ÖĞRENCİLERİN SOSYAL ETKİNLİKLERE KATILIMLARININ KONUŞMA BECERİLERİNİ GELİŞTİRMEYE ETKİSİ * ÖZET

Transkript

1 - Inernaional Periodical For The Languages, Lieraure and Hisory of Turkish or Turkic, , ANKARA-TURKEY ÖĞRENCİLERİN SOSYAL ETKİNLİKLERE KATILIMLARININ KONUŞMA BECERİLERİNİ GELİŞTİRMEYE ETKİSİ * Mehme GEDİK ** Salih ORHAN *** ÖZET Tolumsal bir varlık olarak insanın kendisini doğru ve ekili olarak ifade edebilmesini sağlamak eğiimin en önemli hedeflerinden biridir. Zira insan çevresiyle sürekli olarak bir ekileşim halindedir. Bu da zorunlu bir ileişimi oraya çıkarmakadır. Bu anlamda bireyler günlük hayaa en çok konuşma becerisinden faydalanmakadırlar. Gelişirilebilir bir dil becerisi olan konuşmanın daha ekili olarak kullanılabilmesi ve bu becerinin öğrencilere kazandırılabilmesi büyük bir önem arz emekedir. Bu bağlamda öğrencilerin gerek sınıf içinde gerekse daha büyük oluluklar karşısında kendilerini ifade edebilmelerine imkân verecek ekinliklerde bulunmak eğiimcilerin önemle üzerinde durmaları gereken bir hususur. Bunun sağlanmasında gerek belirli gün ve hafalarla ilgili rogramlarda gerekse ders dışı ekinliklerde öğrencilerin akif olarak görev almaları oldukça önemlidir. Bu çalışmada öğrencilerin okullardaki sosyal ekinliklere kaılımlarının konuşma becerilerini gelişirmeye ekisi araşırılmışır. Araşırmanın amacı dikkae alınarak eğiim öğreim yılı II. Yarıyılında Erzurum ili Palandöken ilçesi Alarslan Oraokulundan seçilen 30 ar öğrenciden oluşan deney ve konrol gruları oluşurulmuşur. Deney ve konrol grularına ön es uygulanmış Konuşma gözlem formu dikkae alınarak veriler elde edilmişir. Alınan veriler üzerinde yaılan değerlendirmelerde her iki grubun da ön eslerinin birbirlerine benzer olduğu görülmüşür. Daha sonra deney grubu öğrencilerinin çeşili ekinliklere kaılımları sağlanmış ve dör hafa sonra her iki gruba son es yaılmışır. Elde edilen veriler SPSS isaisik rogramıyla çözümlenmiş ve son es açısından kıyaslandığında sosyal ekinliklere kaılan öğrencilerin sosyal ekinliklerde görev almayan öğrencilere göre konuşmaya uygun ifadeyle başlama, konuşurken önemsenen bilgileri vurgulama, bulunduğu orama uygun konuşma, Sandar Türkçe ile konuşmasında ve Türkçenin kurallarına uygun cümleler kurmada konuşma becerilerini gelişirme hususunda daha başarılı olduğu görülmüşür. * Bu makale Crosscheck sisemi arafından aranmış ve bu sisem sonuçlarına göre orijinal bir makale olduğu esi edilmişir. ** Yrd. Doç. Dr. Siir Üniversiesi Fen Edebiya Fakülesi, El-mek: mehmegedik2925@homail.com *** Dr. Öğremen-MEB, El-mek: salihorhan2009@homail.com

2 968 Mehme GEDİK Salih ORHAN Anahar Kelimeler: Konuşma Becerisi, Konuşma Eğiimi, Sosyal Ekinliklere Kaılım THE EFFECT OF STUDENTS INVOLVEMENT IN SOCIAL ACTIVITIES ON THEIR SPEAKING SKILLS ABSTRACT I is one of he mos imoran aim of educaion o rovide a erson wih he abiliy of exlaining oneself effecively and correc as a human being. Because eole are consanly ineracing wih environmen, so his reveals a comulsory communicaion. In his sense, individuals mosly benefi from heir seaking skills in Daily life. I is of grea imorance ha seaking an imrovable language skill o be used more effecively and o be able o given o sudens. In his conex, here is a oin o he aricular focus of ha educaors should face sudens in he classroom as well as in fron of larger communiies in aciviies ha allow hem o exress hemselves. While roviding his, i is very imoran for sudens o ake ar in aciviies relaed wih boh cerain days and weeks and he exracurricular ones. In his sudy, he effec of sudens involvemen in social aciviies on heir seaking skills is researched. Taking ino accoun of he objecive of research in educaion year second erm,exerimenal and conrol grous are creaed wih sudens chosen from Alarslan Primary School in Erzurum, Palandöken. These grous are creaed considering he sudens socio-economic saus and success levels. A re-es is alied o exerimenal and conrol grous and daa are obained considerin Seech Observaion Form. In he assesmens of received daa, i is seen ha re-ess of boh grous are similar. Then he arciaion in various aciviies of sudens in he exerimenal grou is rovided and afer four weeks, a final es is alied o boh grous. The obained daa is resolved wih SPSS saisical rogramme and when comared in erms of final es, he sudens ariciaed in social aciviies are seen o be more successfull in saring o alk wih aroriae words, highlighing imoran informaions while seaking, alking aroriaely according o environmen,seaking wih sandard Turkish and forming senences in accordance wih he Rules of Turkish and develoing seaking skills. Key Words: Seaking Skill, Seech Training, Pariciaion in Social Aciviies. 1.GİRİŞ 1.1. Konuşmanın Tanımı Tolumsal bir varlık olarak insanoğlu için en fazla ihiyaç duyulan şeylerden biri de erafındakilerle ileişim kurması ve sosyal ilişkilerini devam eirme ihiyacıdır. Bunu sağlamak için de başvurduğu en ekili yol da konuşmadır. Hayaımız için vazgeçilmez bir öneme sahi olan

3 Öğrencilerin Sosyal Ekinliklere Kaılımlarının Konuşma Becerilerini Gelişirmeye Ekisi 969 konuşma en önemli ileişim kaymağıdır. Konuşma çağlar boyunca insanın insanla ilişkilerini düzenlemede, kişilerin birbirini ekilemede önemli bir yere sahi olmuşur (Sever, 1997: 20). Yaşamımızda bu kadar önemli bir yere sahi olan konuşma ile ilgili şu anımlar yaılabilir: Bir dilin kelimeleriyle düşüncesini sözlü olarak anlamak/ Belli bir konudan söz emek/ Bir konuda karşılıklı söz emek, sohbe emek/ Söylev vermek, konuşma yamak/ Düşüncesini herhangi bir araç kullanarak anlamak Konuşmak; dinleyicilere karşı bir kimsenin belli bir konu üzerinde söylediği sözlere denir (Karaalioğlu, 1987: 313). Konuşma, düşüncelerin, görüşlerin, bilgilerin, olayların, izlenimlerin, dileklerin, önerilerin, iseklerin, duyulanların sözle karşı arafa anlaılmasıdır (Sarıca ve Gündüz, 1995:217). Duygu, düşünce ve dilekleri görsel, işisel öğeler aracılığı ile karşımızdakine ilemek, açıklamak, dışa vurmakır (Taşer, 2000: 27). Bu anım konuşmada beden dilinin önemini belirmesi açısından önemlidir. Zira sözün açık hale geirilmesinde jes ve mimiklerin büyük bir önemi vardır. Konuşma, zihinsel bir birikimle oluşurulan ilinin dil aracılığıyla karşıdakine sunulmasıdır (Adalı, 2003: 27). Konuşmanın önemli nokalarından biri de söze dayalı olmasıdır. Sözlü anlaıma konuşma da diyoruz. Konuşma, kişinin duygu ve düşüncelerini sözle bildirmesidir Konuşma Eğiimi İnsanın diğer insanlarla dil yoluyla kurduğu ileişimin önemli bir boyuunu oluşuran konuşma; bir duygu, düşünce alışverişidir. Bu yönüyle konuşma, insanlar arasındaki yaşanıların aylaşılması süreci olarak da anımlanabilir. Bu aylaşımın isenen düzeyde gerçekleşebilmesi, ekin konuşma ve dinlemeye bağlıdır. Çünkü ileişim; söylenen kelimeleri, sesin yüksekliğini, onunu, vurgusunu; konuşmanın hızı, konuşmacının nefes alı verme biçimi, duraklaması, yüz ifadesi, göz harekeleri ve duruş biçimi; kişiler arasındaki mesafe, jes ve mimiklerinin, giyim arzı gibi unsurları içermekedir. Sayılan bu unsurlar konuşmanın fiziksel ve zihinsel yönlerini kasamakadır. Ekili bir konuşma eğiiminin sağlanabilmesi için konuşmanın bu yönlerinin dikkae alınması gerekmekedir. Ana dili eğiiminin emel amaçlarından biri de bireyin kendini ekili konuşarak ifade edebilmesidir. " Ana dili eğiimi derslerinin bir amacı da öğrencilere düşünce ve duygularını dil kurallarına uygun, doğru ve ekili biçimde sözlü olarak anlama becerisi kazandırmakır" ( Özbay, 2006: 112). Konuşma yeisi doğuşan geirilen bir beceri olmakla birlike doğru ve ekili konuşma eğiim ile elde edilebilir. Ancak konuşma becerilerinin gelişirilmesi, birakım kuralları ezberlemeye dayalı bir çalışma ile sağlanamaz. Bol bol uygulama yamak gerekmekedir. "Her beceri gibi konuşma becerisi de eğiimle gelişir. Konuşma eğiiminden kası, insanın duygu, düşünce ve iseklerini anlaır hale gelmesidir. Çocuklar belli konuşma alışkanlıkları edinerek okula gelirler. Ailenin gelenek, görenek ve alışkanlıkları sınırı içinde gelişen bir konuşma eğiiminden geçirilirler (Sever, 1997: 20). Okul aileden bu alışkanlıklarla gelen öğrencilerde görülebilecek eksiklik ve yanlışlıkları gidermek amacıyla konuşma eğiimi vermelidir. "Öğrencilere verilecek konuşma eğiimi; onların raha, kolay, akıcı konuşabilmelerini sağlayacak nielike olmalıdır. Bunun için öncelikle öğrencilerin bilgi eksiklikleri giderilmeli ve ardından onlara günlük hayaaki gerçek ileişim durumları göz önünde bulundurularak uygulamalar yaırılmalıdır (Richard, 2003: 2). İşe bu nokada öğrencilerin konuşma bozukluklarını giderme ve oluluk karşısında konuşabilme becerisini gelişirebilmesi için okulda yaılacak sosyal ekinliklere kaılımının büyük önemi vardır. Çünkü çocuk okula başlamadan zaen konuşmayı öğrenmişir.

4 970 Mehme GEDİK Salih ORHAN Okulda asıl olan öğrenciye roblemleri giderecek fırsaları verebilmekir. Bu konuda Korkmaz, (1996: 43): İleişim eknolojisindeki hızlı gelişmeler, dünyayı küçülmüş ve anlaşma aracı olarak kişiler arasındaki ilişkileri düzenleyen konuşmaya doğrudan büyük görevler yüklemişir. İşe bu yüzden okullarda konuşma becerisi üzerinde özenle durulmalıdır. Okul, ileişim engellerini kaldırı bireylerin ileişim becerilerini gelişirmezse bu durum, bireyler ve kuşaklararası çaışma ihimalinin oraya çıkmasına zemin hazırlayacakır diyerek konuşma eğiiminin önemine dikka çekmişir Konuşma Eğiimini Ekileyen Fakörler Ekili ve doğru konuşma becerisinin kazanılmasında okulun önemi daha önce ifade edilmişi. Eğiim kurumlarındaki konuşma derslerinin genel amacı, öğrencilere duygu, düşünce, gözlem, hayal ve iseklerini dil kurallarına uygun ve ekili biçimde anlama becerisi kazandırmakır (Özbay, 2005: 121). Bireyin konuşmasını aile, arkadaş grubu, çevre, okul ve kile ileişim araçları gibi unsurlar ekilemekedir. Burdurlu ve Kanarcı (1971: 102) bu durumu şöyle özelemekedirler: a- Öğrenci, evde gereği gibi güdümlü olarak eğiime uygun biçimde konuşurulmaz. b- Yakın çevresinde, konuşmaları gelişmiş kişilerle karşılaşmaz. c- Yaşına göre film ve iyaro seyredemez. d- Yaşına göre fazla sayıda kia okuyamaz. e- Okulda sınıfların kalabalık olması nedeniyle bol bol konuşma fırsaı bulmaz. f- Aile içinde çok düzgün konuşmalar dinleyemez (ak. Uçgun, 2007: 2). Bunlar çocuka birakım konuşma bozuklukları ve elaffuz haalarının meydana gelmesini sağlamakadır. Bu konuda konuşmanın öğrenildiği ilk yer aile olduğu için en büyük görev aileye düşmekedir. Zira çocuğun konuşma becerisinin ilk şekillendiği yer olan ailede anne ve babanın güzel, ekili, kelimeleri doğru elaffuz ederek ve çocuğa kendisine değer verildiğini hisseirerek konuşmaları gerekmekedir. Buna ilave olarak çocuka esi edilen yanlış kullanımlar daima anne ve baba arafından çocuğa söylenerek bunun düzelilmesine çalışılmalıdır (Orhan, 2010: 44). Anne ve babalara bu konuda düşen bir başka görev de çocuklarının arkadaş grubunu yakından anımak ve konuşma bozukluğuna sebe olan arkadaşları varsa buna edbir almakır. Konuşma eğiimini ekileyen bir diğer fakör de öğremenler özellikle de Türkçe öğremenleridir. "Faka ailelerin Türkçe bilmemesi veya Türkçeyi ekili ve güzel bir şekilde kullanmaması durumunda Türkçe öğremenlerine büyük görevler düşmekedir (Uçgun, 2007: 2). Öncelikle öğremen Türkçeyi kullanma hususunda bir model olduğunun bilincinde olarak hareke emelidir. Bunun sağlanılabilmesi için, "Türkçe öğremenlerinin faküle yıllarında düzgün ve ekili konuşma kuralları konusunda iyi bir eğiim almaları gerekmekedir. Türkçe eğiimi bölümüne öğrenci alınırken merkezi yerleşirme sınavının yanı sıra konuşma ve yazma becerilerinin ölçüldüğü bir özel yeenek sınavı yaılabilir (güzel sanalar ve beden eğiimi bölümlerinde olduğu gibi) (Uçgun, 2007: 2). Öğremenlere düşen diğer bir görev de konuşma becerisinin gelişirilmesinde yaılacak ekinliklerin öğrencilerin ilgi ve isekleri doğrulusunda olmasına dikka emesidir. Çalışmalar öğrencilerin ilgisini çekmeli, müfredaın diğer alanlarıyla birlike düşünülerek zenginleşirilmeli, günlük konuşmalara uygulanabilir olmalıdır (Brown ve ark. 1981: 30). Arhan, (2007: 87) öğremene düşen görevlerden birini şöyle anlamakadır: "Öğremen dilin ağızları ve lehçeleri içinde sandar dile göre göserdiği farklılıkları bilmeli, öğrenciler arasında yerel ağzı kullanan öğrencileri esi emeli, bu yanlışı düzelmek için onlara bol bol seviyelerine uygun kia okumalıdır."

5 Öğrencilerin Sosyal Ekinliklere Kaılımlarının Konuşma Becerilerini Gelişirmeye Ekisi 971 Teknolojinin derslerde kullanımı da konuşma eğiiminde önemli bir yere sahiir. Zira konuşma eğiiminde elevizyon, video, ey, bilgisayar ve radyonun derslerde öğremenler arafından kullanımı öğrenciler için önemli bir ekiye sahiir. Bu araç- gereçler yardımıyla öğrencilere dinleirilecek güzel konuşma örnekleri sayesinde konuşma becerisini gelişirme konusunda önemli başarılar elde edilebilir. Maalesef bu konuda yaılan araşırmalar, Türkçe öğremenlerinin derslerinde daha çok kialardan faydalandıklarını (%94,44), kiaların dışında ey, kase, video, radyo, elevizyon, bilgisayar gibi öğrenmeyi kolaylaşıran ders araçlarından yeerince faydalanmadıklarını gösermekedir. Derslerinde görsel ve işisel ders araç-gereçlerini kullanan öğremenlerin oranı %5,53 ür (Özbay, 2003: 27). Konuşma eğiiminde önemli bir eken de öğrencilerin okullardaki eğiim-öğreim faaliyelerine kaılımdır. Önemli gün ve hafalar sebebiyle düzenlenen örenlerde konuşmaları düzgün ve ekili olan öğrencilere görev verilmesi, diğer öğrencilerin bu konuşmaları dinleyerek kendi konuşmalarındaki haaları düzelmelerini sağlar. Yeri geldiğinde, okul dışındaki çevre de eğiim oramı olarak değerlendirilmelidir. Mesela öğrencilerin çeşili konferans, semozyum vb. ekinliklerde gördüklerini ve dinlediklerini anlamaları konuşma becerisini gelişiren fakörler arasında yer alır (Uçgun, 2007: 3). Öğrencinin bulunduğu yer bu imkânlardan yoksun ise öğremen bunları sınıf oramına aşıyacak ekinlikler yaabilir Sosyal Ekinliklerin Öğrenci Başarısına Ekisi Öğrencilerin sosyalleşmesi, ana dili kullanımları, ders başarıları, özgüveninin gelişmesi ve kendilerini ekili ve doğru ifade edebilme becerilerini kazanabilmelerinde okullarda yaılan ekinliklere kaılımlarının büyük bir ekisi bulunmakadır. Okullarda kulanan belirli gün ve hafalar, dör emel dil becerisinin gelişirilmesinde öğrencilere büyük kakıda bulunmakadır. Bu ekinlikler hem okuma ve dinleme (anlama) hem de konuşma ve yazma (anlama) becerilerini gelişirme açısından öğrenciler için birer fırsaır. Toluluk önünde konuşamama genel olarak görülen bir eksiklikir. Bu eksikliğin en emel nokalarından biri şühesiz öğrencilerdeki konuşma kaygısıdır. Gedik, yaığı araşırmada "Bu beceriyi gelişirme aşamasında Türkçe dersini veren öğremenlerin, öğrencilerin konuşma kaygılarından çok şikâyeçi oldukları görülür" (2012: 19) sonucuna varmışır. Unuulmamalıdır ki konuşma kaygısı sadece ileişim roblemlerine değil, öğrencilerin sosyal yaıyla büünleşmelerini dolayısıyla okul içi ve dışı başarılarını da ekilemekedir. Yukarıda da ifade edildiği gibi burada en önemli görev öğremenlere ve de özellikle Türkçe öğremenlerine düşmekedir. Öncelikle sosyal ekinliklerde görevlendirilecek öğrenciler seçilirken bunların diğer öğrenciler için model olabilecekleri unuulmamalıdır. Seçilen öğrencilerin diksiyonu güzel, ekili konuşabilen, özgüveni gelişmiş kişiler olmaları ve diğerlerinin de onları dinleyerek varsa haalarını düzelmelerine yardımcı olmaları gerekmekedir. Öğremen zamanla diğer öğrencilere de yaılacak rogramlarda görev vererek bol bol sorumluluk almalarını sağlamalıdır. Önemli gün ve hafalarda düzenlenen örenlerde öğrencilere yazı ve şiir okuma, rogramı sunma gibi görevler verilmelidir. Bu görev dağılımlarında mümkün olduğu kadar büün öğrencilere fırsa verilmelidir. Böylece hem öğrencilerin oluluk karşısında heyecanlanmadan konuşabilme alışkanlığını kazanmaları hem de bu öğrencileri dinleyen diğer öğrencilerin kendi konuşmalarındaki haaları düzelmeleri sağlanır (Uçgun, 2007: 60) Araşırmanın Amacı Bu araşırmanın emel amacı ilköğreim öğrencilerinin konuşma becerilerinin gelişirilmesinde okullardaki sosyal ekinliklere kaılımın ekisinin belirlenmesidir. Bu araşırma sayesinde en önemli dil becerilerinden olan konuşma eğiimi ile ilgili sorunlar esi edilerek

6 972 Mehme GEDİK Salih ORHAN Türkçe ve Türk Edebiyaı / Dil ve Anlaım öğremenlerine sosyal ekinliklere öğrencilerin kaılımları ile ilgili önerilerde bulunulacakır. Bu amaç doğrulusunda şu araşırma sorularına ceva aranmışır. 1. Sosyal ekinliklere kaılan deney grubu ile kaılmayan konrol grubu arasında konuşmaya uygun ifadeyle başlamalarında anlamlı bir fark var mıdır? 2. Sosyal ekinliklere kaılan deney grubu ile kaılmayan konrol grubu arasında konuşurken önemsenen bilgileri vurgulamalarında anlamlı bir fark var mıdır? 3. Sosyal ekinliklere kaılan deney grubu ile kaılmayan konrol grubu arasında öğrencilerin bulunduğu orama uygun konuşma uumu gelişirmesinde anlamlı bir fark var mıdır? 4. Sosyal ekinliklere kaılan deney grubu ile kaılmayan konrol grubu arasında öğrencilerin Sandar Türkçe ile konuşmasında anlamlı bir fark var mıdır? 5. Sosyal ekinliklere kaılan deney grubu ile kaılmayan konrol grubu arasında öğrencilerin Türkçenin kurallarına uygun cümleler kurmasında anlamlı bir fark var mıdır? 2. YÖNTEM 2.1. Araşırmanın Deseni Bu araşırmada Türkçe dersinde konuşma becerisinin gelişirilmesinde okullardaki sosyal ekinliklere kaılımın ekisi esi edilmeye çalışılmışır. Bu çalışma "ön es-son es" deneme modeline uygunluk gösermekedir. Bunu gerçekleşirmek için nicel araşırmalarda kullanılan yarı deneysel desen kullanılmışır. Gruların seçiminde yansız aama yaılamadığından hazır olan grulardan bir deney bir de konrol grubu olarak eşleşirilmeye çalışılmışır. Eşleşirilen grular işlem grularına seçkisiz aanmışır. Bu ür yarı deneysel desen uygulamalarına eşleşirilmiş desen adı verilmekedir (Büyüközürk vd., 2010: 206) Çalışma Grubu Araşırmanın deney grubunu eğiim öğreim yılında Erzurum ili Palandöken ilçesindeki Alarslan Oraokulunda sabahçı grua öğrenim gören sınıf öğrencisi, konrol grubunu ise yine aynı okulun öğleden sonraki grua öğrenim gören sınıf öğrencisi oluşmakadır Veri Tolama Aracı Araşırmanın verileri MEB arafından Türkçe öğremenlerine verilen Öğremen Kılavuz Kiabı na konan "Konuşma Gözlem Formu" ile elde edilmişir. Konuşma Gözlem Formu, deney ve konrol grularının konuşma becerilerindeki farkı görebilmek için hem ön es hem de son es olarak uygulanmışır. Formun çözümlenmesi SPSS isaisik rogramı ile gerçekleşirilmişir Verilerin Analizi Deney ve konrol grularına uygulanan Konuşma Gözlem Formu ile elde edilen ön es ve son es verilerinin analizinde bağımsız ve bağımlı örneklemler içi -esi kullanılmışır. Bağımlı örneklemler için -esi ilişkili iki örneklemden elde edilen iki oralama arasındaki farkın anlamlılığını es emek için kullanılır. Genellikle eşleşirilmiş örneklemler deseninde ve ekrarlı ölçümlerin analizinde kullanılır (Büyüközürk vd., 2011: 165; Gürsakal, 2009: 225). 3. BULGULAR Sosyal ekinliklere kaılan öğrencilerin konuşmaya uygun ifadeyle başlamaları, konuşurken önemsenen bilgileri vurgulamaları, orama uygun konuşma uumu gelişirmesi, Sandar Türkçe ile konuşması ve Türkçenin kurallarına uygun cümleler kurması gibi maddelerin uanları

7 Öğrencilerin Sosyal Ekinliklere Kaılımlarının Konuşma Becerilerini Gelişirmeye Ekisi 973 oralamalarının uygulama sürecinin başlangıcında birbirine yakın bir değerde olduğu yaılan bağımsız örneklemlerde -esi ile anlaşılmışır. Aşağıdaki ablolarda deney ve konrol grularının ön es ve son es uanları göserilmişir: Tablo 1. Konrol ve Deney Grularının KUİB Ekin Kaılım Erişi Ön Tes Puanları Grular N Yüzdelik Arimeik Oralama Deney ,40 6,50 Konrol ,33 6,48 Sandar 5,31,34 Tablo 1 incelendiğinde deney ve konrol grularının ön es "konuşmaya uygun ifade ile başlama" uanları oralamaları arasında anlamlı bir farklılığın olmadığı anlaşılmışır (: 5,31; (0.34) > 0.05). Bu durum gruların uygulama sürecinin başlangıcında konuşmaya uygun ifade ile başlama açısından benzer özelliklere sahi olduğunu gösermekedir. Tablo 2. Konrol ve Deney Grularının KÖBV Ekin Kaılım Erişi Ön Tes Puanları Grular N Yüzdelik Arimeik Oralama Deney ,35 6,84 Konrol ,68 6,45 Sandar 3,42,28 Tablo 2 incelendiğinde deney ve konrol grularının ön es "konuşurken önemsenen bilgileri vurgulama" uanları oralamaları arasında anlamlı bir farklılığın olmadığı anlaşılmışır (: 3,42; (0.28) > 0.05). Bu durum gruların uygulama sürecinin başlangıcında konuşurken önemsenen bilgileri vurgulamaları açısından benzer özelliklere sahi olduğunu gösermekedir. Tablo 3. Konrol ve Deney Grularının BOUKT Ekin Kaılım Erişi Ön Tes Puanları Grular N Yüzdelik Arimeik Oralama Deney ,20 0,41 Konrol ,46 0,83 Sandar 5,27 0,38 Tablo 3 incelendiğinde deney ve konrol grularının ön es "konuşurken bulunduğu orama uygun konuşma uumu" uanları oralamaları arasında anlamlı bir farklılığın olmadığı anlaşılmışır (: 5,27; (0.38) > 0.05). Bu durum gruların uygulama sürecinin başlangıcında konuşurken önemsenen bilgileri vurgulamaları açısından benzer özelliklere sahi olduğunu gösermekedir.

8 974 Mehme GEDİK Salih ORHAN Tablo 4. Konrol ve Deney Grularının STİK Ekin Kaılım Erişi Ön Tes Puanları Grular N Yüzdelik Arimeik Oralama Deney ,16 0,48 Konrol ,48 0,61 Sandar 4,92 0,49 Tablo 4 incelendiğinde deney ve konrol grularının ön es "sandar Türkçe ile konuşma" uanları oralamaları arasında anlamlı bir farklılığın olmadığı anlaşılmışır (: 4,92; (0.49) > 0.05). Bu durum gruların uygulama sürecinin başlangıcında sandar Türkçe ile konuşması açısından benzer özelliklere sahi olduğunu gösermekedir. Tablo 5. Konrol ve Deney Grularının TKUİK Ekin Kaılım Erişi Ön Tes Puanları Grular N Yüzdelik Arimeik Oralama Deney ,33 2,62 Konrol ,34 1,50 Sandar 1,57 0,57 Tablo 5 incelendiğinde deney ve konrol grularının ön es "konuşurken Türkçenin kurallarına uygun cümleler kurma" uanları oralamaları arasında anlamlı bir farklılığın olmadığı anlaşılmışır (: 1,57; (0.57) > 0.05). Bu durum gruların uygulama sürecinin başlangıcında Türkçenin kurallarına uygun cümleler kurması açısından benzer özelliklere sahi olduğunu gösermekedir. Tablo 6. Konrol ve Deney Grularının KUİB Ekin Kaılım Erişi Son Tes Puanları Grular N Yüzdelik Arimeik Oralama Deney ,40 0,50 Konrol ,33 0,48 Sandar 5,31 0,00 Tablo 6 incelendiğinde konuşmaya uygun ifade ile başlama açısından son es uanlarının deney grubunun lehine anlamlı bir farklılık göserdiği anlaşılmakadır (: 5,31; (0.00) < 0.05). Bu bulgulardan harekele, ilköğreim öğrencilerinin konuşma becerilerinin gelişirilmesinde konuşmaya uygun ifade ile başlama açısından okullardaki sosyal ekinliklere kaılımın daha ekili olduğu söylenebilir.

9 Öğrencilerin Sosyal Ekinliklere Kaılımlarının Konuşma Becerilerini Gelişirmeye Ekisi 975 Tablo 7. Konrol ve Deney Grularının KÖBV Ekin Kaılım Erişi Son Tes Puanları Grular N Yüzdelik Arimeik Oralama Deney ,33 0,48 Konrol ,86 0,74 Sandar 1,20 0,00 Tablo 7 incelendiğinde konuşurken önemsenen bilgileri vurgulama açısından son es uanlarının deney grubunun lehine anlamlı bir farklılık göserdiği anlaşılmakadır (: 1,20; (0.00) < 0.05). Bu bulgulardan harekele, ilköğreim öğrencilerinin konuşma becerilerinin gelişirilmesinde konuşurken önemsenen bilgileri vurgulama açısından okullardaki sosyal ekinliklere kaılımın daha ekili olduğu söylenebilir. Tablo 8. Konrol ve Deney Grularının BOUKT Ekin Kaılım Erişi Son Tes Puanları Grular N Yüzdelik Arimeik Oralama Deney ,22 0,47 Konrol ,64 0,33 Sandar 4,72 0,00 Tablo 8 incelendiğinde konuşurken bulunduğu orama uygun konuşma uumu açısından son es uanlarının deney grubunun lehine anlamlı bir farklılık göserdiği anlaşılmakadır (: 4,72; (0.00) < 0.05). Bu bulgulardan harekele, ilköğreim öğrencilerinin konuşma becerilerinin gelişirilmesinde konuşurken bulunduğu orama uygun konuşma uumu açısından okullardaki sosyal ekinliklere kaılımın daha ekili olduğu söylenebilir. Tablo 9. Konrol ve Deney Grularının STİK Ekin Kaılım Erişi Son Tes Puanları Grular N Yüzdelik Arimeik Oralama Kaılmayan ,61 0,16 Kaılan ,08 0,80 Sandar 5,31 0,03 Tablo 9 incelendiğinde sandar Türkçe ile konuşma açısından son es uanlarının deney grubunun lehine anlamlı bir farklılık göserdiği anlaşılmakadır (: 5,31; (0.03) < 0.05). Bu bulgulardan harekele, ilköğreim öğrencilerinin konuşma becerilerinin gelişirilmesinde sandar Türkçe ile konuşması açısından okullardaki sosyal ekinliklere kaılımın daha ekili olduğu söylenebilir.

10 976 Mehme GEDİK Salih ORHAN Tablo 10. Konrol ve Deney Grularının TKUİK Ekin Kaılım Erişi Son Tes Puanları Grular N Yüzdelik Arimeik Oralama Kaılmayan ,33 0,61 Kaılan ,40 0,50 Sandar 5,17 0,00 Tablo 10 incelendiğinde Türkçenin kurallarına uygun cümleler kurması açısından son es uanlarının deney grubunun lehine anlamlı bir farklılık göserdiği anlaşılmakadır (: 5,17; (0.00) < 0.05). Bu bulgulardan harekele, ilköğreim öğrencilerinin konuşma becerilerinin gelişirilmesinde Türkçenin kurallarına uygun cümleler kurması açısından okullardaki sosyal ekinliklere kaılımın daha ekili olduğu söylenebilir. 4. SONUÇ VE ÖNERİLER Öğrencilere konuşma becerisini kazandırmada uygulamanın önemli bir yeri bulunmakadır. Zira ancak uygulama esnasında yaılan haalar esi edili buna önlemler alınabilir. Uçgun bu hususu Konuşma Eğiimini Ekileyen Fakörler" adlı eserinde şöyle dile geirmişir: "Ayrıca konuşma becerisini gelişirmek ve konuşmada bulunan birakım bozuklukları giderebilmek için öğremenlerin öğrencilere her fırsaa uygulama yaırması gerekir (2007: 64). Bu çalışmada yoğunluklu sosyal ekinliklerin öğrencilerin konuşma becerilerini arırdığı sonucuna ulaşılmışır. Toçuoğlu, Ünal ve Degeç Öğremen Görüşlerine Göre Konuşma Eğiiminde Karşılaşılan Sorunlar adlı çalışmalarında öğremenlerin sosyal ekinliklere az kaılımın konuşma becerisini olumsuz ekilediğini belirlemişlerdir. Konuşma becerisi yeersiz olan öğrencilerin sosyal akivielere kaılımlarının az olduğunu düşündükleri (Toçuoğlu, Ünal ve Degeç, 2012: 747) Bu çalışma gösermekedir ki sosyal ekinliklere kaılarak sorumluluk alan öğrencilerde konuşma becerisi daha fazla gelişmişir. Göçer (2008) de yaığı Performans Görevleriyle İlgili Sunum Çalışmalarının Konuşma ve Dinleme Becerilerinin Gelişirilmesine Kakısı adlı çalışmasında bu durumu Türkçe öğreimi uygulamalarında öğrencilere sorumluluk verilerek, kendilerine olan güvenleri oraya çıkarılmaya çalışılmalıdır ifadesiyle dile geirmişir. Bu çalışmada ayrıca şu sonuç ve önerilerde bulunulmuşur: 1- Bir konuşmacının duygu, düşünce, isek, arzu ve beklenilerini karşısındakine akarırken dikka emesi gereken en önemli hususlardan biri konuşmasına en uygun ifadelerle başlamak olmalıdır. Zira dinleyiciler üzerindeki ilk iniba başlangıç ifadelere bağlıdır. Yaılan araşırmada sosyal ekinliklerde görev alan öğrencilerin konuşmaya uygun ifade ile başlama becerilerinin daha ileri seviyede olduğu sonucuna varılmışır. 2- Bir konuşmacının konuşmasıyla ulaşmak isediği hedefe ulaşabilmesi için konuşma esnasında özellikle vurgulamak isediği bir düşünce varsa bunu ön lana çıkarabilmesi gerekmekedir. Yani konuşmacı önemsediği duygu, düşünce veya bilgileri konuşması esnasında vurgulamalı ve dinleyicileri bu amaç doğrulusunda sürekli canlı uabilmelidir. 3- Yaılan araşırmada sosyal ekinliklerde görev alan öğrencilerin Konuşurken önemsenen bilgileri vurgulama becerilerinin daha ileri seviyede olduğu sonucuna varılmışır. 4- Konuşmanın ekili ve kalıcı olması isenilen hedefe ulaşabilmesi açısından konuşmacıya düşen görevlerden biri de bulunduğu orama uygun bir konuşma yaabilmesidir. Bu hem oramdaki kişilerin seviyesi hem de ilgi ve beklenilerini dikkae alarak bir konuşma yaabilme anlamına

11 Öğrencilerin Sosyal Ekinliklere Kaılımlarının Konuşma Becerilerini Gelişirmeye Ekisi 977 gelmekedir. Yani konuşmacı her şeyden önce dinleyici kileyi çok iyi anımalı ve konuşmanın içeriğini, üslubunu, ses onunu, konuşma süresini ve kullanacağı dil seviyesini ona göre belirlemelidir. Aksi akdirde konuşmanın amacına ulaşabilmesi ve dinleyicileri amin emesi ve haa dinleyicileri konuşma boyunca canlı uabilmesi mümkün olamaz. Yaılan bu araşırmada sosyal ekinliklerde görev alan öğrencilerin bulunduğu orama uygun bir konuşma uumu gelişirme becerilerinin daha ileri seviyede olduğu sonucuna varılmışır. 5- Dinleyicilerin konuşma esnasında sıkılmalarını önlemek ve konuya adae olmalarını sağlamak için konuşmacıya düşen önemli görevlerden biri de akıcı ve ekili bir Türkçe ile konuşmasıdır. Bu nokada elaffuz önemli bir yere sahiir. Kelimelerin onlaması, akıcılığı, rimi, boğumlanması, vurgusu, açıklığı ve işiilebilirliği elaffuz açısından önemli kavramlardır. Sandar Türkçe ile konuşmak bu nokada önemli bir yere sahiir. Çünkü sandar Türkçe hem elaffuzla hem de kelimelerin anlaşılabilirliği ile yakından ilgilidir. Dinleyicilerin anlayabilecekleri bir dille konuşmak, anlaılanların açık olması gibi hususlar da dilin sandar kullanımına bağlıdır. Yaılan bu araşırmada sosyal ekinliklerde görev alan öğrencilerin sandar Türkçe ile konuşma becerilerinin daha ileri seviyede olduğu sonucuna varılmışır. 6- Doğru cümle kurabilme ve kurulan cümlenin nieliği doğru ve güzel konuşma açısından önemli bir yere sahiir. Zira anlaım akışının düzeni kurulan cümlelerin doğruluğuna bağlıdır. Anlaımın bozuk olması dinleyicinin konudan sıkılmasına ve komasına yol açabilmekedir. Yaılan bu araşırmada sosyal ekinliklerde görev alan öğrencilerin sandar Türkçenin kurallarına uygun cümle kurma becerilerinin daha ileri seviyede olduğu sonucuna varılmışır. Büün bu sonuçlar ışığında şu önerilerde bulunulabilir: 1- Yaılan çalışmada sosyal ekinliklere kaılımın öğrencilerin konuşma becerilerini arırdığı sonucun varılmışır. Bunun için öğremenler özellikle de Türkçe öğremenleri öğrencilerin bu ekinliklere kaılımlarını deseklemeleri ve öğrencileri eşvik emeleri gerekmekedir. 2- Öğremenler yaılacak okul içi ekinliklerde öğrencilerin yeeneklerini de dikkae alarak öğrencilere yönelik bir sosyal ekinlik lanı çıkararak bu kaılımı en üs seviyede sağlamaya çalışmalıdırlar 3- Öğremenler ders içinde de zaman zaman sınıf içi ekinlikler düzenleyerek öğrencilerin sosyalleşmesine ve oluluk karşısında kendilerini ifade edebilmelerine fırsa anıyarak okul rogramlarına ön bir hazırlık yaılmasını sağlamalıdırlar. 4- Sosyal ekinlikleri daha cazi hale geirmek ve kaılımı sağlamayabilmek için ekinliklere kaılan öğrenciler çeşili şekillerde ödüllendirilmemdirler. 5- Öğrenciler iyaro, sinema, konferans, semozyum gibi ekinliklere dinleyici veya izleyici olarak göürülerek bu yönün gelişirilmesine çalışılmalıdır. 6- Ders içinde öğrencilere sık sık söz hakkı verilmesi ve öğrencilerin konuşma bozuklukları görüldüğünde bunlar ders öğremeni arafından derhal giderilerek doğrusu söylenmeli ve böylece öğrencinin dili kullanımında kendisine yol göserilmelidir. 7- Sosyal ekinliklere hazırlanma esnasında konuşma becerisi gelişmiş birilerinin elevizyondan konuşmaları dinleilerek öğrencilere bu anlamda iyi bir eğiim verilmelidir. KAYNAKÇA ADALI, O.( 2003). Anlamak ve Anlamak. İsanbul: Pan Yayıncılık

12 978 Mehme GEDİK Salih ORHAN ARHAN, S. (2007). Öğremen Görüşlerine Göre İlköğreim Okulları İkinci Kademede Konuşma Egiimi. Yayımlanmamıs Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversiesi, Eğiim Bilimleri Ensiüsü. BROWN, K. L.,BURNETT, N.,JONES, G., MATSUMOTO,S., LANGFORD, N.J., PACHECO, M.(1981). Teaching seaking and lisening skills in he elemenary and secondary school. Massahuses, USA. BURDURLU, İ. Z. ve KANTARCI, İ. (1971). Oraöğreimde Türkçe Öğreimi. İzmir: Karınca Mabaacılık. BÜYÜKÖZTÜRK, Ş., ÇOKLUK, Ö., & KÖKLÜ, N. (2011). Sosyal Bilimler İçin İsaisik. Ankara: Pegem Akademi. GEDİK, M. (2012). Oraokul İkinci Sınıf Öğrencilerinin Temel Dil Becerilerinin Gelişirilmesinde Eğisel Oyunların Başarı ve Kalıcılığa Ekisi (Yayımlanmamış Dokora Tezi). Aaürk Üniversiesi Eğiim Bilimler Ensiüsü. GÖÇER, A. (2008). Performans Görevleriyle İlgili Sunum Çalışmalarının Konuşma ve Dinleme Becerilerinin Gelişirilmesine Kakısı. Dil Dergisi Sayı: 142 Ekim-Kasım-Aralık GÜRSAKAL, N. ( 2009). Çıkarımsal İsaisik. Bursa: Dora Yayıncılık. KARAALİOĞLU, S. K. (1987). Yazmak ve Konuşmak Sanaı- Komozisyon, İnkılâ Kia Evi, İsanbul. KORKMAZ, S. (1996). Okulda Konuşma Eğiimi Çağdaş Eğiim, 21(221),43 ORHAN, S. (2010). Alı Şakalı Düşünme Tekniğinin İlköğreim Sekizinci Sınıf Öğrencilerinin Konuşma Becerilerini Gelişirmeye Ekisi (Yayımlanmamış Dokora Tezi). Aaürk Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü. ÖZBAY, M. (2006). Türkçe Özel Öğreim Yönemleri II. Ankara: Öncü Kia Yayınları. (2005). Sesle İlgili Kavramlar ve Konuşma Eğiimi. Milli Eğiimi Dergisi, S.168.s (2003). Konuşma Eğiimi ve İyi Bir Konuşmacının Ses Özellikleri. Jandarma Eğiim Dergisi, S.26.s RICHARDS, J. C. (2003). Curren rends in eaching lisening and seaking. The Language Teacher. Macquarie Universiy,16 SARICA, S. ve GÜNDÜZ, M.(1995). Güzel Konuşma Yazma. İsanbul: Fil Yayın Evi. SEVER, S. (1997). Türkçe Öğreimi ve Tam öğrenme. Ankara: Anı Yayınları TAŞER, S.(2000). Örneklerle Konuşma Eğiimi. İsanbul: Pairüs Yayınları. TOPÇUOĞLU Ünal, F. ve DEGEÇ, H. (2012). Öğremen Görüşlerine Göre Konuşma Eğiiminde Karşılaşılan Sorunlar. The Journal of Academic Social Science Sudies Volume 5 Issue 7, Türkçe Sözlük. (2005). Ankara. Türk Dil Kurumu Yayınları. UÇGUN, D. (2007). Konuşma Eğiimini Ekileyen Fakörler e.erciyes.edu.r/dergi/sayi_22/4- (59-67.). Kayseri.