LAKTASYON-EMZ. Dr. Yunsur ÇEVİK Acil Tıp T p Uzmanı

Transkript

1 LAKTASYON-EMZ EMZİRME DÖNEMİNDE NDE ZEHİRLENMELER Dr. Yunsur ÇEVİK Acil Tıp T p Uzmanı

2 PLAN Anne sütüs Emzirme ve ilaç kullanımı Çeşitli ilaç grupları ve infanttaki etkileri Emziren annenin kullanmaması gereken ilaçlar lar Süt t veren ve ilaç kullanması gereken anne için i in tavsiye edilebilecek ilaçlar lar ve göz önüne ne alınmas nması gerekli hususlar

3 Anne SütüS Anne sütüs hazır, pratik bir besindir. Nutrisyonel,, immünolojik yararları vardır. r. Enfeksiyonlarına na karşı koruyucudur. Sindirimi bebek için i in en kolay besindir. Anne sütüs ile beslenen çocukların n daha zeki oldukları ispatlamış ıştır. Anne sütünde s beyin gelişimi imi için i in gerekli Taurin 40 kat fazladır. Emziren kadınlar nların çoğu u reçeteli eteli veya reçetesiz etesiz ilaç kullanmaya ihtiyaç duyar.

4 Laktasyon döneminde annelerin kullandığı ilaçlar lar

5 Emzirme ve İlaç Kullanımı Sütte bulunabilecek kimyasalların infantta hastalık k yapabilme ihtimali!!! Anne plazmasından süte s geçişi farmakokinetik faktörler belirler. Kimyasalların geçişini ini belirleyen en önemli faktörler; Moleküler ler ağıa ğırlığı, lipitte eriyebilirliği iyonizasyon derecesidir

6 Emzirme ve İlaç Kullanımı Heparin veya insülin gibi büyük b k moleküler ler ağıa ğırlıklı bileşikler, ikler, süte s geçemez emez. Lipitte eriyebilirlik; diffüzyon ve emzirilen sütte s ilacın n birikimi Anne sütüs plazmadan hafifçe e daha asidiktir. Yüksek süt/plazma s oranına na sahip ilaçlar lar süte s daha büyük k konsantrasyonlarda geçer. er. Genellikle anneye verilen ilaç dozunun yaklaşı şık %1-2 si süt s t aracılığı ığıyla infanta verilmiş olur.

7 Emzirme ve İlaç Kullanımı İnfant dozu=anne süt s konsantrasyonu*tüketilen ketilen miktar İnfantta ilacın n etkisi; infanttaki ilaç düzeyi ve infantın ilaçlara lara reseptör r duyarlılığı ığı İnfantlarda metabolizma ve klirens adultlara göre daha düşük, d absorbsiyon daha yüksektiry İlaçların n aşıa şırı birikimi ve abartılı sonuçlar.

8 Bebek Yaşı şına Göre G Rapor Edilen Vaka Sayısı

9 Antimikrobiyal İlaçlarlar Ampisilin Diyare Kandidiyazis sıklığında artış Herxheimer reaksiyonu Klindamisin siproflaksasin ve gentamisin Kanlı dışkılama Pseudomembranöz enterekolit Metronidazol Laktoz intoleransı Diyare Sülfatiazol Rash Klofazimin Deride diskolorasyon Dapson, nalidiksik asit ve sülfonamid Hemolitik anemi

10 Antikonvülzanlar ve Emzirme Antikonvülsan kullanan annelerin bebeklerinde, doğumdan hemen sonra ve bebek sütten s kesildikten sonra yoksunluk semptomları ortaya çıkar. Karbamazepin Emme zayıfl flığı Uykuya meyil Karaciğer disfonksiyonu, kolestatik sarılık Neonatal hiperbilirubinemi Valproik asit trombositopeni,, anemi, hematüri

11 Antikonvülzanlar ve Emzirme Fenitoin ve fenobarbital Methemoglobinemi Bebeğin emme refleksini inhibe eder. epilepsi nedeniyle fenobarbital kullanan bir annenin bebeğinin öldüğü raporlandı.. Yapılan otopside çocuğun un kanında nda toksik dozda fenobarbital bulundu. Antikonvülsan kullanan ve emziren 42 annede yapılan çalışmada; bebeklerde kusma, emmede yetersizlik, zayıf f kilo alımı saptanmış ıştır.

12 Antidepresanlar ve Emzirme Fluoksetin Şiddetli letarji Ajitasyon Kolik ve diğer gastrointestinal semptomlar Buspiron nöbet benzeri aktivite siyanoz Citolopram Uyku sıkınts ntısı Uyuşuklukukluk Beslenme yetersizliği Kilo almada azalma Nefazodon Uyuşuklukukluk Letarji Zayıf f beslenme Vücut sıcakls caklığında azalma

13 Antipsikotikler ve Emzirme Klorpromazin Sedasyon Gelişimsel imsel skorlarda azalma Haloperidol Gelişimsel imsel skorlarda azalma Klozapin Agranülositoz uyuşuklukukluk

14 Opioidler ve Emzirme Alfa 1 asit glikoproteini çocuklarda azdır. İnfantlarda kan beyin bariyeri tam olarak gelişmemi memiştir. Meperidin Sedasyonda artma oryantasyon bozukluğu uyanıklılığın n azalması Siyanoz Apne Bradikardi KodeinKodein Sedasyonda artma (%19) MetadonMetadon Bir vakada şüpheli ölüm m raporlanmış ıştır.

15 Diğer SSS Ajanları ve Emzirme Uzun etkili ve lipit çözünürl rlüğü yüksek benzodiazepinler (diazepam gibi ) ) kısa k etkili ve aktif metaboliti olmayanlara (oxazepam( oxazepam, lorazepem gibi ) ) göre g daha ciddi tabloların ortaya çıkmasına neden olur. Diazepam Sedasyon Kiloda azalma Letarji EEG de sedasyon belirtileri

16 NSAİD D ve Emzirme Aspirin: artrit için in günde g 3,9 gr aspirin kullanan anne tarafından emzirilen bebekte metabolik asidoz, trombositopeni, G-6-P P DH eksikliği i olan bebeklerde fenasetin ile kombinasyonu hemoliz yapabilir. Naproksen: Akut kanamaya bağlı anemi İndometazin: Nöbet yaptığı söyleniyordu. Ancak yeni yapılan çalışmalarda bu ilacın n böyle b bir etkisinin olmadığı vurgulanmaktadır. r. İbuprofen: kısa yarı ömürlü,, süte s az miktarlarda geçer, er, ve çok az toksik olduğundan undan bebeklerde yan etkiye neden olmaz.

17 Kardiyak ilaçlar lar ve Emzirme Çoğunluğu u böbrekler b brekler yoluyla itrah edilmektedir. Bebeklerde böbrekler b brekler immatür olduğundan undan bu tür r ilaçlar lar bebekte toksik dozlara çıkabilir Atenolol Beta blokaj belirtileri Letarji Acebutolol Beta blokaj belirtileri Propranolol Uykuya meyillilik

18 Oral Kontraseptifler ve Emzirme Bebekte göğüste g büyümeb Annenin süt s t miktarında %19 a a varan azalma Norgestrol içeren preparatlarda baş ve vücut ağıa ğılığında azalma Medroksiprogesteron içeren preparatların kız infantlarda pubik kıllanma yaptığı gösterilmiştirtir

19 Antihistaminik ve Dekonjestanlar Etafedrin Uykuda huzursuzluk İrritabilite Pseudoefedrin Kolik semptomlar İrritabilite Uyuşuklukukluk Süt üretiminde supresyon (prolaktin seviyesinde azalma ve göğüs g kapillerlerindeki vazospazma bağlı)

20 Gastrointestinal İlaçlarlar Senna Diyare Meselamin Diyare sıklığında artma

21

22 Emzirme Süresince S Kontrendike Olan İlaç ve Toksinler Bromokriptin Siklofosfamid Siklosporin Doksorubisin Metotreksat Ergotamin Lityum Fenindion Amfetamin Kokain Fensiklidin Eroin marijiuana nikotin Laktasyonun baskılanmas lanması İmmün supresyon,, büyüme b veya karsinogenezle ilişkili bilinmeyen etkiler Kusma, diyare,, nöbetn Hipnotik ve siyanotik infant Artmış protrombin veya PTT İrritabilite,, zayıf f uyku paterni İrritabilite,, kusma, diyare,, titreme, nöbetn Güçlü halüsunojen etki Titreme, kusma, zayıf f beslenme motor gelişme geriliği Kusma, diyare, taşikardi ikardi,, huzursuzluk süt s üretiminde

23 Emzirirken Dikkatle Kullanılmas lması İlaç Aspirin Clemastin 5-ASA Atenolol Acetebutolol Fenobarbital Primidon Muhtemel etki Gereken İlaçlarlar Metabolik asidoz,platelet disfonksiyonu, rash Uyuşukluk, ukluk, irritabilite,, iştahsi tahsızlık, yüksek y sesle ağlama, a meningismus Diyare (1 vaka) Siyanoz,, hipotansiyon, bradikardi Hipotansiyon, bradikardi, takipne Sedasyon, methemoglobülinemi linemi, fenobarbital içeren sütten s kestikten sonra infantil spazm Sedasyon,, beslenme problemleri Sulfapiridin Sülfasalazin Sarılık k veya glukoz 6-PD eksikliği i ve prematürlerde rlerde dikkat Kanlı diyare

24 Bilinen Etkilerine Rağmen Emzirirken kullanımı uygun olan ilaçlar lar ve maddeler İlaç Etanol Bendroflumethiazid Bromid Kafein Danthron Dapson Dexbrufeniramin Estradiol İndometazin İyot Bebekteki Semptom ve Bulgular Büyük k dozlar: süt s t salgılama lama refleksini baskılar. İnfantta; uyuşukluk, ukluk, terleme, derin uyku, büyümeb me-gelişme geriliği Süt t salgılamada lamada azalma Rash,, zayıfl flık, ağlamana lamanın n yokluğu İrritabilite,, zayıf f uyku paterni,, etkisi dozdan bağı ğımsız Artmış barsak aktiviteleri Bebeğin idrarında sülfanamid saptanması İrrtabilite,, zayıf f uyku paterni Yoksunluk sendromu, vajinal kanama Nöbet Guatr, bebek derisinde iyot kokusu

25 Bilinen Etkilerine Rağmen Emzirirken kullanımı uygun olan ilaçlar lar İlaç İsoniazid Metaprilon Morfin Nalidiksik asit Nitrofurantoin Fenitoin Teofilin Kontraseptif tab. Karbimazol Bebekteki Semptom ve Bulgular Bebekte asetil metaboliti salgılanm lanmıştır r ancak hepatotoksisite rapor edilmemiştir. Uyuşukluk ukluk Bebek ölçülebilir kan konsantrasyonuna sahip olabilir. G6PDH eksikliği i olan bebekte hemoliz G6PDH eksikliği i olan bebekte hemoliz Methemoglobülinemi linemi irritabilite Nadiren meme büyümesi, b süt s üretimi ve protein içerii eriği azalır guatr

26 Emzirme Üzerine Yiyecek ve Çevresel Faktörlerin Etkisi Faktörler Aspartame Çikolata (theobromine) Fava beans (fasülye çeşidi) Hexachlorobenzen Kurşun un Civa Polychlorinated biphenyls Silikon Tetrakloretilen Vejetaryen diyet Etkiler Annede veya bebekte fenilketonüri varsa dikkat. Anne tarafından yüksek y miktarlarda alınırsa bebekte irritabilite,, barsak aktivitelerinde artış meydana gelir. G6PDH eksikliği i olan bebekte hemoliz Deri kızark zarıklığı, diyare,, kusma, koyu idrar, nörotoksisite, ölüm Norotoksisite Sinir gelişimine imine olumsuz etki Dayanıks ksızlık, maske yüzy Özofagus da dismotilite Tıkanma sarılığı ığı,, koyu idrar. B 12 vitamini eksikliği

27 Geçici Olarak Sütten S Kesme Gerektiren Radyoaktif Bileşikler ikler Radyoaktif madde Copper64 Sütteki Mevcut Radyoaktiflik Süresi 50 saat Gallium67 İndium111 Iyodin123 İyodin125 İyodin131 Iodine131 Radyoaktif sodyum Tecnesyum99m 2 hafta 20 saat 36 saat 12 güng 2-14 güng Tiroide kanseri tedavisinde kullanılırsa yüksek y radyoaktiflik bebeğe maruziyeti uzatabilir. 96 saat 15 saat - 3 gün g

28 Emzirme döneminde d seçilecek ilaçlar lar İlaç kategorisi Analjezik ilaçlar Antikoagulanlar Antidepresanlar Antiepileptikler Antihistaminikler Antimikrobiyal ilaçlar b-adrenerjik antagonistler Endokrin ilaçlar glukokortikoidler Seçilecek ilaç ve ilaç grupları Asetaminofen, ibuprofen, flurbiprofen, ketorolak, mefenamik asit, morfin, sumatriptan Warfarin, asenokumarol, heparin (reguler and düşük moleküler ağırlıklı) Sertralin ve TCA lar Karbamazepin, fenitoin, valproik asit Loratadin, ancak diğerleri de verilebilir Penisilinler, sefalosporinler, aminoglikozidler, makrolidler Labetolol, propranolol, ayrıca ACE inhibitörleri ve Ca kanal blokerleri de güvenli Propiltiourasil, insulin, levotiroksin Prednizon ve prednizolon

29 Süt t Vermesi Gereken Anneye İlaç Reçete ete Edilmeden Önce Göz G Önünde nde Tutulması Gereken Hususlar 1. Gerçekten ekten ilaç tedavisi gerekli mi? İlaç vermenin zorunlu olduğu u durumlarda, obstetrisyen, perinatolog, neonatolog, pediatrist ve toksikolog işbirliği sağlanmal lanmalıdır. 2. En güvenli g ilaç seçilmelidir. Örneğin analjezik olarak ibuprofen seçilebilir. 3. Bir ilacın n bebekte mevcut risk olasılığı ığı varsa; bu ilaç verilmeden önce emzirilen bebeğin kan konsantrasyonundaki ölçümler göz g önünde nde tutulmalıdır. 4. Emzirilen bebekteki ilaç maruziyeti bebeğin uyku periyodu uzun olduğundan undan dolayı,, ilaç anneye emzirmeden hemen önce yada hemen sonra uygulanarak minimalize edilebilir.

30 Sabrınız İçin Teşekk ekkürler Yemek vakti