EKONOMİ BAKANLIĞI EKONOMİK GÖRÜNÜM

Transkript

1 EKONOMİ BAKANLIĞI EKONOMİK GÖRÜNÜM Güncelleme Tarihi: 24/02/2016

2 A- MAKROEKONOMİK GÖRÜNÜM. 3 B- DIŞ TİCARETİN GÖRÜNÜMÜ. 20 1) MAL TİCARETİ ) HİZMETLER TİCARETİ. 33 C- YATIRIM ORTAMI, YABANCI SERMAYE ve TEŞVİK.. 39 D- SERBEST BÖLGELER 48 E- İKİLİ, BÖLGESEL, ÇOKLU ve ÇOK TARAFLI TİCARET

3 A- MAKROEKONOMİK GÖRÜNÜM 3

4 Uluslararası Kuruluşların Büyüme Tahminleri Bazı Ülke-Ülke Gruplarına İlişkin Büyüme Tahminleri (%) IMF OECD DB Dünya Türkiye Avro Bölgesi ABD Brezilya Rusya Hindistan ÇHC ,1 3,8 1,5 2,5-3,8-3,7 7,3 6, ,4 3,2 1,7 2,6-3,5-1,0 7,5 6, ,0 3,1 1,5 2,4-3,8-4,0 7,4 6, ,0 3,4 1,4 2,0-4,0-0,4 7,4 6, ,4 4,2 1,5 2,5-3,7-3,8 7,3 6, ,9 3,5 1,7 2,7-2,5-0,7 7,8 6,7 Kaynak: IMF, OECD, Dünya Bankası Türkiye ekonomisi 2014 yılında %2,9 oranında büyümüştür. IMF, Türkiye nin 2015 yılında %3,8 düzeyinde, 2016 yılında %3,2 oranında büyüyeceğini tahmin etmektedir. 4

5 Dünya Ticaretine İlişkin Tahminler IMF DTÖ Yıllar Mal Ticaretine İlişkin Tahminler (%) İhracat Gelişmiş Ekonomiler Yükselen Ekonomiler Gelişmiş Ekonomiler İthalat Yükselen Ekonomiler Dünya Ticaret Hacmi ,8 3,5 3,7 1,5 2, ,1 4,6 4,0 4,3 3, ,0 2,4 3,1 2,5 2, ,9 3,8 3,2 5,2 3,9 Kaynak: IMF ve DTÖ IMF tahminine göre, dünya toplam mal ve hizmet ticareti hacmi 2015 ve 2016 yıllarında sırasıyla %2,6 ve %3,4 oranında artacaktır. DTÖ tahminine göre, dünya toplam mal ve hizmet ticareti hacmi 2015 ve 2016 yıllarında sırasıyla %2,8 ve %3,9 oranında artacaktır. 5

6 En Büyük 20 Ekonomi (SGP-Cari) Kaynak: IMF 2014 yılı itibarıyla Türkiye Dünya nın 18., Avrupa nın 7. büyük ekonomisidir. 6

7 Orta Vadeli Program Hedefleri GSYH (Milyar TL, Cari Fiyatlarla) Kişi Başına Milli Gelir (GSYH, $)** GSYH Büyümesi 4,0 4,5 5,0 5,0 İşsizlik Oranı (%) 10,2 10,2 9,9 9,6 Seyahat Gelirleri (Milyar $) ,4 31,8 Cari İşlemler Dengesi (Milyar $) -31,7-28,6-29,3-29,9 Cari İşlemler Dengesi / GSYH (%) -4,4-3,9-3,7-3,5 **Satınalma Gücü Paritesine Göre Orta Vadeli Program, Kalkınma Bakanlığı dönemini kapsayan Orta Vadeli Programın temel amacı; makroekonomik istikrarın korunduğu, cari açık ve enflasyonun aşamalı olarak düşürüldüğü bir ortamda yapısal reformlar yoluyla büyümeyi artırmak ve daha kapsayıcı hale getirmektir. 7

8 Başlıca Bölgeler ve Ülkeler İtibariyle GSYH Gelişmeleri (2014) Kaynak: TÜİK ve IMF 2013 yılında %4,2 oranında büyüyen Türkiye ekonomisi, 2014 yılında %2,9 büyümüştür. 8

9 Dönemler İtibarıyla Büyüme Oranları 12,0 10,0 8,0 9,4 8,4 6,9 9,2 8,8 6,0 4,0 2,0 5,3 4,7 0,7 2,1 4,2 2,9 2,5 3,8 4,0 0,0-2, I 2015-II 2015-III -4,0-6,0-4,8 Kaynak: TÜİK döneminde yıllık ortalama büyüme oranı %4,7 olmuştur yılında Türkiye ekonomisi %2,9 oranında büyümüştür yılının ilk 3 çeyreğinde Türkiye sırasıyla %2,5, %3,8 ve %4 lük performans sergileyerek beklentilerin üzerinde büyümüştür yılı ilk 9 ayı için ise, Türkiye ekonomisi %3,4 büyümüştür. 9

10 Kişi Başına Düşen GSYH Kaynak: TÜİK Kişi başına gayri safi yurt içi hasıla, 2014 yılında, 2002 yılına göre yaklaşık 3 kat artarak dolardan dolara yükselmiştir. Satın alma gücü paritesine göre ise kişi başına gayri safi milli gelir, 19 bin doları aşmıştır. 10

11 Kapasite Kullanım Oranı (%) Kaynak: TCMB 2016 Şubat ayında, İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı; bir önceki aya göre 1,4 puan azalırken; geçen yılın aynı ayına göre 0,7 puan artmış ve %73,5 seviyesinde gerçekleşmiştir. 11

12 Sanayi Üretim Endeksi (2010=100) Kaynak: TÜİK Sanayi üretim endeksi, 2015 Aralık ayında 136,0 (2010=100) olmuş, bir önceki yılın aynı ayına göre %4,2 oranında artış göstermiştir. 12

13 Satınalma Yöneticileri Endeksi(PMI) Kaynak: Markit Economics PMI değeri, 2016 Ocak ayında 50,9 olarak bir önceki aydaki değerin (52,2) altında fakat sınır değerinin üzerinde gerçekleşmiştir. 13

14 Enflasyon (Bir Önceki Yılın Aynı Ayına Göre) 80, , ,0 50, , , ,0 10,0 0 0,0-20 Kaynak: TÜİK 2016 Ocak ayında, önceki yılın aynı ayına göre, TÜFE de %9,6 oranında, Yİ- ÜFE de ise %5,9 oranında artış gerçekleşmiştir. 14

15 İstihdam-İşsizlik Kaynak: TÜİK 2015 Kasım döneminde işsizlik oranı % 10,5, iken; mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı ise %10,4 düzeyinde gerçekleşmiştir. Mevsimsellikten arındırılmış işsizlik oranı, 2015 Kasım ayında Avro Bölgesi nde %10,5 ve AB(28) ülkelerinde %9,1 olarak gerçekleşmiştir. Ülkelerin mevcut en güncel verileri karşılaştırıldığında, Türkiye nin işsizlik oranı 6 AB üyesinden daha düşük seyretmektedir. Türkiye; Rusya, Almanya, İngiltere ve Fransa dan sonra Avrupa daki 5. büyük işgücüne sahip ülkedir. (2014, Economist Intelligence Unit) 15

16 Türkiye-CDS ( ) Kaynak: Bloomberg * CDS primi yükseldikçe, algılanan risk düzeyi artmaktadır. 16

17 Merkezi Yönetim Bütçe Açığı / GSYH (%) Kaynak: Eurostat, T.C. Maliye Bakanlığı Türkiye nin merkezi yönetim bütçe açığının GSYH ye oranı 2014 yılında %1,3 olarak 23 AB ülkesinden daha iyi konumda gerçekleşmiş ve %3 olan Maastricht kriterini gerçekleştirmiştir. Merkezi yönetim bütçesi 2016 yılı Ocak döneminde 4,2 milyar TL fazla vermiştir. 17

18 AB Tanımlı Kamu Borcu / GSYH (%) Kaynak: Eurostat, T.C. Hazine Müsteşarlığı Türkiye nin AB tanımlı borç oranı, 2014 yılında, Maastricht kriteri olan %60 ın oldukça altında, %33,5 düzeyinde gerçekleşmiştir. Türkiye, 25 AB ülkesinden daha iyi performans göstermiştir. 18

19 Ödemeler Dengesi Kaynak: TCMB 19

20 B- DIŞ TİCARETİN GÖRÜNÜMÜ 20

21 I) MAL TİCARETİ 21

22 Mal Ticareti Hedefleri (Milyar Dolar) * 2017* 2018* 2023** İhracat 157,6 143,9 155,5 175,8 201,4 500 İthalat 242,2 207,2 210,7 243,1 273,2 625 D.T. Hacmi 399,8 351,1 366,2 418,9 474, D.T. Dengesi -84,5-63,3-55,2-67,2-71,8-125 İhracat/İthalat (%) 65,1 69,5 73,8 72,3 73,7 80 Gerçekleşme, TÜİK *Beklenti (Orta Vadeli Program, Kalkınma Bakanlığı ) **2023 İhracat Stratejisi 22

23 Türkiye'nin Küresel Mal İhracatındaki Payı Türkiye nin dünya mal ihracatındaki payı 2014 yılında %0,83 düzeyindedir. 23

24 Türkiye'nin Küresel Mal İthalatındaki Payı Türkiye nin dünya mal ithalatındaki payı 2014 yılında %1,27 düzeyindedir. 24

25 Dış Ticaretin Gelişimi Yıllık (Milyar $) Değişim (%) 2014/ İhracat Enerji İhracatı* Altın İhracatı İthalat Enerji İthalatı* Altın İthalatı Dış Ticaret Hacmi Dış Ticaret Dengesi Enerji Dışı Denge İhracat / İthalat (%) * Enerji, 27. fasıla karşılık gelmektedir. Kaynak: 2015 te, 2014 yılının aynı dönemine kıyasla; İhracat %8,7 oranında, ithalat ise %14,4 oranında azalış kaydetmiştir. Dış ticaret açığı %25,2 lik azalışla 63,3 milyar dolara gerilemiştir. 25

26 İhracatın Aylık Gelişimi Aylara Göre İhracat ve İthalat, Milyar Dolar 2015 yılının Aralık ayında, 2014 yılının aynı ayına göre, ihracat %11,1 azalarak 11,8 milyar dolar, ithalat ise %17,5 azalarak 18 milyar dolar olmuştur. 26

27 Geniş Ekonomik Grupların Sınıflaması (BEC) İHRACAT İHRACAT (Milyon $) Yatırım malları , ,4 10,7 Ara mallar , ,9 47,6 Tüketim malları , ,1 41,1 Diğerleri , ,0 0,6 TOPLAM , ,7 100 İTHALAT Aralık Yıllık Değ. (%) Değ. (%) Pay % Aralık Yıllık Değ. (%) İTHALAT (Milyon $) Değ. (%) Yatırım malları , ,1 16,8 Ara mallar , ,9 69,2 Tüketim malları , ,4 13,8 Diğerleri , ,0 0,2 TOPLAM , ,4 100 Kaynak: TÜİK Pay % 27

28 Başlıca İhraç Ürünleri (Ocak-Aralık) Milyon Dolar İHRACAT İTHALAT DENGE DEĞ. % * Sıra Fasıl Dönemsel (Ocak-Aralık) / Motorlu kara taşıtları vb. aksam ve parçaları , Nükleer reaktörler, kazan; makina ve cihazlar, aletler, parçaları , İnci, kıymetli taş ve metal mamulleri, madeni para , Örme giyim eşyası ve aksesuarları , Elektrikli makina ve cihazlar, aksam ve parçaları , Demir ve çelik , Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarları , Demir veya çelikten eşya , Plastik ve plastikten mamul eşya , Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve müstahsalları, mumlar ,1 Liste Toplamı ,5 Toplam ,7 * Değişim 2015 ihracata göredir. Kaynak: TÜİK 28

29 Başlıca İthal Ürünleri (Ocak-Aralık) Milyon Dolar İTHALAT İHRACAT DENGE DEĞ. % * Sıra Fasıl Dönemsel (Ocak-Aralık) / Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve müstahsalları, mumlar , Nükleer reaktörler, kazan; makina ve cihazlar, aletler, parçaları , Elektrikli makina ve cihazlar, aksam ve parçaları , Motorlu kara taşıtları vb. aksam ve parçaları , Demir ve çelik , Plastik ve plastikten mamul eşya , Organik kimyasal ürünler , Optik, fotoğraf, sinema, ölçü, kontrol, ayar cihazları, tıbbi alet , Eczacılık ürünleri , İnci, kıymetli taş ve metal mamulleri, madeni para ,5 Liste Toplamı ,4 Toplam ,4 * Değişim 2015 ithalata göredir. Kaynak: TÜİK 29

30 İhracat ve İthalatta İlk Beş Ülke ( 2015) İhracatımızda İlk 5 Ülke (% Pay) İthalatımızda İlk 5 Ülke (% Pay) Kaynak: TÜİK 30

31 İhracatın Bölgesel Dağılımı ARALIK Yıllık Milyon Dolar 2014 % Pay 2015 % Pay % Değişim 2014 % Pay 2015 % Pay % Değişim A- AVRUPA BİRLİĞİ ÜLKELERİ (28) , ,0 1, , ,5-6,5 B- TÜRKİYE SERBEST BÖLGELERİ 196 1, ,4-14, , ,3-16,0 C- DİĞER ÜLKELER , ,6-19, , ,2-10,2 1- DİĞER AVRUPA 941 7, ,3-21, , ,8-6,8 2- AFRİKA , ,2-3, , ,7-9,3 Kuzey Afrika 871 6, ,0-5, , ,9-12,5 Diğer Afrika 366 2, ,2 3, , ,7-1,6 3- AMERİKA 999 7, ,9-18, , ,4-8,5 Kuzey Amerika 791 6, ,5-18, , ,9-3,0 Orta Amerika ve Karayip 91 0,7 55 0,5-39, , ,6-9,5 Güney Amerika 118 0, ,0-2, , ,9-29,3 4- ASYA , ,7-24, , ,8-11,8 Yakın ve Ortadoğu , ,3-27, , ,6-12,1 Diğer Asya , ,4-13, , ,2-11,0 5- AVUSTRALYA VE YENİ ZELANDA 57 0,4 59 0,5 2, , ,4 3,3 6- DİĞER ÜLKE ve BÖLGELER 15 0,1 7 0,1-52, , ,1-54,0 GENEL TOPLAM , ,0-11, , ,0-8,7 Kaynak: TÜİK 31

32 İthalatın Bölgesel Dağılımı Milyon Dolar ARALIK Yıllık 2014 % Pay 2015 % Pay % Değişim 2014 % Pay 2015 % Pay % Değişim A- AVRUPA BİRLİĞİ ÜLKELERİ (28) , ,4-13, , ,0-11,4 B- TÜRKİYE SERBEST BÖLGELERİ 96 0,4 99 0,5 3, , ,6-2,7 C- DİĞER ÜLKELER , ,1-20, , ,4-16,3 1- DİĞER AVRUPA , ,0-24, , ,6-22,7 2- AFRİKA 575 2, ,5-22, , ,5-14,1 Kuzey Afrika 309 1, ,5-11, , ,5-12,5 Diğer Afrika 266 1, ,0-35, , ,0-16,3 3- AMERİKA , ,0-16, , ,1-11,3 Kuzey Amerika , ,7-16, , ,8-12,9 Orta Amerika ve Karayip 105 0,5 78 0,4-26, , ,5-7,5 Güney Amerika 379 1, ,8-13, , ,8-6,9 4- ASYA , ,7-15, , ,3-12,7 Yakın ve Ortadoğu , ,1-31, , ,6-33,7 Diğer Asya , ,7-11, , ,7-5,0 5- AVUSTRALYA VE YENİ ZELANDA 159 0,7 49 0,3-69, , ,3-4,6 6- DİĞER ÜLKE ve BÖLGELER , ,6-32, , ,7-28,1 GENEL TOPLAM , ,0-17, , ,0-14,4 Kaynak: TÜİK 32

33 2) HİZMETLER TİCARETİ 33

34 Hizmetler Sektörüne İlişkin Hedefler 34

35 Türkiye'nin Küresel Hizmet İhracatındaki Payı (%) Kaynak: DTÖ Türkiye nin 2014 yılı küresel hizmet ihracatındaki payı %1,03 düzeyindedir. 35

36 Türkiye'nin Küresel Hizmet İthalatındaki Payı (%) Kaynak: DTÖ Türkiye nin 2014 yılı küresel hizmet ithalatındaki payı %0,49 düzeyindedir. 36

37 Ödemeler Dengesi-Hizmet Kalemleri (Milyon ABD $) Değişim (%) Hizmetler Geliri ,5 Taşımacılık Geliri ,4 Seyahat Geliri ,9 İnşaat Hizmetleri Geliri ,5 Sigorta Hizmetleri Geliri ,7 Finansal Hizmetler Geliri ,1 Diğer Ticari Hizmetler Geliri ,3 Resmi Hizmetler Geliri ,0 Diğer Hizmetler Geliri ,1 (Milyon ABD $) Değişim (%) Hizmetler Gideri ,5 Taşımacılık Gideri ,0 Seyahat Gideri ,8 İnşaat Hizmetleri Gideri ,0 Sigorta Hizmetleri Gideri ,2 Finansal Hizmetler Gideri ,5 Diğer Ticari Hizmetler Gideri ,2 Resmi Hizmetler Gideri ,5 Diğer Hizmetler Gideri ,8 Kaynak: TCMB 37

38 Yurt Dışında Müteahhitlik Hizmetleri Yıl Proje Sayısı Ülke Sayısı Proje Bedeli (Milyon $) Kümülatif Proje Bedeli (Milyon $) Ort. Proje Bedeli (Milyon $) Ocak sonu itibariyle Sektörün ekonomiye katkıları: Döviz girdisi, ihracata katkı, istihdama katkı, teknoloji transferi, makine parkına etki, dışa açılma sürecine etki Dünyanın en büyük 250 müteahhitlik şirketi listesindeki firmalardan, 2015 yılında 42 si Türk firmasıdır. Türkiye, bu bakımdan Çin den sonra 2. sırada yer almaktadır. 38

39 C- YATIRIM ORTAMI YABANCI SERMAYE ve TEŞVİK 39

40 Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması 94 ülke ile imzalanan ve 75 adedi yürürlüğe giren YKTK Anlaşmaları ile; Taraf ülkeler arasındaki uluslararası doğrudan yatırımların artmasını teşvik etmek, Karşılıklılık ilkesi çerçevesinde; uluslararası doğrudan yatırımların doğrudan ve dolaylı kamulaştırmalara karşı uluslararası hukuk çerçevesinde korunmasını sağlamak, Ev sahibi ülkenin yabancı yatırımcılara ve bunların yatırımlarına milli muamele ve en çok kayırılan ulus muamelesi ne tabi olarak adil ve eşit bir muamelede bulunmasını güvence altına almak, Yabancı yatırımcıların elde ettiği karların ve diğer gelirlerin gecikme olmaksızın transfer edilmesini güvence altına almak, Yabancı yatırımcı ile ev sahibi devlet arasında çıkan uyuşmazlıklarda uluslararası tahkim seçeneğini çözüm yolu olarak sunmaktır. 40

41 Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları ABD; Almanya; Arnavutluk; Avusturya; Avusturya (Revize); Azerbaycan; BAE; Bahreyn; Bangladeş; Belçika; Beyaz Rusya; Bosna Hersek; Bulgaristan; Cezayir; Çek Cumhuriyeti; Çin Halk Cumhuriyeti; Danimarka; Endonezya; Estonya; Etiyopya; Fas; Finlandiya; Fransa; Güney Afrika; Güney Kore; Gürcistan; Hindistan; Hırvatistan; Hollanda; İngiltere; İran; İrlanda; İspanya; İsrail; İsveç; İtalya; Japonya; Katar; Kazakistan; Kırgızistan; Kuveyt; K.K.T.C.; Letonya; Litvanya; Lübnan; Lüksemburg; Macaristan; Makedonya; Malezya; Mısır; Moğolistan; Moldova; Norveç; Özbekistan; Pakistan; Polonya; Portekiz; Romanya; Rusya; S. Arabistan; S. Arabistan (Hava Taşıma); Sırbistan-Karadağ; Singapur; Slovakya; Slovenya; Suriye; Sudan; Tacikistan; Tayland; Tunus; Türkmenistan; Ukrayna; Umman; Ürdün; Yemen; Yunanistan 41

42 Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kaynak: TCMB döneminde 14,6 milyar ABD doları olan doğrudan yabancı yatırım tutarı, döneminde 148,75 milyar ABD dolarına ulaşmıştır yılında doğrudan yabancı yatırım tutarı bir önceki yıla göre %32,4 artarak 16,6 milyar ABD doları olmuştur. 42

43 Yurt Dışına Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kaynak: TCMB Türk yatırımcıların yurtdışında gerçekleştirdiği doğrudan yatırımların toplamı, 2003 ten bugüne kadar 33,2 milyar ABD dolarına ulaşmıştır yılında yurt dışına yaptığımız doğrudan yatırımlar 5,1 milyar ABD doları olmuştur. 43

44 Yabancı Yatırımların Sektörlere Göre Dağılımı (Milyon $) TARIM SEKTÖRÜ SINAÎ SEKTÖRLER Madencilik ve Taşocakçılığı İmalat Elektrik, Gaz, Buhar ve Sıcak Su Üretimi ve Dağıtımı Hizmetler Sektörü TOPLAM Kaynak: TCMB 44

45 Yabancı Yatırımların Ülkelere Göre Dağılımı Milyon Dolar İspanya ABD Lüksemburg Hollanda Azerbaycan Belçika Rusya İngiltere Çin Almanya Japonya Katar Malezya İtalya Fransa İsviçre Birleşik Arap Emirlikleri Yunanistan Avusturya Güney Kore LİSTE TOPLAMI TOPLAM Kaynak: TCMB Ödemeler Dengesi İstatistikleri 45

46 Yeni Teşvik Sistemi YENİ TEŞVİK SİSTEMİ Genel Teşvik Uygulamaları Bölgesel Teşvik Uygulamaları Büyük Ölçekli Yatırımların Teşviki Stratejik Yatırımların Teşviki KDV İstisnası Gümrük Vergisi Muafiyeti KDV İstisnası Gümrük Vergisi Muafiyeti Vergi İndirimi Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği Yatırım Yeri Tahsisi Faiz Desteği KDV İstisnası Gümrük Vergisi Muafiyeti Vergi İndirimi Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği Yatırım Yeri Tahsisi KDV İstisnası Gümrük Vergisi Muafiyeti Vergi İndirimi Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği Yatırım Yeri Tahsisi Faiz Desteği KDV İadesi 46

47 Teşvik Uygulama Belge Adedi Sabit Yatırım Tutarı (Milyon TL) Öngörülen İstihdam (Kişi) Toplam Toplam Toplam BELGE ADEDİ 1. Bölge 2. Bölge 3. Bölge 4. Bölge 5. Bölge 6. Bölge Muhtelif TOPLAM Kaynak: Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü 47

48 D- SERBEST BÖLGELER 48

49 Serbest Bölgelerin Sağladığı Avantajlar Üretici Kullanıcılar için Vergi Avantajlarından Yararlanma İmkânı Orta ve Uzun Vadede Geleceği Planlayabilme İmkânı Kâr Transferi İmkânı Ticaret Kolaylığı İmkânı Gümrük Vergisi Prosedüründen Arındırılmış Ticari Faaliyet İmkânı AB ve Gümrük Birliği Kriterlerinin Gerektirdiği Serbest Dolaşım Belgelerinin Temini İmkânı Eşitlik Prensibi Zaman Kısıtlaması Bulunmaması Pazar İhtiyaçlarına ve Şartlarına Göre Serbestçe Belirlenecek Ticari Faaliyet İmkânı Gerçekçi Bir Enflasyon Muhasebesi İmkânı Yerli ve Yabancı Tüm Pazarlara Erişim İmkânı Azaltılmış Bürokratik Prosedür ve Dinamik İşletme Yönetimi Stratejik Avantaj Her Türlü Ticari ve Sınai Faaliyete Uygun ve Ucuz Altyapı İmkânı Tedarik Zinciri İmkânlarından Yararlanma Kolaylığı 49

50 Serbest Bölgeler Serbest bölgelerin 2015 yılı istihdam kapasitesi kişi olup, 2014 yılına göre % 1,19 oranında artış göstermiştir. 50

51 Serbest Bölgelerin Ticaret Hareketleri Milyon Dolar Yurtiçinden Bölgelere Bölgelerden Yurtdışına Yurtdışından Bölgelere Bölgelerden Yurtiçine TOPLAM TİCARET HACMİ Kaynak: Serbest Bölgeler, Yurt Dışı Yatırım ve Hizmetler Genel Müdürlüğü 2015 yılı itibariyle serbest bölgelerde ticaret hacmi 20 milyar 291 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. 51

52 Serbest Bölgelerde Sektörel Yoğunlaşma İstanbul AHL Hizmetler ve yazılım Antalya Yat inşası, medikal aletler Kocaeli Gemi inşası Avrupa Hazır giyim Mersin Hazır giyim Bursa Otomotiv alt endüstrileri İzmir Deri TÜBİTAK-MAM Ar-Ge faaliyetleri Adana-Yumurtalık Gemi tamir ve bakımı Kaynak: Serbest Bölgeler, Yurt Dışı Yatırım ve Hizmetler Genel Müdürlüğü 52

53 E- İKİLİ, BÖLGESEL, ÇOKLU ve ÇOK TARAFLI TİCARET 53

54 Ticari İlişkiler İkili Ticari İlişkiler Avrupa, Asya-Pasifik, Avrasya, Orta Doğu ve Kuzey Afrika, Sahra Altı Afrika, Amerika Bölgesel ve Çoklu Ticari İlişkiler AB, EİT, D8, KEİ, İİT, İSEDAK Çok Taraflı Ticari İlişkiler DTÖ, OECD, G20 54

55 1. EFTA (Norveç, İsviçre, İzlanda, Liechtenstein) 2. İsrail 3. Makedonya 4. Bosna Hersek 5. Filistin 6. Tunus 7. Fas 8. Suriye** 9. Mısır 10. Arnavutluk 11. Gürcistan 12. Karadağ 13. Sırbistan 14. Şili 15. Ürdün 16. Güney Kore 17. Morityus 18. Lübnan* 19. Kosova* 20. Malezya 21. Moldova* 22. Faroe Adaları* 23.Singapur* STA Ülkeleri (*) İç Onay Sürecinde (**) Askıda 55

56 STA Ülkeleri (Devam Eden Müzakereler) 1. Gana* 2. Ukrayna 3. Kolombiya 4. Ekvador 5. Kongo Demokratik Cumhuriyeti 6. Kamerun 7. Seyşeller 8. Körfez İşbirliği Konseyi 9. Libya 10. MERCOSUR 11. Japonya 12. Peru 13. Meksika * Müzakere süreci tamamlanmıştır. 56

57 Hizmet Ticareti Anlaşması (TISA) Çok Taraflı Ticari İlişkiler Doha Kalkınma Turu müzakerelerinin kesintiye uğraması ve hizmetler alanında rekabetçi ülkelerin iddialı bir anlaşma hedeflemeleri nedeniyle Hizmetler ticaretinin %70 ini oluşturan katılımcılar arasında serbesti düzeyini büyük ölçüde arttıracak bir anlaşma olan TISA müzakereleri Türkiye nin katılımıyla devam etmektedir. Tarım Dışı Ürünlerde Pazara Giriş (NAMA) Toplam dünya mal ihracatının yaklaşık %90 ını oluşturan DTÖ Tarım Anlaşması kapsamı dışında kalan ürünlerde (sanayi ürünleri + yakıt + madencilik ürünleri + balık ve balıkçılık ürünleri + ormancılık ürünleri) tarife ve tarife dışı engellerin azaltılarak ticaretin bu ürünlerde daha fazla serbestleştirilmesi hedeflenmektedir. G-20 Dönem Başkanlığı ABD, Almanya, Arjantin, Avrupa Birliği Avustralya, Brezilya, Çin, Endonezya, Fransa, Güney Afrika, Güney Kore, Hindistan, İngiltere, İtalya, Japonya, Kanada, Meksika, Rusya, Suudi Arabistan ve Türkiye den oluşan G-20 ülkeleri, dünya ekonomisinin yaklaşık %90 ını; dünya ticaretinin %80 ini ve dünya nüfusunun üçte ikisini temsil etmektedir. G 20, dönem başkanlığı her sene bir üye ülke tarafından yürütülmektedir. G-20 dönem başkanlığı 2015 yılında Türkiye tarafından üstlenilmiştir. 57

58 İhracatın Ülke Gruplarına Göre Dağılımı (Milyon $) % % Pay % % Pay Değişim (2014) Değişim (2015) AB ,7 43, ,5 44,5 Bağımsız Devletler Topluluğu ,7 9, ,3 7,3 Avrupa Serbest Ticaret Bölgesi ,4 2, ,4 4,3 Ekonomik İşbirliği Teşkilatı ,5 7, ,3 6,7 İslam İşbirliği Teşkilatı ,5 30, ,0 29,7 Karadeniz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı ,3 12, ,8 10,1 Serbest Ticaret Anlaşması Yapılan Ülkeler** ,1 11, ,9 14,1 OECD Ülkeleri ,6 48, ,7 52,4 Türk Cumhuriyetleri ,9 4, ,5 3,7 Genel Toplam , ,7 100,0 **Henüz STA ları yürürlüğe girmeyen Lübnan ve Kosova hariç Kaynak: TÜİK 2015 yılında 2014 yılına göre, EFTA Ülkeleri ne ihracat seçilen özel bölgeler içerisinde yıllık bazda en hızlı artışı yaşayarak %63,4 oranında artmıştır. 58

59 Yurt Dışı Teşkilatı Halihazırda 110 ülke 160 Merkez ve 4 ofiste 143 Ticaret Müşaviri/Ataşesi görev yapmaktadır. 59

60 GEORGETOWN AMERİKA Buenos Aires New York Karakas Sao Paulo Mexico City Şikago Ottava Toronto Santiago Miami Vaşington San Francisco Houston Seattle Los Angeles AFRİKA Abuja Kahire Addis Ababa Nairobi Akra Pretoria Cezayir Rabat Dakar Trablus Darüsselam Tunus Hartum Kazablanka İskenderiye ASYA Astana Aşkabat Bangkok Bişkek Cakarta Duşanbe Hanoi İslamabad Kabil Kuala Lumpur Manila Pekin Seul Singapur AB DTÖ OECD Atina Bakü Belgrad Berlin Bern Bratislava Brüksel Budapeşte Bükreş Dublin Helsinki Kiev Kişinev Kopenhag Lahey Lizbon Lefkoşa Taşkent Tokyo Ulan Bator Yeni Delhi Almatı Guangzhou Hong Kong Karaçi Mumbai Şangay Georgetown AVRUPA/KAFKASYA Londra Lubliyana Madrid Minsk Moskova Oslo Paris Podgorica Prag Priştine Roma Saraybosna Sofya Stokholm Tiflis Tiran Üsküp Varşova Viyana Zagreb Barselona Batum Düsseldorf Hamburg Hannover Kazan Marsilya Milano Münih Novorossisk Odessa Rotterdam Selanik St. Petersburg Stutgart Birmingham Krasnodar Novosibirsk Yekaterinbur g Abu Dhabi Amman Bağdat Beyrut Doha Kuveyt Manama ORTA DOĞU Muskat Riyad Sana Şam Tahran Tel Aviv Basra Cidde Dubai Erbil Halep Kudüs Musul Tebriz EKONOMİ BAKANLIĞI YURT DIŞI TEŞKİLATI AVUSTRALYA Sidney Melbourne Daimi Temsilci Yardımcılığı Ticaret Müşavirliği Ticaret Ataşeliği İrtibat Büroları 60