GECE İDRAR KAÇIRMA. Dr İbrahim Gökce Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Pendik E.A.H. Çocuk Nefrolojisi Bilim Dalı

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "GECE İDRAR KAÇIRMA. Dr İbrahim Gökce Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Pendik E.A.H. Çocuk Nefrolojisi Bilim Dalı"

Transkript

1 GECE İDRAR KAÇIRMA Dr İbrahim Gökce Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Pendik E.A.H. Çocuk Nefrolojisi Bilim Dalı 3. Marmara Pediatri Kongresi,20 Şubat 2016

2 İdrar ve Dışkı Kontrolü İdrar ve Dışkı Kontrolünün Gelişim Süreci Gece dışkı kontrolü Gündüz dışkı kontrolü Gündüz idrar kontrolü Gece idrar kontrolü

3 İşeme Kontrolünün Gelişimi 6 ay-1 yıl arası İşeme sıklığı 10-15/gün 1-5 yaş arası İşeme sıklığı 6-10/ gün 5 yaşından büyükler İşeme sıklığı 4-7 / gün

4 İşeme Kontrolünün Gelişimi 1-2 yaş arası Mesane dolgunluğu algılanır, çişi geldiğini, ya da yapmakta olduğunu söyler 2-3 yaş arası İşemenin inhibe edilebilmesi İşemenin başlatılabilmesi Sosyal olarak uygun ortam bulana kadar beklemeyi, bulduğunda işemenin gerçekleştirilmesini bu dönemde öğrenir. Erişkin tip işemeye başlamanın ilk devresidir.

5 İşeme Kontrolünün Gelişimi 3-4 yaş arası Fonksiyonel depolamada artış Eksternal üretral sfinkterin matürasyonu Mesane-sfinkter üzerinde istemli kontrolün sağlanması Sosyal, davranışsal öğrenme ve tuvalet eğitiminin etkisi önemlidir Çocukların %85 i bu yaşlarda erişkin tip mesane kontrol yeteneğini kazanır (kontinans) önemlidir. 5 yaşından büyükler Erişkin tip işeme

6 İnkontinans Sürekli inkontinans Aralıklı inkontinans Tüm yaş grupları Gündüz inkontinans Gece inkontinans = enuresis (nokturna) International Children s Continence Society (ICSS) Uluslararası Çocuk Kontinans Derneği 5 yaş ve büyük 6

7 Organik bir rahatsızlığı olmayan 5 yaşından büyük bir çocukta en az 3 ay süreyle haftada 2 veya daha fazla istemsiz olarak ortaya çıkan okul ya da sosyal yaşantı ile ilgili sıkıntı nedeni olan gündüz ya da gece uyku sırasında yatağını veya elbiselerini ıslatmak American Psychiatric Association s DSM-IV (Diagnostic and Statical Manuel Of Mental Disorders,Fourth Edition) ENÜRESİS

8 Çocuklarda nokturnal enüresis prevalansı Yıllık %15 oranında azalma %15-20 % 5 %

9 Çocuklarda nokturnal enüresis prevalansı Erkek çocuklarda yaklaşık 2 kat daha sık Ergenlik döneminde cinsiyet yönünden eşitlenir Düşük sosyoekonomik gruplarda, Eğitim düzeyinin düşük olduğu aileler ve kurumlarda yaşayanlarda Psikososyol stres altındaki ve sosyal yönden olumsuz durumdaki çocuklarda daha sık

10 Tanımlar Nokturi: Gece idrar yapmak için kalkmak Nokturnal poliüri: 12 yaş altında gece idrar miktarının beklenen mesane kapasitesinin (BMK) %130 undan fazla olması BMK: 30+ [yaş(yıl) X 30]ml 12 yaş üzerinde BMK: 390ml

11 Mesane kapasitesi X İşeme volümü Fonksiyonel mesane kapasitesi (FMK) X Maksimum işeme volümü (işeme günlüğünden çıkarılan*) Maksimum İşeme Volümü, Beklenen Mesane Kapasitesi ile karşılaştırılabilir * genellikle sabahki ilk idrar çünkü normal çocuklarda gece mesane kapasitesi gündüze göre daha fazla

12 Tanımlar Monosemptomatik Enüresis Sıkışma İnkontinans Artmış/ azalmış idrar sıklığı İşemeyi geciktirme İdrar tutma manevraları Kesik kesik idrar yapma YOK

13 Tanımlar - MEN - Doğduğundan beri idrar kaçırıyor Primer Nokturnal Enuresis % 80 - Daha önce kuru dönemi oldu (>6 ay) Sekonder Nokturnal Enuresis % 20 Emosyonel stress ailenin bölünmesi,ev değiştirme anne, babadan ayrı kalma kardeş doğumu, kazalar Organik nedenler

14 Monosemptomatik Nokturnal Enürezis (MNE) Normal insan fizyolojisi ve maturasyonu idrar kaçırmamaya yönelik işler Gece ADH artar % 50 azalmış gece idrar üretimi Gece artmış mesane kapasitesi

15 Monosemptomatik Nokturnal Enürezis (MNE) Fizyopatoloji Uyanma bozukluğu Artmış gece idrar üretimi Genetik faktörler Nörofizyolojik maturasyonun gecikmesi Düşük mesane kapasitesi

16

17 Uyanma bozukluğu Uyanma eşiği yüksek Mesane doluluğunu algılamada maturasyonel gecikme Uyarılara rağmen uyanmada zorlanma Bir uyku bozukluğu değil Uyuma paterni normal fakat uyanmada zorlanma Derin uyku değil, uykunun her aşamasında olabilir. Neveus (2003): çok derin uykuya eşlik eden zor uyanma Hunsballe(2000): EEG analizi uykuda çok derin/ uyanma bozuk Brooks (2003) uyanmaya karşılık verme zor

18 Uykusu ağır mı? Top patlasa duymuyor, zorla kaldırıyorum Enuretik çocukların uyku paterni normal ancak uykuları daha ağırdır Uyandırma çabaları enüretiklerde %9, kontrollerde % 39.7 başarılı?????

19 Artmış gece idrar üretimi Noktürnal ADH salınımında azalma ( matürasyonel gecikme?? ) Artmış sıvı alımı Artmış solüt atılımı Gecede 1 den fazla kaçırma

20 Plasma Vasopressininin Diurnal Salınımı (p-avp) Son yapılan çalışmalarda normal ve EN sı olan çocuklar arasında ADH salınımı açısından fark yok Mesane distansiyonu ADH salınımını arttırır, mesane boşalması azaltır, ADH azalması bir neden mi? Yoksa sonuç mu?

21 İdrar üretim miktarı İdrar osmolalitesi Gece idrar miktarında normal çocuklarda % 50 azalma olur

22 Düşük gece-mesane kapasitesi Nadiren tek başına bir etken Genelde sadece gece mesane kapasitesi (FMK) düşük Birincil bir etken mi? Noktürnal poliüri veya detrusor inst. nin bir sonucu mu? Uyanma bozukluğunun sebebi?? Gecede 1 den fazla kaçırma olasılığı daha sık Enüretik çocukların %30 unda gündüz normal iken, gece detrusor instabilitesi görülür %30-90 ında gündüz bulguları olmamasına karşın gün içi detrusor instabilitesi görülür Gündüz kısıtlı sıvı alımı, düşük hacimli sıklığı az işeme!!!

23 Beklenen Mesane Kapasitesi Yaşla birlikte artış gösterir BMK (ml)= [ yaş(yıl) + 1 ] x 30 BMK(ml) = [ yaş(yıl) x 30] + 30 Enüretiklerde MK si normal gece FMK si ise düşüktür

24 MNE Nokturnal poliüri Dolu mesane Azalmış gece mesane kapasitesi Uyanıyor mu? Evet Noktüri Hayır Enüresis

25 Monosemptomatik Nokturnal Enürezis (MNE) psikiyatrist gözüyle DSM-IV: Dışa atım bozukluğu ICD: Duygusal ve davranışsal bozukluklar Yaş sınırı 4 Psikiyatrik bozukluk olasılığı daha yüksek Benlik saygıları düşük, tedavi ile düzelme

26 Psikososyal nedenler tuvalet eğitimi Tuvalet eğitimine 1,5 2,5 yaş arasında başlanmalı Tuvalet eğitimine erken başlama Tuvalet eğitimine 2,5 yaşından sonra başlanması Katı tuvalet eğitimi Anne-babanın uygunsuz ve kayıtsız tutumları Uzun süre alt bezi kullanılması EN için zemin hazırlayabilir

27 Psikososyal nedenler zorlu yaşam olayları Özellikle sekonder EN için risk faktörüdür Aile düzenindeki önemli değişiklikler kayıplar, ölümler, ayrılıklar, geçimsizlikler, boşanma, hastalıklar ya da okulda başarısızlıklar anksiyete EN Kardeş doğumu regresyon ya da kardeşe duyulan saldırgan duyguların ifadesi EN Geç yaşta başlayan gece işemelerinin çoğunlukla nedeni fiziksel ya da cinsel istismardır

28 Öyküde araştırılması gereken noktalar Başlangıç zamanı? 6 aylık kuru kalma dönemi? Diğer organik bozukluklara ait yakınmalar? İlaç kullanımı? Üriner sistem enfeksiyonu belirtileri? (yanma, kötü kokulu idrar,renk değişikliği) Geçirilmiş üriner sistem enfeksiyonu? Ailede böbrek taşı ve idiyopatik hiperkalsiüri öyküsü? Gelişim basamakları?

29 Ayrıntılı Öykü İdrarı geldiğinde sıkışıyor mu? Tuvalete gidene kadar külotuna kaçırıyor mu? Alt üriner sistem anormalliği düşündürecek yakınmaların varlığı? Günde kaç kez idrar yapıyor, miktarı nasıl? Sıklığı? Gecede kaç kez ıslak? Uyandırılınca kaçırıyor mu? İdrar akımı nasıl? Her enüretik çocukta idrar akımı gözlenmelidir

30 Ayrıntılı Öykü Günde ne kadar sıvı alıyor, örn. kaç bardak? -Gece şiddetli susama hissi, uykudan uyanma ve su içme Her enüretik çocuğun 24 saatte aldığı sıvı miktarı ve dağılımı belirlenmelidir.

31 Ayrıntılı Öykü Kabızlık var mı? Dışkı kaçırıyor mu? Üriner ve Gastrointestinal sistemler: ortak anatomik bölgede ortak embriyolojik kökenden ortak inervasyona sahip sistemlerdir Her enuretik çocuk eliminasyon disfonksiyonu açısından değerlendirilmelidir.

32 Ayrıntılı Öykü Uyku apnesi? Gece horlaması? Uyanma güçlüğü? Detaylı uyku anamnezi Zorlu yaşam olayları? (Kardeş doğumu, okula başlama, taşınma, ayrılık ) Her enuretik çocuk emosyonel stres oluşturabilecek olaylar açısından sorgulanmalıdır

33 Ayrıntılı Öykü Aile bireylerinde gece idrar kaçırma öyküsü var mı? Enuretik anne-babanın çocuklarında enuresis sıklığı daha fazladır (% 44-% 77)

34 Genetik Faktörler Anne-baba % 77 Tek ebeveyn % 44 Ebeveynde yok % 15 Monozigot ikizlerde (%65-70) insidans, dizigot ikizlerden (%35-40) 2 kat fazla Kromozom 13 (ENUR1), 5, 8, 11,12, 22

35 Fizik Muayene Büyüme, gelişmesi nasıl? Boy, tartı Persantilde Genito üriner muayene bulguları nasıl? Böbrekler palpe ediliyor mu? Glob vesikal var mı? Dış genital anomali var mı? (epispadias, bifid klitoris, ektopik üreter, labial füzyon...) İdrar akımı nasıl? (kesik-kesik, zayıf)

36 Fizik Muayene Nörolojik muayene bulguları nasıl? Orta hat defekti var mı? ( lipom, dermal sinus...) Anal refleks nasıl? Yürüme bozukluğu var mı? Ayak deformitesi var mı? Duyu muayenesi nasıl?

37 Fizik Muayene A) Küçük Lipom B) Vasküler malformasyon C) Kıllanma D) Gamze E) Anormal gluteal yarık A C E B D

38 Fizik Muayene Gluteal yarık yok Sakral agenezi

39 - Yalnız geceleri kaçırıyor - Sıkışma, damlatma, poliuri yok - İdrarını fışkırtarak ve kesintisiz yapıyor - Bakteriüri yok - Kabızlık, enkopresis yok - Ailede gece idrar kaçırma öyküsü var - Genito üriner sistem muayenesi normal - Nörolojik muayenesi normal Monosemptomatik noktürnal enürezis (Primer)

40 Laboratuar tetkikleri Tam idrar tahlili/idrar kültürü (densite, nitrit, lökosit esteraz, glikozüri) 24 saatlik sıvı alımı-idrar miktarı Üriner USG Organik bozukluk şüphesi yoksa başka teste gerek yok Serum üre, Cr, elektrolitler VCUG/IVP, DMSA MR Ürodinami

41

42 İdrar miktar-sıklık takip formu 7 yaş, erkek Saat Çıkardığı idrar miktarı Sıkışma hissi Altını ıslatma 01.00?(155) X Toplam 890 En az 2 gün İdeali 1 hafta

43 Takvimdeki maksimum idrar hacmi:170 ml Gündüz hiç idrar kaçırmamış Hiç sıkışması olmamış Poliürisi yok Beklenen mesane kapasitesi: (yaş+1) x 30 (7+1) x 30 = 240 ml Maksimum idrar hacmi (FMK) düşük?

44 Aldığı sıvı miktarı Saatler sonrası Toplam Aldığı sıvı miktarı 300 ml 350 ml 500 (2 Cola) 1150 ml Alması gereken sıvı (22 kg) = 1540 ml * Az sıvı almış * Sıvının büyük bölümünü akşam üzeri almış

45 Monosemptomatik Nokturnal Enüresis Tedavisi EN özellikle 8 yaşından sonra davranım bozukluğu ve anksiyete bozukluğu gelişimi açısından risk faktörüdür Erken dönemlerde tedavi edilmesi ÖNEMLİDİR

46 Monosemptomatik Nokturnal Enüresis Tedavisi Tedavi öncesi eğitim ve öneriler Destekleyici tedavi Motivasyon ve davranış tedavisi Mesane sfinkter egzersizleri Alarm tedavisi veya uyandırma Farmakolojik tedavi

47 Enüreziste tedavi başarısı Semptomlarda iyileşme İdrar kaçırılan gece sayısının % 50 azalması Tedavi Ardışık 14 gün boyunca kuru yada 3 aylık süre boyunca 1 ya da 2 gece idrar kaçırma İdrar yapmak için kendiliğinden uyanma

48 Tedavi öncesi Eğitim ve öneriler Alt ıslatma çok sıktır, bu çocuğun veya ailenin suçu değildir, çocuk cezalandırılmamalıdır Aile çocuğu suçluyor, cezalandırıyor veya ondan utanıyor ise öncelikle ebeveynler bu tutumlarından vazgeçmeli Ailenin tedaviden beklentisi belirlenmelidir Tedavinin uzun sürebileceği, kısa sürede sonuç alınamayabileceği ve tekrarlama ihtimali konusunda bilgi verilmelidir Çocuğun ve ailenin motivasyonu çok önemlidir Çocuk hazır değilse tedaviye başlanmaması da düşünülmelidir Tedavi bireyselleştirilmeli, tedavi kararı ve başlama zamanı çocuk ve aile ile birlikte belirlenmelidir Tedaviye başlama zamanı genelde okula başlama yaşıdır, 5 yaşından önce önerilmemektedir, 8 yaşından sonra ise öncelikli olarak düşünülmelidir

49 Destekleyici Tedavi Tedavide birinci basamak Motivasyon ve davranış tedavisi Çocuğun kuru kalması özendirilmeli Kendine olan güven ve inancın arttırılması, tedavisinin sorumluluğunu üzerine alması sağlanmalı Ebeveynler çocuğa moral desteği vermeli, iyileşeceği yönünde cesaretlendirmeli Hekimin çocuğa karşı olumlu tutum ve güven telkin etmesi Tedavide cezanın asla yeri yoktur

50 Destekleyici Tedavi Tedavide birinci basamak Motivasyon ve davranış tedavisi Kayıt tutma ve ödüllendirme; Motivasyon tekniğinde çocuktan bir takvim tutması, her güne kuru yada ıslak anlamında bir işaret koyması beklenir (yazıyla veya güneş yağmur bulut işareti). İşaret kesinlikle çocuk tarafından konmalıdır. Bunun amacı motivasyon yanı sıra çocuğun tedaviye katılması ve sorumluluk almasıdır. Haftalık kontroller ile kuru günler çok ise çocuk ödüllendirilir (öneri ve kanıt düzeyi 1b). Duygusal içeriği olan ödüller (aferin denmesi, kucaklama, başını okşama, başarısını abartma) oyuncak gibi somut ödüllerden daha etkilidir

51 Destekleyici Tedavi Motivasyon ve davranış tedavisi Sıvı alımının düzenlenmesi, yatmadan 2 saat önce sıvı alımı (özellikle kafeinli-şekerli-gazlı içecekler) ve tuzlu gıdalar kısıtlanmalıdır Yatmadan önce mesanenin boşaltılması, Uyuduktan 1-2 saat sonra TAM uyandırılarak tuvaletini yapması Bez bağlanmaması Tuvalete ulaşımın kolaylaştırılması Sabah temizliğinin birlikte yapılması

52 Destekleyici Tedavi Mesane eğitim egzersizleri Her gün belli zamanda, genellikle sabahları veya okuldan sonra, çocuğun fazla miktarda sıvı içmesi ve idrar yapmayı mümkün olduğu kadar ertelemesi istenir. Atılan volüm haftada birkaç defa ölçülür. Amaç, yeteri kadar idrarı tutabilen bir mesane kapasitesine ulaşmaktır. Bu yöntem tek başına veya sfinkter eğitim eksersizleri ile birlikte %30 ile %35 çocukta başarılıdır.

53 Destekleyici Tedavi Sfinkter Eğitim Eksersizleri Çocuktan gündüz idrarını yaparken birçok defa aniden kesmesi ve tekrar yapması istenir. Bu teknik sfinkter kaslarının tonusunü artırabileceği gibi çocuğun idrar yapma kontrolünün farkında olmasını da sağlar. Bu yöntemi daha çok 9 yaşından büyük çocukların uygulayabildikleri anlaşılmıştır.

54 Destekleyici Tedavi 5-8 yaş arası çocuklar Destekleyici aile Hazır, motive bir çocuk Sabır ve zaman gerektirir. Tam başarı %25, belirgin iyileşme >%70 Tek başına yeterli olmadığı durumlarda diğer tedavi yöntemleri ile birlikte uygulandığında başarıyı arttırdığı gösterilmiştir.

55 Özgün Tedavi 5-8 yaş arası çocuklar Destekleyici tedavi Uyanma güçlüğü Alarm Noktürnal poliüri Desmoprssin FMK düşük Alarm TMK düşük veya detrusor instabilitesi Antikolinerjikler

56 Alarm Tedavisi - koşullandırma Etkinliği kanıtlanmış bir tedavidir (öneri ve kanıt düzeyi 1a) 1. aşama: Alarm çalınca refleks olarak işeme durur 2. aşama: alarm çalmadan çocuk koşullanarak uyanır Çocuk uyanmalı, tuvalete götürülmelidir, alarmı kapatıp tekrar uyumasına izin verilmemelidir. Motive aile ve çocuk Uyanma probleminin en iyi tedavisi Amaç Gece FMK ni arttırmaktır haftada etkin, tam düzelme %70, relaps %20-30 Eğer ödül sistemi eklenirse başarı % 98

57 Ailelerin %10-30 u tedaviyi tamamlayamamaktadır Aile içi sorunlar Anne anksiyetesinin yüksek olması Ailenin/çocuğun enürezis konusunda kayıtsız olması Ailenin eğitim ve sosyoekonomik düzeyinin düşük olması Alarm Tedavisi

58 Alarm Tedavisi Uzun ve kısa dönemde etkin Uygulaması zor Özveri gerekiyor Başarısızlığın en önemli nedeni uyumsuzluk Tedaviye yanıt 6-8 hafta sonra değerlendirilir 6-8 hafta sonra; Çocuk gece kuru kalmaya başladıktan sonra (14 gün ardışık) en az 3 hafta daha devam edilmelidir Başarı oranı tedavi süresiyle ilişkilidir, cevapsızlarda tedavi 4-6 ay devam edilebilir

59 Alarm tedavisinde dikkat edilecek noktalar! Kalkıp alarmı kapamalı tuvalete gitmeli giysisini, çarşaflarını değiştirmeli alarmı tekrar kurmalı Çocuğun yanına koşmalı alarmın çocuk tarafından kapatılmasını sağlamalı giysi çarşaf değişimine yardım etmeli ödüllendirmeli

60 Enüresis alarmı Klasik tip Alarm-clock Ultrasonik alarm

61 Alarm tedavisi hangi çocuklarda başarısız olur?? Küçük çocuklar Tedaviyi tam kabullenmeyen aileler Sosyal, psikolojik baskılar Bir gecede birden fazla işeme!!!

62 Farmakolojik Tedavi desmopressin trisiklik antidepresanlar antikolinerjikler diğer ajanlar

63 Farmakolojik tedaviyi ne zaman seçelim? Hızlı etki istendiğinde Kısa süreli kuru kalma gereksinimi gece bir arkadaşta kalma, kamp yapma ya da diğer sosyal aktiviteler Alarm tedavisinin başarısızlığı Alarm tedavisinin kullanılamaması

64 Desmopressin (DDAVP) Sentetik vasopressin analogudur; Böbrek toplayıcı kanalında su emilimini artırır MSS de işeme merkezindeki mesane kasılmasını uyaran nöronları regüle eder Iwasaki, Urology 2004

65 Desmopressin tedavisi Hızlı etkin Akut etki istendiği durumlarda çok yararlıdır Kanıta dayalı etkin bir tedavi yöntemidir (1a) Minör yan etki Pahalı Tedavi sırasında kuru kalma oranı % ay kullanılır, tedavi bırakıldığında relaps oranı yüksektir >%80

66 Desmopressin tedavisi Nokturnal poliürisi olan olgular (gece idrar miktarının beklenen mesane kapasitesinin %130 dan fazla olması) ve gecede birden fazla kaçıranlarda Normal mesane kapasitesi olanlar (maksimum işeme hacminin beklenen mesane kapasitesinin %70 den fazla olması) Gündüz semptomları olmayan Haftalık ıslatma sayısı az Aile öyküsü pozitif olanlar

67 Desmopressin tedavisi İlk çalışmalar 1970 lerde FDA onayı 1990 yılında Yatmadan yarım - bir saat önce alınır, Etki süresi: 6-12 saat İlaç dozu yaşa göre değişmez Akşam yemeğinden itibaren sıvı kısıtlaması İntranazal formu artık EN da kullanılmamaktadır 0.1 mg 0.2 mg 10 mg/0.1 ml (bir püskürtme) Dil altı 120 mg

68 Maksimum doz 360 mcg dır Relaps olursa tekrar etkin doza geçilir

69 Desmopressin tedavisinin yan etkileri Nazal iritasyon * Burun kanaması * Karın ağrısı Bulantı Baş ağrısı Hiponatremik konvülziyon* Bilinç değişiklikleri (su zehirlenmesi) Yan etki görülme sıklığı 100 hasta başına 7.1 olaydır Glazener, Cochrane Review 2000

70 Alarm + desmopressin Tek başına alarmdan daha etkili Alarm + DDAVP 76% ( relapse 15 % ) Alarm 46%?????? ( relapse 19 % ) Bradburry 1997

71 Antikolinerjikler Oksibutinin Tolterodine Propiverine

72 Oksibutinin Antikolinerjik ve antispazmodiktir İnhibe edilemeyen detrusor kasılmalarını engeller Monosemptomatik noktürnal enüreziste genellikle etkisizdir Polisemptomatik noktürnal enüreziste yararlı olabilir Özellikle bir gecede 2 den fazla kaçırması olan hastalarda daha yararlı Kombinasyon tedavisi olarak kullanılabilir, genellikle desmopressin ile Tahmaz, Urol Int 2000

73 Oksibutinin MNE de; Alarm veya DDAVP ye dirençli hastalarda geceki fonksiyonel mesane kapasitesi az ve /veya sadece geceleri detrüsör aşırı aktivitesi varsa Antikolinerjikler kullanılabilir Doz mg /kg/gün 2-3 dozda (5mg tabl,5mg/ölçek) Yan etkiler Kabızlık Bulanık görme Deri döküntüsü Ağız kuruluğu Butler, 2002 / Lottmann 2002 / Yeung 2003

74 İlaç tedavi Seçeneklerinin Karşılaştırılması Özellik Desmopressin Antikolinerjik Trisiklik antidepresanlar Kanıta dayalı Evet Hayır Evet? Mekanizma Nokturnal poliüride azalma Mesane kapasitesini Detrusor aktivitesini Net değil Uyku üzerinde uyandırıcı etki Antikolinerjik etki Öneri 1.Basamak tedavi 2.Basamak Yada desmopressin ile kombinasyon 3. basamak? Sadece DEHB olanlarda Yan etkiler Su intoksikasyonu Kabızlık, ağız kuruluğu, flushing Uyku bozukluğu Kardiotoksik Ani ölüm, koma

75 MNE tedavi seçeneklerinin karşılaştırılması Enüresis alarmı Uyandırma İmipramin Desmopresin Tedavi başarısı Relaps sıklığı %70 %92 %10-60 %12-65 %10 %20 >%90 >%90 Risk yok yok ciddi az Maliyet USD - 5USD/ay USD/ay Pediatrics Review, 1997

76 Enüresis tedavisi Alarm Desmopressin USD melt-60 mcg (30 tb) TL melt-120mcg (30 tb) TL Imipramine tablet-25 mg 2 TL

77 Tedaviye yanıtsız olgular? Polisemptomatik enürezis? 1.basamak tedavinin uygunsuz kullanımı? Kabızlık? Kombinasyon tedavisi Alarm + Desmopressin Desmopressin+ Oksibutinin

78 Cochrane Database Syst Rev Jan 20;1:CD [Epub ahead of print] Tricyclic and related drugs for nocturnal enuresis in children. Caldwell PH 1, Sureshkumar P, Wong WC. OBJECTIVES: To assess the effects of tricyclic and related drugs compared with other interventions for treating children with enuresis. SEARCH METHODS: We searched the Cochrane Incontinence Group Specialised Trials Register (containing trials identified from the Cochrane Central Register of Controlled Trials (CENTRAL), MEDLINE, MEDLINE in process, ClinicalTrials.gov, WHO ICTRP and handsearching of journals and conference proceedings), on 30 November 2015, and reference lists of relevant articles. SELECTION CRITERIA: We included all randomised and quasi-randomised trials comparing a tricyclic or related drug with another intervention for treating enuresis. We also included combination therapies that included tricyclics. We excluded trials for treating daytime wetting. DATA COLLECTION AND ANALYSIS: Two review authors independently assessed the quality of the eligible trials, and extracted data. We settled differences by discussion with a third review author. Sixty-four trials met the inclusion criteria, involving 4071 children

79 Tricyclics are more effective than placebo, particularly for short-term outcomes. Most tricyclics did not have a sustained effect after ceasing treatment Imipramine combined with oxybutynin is also more effective than placebo Treatment outcomes between tricyclic and desmopressin were similar Treatment outcomes were mixed when tricyclic was compared with an anticholinergic. Imipramine was more effective than simple behavioural therapies imipramine was less effective than complex behavioural therapies Fewer wet nights for imipramine plus oxybutynin compared with imipramine monotherapy İmipramine combined with desmopressin was compared with imipramine monotherapy, there was no difference in outcomes imipramine plus desmopressin was compared with desmopressin monotherapy, the combination was more effective Tricyclics were less effective than alarms. Tricyclics combined with alarm therapy were not more effective than alarm monotherapy, Alarm therapy also had a more sustained effect after ceasing treatment AUTHORS' CONCLUSIONS: There was evidence that tricyclics are effective at reducing the number of wet nights during treatment, but do not have a sustained effect after treatment stops, with most children relapsing. In contrast, there was evidence that alarm therapy has better short- and longterm outcomes. There was some evidence that tricyclics combined with anticholinergics may be more effective that tricyclic monotherapy.

80 Yaşa GöreTedavi Seçeneklerinin Karşılaştırılması <8 yaş: bilgilendirme motivasyon-davranış tedavisi 8-12 yaş:alarm tedavisi intermitan desmopresin >12 yaş: alarm tedavisi + ilaç tedavisi (desmopresin)

81

82 Önerilebilecek tedavi stratejileri 1- Aileye alarm ve desmopressin tedavisinin olumlu ve olumsuz yönlerini anlatılması ve ilk seçeneğe ailenin karar vermesi 2-İşeme günlüğü yapılması (gündüz gece idrar miktarının ölçülmesi) Normal idrar hacmi /normal mesane kapasitesi alarm ya da desmopressin (aile kararı) Nokturnal poliüri Desmopressin tedavisi Fonksiyonel mesane kapasitesinde azalma / yüksek uyanma eşiği Alarm tedavisi

83

84

85

86 Enürezis çocuk>5 yaş Hayır İlintili sorunlar (Form1) Ürolojik sorular Üriner Enfeksiyonlar Kabızlık, enkoprezis Anormal sıvıtüketimi Davranış bozuklukları Monosemptomatik Enürezis Hasta ve aile ile görüşme yapılmalı Ayrıntili bilgi verilir. Olası nedenler açıklanır Tedavi seçenekleri anlatılır Hasta ve ebeveynin tedavi için motivasyonu sağlanır Evet İlk önce bu problemler tedavi edilmeli Sıvı tüketimi,işeme eğitimi, beslenme önerileri, İşeme günlüğü doldurtulması Ebeveyn ve hasta ile görüşülerek olguya göre tedavi verilir

87 Ebeveyn ve hasta ile görüşülerek olguya göre tedavi verilir Alarm Düzelme varsa alarm ile devam edilebilir *Takip 1. ay 6-8 haftalık dönemde düzelme yoksa Yeniden değerlendirilir. Desmopressin *Takip 1. ay Düzelme varsa desmopressin ile devam edilebilir Takip Ardışık 14 gün boyunca kuru kaldıysa, 6-8 haftalık tedavi sonrası kesilir 1 yıllık nüks açısından takip Monosemptomatik enürezis teyidi Tedavi değişikliği Düzelme yoksa alarm veya desmopressin kombinasyonu veya ikinci veya üçüncü basamak sağlık kuruluşlarına sevk Düzelme:Ya daha az ıslak, ya ıslatılangece sayısı az veya kuru Takip 3ay boyunca kuru kaldıysa doz azaltılarak kesilir 1 yıllık nüks açısından takip * 1 ay içinde tedaviye uyumun değerlendirilmesi

88 Sonuç olarak; Enuretiklerin çoğunda ayrıntılı bir öykü, fizik muayene ve idrar tahlili ile ayırıcı tanı yapılabilir. Sorun, çocuk ve aileyle uygun zaman ayrılarak tartışılmalı, beklentiler belirlenmelidir. (relaps, ilaç etki ve yan etkileri) Yaşa ve aileye uygun tedavi önerilmelidir. İlk tedavi davranış tedavisi olmalıdır, gerekiyorsa ilaç tedavisi de eklenmelidir.

89 Kaynaklar Türkiye Enüresis Klavuzu International Children s Continence Society -

90 Teşekkür Ederim

PRİMER NOKTURNAL ENUREZİS TEDAVİSİ

PRİMER NOKTURNAL ENUREZİS TEDAVİSİ PRİMER NOKTURNAL ENUREZİS TEDAVİSİ Doç. Dr. Selçuk Yücel Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji Anabilim Dalı Çocuk Ürolojisi Bilim Dalı Plan 1. Ne Zaman Tedavi? 2. Konzervatif Tedavi 3. Birincil Basamak

Detaylı

Enürezis. Dr. Ali Düzova Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları AD Çocuk Nefrolojisi Bilim Dalı

Enürezis. Dr. Ali Düzova Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları AD Çocuk Nefrolojisi Bilim Dalı Enürezis Dr. Ali Düzova Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları AD Çocuk Nefrolojisi Bilim Dalı 59. Milli Pediatri Kongresi, Antalya 06 Kasım 2015 Sunum planı Tanımlar Epidemiyoloji

Detaylı

Şeker Hastaları için Genel Sağlık Önerileri

Şeker Hastaları için Genel Sağlık Önerileri ÖNEMLİ! İlaçlarınızı düzenli kullanmanız çok önemlidir. Kilonuza dikkat ediniz. Ani bir kan şekeri düşmesi (hipoglisemi) durumuna karşı yanınızda her zaman birkaç adet şeker bulundurunuz. Mutlaka egzersiz

Detaylı

Kadın İdrar İnkontinansı. Dr. M.NURİ BODAKÇİ

Kadın İdrar İnkontinansı. Dr. M.NURİ BODAKÇİ Kadın İdrar İnkontinansı Dr. M.NURİ BODAKÇİ Genel populasyonun çoğunda özellikle kadınlarda ve yaşlılarda mesane disfonksiyonu vardır. ICS üriner inkontinansı; objektif olarak gösterilebilen ve sosyal

Detaylı

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Değerlendirme Notu Sayfa1

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Değerlendirme Notu Sayfa1 Sağlık Reformunun Sonuçları İtibariyle Değerlendirilmesi 26-03 - 2009 Tuncay TEKSÖZ Dr. Yalçın KAYA Kerem HELVACIOĞLU Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Türkiye 2004 yılından itibaren sağlık

Detaylı

Sürdürülebilir sosyal güvenli in önündeki zorluklar

Sürdürülebilir sosyal güvenli in önündeki zorluklar Sürdürülebilir sosyal güvenli in önündeki zorluklar Konular Geçmi ten önemli trendler Esneklik ve esnek güvence Bireyselcilik ve azalan dayan ma Silikle en toplum 2 Toplumsal: Daha az evlilik Daha fazla

Detaylı

İş Sağlığı İş Sağlığı nedir? Çağdaş İş Sağlığı anlayışı nedir?

İş Sağlığı İş Sağlığı nedir?    Çağdaş İş Sağlığı anlayışı nedir? İş Sağlığı İş sağlığı denilince, üretimi ve işyerini içine alan bir kavram düşünülmelidir. İşyerinde sağlıklı bir çalışma ortamı yoksa işçilerin sağlığından söz edilemez. İş Sağlığı nedir? Bütün çalışanların

Detaylı

Veri Toplama Yöntemleri. Prof.Dr.Besti Üstün

Veri Toplama Yöntemleri. Prof.Dr.Besti Üstün Veri Toplama Yöntemleri Prof.Dr.Besti Üstün 1 VERİ (DATA) Belirli amaçlar için toplanan bilgilere veri denir. Araştırmacının belirlediği probleme en uygun çözümü bulabilmesi uygun veri toplama yöntemi

Detaylı

KAVRAMLAR. Büyüme ve Gelişme. Büyüme. Büyüme ile Gelişme birbirlerinden farklı kavramlardır.

KAVRAMLAR. Büyüme ve Gelişme. Büyüme. Büyüme ile Gelişme birbirlerinden farklı kavramlardır. KAVRAMLAR Büyüme ve Gelişme Büyüme ile Gelişme birbirlerinden farklı kavramlardır. Büyüme Büyüme, bedende gerçekleşen ve boy uzamasında olduğu gibi sayısal (nicel) değişikliklerle ifade edilebilecek yapısal

Detaylı

Enürezis. Dr Salim Çalışkan

Enürezis. Dr Salim Çalışkan Enürezis Dr Salim Çalışkan MÖ 1550 Ebers papirüsleri ENOUREIN ENÜREZİS Sunum planı Tanım Epidemiyoloji Fizyopatoloji Tanı Tedavi TANIM Enürezis = Uykuda idrar kaçırma Monosemptomatik Enürezis Nokturna

Detaylı

Romatizmal Ateş ve Streptokok Enfeksiyonu Sonrası Gelişen Reaktif Artrit

Romatizmal Ateş ve Streptokok Enfeksiyonu Sonrası Gelişen Reaktif Artrit www.printo.it/pediatric-rheumatology/tr/intro Romatizmal Ateş ve Streptokok Enfeksiyonu Sonrası Gelişen Reaktif Artrit 2016 un türevi 1. ROMATİZMAL ATEŞ NEDİR? 1.1 Nedir? Romatizmal ateş, streptokok adı

Detaylı

EGZERSİZ REÇETESİNİN GENEL PRENSİPLERİ DOÇ.DR.MİTAT KOZ

EGZERSİZ REÇETESİNİN GENEL PRENSİPLERİ DOÇ.DR.MİTAT KOZ EGZERSİZ REÇETESİNİN GENEL PRENSİPLERİ DOÇ.DR.MİTAT KOZ EGZERSİZ REÇETESİ? Egzersiz reçetesi bireylere sistematik ve bireyselleştirilmiş fiziksel aktivite önerileri yapılmasıdır. EGZERSİZ REÇETESİNİN GENEL

Detaylı

Kent Hastanesi, Hepimizden Önce Çocuklarımızın Hastanesi!

Kent Hastanesi, Hepimizden Önce Çocuklarımızın Hastanesi! Kent Hastanesi, Hepimizden Önce Çocuklarımızın Hastanesi! www.kenthospital.com Kent Hastanesi, hepimizden önce çocuklarımızın hastanesi! Çünkü, çocuklarımız, hepimizin geleceği! Kuruluşumuzdan bu yana

Detaylı

EOZİNOFİLİK ÖZOFAJİT ANTALYA 2016 DR YÜKSEL ATEŞ BAYINDIR HASTANESİ ANKARA

EOZİNOFİLİK ÖZOFAJİT ANTALYA 2016 DR YÜKSEL ATEŞ BAYINDIR HASTANESİ ANKARA EOZİNOFİLİK ÖZOFAJİT ANTALYA 2016 DR YÜKSEL ATEŞ BAYINDIR HASTANESİ ANKARA 1. vaka S.P ERKEK 1982 DOĞUMLU YUTMA GÜÇLÜĞÜ ŞİKAYETİ MEVCUT DIŞ MERKEZDE YAPILAN ÖGD SONUCU SQUAMOZ HÜCRELİ CA TANISI ALMIŞ TEKRARLANAN

Detaylı

OTİZM NEDİR? becerilerinin oluşmasını etkileyen gelişim bozukluğudur.

OTİZM NEDİR? becerilerinin oluşmasını etkileyen gelişim bozukluğudur. OTİZM NEDİR? Otizm, sosyal ve iletişim Otizm, sosyal ve iletişim becerilerinin oluşmasını etkileyen gelişim bozukluğudur. GÖRÜLME SIKLIĞI Son verilere göre 110 çocuktan birini etkilediği kabul edilmektedir

Detaylı

DEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog

DEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog DEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog KONYA KARAMAN BÖLGESİ BOŞANMA ANALİZİ 22.07.2014 Tarihsel sürece bakıldığında kalkınma,

Detaylı

BİYOEŞDEĞERLİK ÇALIŞMALARINDA KLİNİK PROBLEMLERİN BİR KAÇ ÖZEL OLGUYLA KISA DEĞERLENDİRİLMESİ Prof.Dr.Aydin Erenmemişoğlu

BİYOEŞDEĞERLİK ÇALIŞMALARINDA KLİNİK PROBLEMLERİN BİR KAÇ ÖZEL OLGUYLA KISA DEĞERLENDİRİLMESİ Prof.Dr.Aydin Erenmemişoğlu BİYOEŞDEĞERLİK ÇALIŞMALARINDA KLİNİK PROBLEMLERİN BİR KAÇ ÖZEL OLGUYLA KISA DEĞERLENDİRİLMESİ Prof.Dr.Aydin Erenmemişoğlu 3.Klinik Farmakoloji Sempozyumu-TRABZON 24.10.2007 Klinik ilaç araştırmalarına

Detaylı

YETİŞKİNLER DİN EĞİTİMİ Akdeniz Müftülüğü

YETİŞKİNLER DİN EĞİTİMİ Akdeniz Müftülüğü YETİŞKİNLER DİN EĞİTİMİ Akdeniz Müftülüğü YETİŞKİNLER DİN EĞİTİMİNİN TANIMI Yetişkinler din eğitimi kavramını tanımlayabilmek için önce yetişkinler eğitimini tanımlayalım. En çok kullanılan ifade ile yaygın

Detaylı

Doç. Dr. Orhan YILMAZ

Doç. Dr. Orhan YILMAZ Yazar Ad 151 Doç. Dr. Orhan YILMAZ İnsanda iletişimin en önemli araçlarından biri olan ses, kişinin duygusal yapısını yansıtan bir olaydır. Yaş ilerledikçe tüm organlarda görülebilen yaşlanma konuşma

Detaylı

BEBEK VE ÇOCUK ÖLÜMLÜLÜĞÜ 9

BEBEK VE ÇOCUK ÖLÜMLÜLÜĞÜ 9 BEBEK VE ÇOCUK ÖLÜMLÜLÜĞÜ 9 Attila Hancıoğlu ve İlknur Yüksel Alyanak Sağlık programlarının izlenmesi, değerlendirilmesi ve ileriye yönelik politikaların belirlenmesi açısından neonatal, post-neonatal

Detaylı

29 Ocak 2015 Senato Sayı : 123 YÖNERGE

29 Ocak 2015 Senato Sayı : 123 YÖNERGE 29 Ocak 2015 Senato Sayı : 123 YÖNERGE GÜMÜġHANE ÜNĠVERSĠTESĠ EĞĠTĠM KOMĠSYONU YÖNERGESĠ BĠRĠNCĠ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak Amaç MADDE 1- (1) Bu yönergenin amacı, Eğitim Komisyonu nun yetki ve sorumluluklarına

Detaylı

Doç.Dr.Mehmet Emin Altundemir 1 Sakarya Akademik Dan man

Doç.Dr.Mehmet Emin Altundemir 1 Sakarya Akademik Dan man 214 EK M-ARALIK DÖNEM BANKA KRED LER E M ANKET Doç.Dr.Mehmet Emin Altundemir 1 Sakarya Akademik Dan man nin 214 y dördüncü çeyrek verileri, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas (TCMB) taraf ndan 9 Ocak 215

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. Etkin madde: Her saşe1200 mg asetilsistein içerir. Yardımcı maddeler: Beta karoten, aspartam, sorbitol ve portakal aroması içerir.

KULLANMA TALİMATI. Etkin madde: Her saşe1200 mg asetilsistein içerir. Yardımcı maddeler: Beta karoten, aspartam, sorbitol ve portakal aroması içerir. KULLANMA TALİMATI ASİST 1200 mg toz içeren saşe Ağızdan alınır. Etkin madde: Her saşe1200 mg asetilsistein içerir. Yardımcı maddeler: Beta karoten, aspartam, sorbitol ve portakal aroması içerir. Bu ilacı

Detaylı

Firmadaki Mevcut Öğrenme Faaliyetleri 2.2. Aşama

Firmadaki Mevcut Öğrenme Faaliyetleri 2.2. Aşama DE/11/LLP-LDV/TOI 147 420 Firmadaki Mevcut Öğrenme Faaliyetleri 2.2. Aşama 1. Adınız: 2. İşletmenin Adı: 3. Tarih: Evet Hayır Bilmiyorum 1. Mevcut işinizde mesleki eğitim fırsatlarına erişebiliyor musunuz?

Detaylı

Tarifname KRONİK YORGUNLUK SENDROMUNUN TEDAVİSİNE YÖNELİK BİR KOMPOZİSYON

Tarifname KRONİK YORGUNLUK SENDROMUNUN TEDAVİSİNE YÖNELİK BİR KOMPOZİSYON 1 Tarifname Teknik Alan KRONİK YORGUNLUK SENDROMUNUN TEDAVİSİNE YÖNELİK BİR KOMPOZİSYON Buluş, kronik yorgunluk sendromunun tedavisine yönelik oluşturulmuş bir kompozisyon ile ilgilidir. Tekniğin Bilinen

Detaylı

İÇİNDEKİLER. Duygusal ve Davranışsal Bozuklukların Tanımı 2

İÇİNDEKİLER. Duygusal ve Davranışsal Bozuklukların Tanımı 2 İÇİNDEKİLER Bölüm 1 Giriş 1 Duygusal ve Davranışsal Bozuklukların Tanımı 2 Normal Dışı Davramışları Belirlemede Öznellik 2 Gelişimsel Değişimlerin Bir Bireyin Davranışsal ve Duygusal Dengesi Üzerindeki

Detaylı

Araştırma Notu 15/177

Araştırma Notu 15/177 Araştırma Notu 15/177 02 Mart 2015 YOKSUL İLE ZENGİN ARASINDAKİ ENFLASYON FARKI REKOR SEVİYEDE Seyfettin Gürsel *, Ayşenur Acar ** Yönetici özeti Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yapılan enflasyon

Detaylı

Ayşe YÜCE Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD.

Ayşe YÜCE Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD. TÜRKİYE DE TÜBERKÜLOZUN DURUMU Ayşe YÜCE Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD. DSÖ Küresel Tüberküloz Kontrolü 2010 Raporu Dünya için 3 büyük tehlikeden

Detaylı

Banka Kredileri E ilim Anketi nin 2015 y ilk çeyrek verileri, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas (TCMB) taraf ndan 10 Nisan 2015 tarihinde yay mland.

Banka Kredileri E ilim Anketi nin 2015 y ilk çeyrek verileri, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas (TCMB) taraf ndan 10 Nisan 2015 tarihinde yay mland. 21 OCAK-MART DÖNEM BANKA KRED LER E M ANKET Doç.Dr.Mehmet Emin Altundemir 1 Sakarya Akademik Dan man nin 21 y ilk çeyrek verileri, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas (TCMB) taraf ndan 1 Nisan 21 tarihinde

Detaylı

6663 SAYILI KANUNLA SOSYAL GÜVENLİK YASALARINDA YAPILAN DÜZELMELER. Değerli Meslek Mesubumuz, 10.02.2015

6663 SAYILI KANUNLA SOSYAL GÜVENLİK YASALARINDA YAPILAN DÜZELMELER. Değerli Meslek Mesubumuz, 10.02.2015 6663 SAYILI KANUNLA SOSYAL GÜVENLİK YASALARINDA YAPILAN DÜZELMELER Değerli Meslek Mesubumuz, 10.02.2015 6663 sayılı Kanun ile; emekli olduktan sonra Bağ-Kur kapsamında çalışmaya devam eden esnafın emekli

Detaylı

Öncelikle basın toplantımıza hoş geldiniz diyor, sizleri sevgiyle ve saygıyla selamlıyorum.

Öncelikle basın toplantımıza hoş geldiniz diyor, sizleri sevgiyle ve saygıyla selamlıyorum. Gümrük Ve Ticaret Bakanı Sn. Nurettin CANİKLİ nin Kredi Kefalet Kooperatifleri Ortaklarının Borçlarının Yapılandırılması Basın Toplantısı 24 Eylül 2014 Saat:11.00 - ANKARA Kredi Kefalet Kooperatiflerinin

Detaylı

GEKA NİHAİ RAPOR TEKNİK BÖLÜM. 1. Açıklama

GEKA NİHAİ RAPOR TEKNİK BÖLÜM. 1. Açıklama GEKA NİHAİ RAPOR TEKNİK BÖLÜM 1. Açıklama 1.1.Proje Ortaklarının Adları: Uzman Klinik Psikolog Özge Yaren YAVUZ ERDAN, Uzman Klinik Psikolog Elvan DEMİRBAĞ, Uzman Klinik Psikolog Nilay KONDUZ 1.2.Nihai

Detaylı

YEDİNCİ KISIM Kurullar, Komisyonlar ve Ekipler

YEDİNCİ KISIM Kurullar, Komisyonlar ve Ekipler YEDİNCİ KISIM Kurullar, Komisyonlar ve Ekipler Kurul, komisyon ve ekiplerin oluşturulması MADDE 107- (1) Okullarda, eğitim, öğretim ve yönetim etkinliklerinin verimliliğinin sağlanması, okul ve çevre işbirliğinin

Detaylı

Ara rma, Dokuz Eylül Üniversitesi Strateji Geli tirme Daire Ba kanl na ba

Ara rma, Dokuz Eylül Üniversitesi Strateji Geli tirme Daire Ba kanl na ba 1.1 Ara rman n Amac Ara rmada, Dokuz Eylül Üniversitesi Strateji Geli tirme Daire Ba kanl na ba olarak hizmet vermekte olan; 1. Bütçe ve Performans Program ube Müdürlü ü 2. Stratejik Yönetim ve Planlama

Detaylı

Yönetici tarafından yazıldı Perşembe, 08 Ekim 2009 05:19 - Son Güncelleme Perşembe, 08 Ekim 2009 05:22

Yönetici tarafından yazıldı Perşembe, 08 Ekim 2009 05:19 - Son Güncelleme Perşembe, 08 Ekim 2009 05:22 Çocuğumun Sık Sık Başı Ağrıyor Ne Yapabilirim? Başağrısı toplumun büyük kesiminde görülebilen ve insanların büyük çoğunluğunun hayatlarının değişik dönemlerinde karşılaştığı ve çare aradığı bir problemdir.

Detaylı

LENFOMA NEDİR? Lenfoma lenf dokusunun kötü huylu tümörüne verilen genel bir isimdir.

LENFOMA NEDİR? Lenfoma lenf dokusunun kötü huylu tümörüne verilen genel bir isimdir. LENFOMA LENFOMA NEDİR? Lenfoma lenf dokusunun kötü huylu tümörüne verilen genel bir isimdir. LENF SİSTEMİ NEDİR? Lenf sistemi vücuttaki akkan dolaşım sistemidir. Lenf yolu damarlarındaki bağışıklık hücreleri,

Detaylı

HALK EĞİTİMİ MERKEZLERİ ETKİNLİKLERİNİN YÖNETİMİ *

HALK EĞİTİMİ MERKEZLERİ ETKİNLİKLERİNİN YÖNETİMİ * HALK EĞİTİMİ MERKEZLERİ ETKİNLİKLERİNİN YÖNETİMİ * Doç. Dr. Meral TEKİN ** Son yıllarda halk eğitimi, toplumdaki öneminin giderek artmasına koşut olarak, önemli bir araştırma alanı olarak kabul görmeye

Detaylı

EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Şubat 2014, No: 85

EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Şubat 2014, No: 85 EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Şubat 2014, No: 85 i Bu sayıda; 2013 Cari Açık Verileri; 2013 Aralık Sanayi Üretimi; 2014 Ocak İşsizlik Ödemesi; S&P Görünüm Değişikliği kararı değerlendirilmiştir.

Detaylı

Ekonomi Bülteni. 16 Mart 2015, Sayı: 11. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

Ekonomi Bülteni. 16 Mart 2015, Sayı: 11. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomi Bülteni, Sayı: 11 Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel Ezgi Gülbaş Çağlar Kuzlukluoğlu 1 DenizBank Ekonomi

Detaylı

08.11.2008 VİTAMİN D VE İMMÜN SİSTEM VİTAMİN D

08.11.2008 VİTAMİN D VE İMMÜN SİSTEM VİTAMİN D VİTAMİN D VE İMMÜN SİSTEM VİTAMİN D Vitamin D ve İmmün Sistem İnsülin Sekresyonuna Etkisi Besinlerde D Vitamini Makaleler Vitamin D, normal bir kemik gelişimi ve kalsiyum-fosfor homeostazisi için elzem

Detaylı

Tarifname. MADDE BAĞIMLILIĞININ TEDAVĠSĠNE YÖNELĠK OLUġTURULMUġ BĠR FORMÜLASYON

Tarifname. MADDE BAĞIMLILIĞININ TEDAVĠSĠNE YÖNELĠK OLUġTURULMUġ BĠR FORMÜLASYON 1 Tarifname MADDE BAĞIMLILIĞININ TEDAVĠSĠNE YÖNELĠK OLUġTURULMUġ BĠR Teknik Alan FORMÜLASYON Buluş, madde bağımlılığının tedavisine yönelik oluşturulmuş bir formülasyon ile ilgilidir. Tekniğin Bilinen

Detaylı

Yaşam Dönemleri ve Gelişim Görevleri Havighurst'un çeşitli yaşam dönemleri için belirlediği gelişim görevleri

Yaşam Dönemleri ve Gelişim Görevleri Havighurst'un çeşitli yaşam dönemleri için belirlediği gelişim görevleri Yaşam Dönemleri ve Gelişim Görevleri Havighurst'un çeşitli yaşam dönemleri için belirlediği gelişim görevleri Gelişim psikolojisi, bireylerin yaşam boyunca geçirdiği bedensel, zihinsel, duygusal, sosyal

Detaylı

MİKRO İKTİSAT ÇALIŞMA SORULARI-10 TAM REKABET PİYASASI

MİKRO İKTİSAT ÇALIŞMA SORULARI-10 TAM REKABET PİYASASI MİKRO İKTİSAT ÇALIŞMA SORULARI-10 TAM REKABET PİYASASI 1. Firma karını maksimize eden üretim düzeyini seçmiştir. Bu üretim düzeyinde ürünün fiyatı 20YTL ve ortalama toplam maliyet 25YTL dir. Firma: A)

Detaylı

v Normalde çocuklar, 3-4 yaşları arasında mesane kontrolünü kazanmaya başlarlar.

v Normalde çocuklar, 3-4 yaşları arasında mesane kontrolünü kazanmaya başlarlar. Alt Islatma (Enürezis) Nedir? v Normalde çocuklar, 3-4 yaşları arasında mesane kontrolünü kazanmaya başlarlar. v 5 yaşından büyük çocukların, uyku sırasında, istemsiz idrar kaçırması, bu davranışın 3 ay

Detaylı

Milli Gelir Büyümesinin Perde Arkası

Milli Gelir Büyümesinin Perde Arkası 2007 NİSAN EKONOMİ Milli Gelir Büyümesinin Perde Arkası Türkiye ekonomisi dünyadaki konjonktürel büyüme eğilimine paralel gelişme evresini 20 çeyrektir aralıksız devam ettiriyor. Ekonominin 2006 da yüzde

Detaylı

BURSA DAKİ ENBÜYÜK 250 FİRMAYA FİNANSAL ANALİZ AÇISINDAN BAKIŞ (2005) Prof.Dr.İbrahim Lazol

BURSA DAKİ ENBÜYÜK 250 FİRMAYA FİNANSAL ANALİZ AÇISINDAN BAKIŞ (2005) Prof.Dr.İbrahim Lazol BURSA DAKİ ENBÜYÜK 250 FİRMAYA FİNANSAL ANALİZ AÇISINDAN BAKIŞ (2005) Prof.Dr.İbrahim Lazol 1. Giriş Bu yazıda, Bursa daki (ciro açısından) en büyük 250 firmanın finansal profilini ortaya koymak amacındayız.

Detaylı

Kombine İntrakavernozal Enjeksiyon ve Görsel Uyarı Testleri nin Erektil Disfonksiyon Tanısında Rolü

Kombine İntrakavernozal Enjeksiyon ve Görsel Uyarı Testleri nin Erektil Disfonksiyon Tanısında Rolü Kombine İntrakavernozal Enjeksiyon ve Görsel Uyarı Testleri nin Erektil Disfonksiyon Tanısında Rolü Dr. Lütfi Kırdar Kartal Eğitim ve Araştırma Hastanesi Dr. Murat TUNCER Sunu planı: ED tanım, prevalans

Detaylı

1- Ekonominin Genel durumu

1- Ekonominin Genel durumu GARANTİ EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. GELİR AMAÇLI ESNEK EMEKLİLİK YATIRIM FONU 2014 YILI 12 AYLIK FAALİYET RAPORU 1- Ekonominin Genel durumu 2014 yılı TCMB nin Ocak ayında faizleri belirgin şekilde arttırmasıyla

Detaylı

MATEMATİK ÖĞRETMENİ TANIM. Çalıştığı eğitim kurumunda öğrencilere, matematik ile ilgili eğitim veren kişidir. A- GÖREVLER

MATEMATİK ÖĞRETMENİ TANIM. Çalıştığı eğitim kurumunda öğrencilere, matematik ile ilgili eğitim veren kişidir. A- GÖREVLER TANIM Çalıştığı eğitim kurumunda öğrencilere, matematik ile ilgili eğitim veren kişidir. A- GÖREVLER KULLANILAN ARAÇ, GEREÇ VE EKİPMAN Matematik ile ilgili hangi bilgi, beceri, tutum ve davranışların,

Detaylı

2008 YILI SOSYAL GÜVENLİK KURUMU SAĞLIK UYGULAMA TEBLİĞİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TEBLİĞ YAYIMLANDI

2008 YILI SOSYAL GÜVENLİK KURUMU SAĞLIK UYGULAMA TEBLİĞİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TEBLİĞ YAYIMLANDI 06.04.2009/75 2008 YILI SOSYAL GÜVENLİK KURUMU SAĞLIK UYGULAMA TEBLİĞİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TEBLİĞ YAYIMLANDI ÖZET : 2008 Yılı Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliğinde değişiklikler

Detaylı

Tarifname BÖBREKÜSTÜ BEZĠ YETMEZLĠĞĠNĠN TEDAVĠSĠNE YÖNELĠK BĠR FORMÜLASYON

Tarifname BÖBREKÜSTÜ BEZĠ YETMEZLĠĞĠNĠN TEDAVĠSĠNE YÖNELĠK BĠR FORMÜLASYON 1 Tarifname Teknik Alan BÖBREKÜSTÜ BEZĠ YETMEZLĠĞĠNĠN TEDAVĠSĠNE YÖNELĠK BĠR FORMÜLASYON Buluş, böbreküstü bezi yetmezliğinin tedavisine yönelik oluşturulmuş bir formülasyon ile ilgilidir. Tekniğin Bilinen

Detaylı

Üniversitelerde Yabancı Dil Öğretimi

Üniversitelerde Yabancı Dil Öğretimi Üniversitelerde Yabancı Dil Öğretimi özcan DEMİREL 1750 Üniversiteler Yasası nın 2. maddesinde üniversiteler, fakülte, bölüm, kürsü ve benzeri kuruluşlarla hizmet birimlerinden oluşan özerkliğe ve kamu

Detaylı

ATAÇ Bilgilendirme Politikası

ATAÇ Bilgilendirme Politikası ATAÇ Bilgilendirme Politikası Amaç Bilgilendirme politikasının temel amacı, grubun genel stratejileri çerçevesinde, ATAÇ İnş. ve San. A.Ş. nin, hak ve yararlarını da gözeterek, ticari sır niteliğindeki

Detaylı

İngilizce Öğretmenlerinin Bilgisayar Beceri, Kullanım ve Pedagojik İçerik Bilgi Özdeğerlendirmeleri: e-inset NET. Betül Arap 1 Fidel Çakmak 2

İngilizce Öğretmenlerinin Bilgisayar Beceri, Kullanım ve Pedagojik İçerik Bilgi Özdeğerlendirmeleri: e-inset NET. Betül Arap 1 Fidel Çakmak 2 İngilizce Öğretmenlerinin Bilgisayar Beceri, Kullanım ve Pedagojik İçerik Bilgi Özdeğerlendirmeleri: e-inset NET DOI= 10.17556/jef.54455 Betül Arap 1 Fidel Çakmak 2 Genişletilmiş Özet Giriş Son yıllarda

Detaylı

EĞİTİM BİLİMİNE GİRİŞ 1. Ders- Eğitimin Temel Kavramları. Yrd. Doç. Dr. Melike YİĞİT KOYUNKAYA

EĞİTİM BİLİMİNE GİRİŞ 1. Ders- Eğitimin Temel Kavramları. Yrd. Doç. Dr. Melike YİĞİT KOYUNKAYA EĞİTİM BİLİMİNE GİRİŞ 1. Ders- Eğitimin Temel Kavramları Yrd. Doç. Dr. Melike YİĞİT KOYUNKAYA Dersin Amacı Bu dersin amacı, öğrencilerin; Öğretmenlik mesleği ile tanışmalarını, Öğretmenliğin özellikleri

Detaylı

SİİRT ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar. Amaç

SİİRT ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar. Amaç SİİRT ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı; Siirt Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama

Detaylı

Diyabet te Sağlık Önerileri. Diyabet

Diyabet te Sağlık Önerileri. Diyabet Diyabet te Sağlık Önerileri Diyabet BR.HLİ.041 Diyabette Sağlık Önerileri Her sağlıklı birey gibi diyabetli birey de bireysel bakımını sağlamalı; diyabete bağlı gelişen özellikli durumlarda gereken uygulamaları

Detaylı

ÇALIŞAN SAĞLIĞI BİRİMİ İŞLEYİŞİ Hastanesi

ÇALIŞAN SAĞLIĞI BİRİMİ İŞLEYİŞİ Hastanesi KİHG/İŞL-005 19.08.2009 07.08.2012 2 1/8 GÜNCELLEME BİLGİLERİ Güncelleme Tarihi Güncelleme No Açıklama 11.11.2009 1 Belge içeriğinde ve belge numarasında değişiklik yapılması 07.08.2012 2 Komite, başlık,

Detaylı

İSTANBUL KEMERBURGAZ ÜNİVERSİTESİ. ÇİFT ANADAL ve YANDAL PROGRAMI YÖNERGESİ

İSTANBUL KEMERBURGAZ ÜNİVERSİTESİ. ÇİFT ANADAL ve YANDAL PROGRAMI YÖNERGESİ İSTANBUL KEMERBURGAZ ÜNİVERSİTESİ ÇİFT ANADAL ve YANDAL PROGRAMI YÖNERGESİ Amaç MADDE 1 - (1) Bu Yönergenin amacı, anadal lisans programlarını üstün başarıyla yürüten öğrencilerin, aynı zamanda ikinci

Detaylı

ELLE SÜT SAĞIM FAALİYETİNİN KADINLARIN HAYATINDAKİ YERİ ARAŞTIRMA SONUÇLARI ANALİZ RAPORU

ELLE SÜT SAĞIM FAALİYETİNİN KADINLARIN HAYATINDAKİ YERİ ARAŞTIRMA SONUÇLARI ANALİZ RAPORU ELLE SÜT SAĞIM FAALİYETİNİN KADINLARIN HAYATINDAKİ YERİ ARAŞTIRMA SONUÇLARI ANALİZ RAPORU Hazırlayan Sosyolog Kenan TURAN Veteriner Hekimi Volkan İSKENDER Ağustos-Eylül 2015 İÇİNDEKİLER Araştırma Konusu

Detaylı

YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA NÖROTİSİZM VE OLUMSUZ OTOMATİK DÜŞÜNCELER UZM. DR. GÜLNİHAL GÖKÇE ŞİMŞEK

YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA NÖROTİSİZM VE OLUMSUZ OTOMATİK DÜŞÜNCELER UZM. DR. GÜLNİHAL GÖKÇE ŞİMŞEK YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA NÖROTİSİZM VE OLUMSUZ OTOMATİK DÜŞÜNCELER UZM. DR. GÜLNİHAL GÖKÇE ŞİMŞEK GİRİŞ Yaygın anksiyete bozukluğu ( YAB ) birçok konuyla, örneğin parasal, güvenlik, sağlık,

Detaylı

Ekonomi Bülteni. 6 Haziran 2016, Sayı: 23. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

Ekonomi Bülteni. 6 Haziran 2016, Sayı: 23. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomi Bülteni, Sayı: 23 Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel Ezgi Gülbaş Orhan Kaya 1 DenizBank Ekonomi Bülteni

Detaylı

Üniversite Hastaneleri Mali Sorunları ve Ortak Kullanım Yönetmeliği

Üniversite Hastaneleri Mali Sorunları ve Ortak Kullanım Yönetmeliği Üniversite Hastaneleri Mali Sorunları ve Ortak Kullanım Yönetmeliği Beklentiler Sorunlar Dr. A. Sadık Kılıçturgay ÜHBD Yönetim Kurulu Üyesi, ÜHB Geri Ödeme Çalışma Kurulu Üyesi Üniversite Hastaneleri Mali

Detaylı

HEPATİT C SIK SORULAN SORULAR

HEPATİT C SIK SORULAN SORULAR HEPATİT C SIK SORULAN SORULAR Hepatit C nedir? Hepatit C virüsünün neden olduğu karaciğer hastalığıdır. Hepatit C hastalığı olarak bilinir ve %70 kronikleşir, siroz, karaciğer yetmezliği, karaciğer kanseri

Detaylı

25 Nisan 2016 (Saat 17:00 a kadar) Pazartesi de, postaya veya kargoya o gün verilmiş olan ya da online yapılan başvurular kabul edilecektir.

25 Nisan 2016 (Saat 17:00 a kadar) Pazartesi de, postaya veya kargoya o gün verilmiş olan ya da online yapılan başvurular kabul edilecektir. Sıkça Sorulan Sorular Başvuru Başvuru ne zaman bitiyor? 25 Nisan 2016 (Saat 17:00 a kadar) Pazartesi de, postaya veya kargoya o gün verilmiş olan ya da online yapılan başvurular kabul edilecektir. Bursluluğun

Detaylı

HEMŞİRE İNSANGÜCÜNÜN YETİŞTİRİLMESİ VE GELİŞTİRİLMESİ

HEMŞİRE İNSANGÜCÜNÜN YETİŞTİRİLMESİ VE GELİŞTİRİLMESİ HEMŞİRE İNSANGÜCÜNÜN YETİŞTİRİLMESİ VE GELİŞTİRİLMESİ Doç. Dr. Ülkü TATAR BAYKAL İÜ Florence Nightingale Hemşirelik Fakültesi Hemşirelikte Yönetim Anabilim Dalı ve Yönetici Hemşireler Derneği Yönetim Kurulu

Detaylı

ÖZEL KARAMAN MÜMİNE HATUN HASTANESİ

ÖZEL KARAMAN MÜMİNE HATUN HASTANESİ HASTANEMİZ KOMİTE VE EKİPLERİN İŞLEYİŞ PROSEDÜRÜ 1.0 AMAÇ: Hastanedeki ekip, yönetim ekibi, komisyon ve komitelerin; hizmet kalite standartları ve kalite yönetim sistemine uygunluğunun ve devamlılığının

Detaylı

Türk Toraks Derneği. Akut Bronşiyolit Tanı, Tedavi ve Korunma Uzlaşı Raporu Cep Kitabı. Cep Kitapları Serisi. www.toraks.org.tr

Türk Toraks Derneği. Akut Bronşiyolit Tanı, Tedavi ve Korunma Uzlaşı Raporu Cep Kitabı. Cep Kitapları Serisi. www.toraks.org.tr Türk Toraks Derneği Türk Toraks Derneği Cep Kitapları Serisi Akut Bronşiyolit Tanı, Tedavi ve Korunma Uzlaşı Raporu Cep Kitabı www.toraks.org.tr Editörler HAZIRLAYANLAR Prof. Dr. Münevver Erdinç Ege Üniversitesi

Detaylı

ÇOCUKLUK ÇAĞI İŞEME BOZUKLUKLARI. Prof. Dr. Şaban SARIKAYA

ÇOCUKLUK ÇAĞI İŞEME BOZUKLUKLARI. Prof. Dr. Şaban SARIKAYA ÇOCUKLUK ÇAĞI İŞEME BOZUKLUKLARI Prof. Dr. Şaban SARIKAYA Sunum planı: İdrar kontrolünün gelişimi Çocuklarda işeme bozukluğu tanımı Terminoloji ve standardizasyon çalışmaları Tanı ve tedavi algoritmaları

Detaylı

Mart. Detaylı Enstrüman Analizi USD/TRY

Mart. Detaylı Enstrüman Analizi USD/TRY 10 Mart Detaylı Enstrüman Analizi USD/TRY USD/TRY de düşüş devam eder mi? Küresel piyasalarda artan risk iştahı ile gelişen ülke para birimleri Şubat ayından bu yana ABD doları karşısında güçlü bir seyir

Detaylı

28 Mayıs 2016 tarihli ve 29725 sayılı Resmî Gazetede yayınlanmıştır. KURUL KARARI. Karar No : 6282-3 Karar Tarihi : 13/05/2016

28 Mayıs 2016 tarihli ve 29725 sayılı Resmî Gazetede yayınlanmıştır. KURUL KARARI. Karar No : 6282-3 Karar Tarihi : 13/05/2016 28 Mayıs 2016 tarihli ve 29725 sayılı Resmî Gazetede yayınlanmıştır. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumundan : KURUL KARARI Karar No : 6282-3 Karar Tarihi : 13/05/2016 Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunun

Detaylı

Dersin Tanıtımı: TEORİ + UYGULAMA (Saat) Cinsel Sağlık HSH 230 2+0 5 AKTS DERS ADI DERS KODU YARIYIL DERSİN DÜZEYİ

Dersin Tanıtımı: TEORİ + UYGULAMA (Saat) Cinsel Sağlık HSH 230 2+0 5 AKTS DERS ADI DERS KODU YARIYIL DERSİN DÜZEYİ Dersin Tanıtımı: DERS ADI DERS KODU YARIYIL TEORİ + UYGULAMA (Saat) Cinsel Sağlık HSH 230 2+0 5 AKTS DERSİN DİLİ DERSİN TÜRÜ DERSİN DÜZEYİ ÖĞRETİM ELEMAN(LAR)I DERSİN ÖĞRENME ÇIKTILARI DERSİN VERİLİŞ BİÇİMİ

Detaylı

1.6.1. Performans Yönetimi Hakkında Ulusal Mevzuatın Avrupa Standartlarıyla Uyumlaştırılmasına Yönelik Tavsiyeler

1.6.1. Performans Yönetimi Hakkında Ulusal Mevzuatın Avrupa Standartlarıyla Uyumlaştırılmasına Yönelik Tavsiyeler 1.6.1. Performans Yönetimi Hakkında Ulusal Mevzuatın Avrupa Standartlarıyla Uyumlaştırılmasına Yönelik Tavsiyeler 5. Sonuçlar ve reform teklifleri 5.1 (Kamu Mali yönetimi ve Kontrol Kanunu) 5.1.1 Performans

Detaylı

BİREYSEL SES EĞİTİMİ ALAN ÖĞRENCİLERİN GELENEKSEL MÜZİKLERİMİZİN DERSTEKİ KULLANIMINA İLİŞKİN GÖRÜŞ VE BEKLENTİLERİ

BİREYSEL SES EĞİTİMİ ALAN ÖĞRENCİLERİN GELENEKSEL MÜZİKLERİMİZİN DERSTEKİ KULLANIMINA İLİŞKİN GÖRÜŞ VE BEKLENTİLERİ BİREYSEL SES EĞİTİMİ ALAN ÖĞRENCİLERİN GELENEKSEL MÜZİKLERİMİZİN DERSTEKİ KULLANIMINA İLİŞKİN GÖRÜŞ VE BEKLENTİLERİ Dr. Ayhan HELVACI Giriş Müzik öğretmeni yetiştiren kurumlarda yapılan eğitim birçok disiplinlerden

Detaylı

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ UYGULAMALARI

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ UYGULAMALARI KAMUDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ PANELİ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ UYGULAMALARI Uzm. Yusuf DUMAN İSG Koordinatörü / İş Güvenliği Uzmanı Mayıs/2016 (1/55) 6331 SAYILI İSG KANUNU İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu

Detaylı

İSG Yasası & Uygulamalar

İSG Yasası & Uygulamalar İSG Yasası & Uygulamalar Dr. Rana GÜVEN, MSc. PhD. Genel Md. Yrd. 24 Mayıs 2013, Bursa İÇERİK Güvenlik Kültürü Kavramı Dünyada ve Türkiye de İSG İSG Yasası İSG Hizmetleri Yetkilendirme Hizmetleri Çalışma

Detaylı

ACİL ÇALIŞANLARI İÇİN STRES YÖNETİMİ

ACİL ÇALIŞANLARI İÇİN STRES YÖNETİMİ ACİL ÇALIŞANLARI İÇİN STRES YÖNETİMİ ACİL ÇALIŞANLARININ KARŞILAŞABİLECEĞİ STRES KAYNAKLARI Olaya bağlı stres kaynakları Mesleki stres kaynakları Çevresel stres kaynakları OLAYA BAĞLI STRES KAYNAKLARI-1

Detaylı

Prof. Dr. M. İhsan Karaman. Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi 2. Üroloji Kliniği

Prof. Dr. M. İhsan Karaman. Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi 2. Üroloji Kliniği Prof. Dr. M. İhsan Karaman Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi 2. Üroloji Kliniği İşeme Bozukluğu-Tanım Sağlıklı çocuklarda yanlış tuvalet eğitimi yada psikolojik yada ailesel nedenlerle gelişen

Detaylı

MADDE 3 (1) Bu Yönetmelik, 4/11/1981 tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 14 ve 49 uncu maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.

MADDE 3 (1) Bu Yönetmelik, 4/11/1981 tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 14 ve 49 uncu maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır. AĞRI İBRAHİM ÇEÇEN ÜNİVERSİTESİ YABANCI DİLLER YÜKSEKOKULU EĞİTİM, ÖĞRETİM VE SINAV YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı Ağrı İbrahim Çeçen

Detaylı

Emilebilir, Mikro gözenekli Doğal Epitelyum Eşdeğeri Sentetik Yanık ve Yara Tedavi Ürünü GEÇİCİ DERİ EŞDEĞERİ

Emilebilir, Mikro gözenekli Doğal Epitelyum Eşdeğeri Sentetik Yanık ve Yara Tedavi Ürünü GEÇİCİ DERİ EŞDEĞERİ Emilebilir, Mikro gözenekli Doğal Epitelyum Eşdeğeri Sentetik Yanık ve Yara Tedavi Ürünü UYGULAMA VİDEOSU LİTERATÜR GEÇİCİ DERİ EŞDEĞERİ SUPRATHEL Geçici Deri Eşdeğeri İle Yenilikçi Yanık ve Yara Tedavisi

Detaylı

2015-2016 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI KASIM AYI VELİ BÜLTENİ ÇOCUĞUNUZLA TEKNOLOJİNİN DOĞRU KULLANIMI

2015-2016 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI KASIM AYI VELİ BÜLTENİ ÇOCUĞUNUZLA TEKNOLOJİNİN DOĞRU KULLANIMI 2015-2016 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI KASIM AYI VELİ BÜLTENİ ÇOCUĞUNUZLA TEKNOLOJİNİN DOĞRU KULLANIMI Teknoloji çağı olarak adlandırılan bu çağda bilgisayarın, televizyonun ve diğer teknolojik ürünlerin kullanılmaması

Detaylı

SİRKÜLER 2009 / 32. 1- İşsizlik Ödeneği Almakta Olan İşsizleri İşe Alan İşverenlere Yönelik Sigorta Primi Desteği

SİRKÜLER 2009 / 32. 1- İşsizlik Ödeneği Almakta Olan İşsizleri İşe Alan İşverenlere Yönelik Sigorta Primi Desteği KONU SİRKÜLER 2009 / 32 Sigorta Primi Desteklerine Yönelik Yeni Düzenlemeler (5921 Sayılı Kanun) Genel Olarak İşsizlikle mücadeleye yönelik bir yasal düzenleme olarak nitelendirilebilecek olan 5921 Sayılı

Detaylı

ÖZEL EMİNE ÖRNEK İLKOKULU DEĞERLER EĞİTİMİ. Sorumluluk Duygusu Nedir; Nasıl Kazandırılır?

ÖZEL EMİNE ÖRNEK İLKOKULU DEĞERLER EĞİTİMİ. Sorumluluk Duygusu Nedir; Nasıl Kazandırılır? ÖZEL EMİNE ÖRNEK İLKOKULU DEĞERLER EĞİTİMİ Sorumluluk Duygusu Nedir; Nasıl Kazandırılır? Sorumluluk kişinin üzerine düşen görevleri yerine getirmesi, başkalarının haklarına saygı göstermesi ve davranışlarının

Detaylı

60.Milli Pediatri Kongresi 12 Kasım 2016/Antalya

60.Milli Pediatri Kongresi 12 Kasım 2016/Antalya 60.Milli Pediatri Kongresi 12 Kasım 2016/Antalya ENOUREIN Eber papürüsleri, M.Ö.1550 Yatağı henüz yeni icat ettim, O ıslatmaya başladı bile!! Hepimiz enüretik doğuyoruz, % 99 umuz yaşamımızın bir evresinde

Detaylı

Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı

Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Genel Pediyatri Polikliniği Olgu Sunumu 17 Mart 2017 Cuma İntörn Dr. Şeyma Sepetçi Dr. Şerife Kalkan Dr. Elif Velibeyoğlu

Detaylı

Bipolar afektif bozukluk nedir?

Bipolar afektif bozukluk nedir? Bipolar afektif bozukluk nedir? Bipolar afektif bozukluğu pek çok kişi farklı şekillerde yaşar. Bazıları şiddetli mutsuzluk ve sadece hafif taşkınlık atakları deneyimlerken, diğerleri son derece şiddetli

Detaylı

KÜRESEL GELİŞMELER IŞIĞI ALTINDA TÜRKİYE VE KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ EKONOMİSİ VE SERMAYE PİYASALARI PANELİ

KÜRESEL GELİŞMELER IŞIĞI ALTINDA TÜRKİYE VE KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ EKONOMİSİ VE SERMAYE PİYASALARI PANELİ KÜRESEL GELİŞMELER IŞIĞI ALTINDA TÜRKİYE VE KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ EKONOMİSİ VE SERMAYE PİYASALARI PANELİ 12 NİSAN 2013-KKTC DR. VAHDETTIN ERTAŞ SERMAYE PIYASASI KURULU BAŞKANI KONUŞMA METNİ Sayın

Detaylı

AMAÇ: Hastalarımızın ve hasta yakınlarının tedavi öncesi, tedavi sırasında ve tedavi sonrasında bilgilendirilmesini ve eğitilmesini sağlamak.

AMAÇ: Hastalarımızın ve hasta yakınlarının tedavi öncesi, tedavi sırasında ve tedavi sonrasında bilgilendirilmesini ve eğitilmesini sağlamak. AMAÇ: Hastalarımızın ve hasta yakınlarının tedavi öncesi, tedavi sırasında ve tedavi sonrasında bilgilendirilmesini ve eğitilmesini sağlamak. KAPSAM: Tüm ayaktan ve yatarak tedavi gören hasta ve hasta

Detaylı

ÇOCUKLARDA VE ERGENLERDE OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK (OKB)

ÇOCUKLARDA VE ERGENLERDE OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK (OKB) ÇOCUKLARDA VE ERGENLERDE OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK (OKB) Obsesif kompulsif bozukluk, ruh sağlığı çalışanlarının sık karşılaştığı bir hastalıktır ve kaygı bozuklukları içerisinde sınıflandırılır. OKB çocukluk

Detaylı

Kurumsal Sosyal Sorumluluk CSR

Kurumsal Sosyal Sorumluluk CSR Kurumsal Sosyal Sorumluluk CSR Yönetici adayı: Fotokopiciye para kaptırmayan kişi Anadolu Üniversitesi Plan 1) Kurumsal Sosyal Sorumluluk 2) Neden Kurumsal Sosyal Sorumluluk? 3) AB KSS Standartları, SA8000

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. 35, 50 ve 100 gramlık alüminyum tüplerde, uygulayıcısı ve kullanma talimatı ile birlikte karton kutuda kullanıma sunulmaktadır.

KULLANMA TALİMATI. 35, 50 ve 100 gramlık alüminyum tüplerde, uygulayıcısı ve kullanma talimatı ile birlikte karton kutuda kullanıma sunulmaktadır. ESTRIOL Vajinal Krem, 1 mg Vajinal yolla veya haricen uygulanır. KULLANMA TALİMATI Etkin madde: 1 gramında 1 mg östriol bulunur. Yardımcı maddeler: Dekalinyum klorür, Parfüm yağı, Dokusat sodyum, Propilen

Detaylı

TOBB ETÜ LİSANSÜSTÜ BURSLU ÖĞRENCİ YÖNERGESİ* (*)13.04.2011 Tarih ve S-2011-10 sayılı Senato oturumunun 4 nolu Kararı ile Kabul edilmiştir.

TOBB ETÜ LİSANSÜSTÜ BURSLU ÖĞRENCİ YÖNERGESİ* (*)13.04.2011 Tarih ve S-2011-10 sayılı Senato oturumunun 4 nolu Kararı ile Kabul edilmiştir. TOBB ETÜ LİSANSÜSTÜ BURSLU ÖĞRENCİ YÖNERGESİ* (*)13.04.2011 Tarih ve S-2011-10 sayılı Senato oturumunun 4 nolu Kararı ile Kabul edilmiştir. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak Amaç MADDE 1 - (1) Bu yönergenin

Detaylı

Andropozun temel nedeni testosteron hormonunun azalmasıdır.

Andropozun temel nedeni testosteron hormonunun azalmasıdır. Andropozun temel nedeni testosteron hormonunun azalmasıdır. Testosteron noksanlığının erkekleri en çok ilgilendiren yanı, libido ve potens azalmasıdır. Cinsel arzunun azalması, orgazm hissinin zayıflaması,

Detaylı

ENÜREZİS NOKTURNA. Çocuklarda en sık rastlanan ürolojik yakınma. Allerjik hastalıklardan sonra en yaygın kronik sorun

ENÜREZİS NOKTURNA. Çocuklarda en sık rastlanan ürolojik yakınma. Allerjik hastalıklardan sonra en yaygın kronik sorun ENÜREZİS NOKTURNA Çocuklarda en sık rastlanan ürolojik yakınma Allerjik hastalıklardan sonra en yaygın kronik sorun İNKONTİNANS Kontrol edilemeyen sürekli veya aralıklı idrar sızıntısı Devamlı inkontinans

Detaylı

Yeni Anket Verisi Girişi

Yeni Anket Verisi Girişi Yeni Anket Verisi Girişi lara ait kimlik verileri kesinlikle başka bir alanda paylaşılmayacaktır. ya ait özel veriler, sadece bilimsel çalışma merkezinin kendisi tarafından görüntülenebilecektir. proje

Detaylı

KORELASYON VE REGRESYON ANALİZİ

KORELASYON VE REGRESYON ANALİZİ KORELASON VE REGRESON ANALİZİ rd. Doç. Dr. S. Kenan KÖSE İki ya da daha çok değişken arasında ilişki olup olmadığını, ilişki varsa yönünü ve gücünü inceleyen korelasyon analizi ile değişkenlerden birisi

Detaylı

Şeker Hastalığı Nedir? Neden Önemlidir?

Şeker Hastalığı Nedir? Neden Önemlidir? Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Hayatınız boyunca öngöremediğiniz ve hayat kalitenizi düşürecek pek çok sorun yaşayabilirsiniz. Şeker hastalığı(kısa olarak Diyabet diyebiliriz) ve obezite

Detaylı

Hepatit B Virüs Testleri: Hepatit serolojisi, Hepatit markırları

Hepatit B Virüs Testleri: Hepatit serolojisi, Hepatit markırları HEPATİT B TESTLERİ Hepatit B Virüs Testleri: Hepatit serolojisi, Hepatit markırları Hepatit B virüs enfeksiyonu insandan insana kan, semen, vücut salgıları ile kolay bulaşan yaygın görülen ve ülkemizde

Detaylı

KULLANMA TALİMATI. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALİMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir.

KULLANMA TALİMATI. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALİMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir. KULLANMA TALİMATI LOCODERM %0.1 merhem Haricen uygulanır. Etkin madde: 1 g merhem 1 mg hidrokortizon-17-butirat içerir. Yardımcı maddeler: Plastibaz. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALİMATINI

Detaylı

GECE ALTINI ISLATAN ÇOCUK

GECE ALTINI ISLATAN ÇOCUK GECE ALTINI ISLATAN ÇOCUK Doç. Dr. Önder YAVAŞCAN S. B. İzmir Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk Nefroloji Bölümü PLAN Tarihçe Tanım, Sınıflandırma Enürezis Nokturna (Gece altını ıslatan çocuk)

Detaylı