N,N-DIMETILFORMAMID. Düzenleme Sayısı: 1 Form No: Hazırlama Tarihi: Yeniden Düzenlenme ve Yayın Tarihi:

Transkript

1 Sayfa No: 1/18 MADDE VE FİRMA TANITIMI 1.1 Madde Hakkında Bilgiler Ticari Adı Ürün Kodu/No CAS No EINECS No Kimyasal Adı N,N-dimetilformamid Kimyasal Formülü C 3 H 7 NO Yapısal Formülü 1.2 Kullanımı/Uygulama Alanı Sıvı ve gazlar için solventtir. Güçlendirici ve bilesen madde olarak kaplama sektöründe kullanılır. Yapıştırıcı olarak film ve baskı mürekkepleri uygulamalarında kullanılır. Birçok boya çözücü maddenin bileşeninde bulunur. Poliakrilik fiber solventidir. 1.3 Üretici Firma: Üretici Firma Adı AK-KİM KİMYA SAN. VE TİC. A.Ş. Adresi Denizçalı Köyü, Taşköprü Mevkii, P.K Yalova / TÜRKİYE Telefon Fax Güvenlik Bilgi Formu Hakkında Bilgi Veren Ali Haydar KETİR - Çevre Mühendisi Telefon +90 (226) / ali.ketir@akkim.com.tr 1.5 Acil Hallerde Danışma Firma Danışma Acil Danışma (Msdsmarket) bilgi@msdsmarket.com Acil İlk Yardım Merkezi 112 Zehir Danışma Merkezi 114 İtfaiye BİLEŞİMİ/İÇERİK HAKKINDA BİLGİ 2.1 Kimyasal Tanımlama Tarifi: Madde- N,N-Dimetilformamid İhtiva ettiği tehlikeli maddeler: MADDE VEYA BİLEŞİK EINECS NO CAS NO. İÇERİK % SINIFLANDIRMA N,N-Dımetilformamid >98 T; Üreme. Tok. Kat. 2; R61

2 Sayfa No: 2/ Ek uyarılar: Konu ile ilgili risk tanım cümlelerinin tamamı 16. bölümde verilmektedir. 3. TEHLİKELERİN TANIMLARI 3.1 Sınıflandırma / Tehlike tanımı: Xn; R20/21 Xi;R36 Yerel yönetmelikler 1 ve AB direktifi 67/548/EEC 2 ve çerçevesinde sınıflandırılmıştır Tehlike Sınıflandırması Üremeye Toksik Kategori 2 (T; R61) Xn; R20/21 Xi; R Tehlike Sembolü/Tanımı T- Toksik Tehlike Tanımları/uyarıları R20/21 Solunduğunda ve cilt ile temasında sağlığa zararlıdır. R61 Doğmamış çocuğa zarar verebilir. R36 Göz için tahriş edicidir. 3.2 Sağlık Üzerindeki Potansiyel Akut Etkileri Doğmamış çocuğa zarar verebilir. Gözde Malzemenin bazı kişilerde göz tahrişine neden olabileceğine ve damlatmanın ardından 24 saat veya daha fazla süre sonra göz hasarı meydana getirebileceğine dair deliller mevcuttur. Ağrı ile birlikte şiddetli iltihaplanma beklenebilir. Korneada hasar oluşabilir. Hızlı ve uygun bir şekilde müdahale edilmezse, Kalıcı görme kaybı olabilir. Tekrarlı maruziyetler sonrasında konjunktivit oluşabilir. Deride Malzemeyle cilt teması zararlı olabilir. Emilim sonrasında sistemik (bütün vücudu etkileyen) etkiler oluşabilir. Doğrudan temas sonrasında veya bir miktar zaman gecikmesi sonrasında, malzemenin ciltte hafif ancak önemli nitelikte iltihaplanmaya neden olabileceğini ileri sürmek için bazı deliller bulunmaktadır. Tekrarlı maruziyet kızarıklık, şişme ve blister (kabarcık, su toplaması) gibi belirtilerle karakterize edilen kontakt dermatite neden olabilir. Açık kesikler, aşınmış veya tahriş olmuş bölgeler bu maddeye maruz bırakılmamalıdır. Kesik, aşınma veya lezyonlar gibi yollarla kan dolaşımına girişi; zararlı etkilerle birlikte sistemik hasar oluşturabilir. Maddeyi kullanmadan önce cildi inceleyiniz ve herhangi bir harici yaralanmanın korunduğundan emin olunuz.

3 Sayfa No: 3/18 Solunması Halinde Solunması halinde sağlığa zararlıdır. Maddenin normal kullanımı esnasında oluşan buhar veya aerosollerin (sisler, dumanlar) solunması zararlı olabilir. Yutulması Halinde Maddenin kazara ağız yoluyla alınımı kişinin sağlığına zarar verebilir. Maruziyet semptomları gecikebilir. Yeterince yüksek dozlardaki malzeme hepatotoksik olabilir (karaciğer için tehlikeli). Sıvının yutulması akciğerlerde aspirasyona neden olabilir ve kimyasal pnömonit riski mevcuttur; ciddi sonuçlara yol açabilir. (ICSC13733) Uzun Süreli etkiler Maddeye uzun süreli veya tekrarlanan bir şekilde maruz kalma cilt tahrişine neden olabilir; teması halinde ciltde kızarıklık, şişme, vezikül oluşumu, ciltte pul pul dökülme ve kalınlaşma oluşturabilir. Maddeye uzun süre maruz kalınması embriyonun gelişmesinde fiziksel kusura neden olabilir. 3.3 Çevre Üzerindeki Etkileri Kaza durumunda Çevreye yayılması halinde gerekli önlemleri alınız ve yerel yönetmeliklere (dökülme/sızıntı) göre hareket ediniz. 3.4 Sınıflandırma sistemi: Sınıflandırma, tehlikeli maddeler ve hazırlanışlarıyla ilgili mevcut AB ve Türkiye yerel yönetmelikleri ile uyumludur. 3.5 Ek bilgiler: Ürün yerel yönetmelikler uyarınca bu belgede belirtilen esaslara göre etiketlenmiştir. Etiket bilgisi için 15. Bölüme bakınız. Toksikoloji bilgileri için 11. Bölüme bakınız. 4. İLK YARDIM ÖNLEMLERİ 4.1 İlk yardım önlemlerinin tanımları Genel uyarılar: Solunum: Dumanları veya yanma ürünleri solunduğunda kişiyi alandan uzaklaştırınız. Hastayı yatırınız, sıcak tutunuz ve dinlendiriniz. Takma diş gibi protezler hava yollarını tıkayabileceğinden uygun olduğu durumlarda ilk yardıma başlamadan önce çıkarılmalıdır. Solunum durmuş ise suni solunum uygulayın, tercihen (zehirlenmiş şahıslarda solunumu sağlayan) istek valfli canlandırma maskesi, balon maske sistemi, cep maske sistemi kullanılmalıdır. Gerekiyorsa CPR uygulayınız Deri ile temas: Cilt ile teması halinde vakit geçirmeden bulaşmış giysileri ve ayakkabıları çıkarınız. Cildi ve saçları akan su (ve varsa sabun) ile yıkayınız. Tahriş durumunda tıbbi yardım alınız Göz ile temas: Bu ürünün gözle teması halinde gözleri vakit geçirmeden akan temiz su ile yıkayınız.

4 Sayfa No: 4/18 Gözün her tarafının iyice yıkandığından emin olmak için göz kapakları açık tutulmalı ve ara sıra alt ve üst kapak kaldırılmalıdır. Ağrı devam ederse veya tekrarlarsa tıbbi yardım sağlayın. Gözlerde meydana gelen yaralanmadan sonra kontak lenslerin sadece yetkili tarafından çıkartılması gerekir Yutma: Kendiliğinden kusma olabileceğine dair yakın tehdit gözleniyorsa veya kusma olursa, kusmuğun olası geri emiliminin engellenmesine yardımcı olmak için hastanın başını kalçasından daha aşağıda tutunuz Doktor İçin Not: Kusma esnasında aspire edilen herhangi bir malzeme, akciğer hasarına sebep olabilir. Bu nedenle kusma işlemi, mekanik veya farmakolojik olarak başlatılmamalıdır. Mekanik yöntem, mide içindekilerinin boşaltılmasının gerekli olduğu düşünülmesi halinde uygulanmalıdır; bu da endotrakeal (soluk borusu içinde) tübaj işleminden sonra gastrik lavaj şeklinde yapılır. Ağızdan alınım sonrası kendiliğinden kusma meydana gelirse, hasta solunum güçlüğü açısından gözlemlenmelidir (kontrol altında tutulmalıdır), çünkü akciğerlerde aspirasyon sonucu oluşan ters etkiler 48 saate kadar gecikebilir. Semptomatik tedavi uygulayın (belirtilere göre tedavi edin). 5. YANGINLA MÜCADELE ÖNLEMLERİ 5.1 Genel bilgiler Sıvıları ve buharları alevlenebilirdir. 5.2 Uygun söndürücü maddeler: Su spreyi veya buğusu Köpük Kuru kimyasal toz BCF (Mevzuatın izin verdiği yerde) Karbon dioksit Suyu cok ince sprey olarak yangını kontrol etmek için kullanın ve yakın alanı serinletin. 5.3 Uygun olmayan söndürücü maddeler: Oksitleyici maddeler ile ( örneğin nitratlar, oksitleyici asitler, çamaşır suyu, yüzme havuzu kloru gibi) kirlenmesinden kaçınınız, tutuşma ortaya çıkabilir. 5.4 Maddenin, yanarken oluşturduğu özel tehlikeler: Isı veya aleve maruz kaldığında yangın tehlikesi vardır. Sıvıları ve buharları alevlenebilirdir. Isıtma, kapların şiddetli yırtılmasına yol açan genleşme veya bozunmaya neden olabilir. Yanma esnasında karbon monoksit toksik dumanları yayabilir. Keskin duman yayabilir. Yanıcı malzemeler içeren dumanlar patlayıcı olabilir. Yanma ürünleri karbon dioksit (CO 2 ), karbonmonoksit, azot oksitleri (NO x) yayabilir. 5.5 Özel koruyucu donanım: Solunum cihazı bulunan ve tüm vücudu kaplayan koruyucu iş giysisi giyin. Gözlük: Kimyasallardan korunma gözlüğü. Eldiven:

5 Sayfa No: 5/18 1.Butil 2.Butil/Neopren 3.CPE Solunum cihazı: Tip A Yeterli kapasitede Filtre 5.6 Diğer bilgiler İtfaiyeyi arayın ve tehlikenin durumunu ve yerini bildirin. Sıvı havuzlarına su sıçratmaktan kaçının. Sıcak kaplara YAKLAŞMAYIN. Sıcak oldukları düşünülen kapları güvenli mesafeden su spreyi ile soğutun. Güvenli ise, kapları yangın yolundan uzaklaştırın. Güvenliyse, buharların yanma tehlikesi geçene kadar elektrikli aletleri kapatın. Şiddetli veya patlayıcı reaksiyon verebilir. Yangın mahallindeki ambalajları su ile soğutunuz. Personeli güvenli alana çıkartın. Gereğinden fazla yangın söndürücü kullanarak çevreyi kirletmekten kaçının. Yangınla mücadele artıklarının kanalizasyona ve yer altı sularına ulaşmasına izin verilmemelidir. 6. KAZA SONRASI YAYILMAYA KARŞI ALINACAK ÖNLEMLER 6.1 Kişisel güvenlik önlemleri/personelin korunması: Maruziyet kontrolü ve 8.bölümde detayları açıklanan kişisel koruyucu önlemleri uygulayınız. 6.2 Çevreyi koruyucu önlemler: Uygun olmayan şekilde çevreye dökülmesi toprak ve su kirlenmesine neden olabilir. Kanalizasyona/Yüzeysel suya/yeraltı suyuna karışmasını önleyiniz. Sulara ya da kanalizasyona karışması halinde yetkili resmi makamlara haber veriniz yetkilileri bilgilendiriniz. 6.3 Temizleme/Toplama/İmha yöntemleri: Yerel yönetmeliklere uygun hareket ediniz. Zararlı madde karışmış malzemeyi uygun bir konteynere yerleştiriniz ve madde 13'e göre tasfiye ediniz. Az Miktarlardaki Döküntüler Tutuşturma kaynaklarının tümünü bertaraf ediniz. Döküntüleri vakit kaybetmeden temizleyin. Buharlarının solunmasından, gözler ve deri ile temasından kaçının. Koruyucu donanım kullanarak kişisel teması kontrol altında tutunuz. Döküntüleri kum, toprak, inert malzeme veya vermikülit ile kaplayın ve emdirip silin. Atık bertarafı için uygun etiketli kaplara yerleştirin. Büyük Miktarlardaki Döküntüler Tüm personeli tahliye edin ve rüzgarı arkanıza alarak hareket ediniz. İtfaiyeyi arayınız, konumu ve tehlikenin niteliğini bildiriniz. Şiddetli veya patlayıcı reaksiyon verebilir. Solunum cihazı ve koruyucu eldiven giyiniz. Her türlü imkanı kullanarak dökülen maddenin drenaj veya su şebekesine sızmasına engel olunuz. Alanda sigara içilmesine ve açık alev bulunmasına izin vermeyiniz.

6 Sayfa No: 6/18 Havalandırmayı arttırınız. Güvenli ise kaçağı durdurunuz. Buharları bastırmak/absorbe etmek için su spreyi kullanılabilir. Dökülenleri kum, toprak veya vermikülit ile kontrol altına alınız. Kıvılcım çıkartmayan kürek ve patlama korumalı alet kullanın. Kurtarılabilir malzemeyi, geri kazanım için etiketli kaplarda toplayın. Kalan ürünleri kum, toprak veya vermikülit ile emdiriniz. Katı kalıntıları toplayın ve bertarafı için sızdırmaz etiketli kaplara yerleştiriniz. Alanı yıkayınız ancak yıkama sularının drenaj kanallarına gitmesini engelleyiniz. Drenaj ve su şebekesine karışması halinde, acil servislere danışılmalıdır. 6.4 Ek uyarılar: Güvenli kullanım ile ilgili bilgileri 7. bölümden alınız. Kişisel koruyucu teçhizat ile ilgili bilgileri 8. bölümden alınız. Tasfiye ile ilgili bilgileri 13. bölümden alınız. 7. KULLANIM/ELLEÇLEME VE DEPOLAMA 7.1 Kullanım/Elleçleme: Sağlık, güvenlik ve çevrenin korunmasını teminen, tehlikeli kimyasallarla çalışılan işlerde ve işyerlerinde alınacak tedbirlere ilişkin 26/12/2003 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olarak hareket edilmeli, işyerindeki çalışma usullerinin planlanmasına ve koordineli tedbirlerin alınmasına özen gösterilmelidir. Güvenli kullanım için uyarılar: Kimyasalların kullanımı sırasında yutulmasını, göze ve cilde temasını önlemek için endüstriyel hijyen standartlarına uyulması zorunludur. Statik elektrik oluşmasını engelleyin. Plastik kaplar KULLANMAYIN. Tüm hatları ve ekipmanı topraklayın. Kıvılcım çıkartmayan ekipman kullanın. Uyumlu olmayan malzemeler ile temasından kaçının. Çalışma sonrasında ellerinizi bol su ve sabun ile yıkayınız. İş yerinde iyi havalandırma olduğundan emin olunmalıdır. Uygulama alanında sigara içmek, yemek yemek ve herhangi bir şey içmek yasaklanmalıdır. Ortamdaki derişim kontrol edilmeden kapalı alanlara girmeyin. İş elbiselerini tekrar kullanmadan önce ayrı olarak yıkanması gerekir. Üreticinin depolama ve kullanma önerilerini dikkate alın. Güvenli bir çalışma ortamının sağlanması için ortam havasının maruziyet standartları bakımından düzenli bir şekilde kontrol edilmesi gerekir. Çevre için önlemler Kanalizasyona/Yüzeysel suya/yeraltı suyuna karışmasını önleyiniz. Sulara ya da kanalizasyona karışması halinde yetkili resmi makamlara haber veriniz ve yetkilileri bilgilendiriniz Boşluklarda ve çukurlarda birikmesini önleyin. Elle Taşıma için Özel Kurallar

7 Sayfa No: 7/18 Madde ile doğrudan teması önleyin. Kişisel koruyucu teçhizat kullanın. Ortamın iyi havalandırıldığından emin olunuz. Solunum, göz ve cilt ile temasından kaçının. Ateş oluşturabilecek kaynaklara yaklaşmayın, sigara içmeyin. Uyumlu olmayan oksitleyici malzemelerle temasından kaçınınız. Yangın ve patlamadan korunmak için uyarılar: Yangın ile mücadele ekipmanlarını hazır tutunuz. Ek Bilgiler Orijinal ambalajının zarar görmemesi için gerekli tedbirleri alınız. 7.2 Depolama: Depolarda ve ambalajlarda aranan özellikler: Ambalajlama üretici tarafindan sağlandığı gibi yapılmalıdır. Plastik kaplar, alevlenebilir sıvılar için sadece onaylandıkları zaman kullanılabilir. Kapların açıkça etiketlendiğinden ve sızıntı bulunmadığından emin olun. Maddeyi orijinal ambalajında depolayınız. Ortamda sigara içmek, yemek ve içmek yasaklanmalıdır. Depo kuru ve serin olmalıdır. İyi havalandırma sağlayınız. Ortak depolamada depolama ile ilgili uyarılar: Radyoaktif, alevlenir, patlayıcı ve oksitleyici sınıf maddeleriyle beraber depolamayınız. Yiyecek, içecek ve hayvan besleme alanlarından uzak tutunuz. Açık ateş kaynaklarından, kıvılcım ve ısıdan uzak tutun. Kimyasalları depolamada kullanılan genel kurallara uyun Depolama şartları ile daha fazla bilgi: Vizkoziteleri düşük malzemeler için: Fıçıların veya kapların kapakları atılamayan tipte olması gerekir. Teneke iç ambalaj kullanıldığında, kapağı vidalı olmalıdır. Vizkoziteleri en az 2680 cst. (23 C) olan malzemeler Vizkoziteleri en az 250 cst. (23 C) olan ürünler Kullanılmadan önce karıştırılmaları gereken ve vizkoziteleri en az 20 cst. (25 C) olan ürünler: Atılabilir kapaklı ambalajlar; Sürtenmeli kapatmalı kapaklı kaplar Düşük basınçlı tüpler ve kartuşlar kullanılabilir. Kombinasyon ambalajlar kullanıldığında ve iç ambalaj cam olduğunda, iç ve dış ambalaj arasında yeterli miktarda köpük olması gerekir. İlave olarak, iç paketleme camdan olup ve grup I sıvıları ihtiva ettiği durumda, ancak dış paket olarak sıkı oturan kalıplı plastik kap kullanılmış ve içindeki malzemeler plastik ile uyumsuz değilse, dökülme durumunda sıvıyı emilmesi için yeterli emici malzeme bulunması gerekir. Depo düzenli olarak temizlenmeli, havalandırma tertibatı, sıcaklık ve nem kontrolleri düzenli olarak yapılmalıdır. Tüm maddeler kullanılmadıkları zaman orijinal ambalajlarında kapalı tutulmalıdır

8 Sayfa No: 8/18 8. MARUZ OLMA KONTROLLERİ / KİŞİSEL KORUNMA 8.1 Mesleki Maruziyet Limitleri: Maddenin güncel mesleki maruziyet limit değeri hakkında bilgi yoktur. OSF 3 : 4.5 Koku güvenlik faktörünün (OSF) C, D ya da E 4 sınıfına girdiği belirlenmiştir. 8.2 Maruziyet Kontrolleri: Kişisel korunmanın gerekli olduğu yerlerde kullanılacak donanım ve uygun koruma yöntemleri tarihli ve sayılı Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği ne uygun olarak tanımlanmıştır. İlgili yönetmeliğe uygun kişisel koruyucu donanım kullanıldığından emin olunuz Teknik Sistem Tasarımı Hakkında Bilgi: Ürünün mesleki maruziyet sınır değerlerinin üzerine çıkılma riskini önlemek için çalışma ortamının çok iyi havalandırıldığından ve temizlendiğinden emin olun. Kullanım alanını ürünün çevreye bulaşmasını engelleyecek şekilde tasarlayınız. Göz yıkama yerlerinin ve güvenlik duşlarının kolay ulaşabilir yerlerde olmasını sağlayınız. Bölüm 7 i inceleyiniz. Alevlenebilir sıvılar ve alevlenebilir gazlar için lokal havalandırma veya kapalı proses havalandırma sistemi gerekebilir. Havalandırma donanımı patlama korumalı olmalıdır. İşyerindeki işlemlerden oluşan hava kirleticileri değişik "kaçma" hızına sahiptir ve bu hız onları ortamdan uzaklaştırmak üzere dolaşan gerekli temiz havanın "yakalama hızını" belirler. Kirleticinin Cinsi Hava Hızı Çözücü, buharlar, yağ gidericiler vb nin, tanktan m/s ( f/dak.) buh rlaşması (durağan havada) Döküm işleri, kaplara kesintili dolum işleri, düşük 0.5-1m/s ( f/dak.) hızlı taşıma bantlarında nakiller, kaynak, sprey yıkama, asit dumanıyla kaplama ve dekapaj işlerinden kaynaklanana aeresoller ve dumanlar (aktif oluşma bölgesine düşük hız a salınım) Direkt sprey, dar mekanlarda sprey boyama, varil m/s ( f/dak.) dolumu, konveyör dolumu, kırıcı tozları, gaz boşaltımı (hızlı hava hareketi bölgesinde aktif oluşma) Öğütme, aşındırıcı patlatma, yıkılma, yüksek hız m/s ( f/dak.) tekerleği tarafından üretilen tozlar, (yüksek bir ilk hızla çok hızlı hava hareketi olan bölgeye bırakırlar.) Aralığın alt sınırı Aralığın üst sınırı 1:Oda hava akımları minimum veya yakalama için 1:Karışık oda hava akımları elverişli bozmakta 2:Düşük toksisiteye sahip veya sadece sıkıntı verici 2:Yüksek toksisisteye sahip kirleticiler etkiye sahip 3:Ara Sıra, düşük üretim kullanım 4:Büyük çeker ocak veya hareket halinde büyük hava kütlesi 3: Yüksek üretim, yaygın 4:Küçük çeker ocak- sadece yerel kontrol

9 Sayfa No: 9/ Kişisel koruyucu ekipman/donanım: Genel korunma ve hijyen önlemleri: Yalnızca iyi havalandırılmış yerlerde kullanın. Gıda maddelerinden, içeceklerden ve hayvan yeminden uzak tutunuz. Kirlenmiş, bulaşmış giyim eşyalarını derhal çıkartınız. Ellerinizi iş bitiminde ve işe ara verince yıkayınız. Göz ve deri ile direkt temasından kaçının. Bu maddeyi kullanırken herhangi bir gıda maddesi yemeyin, içmeyiniz. Sigara kullanmayınız Solunum ile ilgili önlemler: Solunum cihazının sınıfı ve tipinin seçimi solunum bölgesindeki kirleticinin seviyesi ve kirleticinin kimyasal özelliklerine bağlıdır. Koruma Faktörleri de (maskenin dışındaki kirleticinin içindeki kirleticiye oranı olarak tanımlanır) önemlidir. Gerekli kişisel koruyucu donanımın tipini, maddenin yerel derişimi, miktarı ve kullanım şartları belirler. Solunum Bölgesi Seviyesi En fazla koruma Yarım Yüz Solunum Tam yüz solunum cihazı ppm (hacim) faktörü cihazı AUS P AUS P Hava yolu* P * Sürekli akış ** Sürekli akış veya pozitif basınç ihtiyacı Ellerin Korunması: Kimyasal koruyucu eldiven (örneğin PVC ) kullanınız. ELDİVEN SEÇİM İNDEKSİ Koruyucu Malzeme CPI* Butil A Butil/Neopren A SARANEX-23 2-PLY A Viton/Klorobutil A PE/EVAL/PE A Teflon B CPE B SARANEX-23 C Doğal+Neopren C PVA C Neopren C Doğal Kauçuk C Nitril+PVC C Nitril C *PI - Performans Indeksi A: En iyi seçim B: Tatminkar; 4 saat sürekli dardırmanın ardından parçalanır. C: Kısa süreli daldırma dışında Tehlikeli Seçime karşı zayıf - 3 P Hava yolu**

10 Sayfa No: 10/18 NOT: Eldivenin gerçek performansını bir seri faktör etkilediğinden nihaî seçim detaylı bir gözleme dayalı olmalıdır. Eldiven kısa süreli kullanıldığında gelişigüzel veya nadir olarak "hissetme" veya rahatlık gibi faktörler (örneğin atılabilirlik) uzun süreli ve sık sık kullanıldığında uyun olmayacak eldivenlerin seçimini zorunlu hale getirebilir. Kalifiye uzmanlara danışılmalıdır Gözlerin korunması: Tüm yüz korumalı kimyasal koruyucu gözlük kullanılmalıdır. Kontak lensler özel bir tehlike oluşturabilirler, yumuşak lensler tahriş edici malzemeleri emerler ve bütün lenslerde bu malzemeler depolanarak birikime neden olur. Kontak lens kullanmayın Vücudun korunması: PVC Apron koruyucu giysi, önlük giyiniz. Kimyasal koruyucu bot (örneğin kauçuk) kullanınız. Cilt temizleme kremi kullanınız Çevresel Maruziyet Kontrolleri: Çevrenin korunmasına yönelik mevcut mevzuat çerçevesindeki hükümlülükler tam olarak yerine getirilmelidir. 9. FİZİKSEL VE KİMYASAL ÖZELLİKLER 9.1 Genel Bilgiler Görünüm (Atmosfer Sıcaklığı) Sıvı Renk Renksiz Koku Amonyak benzeri 9.2 Önemli Sağlık Güvenlik ve Çevre Bilgileri ph (%1 lik <7 (Hafif asidik) Kaynama Noktası ( C) 760 mmhg 153 Parlama Noktası (PM Kapalı Kap) C 58 Alev Alma Sıcaklığı ( C)(Katı/Gaz) Bilgi yok Ayrışma sıcaklığı ( C) 350 En düşük Patlama Limiti (%)@100 C 2.2 En Yüksek Patlama Limiti C 15.2 Patlayıcılık Özellikleri Bilgi yok Oksidasyon Özellikleri Bilgi yok Yoğunluğu kg/l Bilgi yok Özgül Ağırlığı (Su: C 0.94 Bağıl Buhar Yoğunluğu (Hava: 1) 2.5 Viskozite C Buhar Basıncı 25 C 0.5 Buharlaşma Hızı (BuAc:1) 0.17 Su içinde Çözünürlüğü (20 C g/l) Suyla karışır. 9.3 Diğer Bilgiler Kendiliğinden Parlama Noktası ( C) 445 Erime Noktası ( C) 760 mmhg -61 Dağılım Katsayısı log Pow

11 Sayfa No: 11/18 Uçucu bileşenler (%hacimce) 100 Not: Yukarıdaki özellikler, Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmelikte ek-3 Bölüm A da öngörülen yöntemlere veya karşılaştırılabilir diğer bir yönteme göre belirlenmiştir. 10. STABİLİTE VE REAKTİVİTE 10.1 Kimyasal Stabilitesi: Normal çalışma şartlarında, ürün dengeli olarak kabul edilir Termik ayrışma / kaçınılması gereken durumlar (Tehlikeli tepkimelere neden olabilecek sıcaklık, basınç, ışık, şok (çarpma) ve benzeri sakınılması gereken şartlarlar altında.): Sigara içmeyin, çıplak ateşi, ısı veya tutuşturucu kaynakları uzak tutun Tehlikeli reaksiyonlar/kaçınılması gereken malzemeler (Su, hava, asitler, bazlar, oksitleyiciler veya tehlikeli reaksiyona neden olabilecek herhangi bir başka özel maddelerle.): Uyumlu olmayan oksitleyici malzemelerle temasından kaçınınız. Radyoaktif, alevlenir, patlayıcı ve oksitleyici sınıf maddeleriyle uyumsuzdur Tehlikeli ayrışım maddeleri: Bozunarak kararsız ürünlere dönüşme Bilgi yok olasılığı. Stabilizatörlere duyulan ihtiyaç ve Bilgi yok stabilizatörlerin mevcudiyeti, Zararlı ekzotermik tepkime olasılığı Bilgi yok Eğer varsa, fiziksel görünümündeki Bilgi yok değişikliğin güvenlik açısından önemi Su ile temas halinde, eğer varsa, oluşacak herhangi bir zararlı ayrışma ürünü, Tehlikeli bozunma ürünleri Bilgi yok Yanma ürünleri karbon dioksit (CO 2 ), azot oksitleri (NO x ), karbon monoksit (CO) toksik dumanlar oluşabilir. Tehlikeli polimerizasyon ürünleri Tehlikeli polimerizasyon oluşturmaz Uyumsuzluklar: Radyoaktif, alevlenir, patlayıcı ve oksitleyici sınıf maddeler 11. TOKSİKOLOJİ İLE İLGİLİ BİLGİLER 11.1 Genel: Normal kullanım koşullarında birincil maruziyet, deri ve göz ile temas yolu ile gerçekleşir Akut Toksisitesi N,N-Dimetilformamid [CAS# ] LD50 (Ağız yoluyla, sıçan): 2800 mg/kg LD50 (Peritonal, sıçan): 1400 mg/kg LD50 (Deri altı, sıçan): 3800 mg/kg LD50 (Ağız yoluyla, fare): 2900 mg/kg LD50 (Damar içi, köpek): 470 mg/kg L50 (Intraperitoneal, kedi): 500 mg/kg LC50 (Solunum yoluyla, fare): 9400 mg/m³/2 sa LD50 (Intraperitoneal, fare): 650 mg/kg LD50 (Deri alt zerkı, fare): 4500 mg/kg

12 Sayfa No: 12/18 LD50 (Damardan, fare): 2500 mg/kg LD50 (Damar içi, tavşan): 1800 mg/kg LD50 (Damar içi, hint domuzu): 1050 mg/kg 11.3 Aşındırıcılık ve Tahriş etkisi (Korozivite ve İritasyon) Tahriş edicidir. Gözde Göz (tavşan):100 mg (durulanmış)-ciddi Göz (tavşan): 20 mg (açık) Deride Orta derecede tahriş edicidir. Cilt (tavşan): 10 mg/24 sa (açık) 11.4 Kronik Toksisite (Kanserojenik, Mutajenik ve Üremeye Toksik Etkisi) : 29 CFR (Risk Bildirimi) de belirtildiği gibi, bu ürünün, NTP 5, IARC 6 veya OSHA 7 listelendiği sekliyle, kanserojen madde içeriği yoktur. Kanserojenik Etki Bu madde IARC tarafından Grup 3: İnsanlara Karşı Kanserojen Olarak Sınıflandırılamaz şeklinde sınıflandırılmıştır. Hayvanlarla yapılan deneylerde elde edilen kanserojen olduğuna ilişkin kanıtlar yetersiz ve sınırlıdır. Mutajenik Etkisi Mutajenik ters etki yaratan madde içeriği hakkında bilgi yoktur. Üremeye toksik kategori 2 olarak sınıflandırılmıştır (N,N- Üremeye Toksisitesi Dımetılformamıd) 11.5 Diğer Toksikolojik Etkileri: Tekrarlanan Dozlardaki Etkisi Alerjik Etki Bilinen bir alerjik etkisi yoktur. Maddeye uzun süreli veya tekrarlanan bir şekilde maruz kalma cilt tahrişine neden olabilir; teması halinde ciltde kızarıklık, şişme, vezikül oluşumu, ciltte pul pul dökülme ve kalınlaşma oluşturabilir. Maddeye uzun süre maruz kalınması embriyonun gelişmesinde fiziksel kusura neden olabilir. Bayıltıcı Etki Bilinen bir bayıltıcı etkisi yoktur. Duyarlılık Yaratma (Sensitizasyon) Gelişimsel Toksikolojik Etkiler (Teratojenik etkisi) Bilinen bir hassaslaştırıcı etkisi yoktur. Doğmamış çocuğa zarar verebilir. Maddeye uzun süre maruz kalınması embriyonun gelişmesinde fiziksel kusura neden olabilir. Doğurganlık Bilgi yok 11.6 Sağlık Üzerindeki etkileri: Gözle Temasında Ciltle Temasında Malzemenin bazı kişilerde göz tahrişine neden olabileceğine ve damlatmanın ardından 24 saat veya daha fazla süre sonra göz hasarı meydana getirebileceğine dair deliller mevcuttur. Ağrı ile birlikte şiddetli iltihaplanma beklenebilir. Korneada hasar oluşabilir. Hızlı ve uygun bir şekilde müdahale edilmezse, Kalıcı görme kaybı olabilir. Tekrarlı maruziyetler sonrasında konjunktivit oluşabilir. Malzemeyle cilt teması zararlı olabilir. Emilim sonrasında sistemik (bütün vücudu etkileyen) etkiler oluşabilir. Doğrudan temas sonrasında veya bir miktar zaman gecikmesi

13 Sayfa No: 13/18 sonrasında, malzemenin ciltte hafif ancak önemli nitelikte iltihaplanmaya neden olabileceğini ileri sürmek için bazı deliller bulunmaktadır. Tekrarlı maruziyet kızarıklık, şişme ve blister (kabarcık, su toplaması) gibi belirtilerle karakterize edilen kontakt dermatite neden olabilir. Açık kesikler, aşınmış veya tahriş olmuş bölgeler bu maddeye maruz bırakılmamalıdır. Kesik, aşınma veya lezyonlar gibi yollarla kan dolaşımına girişi; zararlı etkilerle birlikte sistemik hasar oluşturabilir. Maddeyi kullanmadan önce cildi inceleyiniz ve herhangi bir harici yaralanmanın korunduğundan emin olunuz. Solunması halinde sağlığa zararlıdır. Solunması Halinde Maddenin normal kullanımı esnasında oluşan buhar veya aerosollerin (sisler, dumanlar) solunması zararlı olabilir. Maddenin kazara ağız yoluyla alınımı kişinin sağlığına zarar verebilir. Maruziyet semptomları gecikebilir. Yeterince yüksek dozlardaki malzeme hepatotoksik olabilir (karaciğer Yutulması Halinde için tehlikeli). Sıvının yutulması akciğerlerde aspirasyona neden olabilir ve kimyasal pnömonit riski mevcuttur; ciddi sonuçlara yol açabilir. (ICSC13733) Hedef Organlar Mide, kan dolaşımı, akciğer, karaciğer Tıbbi Semptomlar Mide bulantısı, ağrı, kusma, gözde kızarıklık, şişme, blister Tıbbi Uyarılar Bilgi yok 11.7 Ek Toksikolojik uyarılar: Toksikolojik sınıflandırması içerik bilgisi ve elde olan mevcut bilgilere dayanılarak yapılmıştır. EC ve yerel yönetmeliklere göre toksikolojik tehlike sınıflandırması: T- Toksik, Xn- Zararlı, Xi- Tahriş Edici 12. EKOLOJİ İLE İLGİLİ BİLGİLER 12.1 Ekotoksisite: Bu ürünün çevreye zararının değerlendirilmesi için ekotoksisite ile ilgili veriler özel olarak belirlenmemiştir. Bu bölümde verilen bilgi bileşenlerine ait bilgilerle ve benzer maddelerin ekotoksisitesine aittir. Tehlikeli hava kirleticisidir Akut toksisite: Akut Balık Toksisitesi (LC50 96 Saat): Bilgi Yok Akut Daphnia Toksisitesi(EC50 48 Saat): Bilgi Yok Akut Yosun Toksisitesi (IC50 72 Saat): Bilgi Yok 12.2 Hareketlilik (Mobilite) : Sıvı.

14 Sayfa No: 14/18 Su ile karışır. Çevresel hareketliliği belirlerken, ürünün kimyasal ve fiziksel özelliklerini dikkate alınız (Bakınız 9. Bölüm) Yüzey Gerilimi: Bilgi Yok Suyu Tehdit Sınıfı Bilgi Yok İçme Suyuna Etkisi Bilgi Yok Çevresel bilinen veya tahmin Bilgi Yok edilen dağılımı 12.3 Doğada Parçalanabilirlik Bilgi yok 12.4 Kalıcılık ve Bozunabilirlik: İlgili Çevresel Ortamda, Su/Toprak Kalıcılığı düşüktür. Biyolojik Bozunma Potansiyeli Hava da kalıcılığı hakkında bilgi yoktur. Oksidasyon Veya Hidroliz Gibi Bilgi Yok Diğer İşlemlerle Bozunabilirlik Potansiyeli Bozunmaya İlişkin Bilgi Yok Yarılanma Ömrü Atık Su Arıtım Tesisleri Üzerindeki Etkisi 12.5 Biyobirikim Potansiyeli: Ürünün biyolojik ortamda (biota) birikme potansiyeli Ürünün besin yoluyla geçme potansiyeli Log Pow veya BCF değeri 12.6 Diğer Ters Etkiler: Ozon Tabakasını İnceltme (Azaltma) Potansiyeli Fotokimyasal Ozon Üretme Potansiyeli Küresel Isıtma (Sera Etkisi) Potansiyeli Çevre Üzerindeki Diğer Ürünün; mikro organizmaların faaliyetleri üzerinde baskılayıcı etkiye sahip olup olmadığı ile ilgili bilgi olmadığından, atık su arıtım tesisleri üzerindeki muhtemel etkisi bilinmemektedir. Biyolojik ortamda birikme potansiyeli düşüktür. Bilgi Yok Log Kow: -1.01(Sangster 1997) Log Pow: (Verschueren 1983) Bilgi Yok Bilgi Yok Bilgi Yok Yoktur Olumsuz Etkileri 12.7 Ek Bilgi: Çevreye salınmasına izin vermeyin, kaza sonucu çevreye yayılıma karşı önlemler, nakliye ve atıkların bertarafına ilişkin bilgiler için 6, 7, 13, 14 ve 15 numaralı bölümleri inceleyiniz. 13. BERTARAF BİLGİLERİ / İMHASI İLE İLGİLİ KONULAR 13.1 Ürünle İlgili Genel Bertaraf Bilgisi:

15 Sayfa No: 15/18 Emilmiş malzemeyi lisansı olan uygun bir tesiste yakarak bertaraf ediniz. Atıklar ve kullanılmış ambalajlar ilgili yönetmeliklere uygun olarak tasfiye edilmelidir. Yer üstü ve yer altı sularına, içme suyu kaynaklarına, durgun ve akan sulara, kanalizasyona karışmasını engelleyiniz. Mümkünse tekrar kullanın Güvenli Bertaraf : Ürün ilgili yönetmeliklere uygun olarak bertaraf edilmelidir. Ürünün evsel atıklar ile birlikte atılmasına izin vermeyiniz. Ürünün kanalizasyona ve yer altı sularına karıştırılması kesinlikle yasaktır. Bu gibi durumlarda resmi makamlara haber veriniz Avrupa Atık Kataloğu ve Tehlikeli Atık Listesi Numarası: Atık kimlik numaraları / atık tanımlarının tahsisi EWC 8 ye göre sanayi ve süreçlere özgü olacak şekilde yapılmalıdır Temizlenmemiş Ambalajlar: Boş kapları dezenfekte edin. Kaplar temizlenene ve imha edilene kadar, bütün etiket kurallarına uyun. İlgili yönetmeliklere uygun şekilde bertarafı sağlanmalıdır Önerilen Temizleme Maddesi: Kullanılmış ambalajın temizlenmesi işlemini lisanslı kurum veya kuruluşlara yaptırınız Ek Bilgi: Atıklara ilişkin ulusal ve uluslararası mevzuatlara bakınız. Ürüne ait atık yönetmelikleri kontrol etmeden bertaraf etmeyiniz. Güvenli elleçleme yöntemleri için 7. Bölümü inceleyiniz. 14. TAŞIMACILIK İLE İLGİLİ BİLGİLER UN 2265 N,N-DİMETİLFORMAMİT, ALEVLENİR SIVI ADR 9 /RID 10 ADNR 11 IMDG 12 ICAO 13 /IATA 14 TAŞIMACILIK ŞEKLİ KARAYOLU NEHİR KANALI DENİZYOLU HAVAYOLU SİSTEME UYGUN SEVK İSMİ N,N-DİMETİLFORMAMİT, ALEVLENİR SIVI UN/ID No SEMBOL SINIF PAKETLEME GRUBU III III III III SINIFLANDIRMA KODU F1 ETİKETLEME NO TEHLİKE TEŞHİS NO (HIN NO) 30 EmS F-E; S-D SINIRLI MİKTAR 5 L DENİZ KİRLETİCİLİĞİ YOK Taşıma/ Ek Bilgiler: Taşımacılık yönetmeliği gereğince sınırlı miktarlarda paketlenmiş belirli sınıflardaki tehlikeli maddeler için özel hüküm içermez. Küçük miktarların serbest bırakılması/dökülmesi ile ilgili düzenlemelerine dikkat edilmesi gerekir.

16 Sayfa No: 16/ HÜKÜMLER / YÖNETMELİK BİLGİSİ 15.1 Etiketleme: Ürün; Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmelikte ve AB mevzuatında öngörülen usul ve esaslara göre Sınıflandırılmış ve etiketlenmiştir Etiketlendirme için tehlikeyi belirleyici bileşenler: N,N-Dimetilformamid 15.3 Tehlike Sembolü ve Tanımı: T- Toksik 15.4 Risk İbareleri R20/21 Solunduğunda ve cilt ile temasında sağlığa zararlıdır. R61 Doğmamış çocuğa zarar verebilir. R36 Gözleri tahrişe edicidir Güvenlik uyarıları: S45 Kaza halinde veya kendinizi iyi hissetmiyorsanız hemen bir doktor başvurun (mümkünse etiketi gösterin). S53 Maruziyetten sakının, kullanmadan önce özel kullanma talimatını elde edin Ek Bilgiler: Bu güvenlik bilgi formundaki hükümlerin uygulanmasına yönelik, mevzuat veya ilgisi olabilecek diğer ulusal tedbirler için aşağıdaki yönetmelikleri inceleyin. Tehlikeli Maddeler ve Müstahzarlara İlişkin Güvenlik Bilgi Formlarının Hazırlanması ve Dağıtılması Hakkında Yönetmelik Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmelik Bazı Tehlikeli Maddelerin, Müstahzarların ve Eşyaların Üretimine, Piyasaya Arzına ve Kullanımına İlişkin Kısıtlamalar Hakkında Yönetmelik İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği Kanserojen ve Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik Elle Taşıma İşleri Yönetmeliği Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği 16. DİĞER BİLGİLER 16.1 Yasal Enstrümanlar: Bu doküman 91/155/EEC, 2001/58/EC, ISO uyarınca, 26 Aralık 2008 tarih ve Mük. Sayılı Tehlikeli Maddeler ve Müstahzarlara İlişkin Güvenlik Bilgi çerçevesinde hazırlanmış ve yönetmeliğin öngördüğü şekilde belgelendirilmiş akredite uzman personel tarafından hazırlanmış ve onaylanmıştır.

17 Sayfa No: 17/ Güvenlik Bilgi Formunu Hazırlayan/Düzenleyen/Yayınlayan: Ali Haydar KETİR - Ak-Kim Kimya San. Ve Tic. A.Ş ali.ketir@akkim.com.tr Uzman Akreditasyonu No: TSE GBF İletişime geçilecek kişi: Sayın; Vedat Ateşoğlu - vatesoglu@akkim.com.tr Ak-Kim Kimya San. Ve Tic. A.Ş 16.3 Düzenleme Tarihi: Düzenleme No: 1(İlk Düzenlemedir) 16.5 Yapılan Düzenlemeler/Yorumları: 24 Aralık 2008 ve nolu yönetmeliğe göre düzenlenmiştir Güvenlik Bilgi Formu No: R- Risk Düzenlemeleri (2. Bölümde Listelenen Hammaddelerin Risk Tanım Cümleleri) R20/21 Solunduğunda ve cilt ile temasında sağlığa zararlıdır. R61 Doğmamış çocuğa zarar verebilir. R36 Gözleri tahriş edicidir Diğer Konular: Ürünün güvenli kullanımına yönelik eğitim önerilerimiz için satış departmanımızla iletişime geçiniz. Ürünün kullanımı hakkında önerilen sınırlamalar ve yasal zorunluluk olmayan tavsiyeler için satış departmanımızla iletişime geçiniz. Bu güvenlik bilgi formunun düzenlenmesinde kullanılan anahtar bilgi kaynakları; Ürüne ait hammaddelerin üreticileri tarafından hazırlanmış güvenlik Bilgi Formu Tehlikeli Maddeler ve Müstahzarlara İlişkin Güvenlik Bilgi Formlarının Hazırlanması ve Dağıtılması Hakkında Yönetmelik ve ekleri, Kanserojen ve Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik ve ekleri, UN ADR, IMDG, IATA listeleri, ECHA ve ilgili AB direktifleri, Diğer yardımcı kaynaklar Ek Bilgi: Bu Güvenlik Bilgi Formunda sağlanan bilgiler hazırlandığı tarihteki mevcut tecrübe ve bilgi temel alınarak hazırlanmıştır. Verilen bilgiler, güvenli elleçleme, kullanım, işleme, depolama, taşıma imha ve bertaraf etme için rehber olması amacı ile tasarlanmıştır. Bu bilgiler, dokümanda belirtilmediği sürece, sadece belirlenmiş madde için geçerlidir ve bu maddenin diğer maddelerle birlikte kullanılması durumunda veya herhangi diğer bir proseste kullanılması halinde geçerli değildir. Kullanım için Güvenlik Bilgi Formundaki bilgileri dikkate alınız. Bu bilgi mevcut bilgilerimize dayanmaktadır. Bu Güvenlik Bilgi Formu ürünü uygun güvenlik düzenlemelerine göre tanımlar ancak ürün özelliklerinin güvencesini garanti etmez. Herhangi bir teminat teşkil etmez ve ürün özellikleri yasal olarak geçerli bir sözleşme ilişkisi tesis etmez.

18 Sayfa No: 18/ Aralık 2008 tarih ve Mük. Sayılı Tehlikeli Maddeler ve Müstahzarlara İlişkin Güvenlik Bilgi Formlarının Hazırlanması ve Dağıtılması Hakkında Yönetmelik çerçevesinde 2 67/548/EEC Avrupa Birliği maddeler direktifi 3 OSF: Koko Güvenlik Faktörü- OSF= Maruziyet Standardı (TWA) ppm/ Koku Eşik Değeri (OTV) ppm 4 Sınıf OSF Tanım A 550 Maruz kalan kişilerin %90'dan fazlası, dikkatleri işlerinde olsa bile, koku alma halinde Maruziyet Standardına (örneğin TLV-TWA) ulaşıldığını farkederler. B Dikkati dağılmış kişilerin %50-90'ı için ''A'' gibi C 1-26 Dikkati dağılmış %50'den daha azı için ''A'' gibi D Test edilen kişilerin %10-50'si koku alma halinde Maruziyet Standardına ulaşıldığını farkederler. E <0.18 Test edilen kişilerin %10'dan daha azı için ''D'' gibi 5 NTP: (National Toxicology Program) Ulusal Toksikoloji Programı 6 IARC: (The International Agency for Research on Cancer) Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı 7 OSHA : (Occupational Safety and Health Association) İşçi sağlığı ve güvenliği derneği 8 EWC : (European Waste Katalog) Avrupa Birliği Atık Kataloğu 9 ADR: European Agreement concerning the International Carriage of Dangerous Goods by Road 10 RID: Regulations Concerning the International Transport of Dangerous Goods by Rail 11 ADNR: European Agreement Concerning the International Carriage of Dangerous Goods by Inland Waterways 12 IMDG: International Maritime Code for Dangerous Goods 13 ICAO: International Civil Aviation Organization 14 IATA: International Air Transport Association