Kimdi? Kim. Dünyam zda iz b rakm fl ünlüler ve k sa yaflam öyküleri...

Transkript

1 Kim Kimdi? Dünyam zda iz b rakm fl ünlüler ve k sa yaflam öyküleri... Bu genç adam n çocukluk y llar n hastal k ve ölüm karartt. Annesi veremden öldü ünde befl, ablas da ayn hastal ktan öldü ünde on dört yafl ndayd. Sonra da mali s k nt lar bafl gösterdi. Resim tutkusu nedeniyle bir sanat Yazan: SABR YE AfiIR okuluna gitti. Açt ilk sergisinden sonra, hükümet taraf ndan verilen bir gezi bursu sayesinde bir süre Paris te yaflad. Adeta ruhuna iflleyen hastal k ve ölümler, sanat na da yans d. Bugün en önemli say lan eserlerini ilk sergiledi inde, beceriksiz olarak nitelendirildi. Nas l resim yapaca- n de il, neyin resmini yapaca n önemsedi. Yaflam boyunca duygusal çalkant lardan kurtulamad. Ve genellikle, insana ait olumsuz duygular tuvaline yans tt. Bir süre psikiyatri klini inde tedavi oldu. Norveç in ulusal övünç kayna haline gelen ve kendisi için büyük ser- 105

2 BD ARALIK 2013 giler aç lan ressam, psikolojik resmin öncüsü Edvard Munch idi Köylü bir ailenin çocu u olarak dünyaya gelen Avusturyal, yoksulluk içinde büyüdü. lkokulda son derece baflar l bir ö renciydi. Ailesinden uzakta bir yurtta 6 y l okudu ve mezun oldu. 25 yafl nda papazl k unvan n ald. Ö retmen olmak istiyordu. Ama s navda baflar l olamad. Dört dönem fizik ve do a ö renimi gördü. S navda tekrar yeterli bulunmay nca, manast ra çekilerek bitki araflt rmalar na yo unlaflt. Bitkiler konusunda çal flmalar yapt s rada, bezelyeler üzerindeki deneyiyle kal t m kanunlar n ortaya koydu. 8 y ll k çal flman n sonucunda elde etti i bu keflif, pek çok biyoloji bilgininin ayd nlatmak için kafa yordu u evrim teorisinin de sonu oldu. Canl lar n çevre etkisiyle de iflmeyeceklerini deneysel olarak ispatlam fl, kal t m n varl n göstermiflti. Genetik biliminin babas kabul edilen bu adam, botanikçi Johann Gregor Mendel ir bak rc n n o lu olan bu delikanl, yaflad sa l k sorunlar nedeniyle di erleri B106 gibi koflup-oynayarak bir çocukluk geçiremedi. Daha çok gözlem yapmakla geçen çocukluk y llar n n ard ndan, mimarl k e itimi ald. Bir dehay m yoksa budalay m mezun ediyoruz, bilmiyorum. diyerek onu mezun eden rektörün sözleri üzerine, arkadafllar na dönerek Benim flimdiden bir mimar oldu umu söylüyorlar. dedi. Mimarl k kariyerinin henüz bafl ndayken, tesadüfen tan flt zengin bir ailenin o lu, ondan kendi ad na mimarl k yap lar istedi. Sadakat, sab r, zeka ve yarat c l n ortaya koyarak bu flans iyi de erlendirdi. Atölyemin hemen d fl ndaki a aç benim ak l hocam diyecek kadar do a afl olan genç mimar, do adan ilham alarak devasa yap lar tasarlad. Ça n n ötesinde yap larla Barselona n n siluetini de ifltiren bu dahi Katalan mimar, Antoni Gaudi ydi çine kapan k ve silik bir tip olarak geçirdi i çocukluk günleri, bol bol hayal kurmakla geçti. Henüz çok küçükken öyküler yazmaya bafllad. Okul y llar nda da, teneffüslerde arkadafllar na öyküler anlat r- İ

3 d. Sekreter olmas n isteyen ailesinin etkisiyle, üniversitede Frans zca okudu. Toplant larda not tutmak yerine öykü yazd için sekreterlik kariyeri çok sürmedi. Tek geçim kayna n n iflsizlik maafl oldu u dönemlerde, bir Tek geçim kayna n n iflsizlik maafl oldu u dönemlerde, bir tren seyahati s ras nda roman yazmaya bafllad. tren seyahati s ras nda roman yazmaya bafllad. Toplam befl y lda yazd yedi kitapl k roman dizisi, benzerine ender rastlan r bir baflar yakalad. Tüm dünyada tam 400 milyon satt. Çocuklar n genifl hayal dünyas n seslendiren kitaplar yla birlikte kendisi de büyük bir üne kavuflurken, hat r say l r bir servetin de sahibi oldu. flsizlik maafll günlerinden, bir kitap yazarak dolar milyarderli ine yükselen ve ngiltere nin en zengin kad n unvan n elde BD ARALIK 2013 eden bu gerçek öykü nün kahraman, Harry Potter serisinin yarat c s J.K. Rowling di On çocuklu bir ailenin son üyesi olarak dünyaya gözlerini açan Amerikal, di er kardefllerinden farkl do mufltu. Çünkü ayaklar beline bitiflik, yani olmas gerekti inden çok daha k sayd lar. Ahflap bloklar yard m yla yürümeyi çok küçük yaflta ö rendi. Gençlik y llar nda ailesini geçindirmek için çiftliklerde çal flt. Bir zaman sonra ellerini kullanma konusunda öylesine ustalaflt ki, onu tesadüfen izleyen bir sirk sahibi ifl teklifinde bulundu. 13 yafl nda sirkte çal flmaya bafllad ve Bacaks z Akrobat olarak ç kt Avrupa turnesiyle ünü dünyaya yay ld. Evlendi ve dört sa l kl çocuk sahibi oldu. Bacaklar olmadan do mas n bir eksiklik olarak görmek flöyle dursun, ellerini kullanma maharetiyle f rsata dönüfltürürken, yapt gösterilerle de ailesinin refah içerisinde yaflamas n sa lad. Yaflad dönemde, dünyan n en ünlü akrobat 107

4 BD ARALIK 2013 olan, bu engel tan maz adam Eli Bowen Yoksul ve dindar bir ailenin o luydu. On yafl nda, okulu b rakarak ailesine katk da bulunmak için çal flmaya bafllad. A r ifl yüküne ra men, gece okuluna devam ederek Latince ö rendi ve t p fakültesini bitirdi. nsanl k için çal flmakta kararl olan genç doktor, gezi ve seyahat tutkusunun da etkisiyle, Güney Afrika ya gitti. Bir yandan yerlileri tedavi ediyor di er yandan da beyazlar n o güne kadar ayak basmad topraklara gidip, buran n bilinmeyenlerini araflt r yordu. Köle ticareti yerine yasal ticaretin geliflmesini sa lamak için çok çaba gösterdi. Keflif çal flmalar n sürdürürken, aslanlar n ve yerli halk n sald r lar na u rad, yaraland oldu ama vazgeçmedi. Bu çok sevdi i k taya, sa l n kaybetme pahas na yaflam n n yar s n, yani tam otuz y l n 108 harcad. Afrika da, insanl k ad na meçhul olan yerlerin üçte birini keflfeden bu skoç seyyah, David Livingstone idi Bu gülümseyen genç, prematüre olarak do du u için kuvözde kendisine verilen oksijenin fazla olmas nedeniyle görme yetisini kaybetmiflti. Henüz çocukken, kilisede piyano ve armonika çalmaya, flark söylemeye bafllad. Görme engelliler okuluna yaz larak klasik piyano dersleri ald. Daha 12 yafl ndayken tan flma f rsat buldu u Ronnie White sayesinde, stüdyo kayd nda müzik konusundaki yetene inin fark na var ld. Sözleflme teklifi ald ve ertesi y l ilk albümünü yapt. fiark lar ABD listelerinde birinci s raya yerleflti. Takip eden albümleri de, baflar s n pekifltirdi, flark lar popüler müzi e yön verdi. Geçirdi i a r bir trafik kazas sonucu, koku alma duyusunu da kaybetti. Müzikten hiç vazgeçmedi, onlarca

5 ödülle baflar s taçland r ld. En büyük ödülü ise, yaflam mücadelesinin pek çok sanatç taraf ndan örnek al nmas oldu. Gözlerini açmadan, tüm dünyay, hatta daha fazlas n da görebilen bu efsane müzik adam, elbette Stevie Wonder Evini zar zor geçindiren, yoksul bir baban n o lu olan delikanl, 14 yafl ndayken bir tüccar n yan nda tezgahtarl k yapmaya bafllad. Bu s ralarda yazd BD ARALIK 2013 küçük bir aflk roman, tan flt bir kitapç taraf ndan bast r ld. Bir süre, iki arkadafl yla birlikte kibrit ve mum satt. Yazmay ve gözlerini bozana kadar okumay da sürdürüyordu. Bir zengin tüccar n deste iyle ikinci kitab n bast rabildi. Bir süre göçebe olarak yaflad. Sonra paras z kal nca yine ayn tüccar n yolunu tuttu. Makaleler, hikâyeler yaz yor bunlar satmaya çal fl yordu. Edebiyat alan nda konferans vermeye bafllad. Ancak yaln zca 6 kifli geldi. Paras tekrar tükenince aç kald ve bunu romanlaflt rd. Açl k roman flöhretinin ilk basama oldu. Vereme yakaland. Onlarcas n denese de, yazmaktan baflka hiçbir iflte dikifl tutturamad. Yazmaya aç, yaflamakta yoksul kald. Nobel Edebiyat Ödüllü Norveçli yazar, Knut Hamsun du Hamam müflterisi Temizli i çok seven adam, hep ayn hamama gidiyordu. Fakat ne zaman iflini bitirip oradan ayr lsa bir eflyas n n kayboldu unun ay rd na var yordu. Yetkililere bu durumu bildiriyordu; ama bir türlü eflyalar n n kaybolmas n n önüne geçemiyordu. Yetkililer de müflterinin bu flikayetlerinden s k lm flt. Her geliflinde eflyalar n n kayboldu unu söylüyorsun, biz de senin yak nmalar ndan b kt k dediler. Adam duraksad. Tamam dedi. Bir daha yak n p flikayette bulunmayaca m. Aradan birkaç gün sonra adam hamama geldi. Elbiselerini dolaba yerlefltirip banyo bölümüne geçti. flini bitirip eflyalar n n bulundu u dolaba yaklaflt ; fakat dolapta yaln zca bir flapkayla kemer vard. Adam, flapkay bafl na koydu, kemeri beline dolad ve hamam n yetkililerinin karfl s na geçerek, Size daha önceden söz verdi im için dedi. Yak nmak istemiyorum, flikayette de bulunmayaca m; ama Tanr aflk na söyleyin ben buraya böyle mi geldim?.. 109