KADINLARIN ÇALIÞMA HAYATINDAKÝ YERÝ Gönderen : abana - 18/11/ :28

Transkript

1 KADINLARIN ÇALIÞMA HAYATINDAKÝ YERÝ Gönderen : abana - 18/11/ :28 Kadýnlarýn çalýþma nedenlerinin baþýnda aileye ikinci bir gelir saðlama amacý vardýr. Bunun yanýnda kadýnýn çalýþma talebi e seviyesinden doðrudan etkilenmektedir. Eðitim seviyesi yükselen kadýn, meslek edinme, moral, motivasyon, kiþisel tatmin, baðýmsýz bir kiþiliðe kavuþma, yeni sosyal iliþkiler içinde olma ve geleceðini güvence altýna alma gibi nedenlerle iþgücü piyasas katýlmaktadýr. Bu baðlamda, yapýlan araþtýrmalar son 2030 yýllýk dönemde özellikle geliþmiþ ülkelerde kadýnlarýn iþgücüne k önemli artýþlar saðlandýðýný göstermektedir. Þöyle ki; ABDde II. Dünya Savaþý sonrasý yapýlan bir araþtýrmada erkeklere evl geçimini saðlayabileceði halde piyasada çalýþmasýný onaylýyor musunuz? sorusu yöneltilmiþ, erkeklerin sadece %18i buna ev demiþtir. 1960lý yýllarýn sonunda ise bu oran %50lere yaklaþmýþtýr. Ülkemizde kadýn iþ gücünün istihdama katýlýmýný; eðitim, teknolojik geliþmeler, mesleki eðitim, ekonomik, sosyo-kültürel faktörl etkilemektedir. Kadýnlar annelik, çocuk yetiþtirme ve ev hanýmlýðý gibi bireysel ve sosyal görevleri yanýnda aile ekonomisine de katkýda bulunmaktadýrlar. Türkiyede 20. yüzyýlýn ikinci yarýsýndan sonra hýzla deðiþen ve geliþen toplumsal yapý, zayýf olaný korumaya yönelik sosyal h devletinin gerçekleþmesini saðlarken cinsler arasý eþitlik gibi kavramlarý gündeme getirmiþtir. Bunun sonucu olarak ataerkil aile düzeni yerini, karý- kocanýn güç ve otoritesine dayanan aile yapýsýna dönüþtürmüþtür. Aile reisi kavramý yerine aile üyeleri kavr kullanýlmaya baþlanýlmýþtýr. Böylece kadýnýn ailedeki statüsü deðiþmiþ, sorumluluk ve yetkileri artarak erkeðinkine eþit kýlýnm kendi sosyal güvencelerini kendileri çalýþarak kazanmaya baþlamýþlardýr. Buradan hareketle, Türkiye için yapýlan bir çalýþmad Türklerin %69u evlilikte kadýn ve erkeðin birlikte çalýþmasý fikrini desteklerken, %29unun sadece erkeðin çalýþmasýný istediðin göstermektedir. Bu sonuç, kadýnýn çalýþmasýna yönelik sosyal tutum ve davranýþýnda ülkemizde artýk yavaþ yavaþ deðiþmeye iþaretidir. Nitekim 2001 yýlýnda yeni Türk Medeni Kanunu ile aile reisliði kaldýrýlmýþ, Edinilmiþ Mallara Katýlým rejimi kabul edilmiþtir. Ka erkeðin evlilik birliðini beraberce yönetmeleri ve temsil etme yetkisi eþlerin her ikisine birlikte verilmiþtir. Eþlerden birinin meslek seçiminde diðerinin iznini almak zorunda olmadýðý hükmü getirilmiþtir. Her ne kadar kanuni düzenlemelerle kadýn iþçileri korumaya, cinsiyet farklýlýklarýný ortadan kaldýrmaya ve kadýn iþçilerin fizyol durumlarýna uygun iþlerde çalýþtýrýlmalarýna iliþkin düzenlemeler yapýlmýþ olsa da, maalesef uygulamada kadýn iþçiler hiçbir s güvenceye sahip olmadan, çok kötü þartlarda çalýþmaktadýrlar. Çünkü hem kadýn olmalarý, hem de iþçi olmalarýndan kaynakla olumsuzluklar, onlarý erkek iþçilere göre dezavantajlý duruma düþürmektedir. AB müktesebatýna uyum yasalarý çerçevesinde ulusal programýmýzda yer alan taahhütlerimizden biri de doðum izinleri ve ebeveyn izni müessesinin tesisidir. Kadýnlarýn istihdama giriþi ve istihdamda kalýþlarýný çok yakýndan ilgilendiren gebelik, doðu analýk (çocuk bakýmý, emzirme) gibi hallerde gerekli kolaylýklarýn saðlanmasý, ücretsiz izin verilmesi gibi haklar 4857 sayýlý ye Kanununda uygulamaya konmuþtur. Fakat ebeveyn izni müessesi henüz uygulamaya geçmemiþtir. Günümüzde kadýnlarýn siya sosyo-kültürel ve ekonomik hayata katýlýmýný saðlayacak tüm haklardan erkeklerle eþit þekilde yararlanmalarý insan haklarýnýn gereðidir. Dünyada kadýnlarýn iþgücüne katýlýmý 18.yüzyýlýn ilk yarýsýnda Ýngilterede gerçekleþen ve dünyaya yayýlan sanayi devrimiy Önceleri evlerde dokuma tezgâhlarýnda yapýlan iþler, sanayi devrimiyle beraber fabrikalara taþýnmýþtýr. Kýrsal alanlarda özellik kadýnlarý çalýþtýrarak geliþtirilen parça baþýna ödeme düzeni sayesinde üretim maliyetleri düþürülmüþ ve kapitalist sanayiye g açýlmýþtýr. Bu dönemde patronlar, kadýnlarý özellikle savaþ zamanlarýnda baþvurulacak yedek ve ucuz iþçi olarak görmüþler ve günde 1617 saat saðlýklarýný tehdit eden kötü þartlardaki iþlerde çalýþtýrýlmýþlardýr. Sanayi devriminin üzerinden 200 yýl geçm þartlarý, yeni ihdas edilen kanunlarla iyileþtirilmesine raðmen; uygulamada, en çok sömürüye maruz kalan, düþük ücretle çalýþtý çýkarýlan ve yedek iþgücü olarak görülen kadýn iþçilerdir. Türkiyede kadýnlar 1920lerde ödenekli kurumsal çalýþma alanlarýna girmeye baþlamýþ olmalarýna raðmen sosyal güvenlik sis kadýný için 1940larýn baþlarýnda gerçekleþmiþ ve ilk kez bu tarihte kurumsal emeklilik sisteminden faydalanmýþtýr. Her ne kad sistem, sýnýrlý ve dar kapsamlý olsa da birçok araþtýrmacý bu dönemi cinsiyet eþitliði açýsýndan Türk feminist hareketi için yeni

2 olarak nitelendirmiþtir. 1920li yýllarda Atatürkün devrimleriyle baþlayan kadýnlarýn toplum içerisinde erkeklerle eþit statü kazanm 1950lerde hýz kaybetmiþ ve 1988 yýlýndaki boþanma ile ilgili deðiþikliðe kadar herhangi bir ilerleme olmamýþtýr. Türkiyede 1990lý yýllarda kýrdan kente olan iç göç hareketi çarpýk kentleþmeyi kültürel yozluðu ve yoksulluðu beraberinde getir Türkiyede 2005 yýlý verilerine göre tarým sektöründe yaklaþýk 6.5 milyon kiþi istihdam edilmektedir; bunlarýnda 3 milyonu kadýn kadýnlarýn da 2.2 milyonu ücretsiz aile iþçisidir. Tarýmsal istihdamda okur-yazar olmayanlarýn oraný ise diðer sektörlere oranla ç daha fazladýr. Ayrýca tarýmda çalýþan her 100 kadýndan 99u sosyal güvenceden yoksun olarak istihdam edilmektedir. Dolayýs göçle birlikte kýrsal alanda ücretsiz tarým iþçisi olarak çalýþan kadýnlar kentlerde ücretli iþlerde çalýþmaya baþlamýþtýr. Ancak k eden kadýnlarýn eðitim düzeyi düþük olduðundan ucuz ve sosyal güvencesi olmayan nitelik düzeyi düþük vasýfsýz emek yoðun dokumacýlýk, hazýr giyim, evde parça baþý iþlerde çalýþmýþlardýr. Oysa kadýnlar dünyanýn her yerinde kendi toplumlarýnýn en kesimini teþkil etmektedir. Kadýnlarýn iþgücüne katýlým oranýný, nüfus artýþ hýzý, köyden kente göç, kadýn iþgücünün eðitim seviyesinin düþüklüðü ve ge yargýlarý etkilemektedir. Yapýlan araþtýrmaya göre, Türk kadýnýnýn sadece dörtte biri çalýþma hayatýnda yer almaktadýr. Kadý emek olarak emek-yoðun iþ kollarý ile tekstil, gýda, hazýr giyim, tütün gibi sanayi dallarýnda yoðunlaþmýþtýr. Özetle, kadýn iþgücü açýsýndan gerek dünya koþullarý gerekse iþgücü piyasalarý giderek deðiþime uðramaktadýr. Her þeyden ö genel olarak eðitim seviyeleri yükselmektedir. Ancak þunu da belirtmek gerekir ki, eðitim açýsýndan yaratýlan bu durumun varlýð raðmen, iþgücü piyasalarýnda halen bir istihdam ve eðitim fýrsatlarý dengesi saðlandýðýný söylemek de mümkün deðildir. Aslýn nazaran küreselleþen uluslararasý ekonomik sistem içerisinde, kadýn istihdamýnda sürekli bir artýþ trendi yaþanmaktadýr. Özelli hizmetler sektöründe kadýn iþgücü oraný, kamu sektörünün küçülmesine, iþgücü piyasalarýnýn esnek yapýlar haline gelmesine p sürekli artmaktadýr. Diðer yandan teknolojik geliþmeler de; bir yandan kadýnlar için yeni istihdam fýrsatlarý yaratýrken, bir yanda da halen kadýnlara ait olan düþük vasýf gerektiren iþlerin de ortadan kaybolmasý tehlikesini doðurmaktadýr. I. Anayasal Düzenlemeler 1982 Anayasasýna göre; Herkes, dil, ýrk, renk, cinsiyet, siyasî düþünce, felsefî inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayrým gözetilmeksizin kanun önünde eþittir. Kadýnlar ve erkekler eþit haklara sahiptir. Devlet, bu eþitliðin yaþama geçmesini saðlamakl yükümlüdür. Çalýþma herkesin hakký ve ödevidir. Kimse, yaþýna, cinsiyetine ve gücüne uymayan iþlerde çalýþtýrýlamaz. Küçükler ve kadýnlar ile bedeni ve ruhi rahatsýzlýðý olan bakýmýndan özel olarak korunurlar. Hiçbir kiþiye, aileye, zümreye veya sýnýfa imtiyaz tanýnamaz Anayasasýnýn 10. maddesinde herkes cinsiyet ayrýmý yapýlmaksýzýn kanun önünde eþittir, diyerek kadýn erkek eþitliðin yapýlmýþtýr. 49. madde de herkese çalýþma hakký ve ödevi verirken, 50. maddede kadýnlarý koruyan bir hüküm getirmiþtir. Bu ile kadýnlarýn her türlü iþte çalýþmalarý kýsýtlanýrken, gebelik ve doðum gibi özel dönemlerinde kadýnlarýn yararýna düzenleme görülmektedir. Kadýn iþçilerle ilgili, Anayasal düzenlemelerin yanýnda, çalýþma hayatýnda korunmalarýna iliþkin iþ mevzuatýnda kanuni tedbirle alýnmýþtýr. Sanayileþme ile birlikte kadýnlarýn ücretli olarak çalýþmaya baþlamasý kadýnlarýn çalýþma þartlarýnýn düzenlenme beraberinde getirmiþtir. II. Çalýþma Hukukundaki Düzenlemeler Kadýnlarýn ev ve iþ hayatýnda üstlendikleri rolleri ve fiziksel güçlerinin farklýlýðý, kadýn iþçileri korumaya yönelik kanuni düzenle

3 beraberinde getirmiþtir. Kadýn iþçilerin korunmasýna iliþkin ilk kanuni düzenleme 24/04/1930 yýlýnda kabul edilen 1593 Sayýlý Umumi Hýfzýssýhha Kanununun 155.ve 177.maddeleriyle yapýlmýþtýr. Kendisi ve çocuðunun sýhhati için bir zarar husule getirmeyeceði bir tabip tarafýndan tahriren tasdik edilmedikçe kadýnlarýn doðumlarýndan mukaddem üç hafta ve doðurmasýný müteakip yine üç hafta zarfýnda fabrika, imalathane ve umumi ve hususi müesseselerde çalýþmasý ve çalýþtýrýlmasý memnudur. Gebe kadýnlar doðumlarýndan evvel üç ay zarfýnda çocuðunun ve kendisinin sýhhatine zarar veren aðýr hizmetlerde kullanýlam Doðumdan sonra 155 inci maddede tayin edilen muayyen müddet istirahatýný müteakip iþe baþlayan emzikli kadýnlara ilk altý ay zarfýnda çocuðunu emzirmek üzere mesai zamanlarýnda yarýmþar saatlik iki fasýla verilir Sayýlý Kanunun 155. ve 177. maddesi, gebe kadýnlarýn doðumdan önceki üç ay ve doðumdan sonraki üç ay içerisinde çoc ve kendisine zarar veren iþlerde çalýþtýrýlmamasý ve doðumdan sonraki üç aydan sonra çalýþmaya baþladýðýnda altý ay süres yarýmþar saat iki emzirme izni verilmesi hükmünü getirmiþtir. Bu baðlamda, 24/04/1930 tarihinde kabul edilen 1593 Sayýlý Umum Hýfzýssýhha Kanunu Cumhuriyet tarihinde kadýnlarýn çalýþma þartlarýnýn belirlenmesine iliþkin ihdas edilen ilk kanuni düzenlem Türkiyede yýllar itibariyle yapýlan Ýþ Kanunlarýný kronolojik olarak sýralamak gerekirse, 1937 yýlýnda 3008 Sayýlý Ýþ Kanunu, yýlýnda 931 Sayýlý Ýþ Kanunu (Kanun yapma tekniðine uygun olmadýðý gerekçesiyle 11 ay sonra Anayasa Mahkemesi tarafýnd iptal edilmiþtir), 1971 yýlýnda 1475 Sayýlý Ýþ Kanunu ve son olarak 10 Haziran 2003 tarihinde yürürlüðe giren 4857 Sayýlý Ýþ K 1964 yýlýnda yürürlüðe giren Deniz Ýþ Kanunu, 1952 yýlýnda yürürlüðe giren basýn mesleðinde çalýþanlarla çalýþtýrýlanlar aras tanzimi hakkýndaki 212 Sayýlý Kanun ile deðiþik 5953 sayýlý Basýn Ýþ Kanunudur. Ayrýca bu kanunlarýn yanýnda 1964 yýlýnd giren 506 Sayýlý Sosyal Sigortalar Kanunu, tarihinde kabul edilen tarihinde yayýmlanan ve 1 Ekim 2008 tarihinde yürürlüðe giren 5510 Sayýlý Sosyal Sigortalar ve Genel Saðlýk Sigortasý Kanunudur. Yukarýda adý geçen kanunlarda kadýnlarýn çalýþma hayatýndaki rolleri ve çalýþma þartlarý ile ilgili düzenlemeler yapýlmýþtýr. 1 beri yapýlan tüm kanuni düzenlemeler hep kadýnlarýn korunmasýný esas alýrken; 4857 Sayýlý Ýþ Kanunu, kadýn erkek arasýnd eþitliðine iliþkin hükümler içermekte ve daha önceki Ýþ Kanunlarýnda kadýnlara verilen haklar geniþletilmektedir. Eþit Davranma Ýlkesi Ýþ iliþkisinde dil, ýrk, cinsiyet, siyasal düþünce, felsefî inanç, din ve mezhep ve benzeri sebeplere dayalý ayýrým yapýlamaz. Ýþv esaslý sebepler olmadýkça tam süreli çalýþan iþçi karþýsýnda kýsmî süreli çalýþan iþçiye, belirsiz süreli çalýþan iþçi karþýsýnda iþlem yapamaz. Ýþveren, biyolojik veya iþin niteliðine iliþkin sebepler zorunlu kýlmadýkça, bir iþçiye, iþ sözleþmesinin yapýlmasýnda, þartlarýnýn oluþturulmasýnda, uygulanmasýnda ve sona ermesinde, cinsiyet veya gebelik nedeniyle doðrudan veya dolaylý farklý iþlem yapamaz. Ayný veya eþit deðerde bir iþ için cinsiyet nedeniyle daha düþük ücret kararlaþtýrýlamaz. Ýþçinin cinsiyeti nedeniyle öz hükümlerin uygulanmasý, daha düþük bir ücretin uygulanmasýný haklý kýlmaz. Ýþ iliþkisinde veya sona ermesinde yukarýdaki fý hükümlerine aykýrý davranýldýðýnda iþçi, dört aya kadar ücreti tutarýndaki uygun bir tazminattan baþka yoksun býrakýldýðý hak edebilir sayýlý Sendikalar Kanununun 31 inci maddesi hükümleri saklýdýr (4857/madde5). Yukarýda görüleceði üzere 4857 Sayýlý Kanununun 5. maddesi, sadece biyolojik ve iþin niteliðine iliþkin sebepler zorunlu kýlma cinsiyet ayrýmý yapýlmasýný kesinlikle yasaklamýþtýr. Kadýnlara da erkek iþçilere tanýnan haklar tanýnmýþtýr. Ayrýca kadýn iþç yapýlarýna uygun iþlerde çalýþmalarý ve analýk görevlerini kolay þekilde yerine getirmeleri için uygun çalýþma þartlarýnýn oluþtu iliþkin düzenlemeler yapýlmýþtýr.

4 Ýþveren ýrk, renk, cinsiyet, medeni hal, aile yükümlülükleri, hamilelik, doðum, din, siyasi görüþ ve benzeri sebeplerden dolayý iþç belirsiz süreli iþ sözleþmesini feshedemez (4857/madde/18-d ). Gece Çalýþma Yasaðý Sanayiye ait iþlerde on sekiz yaþýný doldurmuþ kadýn iþçilerin gece postalarýnda çalýþtýrýlmasýna iliþkin usul ve esaslar Saðlýk alýnarak Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakanlýðýnca bir yönetmelikle belirlenmiþtir. Kadýn iþçilerin gece çalýþmasý saðlýk raporuna baðlanmýþ ve 7,5 saatten fazla gece çalýþmalarý yasaklanmýþtýr. Ýþverenler g çalýþtýrdýðý kadýn iþçileri araçlarla ikametgâhlarýna en yakýn yerlerden iþyerine getirip götürmekle yükümlüdür. Kadýn iþçinin k halinde yürütüldüðü ayný veya ayrý iþyerinde çalýþýyor ise, kadýn iþçinin isteði üzerine, gece çalýþtýrýlmasý, kocasýnýn çalýþtý rastlamayacak þekilde düzenlenir. Ayný iþyerinde karý kocanýn ayný gece postasýnda çalýþma istekleri, iþverence, olanak oraný karþýlanýr. Kadýn iþçiler gebe olduklarýnýn doktor raporuyla tespitinden itibaren doðuma kadar, emziren kadýnlar ise doðum tarihinden baþlamak üzere altý ay süreyle gece postalarýnda çalýþtýrýlmaz (Kadýn Ýþçilerin Gece Postalarýnda Çalýþtýrýlma Ko Yönetmelik) Sayýlý Kanunda her yaþtaki kadýnlarýn gece çalýþmasý esas itibariyle yasaklanmýþ iken, 4857 Sayýlý Kanunda 18 yaþýný kadýn iþçilerin gece postalarýnda çalýþtýrýlmalarý saðlýk raporuna baðlanmýþ ve Sosyal Güvenlik Bakanlýðý tarafýndan hazýrla kadýnerkek eþitliðine yönelik yeni bir düzenleme yapýlmýþtýr. Analýk Halinde Çalýþma ve Süt Ýzni Kadýn iþçilerin doðumdan önce sekiz ve doðumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam on altý haftalýk süre için çalýþtýrýlmam esastýr. Çoðul gebelik halinde doðumdan önce çalýþtýrýlmayacak sekiz haftalýk süreye iki hafta süre eklenir. Ancak, saðlýk duru olduðu takdirde, hekimin onayý ile kadýn iþçi isterse doðumdan önceki üç haftaya kadar iþyerinde çalýþabilir. Bu durumda, kadýn süreler doðum sonrasý sürelere eklenir. Yukarýda öngörülen süreler iþçinin saðlýk durumuna ve iþin özelliðine göre doðumdan önce ve sonra gerekirse artýrýlabilir. Bu s raporu ile belirtilir. Düþük riski gibi sakýncalý bir durum var ise bu süreler doktor raporu ile doðumdan önce ve sonra artýrýlabilir. Hamilelik süresince kadýn iþçiye periyodik kontroller için ücretli izin verilir. Hekim raporu ile gerekli görüldüðü takdirde, hamile kad saðlýðýna uygun daha hafif iþlerde çalýþtýrýlýr. Bu halde iþçinin ücretinde bir indirim yapýlmaz. Ýsteði halinde kadýn iþçiye, on a tamamlanmasýndan veya çoðul gebelik halinde on sekiz haftalýk süreden sonra altý aya kadar ücretsiz izin verilir. Bu süre, yýllýk ücretli izin hakkýnýn hesabýnda dikkate alýnmaz. Kadýn iþçilere bir yaþýndan küçük çocuklarýný emzirmeleri için günde toplam b süt izni verilir. Bu sürenin hangi saatler arasýnda ve kaça bölünerek kullanýlacaðýný iþçi kendisi belirler. Bu süre günlük çalýþma sayýlýr. Ýþveren, iþçinin belirsiz süreli iþ sözleþmesini, analýk halinde kadýn iþçinin çalýþtýrýlmasýnýn yasak olduðu sürelerde iþe gelme sözleþmesini feshedemez. (4857/18-e) Türkiye, Avrupa Birliði (AB) üyelik müzakereleri sürecinde, iþ hayatý ile ilgili uyum yasalarýný üye ülkelerin uygulamalarý paralelin düzenlemiþtir. Böylece 1475 sayýlý kanunda kadýn iþçilere verilen doðumdan önce ve doðumdan sonra olmak üzere toplam 12 h

5 doðum izni süresi, 4857 sayýlý Ýþ Kanununda 16 haftaya, çoðul gebelik halinde ise 18 haftaya çýkarýlmýþtýr. AB Ülkelerinin birçoðunda doðum izinleri 16 hafta ve üzeri sürelerdedir. Örneðin, Avusturya, Fransa Hollanda, Ýspanya, Lüksemb ve Belçikada 16 hafta, Yunanistan 17 hafta, Ýtalya 21 hafta ve Danimarka 28 hafta süresince çalýþan annelerine doðum izni vermektedir. Hamile kadýn iþçinin saðlýk durumunun elveriþli olmasý halinde hekim onayý ile doðumdan önceki üç haftaya kadar çalýþabilir, çalýþýlan bu süreler doðum sonrasýna eklenerek; annenin doðum sonrasý bebeðiyle daha çok zaman geçirmesi saðl Doktorun gerekli gördüðü hallerde, yapýlan iþin nevine göre kadýn iþçi daha hafif iþlerde çalýþtýrýlabilir. Bu durumda iþçinin ücre gidilmez Sayýlý Ýþ Kanunu gebelik, doðum ve analýk halinde kadýn iþçiye bebeðini emzirmesi, büyütülmesi ve bakýmý için dinlenm hakký verirken, ilgili kanunda bu konuda babalarla ilgili herhangi bir düzenleme yapýlmamýþtýr. Oysa AB ülkelerinde 1996 yýlýnd ebeveyn Ýzni direktifi ile doðum ya da evlat edinme durumunda erkeklerin de en az 3 ay doðum izni alma hakký güvenceye alýnmýþtýr. AB Konseyinin Ailevi Sebeplerle Ýzin Çerçeve Anlaþmasýna Ýliþkin 3 Haziran 1996 Tarih ve 96/34/EC Sayýlý Direktifi Bu direktife ebeveyn izni ya da önceden öngörülemeyen bir nedenle çalýþamazlýk durumunda, aile ve profesyonel yaþamýn uzlaþtýrýlmasý ve kadýn ve erkeðe eþit muamele prensibinin geliþtirilmesi amacýyla minimum gereklilikleri ortaya koymaktadýr. B konuda 14 Aralýk 1995 tarihinde sanayi kuruluþlarý arasýnda (UNICE, CEEP ve ETUC) ebeveyn iznine iliþkin olarak oluþturulan çerçeve anlaþmanýn eklerinde yer alan direktif bir zorunluluk olarak üye ülkelerin karþýsýna çýkmaktadýr. Bu anlaþma, doðum y evlat edinmeyi takiben kadýn ve erkek çalýþanlarýn ayrý ayrý doðum izni kullanmasýný ve bebek bakýmý için 3 aydan az olmam koþulu ile eþlere eþit görev verilmesini öngörmekte ve üye ülkelerin bu izne kanun ya da toplu sözleþme anlaþmalarýnda yer verm istemektedir. Bu iznin kullanýlmasý durumunda üye ülkeler ve/veya sosyal ortaklar izni kullanan çalýþanýn iþten çýkartýlmasýný önlemek, izin ayný iþe ayný statüde dönmesini saðlamak; ancak bu mümkün deðilse iþ sözleþmesi sýnýrlarý içinde yer alan benzer bir konuma yapmalarýný garantilemek ve bu iznin baþlangýcýndan itibaren kazanýlmýþ haklarýn mevcudiyetini saðlamakla yükümlüdürler. A ülkeler ve sosyal ortaklar, önceden öngörülemeyen bir nedenle, örneðin aileye iliþkin bir acil durum, hastalýk ya da kaza durumun çalýþanlarýn ivedilikle izin kullanma haklarýný da güvenceye almak durumundadýrlar. Yukarýda açýklandýðý üzere Kadýn ve erkeðe eþit muamele AB sosyal politikalarý arasýndadýr. AB ülkelerinde çalýþan anne ba doðan çocuðu olduðunda veya evlat edindiðinde annelik ve babalýk izni alma hakkýna sahiptir. AB konseyinin bu direktifi hem anneye hem de babaya üçer ay izin kullanma hakký vermektedir. AB Konseyinin 96/34/EC sayýlý Ailevi Sebeplerle Ýzin Çerçeve Anlaþmasýna Ýliþkin Konsey Direktifinin ulusal mevzuatýmýza uyumunun hayata geçirilmesi sorumluluðu Kadýnýn Statüsü Genel Müdürlüðüne verilmiþtir. Bu doðrultuda hazýrlanan ve ülkemi ebeveyn izni müessesesinin tesisini amaçlayan kanun tasarýsý, Genel Müdürlüðün koordinasyonunda, ilgili sosyal taraflarýn görü önerileri alýnarak hazýrlanmýþ ve þu anda TBMM Genel Kurulunun da gündemindedir. Gebe veya Çocuk Emziren Kadýnlar Ýçin Yönetmelik Gebe veya çocuk emziren kadýnlarýn hangi dönemlerde ne gibi iþlerde çalýþtýrýlmalarýnýn yasak olduðu ve bunlarýn çalýþmala olmayan iþlerde hangi þartlar ve usullere uyacaklarý, ne suretle emzirme odalarý veya çocuk bakým yurdu (kreþ) kurulmasý gerektiði Saðlýk Bakanlýðýnýn görüþü alýnarak Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakanlýðý tarafýndan hazýrlanan yönetmelikle beli

6 Yaþlarý ve medeni halleri ne olursa olsun, kadýn iþçi çalýþtýrýlan iþyerlerinde, bir yaþýndan küçük çocuklarýn býrakýlma ve emziren iþçilerin çocuklarýný emzirmeleri için iþveren tarafýndan, çalýþma yerlerinden ayrý ve iþyerine en çok 250 metre uzak emzirme odasýnýn kurulmasý zorunludur. Gebe, yeni doðum yapmýþ ve emziren kadýn iþçiler, sigarasýz ve dumansýz bir ortamda gerekli aralýklarla oturarak veya rahatça uzanacak þekilde uygun þartlarda çalýþtýrýlmalýdýr. Gebe iþçilerin mümkün oldukça oturarak çalýþmasý saðlanmalýdýr. Enfeksi iþyerinde gerekli hijyen þartlarý saðlanmalýdýr. Gebe iþçilerin seksen desibelden daha az gürültülü ortamda çalýþmasý gerekir. Ý kadýn iþçinin soðuk, sýcak ve yüksek basýnçtan etkilenmeyecek þekilde çalýþmasý gereklidir. Çalýþma hýzý ve iþ yoðunluðu ka tavsiyeleri uygun hale getirilmelidir. Ýþ stresinin önüne geçmek için çalýþma þartlarý, çalýþma saatleri, müþteri iliþkileri, iþini kayb gibi stres faktörlerinden koruyucu önlemler alýnmalýdýr. Gebelik süresi boyunca kadýn iþçiye elle taþýma iþi yaptýrýlmaz. Gebe, doðum yapmýþ ve emziren iþçi günde 7,5 saatten fazla çalýþtýrýlamaz (Gebe veya Emziren Kadýnlarýn çalýþtýrýlma Þartlarýna Ýþ Mevzuatýnda Gebelik, Doðum Ve Analýk Halleri Haricinde Kadýn Ýþçiler Hakkýnda Yapýlan Düzenlemeler a) Kadýn iþçiler fiziksel olarak erkek iþçiler kadar güçlü olmadýklarýndan yeraltýnda, su altýnda aðýr ve tehlikeli iþlerde çalýþmal yasaklanmýþtýr.(4857 /md.72) b) Kadýnlarýn, özel günlerinde (ay hali) aðýr ve tehlikeli iþlerde çalýþtýrýlmasý yasaktýr. Bu günlerin sayýsý 5 gün olarak hesap e fazlasý için hekim raporuna göre hareket edilir. Ay halinin baþlangýcý iþçinin ihbar tarihidir (Aðýr ve Tehlikeli Ýþler Yönetmeliði M c)1475 Sayýlý Kanunun 14.maddesinin yürürlükte kalan saklý hali ( 4857/md.122) Kadýn iþçi evlendiði tarihten itibaren bir yýl içe kendi isteðiyle dahi iþ sözleþmesini feshederse kýdem tazminatý almaya hak kazanmýþ olur.(1475/md.14) d)kadýn iþçilerin yaþlýlýk aylýðýna hak kazanabilmesi için 58 yaþýný doldurmuþ olmasý, erkek iþçilerin ise 60 yaþýný doldurmuþ Bu uygulama 01/01/ 2048 tarihinde kadýn ve erkek iþçiler için 65 yaþ olarak uygulanacak ve emeklilik yaþýnda cinsler arasýnda eþitlik saðlanmýþ olacaktýr (5510 Sayýlý Kanun Md.28). e) 5510 Sayýlý Kanunla birlikte genelev kadýnlarý iþsizlik sigortasýndan yararlanmaya hak kazanacaklardýr.(5510 Say.Kan.mad.4/2-e) günü kabul edilen, tarih, sayýlý Resmi Gazetede yayýmlanan, 506 sayýlý Sosyal Sigortalar Kanununun bazý madde ve fýkralarýnýn deðiþtirilmesine ve bu Kanuna bazý ek ve geçici maddeler eklenmesine dair 2167 sayýl Kanunun, Ek 4. maddesinde 1593 sayýlý Umumi Hýfzýssýhha Kanununda belirtilen genel kadýnlar bu kanun hükümlerine tabidirler. Bu kimseleri çalýþtýranlar bu Kanuna göre iþveren sayýlýrlar. hükmü getirilmiþtir. Çalýþma þartlarý sebebiyle iþverene akdi ile baðlýlýklarý bulunmayan genelevlerde çalýþan genel kadýnlar, tarihinden itibaren belirtilen Kanun gereðince sigortalý sayýlmýþlardýr yýlýnda yürürlüðe giren 506 Sayýlý Kanunda sigortalý sayýlanlar arasýnda yer almayan genel evlerde çalýþan genel kadýn yukarýda yazýlý 2167 Sayýlý Kanunun ek 4.maddesi ile sigortalýlýk kapsamýna alýnmýþtý. Bu defa kanun koyucu genelevlerde genel kadýnlara, doðrudan sigortalý sayýlanlar arasýnda yer vermiþtir (5510 Say.Kan.mad.4/2e). f) Sigortalý kadýnlarýn kullandýðý ücretsiz doðum ya da analýk izni süreleri, iki defaya mahsus olmak üzere doðum tarihinden so iki yýllýk süreyi geçmemek kaydýyla hizmet akdine istinaden iþyerinde çalýþmamasý ve çocuðunun yaþamasý þartýyla talepte bu halinde en çok iki çocuk için dört yýllýk süre borçlanýlabilir.

7 III. 506 Sayýlý Kanun ve Deðiþik 4958 Sayýlý Kanunda Saðlanan Haklar Sigortalý kadýnýn veya sigortalý erkeðin sigortalý olmayan karýsýnýn doðum yapmasý, gelir kaybýna ve/veya gider artýþýna yol sosyal bir tehlikedir. Analýk sigortasý çoðu ülkede hastalýk sigortasý programýyla birlikte ele alýnmýþtýr. Ülkemizde ilk defa sayýlý Ýþ Kazalarý ve meslek hastalýklarý ve analýk sigortasý kanunu ile kurulmuþ daha sonra 1951 de 5502 Sayýlý Hasta Analýk Sigortalarý Kanunu ve son olarak 1964te 506 Sayýlý Sosyal Sigortalar Kanunu ile düzenlenmiþtir yýlýnda deðiþik 4 Sayýlý Kanunla düzenlemeler yapýlmýþ ve en son 5510 Sayýlý Kanunun 15.maddesinde Hastalýk ve Analýk Sigortasý olarak düzenlenmiþtir. Analýk Sigortasý Analýk normal olarak doðumla baþlar, ancak 180 günden önceki doðumlar çocuk düþürme sayýlýr ve hastalýk sigortasý kapsam Sigortalý kadýnýn veya sigortalý erkeðin sigortalý olmayan karýsý ile Kurumdan (SGK) kendi çalýþmalarýndan dolayý gelir veya almakta olan kadýn veya erkeðin sigortalý olmayan eþi, analýklarý halinde belirli yardýmlarý saðlayan bir sigorta koludur. Analýk Halinde Saðlanan yardýmlar Sigortalý kadýnýn veya sigortalý erkeðin sigortalý olmayan karýsýnýn analýðý halinde, aþaðýda yazýlý yardýmlar saðlanmaktadý a) Gebelik muayenesinin yaptýrýlmasý ve gerekli saðlýk yardýmlarýnýn saðlanmasý, b) Doðumda gerekli saðlýk yardýmlarýnýn saðlanmasý, c) Emzirme yardým parasý verilmesi, d) Sigortalý kadýnýn doðumdan önce ve sonra iþinden kaldýðý günler için ödenek verilmesi, e) Analýk hali sebebiyle gerekirse yurt içinde baþka bir yere gönderilmesi. (Ek fýkra:29/7/ /30 md.) Kurumdan kendi çalýþmalarýndan dolayý gelir veya aylýk almakta olan kadýn veya erkeðin sigortalý olmayan eþi, analýk halinde yukarýdaki (A), (B), (C) ve (E) bentlerinde sayýlan yardýmlardan yararlanýrlar. Gebelik Halinde Muayene ve Tedavi Gebelik muayenesi ve gerekli görülecek tedavi Kurumca önceden belli edilen hekim veya ebeler tarafýndan yapýlýr. Sigortalý, gebeliðin altýncý ayý sonuna kadar gebelik muayenesi yaptýrmaz yahut hekim veya ebenin lüzum gösterdiði muayene ve tedavilere devam etmezse bu yüzden ileri gelecek iþ göremezlik hallerinde verilecek ödeneklerin %50yi geçmemek üzere bir kýsmý kurumca düþürülebilir. Sigortalý, kurumca gösterilen hekim ve ebelerden dilediðini seçebilir ancak seçtikten sonra doðum oluncaya kadar, hekim veya ebesini deðiþtiremez.

8 Doðum Yardýmý Doðum yardýmý, sigortalý kadýnýn veya sigortalý erkeðin sigortalý olmayan karýsýnýn doðurmasý halinde, doðum sýrasýnda ve sonra gerekli saðlýk yardýmlarýyla ilaçlarýn ve saðlýk malzemesinin saðlanmasýdýr. Bu yardým, gebenin evvelce seçtiði ebe, o Kurumca tayin ve tespit edilen ebelerden biri tarafýndan evde veya saðlýk tesislerinde yapýlýr. Gerekirse doðum sýrasýnda yetki bir uzman hekim bulundurulabileceði gibi, hekim veya ebenin lüzum göstereceði hallerde, doðum, sigortalý kadýn veya sigortalý erkeðin sigortalý olmayan karýsý bir saðlýk müessesesine yatýrýlmak suretiyle yaptýrýlýr. Kuruma ait saðlýk tesisleriyle, kurumun sözleþme yapmýþ olan tesislerde doðum yapan sigortalý kadýnla sigortalý erkeðin sigort olmayan karýsýnýn, doðan çocuklarý için saðlýk tesisinde kaldýklarý müddetçe yapýlmasýna lüzum görülen saðlýk yardýmlarýna ilgililerden istenmez. Maktu Gebelik ve Doðum Yardýmlarý Kurumca veya kurumun anlaþmasý olan saðlýk tesislerinde gebelik ve doðum saðlýk yardýmý doðrudan doðruya yapýlmasýna im görülmeyen yer ve hallerde, gebelik ve doðum saðlýk yardýmý yerine, Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakanlýðýnca onanacak ve ö bildirilecek tarifeye göre maktu para yardýmý yapýlýr (Deðiþik birinci fýkra:29/7/ /31 md.). Birden fazla çocuk doðarsa, maktu doðum yardýmý her çocuk sayýsýna göre artýrýlýr. Ancak; a) Gebelik yardým parasý alabilmek için, gebelik halinin hekim veya diplomalý ebeden alýnacak bir belge ile ve doðumdan önce Kuruma bildirilmesi, b) Doðum yardým parasý alabilmek için, doðumun üç ay içinde Kuruma bildirilmesi ve hekim veya diplomalý ebeden alýnacak do kâðýdý yahut onanmýþ nüfus kayýt örneði ile belgelenmesi, þarttýr. Emzirme Yardýmý (Mama Parasý) Sigortalý kadýna veya sigortalý olmayan karýsýnýn doðum yapmasý dolayýsýyla sigortalý erkeðe, çocuðun ölü doðmamasý þartý Bakanlýðýnca onanacak tarifeye göre her çocuk için bir emzirme yardýmý yapýlýr. Analýk Yardýmlarýndan Yararlanma Þartlarý Analýk saðlýk yardýmlarý ile emzirme yardýmlarýndan veya maktu gebelik ve doðum para yardýmlarýndan yararlanabilmek için; a) Sigortalý kadýn için, doðumdan önceki bir yýl içinde en az 90 gün analýk sigortasý primi ödenmiþ olmasý, b) Sigortalý erkek için, doðumdan önceki bir yýl içinde en az 120 gün analýk sigortasý primi ödenmiþ olmasý ve sigortalýnýn doð kadýnla doðumdan önce evlenmiþ bulunmasý, þarttýr. Geçici Ýþ Göremezlik Ödeneði Kendisi için doðumdan önceki bir yýl içinde en az 120 gün analýk sigortasý primi ödenmiþ bulunan sigortalý kadýnýn analýðý hal

9 doðumdan önceki ve sonraki sekizer haftalýk sürede, çoðul gebelik halinde ise, doðumdan önceki sekiz haftaya iki haftalýk süre i edilerek çalýþmadýðý her gün için geçici iþ göremezlik ödeneði verilir (Deðiþik birinci fýkra:29/7/ /32 md.). Kadýn sigortalýnýn isteði ve doktorun onayý ile doðuma üç hafta kalýncaya kadar çalýþýlmasý halinde, çalýþýlan süreler kadýn s sonrasý sürelerine eklenir. Bu ödenek hiçbir þekilde kesilmez (Ek fýkra:29/7/ /32 md.). Geçici Ýþ Göremezlik Ödeneðinden Yoksun Kalma Kurumca saðlanacak olan doðum yardýmlarýndan haklý ve makul sebep olmaksýzýn yararlanmayý reddeden yahut hekim veya ebenin lüzum gösterdiði tedbirleri almamasý yüzünden hastalandýðý veya hastalýðýn arttýðý mütehassýs hekim raporu ile tespit sigortalý kadýnlara geçici iþ göremezlik ödeneðinin %50si verilmez. Sigortalýlýk Niteliðinin Yitirilmesi Sigortalýlýk niteliði sona erenler; bu niteliðin sona ermesinden itibaren 300 gün içinde çocuklarý doðarsa doðum tarihinden öncek ay içinde 120 gün Analýk Sigortasý primi ödenmiþ ise analýk saðlýk yardýmlarýndan ve maktu para yardýmlarýndan yararlanýrla IV. Türkiyede Kadýn Ýþgücü Ýstihdamý Haziran 2008 Döneminde Kadýnlarýn Ýþgücüne Katýlma Oraný %27.1dir yýlý Haziran döneminde, Türkiye genelinde iþgü oraný, geçen yýlýn ayný dönemine göre 0.3 puanlýk artýþla %49.6 olarak gerçekleþmiþtir. Erkeklerde iþgücüne katýlma oraný 0. %72.7, kadýnlarda ise 0.5 puanlýk artýþla %27.1 seviyesinde gerçekleþmiþtir. Kentsel yerlerde iþgücüne katýlma oraný 0.6 puan %46.6, kýrsal yerlerde ise 0.1 puanlýk artýþla % 55.2'dir. Ýþgücünün cinsiyet, eðitim ve yaþ grubuna göre daðýlýmlarý ise þöyled Toplam iþgücünün %17.6'sýný yaþ grubundakiler oluþturmaktadýr. Lise altý eðitimlilerde iþgücüne katýlma oraný %47.9 ik yükseköðretim mezunlarýnda bu oran %78.7dir. Lise altý eðitimlilerde erkeklerin iþgücüne katýlma oraný %72 iken, kadýnlarda %23.4tür.Lise ve dengi okul mezunlarýnda erkeklerde iþgücüne katýlma oraný %75 iken, kadýnlarda %34tür. Yükseköðretim mezunlarýnda erkeklerde iþgücüne katýlma oraný %84.2 iken, kadýnlarda %70.4'tür Yýlý Kazanç Yapýsý Anketi Sonuçlarý Türkiye Ýstatistik Kurumu (TÜÝK) tarafýndan ücretli çalýþanlarýn; cinsiyet, yaþ, eðitim durumu, meslek gibi özellikleri ayrýmýnda kazanç tahminleri sunmayý hedefleyen ilk çalýþma, 1994 yýlý referans alýnarak Ýstihdam ve Ücret Yapýsý Anketi adý ile sanay uygulanmýþ ve sonuçlarý yayýmlanmýþtýr. Bu tarihten itibaren, 2003 yýlýna kadar sanayi sektörü için, daha sonra da imalat sana sektörü için ücret ve kazanç istatistikleri yayýmlanmaya devam edilmiþ ancak söz konusu yayýmlar, ücretli çalýþanlarýn özellikler ayrýmýndaki veri ihtiyacýna yönelik olarak tasarlanmamýþtýr. Bu konudaki veri ihtiyacý ve Avrupa Birliði uyum çalýþmalarý göz ö bulundurularak, ücretli çalýþanlarýn özellikleri ayrýmýndaki bir araþtýrmanýn sektörsel kapsamýn geniþletilerek 2006 yýlýndan iti yýlda bir uygulanmasýna karar verilmiþtir Kazanç Yapýsý Anketi, bu amaçla ücret ve kazançlarýn düzeyi, yapýsý ve geliþimi konusunda, ücretli çalýþanlarýn özellikle bilgi vermek üzere baþlatýlan serinin ilk uygulamasýdýr. Anket, 2006 Kasým ayý ve yýllýk bilgileri referans alýnarak 2007 yýlýnda Avrupa Topluluðunda Ekonomik Faaliyetlerin Ýstatistiki Sýnýflamasýna (NACE Rev.1.1) göre C-K ve M-O sektörleri kapsanarak örnekleme yöntemi ile seçilen iþyerinde uygulanmýþtýr. Ankette, iþyerinde ücret karþýlýðý çalýþan kiþiler deðerlendirilmiþ

10 En Yüksek Kazancý Yüksek Eðitimli Kesim Elde Etmektedir Kazanç Yapýsý Anketi sonuçlarýna göre, 2006 yýlýnda, yýllýk ortalama brüt kazanç YTLdir. Bu rakam, erkekler için YTL, kadýnlar için YTL olarak tahmin edilmiþtir. Anket sonuçlarý incelendiðinde, hem erkek, hem de kadýn ücretli çalýþan kazançlarýnýn eðitim durumu ile doðru orantýlý olarak yükseldiði görülmektedir. Benzer durum, yaþ grubu ve kýdem yýlý için de Eðitim durumuna göre en yüksek yýllýk ortalama brüt kazancý erkeklerde YTL ile, kadýnlarda ise YTL ile yükseko üniversite ve üstü eðitim düzeyine sahip olanlar elde etmektedir. Kaynak: (Eriþim Tarihi: ). Kaynak: Eriþim Tarihi: ) Kadýnlar Erkeklerden Daha Düþük Kazanç Elde Etmektedir Kasým ayýnda ortalama brüt ücret deðerlerine cinsiyet ayrýmýnda bakýldýðýnda, erkeklerin YTL, kadýnlarýn Y ortalama brüt ücret elde ettikleri görülmektedir (Bkz.Tablo-1). Baþka bir deyiþle kadýnlar, erkeklerin %98.5i kadar ücret elde etm Bu oran, 2006 yýllýk ortalama brüt kazanç dikkate alýndýðýnda %98dir. Öte yandan ücret ve kazançlar; meslek grubu, ekonomik faaliyet kolu, yaþ grubu, kýdem yýlý gibi ayrýmlarda incelendiðinde, bu oranýn deðiþiklik gösterdiði, ayrýca kadýnlarýn erkeklerde yüksek ücret ve kazanç elde ettiði kalemlerin de bulunduðu gözlenmektedir. Nitelik Gerektirmeyen Ýþlerde Çalýþanlar En Düþük Kazancý Elde Etmektedir. Anket sonuçlarý, meslek grubu (ISCO 88) ayrýmýnda incelendiðinde en yüksek yýllýk ortalama brüt kazancý YTL ile kanu yapýcýlar, üst düzey yöneticiler ve müdürler meslek grubunda çalýþanlarýn elde ettiði görülmektedir. Bu meslek grubunu profesyonel meslek mensuplarý izlemektedir. En düþük yýllýk ortalama brüt kazancý ise YTL ile nitelik gerektirmeyen iþlerd çalýþanlar elde etmektedir.(bkz.tablo-1.) Kanun yapýcýlar, üst düzey yöneticiler ve müdürler meslek grubu hariç, erkeklerin ayl ortalama brüt ücret ve yýllýk ortalama brüt kazançlarýnýn kadýnlardan daha yüksek olduðu görülmektedir. Kadýnlarýn iþgücüne katýlýmý, sürdürülebilir kalkýnmanýn önemli bir unsurudur, ülkemizde kadýn iþgücüne katýlým oraný düþük de azalýþ göstermektedir. Kadýn erkek eþitliðine iliþkin sosyal güvenlik yasalarý tertip edilmesine raðmen, eðitim, geleneksel yap nitelikli kadýn iþgücünün azlýðý kadýn emeðinin iþgücü piyasasýna giriþini engellemektedir. Kadýnlarýn istihdama katýlým oraný civarýndayken, 1998 yýlýnda %35, 2002 yýlýnda %27, 2004 yýlýnda %25 ve 2008 yýlý haziran ayýnda %27, 1 düzeyindedir. Ýstihdamda yer alan 100 kadýndan ortalama 70i herhangi bir sosyal güvenlik kurumuna kayýtlý olmaksýzýn çalýþmaktadýr. Bun %68ini tarýmda ücretsiz aile iþçisi oluþturmaktadýr. Ücretli veya maaþlý çalýþan kadýnlarýn %18i, yevmiyeli Çalýþan kadýnlarýn kadýnlarýn %24ü, kendi nam ve hesabýna çalýþan kadýnlarýn %91i herhangi bir sosyal güvenlik kurumuna baðlý olmaksýzýn ç Sosyal güvenlik kapsamýnda bulunan kadýnlarýn %61i SSKya, %33ü emekli sandýðýna %6sý ise Bað-Kura baðlý olarak çalý Bugün ülkemizde üniversitelerde kadýn oraný öðretim elemaný %36, toplam profesörler içinde kadýnlarýn oraný ise %25tir. Mim %31 i, doktor ve operatörlerin %29 u, avukatlarýn ise %26sý kadýndýr.

11 Birleþmiþ Milletler tarafýndan yapýlan araþtýrmaya göre; dünyadaki iþlerin %66sý kadýnlar tarafýndan görülüyor, buna karþýn ka dünyadaki toplam gelirin ancak %10una, dünyadaki mal varlýðýnýn ise sadece % 1ine sahipler. Türkiyede kadýnlarýn %40ý görücü usulü evleniyor, %20si imam nikâhýyla yaþýyor. Aile içi suçlarýn %87si, kadýnlara karþý iþ Eðitim gören her 100 kadýndan iki ya da üçü yüksek öðrenim görüyor. Kadýnlarýn %64ü gebelik döneminde hekime gitmiyor. Si örgütlerine katýlýmý %24, siyasi partilere %13, sendikalara %6, parlamentoya katýlým ise %4,4tür. T.C.Baþbakanlýk Kadýnýn S Genel Müdürlüðünün yaptýðý son araþtýrma sonuçlarýna göre; kadýnlarýn %80i okuma yazma biliyor ve %39u da iþsiz konum Sonuç Ülkemizde kadýnlarýn istihdama katýlým seviyesini yükseltmek için, kadýn okuma-yazma oranýný artýrmaya yönelik özel bir eðit hazýrlanmalýdýr. Çünkü TÜÝKn verilerine göre istihdam edilen kadýnlarýn %20si okuryazar deðildir. Eðitim seviyesi meslek seç doðrudan etkilemektedir. Okur-yazar olmayan veya okula gitmemiþ olanlar çiftçilik, ilkokul ve ortaokul mezunlarý iþçilik, lise mezunlarý ticaret, satýþ veya idari iþler, üniversite mezunlarý ise bilimsel ve teknik eleman veya serbest meslek erbabý olarak çalýþmaktadýrlar. Kadýnlarýn eðitim düzeyi yükseldikçe iþgücüne katýlým oranlarý da artmaktadýr. Ancak halen eðitimin her aþamasýnda kadýnlar söz konusudur. Bu eþitsizliðin giderilmesi için eðitim yanýnda kadýnlarýn bilgi ve becerilerini geliþtirmeye yönelik çalýþmalara da vardýr yýlýnda yürürlüðe giren yeni Ýþ Kanunu ayný ve eþit deðerde bir iþ için cinsiyet nedeniyle ayrý bir ücret belirleneme altýna almýþtýr. Ancak belli iþ ve mesleklerin toplum içerisinde kadýna uygun iþler statüsünde deðerlendirilmemesi ve görev dað adil olunmamasý, özellikle ekonomik buhran dönemlerinde önce kadýnlarýn iþten çýkarýlmasý, kayýt dýþý sektörlerde kadýnlarý çalýþtýrýlmasý ve cinsiyet ayrýmcýlýðýný akla getirmektedir. Kadýnlarýn, eðitim imkânlarýndan daha fazla yararlanmasý, mesleki eðitimleri ve bilgi teknolojilerine eriþimleri kolaylaþtýrýlmalýd Kadýn erkek eþitliðine ve kadýnlarýn korunmasýna iliþkin sivil toplum örgütleriyle iþbirliði yapýlmalý, erkekler bilinçlendirilmelidir. güvenlik þartlarý iyileþtirilmeli, saðlýk hizmetlerine kolay ulaþmalarý saðlanmalýdýr. Kadýn giriþimciliði desteklenmeli, kadýnlarýn kazandýrýlmasý çalýþma istek ve iradesinin gelire dönüþtürülmesi için yerel, kamu, özel kesim ve sivil toplum örgütlerinin iþbirliði projelendirilerek deðerlendirilip, geliþtirilmelidir. Kadýnýnýn aile içerisinde doðum, analýk ve çocuk bakýmý gibi görevleri, kadýna erkekten daha çok sorumluluklar yüklemektedir anlamda bakýldýðýnda kadýnýn bireysel, sosyal ve ekonomik hayattaki rolü yadsýnamaz derecede fazladýr, insan neslinin devam açýsýndan kadýnýn çalýþma hayatýnda korunmasý þarttýr. Kadýn-erkek iþgücünün, çalýþma hayatýnda cinsiyet ayrýmý gözetm eþit þartlarda istihdam edilmesi halinde, saðlýklý nesillerin yetiþmesi hem sosyal hem de ekonomik açýdan kolaylaþacaktýr, çünk eþitlikten ve birlikten güç doðar. ============================================================================