Amaç ve kapsam MADDE 1 (1) Bu Yönergenin amacı, Marmara Üniversitesi Yabancı
DetaylıEKLEMLER. Yrd. Doç. Dr. Kadri KULUALP Yrd. Doç. Dr. Önder AYTEKİN
EKLEMLER Yrd. Doç. Dr. Kadri KULUALP Yrd. Doç. Dr. Önder AYTEKİN EKLEM NEDİR? Vücudumuzdaki kemikler birbirleri ile eklemler vasıtasıyla birleşirler. Eklemleşen kemiklerin yüzeyleri çoğunlukla bir kıkırdak
DetaylıDr. Ayşin ÇETİNER KALE
Dr. Ayşin ÇETİNER KALE Spatium intercostale Birbirine komşu kostalar arasında bulunan boşluk İnterkostal kaslar tarafından doldurulur. Spatium intercostale V. a. ve n. intercostalis ler kostanın alt kenarı
DetaylıİZMİR KÂTİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ YABANCI DİLLER YÜKSEKOKULU HAZIRLIK SINIFI YÖNERGESİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
İZMİR KÂTİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ YABANCI DİLLER YÜKSEKOKULU HAZIRLIK SINIFI YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç ve kapsam MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı; İzmir Kâtip Çelebi
DetaylıKent Hastanesi, Hepimizden Önce Çocuklarımızın Hastanesi!
Kent Hastanesi, Hepimizden Önce Çocuklarımızın Hastanesi! www.kenthospital.com Kent Hastanesi, hepimizden önce çocuklarımızın hastanesi! Çünkü, çocuklarımız, hepimizin geleceği! Kuruluşumuzdan bu yana
DetaylıGRAFİK TASARIMCISI TANIM
TANIM Bir mesajı görsel yolla belirli bir hedef kitleye ulaştırmak amacıyla logo, afiş, büyük boy sokak afişi yani billboard, basın ilanı, ambalaj, kitap, dergi, tanıtım filmleri, çizgi film gibi iletişim
DetaylıT.C. SAĞLIK BAKANLIĞI ANTALYA SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ SAĞLIK YATIRIMLARI
T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI ANTALYA SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ SAĞLIK YATIRIMLARI 2014 ANTALYA SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ SAĞLIK YATIRIMLARI 2014 EDİTÖRLER Dr.Ünal HÜLÜR Turgut ALTUN Fatma İPEK Sibel ŞANLI İl Sağlık Müdürü Sağlık
DetaylıDoç. Dr. Orhan YILMAZ
Yazar Ad 151 Doç. Dr. Orhan YILMAZ İnsanda iletişimin en önemli araçlarından biri olan ses, kişinin duygusal yapısını yansıtan bir olaydır. Yaş ilerledikçe tüm organlarda görülebilen yaşlanma konuşma
DetaylıYÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI ENGELLİLER DANIŞMA VE KOORDİNASYON YÖNETMELİĞİ (1) BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI ENGELLİLER DANIŞMA VE KOORDİNASYON YÖNETMELİĞİ (1) BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (Değişik:RG-14/2/2014-28913) (1) Bu Yönetmeliğin amacı; yükseköğrenim
DetaylıTEKNİK RESİM. Ders Notları: Mehmet Çevik Dokuz Eylül Üniversitesi. Görünüşler - 1
TEKNİK RESİM 2010 Ders Notları: Mehmet Çevik Dokuz Eylül Üniversitesi 2/25 Görünüşler Birinci İzdüşüm Metodu Üçüncüİzdüşüm Metodu İzdüşüm Sembolü Görünüşlerin Çizilmesi Görünüş Çıkarma Kuralları Tek Görünüşle
DetaylıTruncus (arteria) pulmonalis
1 Truncus (arteria) pulmonalis Truncus pulmonalis; sağ ventrikülden başlar, arter olarak ifade edilmesine karşın venöz kan taşır. Sağ ventriküldeki kanı akciğerlere taşır. Arcus aortae altında sağ (a.pulmonalis
DetaylıEt tipi hayvanların özel muayenesi ve seçimi
Et tipi hayvanların özel muayenesi ve seçimi akin@comu.edu.tr http://akin.houseofpala.com Et ırklarında vücut yapısı Et ırklarında iri, dolgun, uzunluk ve genişlik ölçüleri yönünden iyi gelişmiş vücut
DetaylıSİRKÜLER. 1.5-Adi ortaklığın malları, ortaklığın iştirak halinde mülkiyet konusu varlıklarıdır.
SAYI: 2013/03 KONU: ADİ ORTAKLIK, İŞ ORTAKLIĞI, KONSORSİYUM ANKARA,01.02.2013 SİRKÜLER Gelişen ve büyüyen ekonomilerde şirketler arasındaki ilişkiler de çok boyutlu hale gelmektedir. Bir işin yapılması
Detaylı