YILLIK GELİR VERGİSİ BEYANNAMESİNDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR VE AÇIKLAMALI ÖRNEKLER

Transkript

1 YILLIK GELİR VERGİSİ BEYANNAMESİNDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR VE AÇIKLAMALI ÖRNEKLER

2 YILLIK GELİR VERGİSİ BEYANNAMESİ EKİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR (1001-A): Bağ-Kur Primleri: Bağ-Kur primlerinin, ticari kazanç, basit usulde ticari kazanç, zirai kazanç, serbest meslek kazancı ve menkul sermaye iradı nedeniyle verilecek yıllık beyannamede bildirilen gelirlerden indirilmesinde, gelirin elde edildiği yılda ödenmiş olup olmadığının kontrol edilmesi gerekmektedir. Kazancın yetersiz olması nedeniyle indirilemeyen bağ-kur primlerinin, diğer gelir unsurlarından indirimi ve ertesi yıllara devri söz konusu değildir. Ayrıca, menkul sermaye iradı nedeniyle verilecek yıllık beyannamede, bağ-kur primleri, sadece adi komandit şirketlerin komanditer ortakları, limited şirket ortakları ve anonim şirketlerin kurucu ortakları ile yönetim kurulu üyesi olan ortaklarınca indirilebilecektir.

3 YILLIK GELİR VERGİSİ BEYANNAMESİ EKİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR (1001-A): Ticari Kazançta Yatırım İndirimi İstisnası: 6009 sayılı Kanunla 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun geçici 69 uncu maddesinin birinci fıkrasına eklenen Şu kadar ki, vergi matrahlarının tespitinde yatırım indirimi istisnası olarak indirim konusu yapılacak tutar, ilgili kazancın % 25 ini aşamaz hükmünün Anayasaya aykırılığı ileri sürülerek iptaline ve yürürlüğünün durdurulmasına ilişkin istem nedeniyle ilgili hüküm, Anayasa Mahkemesinin 9/2/2012 tarihinde vermiş olduğu Esas No:2010/93 sayılı Kararı ile iptal edilmiş ve yürürlüğü durdurulmuştur. Söz konusu karar neticesinde, ticari ve zirai kazanç sahiplerinin Gelir Vergisi Kanununun geçici 69 uncu maddesi uyarınca yararlandıkları yatırım indirimi istisnası tutarlarına, ilgili kazancın % 25 ine kadar olmak üzere uygulanan sınırlama hükmü ortadan kalkmış olup, yürürlüğün durdurulmasına ilişkin Anayasa Mahkemesi Kararı çerçevesinde 2011 ve takip eden vergilendirme dönemlerinde elde edilen ticari ve zirai kazançlara anılan hüküm çerçevesinde herhangi bir sınırlama olmaksızın yatırım indirimi istisnası uygulanabilecektir.

4 YILLIK GELİR VERGİSİ BEYANNAMESİ EKİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR (1001-A): Ticari Kazançta İstisna Edilen Kazançlara İlişkin Bildirim: Beyanname ekinin TABLO-3 bölümünde yer alan istisna kazançlara ait kar ve zarar tutarları, TABLO-2 TİCARİ KAZANÇLARA İLİŞKİN BİLDİRİM bölümünde ticari kazanç tutarına dahil edilmeyecektir. Engellilik İndirimi: Engellilik indirimi müessesesinden, serbest meslek faaliyetinde bulunan veya basit usulde vergilendirilen özürlü mükellefler, ücretliler ile bakmakla yükümlü olduğu özürlü kişi bulunan serbest meslek erbabı ve hizmet erbabı (ücretliler) yararlanmaktadır. Serbest meslek erbabı ile ücretlilerin bakmakla yükümlü olduğu özürlü kişiler de bu indirimden yararlanabilir.

5 YILLIK GELİR VERGİSİ BEYANNAMESİ EKİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR (1001-A): Asgari Geçim İndirimi Tutarının Hesaplanması: Asgari geçim indirimi, ücretin elde edildiği takvim yılı başında geçerli olan ve sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgari ücretin yıllık brüt tutarına; Mükellefin kendisi için % 50'si, Çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi için % 10' u, Çocukların her biri için ayrı ayrı olmak üzere; ilk iki çocuk için % 7,5 i, Diğer çocuklar için % 5'i, olmak üzere ücretlinin şahsi ve medeni durumu dikkate alınarak hesaplanan indirim oranlarının uygulanması sonucu bulunacak tutarın gelir vergisi tarifesinin birinci gelir dilimine karşılık gelen %15'lik oranla çarpımı sonucunun 12 ye bölünmesiyle her aya isabet eden tutar hesaplanır. Hesaplanan bu tutar ise ödenecek gelir vergisinden mahsup edilir. Hesaplamada kullanılan formül şöyledir: A.G.İ. Yıllık Tutarı = (Asgari Ücretin Yıllık Brüt Tutarı x A.G.İ. Oranı) x %15

6 Asgari Geçim İndirimi Tutarının Hesaplanması: ÖRNEK : Eşi ücretli olarak çalışmayan ve 3 çocuğu bulunan ücretli Bayan C nın 2014/Ocak ayında yararlanabileceği asgari geçim indirimi tutarı şu şekilde hesaplanacaktır Yılında Asgari Ücret Yıllık Brüt Tutarı (1,071x12) TL Mükellefin Asgari Geçim İndirimi Oranı -Mükellefin kendisi için % 50 -Mükellefin eşi için % 10 -Çocukları için ( %7,5+%7,5+%5=%20) Asgari Geçim İndirimine Esas Tutar ( x % 80) Asgari Geçim İndiriminin Yıllık Tutarı (10.281,60 x % 15) Asgari Geçim İndiriminin Aylık Tutarı (1.542,24 / 12) % ,60 -TL 1.542,24- TL 128,52-TL

7 YILLIK GELİR VERGİSİ BEYANNAMESİ EKİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR (1001-A): Mahsup Edilemeyen Geçmiş Yıl Zararları: Birden fazla dönemin zararla sonuçlanması durumunda, zarar mahsubunda en önceki yıl zararından başlanmak suretiyle mahsup işlemi yapılmalıdır. Geçmiş yıllara ait zararların, beş yıllık süre içinde olmak kaydıyla, dönem kârının mevcut olduğu ilk dönemden itibaren mahsup edilmesi gerekmekte olup, dönem kârının mevcut olduğu hesap döneminde mahsup edilmeyen geçmiş yıl zararlarının, sonraki dönemlerde mahsup edilmesi mümkün bulunmamaktadır sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin dokuzuncu fıkrasında, gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin matrah artırımında bulundukları yıllara ait zararların % 50'sinin, 2010 ve izleyen yıllar kârlarından mahsup edilemeyeceği hüküm altına alınmıştır. Buna göre mükellefler matrah artırımında bulundukları yıllara ait olup, indirim konusu yapılamamış geçmiş yıl zararlarının yarısını, 2010 ve müteakip yıl karlarından mahsup edemeyeceklerdir.

8 YILLIK GELİR VERGİSİ BEYANNAMESİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR (1001-A): Yıllık beyannamenin numaralı satırlarında yer alan gelir unsurlarına ilişkin kar/zarar tutarları, Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi Ekinde yer alan bildirim tablolarında belirtilen tutarlar esas alınarak yazılacaktır. Yıllık gelir vergisi beyannamesi eki TABLO-3 de yer alan istisna kazançlara ait kar/zarar tutarları, TABLO-2 TİCARİ KAZANÇLARA İLİŞKİN BİLDİRİM bölümüne dahil edilmeyeceği gibi, yıllık beyannamenin 17 numaralı satırında yer alan ticari kazançlara ilişkin kar/zarar tutarlarına da dahil edilmeyecektir.

9 YILLIK GELİR VERGİSİ BEYANNAMESİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR (1001-A): GVK nın 89 uncu maddesinde yer alan indirimlerin yapılabilmesi için, farklı gelir unsurlarından elde edilen ve toplanan gelirin pozitif (kar) olması gerekmektedir. Zarar olması halinde indirim söz konusu olmayacaktır. Ayrıca, söz konusu madde kapsamında yapılan harcamalar, beyan edilen gelirle sınırlı olarak indirim konusu yapılabilecek olup, beyan edilen gelirin yetersiz olması nedeniyle indirilemeyen harcamaların daha sonraki yıllarda indirim konusu yapılması veya zarar olarak devredilmesi mümkün değildir.

10 YILLIK GELİR VERGİSİ BEYANNAMESİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR (1001-A): 6327 sayılı Kanunla Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesinde yapılan değişiklikler uyarınca, 1/1/2013 tarihinden itibaren, - Yıllık beyanname veren mükellefler için vergi matrahlarının tespitinde bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları indirim konusu yapılamayacak, - Beyan edilen gelirin %15'ini ve asgari ücretin yıllık tutarını aşmamak şartıyla; mükellefin şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait hayat sigortalarına ödenen primlerin %50'si ile ölüm, kaza, hastalık, sağlık, sakatlık, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta primleri indirim konusu yapılabilecektir.

11 YILLIK GELİR VERGİSİ BEYANNAMESİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR (1001-A): İndirim konusu yapılacak tutarın hesaplanmasında beyan edilen gelir olarak, yıllık gelir vergisi beyannamesinde yer alan indirimler ve geçmiş yıl zararları düşülmeden önceki tutar esas alınacaktır. Bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları hiçbir şekilde indirim konusu yapılmayacaktır. İndirim konusu yapılacak primlerin toplamı, beyan edilen gelirin % 15 ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını (2013 yılı için; ,6-TL) aşamayacaktır. Bu şartın tespitinde, işverenler tarafından ücretliler adına BES e ödenen katkı payları; GVK 63/3 bendi kapsamında ve GVK 89/1 bendi kapsamında indirilebilecek prim ödemelerinin toplam tutarı dikkate alınır.

12 YILLIK GELİR VERGİSİ BEYANNAMESİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR (1001-A): 6322 sayılı Kanunun 9 uncu maddesiyle Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesinin; (5) numaralı bendine; "mülki idare amirlerinin izni ve denetimine tabi olarak yaptırılacak ibadethaneler ve Diyanet İşleri Başkanlığı denetiminde yaygın din eğitimi verilen tesisleri", (11) numaralı bendinde yer alan "Türkiye Kızılay Derneğine" ibaresinden sonra gelmek üzere "ve Türkiye Yeşilay Cemiyetine" "12. Vergi Usul Kanununun 325/A maddesine göre girişim sermayesi fonu olarak ayrılan tutarların beyan edilen gelirin %10'unu aşmayan kısmı. 13. Türkiye'de yerleşmiş olmayan kişilerle, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunanlara Türkiye'de verilen ve münhasıran yurt dışında yararlanılan mimarlık, mühendislik, tasarım, yazılım, tıbbi raporlama, muhasebe kaydı tutma, çağrı merkezi ve veri saklama hizmeti alanlarında faaliyette bulunan hizmet işletmeleri ile ilgili bakanlığın izni ve denetimine tabi olarak eğitim ve sağlık alanında faaliyet gösteren ve Türkiye'de yerleşmiş olmayan kişilere hizmet veren işletmelerin münhasıran bu faaliyetlerinden elde ettikleri kazancın %50'si. Bu indirimden yararlanılabilmesi için fatura veya benzeri belgenin yurt dışındaki müşteri adına düzenlenmesi şarttır. Bu bentte yer alan oranı, hizmet alanları itibarıyla sıfıra kadar indirmeye veya %100'e kadar artırmaya Bakanlar Kurulu, bu bendin uygulamasına ve denetime ilişkin usul ve esasları belirlemeye ilgili bakanlıkların görüşünü almak suretiyle Maliye Bakanlığı yetkilidir.«hükümleri eklenmiştir.

13 YILLIK GELİR VERGİSİ BEYANNAMESİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR (1001-A): AR-GE İndirimi (GVK 89 uncu maddeye göre): GVK nın 89 uncu maddesinin birinci fıkrasının (9) numaralı bendi kapsamında yer alan AR-GE harcamaları, söz konusu maddeye göre indirim konusu yapılabilecek diğer harcamalarda olduğu gibi, beyan edilen gelirle sınırlı olarak indirim konusu yapılabilecek olup, beyan edilen gelirin yetersiz olması nedeniyle indirilemeyen kısmının daha sonraki yıllarda indirim konusu yapılması veya zarar olarak devredilmesi mümkün değildir.

14 YILLIK GELİR VERGİSİ BEYANNAMESİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR (1001-A): AR-GE İndirimi (5746 sayılı Kanuna göre): 5746 sayılı Kanun kapsamında hesaplanan Ar-Ge indirimi tutarının ilgili dönemde kazancın yetersizliği nedeniyle indirim konusu yapılamaması halinde bu tutar sonraki hesap dönemlerine devredilecek, devredilen tutarlardan Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonraki dönemlere ait olanlar, takip eden yıllarda Vergi Usul Kanununa göre her yıl belirlenen yeniden değerleme oranında artırılarak dikkate alınacaktır.

15 YILLIK GELİR VERGİSİ BEYANNAMESİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR (1001-A): Bireysel Katılım Yatırımcısı İndirimi Uygulaması 6327 sayılı Kanunun 10 uncu maddesiyle Gelir Vergisi Kanununun geçici 82 inci maddesinde yapılan düzenlemeyle, bireysel katılım yatırımcısı tam mükellef gerçek kişilerin, anılan maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra iktisap ettikleri, tam mükellef anonim şirketlere ait iştirak hisselerinin alış bedellerinin % 75 ini, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu ile Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı tarafından belirlenen araştırma, geliştirme ve yenilikçilik programları kapsamında projesi son beş yıl içinde desteklenmiş anonim şirketlere ait iştirak hisselerinin alış bedellerinin % 100 ünü en az iki tam yıl elde tutmaları şartıyla yıllık beyannamelerine konu kazanç ve iratlarından indirebilmelerine imkân tanınmıştır.

16 YILLIK GELİR VERGİSİ BEYANNAMESİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR (1001-A): Bireysel katılım yatırımcısı İndirimden Yararlanma Şartları: - Tam mükellef gerçek kişi olunması, - İştirak hisselerinin iktisap edilmesinden önce Hazine Müsteşarlığından bireysel katılım yatırımcısı lisansı alınması, - Tam mükellef bir anonim şirkete ait iştirak hisselerinin iki tam yıl (730 gün) süreyle elde tutulması, - Bireysel Katılım Sermayesi Hakkında Yönetmeliğe göre Müsteşarlıkça belirlenen alanlarda yatırım yapılması ve bu yatırımın Müsteşarlıkça mevzuata uygun bulunması gerekmektedir. Bireysel katılım yatırımcısı indiriminden, indirime konu iştirak hisselerinin iktisap edildiği vergilendirme dönemine ilişkin verilecek yıllık gelir vergisi beyannamelerinde yararlanılabilecektir. Beyana tabi kazanç ve iratlardan bu kapsamda indirim konusu yapılabilecek tutar yıllık bazda TL yi aşamayacaktır. Hisselerin iktisap edildiği döneme ilişkin beyannamede bildirilen kazanç ve iradın yetersiz olması nedeniyle indirilemeyen tutarlar, izleyen yıllarda Vergi Usul Kanununa göre ilgili yıllar için hesaplanan yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle indirim konusu yapılabilecektir. Söz konusu indirim uygulamasından 31/12/2017 tarihine kadar gerçekleştirilecek yatırımlarla ilgili olarak yararlanılabilecektir.

17 YILLIK GELİR VERGİSİ BEYANNAMESİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR (1001-A): Geçici Verginin Mahsubu: İlgili olduğu yılda üçer aylık dönemler itibarıyla ödenen geçici vergiler yıllık beyanname üzerinden hesaplanan vergiden mahsup edilir. Bu mahsubun yapılabilmesi için geçici verginin ödenmiş olması şarttır. Yıllık beyannamenin TABLO-3 VERGİ BİLDİRİMİ bölümünün Geçici Vergiler satırında, beyannamenin ilgili olduğu geçici vergi dönemlerinde ödenen geçici vergi tutarı gösterilecektir.

18 YILLIK GELİR VERGİSİ BEYANNAMESİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR (1001-B): Bilindiği üzere GMSİ mükellefleri, safi irada ulaşabilmek için 2 tür gider yöntemi kullanabilmektedirler. Götürü Gider yöntemini seçen mükellefler, 2 (iki) yıl geçmedikçe söz konusu gider yönteminden gerçek gider yöntemine geçememektedirler. Cari dönem beyannamelerinde gerçek gider yöntemini seçen GMSİ mükelleflerinin, bir önceki dönem beyannamelerinde götürü gider yöntemini seçip, seçmedikleri hususunun tetkiki gerekmektedir.

19 YILLIK GELİR VERGİSİ BEYANNAMESİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR (1001-B): GVK nın 73 üncü maddesi gereği kiraya verilen mal ve hakların kira bedeli emsal kira bedelinden düşük olamaz. Emsal kira bedeli: bina ve arazide; yetkili özel mercilerce veya mahkemelerce takdir veya tespit edilmiş kira bedeli bulunmadığı sürece emlak vergi değerinin % 5 i; diğer mal ve haklarda bu mal ve hakların maliyet bedelinin, bu bedel bilinmiyorsa VUK nun servetlerin değerlendirilmesi hakkındaki hükümlere göre belli edilen değerlerinin % 10 udur. Emsal kira bedelinden düşük bir tutarda beyanda bulunan mükellefler nezdinde gerekli tespitler yapılmalıdır.

20 YILLIK GELİR VERGİSİ BEYANNAMESİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR (1001-B): Gayrimenkul Sermaye İradının beyanında GVK 74 üncü maddesi gereği indirim konusu yapılabilen ve anılan Kanunun 88 inci maddesinin üçüncü fıkrası hükmü doğrultusunda gider fazlalığı doğurmayan iki gider kalemi bulunmaktadır. Konut olarak kiraya verilen bir adet gayrimenkulün iktisap yılından itibaren beş yıl süre ile iktisap bedelinin % 5 i Sahibi bulundukları konutları kiraya verenlerin kira ile oturdukları konutun kira bedeli Söz konusu iki gider kaleminin, zarar doğurucu etkisi bulunmadığı hususuna dikkat edilmelidir.

21 YILLIK GELİR VERGİSİ BEYANNAMESİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR (1001-B): Kira geliri elde edilen unsurun hisseli olması durumunda, her bir malik açısından hissesine isabet eden kısmının (beyan hadleri ve istisna tutarları dikkate alınmak suretiyle) beyan edilip, edilmediğinin kontrol edilmesi gerekmektedir. Beyanname ekinde gerçek gider belgeleri istenmediğinden, 5 yıllık zamanaşımı süresi içerisinde belirli dönemlerde mükelleflerden, gerçek gider belgelerinin ibrazı istenmelidir.

22 YILLIK GELİR VERGİSİ BEYANNAMESİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR (1001-B): 6322 sayılı Kanunun 5 inci maddesi ile 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 21 inci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan gelirleri bunlar tarafından bildirilecek olanlar ibaresi istisna haddinin üzerinde hâsılat elde edenlerden, beyanı gerekip gerekmediğine bakılmaksızın ayrı ayrı veya birlikte elde ettiği ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlarının gayri safi tutarları toplamı 103 üncü maddede yazılı tarifenin üçüncü diliminde ücret gelirleri için yer alan tutarı aşanlar şeklinde değiştirilmiştir.

23 GAYRİMENKUL SERMAYE İRADININ BEYANINA İLİŞKİN ÖRNEKLER ÖRNEK 1: Bay (A), sahibi bulunduğu konuttan 2013 yılında TL kira geliri elde etmiş olup başkaca bir geliri bulunmayan ödevli söz konusu konut için TL harcama yapmıştır. Beyannamesinde gerçek gider yöntemini seçen Bay (A) nın ödemesi gereken gelir vergisi tutarını hesaplayınız?(2013 yılı istisna tutarı: TL) Vergiye Tabi Hâsılat= Toplam Hâsılat-Konut Kira Geliri İstisnası =1.600 TL İndirilebilecek Gider= [Toplam Gider * Vergiye Tabi Hasılat]/Toplam Hâsılat [1.500 * 1.600]/4.800 = 500,00 TL Örnek Hakkında Açıklama: Gayrisafi İrat Toplamı Vergiden İstisna Tutar Kalan İndirilebilecek Gerçek Gider Tutarı Safi İrat Hesaplanan Gelir Vergisi Ödenecek Gelir Vergisi TL TL TL 500,00-TL 1.100,00-TL 165,00-TL 165,00-TL

24 Bayan (B), sahibi bulunduğu gayrimenkulü işyeri olarak kiraya vermesinden dolayı 2013 yılında TL brüt kira geliri elde etmiş olup, kira geliri üzerinden TL tevkifat yapılmıştır. Beyannamesinde götürü gider yöntemini seçen Bayan (B) nın ayrıca küçük çocuğu için yapmış olduğu TL eğitim harcaması bulunmaktadır. Bu durumda Bayan (B) nin ödemesi gereken gelir vergisi tutarını hesaplayınız? (2013 yılı için beyan haddi: TL) ÖRNEK 2: Örnek Hakkında Açıklama: Tevkif suretiyle vergilendirilmiş kira geliri olarak 2013 yılında brüt TL elde edilmiştir.işyeri kira gelirine konutlara tanınan TL lik istisna uygulanmayacaktır. Götürü gider olarak bu gelirin % 25 i yani TL si gider olduğundan, vergilendirilecek gelir TL olacaktır. Diğer taraftan, GVK 89 uncu maddesinin birinci fıkrasının 2 (iki) numaralı bendi gereğince, Eğitim ve Sağlık Harcamaları safi iradın % 10 u ile sınırlı olarak indirim konusu yapılabilmektedir. Gayrisafi İrat Toplamı TL Vergiden İstisna Tutar Kalan İndirilebilecek %25 lik Götürü Gider Tutarı Safi İrat Eğitim Harcaması Vergiye Tabi Gelir (Matrah) Hesaplanan Gelir Vergisi Kesinti Yoluyla Ödenen Vergiler İade Edilecek Gelir Vergisi TL TL TL TL TL TL TL TL

25 ÖRNEK 3: Bayan (C), 2013 yılında konut olarak kiraya verdiği dairesinden TL ve işyeri olarak kiraya verdiği daireinden ise TL brüt kira geliri elde etmiştir. İşyeri için ödenen kira bedelleri üzerinden TL tevkifat yapılmıştır. Beyana tabi başka geliri olmayan mükellefin TL tutarında gideri bulunmakta olup, söz konusu giderin TL lik kısmı konut olarak kiraya verdiği gayrimenkulüne aittir. Mükellef, beyannamesinde gerçek gider yöntemini seçmiştir. Bayan (C) nin ödemesi gereken gelir vergisi tutarını hesaplayınız? (2013 yılı için beyan haddi: TL) Örnek Hakkında Açıklama: Konut ve işyeri kira gelirinin birlikte elde edilip beyan edilmesi halinde, istisna sadece konut kira gelirine uygulanır. İşyeri kira gelirine istisna uygulanmaz. Konut kira gelirinin istisna haddini aşan kısmı ile tevkifata tabi tutulan işyeri kira gelirinin toplamı TL yi aştığından, konut ve işyeri kira gelirleri birlikte beyan edilecektir = TL = TL ( TL yi aştığından, işyeri kira geliri de beyannameye dâhil edilecektir.) Konut İçin İndirilebilecek Gider= [Toplam Gider*Vergiye Tabi Hasılat]/Toplam Hâsılat [3.000 * ]/ = TL İşyeri Olarak Kiraya Verdiği Dairesine İlişkin İndirilebilecek Gider Tutarı=5.000 TL Konut Kira Geliri Vergiden İstisna Tutar Kalan İşyeri Kira Geliri Gayrisafi İrat Toplamı ( ) İndirilebilecek Gerçek Gider Tutarı Vergiye Tabi Gelir (Matrah) Hesaplanan Gelir Vergisi Kesinti Yoluyla Ödenen Vergiler Ödenecek Gelir Vergisi TL TL TL TL TL TL TL 7.725,18- TL TL 1.725,18- TL

26 ÖRNEK 4: Bay A, 2013 yılında TL ye iktisap ettiği gayrimenkulden anılan yılda TL konut kira geliri elde etmiş olup, söz konusu gayrimenkul için aynı takvim yılı içinde TL kredi faizi ödemiştir. Başkaca bir unsurdan dolayı geliri olmayan mükellefin, ödemesi gereken gelir vergisi tutarını hesaplayınız? Örnek Hakkında Açıklama: GVK nın 74 üncü maddesinin birinci fıkrasının (4) numaralı bendi uyarınca, gayrimenkul sermaye iradının beyanında, istisna edilen gayrisafi hâsılata isabet eden kısım hariç olmak üzere gayrisafi hâsılattan, kiraya verilen mal ve haklar dolayısıyla yapılan ve bunlara sarf olunan borçların faizleri ile konut olarak kiraya verilen bir adet gayrimenkulün iktisap yılından itibaren beş yıl süre ile iktisap bedelinin % 5 inin gider olarak indirim konusu yapılabileceği hüküm altına alınmıştır. Ancak, iktisap bedelinin % 5 i tutarındaki bu indirim, sadece ilgili gayrimenkule ait hâsılata uygulanır, indirilemeyen kısım 88 inci maddenin 3 üncü fıkrasının uygulanmasında gider fazlalığı sayılmaz. Bu durumda, öncelikle zarar doğurucu özelliği bulunan giderin, istisnaya isabet eden kısmı hariç olmak üzere gayrisafi hâsılattan indirilebilecek kısmının hesaplanması gerekmektedir. İktisap Bedelinin % 5 i: ( * 0,05= TL) (Gider fazlalığı doğurmaz) Kredi Borçlanma Faizi: TL (Gider fazlalığı doğurur) Vergiye Tabi Hâsılat= Toplam Hâsılat - Konut Kira Geliri İstisnası ( = TL)

27 İndirilebilecek Zarar Doğurucu Gider= [Zarar Doğurucu Gider * Vergiye Tabi Hâsılat]/Toplam Hâsılat [8.350*16.800]/20.000= TL Konut Kira Geliri Vergiden İstisna Tutar(-) Kalan TL TL TL İndirilebilecek Zarar Doğurmayan Gider= [Zarar Doğurmayan Gider * Vergiye Tabi Hâsılat]/Toplam Hâsılat [15.000*16.800]/20.000= TL ( TL tutarındaki, istisnaya isabet eden kısım hariç olmak üzere iktisap bedelinin % 5 lik kısmının, TL lik tutarı indirim konusu olabilecektir. İndirilemeyen TL lik kısım gider fazlalığı olarak dikkate alınmayacaktır. ) İndirilebilecek Zarar Doğurucu Gerçek Gider(-) Kalan Zarar Doğurmayan Gerçek Gider Tutarı Zarar Doğurmayan Giderin İndirilebilecek Kısmı TL TL ( TL) TL Vergiye Tabi Matrah 0 Vergiye tabi matrah da oluşmayacağından ödenecek gelir vergisi doğmayacaktır. Gider Fazlalığı Sayılmayan Tutar TL

28 ÖRNEK 5: Bayan (F), 2013 yılında konut olarak kiraya verdiği dairesinden TL kira geliri elde etmiştir. Örnek Hakkında Açıklama: Bayan (F) nin elde ettiği konut kira geliri ( TL), 2013 yılı bakımından Gelir Vergisi Kanununun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin üçüncü diliminde ücret gelirleri için belirlenen tutarı ( TL) aştığından, elde edilen kira geliri için istisna uygulanmayacaktır.

29 GELİR UNSURLARININ TOPLANMASI VE BEYANINA İLİŞKİN ÖRNEKLER: ÖRNEK 1: Bayan (B), 2013 takvim yılında, sahibi bulunduğu işyerlerinden birini basit usulde vergilendirilen bir mükellefe kiralamış ve TL işyeri kira geliri elde etmiştir. Diğer taraftan diğer bir işyerini ise, gerçek usulde vergiye tabi Bay (A) ya kiralamış ve karşılığında TL brüt kira geliri elde etmiştir. Bay (A), yapmış olduğu kira ödemelerinden TL tevkifat yapmıştır. Bu durumda, beyannamesinde götürü gider yöntemini seçen Bayan (B) nin ödemesi gereken gelir vergisi tutarını hesaplayınız? Örnek -1 Hakkında Açıklama: Kazançları basit usulde tespit edilen mükelleflerden elde edilen ve vergi kesintisi ile istisna uygulamasına konu olmayan işyeri kira gelirlerinde, beyanname verme sınırı 2013 takvim yılı için geçerli olmak üzere TL dir. Ödevlinin, TL tutarındaki işyeri kira gelirinin, 2013 yılı için beyanname verme sınırı olan TL yi aşması nedeniyle tamamı beyan edilecektir. Diğer taraftan Bayan (B) nin, TL lik haddi aşmadığı için, normal koşullarda beyannamesine dâhil etmek durumunda olmadığı tevkifat uygulamasına tabi TL lik brüt kira gelirinin, TL tutarındaki tevkifata ve istisnaya konu olmayan işyeri kira geliri ile toplanması sonucu elde edilen tutarın ( =28.440) TL yi aşması nedeniyle tevkifata tabi işyeri kira geliri de beyannameye dâhil edilecektir. Ancak, Bayan (B) nin, tevkifata ve istisna uygulamasına konu olmayan gayrimenkul sermaye iradı, TL veya altında bir tutar olsaydı, söz konusu gelir, beyannameye dahil edilmeyecek, dolayısıyla TL lik beyan haddini aşmayan diğer işyeri kira geliri için de beyanname verilmeyecekti. Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde Mükellefin, Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi aşağıdaki şekilde doldurulacaktır.

30

31

32 Örnek 2: Bir müşavirlik firmasında ücretli olarak çalışan Bay (C) nin 2013 takvim yılında elde ettiği gelir unsurları aşağıdaki gibidir: Tek işverenden elde edilen TL ücret geliri (vergi kesintisine tabi tutulmuş) Mükellef, aynı yıl içinde TL mevduat faizi elde etmiştir. Mükellef, 2013 Ocak ayında sahip olduğu işyeri mahiyetindeki gayrimenkulü aylık brüt TL ye bir ticari işletmeye kiralamış ve sadece 8 aylık kira bedeli olan toplam brüt TL yi (6.400 TL gelir vergisi tevkifatı kiralayan işletme tarafından yapılmıştır.) söz konusu işletmeden tahsil edebilmiş, geriye kalan 4 aylık kira bedelini ise kiralayan işletme 2013 sonuna kadar ödememiştir. Mükellef, gayrimenkul sermaye iradının safi tutarını belirlemede götürü gider usulünü seçmiştir.

33 Örnek-2 Hakkında Açıklama: Mükellefin, tek işverenden aldığı ve tevkif suretiyle vergilendirilen TL ücret geliri GVK nın 86/1-b maddesi gereğince beyan edilmeyecektir. Mükellefin elde etmiş olduğu mevduat faiz geliri GVK nın Geçici 67 nci maddesi uyarınca vergilendirilir. Bu gelir yıllık beyanname ile beyan edilmez. Tevkif suretiyle vergilendirilmiş kira geliri olarak 2013 yılında brüt TL elde etmiş olup, söz konusu kira geliri TL lik beyan haddini aştığından GVK nın 86/1-c bendi uyarınca beyan edilecektir. Götürü gider olarak bu gelirin % 25 i yani TL si gider olduğundan, vergilendirilecek gelir TL olacaktır. Ayrıca, işyeri kira gelirine konutlara tanınan TL lik istisna uygulanmayacaktır. Gayrimenkul sermaye iratlarında gelirin elde edilmesi tahsil esasına bağlanmış olup, bu esasa göre tahsil edilmeyen kira bedelleri elde edilmiş sayılmayacaktır. Bununla birlikte, Mükellefin, 2013 yılına ilişkin tahsil edemediği 4 aylık işyeri kira geliri 2014 yılında tahsil edildiği taktirde, bu tutar 2014 yılına ilişkin elde edilen gayrimenkul sermaye iradı olarak dikkate alınacaktır. Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde, mükellef, Beyana Tabi Geliri Sadece Gayrimenkul Sermaye İradından İbaret Olanlar İçin (1001 B) Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesini doldurulacaktır.

34

35

36 Örnek 3: Spor malzemeleri ticareti yapan Bay (E) nin 2013 takvim yılında elde ettiği gelir unsurları aşağıdaki gibidir takvim yılında ticari faaliyeti sonucunda TL kazanç elde etmiştir. Ticari işletmesine dahil mevduattan brüt TL faiz elde etmiş olup ilgili bankaca söz konusu ödemeler üzerinden 375 TL gelir vergisi tevkifatı yapılmıştır. Mükellefin, söz konusu ticari faaliyeti nedeniyle 2011 yılında TL zarar etmesine rağmen TL karla sonuçlanan 2012 yılına ilişkin beyannamesinde bu zararı göstermemiş olup, 2013 yılı beyannamesinde TL zarar tutarını mahsup etmek istemektedir. Mesken olarak kiraya verdiği gayrimenkulünden TL gayrimenkul sermaye iradı elde etmiş olup, Mükellef, gayrimenkul sermaye iradının safi tutarını belirlemede götürü gider usulünü seçmiştir. İşletme bünyesinde TL AR-GE harcaması gerçekleştirmiştir. Bakmakla yükümlü olduğu 2. dereceden engelli bir çocuğu bulunmaktadır. Mükellefin, 2013 yılı içinde ödenen TL geçici vergi tutarı bulunmaktadır.

37 Örnek-3 Hakkında Açıklama: Mükellef, ticari faaliyeti neticesinde elde ettiği gelirin tamamını GVK nın 85 inci maddesi gereğince beyan edecektir. Elde edilen mevduat faizi ticari işletmeye dahil fonların değerlendirilmesi neticesinde elde edildiği için GVK nın 75 inci maddesinin son fıkrası gereğince ticari kazanç olarak vergilendirilecek ve GVK nın 85 inci maddesi gereğince ticari kazanca dahil olduğu için beyan edilecektir. GVK nın Geçici 67 inci maddesi uyarınca tevkif edilen vergi de GVK nın 121 inci maddesi gereğince beyan edilecek gelir üzerinden hesaplanacak vergiden mahsup edilecektir. Mükellef, Sahibi olduğu konutu kiraya vermesi neticesinde 2013 yılında TL gayrimenkul sermaye iradı elde etmiş olup, ticari kazancı olduğu için GVK nın 21 inci maddesindeki TL lik istisnadan yararlanamayacaktır. Götürü gider olarak bu gelirin % 25 i yani TL si gider olduğundan, vergilendirilecek gelir TL olacaktır. GVK nun 89/1-9 uncu maddesi gereğince TL AR-GE harcamalarının tamamı beyan edilen gelirden indirim konusu yapılabilecektir. GVK nın 89/1-3 üncü maddesinde engellilik indiriminden yaralanacaklar arasında ticaret erbabı sayılmadığı için mükellef, engellilik indiriminden faydalanamayacaktır. Mükellef, tarafından 2011 yılına ait TL tutarındaki zarar tutarının, mümkün olmasına rağmen 2012 yılı karından mahsup edilmemesi nedeniyle mahsup hakkından vazgeçildiği varsayıldığından, söz konusu zararın 2013 yılı beyannamesinde mahsup edilmesi mümkün bulunmamaktadır. Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde Mükellefin, Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi aşağıdaki şekilde doldurulacaktır.

38

39

40

41

42 Örnek 4: İzmir İlinde avukatlık yapan Bayan (D) nin 2013 takvim yılında elde ettiği gelir unsurları aşağıdaki gibidir. Mükellefin serbest meslek faaliyeti ile ilgili olarak elde ettiği hasılat TL dir. Mükellefin faaliyetine ilişkin giderleri toplamı TL dir. Mükellef 2012 yılına ait Bağ-Kur prim borcunu 2013 yılında ödemiş olup, ödemiş olduğu toplam tutar TL dir. Serbest meslek kazancı ödemelerinden TL gelir vergisi tevkifatı yapılmıştır. Manisa İlinde mesken olarak kiraya verdiği gayrimenkulünden 2013 yılında elde ettiği gelir TL dir. Söz konusu dairenin emlak vergi değeri TL dir. Mükellef elde ettiği gayrimenkul sermaye iradı ile ilgili olarak götürü gider yöntemini seçmiştir. Mükellefin, 2013 yılında ödediği ve mahsubu gereken geçici vergi tutarı TL dir.

43 Örnek-4 Hakkında Açıklama: Mükellef serbest meslek kazancını tutarı ne olursa olsun beyan etmek zorundadır yılında elde ettiği serbest meslek kazancı TL olup, faaliyetine ilişkin giderler ile yıl içinde ödediği Bağ-Kur primi dikkate alındığında beyan edilen serbest meslek kazancı [ ( )=43.500] TL olacaktır. Mükellef, serbest meslek kazancı dolayısıyla beyanname verdiği için 2013 yılında elde ettiği mesken kira gelirini beyannameye dahil edecek olup, ancak serbest meslek kazancı dolayısıyla beyanname vermek zorunda olduğundan G.V.K nın 21 inci maddesi gereğince 2013 yılı için geçerli olan TL lik mesken kira geliri istisnasından yararlanamayacaktır. Mesken kira geliri (Gayrisafi tutar) Götürü gider (% 25) Safi irat (Vergiye tabi gelir) TL TL TL Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde Mükellefin, Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi aşağıdaki şekilde doldurulacaktır.

44

45

46

47

48 Örnek 5: Ankara İlinde ikinci sınıf tacir olarak faaliyette bulunan Bay (F) nin 2013 takvim yılında elde ettiği gelir unsurları aşağıdaki gibidir. Mükellef çimento ve inşaat malzemeleri pazarlama faaliyeti ile iştigal etmektedir. Mükellefin beyan ettiği ticari kazancı TL olup, ayrıca TL Bağ-Kur primi ödemiştir. Mükellefin Mersin Serbest Bölgesinde bulunan şubesi 2013 yılı faaliyetini TL zararla sonuçlandırmıştır. Mükellef, 2013 yılı ve 4. dönem geçici vergi beyannamelerini süresinde vermiş ancak tahakkuk eden TL geçici vergiyi ödememiştir Mükellef küçük çocuğu için 2013 yılında TL eğitim harcaması yapmıştır. Mükellef (X) Bankasından 2013 yılında TL mevduat faiz geliri elde etmiştir. Banka tarafından TL vergi tevkifatı yapılmıştır. (Söz konusu gelir ticari işletmesine dahil bulunmamaktadır.)

49 Örnek-5 Hakkında Açıklama: Mükellef, ticari kazancını tutarı ne olursa olsun beyan etmek zorundadır yılında TL ticari kazanç elde etmiş olup, yıl içinde ödediği Bağ-Kur primi de dikkate alındığında beyan edilen ticari kazanç toplamı TL olacaktır. Mükellefin serbest bölgedeki faaliyetinin zararla sonuçlanmış olması nedeniyle, bu zararın ticari kazancından indirilmesi mümkün bulunmadığı gibi, ertesi yıla devredilmesi de mümkün bulunmamaktadır. Ayrıca, mükellefin küçük çocuğu için Türkiye de yaptığı ve belgelendirdiği eğitim harcaması tutarı beyan ettiği gelirin % 10 unu ve asgari ücretin yıllık brüt tutarını aşmaması şartıyla indirim konusu yapılabilecektir. Bu durumda indirim konusu yapılabilecek tutar ( TL *% 10 =) TL olmaktadır. Gelir Vergisi Kanununun Geçici 67 nci maddesi gereğince, banka/aracı kurumlarca tevkif yoluyla vergilendirilen ve ticari işletmeye dahil bulunmayan mevduat faiz geliri beyannameye dahil edilmeyecektir. Geçici Verginin Mahsubu bölümünde de açıklandığı üzere, ödenmemiş geçici verginin mahsubu mümkün bulunmamaktadır. Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde, mükellef Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi aşağıdaki şekilde doldurulacaktır.

50

51

52