İÇİNDEKİLER. Editš rden

Transkript

1

2

3 Beşiktaş Bilsem Dergisi Yıl: 2012 Sayı: 1 Kurum Adına İmtiyaz Sahibi Mehmet AKBOĞA Editör Sibel SELÇUK Yazı Kurulu Üyeleri Âfet GEMİCİ AKTAŞ Burak TOLUN Canan ÇAKIR Çiçek Eylem AVCI Erol KÖMÜR Hanife KÜÇÜKLER İsmail ATEŞ Sevcan SÖĞÜTLÜ Sevgi ŞİŞMAN Sibel SELÇUK Timuçin ŞENSU Yudum ÖZER Burçin ALPAT İnceleme - Kontrol Üyeleri: Çiçek Eylem AVCI Sibel SELÇUK Kapak Tasarımı Canan ÇAKIR Çiçek Eylem AVCI Sibel SELÇUK İletişim Beşiktaş Bilim ve Sanat Merkezi Gayrettepe Mah. Yener Sok. NO:11 Beşiktaş / İstanbul Tel: Baskı & Cilt Çınar Basım Yayın İÇİNDEKİLER Üstün Liderimiz M. K. ATATÜRK Der ki...2 SUNUŞ...3 SÖYLEŞİ KÖŞESİ...4 İl Milli Eğitim Müdürümüz...4 İlçe Kaymakamımız...5 İlçe Milli Eğitim Müdürümüz...7 TARİHÇESİ...8 BİLSEMLER HAKKINDA GENEL TANITIM...9 Milli Eğitim Bakanlığı Bilim ve Sanat Merkezleri Yönergesi...9 Zeka...12 Üstün Yetenekli Çocuklar...14 Yerdeki Yıldızlar...16 Üstün Yetenekli Çocuklardan Eğitime Dair Görüşler...18 BİLSEM DE BİRBİRİNDEN GÜZEL BİRİMLER...20 Bilişim Teknolojileri Etkinlikleri...20 Biyoloji Birimi Etkinlikleri...21 Dil Sanatları Birimi Etkinlikleri...24 Felsefe Birimi Etkinlikleri...26 Fizik Birimi Etkinlikleri...28 Coğrafya Birimi Etkinlikleri...30 İngilizce Birimi Etkinlikleri...31 Kimya Birimi Etkinlikleri...32 Matematik Birimi Etkinlikleri...33 Müzik Birimi Etkinlikleri...34 Resim Birimi Etkinlikleri...35 Tarih Birimi Etkinlikleri...36 BİLSEMLİLERCE BİLSEM...38 BİLSEMLİLERDEN RENKAHENK...42 Bilsemlilerden Mektup Var...42 Sayın Bilsemli, İletiniz var...44 BİLSEM DEN GÖRÜNTÜLER...47 Editš rden İstanbul un Avrupa yakasında açılan ilk Bilsem olarak, birinci sayımızda genel olarak Bilsem i tanıtmayı amaçladık. İstedik ki biraz da olsa Bilsem ve Bilsemliler hakkındaki soru işaretleri ortadan kalksın, bulanık düşünceler netleşsin. Bu nedenle dergimizin bu ilk sayısının daha ziyade bir bilgilendirme dosyası niteliğinde olmasına özen gösterdik. Şimdi, adı, biçimi, içeriği ve misyonu üzerinde hiçbir gölge bırakılmamış, berrak bir dergi var ellerinizin arasında Birinci sayısıyla; berrak bir zihin ve gönül sunma arzusuyla Birlikte saygı ve sevgiyle,

4 ÜSTÜN LİDERİMİZ ATATÜRK DER Kİ: Çocuklarımızı artık, düşüncelerini hiç çekinmeden açıkça ifade etmeye, içten inandıklarını savunmaya, buna karşılık da başkalarının samimi düşüncelerine saygı beslemeye alıştırmalıyız. Aynı zamanda onların temiz yüreklerinde; yurt, ulus, aile ve yurttaş sevgisiyle beraber doğruya, iyiye ve güzel şeylere karşı sevgi ve ilgi uyandırmak için çalışmalıyız. Uygar dünyada yerimizi korumayı, sağlamlaştırmayı istiyorsak; yeteneğin her zerresine, zekanın her kıvılcımına ve maharetin en küçük ışığına bile ihtiyacımız vardır. Küçük hanımlar, küçük beyler! Sizler, hepiniz, geleceğin bir gülü, yıldızı, aydınlık ışığısınız! Memleketi asıl aydınlığa boğacak sizsiniz. Kendinizin ne kadar mühim, kıymetli olduğunuzu düşünerek ona göre çalışınız. Sizlerden çok şeyler bekliyoruz. 2

5 YENİ BİR BİLSEM, YENİ BAŞARILAR SUNUŞ İstanbul da açılan ikinci BİLSEM, Beşiktaş Bilim ve Sanat Merkezi Müdürü olarak Merhaba! diyorum. Dergimizin bu ilk sayısında istedik ki genel olarak BİLSEM i sizlere tanıtalım. Zaten zaman geçtikçe sizler bizim sözlerimizle değil, öğrencilerimizin başarılarıyla Beşiktaş BİLSEM i tanıyacaksınız. Uygar dünyada yerimizi korumayı, sağlamlaştırmayı istiyorsak; yeteneğin her zerresine, zekânın her kıvılcımına ve maharetin en küçük ışığına bile ihtiyacımız vardır. düşüncesiyle ülkemizin sahip olduğu en büyük değerlerden olan öğrencilerimizin ilgi ve yeteneklerini fark edip en üst düzeyde kullanabilmeleri, sadece zekâ olarak değil, kişilik olarak da gelişip kendilerini gerçekleştirebilmeleri için uygun bir eğitim - öğretim ortamı sağlamaya çalışıyor, bunun için maddi manevi tüm olanaklarımızı kullanıyoruz. Henüz yeni açılmış bir kurum olmamıza rağmen kısa zamanda birçok eksiğimizi tamamlayarak, öğrencilerimizin üst düzey eğitimi için gerekli ortamı sağlamış bulunmaktayız. Bu vesileyle fedakarca çalışan değerli öğretmenlerimize ve bizden desteklerini esirgemeyerek bugüne gelmemizi sağlayan herkese çok teşekkür ediyor, saygı ve sevgilerimi sunuyorum. Bilginin, öğrenmenin sınırı olmadığı gibi elbette bizim de öğrencilerimize sunacağımız imkânların sınırı yoktur. Öğrencilerimizin sınırsız hayallerini; ülkemizin, dünyamızın ve insanlığın yararı için gerçek kılmak umudu ve daima güzel haberlerle görüşmek dileğiyle Mehmet AKBOĞA Merkez Müdürü 3

6 İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRÜMÜZ DR. MUAMMER YILDIZ İLE SÖYLEŞİ iddia değil, somut örneklerle ortaya konmuş bir vakıadır. Birçoğumuzun severek yaptığı işini seçmesini bir öğretmen sağlamıştır, yeteneklerimizi annemizden ve babamızdan önce öğretmenimiz keşfetmiştir; bize ayna vazifesi yaparak yolumuzu aydınlatanlar da onlardır. SÖYLEŞİ KÖŞESİ Eğitim, kendisini oluşturan unsurlarla bir bütündür ve bu unsurların birlikte uyumlu hareketi ile ancak hedeflenen sonuçlar elde edilir. Ders başarısı kadar kültür, sanat ve spor alanındaki başarıları da bir öğrencinin geleceği için önemlidir. Toplumda lider konumunda bulunan birçok şahsiyet, okul çağlarında kendilerini yetiştirmiştir. Pek çoğu okul yıllarında ya sınıf başkanı ya sosyal kültürel faaliyetlerde etkin, hatta derece almış bir öğrencidir ve hayatı aktif olarak sürdürmenin en önemli adımını eğitim öğretim kurumlarında atmıştır. Geldikleri noktalar bilgi ve birikimlerinin sonucudur. Güzelliklerle ve başarılarla tanışan gençler, enerjilerini bu yolla harcamanın gayreti içerisine girer, daha iyi olmak için yarışırlar. Kültürel ve sportif faaliyetlerde önde olan eğitim kurumlarının ders ve sınav başarıları o denli yüksektir. Bu bir Başarı bir üründür, bir sonuçtur; birlikte ve beraberce hareket edilerek kazanılır. Dilimizi güzel kullanma, yetenekleri ortaya çıkarma, öğrenciye öz güven kazandırma adına yapılan faaliyetlerde başarılı olan öğrencinin okulu, idarecisi, öğretmeni, ailesi de pay sahibidir. Biz, bütün okullarımızın ve BİLSEM lerin bu güzelliği tatmasının; eğitimin değişen yüzüne ayak uydurmasının yollarını arıyoruz. Bu amaçla güzel örnekleri ortaya çıkarıyor, bütün okullarımıza yayıyoruz. Başarıyı ödüllendiriyoruz. Ülkemizin geleceğinde söz sahibi olacak çocuklarımızın donanımlı olmasını arzuluyoruz. Bu arzu bizi her geçen gün daha fazla çalışmaya yönlendiriyor. Bu uğurda emek veren tüm milli eğitim çalışanlarını, başarılarıyla adlarından söz ettiren öğrencilerimizi, onları yetiştiren öğretmen ve velilerimizi gönülden kutluyor; nice başarılarda buluşmak dileğiyle sağlık, esenlik ve başarılar diliyorum. 4

7 İLÇEMİZ KAYMAKAMI SADETTİN YÜCEL İLE SÖYLEŞİ Her şey sevgiyle başlar. İşini seveceksin, eşini seveceksin, ülkeni seveceksin, çocukları seveceksin, dünyayı seveceksin, kısacası her şeyi seveceksin. Hem de hiç kimseyi ayırmadan seveceksin Okurlarımız için kısaca kendinizden söz eder misiniz? 1964 yılında Çorum da doğdum. İlk, orta ve lise öğrenimimi bu şehirde tamamladım de Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Kamu Yönetimi Bölümünü kazandım da aynı fakülteyi bitirerek İçişleri Bakanlığının açmış olduğu Kaymakam Adaylığı Sınavını birincilikle kazandım de Çorum Kaymakam Adayı olarak aynı Valilikte göreve başladım. Daha sonra yabancı dil öğrenmek ve uygulamaları yerinde görmek için bir yıl süre ile İngiltere ye gittim. Dönüşümde Muğla Yatağan ve Ula İlçesi Kaymakam Vekilliği görevlerinde bulunduktan sonra 75. dönem kaymakamlık kursuna katıldım yılında kaymakamlık kursunu bitirdikten sonra Eskişehir- Mihalıççık, Burdur-Altınyayla, Muş-Varto, Sivas- Gürün, Antalya-Gazipaşa, Samsun-Havza, Tokat- Turhal ilçelerinde kaymakamlık görevlerini yerine getirdim tarihinde ise Beşiktaş İlçe Kaymakamı olarak göreve başladım, halen bu göreve devam etmekteyim. Bu bahsettiğim görevlere ek olarak akademik alanda da çalışmalar yaptım. 19 Mayıs Üniversitesi Havza M YO da yılları arasında Kamu Yönetimi dersleri okuttum. Yine bu dönemde aynı üniversitenin Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk İnkılap Tarihi alanında yüksek lisans yaparak Birinci TBMM de Dahiliye Vekaleti tez çalışması ile söz konusu alanda Bilim Uzmanı unvanı aldım yılları arasında Turhal Kaymakamı iken Gazi Osman Paşa Üniversitesi Turhal MYO ve Turhal Sağlık MYO da İnsan Hakları derslerine girdim. Mustafa Kemal Paşa nın Havza Günlüğü ve Pontusçu Rum Çetelerinin Havza yöresindeki faaliyetlerini konu alan İlk Kıvılcım adlı bir kitabım yayımlanmıştır. Ayrıca Komisyonla hazırlanıp yayımlanmış Gürün ve Havza adlı kitaplarım mevcuttur. Evli ve iki çocuk babasıyım. Meslek seçimi yaparken ölçütleriniz nelerdi? Öğrencilere meslek seçimi yaparken bir tavsiyeniz var mı? Burada ilk olarak insanın iç dünyası itibariyle yönelimlerine bakmak gerekir. İkincisi küçük yaşta da olsa insanın hayata bakış açısı kazanması gerekir. Her kişi; yaşı, cinsiyeti ne olursa olsun: Ne yapabilirim? Ne yapmalıyım? Ne yaparsam başarılı olabilirim? sorularını kendine sormalı. Ben bunu bütün arkadaşlarınıza tavsiye ediyorum. Tabi bu arada bu kararı verirken büyüklerinize özellikle de öğretmenlerinize danışmanız, onların tecrübelerinden yararlanmanız çok önemli. Ben kaymakam olmayı düşünmeye başladığımda ilk olarak öğretmenlerime danıştım. Baktım ki onlar da benim kararımı destekliyor, düşüncelerimiz birleşiyor, daha sekizinci sınıfta kaymakam olmaya karar verdim. Hiç pişman değilim. Dünyaya bir daha gelsem yine kaymakam olmak isterdim. Kendinize örnek aldığınız bir kişi oldu mu? Belki somut olarak belirtmek olmaz ama tarihteki önemli kişilerin her birinden model olarak yararlandığımı söyleyebilirim. Zaman çok değerli bir mücevher, ancak elimizde olmayan birçok şey yüzünden onun boşa harcanması karşısında bir şey yapamıyoruz. İlçemiz kaymakamı olarak siz, bu kaybın en aza indirgenmesi için neler yapıyorsunuz? 10 yıl öncenize baktığınızda kendinizi hangi işleri yapmış olarak görüyorsunuz? 5 SÖYLEŞİ KÖŞESİ

8 SÖYLEŞİ KÖŞESİ Ben -adı üzerinde- teknik olarak yöneticiyim. Ama kendimi bir kamu hizmetkârı olarak nitelendiriyorum. Yönetici demek, mevcut imkânlarla ihtiyaçları dengeleyebilen kişi demektir. Buna günümüz şartlarında zamanı da dâhil etmek gerekir. Herkes kendi çapında bir yöneticidir ve herkese göre kendi dışındakiler bir bakıma yönetilendir. Hâl böyle olunca mutlak suretle yaptığınız iş her ne olursa olsun herkes gibi 24 saate sahibiz. Kendi ihtiyaçlarımız doğrultusunda bu 24 saati o kadar gerçekçi, o kadar mantıklı ve manâlı kullanmalıyız ki bizim ihtiyacımız olan, bizden beklenen ve gerçekleştirmemiz gereken işleri, sorumlulukları bu zaman diliminde fevkalade güzel bir şekilde yerine getirebilelim. Bu öğretmen için de öğrenci için de yöneten için de yönetilen için de doğru, kısacası herkes için doğru. Hayatımız programsız, bu yüzden ne zaman ne isteyeceğimizi bilemiyoruz; stres yaşıyoruz. Bunu zaman yönetimiyle aşabiliriz. Bizim kuşağımız bunu başaramadı çocuklar. Sizin kuşağınız bunu başarmalıdır. Zamanı parçalara ayırıp planlayabilmeliyiz. Sorunuzun ikinci bölümüne gelince: Tekrar söylüyorum, ben kaymakamlığa ortaokul 3. sınıfta karar vermiş biriyim ve ben şehir çocuğuyum, şehir çocuğu kaymakam bilmez aslında; vali bilir, belediye başkanı bilir ama kaymakam bilmez. Çünkü kaymakam ilçe yöneticisidir. Kaymakamlığa karar vermiş birinin amacı daha ziyade halkla ilişkili işlerde devlet-millet kaynaşması noktasında devletin milletin işlerinin sakin, soğukkanlı ve kararlılıkla, uygun bir şekilde yürütülmesini sağlamaktır. Ben geriye dönük 10 yıl değil 20 yıla baktığımda bunu yaparak geldiğimi kabul ediyorum, zannediyorum. Kendi adıma eski kelimeyle mutmain yani tatmin olmuş, gönlü rahat vaziyetteyim. Yoksa şunu yaptım, bunu yaptım diyebileceğim elbette çok şey var ama ben onları söylemek istemiyorum. 6 Hayatta keşke leriniz ve iyi ki leriniz var mı? Elbette çok vardır ama bunları burada sıralamak ne kadar doğru ve mümkün olur? Ben burada görev yaparken daire müdürü arkadaşlara her zaman: Sakın bana keşke dedirtmeyin. diyorum. Mümkünse öngörülerde bulunalım çünkü keşke demek yapamadım, başaramadım, demektir. Ben de -hayatımda belki vardır ama- önemli ölçüde bir durum için keşke demedim. Olabildiğince zamanında yaşadım ve sahip olabildiğim yetki ve çerçeve içerisinde elimden geleni yaptım. İnsanın mutluluğu sizce neye bağlıdır? İnsanın mutluluğu ilk olarak hayata olumlu bakmaya bağlıdır. Onun da ötesinde seveceksiniz. Allah bizi severek yaratmış, sevmeseydi yaratmazdı. Mademki biz sevgiden yaratılmış varlıklarız, bunun gerekliliği yapmalıyız. Sevmek demek illaki karşındakine sevgi duymak değildir. Sevmek başlı başına çok yoğun, öz enerjisi son derece ağır bir kavramdır. Sevmeyi bileceksiniz. Yarın işinizi seveceksiniz, eşinizi seveceksiniz, çevreyi seveceksiniz, hayatı seveceksiniz, insanları seveceksiniz. Kısacası seveceksiniz yani olumlu olacaksınız. Kitap okumanın hayatınızdaki yeri nedir? En son hangi kitabı okudunuz? Kitabın alternatifinin yine kitap olduğunu düşünenlerdenim. Dolayısıyla en son şu kitabı okudum, diyemiyorum şu anda birçok kitap okuyorum. İşte, masamın üzerinde Mesnevi var, arkada dergiler, arabamda Safahat ve başka başka kitaplar. Maalesef zamanı iyi kullanamadığımız için çok okuyamıyorum. Yine başkalarına göre okuyorum ama okumak istediğim kadar okuyamıyorum. Bilim ve Sanat Merkezimiz hakkında düşünceleriniz nelerdir? Merkezimizin Beşiktaş ilçesi için önemi nedir? Ben bir şeyin mutlak iyi ya da kötü olduğuna inananlardan değilim; bir şeyin iyi veya kötü olması sizin onu nasıl kullandığınıza bağlıdır. Bilim ve Sanat Merkezi de eğer iyi kullanırsanız iyi bir şeydir, iyi kullanamazsanız iyi değildir, zaman kaybıdır. Bunu siz göstereceksiniz ve biz zamanla göreceğiz. Merkezimizin bazı eksiklikleri hâlâ tamamlanamadı. Öğrencilerine özel eğitim veren Merkezimize sizin ne gibi katkılarınız olabilir? Temenni ederim ki olumlu, somut ve gerekli katkılarım olsun. Söyleşimize sizin sözlerinizle son vermek isteriz, ne söylemek istersiniz? Her birinizi çok seviyorum. Demin de söylediğim gibi her şey sevgiyle başlar. İşini seveceksin, eşini seveceksin, ülkeni seveceksin, çocukları seveceksin, dünyayı seveceksin, kısacası her şeyi seveceksin. Hem de hiç kimseyi ayırmadan seveceksin Bize zaman ayırdığınız için teşekkür ediyoruz. Bana bu imkanı verdiğiniz için ben teşekkür ederim. Bu ziyaretiniz beni çok mutlu etti. Hazırlayan: Bilsemli Emeksu Yaray Bilsemli Dilara Nur Savcı

9 Beşiktaş İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü görevine atanan Sayın Müdürümüz Necati ÖZÇOLAK a, BİLSEM ailesi olarak, yeni görevinde başarılar diliyoruz. Beşiktaş İlçe Milli Eğitim Müdürü Sayın Halis İŞLER, Tekirdağ İl Milli Eğitim Müdürlüğü görevine atanmıştır. Merkezimize katkılarından dolayı kendisine teşekkür ediyor, BİLSEM ailesi olarak yeni görevinde başarılar diliyoruz. 7 SÖYLEŞİ KÖŞESİ İLÇE MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRÜMÜZ NECATİ ÖZÇOLAK

10 BEŞİKTAŞ BİLİM VE SANAT MERKEZİ TARİHÇESİ BİLSEMLER HAKKINDA GENEL TANITIM Beşiktaş Bilim ve Sanat Merkezi binasının yapımına, İstanbul Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı bir ilköğretim okulu olan Şair Nedim İlköğretim Okulunun bünyesinde 1962 yılında başlanmış, 1964 yılında tamamlanarak eğitim ve öğretime açılmıştır. Başlangıçta Esentepe Ortaokulu ile beraber eğitim ve öğretime müştereken hizmet vermiş olan bu okul, ortaokulun kendi binasına taşınması ile müstakil olarak eğitim verme şekline dönüşmüştür. Lale Devri nin Divan Edebiyatı şairi olan Nedim in Beşiktaş ilçesinde doğması ve daima bu ilçede oturması münasebetiyle okulumuza bu ünlü şairin adı verilmiştir. Merkez binasının arsası Hüseyin GÜLEK ismindeki yardımsever bir vatandaş tarafından hibe edilmiştir. Bina İstanbul valiliğince inşa ettirilmiş bulunmaktadır yılında yapılan bir törenle hizmete giren bu okul çevrenin büyük ölçüde ihtiyacını karşılamıştır. Çevrenin nüfus artışı dolayısıyla artan öğrenci sayısı karşısında ikili öğretime geçme zorunluluğu doğmuştur. Yenilenen statüsüyle artan alt yapı ihtiyaçlarına cevap verebilmek için Bakanlığımızın onayıyla, İl Özel İdaresi tarafından 2008 yılında yaptırılan, metrekare kapalı alana sahip 7 katlı görkemli bir binaya kavuşan Şair Nedim İlköğretim Okulu, 1964 yapımı eski binasının, MEB Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğünün 19/12/2008 tarih ve B.08.0.ÖRG /5139 sayılı onayı ile, Beşiktaş Bilim ve Sanat Merkezi olarak açılması uygun görülmüştür yılında İstanbul Proje Koordinasyon Merkezi tarafından gerçekleştirilen depreme karşı bina güçlendirme çalışmalarında yapılan değişikliklerle iç yapısı Bilim ve Sanat Merkezine uygun olarak yeniden tasarlanmıştır. Beşiktaş Bilim ve Sanat Merkezi yönetimine devrolan binada eğitim-öğretim yılında ilk kez üstün yetenekli öğrencilere yönelik eğitim uygulamalarına başlanmıştır eğitim-öğretim yılının ikinci yarısında BİLSEM e kayıt yaptırmış olan 55 öğrenciye uyum eğitimi yapılmıştır eğitim - öğretim yılının başında ise 125 kişilik yeni kayıt yapılarak, Merkezde 200 üstün yetenekli öğrenciye hizmet verilmeye başlanmıştır. 8

11 MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI BİLİM VE SANAT MERKEZLERİ YÖNERGESİNE GÖRE MERKEZLERİN OLUŞUMU, AMAÇLARI, İLKELERİ, ÖĞRENCİ TANILAMA VE YERLEŞTİRME SÜRECİ BİRİNCİ BÖLÜM Tanımlar MADDE 4 (1) Bu Yönergede geçen; a) Bakanlık: Millî Eğitim Bakanlığını, b) Genel Müdürlük: Özel Eğitim, Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğünü, c) Üst Danışma Kurulu: Bilim ve sanat merkezlerinde sürdürülen eğitim-öğretimin üst düzeyde planlanmasını sağlamak üzere oluşturulan kurulu, ç) Merkez: Bilim ve Sanat Merkezlerini, d) Merkez Müdürü: Bilim ve sanat merkezi müdürünü, e) Merkez Yürütme Kurulu: Bilim ve sanat merkezlerindeki uygulamaların amacına uygun şekilde yürütülmesini ve değerlendirilmesini sağlayan kurulu, f) Birim: Bilim ve sanat merkezleri bünyesinde bulunan ana ve destek eğitim birimlerini, g) Birim Başkanı: Bilim ve sanat merkezlerindeki her eğitim biriminin kendi içerisinde bulunan branşlardan merkez müdürünce görevlendirilen ve birimin bütün işleyişinden sorumlu olan öğretmeni, h) Tanılama Komisyonu: Okul öncesi, ilköğretim ve ortaöğretim çağı öğrencilerinin; tanılama sürecindeki inceleme ve değerlendirme işleminin yürütülmesinden sorumlu komisyonu, ı) Merkez Danışma Kurulu: Bilim ve Sanat Merkezlerinin bulunduğu yerleşim mahallindeki fen bilimlerini, sosyal bilimleri, güzel sanatları, basın ve yayın kuruluşları ile iş dünyasını temsil edebilecek kişilerden oluşan kurulu, i) Lider ve/veya Danışman Öğretmen: Bilim ve sanat merkezlerine devam eden üstün yetenekli çocuk/öğrencilerin; zihinsel, fiziksel, sosyal ve duygusal gelişimlerini yakından izlemek, devam ettiği örgün eğitim kurumu, aile ve çevre ile iletişimlerini sağlamak, eğitim programına, modeline ve amacına uygun olarak eğitimöğretim planları hazırlamak, uygulamak ve değerlendirmekle görevlendirilen öğretmeni, j) Üstün Yetenekli Çocuk/Öğrenci: Zekâ, yaratıcılık, sanat, liderlik kapasitesi veya özel akademik alanlarda yaşıtlarına göre yüksek düzeyde performans gösterdiği uzmanlar tarafından belirlenen çocuk/öğrencileri, k) Etkinlik: Merkezlerdeki ana ve destek eğitim birimlerinde, birim türlerine göre ilgili alan ve konularda hazırlanmış modüler programlar doğrultusunda sürdürülen merkez içi veya merkez dışı mobil eğitim faaliyetlerini, l) Proje: Üstün yetenekli çocuk/öğrencilerin grup veya bireysel olarak istedikleri bir alan/ konuda inceleme, araştırma ve yorum yapmak, görüş geliştirmek, yeni bilgilere ulaşmak, özgün düşünce üretmek ve çıkarımlarda bulunmak amacıyla lider ve/veya danışman öğretmen rehberliğinde yapacakları çalışmaları, m) Veli: Üstün yetenekli çocuk/öğrencilerin ana veya babasını ya da yasal sorumluluğunu üstlenen kişiyi, n) Hazır Bulunuşluk: Üstün yetenekli çocuk/ öğrencilerin merkezlere başladığı andaki ilgi, yetenek ve tutum düzeylerinin tespitini, o) Uzman: Üstün yetenekli çocuk/öğrencilerin tanılaması ve tespitinde, yetenek alanlarının ortaya çıkarılmasında, bireysel yeteneklerinin farkında olmaları ve kapasitelerini geliştirerek en üst düzeyde kullanmalarının sağlanmasında görev alan kişiyi ve/veya kişileri ifade eder. İKİNCİ BÖLÜM Bilim ve Sanat Merkezlerinin Oluşumu, Amaçları ve İlkeleri Oluşumu: MADDE 5 - (1) Merkezler, Valiliklerin önerileri dikkate alınarak Bakanlıkça açılır. Amaçlar: MADDE 6 (1) Merkezlerin amacı, Türk Millî Eğitiminin genel amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olarak üstün yetenekli çocuk/öğrencilerin; a) Atatürk ilke ve inkılaplarını benimsetme; Türkiye Cumhuriyeti Anayasası na ve demokrasinin ilkelerine, insan hakları, çocuk hakları ve uluslararası sözleşmelere uygun olarak haklarını kullanma, başkalarının haklarına saygı duyma, görevini yapma ve sorumluluk yüklenebilen birey olma bilincinin kazandırılmasını, b) Ulusal ve evrensel değerleri tanımalarını, benimsemelerini, geliştirmelerini ve bu değerlere saygı duymalarını, liderlik, yaratıcı ve üretici düşünce yeteneklerini ulusal ve toplumsal bir anlayışla ülke kalkınmasına katkıda bulunacak şekilde geliştirmelerini, 9 BİLSEMLER HAKKINDA GENEL TANITIM

12 BİLSEMLER HAKKINDA GENEL TANITIM c) Yetenek alanı/alanlarının geliştirilmesinin yanı sıra, sosyal ve duygusal gelişimlerinin de sağlanarak bütünlük içinde değerlendirilmesini, ç) Yeteneklerinin ve yaratıcılıklarının erken yaşta fark edilerek geliştirilmesini, d) Bireysel yeteneklerinin farkında olmalarını ve kapasitelerini geliştirerek en üst düzeyde kullanmalarını, e) Bilimsel düşünce ve davranışlarla estetik değerleri birleştiren, üretken, sorun çözen kendini gerçekleştirmiş bireyler olarak yetişmelerini, f) İş alanlarındaki ihtiyaca yönelik yeni düşünceler önerebilmelerini, teknik buluş ve çağdaş araçlar geliştirebilmelerini, g) Üstün yetenekleri doğrultusunda bilimsel çalışma disiplini edinmelerine imkân sağlayan şartların, ortam ve fırsatların oluşturularak disiplinler arası çalışmalardaki kazanımlarla sorunları çözmeye ya da ihtiyacı karşılamaya yönelik çeşitli projeler gerçekleştirmelerini, ğ) Yaşam projelerini gerçekleştirme fırsat ve imkânlarının verilmesini sağlamaktır. İlkeler MADDE 7 (1) Merkezlerdeki eğitim-öğretim etkinlikleri aşağıda belirtilen ilkelere uygun olarak düzenlenir ve yürütülür; a) Bireysel eğitim-öğretim yapılması ve çocuk/ öğrencilerin ihtiyacına göre hazırlanmış Bireyselleştirilmiş Eğitim Programlarının geliştirilmesine çalışılır. b) Üstün yetenekli çocuk/öğrencilerin eğitimöğretiminde bilişsel, duyuşsal, devinişsel ve sosyal gelişimleri bir bütünlük içerisinde ele alınır. c) Eğitim-öğretim etkinlikleri, çocuk/öğrencilerin devam ettikleri örgün eğitim kurumları ile bütünlük oluşturacak şekilde plânlanır ve yürütülür. ç) Çocuk/öğrencilerin örgün eğitim kurumlarında izledikleri programlar ile merkezlerde yapacakları çalışmalar arasında işbirliği sağlanır. 10 d) Çocuk/öğrencilere benlik algısı ve iletişim becerileri kazandırılır. e) Eğitim-öğretim etkinlikleri, çocuk/öğrencileri dıştan yönelimli ve yönetimli bir disiplin ve denetim yerine, içten odaklı disiplin ve denetim anlayışını geliştirmeye yönelik olarak düzenlenir. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Tanılama ve Yerleştirme Tanılama MADDE 8 (1) Merkezlerin hedef kitlesi; okul öncesi, ilköğretim ve ortaöğretim çağındaki üstün yetenekli çocuk/öğrencilerdir. Aday gösterme MADDE 9 (1) Merkezlere, üstün yetenekli çocuk/ öğrencileri belirlemek amacıyla okul öncesi eğitimi çağındaki çocuklar için veliler veya okul öncesi eğitim kurumları öğretmenlerince, ilköğretim çağı öğrencileri için ilköğretim kurumu sınıf ve şube rehber öğretmenlerince, ortaöğretim öğrencileri için sınıf rehber öğretmenler kurulunca aday gösterilir. (2) Aday gösterilecek okul öncesi, ilköğretim ve ortaöğretim çağındaki çocuk/öğrenciler için, her öğretim yılının ekim ayı içinde Bakanlıkça hazırlanan Gözlem Formları il ve ilçelerde bulunan okul öncesi, ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarına, merkez tarafından gönderilir. (3) Bu gözlem formları; a) Okul öncesi eğitimi çağında olup herhangi bir okul öncesi kurumuna devam edemeyen 3-6 yaş grubu çocukların velilerince, b) Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 3-6 yaş grubu çocuklar için okul öncesi öğretmenleri veya velilerince, c) İlköğretim kurumlarında 1 5 sınıflar için sınıf öğretmenleri; 6 8 sınıflar için şube öğretmenler kurulunca, ç) Ortaöğretim kurumlarında sınıf rehber

13 öğretmenler kurulunca doldurulur. (4) Öğretmenler, kurullar, veliler ve Rehberlik ve Araştırma Merkezleri üstün yeteneğe sahip olduklarını gözlemledikleri çocuk/öğrencileri aday gösterirler ve bu çocuk/öğrencilerden, örgün eğitim kurumlarına devam edenler için okul müdürlüklerince fotoğraflı öğrenci belgesi hazırlanır. Aday gösterilen öğrencilerin listeleri, gözlem formları (EK-1A, EK-1B), öğrenci belgeleri (EK-2) en geç şubat ayının sonuna kadar ilgili merkeze gönderilir. Merkezler gerekli incelemeleri yaptıktan sonra nisan ve mayıs aylarında belirledikleri tarihlerde tanılama işlemini gerçekleştirir. (5) Herhangi bir nedenle eğitim ve öğretim yılı içerisinde belirlenen sınıf düzeyinde olup da tanılama takvimi içerisinde yer alamayan ve üstün yetenekli olduğu düşünülen çocuk/ öğrencilerin başvuruları öğretmenler, kurullar, veliler ve rehberlik ve araştırma merkezlerince ilgili merkeze yapılır. Başvurular merkez yürütme kurulunca değerlendirmeye alınır. Merkez yürütme kurulunca tanılaması yapılması uygun görülen çocuk/öğrenciler, tanılama komisyonunca ön değerlendirmeye alınır. Bu çocukların/öğrencilerin sonuçları da diğer çocuk/ öğrencilerin tanılama takvimi içinde gönderilir. Ön değerlendirme MADDE 10 (1) Örgün eğitim kurumlarınca veya velisi tarafından aday gösterilen çocuk/ öğrencilerin gözlem formları, tanılama komisyonunca değerlendirilir. (2) Değerlendirme sonucuna göre grup taramasına alınacak çocuk/öğrenci listeleri okullarına veya velisine bildirilir. Grup tarama MADDE 11 (1) Ön değerlendirme sonucunda grup taramasına katılması uygun görülen çocuk/öğrenciler, merkez yürütme kurulunun belirleyeceği tarihlerde, üst danışma kurulunca belirlenen ölçme araçları ve ölçütleri doğrultusunda grup taramasına alınır. Bireysel inceleme MADDE 12 (1) Grup taramasında yeterli performans gösteren çocuk / öğrenciler ile okul öncesi örgün eğitim kurumlarınca veya velisi tarafından aday gösterilen çocuklardan tanılama komisyonunca bireysel incelemeye alınmaları uygun görülenler, üstün yeteneklilerin bireysel incelemesinde kullanılacak objektif ve bağıl ölçme araçlarının uygulanmasında rehberlik ve araştırma merkezinde veya diğer örgün eğitim, yaygın eğitim, üniversiteler ile benzeri diğer kurumlarda görevli ve tanılama komisyonunca uygun görülen psikolojik danışmanlarca merkezlerde bireysel incelemeye alınırlar. Kayıt ve yerleştirme MADDE 13 (1) Bireysel inceleme ve değerlendirme sonuçlarına göre sıralanan öğrenci listesi Genel Müdürlüğe gönderilir. (2) Genel Müdürlükçe yapılacak değerlendirme sonucunda uygun bulunan liste onaylandıktan sonra ilgili Merkeze gönderilir. Listede yer alan öğrencilerin kayıt işlemi için; kayıt formu (EK-3), veli muvafakat belgesi (EK-4), nüfus cüzdan örneği ve 4 (dört) adet fotoğraf, çocuk/öğrenci velisi tarafından hazırlanarak merkeze teslim edilir. Çocuk/öğrencinin kayıt (EK-5) ve yerleştirme işlemi sonuçlandırılır. f) Çocuk/öğrencilerin geleceğe yönelik düşünmeleri, tahminlerde bulunmaları ve bunları tartışarak çalışmalarına yansıtmaları sağlanır. g) Çocuk/öğrencilerin, Türkçeyi doğru, güzel ve etkin kullanan bireyler olarak yetişmeleri sağlanır. ğ) Eğitim-öğretim sürecinin; çocuk/öğrenci, örgün eğitim kurumu, veli ve merkez ile iş birliğinde devam ettirilmesine çalışılır. BİLSEMLER HAKKINDA GENEL TANITIM 11

14 ZEKA Günümüzde genellikle zekanın birbiriyle ilişkili ya da ilişkisiz pek çok etmen ya da yetenekten oluştuğu kabul edilmektedir. Buna göre, zekanın belirli bazı etmenler dikkate alınarak değerlendirilmesi ve edinilen sonucun Zeka Bölümü (ZB) puanı ile ifade edilmesi, yanlış bir uygulamadır. Gerçek bir değerlendirme bu etmenlerin tek tek ele alınmasıyla mümkün olabilir. Bu konuda en kapsamlı çalışma Çoklu Zeka Kuramını geliştiren Gardner tarafından yapılmıştır. BİLSEMLER HAKKINDA GENEL TANITIM Geçmişte ve günümüzde farklı yaklaşımlar içerisinde zekanın birçok tanımı yapılmıştır. Bu yaklaşımlar genellikle işlemsel ve kuramsal olmak üzere iki temel başlık altında toplanmaktadır: İşlemsel Yaklaşımda zeka, ilişkili olduğu varsayılan özellik ya da davranışlar belirtilerek, dolaylı olarak açıklamaya çalışılmaktadır. Buna göre, "Zekâ öğrenme yeteneğidir." "Zeka genel problem çözme yeteneğidir." şeklinde yapılan tanımlar bu kategoriye girmektedir. Kuramsal yaklaşımda zeka, farklı kuramlar çerçevesinde tanımlanmaktadır. Bu kuramlar içerisinde en yaygın kabul görenleri Gelişim ve Psikometrik kuramlardır. Gelişim kuramları denilince hemen akla gelen Piaget ve onun geliştirdiği Bilişsel Gelişim Kuramıdır. Buna göre zeka "Bireyin çevreye uyum ve eşgüdüm sağlamasının bir yönüdür." Psikometrik Kuramlar, zekada bireysel farklılıklar olduğu ve bunların zeka testleriyle ölçülebileceği varsayımı üzerine kurulmuştur. Zekadaki bireysel farklılıkları bilimsel olarak ele alan ilk bilim adamı Galton'dur. Psikometrik kuramlarda İşlemsel kuramlarda olduğu gibi temel düşünce aynı da olsa farklı görüşleri yansıtan çeşitli kuramlar yer almaktadır. Farklı görüşler genellikle zekayı oluşturan genel ve özel etmenlere ya da yeteneklere ilişkin olmaktadır. Bu görüşlerin bir ucunda bulunan Spearman'a göre, her türlü zihinsel etkinlikte temelde genel bir zihinsel etmen (g etmeni), belirli bazı etkinliklerde ise özel etmenler (s etmeni) rol oynamaktadır. Diğer uçta bulunan Guilford'a göre ise zeka birbirinden bağımsız 120 kadar etmenden oluşmaktadır. 12 Gardner, zekayı "bir ya da birden fazla kültür için değerli olan bir ürünü ortaya koyma ya da problem çözme yeteneği" olarak tanımlamıştır. Gardner'a göre bireyin yedi tür zekası vardır. Bunlar: Sözel Zeka: Dil becerileri. Kelimeleri kullanma ve yorumlama yeteneği, yazılı ve sözlü anlatım, öykü, şiir yazma ve diğer edebiyat becerileri sözel zekaya bağlı yeteneklerdir. Mantıksal Zeka: Zeka testlerinin ölçmekte olduğu yetenek alanı olarak benimsenmektedir. Genellikle analitik ve bilimsel düşünme diye adlandırılan yetenekleri içerir. Matematik ve fen alanını kapsar. Müziksel Zeka: Dil de olduğu gibi müzik de bireyin kendini ifade araçlarından biridir ve Gardner müziğin kendisine has bir zekası olduğunu savunur. Bu zekası üstün olan kişiler, bir şarkının ritmini kolayca yakalayabilirler. Uzamsal Zeka: Uzamsal dünyanın zihinsel

15 modellerini biçimlendirme yeteneğidir. Bunu yaparken birey, modeli yönetir ve yönlendirir. Üç boyutlu düşünme, bu tür zekanın en belirgin özelliğidir. Denizci, mühendis, cerrah, heykeltıraş ve ressam olmak için bu tür zekaya sahip olmak gerekmektedir. Bedensel Zeka: Bedeni son derece duyarlı ve etkili biçimde kullanma yeteneğidir. Yüksek bedensel zekaya sahip insanlar, tiyatro, bale, spor ve dans da başarılıdırlar. Zihin ve beden bağlantısını iyi biçimde kurarlar. Başkalarını Anlama: Bu diğer kişilerin nasıl çalıştıklarını, onları nelerin güdülediğini, onlarla birlikte nasıl çalışacağını anlama yeteneğidir. Satış elemanlarının, politikacıların, öğretmenlerin ve din görevlerinin bu tür zekaları vardır ya da sahip olmaları gerekir. Benlik Bilgisi: Kişinin kendi kendisini, duygularını anlamasını sağlayan içgörü, birey bu içgörünün rehberliği ile kendi davranışlarını yönlendirir ve biçimlendirir. Birey ayrıca bu bilgiyi kullanarak sahip olduğu diğer zekalarına ait bilgilere de sahip olur. Gardner a göre bireyler öyle ya da böyle bu zekaların tümüne değişik düzeylerde sahiptir. Kimisinde çok gelişmişken kimisinde de gelişimleri orta düzeyde kalmış olabilir. Zeka tanımlaması yapmaya çalışanların büyük bir bölümü Gardner a göre, zekaya çok sınırlı bakmakta ve sadece onun yukarıda açıklanan zekalarından Sözel Zeka ile Mantıksal Zekayı tanımlamaktadırlar. Zekanın açıklanmasına ilişkin bu genel bilgilenmeden sonra ve Gardner ın kuramını temel alarak konu kapsamındaki çocukları nasıl tanımlayabiliriz? Örnek: Leyla, standartlaştırılmış zeka testinde 145 ZB elde etmiş, ama okuldaki akademik ortalaması 80. Sinan, resim-iş dersinde çok güzel heykeller yapmakta ancak akademik ağırlıklı derslerden kıl payı sınıfını geçmekte. Pınar, müzik dersinde çok iyi, tüm üflemeli çalgıları çalabilmekte, saksafonda çok iyi ve akademik derslerinin ortalaması 90. Tarık, matematikte sanki bir sihirbaz, çözemediği problem yok, ancak İngilizce ve sosyal bilgilerde yardıma gereksinimi var. Rüya, sınıftaki tüm çocukların akıl hocası, her konuda arkadaşlarına rehberlik ve önderlik yapan bir lider. Bu çocukların hangisi üstün zekalı, üstün yetenekli ya da yaratıcıdır diye belirlemeye çalışıldığında, kolaylıkla ayırım yapmak olası değildir. Eğer, tanımlamayı, zeka testleri sonucuna göre yaparsak sadece Leyla üstün zekalıdır. Pınar, Tarık üstün yeteneklidir. Sinan ise yaratıcıdır. Ancak yukarıda açıklanmaya çalışılan Çoklu Zeka Kuramı esas alındığında, bu çocuklardan birini diğerine yeğlemek ya da eğitime belli birini almak olası değildir. Tek bir belirleyici özelliğe bakarak ya da ölçerek çocuğun sahip olduğu tüm özelliklerini tanımlamamız söz konusu değildir. Bir çocuk bu yedi alanın bir ya da bir kaçında akranlarına göre daha yeterli olabileceği gibi, belli bir gizilgüce de sahip olabilir. Prof. Dr. Ayşegül Ataman: Üstün Zekalılar ve Üstün Yetenekliler, Özel Eğitim, Eskişehir. BİLSEMLER HAKKINDA GENEL TANITIM 13

16 ÜSTÜN YETENEKLİ ÇOCUKLAR BİLSEMLER HAKKINDA GENEL TANITIM Üstün veya Özel Yetenek: Zekâ, yaratıcılık, sanat, spor, liderlik kapasitesi veya akademik alanlarda akranlarına göre üst seviyede performans gösterme durumudur. Üstün zekalı ve üstün yeteneklilerin öğrenme yetenekleri, okullardaki genel eğitimin gerektirdiğinin çok üstündedir. Özellikle ilköğretim ve orta öğretim programları bu bireylerin ihtiyaçlarına göre düzenlenmiş olmadığından ve bundan dolayı da yeteneklerinin tümünü kullanamadıklarından dolayı Üstün zekalı ve Üstün yetenekli bireylerin, özel eğitim kapsamına alınarak, özel programlar ve özel yetişmiş personel tarafından eğitilmeleri gerekmektedir. Üstün zekalı ve üstün yeteneklilerin dikkate alınması, onlardan özel biçimde yararlanma fikri oldukça eskidir. Ancak gerçek anlamda özel eğitimlerinin yirminci yüzyılda başladığı söylenebilir. Özellikleri - Gelişimin tüm alanlarında yaşıtlarının ilerisindedirler. - Erken yürür, erken konuşur, okumayı erken yaşta öğrenirler. - Sürekli soru sorarlar, meraklıdırlar. - Zihinsel ve fiziksel olarak büyük bir enerjiye sahiptirler. - Ayrıntılara olağanüstü dikkat ederler. - Öğrenme ve bilgiye sürekli açlık duyarlar. - Zengin sözcük hazinesine sahiptirler. Kelimeleri doğru telaffuz ederler, yerli yerinde kullanırlar ve akıcı bir konuşmaları vardır. - Çabuk öğrenme, kavrama ve akılda tutma özellikleri vardır. - Uzun süre dikkatlerini bir konu üzerinde yoğunlaştırabilirler. - İlgi alanları geniştir. - Karmaşık problemler çözmekten hoşlanırlar. - Sorumluluk duyguları kuvvetlidir. Sorumluluk almayı çok ister ve bunu yerine getirmekten hoşlanırlar. - Gö zlem güçleri vardır. - Genelleme ve soyutlama yaparak bilgilerini başka alanlara aktarabilirler. - Sebep-sonuç ilişkisine ilgi duyarlar. - Yaratıcılık ve mucitlik özellikleri vardır. - Azimli ve sebatlıdırlar. - Kendilerine güvenleri tamdır. - Espri yetenekleri vardır. - Duyarlıdırlar, başkalarına karşı empati duyarlar. - Güçlü bir konsantrasyona sahiptirler. - Liderlik özellikleri vardır. - Amaçlarına ulaşmaktan ve başarıdan zevk duyarlar. - Orijinal ve eleştirel düşünceye sahiptirler. - Başkalarıyla kolayca işbirliği yaparlar. - Alçak gönüllüdürler, başkalarına yardım etmekten hoşlanırlar. - Çalışkandırlar. * Ancak bütün bu özellikler her çocukta aynı derecede bulunmaz. 14

17 Sınıflandırma Üstün zekalı ve üstün yetenekli bireylerin tanımlanmalarında kesin bir sınırlamayı gerektiren zeka bölümü kullanılarak sınıflandırma yapılmamaktadır. Ancak Türkiye'de yapılan sınıflandırmada Rehberlik Araştırma Merkezlerince yapılan ölçümler sonucu zeka bölümüne bakılmaktadır. Bu yaklaşımın değişmesi gerekir. Çünkü etiketlenme tehlikesi, Üstün zekalı ve üstün yetenekli bireyler içinde söz konusudur. Konulan etiket, bireye karşı ailenin ve toplumun tutumlarında değişikliğe neden olabilmektedir. Bu değişiklikler bir çok durumda bireyin gelişimini olumsuz yönde etkilemekte, aile içi ilişkileri bozmaktadır Üstün zekalı ve üstün yetenekli bireylerin sınıflandırılması normal dağılım eğrisi dikkate alınarak zeka bölümü rakamlarıyla yapılmaktadır. Buna göre Zeka bölümleri arası olanlar üstün zekalı bireyler, Zeka bölümleri 130 ve daha yukarısı olanlar çok üstün zekalı yada dahi bireyler, Zeka bölümü sürekli olarak 120 ve daha yukarı olup da güzel sanatlar, matematik, fen ve teknik gibi alanlarda yaşıtlarından belirgin ölçüde üstün olanlar özel yetenekli bireyler, Genel olarak zekaları ortanın üstünde olup da müzik, resim ve diğer güzel sanatlar ile fen ve teknik alanlarda objektif ölçülerle yaşıtlarının % 99'undan üstün olanlar üstün özel yetenekli bireyler, olarak kabul edilmektedir. Öğretmenlere Öneriler Bu tip çocuklar için sınıf öğretmeninin öğrenim görevlerinin dışında ek öğrenim programları hazırlaması gerekir. Sınıfın seviyesi onların seviyesinden çok aşağıda kalabilir. Aşağıda belirtilen noktalar dikkate alınarak çocukların daha iyi gelişmelerine yardımcı olabilmek için sınıf öğretmeni; 1. Çocuğun çalışma ve ödevlerini sınıfın işlemekte olduğu konularda ve aynı tempoda tutmaya çalışmamalı, onun güç ve süratine uygun ödevler vermelidir. a. Ödevlerde tekrara ve alıştırmalara fazla yer vermemelidir. b. Daha çok problem çözme tekniğini gerektiren ödevler vermelidir. c. Yarı teknik malzemelerin okunması, özetlenmesi, bazı araçların modellerinin yapımı, şemaların çizimi ve onların çalışma kurallarını açıklama ödevleri verilmelidir. 2. Tartışma, proje ve dramatizasyon çalışmalarına önem verilmelidir. 3. Tasnif, organize etme ve maddelendirme olanağı veren fırsatlar hazırlanmalıdır. 4. Ders etkinliklerinde kitabi etkinliklerden çok,geniş gözlem ve deneylere yer verilmelidir. 5. Kendilerine özgü ilgileri olduğundan grupla olduğu kadar bireysel çalışmalara da önem verilmelidir. 6. Öğrenciyi okul içi ve okul dışı etkinliklere yönlendirmelidir. 7. Önderliği gerektiren yada önderliği geliştirmeye fırsat verecek çalışmalara katılması için teşvik edilmesi gerekir. 8. Bu tip çocuğun başarısını,sınıf arkadaşlarının başarı seviyesi ile değil kendi öğrenme güç ve sürati ile karşılaştırmalıdır. 9. Anne baba ile bu konuda işbirliği yapılmalı, onlara çocuklarını ihmal etmeden ve gurura kapılmadan yetiştirmek için gerekli anlayışı kazandırmaya çalışmalıdır. 10. Bu çocuklarda üstünlük duygusunu yaratmak, aynı aşağılık duygusu kadar zararlı sonuçlar doğurur. Çocuk arkadaşlarını ve çevredekileri aşağı görür ve toplumda yalnız bir kişi olarak yaşamına devam etme tehlikesi ile karşı karşıya kalır. Onun için üstünlük duygusunun çocuklarda yaratılmamasına çok dikkat edilmelidir. 11. İleri öğrenim için en uygun yolun seçilmesinde uzmanlarla işbirliği yapılmalı. 12. Akademik konular için resim,müzik, beden eğitimi gibi sanatsal ve bedensel etkinlikler ihmal edilmemelidir. Dr. Ruhi Kılıç, Özel Eğitim Hizmetleri El Kitabı, Ankara, BİLSEMLER HAKKINDA GENEL TANITIM 15

18 YERDEKİ YILDIZLAR BİLSEMLER HAKKINDA GENEL TANITIM İstanbul'un ilk Bilim ve Sanat Merkezinin - ilk BİLSEM inin - açılmasıyla ilgili faaliyetler sürerken ben Kartal Rehberlik ve Araştırma Merkezinde (RAM da) Rehber Öğretmen olarak görev yapmaktaydım. RAM'larda özel eğitim gerektiren çocukların eğitsel tanılamaları yapılır; ancak bu merkezlere gönderilen çocuklar arasında üstün yetenekli çocukların sayısı çok azdı ki onlar da ya ders başarısızlığı ya öğrenme güçlüğü ya da davranış bozukluğu gibi sebeplerle bu merkezlere yönlendirilirdi, yani ne aileleri ne de okulları onların üstün olduğunun farkındaydı. Bir de dikkat eksikliği-hiperaktivite bozukluğu (DEHB), disleksia gibi durumlar yaşanıyorsa sıkıntılar kat kat artıyordu. Yine sayıları çok az olan bu çocuklardan biri görme engelli, diğeri de spastikti. Burada tüm bu yaşadıklarımdan sonra kendimi Bilim ve Sanat Merkezi'nde buldum yılları arasında çalıştığım ve emekli olduğum bu merkezde yaşadığım deneyimlerimi sizinle kısaca paylaşacağım: Genetik uzmanları: "Çocuk, genel zekâsını anneden; sadece duygusal zekasını babadan alıyor." şeklinde bir açıklama yaptılar. Bunu velilerimle paylaştığım zaman: "Keşke tersi olsaydı!" dediklerini hatırlıyorum. Öğrenciler kayıt hakkı kazanıp BİLSEM e geldiklerinde mutlaka anne-baba, kardeşler hatta çocuğu büyüten anneanne ve babaanneleri de görmek isterdim. Ben onlara çocuklarının tanılanmasıyla ilgili geri bildirim verirken onlardan da çocuğun doğumundan itibaren büyüyüp gelişmesiyle ilgili bilgiler alırdım. Literatürdeki bilgiler doğruydu. Gerçekten de erken yürümüş, erken konuşmuş, tuvalet eğitimlerinin erken kazanmışlardı. Hatta: "Tamam, hazırım. Artık bez istemiyorum." demişlerdi. Doğdukları zamanki kiloları ve boyları, bedensel gelişimleri ise normal sınırlar içindeydi. 2 yaş çocuğundan 2 kelimeli, 3 yaş çocuğundan 3 kelimeli cümleler kurması beklenirken; bu çocuklar 8-9 aydan itibaren cümle kurmaya başlamışlardı. İlk söyledikleri cümlelerin kaç kelimeden oluştuğunu aileler pek hatırlayamasalar da "Akranlarından çok farklıydı." diyorlardı. Buraya hemen bir tavsiye konduracağım: Anne ve babalar, lütfen kayıt tutun, not alın, çocuklarınızı büyütürken. Onların testini siz yapın. Yakından takip edin gelişmelerini. Bunu yaparken normal gelişim ile ilgili tabloları referans olarakalın. Buna göre bakın bakalım çocuğunuz; ilerden mi gidiyor, yoksa geride mi kalıyor? Görsel, uzamsal yeteneği yüksek olan; daha çok resim bölümüne devam eden öğrencilerimizin aileleri ise: "Hayır, akranlarından daha geç konuştu ama tam konuştu." dediklerinde bu çocukların o mükemmeliyetçi tavırlarının bebeklikten itibaren onların bir parçası olduğunu görüyordum. Şimdi, tanılama döneminden bahsetmek istiyorum. Sizler bu çocuklara uygulanan testlerin geçerlilik ve güvenirliğini tartışıp dururken bu işin uzmanı olan test uygulayıcısının aslında çocukla oyun oynayıp gözlem yaptığını bilmiyordunuz tabi Bütün çocukları tanımak için en iyi yöntem; onları doğal ortamında gözlemektir. Enderun Mektebi'ne öğrenci seçilirken çocuklar mutlaka bahçede oynarken, yemeklerini yerken de gözlemlenirmiş. Hatta kaynaklarda Sokullu Mehmet Paşa'nın bahçede oynarken: "Kim benimle oynamak ister." diye sert bir sesle bağırdığı anlatılır. Aslında üstünlerin belirlenmesi aşamasında ilk olarak öğretmen gözlemlerine çok önem 16

19 verilmekte, okullardaki öğretmenlerin çocukları aday göstermesi istenmektedir. Çünkü öğrencilerini en iyi onlar tanır.bu çocukların özelliklerini hiç bilmediklerini söyleseler bile, öğrencileri için doldurdukları gözlem formlarında farkında olmadan pek çok ipucuna yer verirler. Sonraki aşamada uygulanan grup testinde de, bireysel testte de çocuğun davranışlarını gözlemek amaçlanır. Zaten test: Bireyin davranışını gözleme fırsatı veren uyaranlar örüntüsüdür. Bilsem'e devam etmeye hak kazanan çocuğun tanılama ve gözlem süreci Bilsem de bulunduğu sürece de hep sürdürülür.onları kategorize edip durmaktansa yeteneklerini fark etmeleri, kendilerini keşfetmeleri amaçlanır. Yaptığım sayısız görüşmelerin bazılarında, üstün yetenekli çocuğunu örnek alarak diğer çocuk-larının normal gelişimine müdahale ettiklerini, onlara geri zekâlı muamelesi yaptıklarını pişmanlık dolu ifadelerle anlatan velilerimiz de oldu. Genelde ise velilerimizin tüm çocuklarına eşit davranmaya çalıştıklarına dair anlattıklarını dinledim. Ancak üstün çocukların ilgi alanlarının çeşitliliği, her an her yerde gösterdikleri yüksek performans sebebiyle anne ve babaların zamanlarını, enerjilerini ve tüm kaynaklarını bu üstün çocuklarına ayırmak durumunda kaldıklarını,bu yüzden diğer çocuklarının haklarının yenmesi gibi üzücü bir durumun da ortaya çıktığını gördüm. Yine Bilsemli bir çocuğun, kardeşiyle kavga ettiğinde: "Sen bana aptal diyemezsin, benimki tescillendi." demesi gibi durumlar da aileleri üzen bir durumdu. Ayrıca,çocuğuna üstün yetenekli tanısı konmuş ama Bilsem öğrencisi olmayan ailelerle yaptığım telefon görüşmelerinde çocuğunun sorularına cevap veremediği için ağlayan; çocuğunun yeteneklerinin heba olup gideceği, zekasının gerileyeceği, çocuğu için uygun ortam bulamayacağı kaygısı ve korkusuyla sesi titreyen; bu güzel haberi acı bir habermiş gibi yaşayan anne ve babalardan da bahsetmek istiyorum. Bu güzel haberi kaygıyla karşılamaya hiç gerek yok.sizin yapacağınız; çocuğunuz için o koşulsuz, karşılıksız sevgi ortamını yaratmak, sorduğu sorunun cevabını bilmediğinizde bunuona söyleyebilmek; onun için özgür bir ortam yaratmak, baskıcı olmamak, katı kurallarla onu boğmamak; ayrıca Tabu, Scrabble, Monopoly, yapboz, lego oyunları gibi pek çok oyunu birlikte oynamak; birlikte film izlemek, güzel İstanbul'umuzun görülecek her yerini gezmek gibi pek çok faaliyeti yaparak bu güzel günlerin tadını çıkarmaktır. Hem bu şekilde de çocuğunuzu bilgisayardan birazcık uzaklaştırmış, sosyal gelişimine de ayrıca katkı sağlamış olursunuz. Bu arada yukarıda kısaca bahsettiğim DEHB, disleksia ile ilgili bilgi almak isteyen anne, babalara ve öğretmenlere konuyu çok güzel işleyen, bu konuda neler yapılması gerektiğini anlatan Yerdeki Yıldızlar(TaareZameen Par) adlı filmi izlemelerini öneriyorum. Âfet GEMİCİ AKTAŞ Bilsem Rehberlik Birimi Öğretmeni Beşiktaş / 2011 BİLSEMLER HAKKINDA GENEL TANITIM 17

20 BİLSEMLER HAKKINDA GENEL TANITIM ÜSTÜN YETENEKLİ ÇOCUKLARDAN EĞİTİME DAİR GÖRÜŞLER Okula bilimsel ve etik eğitim almak için giden öğrencilerin kendi benliklerindenve başarı kapasitelerinden uzaklaşmalarını doğru bulmuyorum. Bunun için Türkiye deki çocukların zeka gelişimlerinin sağlığı için çalışmalar yapılmalı ve çocukların ilgi alanlarına göre eğitim verilmeli. Bu da her bireyin çocuk yaşta zekâların belirlenip en iyi zekâ alanına yönlendirilmesiyle olur. Hem böylelikle, mutlu ve başarılı bireyler yetiştirilir. Hilâl Altıngargı Afyon Aydın Doğan Bilim ve Sanat Merkezi Eğitimimizde her öğrencinin yeteneklerine veya hangi mesleği seçeceğine dair deneyimler yapılmalı, bunlara göre aşamalar belirlenmelidir. Kişi sayısı daha aza indirilmelidir. Böylece yetenekler hem daha sağlıklı geliştirilir, hem de başarı oranı yükselir.önce, başarıya göre, normal sınıflandırma yapılmalı. Başarılı öğrenciler bir sınıfa toplanmalıdır. Bu aşama da bitince, sınıflar yeteneklere göre ayrılmalı, yeteneklere göre ders verilmelidir. AŞAMALAR: Normal sınıflandırmak Yeteneğe göre sınıflandırmak Bunu geliştirerek devam ettirmek NİTELİKLİ ELEMAN GELİŞMİŞ BİR ÜLKE Unutmamalı ki her gelişmiş ülkeyi geliştiren ilk unsur eğitimdir. Merve Akın Afyon Aydın Doğan Bilim ve Sanat Merkezi Bireysel yetenekleri fark ettirici bir program olmasını, herkesin ilgi alanına göre ders almasını ve öğrencilerin daha çok bilinçlendirilmesini istiyorum. Böylelikle öğrenci sevdiği bölüme gittiği için isteyerek çalışacaktır kanısındayım. Kübra Pınar Kanar Amasya Bilim ve Sanat Merkezi Cevabımı anlamanız için önce sokağa bakın. Koşuşturan, düşünen, işe yetişme telaşıyla otobüslere hücum eden işçiler Asık suratlı insanlar... Goethe nin bir lafını çok severim, Üç bin yıllık geçmişinin hesabını yapamayan insan, günübirlik yaşayan insandır. der. İşte bu sokaktaki tüm insanlar günü birlik yaşayan insanlardır. Tükiye nin eğitim açısından en büyük sorunu budur bence. Avukat olursunuz, yasaları öğrenirsiniz, 30 yıl boyunca başka şey öğrenmezsiniz. Doktor olursunuz, insan fiziğini öğrenirsiniz, 30 yıl boyunca başka şey öğrenemezsiniz. Fakat bir insana düşünmeyi öğretirseniz, insan düşünerek hayatının sonuna kadar her gün farklı şeyler keşfeder. Bu yüzden ortaokuldan itibaren felsefe yani düşünme nin öğretildiği dersler olmalı. Türkiye yi sadece günü yaşayan, yaşadığı gün içinde boğulup gitmiş insanlardan kurtarmalıyız. Sonra, bu kurtardığımız insanları ezberci olmayan, azotun simgesi ya da küçük sesli uyumu gibi saçma ve gereksiz şeyleri müfredatında bulundurmayan bir eğitimle donatıp dünya önüne çıkarmalıyız. Ece İrem Arslan Bursa Bilim ve Sanat Merkezi Yaratıcı ve analitik düşünceyi öne çıkaran, bilimin ve sanatın sadece ders kitaplarından ibaret olmadığı, bir yaşam tarzı olduğu düşüncesini çocuklara küçük yaşta veren bir eğitim sistemi istiyoruz. Tuğçe Karakaya İstanbul Bilim ve Sanat Merkezi Eğitim disiplinli, daha sonra eğlenceli, oyunlu olmalı. Eğlendirirken de öğretmeli. Eğitimimiz gruplar hâlinde olmalı. 5-6 kişilik gruplar hâlinde eğitilmelidir. Bizler yeteneklerimiz ve kabiliyetlerimize göre gruplanıp o yönde teşvik edilmeliyiz. Sonradan teke tek eğitim de olabilir. Eğitimde ilkin düşünmeyi sağlamalıyız. Burak Karabacakoğlu Kastamonu Bilim ve Sanat Merkezi Öğrencilerin yaratıcılığını, hayal gücünü geliştirici çalışmalar yaparak, buyaratıcılığı kullanabilmeyi, somutlaştırabilmeyi sağlayabilen bir eğitim gerekir. Özlem Bayraktar M.K.Paşa Cevdet Nerse Bilim ve Sanat Merkezi Bence alacağımız eğitim ilk önce özgür olmalı. Bize eğitimcilerimiz sadecederslerin değil duyguların ve sevginin önemini anlatmalı.dersleri oyuncaklarla işleyebiliriz, hem eğlenceli hem görsel hem de kalıcı olur!mesela tarih dersindeki bir konuyu kuklalarla canlandırabiliriz! Betül Uzun Ordu Bilim ve Sanat Merkezi Özgür, öğrencinin kendi yolunu kendi çizip hatalarını anlayabileceği rahat ve kaliteli bir eğitim istiyorum. Cansu Acar Sinop Bilim ve Sanat Merkezi 18