H 3 O + iyonuna hidronyum iyonu denir. Buna göre suyun iyon dengesi daha tam olarak şöyle yazılabilir : H 2 O(s) + H 2 O(s) H 3 O + (aq) + OH (aq)

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "H 3 O + iyonuna hidronyum iyonu denir. Buna göre suyun iyon dengesi daha tam olarak şöyle yazılabilir : H 2 O(s) + H 2 O(s) H 3 O + (aq) + OH (aq)"

Transkript

1 5. BÖLÜM ASİTLER, BAZLAR ve TUZLAR ASİTLER, BAZLAR ve TUZLAR Svante ARRHENIUS ( ) Elektrolitlerin ayrışması konusunda çağını aşandüşünceler üreten İsveç li kimyacı Arrhenius, 190 te Nobel Ödülünü aldı. Nobel ödülü aldığında sonuçları şöyle tanıtıldı: Kimyacılar ve fizikçiler bu sonuçları ne kimya,ne de fizik olarak tanımladı. Bunlar gerçekte bu ikisi arasında köprüdür. Büyük kimyacı fizikokimyanın temellerini atmış oldu. Asitler ve bazlar, madde sınıflamasının en önemli kavramlarından biridir. Bu maddeler tipik testlerle tanınır. Örneğin asitler, ekşimsi tatta(limon gibi), sulu çözeltileri elektriği ileten, mavi turnusolu kırmızıya boyayan, aktif metallerle (Zn, Sn gibi), hidrojen gazı açığa çıkaran bileşiklerdir. Bazlar ise acımsı tatta, dokununca kayganlık duyusu veren (sabun gibi), asitleri nötrleştiren bileşiklerdir. Bu özellikleri bileşiğin yapısıyla bağdaştırma yönündeki ilk yaklaşım 1880'li yıllarda Svante Arrhenius ( ) tarafından yapılmıştı. Asitlerin, bazların ve tuzların sulu çözeltilerinin elektriği iletmesini çözeltide iyon varlığına bağlayan Arrhenius şu hipotezi öne sürmüştü: "Suda iyonlaşıp H veren madde asit, OH veren madde bazdır. Buna göre her asidin yapısında H halinde ayrılmaya elverişli hidrojen atom ya da atomları, bazın yapısında da hidroksil grubu (OH) bulunur. Henüz iyonik ve kovalent bağın, atomun yapısının bilinmediği bir zamanda ortaya konan bu düşünce, uzun süre olgunun tek açıklaması olarak kaldı. Ama giderek bu olgunun açıklayamadığı olgular birikti. İlk genel sorun, sulu ortamda protonun nasıl bulunduğuydu. Proton (H ), yarı çapı öteki pozitif iyonlardan yüz binlerce kat küçük (10 1 cm), çok yoğun bir pozitif tanecikti. Bu iyon asitten nasıl kopuyor ve suda nasıl bulunuyordu? İkinci sorun, yapısında hidroksil grubu yer almadığı halde, amonyak (NH ), sodyum sülfür (Na S), sodyum karbonat (Na CO ) gibi maddelerin baz davranışı göstermesiydi. Ayrıca yapısında OH grubu olduğu halde CH OH, C H 5 OH gibi birçok maddede baz özelliği göstermiyordu. Atom ve moleküllerin yapısı aydınlatıldıkça asitlik ve bazlık kavramları da yeni içerikler kazandı. 5.1 SU İYONLARI ve ph Su çok az da olsa elektriği iletir. Araştırmalar, bu iletme saf suda var olan aşağıdaki iyon dengesinin neden olduğunu gösteriyor : H O(s) H (aq) OH (aq) Yine araştırmalar, H (proton) in suda tek başına değil, su moleküllerine bağlanmış olarak bulunduğunu, suda başlıca H O (H H O) şeklinde olduğunu destekliyor. H O iyonuna hidronyum iyonu denir. Buna göre suyun iyon dengesi daha tam olarak şöyle yazılabilir : H O(s) H O(s) H O (aq) OH (aq) Bu dengenin denge bağıntısı K = [H O [H O] ][OH ] şeklindedir. 87

2 ASİTLER, BAZLAR ve TUZLAR Bilindiği gibi sıvı suyun derişimi sabit bir değerdir; K ile sıvı H O derişimi (iki sabit) birleştirilebilir. K [H O] = [H O ] [OH ] = K su 5 C'de K su = 1 x 10 1 ' dir. Buna göre saf suda 5 C de [H O ] = [OH ] = 1x10 7 M dır. Asit ve bazlar, işte bu iyon dengesindeki iyonlardaki birinin derişimini çoğaltıp diğerini azaltan maddelerdir. Asitler, sulu çözeltilerine hidronyum iyonu (H O ) derişimini artıran maddelerdir. Bazlar, sulu çözeltilerinde hidroksil iyonu (OH ) derişimini artıran maddelerdir. Asitler, bir ya da daha çok hidrojen atomunun elektronegatifliği yüksek atom ya da atom gruplarına bağlı olduğu moleküler yapılı maddelerdir. Bir asidi HA ile simgelersek A, elektronegatifliği yüksek atom ya da atom grupları (Cl, Br, NO, SO, CO ) dır. HA(aq) H O(s) H O (aq) A (aq) Buna örnek olarak, HI(aq) H O(s) H O (aq) I (aq) HNO (aq) H O(s) H O (aq) NO (aq) tepkimeleri verilebilir. Ama yapısında hidrojen atomu olmadığı halde örneğin CO, SO ya da Al de asit özelliği gösterir : CO Al Benzer durum bazlar için de geçerlidir. NaOH, Mg(OH), Na O, NH bazdır; N O, CH OH ise baz değildir. Mg Na NH ( aq ) HO( s ) HCO ( aq ) H ( aq ) HCO ( aq ) ( aq ) H O( s ) AIOH ( aq ) H ( aq ) H ( ) ( ) O OH k Mg ( aq ) OH ( aq ) HO O( k ) Na ( aq ) OH ( aq ) HO ( g ) NH ( aq ) OH ( aq ) Saf suda [H O ] = [OH ], Asit çözeltilerinde [H O ] > [OH ], Baz çözeltilerinde [OH ]>[H O ] dir. Her üç halde de 5 C'de [H O ] [OH ] = K su = 1 x 10 1 'dür. H iyonunun H O halinde bulunduğu akılda tutulmak üzere, H O iyonunu zaman zaman kısaca H şeklinde göstereceğiz. 5.1 ÖRNEK Sudaki çözeltilerin asit baz ya da nötral olduğunu belirtiniz. (a) [H ] =1x10 6 (b) [H ] = x10 5 (c) [OH ] = 5x10 9 (d) [OH ] = x10 7 (a) [H ]=1x10 6 > 1x10 7, asidik çözelti, (b) Asidik (c) [OH ]=5x10 9 < 1x10 7 asidik, (d) Bazik 88

3 SU İYONLARI, ph 5. ÖRNEK [H ] = 0.00 M olan çözeltide [OH ] kaç M'dır? Bu çözelti asit mi, baz mıdır? 1 [ H ] = x10 M, [ H ] [ OH ] = 1x10 olduğundan [ x10 [ OH ] [ OH ] = 5 x10 ] = 1x M bulunur. Şimdi hidroklorik asit (HCl)'in suda nasıl çözündüğüne bakalım. HCl, oda koşullarında gaz olan, polar moleküllü bir maddedir. Bunun kütlece %7-8'lik sulu çözeltisinin yoğunluğu 1.19 g/cm dür; derişimi 1 M dır. HCl suda kimyasal tepkime vererek çözünür; bu sırada hidrojen ve klor iyonlarına parçalanır. H O HCl(g) H (aq) Cl (aq) Bu tepkimedeki "(aq)" yazımı, H ve Cl iyonlarının su moleküllerine iyon - dipol bağıyla bağlı olduğunu anlatır. Önemli bir baz olan sodyum hidroksitin (NaOH) suda çözünmesine bakalım. NaOH, sodyum iyonu (Na ) ile hidroksil iyonu (OH ) arasında iyonik bağ içeren, oda koşullarında katı halde olan bir bileşiktir. H O NaOH(k) Na (aq) OH (aq) Bu çözünme ile saf sudaki iyon dengesinde bulunan OH derişimi artar; H derişimi azalır. Sudaki ve sulu çözeltilerdeki H ve OH iyonlarının derişimi çok küçük değerlerdir. Bu sayıları, daha kullanışlı duruma getirebilmek için ph ölçeği türetilmiştir. ph, sulu çözeltideki hidrojen iyonu (ya da hidronyum iyonu) derişimin negatif logaritmasıdır: ph = log[h 1 ] = log [H ] [H ] = 1x10 a M ph = a Saf suda ve nötral çözeltilerde [H ] = 1 x 10 7 M, ph = 7'dir. Benzer biçimde poh da belirtilebilir. poh = log [OH ] ph poh = 1 ph ölçeği asit, baz ve nötral çözeltiler için şöyle özetlenebilir : Asit çözeltilerinde, ph < 7 Baz çözeltilerinde, ph > 7 Saf suda ve nötral çözeltilerde, ph = 7 89

4 ASİTLER, BAZLAR ve TUZLAR 5. ÖRNEK Aşağıdaki çözeltilerin ph'ı kaçtır? (a) 1 x 10 5 M OH (b) 1.0 M H (c) M H (a) [H ] [OH ] = [H ] [1 x 10 5 ] = 1 x 10 1 [H ] = 1 x 10 9 M ve ph = 9 (b) [H ] = 1 M ph = log [H ] = 0 (c) [H ] = 10 M ph = 5. ÖRNEK ph = olan çözelti için neler söylenebilir? Bu çözeltiye eşit hacimdeki su eklense ph bundan nasıl etkilenir? ph = yani [H ] = 1 x 10 M [H ] > 1 x 10 mol olduğu için çözelti asit çözeltisidir. [OH ] = 1 x M'dır. Çözeltiye eşit hacimde su eklenince [H ] derişimi yarıya düşer; OH derişimi iki katına çıkar. [H ] = 1x10 / = 5 x 10 5 M olur. [H ] derişimi azaldıkça ph büyür. 5.5 ÖRNEK İyon derişimleri aşağıda verilen çözeltilerde ph = kaçtır? (a) [OH ] = 1 M (b) [H ] = x 10 7 M (c) [OH ] = 5 x 10 7 M (d) [H ] = x M (log = 0.) (a) [H ] = 1 x 10 1 M ph =1 (b) ph = 7 - log = 7-0. = 6.7 (c) [H ] = x 10 8 M ph = 8- log = 8-0. = 7.7 (d) ph = 11 - log ph = = ASİTLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ * Limon gibi ekşimsi tatta, yakıcı bileşiklerdir. * İndikatör (belirteçler) denen bazı organik maddelerle tepkimeye girip ren değişmesine neden olurlar. Turnusol, asitli ortamda kırmızı bazik ortamda mavi renk alır. Fenol ftalein ise asitli ortamda renksiz, bazik ortada pembe renk alır. Sarı renkli metiloranj, asitli ortamda kırmızı renk alır. Yani aynı belirteçle aynı rengi veren çözeltilerin ph leri ya aynı ya da birbirine çok yakındır. *Sulu çözeltileri elektriği iletir, yani asitler elektrolit maddelerdir. Bunun nedeni suda iyonlaşmaları, oluşan iyonların sürekli hareketinin iletkenliği sağlamasıdır. Asitlerin iyonlaşmasında protonun H O durumunda olduğu bilinmektedir. 90

5 ASİTLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ HClO HClO H SO H SO ( aq ) HO( s ) HO ( aq ) ClO ( aq ) ( aq ) H ( aq ) ClO ( aq ) ( aq ) HO( s ) HO ( aq ) HSO ( aq ) ( aq ) H ( aq ) HSO ( aq ) ya da kısaca ya da kısaca *Asitler, bazlarla nötrleşme tepkimesi verir. Nötrleşme, şu biçimlerde gösterilebilir : Asit Baz Tuz su HCl H SO ( aq ) KOH( aq ) KCl( aq ) HO( s ) ( aq ) Ba( OH ) ( aq ) BaSO ( k ) H O( s ) Nötrleşmede, asitten gelen H 'nın mol sayısı ile bazdan gelen OH 'ın mol sayısının eşit olması temel önem taşır. Bunun için nötrleşme basit, ama öz biçimiyle şöyle belirtilebilir : H OH HO Buna göre, örneğin 1 mol HCl ile 1 mol NaOH ; 1 mol Ba(OH) ile mol HCl nötrleşebilir : ( OH ) Ba OH x mol HCl x mol 5.1 TABLO 0.1 NaOH Çözeltisi ile 100 ml 0.1 M HCl Çözeltisinin Nötürleşmesi Gerçekte nötrleşme deyimi, asitle bazın kuvvetleri denk ise gerçekleşir. Örneğin 1mol HNO ile 1 mol NaOH karşılaştırılırsa nötral bir çözelti oluşur. Çünkü bunların ikisi de kuvvetli elektrolitlerdir. Ama örneğin 1 mol NaOH ile CH COOH tepkimeye girince nötral bir çözelti değil, hafif bazik bir çözelti oluşur (bu durumu konunun hidroliz kısmında ele alacağız). Çünkü oluşan tuz nötral değildir. * Asit çözeltileri, Mg, Al, Zn gibi soy olmayan metallerle H (g) açığa çıkararak tepkimeye girer: Zn(k) H (aq) Zn (aq) H (g) 91

6 ASİTLER, BAZLAR ve TUZLAR Burada; Zn atomları yükseltgeniyor; H iyonları indirgeniyor. * Asitler, karbonatlarla etkileştiklerinde CO (g) açığa çıkarırlar : CaCO NaCO ( k ) HCl( aq ) CaCl ( aq ) HO( s ) CO ( g ) ( k ) H SO ( aq ) Na SO ( aq ) H O( s ) CO ( g ) * Bir asidin suda suya, nötrleşmede baza verdiği proton sayısına onun "değerliği" denir. HClO, HI, HNO, CH COOH.. 1 değerli H SO, H SO, COOH... değerli H PO değerliği * Kuvvetli ve zayıf asitler vardır. Sulu çözeltilerinde iyonlaşma yüzdesi yüksek olan ve pratik işlemlerde % 100 iyonlaştığı var sayılan asitlere kuvvetli asitler denir. Başlıca kuvvetli asitler ; HClO, HNO, HI, HBr, HCl ve H SO (birinci aitliği kuvvetlidir) (5. Tablo). Kuvvetli asitlerin sulu çözeltilerin deki asit derişimi, 10 6 M'dan büyük olduğu sürece; "[H ] = asidin başlangıç derişimi" alınabilir. Bu durumda asitten gelen H derişimi yanında suyun öz iyonlaşmasından gelen H derişimi önemsenmeyebilir. Örneğin M HCl çözeltisinde [H ] = 1 x 10 M ve ph = olur. Bunun anlamı şudur : kuvvetli asitten gelen H, suyun iyon dengesini geri yönde kaydırır. Bu durumda suyun iyonlaşması o derece azalır ki sudan gelme [H ] = 1 x M düzeyine iner. Bu küçük değer; kuşkusuz, 10 M yanında önemsenmeyebilir. 5. TABLO Bazı Önemli Asitler 5.6 ÖRNEK Aşağıdaki çözeltilerde ph kaçtır? (a) 0.01 M HCl (b) x 10 M HNO HCl ve HNO kuvvetli asitlerdir; yani sudayüzde yüz iyonlaştığı kabul edilir. (a) [H ] = 1 x10 M ve ph = 'dir. (b) [H ] = x 10 M ve ph = - log =.7 Zayıf asitlerde iyonlaşma yüzdesi düşüktür. Zayıf asit çözeltilerinde nötral asit molekülleri ile asidin iyonları dengede bulunur. HA gibi bir zayıf asidin sudaki iyonlaşması 9

7 BAZLARIN GENEL ÖZELLİKLERİ HA(aq) H O(s) H O (aq) A (aq) veya daha basitçe HA(aq) H (aq) A (aq) şeklindedir. Bu tepkimenin denge sabitine asitin iyonlaşma sabiti veya kısaca asitlik sabiti denir ve K a ile simgelenir. Zayıf asit çok seyreltik olmadığı sürece başlangıç değişimi yanında iyonlaşan derişim ihmal edilecek boyutlarda olur. * Bazlar, acımsı tatta, yakıcı, kırmızı turnusolu maviye boyayan, asitlerle nötrleşen maddelerdir. * Sulu çözeltileri elektriği iletir; yani bazlar elektrolit maddelerdir: NaOH NH [H ][ A ] = [HA ] 5. BAZLARIN GENEL ÖZELLİKLERİ K a ( k ) Na ( aq ) OH ( aq ) ( aq ) H O( s ) NH ( aq ) OH ( aq ) *Asitlerle nötrleşme tepkimesi verirler: Baz Asit Tuz Su NaOH(aq) HCl(aq) NaCl H O(s) Mg(OH) (k) HNO (aq) Mg(NO ) (aq) H O(s) 5.7 ÖRNEK Çözelti ph'ını 7 yapmak için L 0.05 M NaOH çözeltisiyle kaç g HNO tepkimeye girmelidir? (HNO : 6 g/mol) ph = 7 olması demek tam olarak nötrleşme olsun demektir. Başka deyişle OH 'in mol sayısı ile H 'nın mol sayısı eşit kılınmalıdır : NaOH HNO n = x = 0.1 mol.x = 0.1 mol 0.1 x 6 = 6. g * Kuvvetli ve zayıf bazlar vardır. Kuvvetli baz demek, sulu çözeltilerinde tümüyle iyonlarına ayrışan baz demektir. Bunların başında da alkali metallerin (1A grubu elementlerinin) hidroksitleri sonra toprak alkali metallerin bazı hidroksitleri gelir. Toprak alkalilerin hidroksitleri içinde en kuvvetlisi Ba(OH) 'tir. Kuvvetli bazlarda bazlık sabitleri çok büyük ya da K b = 'dur. Bunun için bazın derişimi 10 6 M'dan büyük olduğu sürece; (OH ) = C B (bazın derişimi) alınır. NH ve onun organik türevleri olan aminler zayıf bazlardır. NH (aq) H O(s) NH (aq) OH (aq) CH NH (aq) H O(s) CH NH (aq) OH ( aq) Na O ve CaO kuvvetli bazlardır. ( aq ) H O( s ) OH ( aq ) O 9

8 ASİTLER, BAZLAR ve TUZLAR 5.8 ÖRNEK x 10 M'lık NaOH çözeltisinde ph kaçtır? NaOH kuvvetli bir baz olduğu için tümüyle ayrışır. Bu ayrışmadan gelen (OH ) sudakine göre çok büyüktür. NaOH Na x10 ( aq ) OH ( aq ) M x10 5. TABLO Kuvvetli Asit ve Bazlar [H ] [OH ] = 1 x 10 1 [H ] [ x 10 1 ] = 1 x 10 1 [H ] = 5 x M dir. 5.9 ÖRNEK 0.55 M'lık NH çözeltisi için [H ], [OH ] ve ph kaçtır? K b = 1.8 x 10 5 ( aq) H O() s NH ( aq) OH ( aq) NH Amonyak çözeltisinde başlangıç derişimi yanında iyonlaşan derişim ihmal edilebilir. x Kb = = 1.8 x den x = [OH ] = 1x10 M ve [H ] [OH ] = 1 x 10 1 den [H ] = 1 x ve ph = 11 bulunur ÖRNEK 5 C'de 0.0 M'lık NH çözeltisi % iyonlaşıyor. (a) [H ] ve [OH ] derişimlerini; (b) İyonlaşmadan kalan amonyak derişimini (c) Amonyak çözeltisinin denge sabitini ( bazlık sabiti K b 'yi); (d) Verilen çözeltinin bir litresinde 0.0 mol NH Cl eklenmesinden sonraki (OH) derişimini hesaplayınız. NH (aq) HO(s) NH (aq) OH (aq) (a) 0.0 M'lık NH % iyonlaştığına göre olur. 0.0 x 100 = 6 x10 M lık iyonlaşma Mg(OH) tam iyonlaşma anlamında kuvvetli bazdır; ama suda az çözündüğü için Mg(OH) in sulu çözeltisinde OH derişimi yüksek değildir. (b) [NH ] = x M 9

9 BR NSTED - LOWRY ASİT ve BAZ KURAMI (c) NH 1 [NH ] [OH ] (6 x10 ) (6 x10 ) 6 5 için Kb = = = 18 x10 = 1.8 x10 [NH] (0.0) (d) Ortama NH Cl eklenmesi demek dengedeki NH derişimini artırmak demektir. Dengede 6x10 M NH bulunduğunu biliyoruz. Bu değer, eklenen 0.0 M yanında ihmal edilebilir; yani NH için denge derişimi 0.0 alınabilir. [NH] [OH ] (0.0) 5 Kb = = = 1.8 x10 [NH] (0.0) (OH ) ve 6 (OH ) = 9x10 M bulunur. 5. BR NSTED - LOWRY ASİT ve BAZ KURAMI Asit ve baz tepkimelerinin yapısını temel alarak ilk kuram, 19'te Danimarkalı kimyacı Johannes Bronsted ( ) ve İngiliz kimyacı Thomas M. Lowry ( ) tarafından ortaya atıldı. Bu kurama göre bir tepkimede * Proton veren madde asittir; * Proton alan madde bazdır. Örneğin HCl' in suda çözünmesinde HCl, proton veren olduğu için asit; H O proton alan olduğu için bazdır. Br nsted - Lovery kuramı, kısaca proton transferine dayanır ve tüm sulu çözeltilere uygulanabilir. Örneğin HCl ile NH birleşip NH Cl oluşurken HCl'den NH 'e proton transferi olur; HCl asit, NH bazdır. Cl H NH Cl NH Amonyağın suda çözünmesi şöyledir : Bu olayda Br nsted - Lowry terimleriyle konuşursak H O proton veriyor (asit), NH proton alıyor (baz). Bu yorum geri tepkime için de yapılabilir. Geri yörüngedeki tepkimede (tepkime bir denge tepkimesidir) NH proton verici (asit), OH proton alıcı (baz) dır. Gerçekten NH Cl ve NaOH çözeltileri karıştırılırsa NH ve OH aşağıdaki gibi tepkime verir : asit asit baz asit baz ( s ) NH ( aq ) NH ( aq ) OH ( aq ) HO ( s ) NH ( aq ) NH ( aq ) OH ( aq ) HO baz asit Bir tepkimede proton veren türlere Br nsted asidi, proton verdikten sonra oluşan köke de Br nsted bazı denir. ile OH NH arasındaki tepkimede NH asit, NH onun bazıdır. NH - NH ya da H O - OH çiftlerine eşlenik baz çifti denir. baz 95

10 ASİTLER, BAZLAR ve TUZLAR Asit ve Bazların Bağıl Kuvveti Br nsted - Lowery kuramı asit ve bazları proton verme ve alma istemi bakımından sıraya koymayı sağlar. Kuvvetli asit, protonu ötekilerden kolay verebilen asit; kuvvetli baz da protonu öteki bazlardan daha kolay alabilen bazdır. Şimdi HCl'nin sulu çözeltisine bakalım: ( aq ) H O( s ) H O ( aq ) Cl ( aq ) HCl asit baz asit HCl' nin kuvvetli bir asit olduğunu ve bu tepkimenin ürün yönünde tamamlandığını biliyoruz. Bu durumda ortamdaki iki asidi, HCl ile H O, kuvvetleri açısından karşılaştırabiliriz. Açıktır ki HCl, H O 'den daha kuvvetli bir asittir. ( ) ( ) ( ) ( ) HCl aq HO s HO aq Cl aq kuvvetli zayıf asit asit Kuvvetli ve zayıf terimlerinin göreli olduğu unutulmamalıdır. Aşağıda göreceğimiz gibi H O, HF'ye göre kuvvetli asit durumundadır. Asit - baz tepkimelerinde tepkimenin yönelimi zayıf olan yönünedir. Bunu anlamak için asetik asitin sudaki çözeltisine bakalım: baz ( aq ) H O( s ) CH COO ( aq ) H O ( aq ) CHCOOH Deneyler, 0.1 M asetik asit çözeltisinde asetik asit moleküllerinin yalnızca % 1 dolaylarında iyonlaştığını gösteriyor. Demek tepkime, ürün yönünde değil giren yönünde baskındır. Bu durumda H O, CH COOH'ten daha kuvvetli asittir. Benzer şekilde 0.1 M HF çözeltisinde HF moleküllerinin % dolayında iyonlaştığı görülür. Bu durumda tepkime HF yönünde baskındır. Ve H O, HF'den de kuvvetli durumdadır. HF(aq) H O(s) H O (aq) F (aq) İyonlaşma yüzdesinden HF'nin de CH COOH'ten kuvvetli olduğunu biliyoruz. Sonucu şöyle özetleyebiliriz : HCl > H O > HF > CH COOH 5.11ÖRNEK ( aq ) H O( s ) HCO ( aq ) OH ( aq ) CO tepkimesinde eşlenik asit - baz çiftlerini belirtiniz. İleri yöndeki tepkimeye bakılırsa, H O, proton verici yani asit; CO proton alıcı yani bazdır. H O proton verince OH 'e dönüşüyor. H O - OH bir asit baz çiftidir; HCO proton verince CO e dönüşüyor. HCO - CO çifti diğer eşlenik asit baz çiftidir. 96

11 BR NSTED - LOWRY ASİT ve BAZ KURAMI 5.1 ÖRNEK (a) HI, HNO, PH, HSO türlerinin eşlenik bazlarını belirtiniz. (b) HSO, HO, NH ve F türlerinin eşlenik asitlerini belirtiniz. (a) Verilen türlerin eşlenik bazı, onların proton kaybetmiş halleridir : I ; NO ; PH ; SO (b) Verilen türlerin eşlenik asidi, onların proton almış halleridir : H SO, H O, NH ve HF Verilen türlerden HSO hem proton verici, hem proton alıcı olarak davranabilir; yani hem asit hem baz olabilir. HSO (aq) H O(s) HSO (aq) H (HCl) H O (aq) SO H SO (aq) (aq) (asit olarak) (baz olarak) 5.1 ÖRNEK S ; ClO ; HPO ; CO türlerinin eşlenik asitlerini belirtiniz. X in eşitlik asiti HX, X nin eşlenik asiti HX dir. Buna göre verilenlerin eşlenik asitleri şöyledir: HS ; HClO ; H PO ;HCO Sonuç olarak asitlik kuvveti proton verme, bazlık kuvveti de proton alma eğiliminin bir ölçüsüdür. Kuvvetli bir asit, yüzde yüz iyonlaşan ve sulu çözeltisinde nötral asit molekülü bulunmayan asit demektir. Örneğin 0.1 M HNO (aq) de [H ] = 0.1M ve [NO ] = 0.1 M'dır; bu çözeltide HNO derişimi sıfır düzeyindedir. Benzer şekilde KOH, NaOH, kuvvetli bazlardır. Örneğin 0.1 M NaOH(aq) ve 0.1 M Na (aq) ve 0.1 M OH (aq) içerir : NaOH ( k ) H O Na ( aq ) OH ( aq ) Alkali metallerin (1A grubu elementlerinin) hidroksitleri kuvvetli elektrolitlerdir. Toprak alkali metallerin ( A grubu elementlerinin) hidroksitler de - Be hariç - kuvvetli elektrolittir. Ancak bunların çözünürlükleri laboratuarda kullanım sınırındadır. Örneğin Mg(OH) in 5 C'deki çözünürlüğü 9 x 10 g/l'dir. Çok kullanılan Ca(OH) 'in 5 C'deki çözünürlüğü ise 0.97 g/l'dir. Bir asit ne derece kuvvetli ise onun eşlenik bazı o derece zayıf olur. 7 ( aq ) H O( s ) H O ( aq ) Cl ( aq ) K 1x HCl = a 10 Denge sabitinin çok büyük oluşu tepkimenin tümüyle ürünler yönünde istemli olduğunu gösterir. Başka deyişle HCl'in proton vericiliği, H O 'in proton vericiliğinden (geri tepkime) çok yüksektir. 97

12 ASİTLER, BAZLAR ve TUZLAR 5.1 ÖRNEK Hidrosiyanik asidin, HCN, sudaki iyonlaşma tepkimesi şöyledir : HCN(aq) H (aq) CN (aq) Aynı derişimdeki HF, suda daha çok iyonlaşır. Buna göre HCN'nin eşlenik bazı nedir? F in bazlığı, CN'e göre nasıldır? HCN, asittir ve onun eşlenik bazı (proton vermiş hali), CN 'dir. HCN suda HF'ye göre daha az iyonlaştığına göre HCN'de geri tepkime HF'ye göre daha istemlidir. Yani CN, F 'den daha kuvvetli bir bazdır. (HF, HCN den daha kuvvetli bir asittir). 5. TABLO Eşlenik Asit-Baz Çiftleri ve Onların Kuvveti 5.15 ÖRNEK Dimetil amonyum iyonu, (CH ) NH, zayıf bir asittir ve suda çok az iyonlaşır. (a) Dimetil amonyum iyonunun eşlenik bazı nedir? (b) Bu bazla Cl 'den hangisi kuvvetlidir? (a) Dimetil amonyum iyonunun proton kaybetmiş hali onun eşlenik bazıdır: (CH ) NH (b) Dimetil amin (CH ) NH, Cl 'den, daha kuvvetli bir bazdır. Çünkü Cl 'nin proton bağlayıcılığı zayıftır ( HCl kuvvetli asit). 98

13 KİMYASAL YAPI ve ASİTLİK - BAZLIK 5.5 KİMYASAL YAPI ve ASİTLİK-BAZLIK Asitler bir ya da daha çok hidrojen atomunun elektronegatifliği yüksek atom ya da atom gruplarına bağlı olduğu moleküllerden oluşur. HX gibi bir asit molekülü, suda H - X bağı kırılarak ve çözücü moleküllerine proton vererek çözünür. Ametalik elementlerde atom numarası arttıkça asitliğin arttığı 6A grubu elementlerinde de (O, S, Se, Te) görülür. H O < H S < H Se < H Te sırasında asitlik artar. H O < HF Oksiasitler Yapısında bir veya daha çok O - H grubu içeren asitlere oksiasitler denir. Yani oksiasitlerde hidrojen, oksijen atomuna bağlıdır. Örneğin H SO, bu bağdan iki adet içerir. Oksiasitlerde OH grupları merkez atomuna bağlanmıştır. Y merkez atomunu göstermek amacıyla oksiasitler biçimindedir. Y metal ise bu bileşik iyonik bağlıdır. (Y.. OH ) ve bazdır. Asitlik için Y'nin elektronegatifliği 'den yüksek olmalıdır. Çünkü bu durumda HOY bağı kovalent karakterlidir. 5.5 Tablo'da otoborik asit (H BO ), hipoiyodür asidi (HOI) ve metanol (CH OH) ün yapıları ve asitliği veriliyor. 5.5 TABLO Ortoborik Asit, Hipoiyodür Asiti ve Metanolun Asitlik Sabitler 99

14 ASİTLER, BAZLAR ve TUZLAR Oksiasitlerin özelliği için iki basit kural vardır : 1. Merkez atomu konumundaki Y'nin elektronegatifliği (EN) azaldıkça asitlik kuvveti de azalır. 5.5 Tablo'da örnekler gösteriliyor. HOΙ < HOBr < HCΙO. Merkez atomu Y olan bir oksiasit serisinde oksijen atomu sayısı arttıkça (y'nin oksitlenme basamağı, değerliği arttıkça) asitin kuvveti de artar. Öte yandan poliprotik asitlerin anyonlarında negatif yük ne kadar büyükse anyonun asitliği o denli zayıftır: SO < HSO < HSO 5.16 ÖRNEK Aşağıdaki bileşikleri asitlik kuvvetleri artacak şekilde sıralayınız. (a) AsH, HI, NaH ve H O; (b) H SeO, H SeO ve H O. (a) Periyodik tablodan elde edilen bilgilere göre NaH, metal hidrürlerdendir ve bu, kuvvetli bir bazdır; AsH ise NH gibi zayıf bir bazdır; çünkü As'nin elektronegatifliği oksijeninkinden düşüktür. Öte yandan halojenlerin hidrojenli bileşikleri H O'dan daha güçlü asitlerdir. Buna göre asitliğin artış sırası NaH < AsH < H O <HI şeklindedir. (b) Oksiasitlerde merkez atomunun oksitlenme basamağı (değerliği) arttıkça asitlik kuvveti de artar. Buna göre H SeO 'ün asitliği en fazladır. Asitlik artışı H O < H SeO <H SeO şeklindedir ÖRNEK Aşağıdaki çiftlerin hangisi sulu çözeltide daha asidik davranır? (a) HBr, HF, (b) PH, H S (c) HNO, HNO (d) H SO, H SiO BAZI ANYONLARIN SUDAKİ NİTELİKLERİ YANIT (a) HBr; (b) H S; (c) HNO ; (d) H SO 100

15 TUZ ÇÖZELTİLERİNİN ASİT-BAZ ÖZELLİKLERİ 5.6 TABLO Oksitlerin Asitlik ve Bazlığı Şimdi örneğin NH ve CH moleküllerini karşılaştıralım. Bu iki tür, aynı elektronik yapıdadır ve eşit elektronludur. Ancak merkez atomlarının (N ile C'nin) çekirdek yükleri farklıdır. Çünkü N'nin çekirdek yükü, C'nun kinden bir fazladır. Bu nedenle N atomu, bağlı hidrojen atomlarını C'a göre daha çok çeker. Yani N- H bağlarının polarlığı C-H bağlarından büyüktür. Buna bağlı amonyum iyonu asidik iken CH ne asit ne bazdır. NH ( aq ) H ( aq ) NH ( aq ) CH (aq) H (aq) CH (aq). = 5.6 x 10 Tepkime olmaz. Periyodik tabloda, bir periyottaki elementlerin hidrojenli bileşiklerinin özellikleri incelenince, metal hidrürlerinin bazik, metal hidrürlerinin asidik olduğu görülür. Bir periyotta kovalent bağ yapan bileşiklerde elektronegatiflik farkı arttıkça asitlik kuvveti de artar. K a 10 ASİTLİK KUVVETİ ARTAR. NaH (k) HO (s) Na (aq) H(g) OH (aq) Periyodik tabloda bir grupta yukarıdan aşağıya inildikçe elektronegatiflik azalır. HX tipindeki halojen asitlerinde, elektronegatiflik azaldıkça asitlik kuvvetinin arttığı görülür. HF'de elektronegatiflik farkı en çoktur; F atomunun çapı küçük olduğu için hidrojeni sıkıca bağlar ve bu nedenle HF zayıf bir asittir. Halojen atomu çapı arttıkça asitlik kuvveti artar; bunun için HI en kuvvetlidir. 5.6 TUZ ÇÖZELTİLERİNİN ASİT-BAZ ÖZELLİKLERİ HİDROLİZ Bir metal iyonu yada amonyum iyonu (NH ) ile bir asit kökünden oluşan bileşiklere tuz denir. Tuzlar iyonik bağlı bileşikler kategorisine girer, katı hald elektriği iletmezler, ancak erimiş halleri (sıvıları) ve sulu çözeltileri elektriği iletir. Bazı tuzların suda çözünmesiyle tuzun katyon ve anyon su molekülleriyle 101

16 ASİTLER, BAZLAR ve TUZLAR sarılır; bu sırada suyun iyon dengesi bozulmaz. Örneğin NaCl, KI, KNO gibi tuzların katyon ya da anyonları su molekülleriyle tepkimeye girer ve sudaki iyon eşitliğini bozması olayına hidroliz denir. * Hidroliz tepkimesini, tuzun yapısındaki zayıf asit ya da zayıf baz iyonu verir. * Zayıf asitlere ait iyonlar bazik hidroliz verir; yani bu iyonlar H O ile OH üretir. * NaX tuzunda Na kuvvetli bazdan (NaOH) gelmelidir ve hidroliz tepkimesi vermez; X zayıf asit iyonu (F, CN, CH COO ) ise bu iyon hidroliz verir : X (aq) H O(s) HX(aq) OH (aq) * Zayıf bazlara ait katyonlar (NH, Al, Cr ) asidik hidroliz verir; yani bu iyonlar H O ile H üretir. NH Zn ( aq ) HO( s ) NH ( g ) HO ( aq ) ( aq ) H O( s ) ZnOH ( aq ) H ( aq ) Metal iyonlarının hidroliz olma özelliği iyon yüküne ve iyon çapına bağlıdır. 5.7 Tablo'da görüldüğü gibi iyon yükünün iyon çapına oranı büyüdükçe asidik hidroliz sabiti de büyür. Buna göre pozitif yoğunluğu arttıkça iyonun H O moleküllerini parçalama gücü artmaktadır. 5.7 TABLO İyon yükü / İyon Çapı Oranları Metal İyonlarının Asidik Hidroliz Sabitleri Hidroliz hesapları, zayıf asitler ve zayıf bazlar temelinde ele alınır. Çok seyreltik çözeltiler vermediği sürece, hidroliz olan iyonların derişimi yanında su ile tepkimeye giren derişim önemsenmeyebilir. Sodyum asetat, CH COONa, tuzunun hidrolizine bakalım. Bu tuz,suda asetat, CH COO ve sodyum iyonlarını, Na, verir. Na, verir. Na iyonu hidroliz olmaz, asetik iyonu ise şöyle hidroliz olur : CH COO (aq) H O(s) CH COOH(aq) OH (aq) Bu tepkimenin bazik hidroliz sabiti, K h söyle olacaktı: [ CH COOH] [OH ] K h = [CHCOO ] Bağıntıda pay ve payda [H ] ile çarpılırsa NH NH ( aq ) NH ( aq ) H ( aq ) K K h = K elde edilir. ( aq ) HO( s ) NH ( aq ) OH ( aq ) Kb ( ) ( ) ( aq ) İki tepkime taraf tarafa toplanırsa O s H aq OH elde edilir ve bu sırada iki denge sabiti çarpılır. K a x K b = K su K a su a [NH ] [H ] = [NH ] H [NH ] [OH ] = [NH ] 10

17 ASİT ve BAZLARIN LEWİS KURAMI Genel bir sonuç olarak, bir asidin sabiti ile onun eşlenik bazının bazlık sabiti çarpımı, su iyonları çarpımına eşittir. K a x K b = K su = 1 x 10 1 Bu sonuç asidik hidrolizler için de geçerlidir. Amonyum klorür, NH Cl, tuzunun hidrolizine bakalım. Cl -,kuvvetli asitten geldiği için hidroliz olmaz; NH ise zayıf baz olan NH 'ün eşlenik asididir ve şöyle hidroliz olur : ( aq ) NH ( aq ) H ( aq ) NH Bu tepkimenin asidik hidroliz sabiti, K h şöyle olacaktır. Bağıntıda pay ve payda OH ile çarpılırsa 5.8 TABLO Tuzlar ve Nitelikleri K h = K K su b K elde [NH] [H ] = [NH ] h edilir. 5.7 ASİT ve BAZLARIN LEWİS KURAMI Br nsted - Lowry asit - baz kuramı, Arrhenius kuramının daha genişletilmiş halidir ve bu kuram nötrleşme olaylarını proton transferiyle açıklar. Ancak proton transferiyle açıklanamayan nötrleşme tepkimeleri de vardır. Örneğin triflorür ve amonyak arasındaki tepkimeye bakalım : 10

18 ASİTLER, BAZLAR ve TUZLAR BF (g) NH (g) BF NH (k) Bu tepkime, proton transferiyle açıklanamaz. Br nsted - Lowry kuramı ortay atıldığı yıl, 19'de Gilbert Lewis, kimyasal bağ temeline dayalı yeni bir asit - baz kuramı geliştirdi. Bu kuram, elektron çiftlerinin kullanımına dayanır ve şöyle der: İki madde etkileşirken, * elektron çiftini alan madde asittir; * elektron çiftini veren madde bazdır. Bu olay, elektron aktarımı biçiminde olduğu gibi; elektron çiftlerinin ortak kullanımı biçiminde de olabilir. Baz, ortaklanmamış elektron çifti taşıyan maddedir; asit ise elektron açığı (oktet açığı) olupta ona katılan maddedir. H OH H O tepkimesini ele alalım. Burada OH iyonu ortaklanmamış elektron çifti barındırır O H, H ise elektron açığı olan bir iyondur ve buna katılır. Br nsted - Lowry için asit ve baz olan maddeler, Lewis için de öyledir. Ancak bunun tersi her zaman geçerli olmaz. Yani Lewis asit ya da bazı, Br nsted - Lowry'e göre aynı şey değildir. Lewis kuramının asıl yeniliği, asit ya da bazlığı, sulu ortam dışında, üstelik proton alış verişinin yokluğunda açıklayabilmesidir. BF (g) ile NH (g) tepkimesinde NH 'deki bağ yapmamış bir elektron çiftine oktet açığı olan B'nin katılması olur. Yeni NH elektron çiftinin vericisi (baz), BF de alıcısıdır (asit). BF F BF tepkimesini ele alalım. İlk bakışta bu tepkimenin asit - baz tepkimesiyle ilgisi yok gibi gelir. Lewis tanımı açısından tepkimenin yorumu şöyledir : Tepkimede F iyonu, ortaklanmamış elektron çifti sağlayan ve bu nedenle baz olan bir iyondur. BF ise oktet açığı olan ve elektron çiftini alan maddedir; yani asittir. Benzer yorumu AlCl Cl AgCl tepkimesi için de yapabiliriz. Burada Cl, baz; AlCl ise asit konumundadır ÖRNEK Aşağıdaki tepkimelerde Lewis asidi ve Lewis bazı olan türleri belirtiniz. ( a ) CN ( b ) Zn ( aq ) HO( s ) HCN( aq ) OH ( aq ) ( aq ) NH ( aq ) Zn( NH ) ( aq ) 10

19 TAMPON ÇÖZELTİLER (a) CN iyonunun Lewis yapısı şeklindedir; bu iyon HCN'ye dönüşürken C'daki bağ yapmamış elektron çiftine bir H bağlanır. CN elektron çiftinin vericisi (Lewis bazı), H O'daki hidrojen de ona bağlanan ( Lewis asidi) durumundadır. (b) Zn de orbitaller tam doludur.1s s p 6 s p 6 d 10 şeklindedir. NH 'de ise bağ yapmamış bir elektron çifti vardır : Zn Asit ( NH ) Zn( NH ) Baz 5.8 TAMPON ÇÖZELTİLER Seyreltmekle ve az miktarda asit ya da baz eklemekle, ph'ı pratikçe değişmeyen çözeltilere tampon çözeltiler denir. Asitliği kontrol sorunu, kimyada ve dahası biyolojik süreçlerde çok önemli bir sorundur. Çünkü saf suya bir damla asit eklense ph =6 dolayını bulur. Zayıf bir asit ve tuzunu ya da zayıf bir baz ve onun tuzunu içeren çözeltiler ise az miktarda olmak üzere su, asit ya da baz eklenmesine karşı ph'ını sabit tutmak için direnirler. Zayıf bir asit olan asetik asitle, kuvvetli bir baz olan sodyum hidroksitin oluşturduğu sodyum asetat tuzunun karışımı asidik tampona örnektir. CHCOOH / CH COONa tamponunda şu iki denge vardır; CHCOOH CHCOO CHCOO HO CHCOOH OH (Zayıf asitin iyonlaşması) Ortama asit eklendiğinde CHCOO iyonları, bunu azaltmaya; baz eklendiğinde de CHCOOH, bunu yok etmeye yönelir. Kısacası ortamda H ya da OH eklenmesini ortadan kaldıracak türler vardır. Birinci dengenin denge sabiti K a = 1.8 x 10 5 ; ikincinin denge sabiti K b = K h = 5.7 x olduğu için ortamda ilk denge egemendir. Buna göre olay, zayıf asit dengesine ortak iyon etkisi gibide düşünülebilir. [ CHCOO ][H ] Ka = [ CH COOH] H ( Tuzun hidrolizi ) Dengesinde yer alan CH COO her iki dengeyi sağlayan ortak iyondur. Tuzdan gelen yanında asitten gelen çok az olduğu için [CHCOO ] [Tuz] alınabilir. O halde, tampon çözeltiler için: K ] a ya da [H ] = [ Tuz ][H = [ Asit ] [ Asit ] Ka. [ Tuz ] yazılabilir ÖRNEK 0. mol asetik asit ve 0.6 mol sodyum asetat 1 L'lik sulu çözeltide bulunuyor. (a) Bu tampon çözeltide ph kaçtır? (K a = 1.8 x 10-5) (b) Bu çözeltiye 1.6 g HCl (g) sevkediliyor. Bu durumda ph kaç olur? (c) Bu çözeltiye 0.0 mol NaOH eklense ph kaç olur? (Çözelti hacminin 1 L'de kaldığını varsayınız.) 105

20 ASİTLER, BAZLAR ve TUZLAR (a ) CHCOOH CHCOO H ( 0.6 )( x ) ( 0.0 ) 5 Ka = = 1.8 x10 ' den x = [H ] = 10 M ve ph = 5 5 bulunur. (b) 1.6 n = = 0.0mol / L 6.5 Bu kadar HCl, asetat iyonu ile bileşerek aynı derişimde CH COOH oluşturur. Buna karşılık baz, CH COO, miktarı da o kadar azalmıştır. CH COO HCl CH COOH Cl 0. 0 [ CH COOH] = = 0. M [ CH COO ] = = 0. M Bu değerler asetik asit dengesinde yerine konarak [H ] bulunur. CH COOH 0. ( 0. ) ( 0. ) x. = 1. 8 x10 5 ph = 5 log1. =. 9 CH COO H 0. (c) Bu çözeltiye NaOH eklersek, eklenen OH, ortamdaki H iyonlarıyla birleşip onun derişimini düşürecektir. Buna karşılık asetik asit, daha fazla iyonlaşıp tepkimeyi ürünler yönüne kaydırır. Eklenen NaOH, asetik asitle tepkimeye girer ve bunun sonucunda asitin mol sayısı 0.0 mol kadar azalır. Ama oluşan CH COONa'ın da ayrışmasıyla asetat iyonu derişimi 0.0 M kadar artar. 5 ' den x = [H ] = 1. x ASİT-BAZ KARIŞIMLARI TİTRASYON EĞRİLERİ x M ve Asit - baz tepkimeleri, kimyasal analizde kullanılan en önemli tepkimelerdir. Bu tepkimeler sonunda tuzlar oluşur. Asit ya da bazdan birinin tuz iyonlarının hidrolizine göre sonuç çözelti, asidik ya da bazik olabilir. Ortamın ph değişmesi de belirteç (indikatör) denen maddelerin tipik renkleriyle izlenebilir. Bir asit çözeltisine baz bir baz çözeltisine asit çözeltisinin yavaş yavaş eklenerek ph değişmesinin izlenmesine titrasyon denir. Eklenen madde hacmi ile ph değişmesini gösteren grafikler de titrasyon eğrilerini oluşturur. Bir asit - baz titrasyonunda, aynı değerlikli asit ve bazın eşit sayıda mollerinin karşılaştığı ph değerine eşdeğerlik ph'ı denir. Herhangi bir asit - baz titrasyonunda eşdeğerlik noktası ph si, o anda oluşan tuzun ph'ıdır. Kuvvetli Asit - Kuvvetli Baz Titrasyonları Kuvvetli bir asit ile kuvvetli bir asitin titrasyonunda ph = 7 noktasında nötrleşme olur. Böyle bir olayın titrasyon eğrisi 5.şekilde ve ph değişmesi de 5.9 Tabloda gösteriliyor. NaOH ve HCl çözeltilerinin eşit derişimde eşit hacimleri karıştırıldığında ph = 7 olur. 106

ASİTLER- BAZLAR. Suyun kendi kendine iyonlaşmasına Suyun Otonizasyonu - Otoprotoliz adı verilir. Suda oluşan H + sadece protondur.

ASİTLER- BAZLAR. Suyun kendi kendine iyonlaşmasına Suyun Otonizasyonu - Otoprotoliz adı verilir. Suda oluşan H + sadece protondur. ASİTLER- BAZLAR SUYUN OTONİZASYONU: Suyun kendi kendine iyonlaşmasına Suyun Otonizasyonu - Otoprotoliz adı verilir. Suda oluşan H + sadece protondur. H 2 O (S) H + (suda) + OH - (Suda) H 2 O (S) + H +

Detaylı

ÇÖZELTİLERDE DENGE (Asit-Baz)

ÇÖZELTİLERDE DENGE (Asit-Baz) ÇÖZELTİLERDE DENGE (AsitBaz) SUYUN OTOİYONİZASYONU Saf suyun elektrik akımını iletmediği bilinir, ancak çok hassas ölçü aletleriyle yapılan deneyler sonucunda suyun çok zayıf da olsa iletken olduğu tespit

Detaylı

KİM-118 TEMEL KİMYA Prof. Dr. Zeliha HAYVALI Ankara Üniversitesi Kimya Bölümü

KİM-118 TEMEL KİMYA Prof. Dr. Zeliha HAYVALI Ankara Üniversitesi Kimya Bölümü KİM-118 TEMEL KİMYA Prof. Dr. Zeliha HAYVALI Ankara Üniversitesi Kimya Bölümü Bu slaytlarda anlatılanlar sadece özet olup ayrıntılı bilgiler ve örnek çözümleri derste verilecektir. BÖLÜM 13 Asitler ve

Detaylı

Suda çözündüğünde hidrojen iyonu verebilen maddeler asit, hidroksil iyonu verebilenler baz olarak tanımlanmıştır.

Suda çözündüğünde hidrojen iyonu verebilen maddeler asit, hidroksil iyonu verebilenler baz olarak tanımlanmıştır. 7. ASİTLER VE BAZLAR Arrhenius AsitBaz Tanımı (1884) (Svante Arrhenius) Suda çözündüğünde hidrojen iyonu verebilen maddeler asit, hidroksil iyonu verebilenler baz olarak tanımlanmıştır. HCl H + + Cl NaOH

Detaylı

ÇÖZELTILERDE DENGE. Asitler ve Bazlar

ÇÖZELTILERDE DENGE. Asitler ve Bazlar ÇÖZELTILERDE DENGE Asitler ve Bazlar Zayıf Asit ve Bazlar Değişik asitler için verilen ph değerlerinin farklılık gösterdiğini görürüz. Bir önceki konuda ph değerinin [H₃O + ] ile ilgili olduğunu gördük.

Detaylı

ASİTLER VE BAZLAR ASİT VE BAZ KAVRAMLARI

ASİTLER VE BAZLAR ASİT VE BAZ KAVRAMLARI ASİTLER VE BAZLAR ASİT VE BAZ KAVRAMLARI Prof. Dr. Mustafa DEMİR M.DEMİR 0ASİT VE BAZ KAVRAMLARI Asit ve baz, değişik zamanlarda değişik şekillerde tanımlanmıştır. Bugün bu tanımların hepsi de kullanılmaktadır.

Detaylı

ASİTLER VE BAZLAR ASİT VE BAZ KAVRAMLARI M.DEMİR ASİT VE BAZ KAVRAMLARI 1

ASİTLER VE BAZLAR ASİT VE BAZ KAVRAMLARI M.DEMİR ASİT VE BAZ KAVRAMLARI 1 ASİTLER VE BAZLAR ASİT VE BAZ KAVRAMLARI M.DEMİR ASİT VE BAZ KAVRAMLARI 1 Asit ve baz, değişik zamanlarda değişik şekillerde tanımlanmıştır. Bugün bu tanımların hepsi de kullanılmaktadır. Hangi tanımın

Detaylı

KİMYA II DERS NOTLARI

KİMYA II DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi 007 KİYA II DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Asit Baz Tanımları Asit ve baz, değişik zamanlarda değişik şekillerde tanımlanmıştır.

Detaylı

5.111 Ders Özeti #21 21.1

5.111 Ders Özeti #21 21.1 5.111 Ders Özeti #21 21.1 AsitBaz Dengesi Bölüm 10 Okunsun Konular: Asit ve Bazların Sınıflandırılması, Suyun Öziyonlaşması, ph Fonksiyonları, Asit ve Baz Kuvvetleri, Zayıf Asit İçeren Dengeler. Asit ve

Detaylı

ASİT-BAZ VE ph. MÜHENDİSLİK KİMYASI DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN. Yrd. Doç. Dr. Atilla Evcin Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi 2006

ASİT-BAZ VE ph. MÜHENDİSLİK KİMYASI DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN. Yrd. Doç. Dr. Atilla Evcin Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi 2006 ASİT-BAZ VE ph MÜHENDİSLİK KİMYASI DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Asitler ve bazlar günlük yaşantımızda sıkça karşılaştığımız kavramlardan biridir.insanlar, her nekadar asetil salisilik asit ve

Detaylı

Sulu Çözeltilerde Asit - Baz Dengesi

Sulu Çözeltilerde Asit - Baz Dengesi Bu notlara Youtube dan Kimya Elbistan kanalında ilgili videolarının açıklamalar kısmında ki linkten ücretsiz bir şekilde ulaşabilirsiniz. A. Asit ve Baz Tanımları Arrhenius Asit - Baz Tanımı Arrhenius

Detaylı

Sulu Çözeltiler ve Kimyasal Denge

Sulu Çözeltiler ve Kimyasal Denge Sulu Çözeltiler ve Kimyasal Denge Sulu Çözeltiler Çözelti: iki veya daha fazla maddenin meydana getirdiği homojen karışımdır. çözücü, Kütlece fazla olan (veya çözme işlemini yapan) bileşene çözücü denir.

Detaylı

İnstagram:kimyaci_glcn_hoca H A 9.HAMLE SULU ÇÖZELTİLERDE DENGE ASİT VE BAZ DENGESİ 2.BÖLÜM. kimyaci_glcn_hoca

İnstagram:kimyaci_glcn_hoca H A 9.HAMLE SULU ÇÖZELTİLERDE DENGE ASİT VE BAZ DENGESİ 2.BÖLÜM. kimyaci_glcn_hoca 13 H A M L E D E 9.HAMLE SULU ÇÖZELTİLERDE DENGE ASİT VE BAZ DENGESİ 2.BÖLÜM ZAYIF ASİT VE ZAYIF BAZ İYONLAŞMA YÜZDESİ 0,1 M Kuvvetli Asit HBr 1. Her iki asit çözeltisinin hacimleri ve derişimleri eşit

Detaylı

[H + ] > [OH ] ortam asidiktir. [H + ]. [OH ] = 10 14 'tür. [H + ] < [OH ] ise ortam baziktir. NİTELİK Yayıncılık [H + ] = [OH ] = 10 7 M

[H + ] > [OH ] ortam asidiktir. [H + ]. [OH ] = 10 14 'tür. [H + ] < [OH ] ise ortam baziktir. NİTELİK Yayıncılık [H + ] = [OH ] = 10 7 M BÖLÜM - 3 Suyun Otoiyonizasyonu Çok hassas ölçüm aletleri ile yapılan ölçümlerde suyun mutlak bir yalıtkan olmadığı az da olsa elektriği ilettiği tespit edilmiştir. Bu durum suyun çok az iyonlaşabildiğini

Detaylı

ARRHENIUS KURAMI ASITLER VE BAZLAR

ARRHENIUS KURAMI ASITLER VE BAZLAR ARRENIUS KURAMI Arrhenius kuramına göre, sulu çözeltide iyonlaşarak hidronyum iyonu, (aq), oluşturan maddelere asit; sulu çözeltide iyonlaşarak hidroksit, - (aq), oluşturan maddelere baz adı verilir. CMU,

Detaylı

İnstagram:kimyaci_glcn_hoca H A 9.HAMLE SULU ÇÖZELTİLERDE DENGE ASİT VE BAZ DENGESİ. kimyaci_glcn_hoca

İnstagram:kimyaci_glcn_hoca H A 9.HAMLE SULU ÇÖZELTİLERDE DENGE ASİT VE BAZ DENGESİ. kimyaci_glcn_hoca 13 H A M L E D E 9.HAMLE SULU ÇÖZELTİLERDE DENGE ASİT VE BAZ DENGESİ ASİTLER VE BAZLAR 1.Arrhenius Asit-Baz Tanımı Arrhenius a göre bir madde suda iyonlarına ayrışarak çözündüğünde ortamdaki; H + iyonları

Detaylı

www.kimyahocam.com Bu tepkimede; ile CO 2 konjuge asit baz çiftidir. O ile OH konjuge asit baz çiftidir. CO 3 ÖRNEK 1 HCN (suda)

www.kimyahocam.com Bu tepkimede; ile CO 2 konjuge asit baz çiftidir. O ile OH konjuge asit baz çiftidir. CO 3 ÖRNEK 1 HCN (suda) SULU ÇÖZELT LERDE AS T VE BAZ DENGELER I AS T BAZ TANIMLARI Arrhenius Tanımı Arrhenius a göre, suda çözündüğünde iyonlaşarak H iyonu verebilen maddeler asit, H iyonu verebilen maddeler bazdır. Bu tanım

Detaylı

ASİT-BAZ DENGESİ ÖSS DE ÇIKMIŞ SORULAR

ASİT-BAZ DENGESİ ÖSS DE ÇIKMIŞ SORULAR 1. Amonyağın, NH 3, baz özelliği gösterdiğini açıklayan denklem aşağıdakilerden hangisidir? A) NH 3(gaz) NH 3(sıvı) B) N 2(gaz) + 3H 2(gaz) 2NH 3(gaz) C) 2NH 3(gaz) +5/2O 2(gaz) 2NO (gaz) + 3H 2 O (gaz)

Detaylı

Asitler, Bazlar ve Tuzlar

Asitler, Bazlar ve Tuzlar 1.Ünite Asitler, Bazlar ve Tuzlar Maddelerin Asitlik ve Bazik Özellikleri Test-1 1. I. Tatlarının ekşi olması II. Tahriş edici olması III. Ele kayganlık hissi vermesi Yukarıdaki özelliklerden hangileri

Detaylı

Araş. Gör. Can GÜNGÖREN

Araş. Gör. Can GÜNGÖREN 1 ph KAVRAMI VE HESABI Araş. Gör. Can GÜNGÖREN 2 ph ın Önemi Sulu çözeltilerde hidrojen iyonu aktivitesi çok önemli bir rol oynar. Kimyada, çözünmüş hidrojen iyonu aktivitesinin ölçüsüne ph denir. ph bir

Detaylı

Bileşikteki atomların cinsini ve oranını belirten formüldür. Kaba formül ile bileşiğin molekül ağırlığı hesaplanamaz.

Bileşikteki atomların cinsini ve oranını belirten formüldür. Kaba formül ile bileşiğin molekül ağırlığı hesaplanamaz. BİLEŞİKLER Birden fazla elementin belirli oranlarda kimyasal yollarla bir araya gelerek, kendi özelligini kaybedip oluşturdukları yeni saf maddeye bileşik denir. Bileşikteki atomların cins ve sayısını

Detaylı

Doğal Rb elementinin atom kütlesi 85,47 g/mol dür ve atom kütleleri 84,91 g/mol olan 86 Rb ile 86,92 olan 87

Doğal Rb elementinin atom kütlesi 85,47 g/mol dür ve atom kütleleri 84,91 g/mol olan 86 Rb ile 86,92 olan 87 Doğal Rb elementinin atom kütlesi 85,47 g/mol dür ve atom kütleleri 84,91 g/mol olan 86 Rb ile 86,92 olan 87 Rb izotoplarından oluşmuştur. İzotopların doğada bulunma yüzdelerini hesaplayınız. Bir bileşik

Detaylı

4. 25 o C de sulu çözeltilerin özellikleri ile ilgili olarak, 5. ph 7 olan sulu çözelti için,

4. 25 o C de sulu çözeltilerin özellikleri ile ilgili olarak, 5. ph 7 olan sulu çözelti için, 1. ( ) ( ) ( ( ) Yukarıda verilen asit baz tepkimesinde asit özellik gösteren maddeler hangileridir? A), 4. 25 o C de sulu çözeltilerin özellikleri ile ilgili olarak, I. ph poh ise OH 1x10 7 II. OH H ise

Detaylı

3. ASİTLER VE BAZLAR 3.1. GİRİŞ

3. ASİTLER VE BAZLAR 3.1. GİRİŞ 3. ASİTLER VE BAZLAR 3.1. GİRİŞ Asitler ve bazlar günlük yaşantımızda sıkça karşılaştığımız kavramlardan biridir. İnsanlar, her ne kadar asetil salisilik asit ve magnezyum hidroksit gibi kimyasal isimlerini

Detaylı

5.111 Ders Özeti #22 22.1. (suda) + OH. (suda)

5.111 Ders Özeti #22 22.1. (suda) + OH. (suda) 5.111 Ders Özeti #22 22.1 Asit/Baz Dengeleri Devamı (Bölümler 10 ve 11) Konular: Zayıf baz içeren dengeler, tuz çözeltilerinin ph sı ve tamponlar Çarşamba nın ders notlarından 2. Suda Baz NH 3 H 2 OH Bazın

Detaylı

KİMYA II DERS NOTLARI

KİMYA II DERS NOTLARI KİMYA II DERS NOTLARI Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Sulu Çözeltilerin Doğası Elektrolitler Metallerde elektronların hareketiyle elektrik yükü taşınır. Saf su Suda çözünmüş Oksijen gazı Çözeltideki moleküllerin

Detaylı

5.111 Ders Özeti #23 23.1

5.111 Ders Özeti #23 23.1 5.111 Ders Özeti #23 23.1 Asit/Baz Dengeleri (Devam) Konu: Titrasyon Cuma günü ders notlarından Asidik tampon etkisi: Zayıf asit, HA, protonlarını ortamdaki kuvvetli bazın OH iyonlarına aktarır. Zayıf

Detaylı

TAMPON ÇÖZELTİLER. Prof.Dr.Mustafa DEMİR M.DEMİR 09-TAMPON ÇÖZELTİLER 1

TAMPON ÇÖZELTİLER. Prof.Dr.Mustafa DEMİR M.DEMİR 09-TAMPON ÇÖZELTİLER 1 TAMPON ÇÖZELTİLER Prof.Dr.Mustafa DEMİR M.DEMİR 09-TAMPON ÇÖZELTİLER 1 Tampon çözeltiler Kimyada belli ph larda çözelti hazırlamak ve bunu uzun süre kullanmak çok önemlidir. Ancak bu çözeltilerin saklanması

Detaylı

ÇÖZÜNÜRLÜK (ORTAK İYON ETKİSİ ) (Çöktürme ile Ayırma)

ÇÖZÜNÜRLÜK (ORTAK İYON ETKİSİ ) (Çöktürme ile Ayırma) ÇÖZÜNÜRLÜ (ORTA İYON ETİSİ ) (Çöktürme ile Ayırma) Prof. Dr. ustafa DEİR 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA 1 ORTA İYON ETİSİ 08ORTA İYON ETİSİ07B ÇÖZÜNÜRLÜ ÇÖTÜRE İLE AYIRA ORTA İYON ETİSİ

Detaylı

Genel Kimya 101-Lab (4.Hafta) Asit Baz Teorisi Suyun İyonlaşması ve ph Asit Baz İndikatörleri Asit Baz Titrasyonu Deneysel Kısım

Genel Kimya 101-Lab (4.Hafta) Asit Baz Teorisi Suyun İyonlaşması ve ph Asit Baz İndikatörleri Asit Baz Titrasyonu Deneysel Kısım Genel Kimya 101-Lab (4.Hafta) Asit Baz Teorisi Suyun İyonlaşması ve ph Asit Baz İndikatörleri Asit Baz Titrasyonu Deneysel Kısım Asit Baz Teorisi Arrhenius Teorisi: Sulu çözeltlerine OH - iyonu bırakan

Detaylı

kimyasal değişimin sembol ve formüllerle ifade edilmesidir.

kimyasal değişimin sembol ve formüllerle ifade edilmesidir. myasal reaksiyon Bir (veya birden fazla ) madde nin etkileşim sonucu yeni madde(lere) dönüşmesi işlemidir. ziksel değişim - renk değişimi - çökelek oluşumu - gaz çıkışı - ısı değişimi imyasal denklem aktif

Detaylı

6. I. Sirke ruhu (CH 3 COOH)

6. I. Sirke ruhu (CH 3 COOH) ph ve poh Kavramları - Asit Baz İndikatörleri BÖLÜM 08 Test 04 1. Aşağıdaki maddelerin standart koşullarda ph değerleri ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? 4. mavi turnusol kağıdı kırmızı

Detaylı

PROJE TABANLI DENEY UYGULAMALARI

PROJE TABANLI DENEY UYGULAMALARI PROJE TABANLI DENEY UYGULAMALARI KONU: ASĐTLER VE BAZLAR DERS: ORTAÖĞRETĐM KĐMYA DENEYLERĐ DERS SORUMLUSU: PROF. DR. ĐNCĐ MORGĐL HAZIRLAYAN: NAZLI KIRCI 20338561 HACETTEPE ÜNĐVERSĐTESĐ ANKARA 2007 PROJE

Detaylı

PERİYODİK CETVEL

PERİYODİK CETVEL BÖLÜM4 W Periyodik cetvel, elementlerin atom numaraları esas alınarak düzenlenmiştir. Bu düzenlemede, kimyasal özellikleri benzer olan (değerlik elektron sayıları aynı) elementler aynı düşey sütunda yer

Detaylı

PERİYODİK SİSTEM VE ELEKTRON DİZİLİMLERİ#6

PERİYODİK SİSTEM VE ELEKTRON DİZİLİMLERİ#6 PERİYODİK SİSTEM VE ELEKTRON DİZİLİMLERİ#6 Periyodik sistemde yatay sıralara Düşey sütunlara.. adı verilir. 1.periyotta element, 2 ve 3. periyotlarda..element, 4 ve 5.periyotlarda.element 6 ve 7. periyotlarda

Detaylı

00213 ANALİTİK KİMYA-I SINAV VE ÇALIŞMA SORULARI

00213 ANALİTİK KİMYA-I SINAV VE ÇALIŞMA SORULARI 00213 ANALİTİK KİMYA-I SINAV VE ÇALIŞMA SORULARI A) TANIMLAR, KAVRAMLAR ve TEMEL HESAPLAMALAR: 1. Aşağıdaki kavramları birer cümle ile tanımlayınız. Analitik kimya, Sistematik analiz, ph, Tesir değerliği,

Detaylı

Test-1. Asitler, Bazlar ve Tuzlar. 1. I. Deterjanlı su. 4. H 2 SO 4 ve HNO 3 ile ilgili; I. Akü yapımı. II. Sirkeli su. II. Yapay gübre üretimi

Test-1. Asitler, Bazlar ve Tuzlar. 1. I. Deterjanlı su. 4. H 2 SO 4 ve HNO 3 ile ilgili; I. Akü yapımı. II. Sirkeli su. II. Yapay gübre üretimi Kimya BÖLÜM-8 Test-1 1. I. Deterjanlı su II. Sirkeli su III. Amonyak çözeltisi Yukarıda verilen maddelerden hangilerine turnusol boyası damlatıldığında mavi renk alır? 4. H 2 SO 4 ve HNO 3 ile ilgili;

Detaylı

2+ 2- Mg SO 4. (NH 4 ) 2 SO 4 (amonyum sülfat) bileşiğini katyon ve anyonlara ayıralım.

2+ 2- Mg SO 4. (NH 4 ) 2 SO 4 (amonyum sülfat) bileşiğini katyon ve anyonlara ayıralım. KONU: Kimyasal Tepkimeler Dersin Adı Dersin Konusu İYONİK BİLEŞİKLERİN FORMÜLLERİNİN YAZILMASI İyonik bağlı bileşiklerin formüllerini yazmak için atomların yüklerini bilmek gerekir. Bunu da daha önceki

Detaylı

İÇERİK. Suyun Doğası Sulu Çözeltilerin Doğası

İÇERİK. Suyun Doğası Sulu Çözeltilerin Doğası İÇERİK Suyun Doğası Sulu Çözeltilerin Doğası Su içinde İyonik Bileşikler Su içinde Kovalent Bileşikler Çökelme Tepkimesi Asit-Baz Tepkimeleri (Nötürleşme) Yükseltgenme-İndirgenme Tepkimeleri Önemli Tip

Detaylı

ASİTLER, BAZLAR ve TUZLAR

ASİTLER, BAZLAR ve TUZLAR ASİTLER, BAZLAR ve TUZLAR 1. ASİTLER Sulu çözeltilerine Hidrojen İyonu veren maddelere asit denir. Ör 1 HCl : Hidroklorik asit HCl H + + Cl - Ör 2 H 2 SO 4 : Sülfürik asit H 2 SO 4 2H + + SO 4-2 Ör 3 Nitrik

Detaylı

Kuvvetli Asit ve Kuvvetli Baz Titrasyonları

Kuvvetli Asit ve Kuvvetli Baz Titrasyonları Kuvvetli Asit ve Kuvvetli Baz Titrasyonları Prof. Dr. Mustafa DEMİR http://web.adu.edu.tr/akademik/mdemir/ M.DEMİR(ADU) 2009-06-KUVVETLİ ASİT VE BAZ TİTRASYONLARI 1 Sulu çözeltilerde [H 3 O ] kaynağı 1)

Detaylı

ASİT VE BAZ TEPKİMELERİ

ASİT VE BAZ TEPKİMELERİ ASİT VE BAZ TEPKİMELERİ METAL AKTİF METAL YARISOY METAL SOY METAL AMFOTER METAL 1A (Li, Na, K) Cu (Bakır) Au (Altın) Zn Cr 2A (Mg, Ca) Hg (Civa) Pt (Platin) Al Pb Ag (Gümüş) Sn 1- ASİT + AKTİF METAL TUZ

Detaylı

SULU ÇÖZELTİLERDE DENGE

SULU ÇÖZELTİLERDE DENGE İMYASAL DENGE SULU ÇÖZELTİLERDE DENGE Prof. Dr. Mustafa DEMİR M.DEMİR 06-İMYASAL DENGE 1 SULU ÇÖZELTİLERDE DENGE Bileşikler suda, özelliklerine göre az veya çok oranda ayrışarak iyonlaşırlar. İyon içeren

Detaylı

İÇİNDEKİLER TEMEL KAVRAMLAR - 2. 1. Atomlar, Moleküller, İyonlar...36. 1.2. Atomlar...36. 1.2. Moleküller...37. 1.3. İyonlar...37

İÇİNDEKİLER TEMEL KAVRAMLAR - 2. 1. Atomlar, Moleküller, İyonlar...36. 1.2. Atomlar...36. 1.2. Moleküller...37. 1.3. İyonlar...37 vi TEMEL KAVRAMLAR - 2 1. Atomlar, Moleküller, İyonlar...36 1.2. Atomlar...36 1.2. Moleküller...37 1.3. İyonlar...37 2. Kimyasal Türlerin Adlandırılması...38 2.1. İyonların Adlandırılması...38 2.2. İyonik

Detaylı

PERİYODİK CETVEL Mendeleev Henry Moseley Glenn Seaborg

PERİYODİK CETVEL Mendeleev Henry Moseley Glenn Seaborg PERİYODİK CETVEL Periyodik cetvel elementleri sınıflandırmak için hazırlanmıştır. İlkperiyodik cetvel Mendeleev tarafından yapılmıştır. Mendeleev elementleri artan kütle numaralarına göre sıralamış ve

Detaylı

PERİYODİK CETVEL-ÖSS DE ÇIKMIŞ SORULAR

PERİYODİK CETVEL-ÖSS DE ÇIKMIŞ SORULAR PERİODİK CETVEL-ÖSS DE ÇIKMIŞ SORULAR 1. Bir elementin periyodik cetveldeki yeri aşağıdakilerden hangisi ile belirlenir? A) Atom ağırlığı B) Değerliği C) Atom numarası D) Kimyasal özellikleri E) Fiziksel

Detaylı

ASİTLER-BAZLAR VE TUZLAR SU ARITIMI. Hazırlayan: Arif Özgür ÜLGER

ASİTLER-BAZLAR VE TUZLAR SU ARITIMI. Hazırlayan: Arif Özgür ÜLGER ASİTLER-BAZLAR VE TUZLAR SU ARITIMI Hazırlayan: Arif Özgür ÜLGER ASİTLER Sulu çözeltilerinde Hidrojen İyonu maddelere asit denir. veren HCI H + + CI CH 3 COOH CH 3 COO + H + ASİTLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ

Detaylı

Her madde atomlardan oluşur

Her madde atomlardan oluşur 2 Yaşamın kimyası Figure 2.1 Helyum Atomu Çekirdek Her madde atomlardan oluşur 2.1 Atom yapısı - madde özelliği Elektron göz ardı edilebilir kütle; eksi yük Çekirdek: Protonlar kütlesi var; artı yük Nötronlar

Detaylı

ÜNİTE 11. Asitler ve Bazlar. Amaçlar. İçindekiler. Öneriler

ÜNİTE 11. Asitler ve Bazlar. Amaçlar. İçindekiler. Öneriler ÜNİTE 11 Asitler ve Bazlar Amaçlar Bu üniteyi çalıştıktan sonra, Asit ve baz kavramlarını bilecek, Zayıf asit, zayıf baz, kuvvetli asit, kuvvetli baz kavramlarını tanıyacak, Titrasyon ve ph kavramlarını

Detaylı

ÇÖZÜNÜRLÜĞE ETKİ EDEN FAKTÖRLER

ÇÖZÜNÜRLÜĞE ETKİ EDEN FAKTÖRLER ÇÖZÜNÜRLÜĞE ETKİ EDEN FAKTÖRLER 1- SICAKLIK 2- ORTAK İYON ETKİSİ 3- ÇÖZÜCÜ ÇÖZÜNEN CİNSİ 4- BASINCIN ETKİSİ 1- SICAKLIK ETKİSİ Sıcaklık etkisi Le Chatelier prensibine bağlı olarak yorumlanır. ENDOTERMİK

Detaylı

Serüveni 3. ÜNİTE KİMYASAL TÜRLER ARASI ETKİLEŞİM GÜÇLÜ ETKİLEŞİM. o İYONİK BAĞ o KOVALENT BAĞ o METALİK BAĞ

Serüveni 3. ÜNİTE KİMYASAL TÜRLER ARASI ETKİLEŞİM GÜÇLÜ ETKİLEŞİM. o İYONİK BAĞ o KOVALENT BAĞ o METALİK BAĞ Serüveni 3. ÜNİTE KİMYASAL TÜRLER ARASI ETKİLEŞİM GÜÇLÜ ETKİLEŞİM o İYONİK BAĞ o KOVALENT BAĞ o METALİK BAĞ KİMYASAL TÜR 1. İYONİK BAĞ - - Ametal.- Kök Kök Kök (+) ve (-) yüklü iyonların çekim kuvvetidir..halde

Detaylı

ÖĞRENME ALANI : MADDE VE DEĞĐŞĐM ÜNĐTE 3 : MADDENĐN YAPISI VE ÖZELLĐKLERĐ

ÖĞRENME ALANI : MADDE VE DEĞĐŞĐM ÜNĐTE 3 : MADDENĐN YAPISI VE ÖZELLĐKLERĐ ÖĞRENME ALANI : MADDE VE DEĞĐŞĐM ÜNĐTE 3 : MADDENĐN YAPISI VE ÖZELLĐKLERĐ C- BĐLEŞĐKLER VE BĐLEŞĐK FORMÜLLERĐ (4 SAAT) 1- Bileşikler 2- Đyonik Yapılı Bileşik Formüllerinin Yazılması 3- Đyonlar ve Değerlikleri

Detaylı

TAMPONLAR-pH ve pk HESAPLAMALARI

TAMPONLAR-pH ve pk HESAPLAMALARI Genel tanımlamalar TAMPONLAR-pH ve pk HESAPLAMALARI YRD. DOÇ.DR SEDAT MOTOR Tamponlarla ilgili açıklamalara geçmeden önce asit, baz, ph ve pk kavramlarını hatırlayalım. Suda çözündügü zaman (H + ) iyonu

Detaylı

GENEL KİMYA. 4. Konu: Kimyasal türler, Kimyasal türler arasındaki etkileşimler, Kimyasal Bağlar

GENEL KİMYA. 4. Konu: Kimyasal türler, Kimyasal türler arasındaki etkileşimler, Kimyasal Bağlar GENEL KİMYA 4. Konu: Kimyasal türler, Kimyasal türler arasındaki etkileşimler, Kimyasal Bağlar Kimyasal Türler Doğada bulunan bütün maddeler tanecikli yapıdadır. Maddenin özelliğini gösteren küçük yapı

Detaylı

Hidroklorik asit ve sodyum hidroksitin reaksiyonundan yemek tuzu ve su meydana gelir. Bu kimyasal olayın denklemi

Hidroklorik asit ve sodyum hidroksitin reaksiyonundan yemek tuzu ve su meydana gelir. Bu kimyasal olayın denklemi KİMYASAL DENKLEMLER İki ya da daha fazla maddenin birbirleri ile etkileşerek kendi özelliklerini kaybedip yeni özelliklerde bir takım ürünler meydana getirmesine kimyasal olay, bunların formüllerle gösterilmesine

Detaylı

DENEY 4. ASİT BAZ TİTRASYONLARI (indikatörlü, potansiyometrik)

DENEY 4. ASİT BAZ TİTRASYONLARI (indikatörlü, potansiyometrik) DENEY 4 ASİT BAZ TİTRASYONLARI (indikatörlü, potansiyometrik) AMAÇ: Asit baz titrasyon işlemini öğrenmek ve asit-baz titrasyonu ile derişimi bilinmeyen bir asit ve/veya bir baz çözeltisinin derişimini

Detaylı

5) Çözünürlük(Xg/100gsu)

5) Çözünürlük(Xg/100gsu) 1) I. Havanın sıvılaştırılması II. abrika bacasından çıkan SO 3 gazının H 2 O ile birleşmesi III. Na metalinin suda çözünmesi Yukardaki olaylardan hangilerinde kimyasal değişme gerçekleşir? 4) Kütle 1

Detaylı

ASĐTLER ve BAZLAR. Yrd.Doç.Dr. İbrahim İsmet ÖZTÜRK

ASĐTLER ve BAZLAR. Yrd.Doç.Dr. İbrahim İsmet ÖZTÜRK ASĐTLER ve BAZLAR Yrd.Doç.Dr. İbrahim İsmet ÖZTÜRK Asit-Baz Kimyası Asit-baz kavramı, farklı tanımlarla sürekli kapsamı genişletilen ender kavramlardan biridir. Đlk zamanlarda, tadı ekşi olan maddeler

Detaylı

İLK ANYONLAR , PO 4. Cl -, SO 4 , CO 3 , NO 3

İLK ANYONLAR , PO 4. Cl -, SO 4 , CO 3 , NO 3 İLK ANYONLAR Cl -, SO -, CO -, PO -, NO - İLK ANYONLAR Anyonlar negatif yüklü iyonlardır. Kalitatif analitik kimya analizlerine ilk anyonlar olarak adlandırılan Cl -, SO -, CO -, PO -, NO - analizi ile

Detaylı

BÖLÜM. Asitler Bazlar ve Tuzlar. Asitler ve Bazları Tanıyalım Test Asitler ve Bazları Tanıyalım Test

BÖLÜM. Asitler Bazlar ve Tuzlar. Asitler ve Bazları Tanıyalım Test Asitler ve Bazları Tanıyalım Test BÖLÜM 5 Asitler Bazlar ve Tuzlar Asitler ve Bazları Tanıyalım Test - 1... 2 Asitler ve Bazları Tanıyalım Test - 2... 2 Asitler ve Bazları Tanıyalım Test - 3... 2 Asitlerin / Bazların Tepkimeleri Test -

Detaylı

Üçüncü Tek Saatlik Sınav 5.111

Üçüncü Tek Saatlik Sınav 5.111 Sayfa 1 /10 Üçüncü Tek Saatlik Sınav 5.111 İsminizi aşağıya yazınız. Sınavda kitaplarınız kapalı olacaktır. 6 problemi de çözmelisiniz. Bir problemin bütün şıklarını baştan sona dikkatli bir şekilde okuyunuz.

Detaylı

İnstagram:kimyaci_gln_hoca MODERN ATOM TEORİSİ-2.

İnstagram:kimyaci_gln_hoca MODERN ATOM TEORİSİ-2. MODERN ATOM TEORİSİ-2 ATOM YARIÇAPI PERİYODİK ÖZELLİK DEĞİŞİMİ Kovalent Yarıçap: Tek bir kovalent bağla bağlanmış eşdeğer iki atomun çekirdekleri arasındaki uzaklığın yarısına kovalent yarıçap denir.(şekil1)

Detaylı

Kimya Mühendisliği Bölümü, 2014/2015 Öğretim Yılı, Bahar Yarıyılı 0102-Genel Kimya-II Dersi, Dönem Sonu Sınavı

Kimya Mühendisliği Bölümü, 2014/2015 Öğretim Yılı, Bahar Yarıyılı 0102-Genel Kimya-II Dersi, Dönem Sonu Sınavı Kimya Mühendisliği Bölümü, 2014/2015 Öğretim Yılı, Bahar Yarıyılı 0102-Genel Kimya-II Dersi, Dönem Sonu Sınavı 20.05.2015 Soru (puan) 1 (20 ) 2 (20 ) 3 (20 ) 4 (25) 5 (20 ) 6 (20 ) Toplam Alınan Puan Not:

Detaylı

GENEL KİMYA. 4. Konu: Kimyasal türler, Kimyasal türler arasındaki etkileşimler, Kimyasal Bağlar

GENEL KİMYA. 4. Konu: Kimyasal türler, Kimyasal türler arasındaki etkileşimler, Kimyasal Bağlar GENEL KİMYA 4. Konu: Kimyasal türler, Kimyasal türler arasındaki etkileşimler, Kimyasal Bağlar Kimyasal Türler Doğada bulunan bütün maddeler tanecikli yapıdadır. Maddenin özelliğini gösteren küçük yapı

Detaylı

30.3.2015 + + + + + H H O. Cl H H O. Cl H

30.3.2015 + + + + + H H O. Cl H H O. Cl H 1 Cl O O Cl Cl O O Cl 2 3 4 5 6 7 Moleküler Orbital Kuramı ile Asit ve Bazlık Kuvveti NO 3 2 O NO 3 3 O asit baz = tuz su Kuvvetli asitlerin eşlenik bazları zayıftır. Zayıf asitlerin eşlenik bazları kuvvetlidir.

Detaylı

GENEL KİMYA. 5. Konu: Kimyasal Bileşiklerin Formülleri, Yazılması ve Adlandırılması

GENEL KİMYA. 5. Konu: Kimyasal Bileşiklerin Formülleri, Yazılması ve Adlandırılması GENEL KİMYA 5. Konu: Kimyasal Bileşiklerin Formülleri, Yazılması ve Adlandırılması Kimyasal Bileşik Çeşitleri En az iki farklı elementin kimyasal özelliklerini kaybederek belirli kütle oranlarında birleşmesiyle

Detaylı

Bir maddenin başka bir madde içerisinde homojen olarak dağılmasına ÇÖZÜNME denir. Çözelti=Çözücü+Çözünen

Bir maddenin başka bir madde içerisinde homojen olarak dağılmasına ÇÖZÜNME denir. Çözelti=Çözücü+Çözünen ÇÖZÜCÜ VE ÇÖZÜNEN ETKİLEŞİMLERİ: Çözünme olayı ve Çözelti Oluşumu: Bir maddenin başka bir madde içerisinde homojen olarak dağılmasına ÇÖZÜNME denir. Çözelti=Çözücü+Çözünen Çözünme İyonik Çözünme Moleküler

Detaylı

Serüveni PERİYODİK ÖZELLİKLER DEĞİŞİMİ

Serüveni PERİYODİK ÖZELLİKLER DEĞİŞİMİ Serüveni PERİYODİK ÖZELLİKLER DEĞİŞİMİ PERİYODİK ÖZELLİKLERİN DEĞİŞİMİ ATOM YARIÇAPI Çekirdeğin merkezi ile en dış kabukta bulunan elektronlar arasındaki uzaklık olarak tanımlanır. Periyodik tabloda aynı

Detaylı

Çözünürlük kuralları

Çözünürlük kuralları Çözünürlük kuralları Bütün amonyum, bileşikleri suda çok çözünürler. Alkali metal (Grup IA) bileşikleri suda çok çözünürler. Klorür (Cl ), bromür (Br ) ve iyodür (I ) bileşikleri suda çok çözünürler, ancak

Detaylı

12-B. 31. I. 4p II. 5d III. 6s

12-B. 31. I. 4p II. 5d III. 6s -B.. 4p. 5d. 6s Baş kuantum sayısı n, açısal kuantum sayısı olmak üzere yukarıda verilen orbitallerin enerjilerinin karşılaştırılması hangisinde doğru verilmiştir? A) == B) >> C) >> D) >> E) >> ÖLÇME,

Detaylı

7-2. Aşağıdakileri kısaca tanımlayınız veya açıklayınız. a) Amfiprotik çözücü b) Farklandırıcı çözücü c) Seviyeleme çözücüsü d) Kütle etkisi

7-2. Aşağıdakileri kısaca tanımlayınız veya açıklayınız. a) Amfiprotik çözücü b) Farklandırıcı çözücü c) Seviyeleme çözücüsü d) Kütle etkisi SKOOG 7-1. Aşağıdakileri kısaca tanımlayınız veya açıklayınız. a) Zayıf elektrolit b) Bronsted-Lowry asidi c) Bronsted-Lowry asidinin konjuge bazı d) Bronsted-Lowry tanımına dayanarak nötralleşme e) Amfiprotik

Detaylı

Fiziksel özellikleri her yerde aynı olan (homojen) karışımlara çözelti denir. Bir çözeltiyi oluşturan her bir maddeye çözeltinin bileşenleri denir.

Fiziksel özellikleri her yerde aynı olan (homojen) karışımlara çözelti denir. Bir çözeltiyi oluşturan her bir maddeye çözeltinin bileşenleri denir. GENEL KİMYA 1 LABORATUARI ÇALIŞMA NOTLARI DENEY: 8 ÇÖZELTİLER Dr. Bahadır KESKİN, 2011 @ YTÜ Fiziksel özellikleri her yerde aynı olan (homojen) karışımlara çözelti denir. Bir çözeltiyi oluşturan her bir

Detaylı

PERİYODİK ÖZELLİKLER 1.ATOMLARIN BÜYÜKLÜĞÜ VE ATOM YARIÇAPI: Kovalent yarıçap: Van der Waals yarıçapı: İyon yarıçapı:

PERİYODİK ÖZELLİKLER 1.ATOMLARIN BÜYÜKLÜĞÜ VE ATOM YARIÇAPI: Kovalent yarıçap: Van der Waals yarıçapı: İyon yarıçapı: PERİYODİK ÖZELLİKLER 1.ATOMLARIN BÜYÜKLÜĞÜ VE ATOM YARIÇAPI: Elementlerin fiziksel ( erime ve kaynama noktaları, yoğunluk, iletkenlik vb.) ve kimyasal özellikleri ( elektron alma ve verme ) atom yarıçaplarıyla

Detaylı

HACETTEPE ÜNĐVERSĐTESĐ EĞĐTĐM FAKÜLTESĐ ÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞTĐRME

HACETTEPE ÜNĐVERSĐTESĐ EĞĐTĐM FAKÜLTESĐ ÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞTĐRME HACETTEPE ÜNĐVERSĐTESĐ EĞĐTĐM FAKÜLTESĐ KĐMYA ÖĞRETMENLĐĞĐ ÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞTĐRME 8. SINIF FEN VE TEKNOLOJĐ DERSĐ 3. ÜNĐTE: MADDENĐN YAPISI VE ÖZELLĐKLERĐ KONU: BAZLAR ÇALIŞMA YAPRAĞI

Detaylı

Örnek : 3- Bileşiklerin Özellikleri :

Örnek : 3- Bileşiklerin Özellikleri : Bileşikler : Günümüzde bilinen 117 element olmasına rağmen (92 tanesi doğada bulunur) bu elementler farklı sayıda ve şekilde birleşerek ve etkileşerek farklı kimyasal özelliklere sahip milyonlarca yani

Detaylı

KONU 16 Asit-Baz Dengesi

KONU 16 Asit-Baz Dengesi KONU 16 Asit-Baz Dengesi Hedefler ve Anahtar Becerileri Öğrenme: Hidratlı protonun doğasını gösterildiği şekilde kavramak H + (aq) or H 3 O + (aq) Arrhenius asit ve bazlarını tanımlamak ve tespit etmek.

Detaylı

ASİTLER-BAZLAR VE TUZLAR. Hazırlayan: Arif Özgür ÜLGER Muğla-2016

ASİTLER-BAZLAR VE TUZLAR. Hazırlayan: Arif Özgür ÜLGER Muğla-2016 ASİTLER-BAZLAR VE TUZLAR Hazırlayan: Arif Özgür ÜLGER Muğla-2016 ASİTLER Sulu çözeltilerinde Hidrojen İyonu maddelere asit denir. veren HCI H + + CI CH 3 COOH CH 3 COO + H + ASİTLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ

Detaylı

Asitler ve Bazlar ÜNİTE. Amaçlar. İçindekiler. Yazar Doç.Dr. Ayşe Eren PÜTÜN

Asitler ve Bazlar ÜNİTE. Amaçlar. İçindekiler. Yazar Doç.Dr. Ayşe Eren PÜTÜN Asitler ve Bazlar Yazar Doç.Dr. Ayşe Eren PÜTÜN ÜNİTE 13 Amaçlar Bu üniteyi çalıştıktan sonra; asit-baz kavramlarını ve aralarındaki farkı, suyun kendi kendine iyonlaşma olayını ve iyonlaşma sabitini,

Detaylı

ASİTLERİN VE BAZLARIN TEPKİMELERİ

ASİTLERİN VE BAZLARIN TEPKİMELERİ 2. BÖLÜM ASİTLERİN VE BAZLARIN TEPKİMELERİ Asitler ve bazlar kimyasal özellikleri ve tepkimeleri bakımından çok önemli maddeler olup oldukça sık kullanılırlar. Bu bölümde asitler ve bazlar arasındaki tepkimeleri;

Detaylı

ARES 1-ASİTLER. MADDENĠN YAPISI VE ÖZELLĠKLERĠ 4-ASĠTLER ve BAZLAR 8.SINIF FEN BĠLĠMLERĠ

ARES 1-ASİTLER. MADDENĠN YAPISI VE ÖZELLĠKLERĠ 4-ASĠTLER ve BAZLAR 8.SINIF FEN BĠLĠMLERĠ ARES EĞĠTĠM [Metni yazın] MADDENĠN YAPISI VE ÖZELLĠKLERĠ 4-ASĠTLER ve BAZLAR 8.SINIF FEN BĠLĠMLERĠ 1-ASİTLER Suda çözündüklerinde ortama H + iyonu verebilen bileşiklere asit denir. ASİTLERİN ÖZELLİKLERİ

Detaylı

Bölüm 5 Çalışma Soruları

Bölüm 5 Çalışma Soruları Bölüm 5 Çalışma Soruları 5.1) Metanol, CH 3 OH, ve hidrojen siyanür, HCN, bileşiklerinin her ikisi de moleküler bileşik olmasına rağmen metanol elektrik akımını iletmezken, hidrojen siyanür iletir. Neden?

Detaylı

BİLEŞİKLER VE FORMÜLLERİ

BİLEŞİKLER VE FORMÜLLERİ BİLEŞİKLER VE FORMÜLLERİ Bileşikler : Günümüzde bilinen 117 element olmasına rağmen (92 tanesi doğada bulunur). Bu elementler farklı sayıda ve şekilde birleşerek ve etkileşerek farklı kimyasal özelliklere

Detaylı

BAZ KARIŞIMLARININ VOLUMETRİK ANALİZİ

BAZ KARIŞIMLARININ VOLUMETRİK ANALİZİ BAZ KARIŞIMLARININ VOLUMETRİK ANALİZİ NaOH-Na2CO3 Tayini Alkali ve toprak alkali metallerin hidroksitleri kuvvetli nem çekici özelliğe sahiptirler. Bu nedenle katı haldeki bu hidroksitlerin dış yüzeyleri

Detaylı

ASİT BAZ TİTRASYONU TEORİ

ASİT BAZ TİTRASYONU TEORİ ASİT BAZ TİTRASYONU AMAÇ Bu deneyde öğrenciler asit-baz titrasyonu ve standart çözelti hazırlamayı öğreneceklerdir. Ayrıca aspirin tableti içindeki asetil salisilik asit yüzdesini ve aspirin çözeltisinin

Detaylı

Suda HCl. + - Suda 3H + + (PO ) Suda HNO 3. Suda 2H + + (CO ) H CO 2 3. Suda H PO. (Nitrik asit) SO (Sülfürik asit) (Karbonik asit) H CO H O.

Suda HCl. + - Suda 3H + + (PO ) Suda HNO 3. Suda 2H + + (CO ) H CO 2 3. Suda H PO. (Nitrik asit) SO (Sülfürik asit) (Karbonik asit) H CO H O. Asitler çözündüklerinde ortama H iyonu verebilen bileşiklere asit denir. Bazı Önemli Asitler HCl : Hidroklorik asit H SO : Sülfürik asit Asitler metal kaplarda saklanamazlar. Çünkü metallerle tepkimeye

Detaylı

KİMYASAL BAĞ *Atomları bir arada tutan kuvvete kimyasal bağ denir.

KİMYASAL BAĞ *Atomları bir arada tutan kuvvete kimyasal bağ denir. KİMYASAL BAĞ *Atomları bir arada tutan kuvvete kimyasal bağ denir. *Atomlar birleştiği zaman elektron dağılımındaki değişimlerin sonucunda kimyasal bağları meydana getirirler. *Kimyasal bağ oluşurken dışarıya

Detaylı

HACETTEPE ÜNĐVERSĐTESĐ KĐMYA EĞĐTĐMĐ ANABĐLĐM DALI ÖĞRETĐM TEKNĐKLERĐ VE MATERYAL GELĐŞTĐRME ASĐTLER VE BAZLAR KONU ANLATIMI ÇALIŞMA YAPRAĞI

HACETTEPE ÜNĐVERSĐTESĐ KĐMYA EĞĐTĐMĐ ANABĐLĐM DALI ÖĞRETĐM TEKNĐKLERĐ VE MATERYAL GELĐŞTĐRME ASĐTLER VE BAZLAR KONU ANLATIMI ÇALIŞMA YAPRAĞI Asit ve Bazların Tanımı HACETTEPE ÜNĐVERSĐTESĐ KĐMYA EĞĐTĐMĐ ANABĐLĐM DALI ÖĞRETĐM TEKNĐKLERĐ VE MATERYAL GELĐŞTĐRME ASĐTLER VE BAZLAR KONU ANLATIMI ÇALIŞMA YAPRAĞI Hazırlayan: Beyza Ceren ÜNCÜ Asitler

Detaylı

DENEY 8 POLİPROTİK ASİTLER: ph TİTRASYON EĞRİLERİ KULLANILARAK pka DEĞERLERİNİN BELİRLENMESİ

DENEY 8 POLİPROTİK ASİTLER: ph TİTRASYON EĞRİLERİ KULLANILARAK pka DEĞERLERİNİN BELİRLENMESİ DENEY 8 POLİPROTİK ASİTLER: ph TİTRASYON EĞRİLERİ KULLANILARAK pka DEĞERLERİNİN BELİRLENMESİ 8.1. AMAÇ Bir asidin titrasyonunu yapmak. Poliprotik bir asidin gücünü belirlemek. Bir asidin pka değerlerini

Detaylı

DENEY 4 KUVVETLİ ASİT İLE KUVVETLİ BAZ TİTRASYONU

DENEY 4 KUVVETLİ ASİT İLE KUVVETLİ BAZ TİTRASYONU DENEY 4 KUVVETLİ ASİT İLE KUVVETLİ BAZ TİTRASYONU 4.1. AMAÇ Asit ve baz çözeltilerinin hazırlanması, nötralleşme tepkimelerinin yapılışlarının öğrenilmesi. 4.2.TEORİ Asit ve baz kavramı günlük hayatta

Detaylı

Burada a, b, c ve d katsayılar olup genelde birer tamsayıdır. Benzer şekilde 25 o C de hidrojen ve oksijen gazlarından suyun oluşumu; H 2 O (s)

Burada a, b, c ve d katsayılar olup genelde birer tamsayıdır. Benzer şekilde 25 o C de hidrojen ve oksijen gazlarından suyun oluşumu; H 2 O (s) 1 Kimyasal Tepkimeler Kimyasal olaylar elementlerin birbirleriyle etkileşip elektron alışverişi yapmaları sonucu oluşan olaylardır. Bu olaylar neticesinde bir bileşikteki atomların sayısı, dizilişi, bağ

Detaylı

1. 250 ml 0,20 M CuSO 4 (aq) çözeltisi hazırlamak için gerekli olan CuSO 4.5H 2 O kütlesini bulunuz. Bu çözeltiden 100 ml 0,10 M CuSO 4 (aq) çözeltisini nasıl hazırlarsınız?( Cu: 63,5; S:32; O:16; H:1)

Detaylı

SULU DENGELERE KATILMA (İLAVE) DURUMLARI *BİR TAMPON ÇÖZELTİNİN NASIL FONKSİYON GÖSTERDİĞİNİ AÇIKLAMAK

SULU DENGELERE KATILMA (İLAVE) DURUMLARI *BİR TAMPON ÇÖZELTİNİN NASIL FONKSİYON GÖSTERDİĞİNİ AÇIKLAMAK KONUNUN AMACI VE ANAHTAR KAVRAMLAR *ORTAK İYON ETKİSİNİ TANIMLAMAK SULU DENGELERE KATILMA (İLAVE) DURUMLARI *BİR TAMPON ÇÖZELTİNİN NASIL FONKSİYON GÖSTERDİĞİNİ AÇIKLAMAK *TAMPON ÇÖZELTİNİN PH INI HESAPLAMAK

Detaylı

Aşağıda verilen özet bilginin ayrıntısını, ders kitabı. olarak önerilen, Erdik ve Sarıkaya nın Temel. Üniversitesi Kimyası" Kitabı ndan okuyunuz.

Aşağıda verilen özet bilginin ayrıntısını, ders kitabı. olarak önerilen, Erdik ve Sarıkaya nın Temel. Üniversitesi Kimyası Kitabı ndan okuyunuz. KİMYASAL BAĞLAR Aşağıda verilen özet bilginin ayrıntısını, ders kitabı olarak önerilen, Erdik ve Sarıkaya nın Temel Üniversitesi Kimyası" Kitabı ndan okuyunuz. KİMYASAL BAĞLAR İki atom veya atom grubu

Detaylı

TAMPON ÇÖZELTİLER-2. Prof.Dr.Mustafa DEMİR M.DEMİR(ADU) 12-TAMPON ÇÖZELTİLER-2 1

TAMPON ÇÖZELTİLER-2. Prof.Dr.Mustafa DEMİR M.DEMİR(ADU) 12-TAMPON ÇÖZELTİLER-2 1 TAMPON ÇÖZELTİLER-2 Prof.Dr.Mustafa DEMİR M.DEMİR(ADU) 12-TAMPON ÇÖZELTİLER-2 1 Tampon çözelti Tampon çözelti: Konjuge asit-baz çiftinin bulunduğu ve ph değişmelerine karşı direnç gösteren çözeltilere

Detaylı

İYON TEPKİMELERİ. Prof. Dr. Mustafa DEMİR. (Kimyasal tepkimelerin eşitlenmesi) 03-İYON TEPKİMELERİ-KİMYASAL TEPKİMELERİN EŞİTLENMESİ 1 M.

İYON TEPKİMELERİ. Prof. Dr. Mustafa DEMİR. (Kimyasal tepkimelerin eşitlenmesi) 03-İYON TEPKİMELERİ-KİMYASAL TEPKİMELERİN EŞİTLENMESİ 1 M. İYN TEPKİMELERİ (Kimyasal tepkimelerin eşitlenmesi) Prof. Dr. Mustafa DEMİR 0İYN TEPKİMELERİKİMYASAL TEPKİMELERİN EŞİTLENMESİ 1 Bir kimyasal madde ısı, elektrik veya çözücü gibi çeşitli fiziksel veya kimyasal

Detaylı

DENEY 6. CH 3 COO - + Na + + H 2 O ve

DENEY 6. CH 3 COO - + Na + + H 2 O ve DENEY 6 İLETKENLİK TİTRASYONU İLE KUVVETLİ VE ZAYIF ASİTLERİN ANALİZİ Deneyin Yapılışı: Deney için sırasıyla,5 N HCl;,1 N Asetik asit ve ikisinin de bilinmeyen miktarlarda bulunduğu karışımı,1 N NaOH ile

Detaylı

MOL KAVRAMI I. ÖRNEK 2

MOL KAVRAMI I.  ÖRNEK 2 MOL KAVRAMI I Maddelerin taneciklerden oluştuğunu biliyoruz. Bu taneciklere atom, molekül ya da iyon denir. Atom : Kimyasal yöntemlerle daha basit taneciklere ayrılmayan ve elementlerin yapıtaşı olan taneciklere

Detaylı

DENEY 5. ASİDİK VE BAZİK ÇÖZELTİLER ph Skalası ve ph Ölçümleri

DENEY 5. ASİDİK VE BAZİK ÇÖZELTİLER ph Skalası ve ph Ölçümleri DENEY 5 ASİDİK VE BAZİK ÇÖZELTİLER ph Skalası ve ph Ölçümleri AMAÇ: Çeşitli asit ve baz çözeltileri için ph nın ve ph skalasının ne olduğunun anlaşılması, ph kağıtları ve ph-metre yardımı ile hazırlanmış

Detaylı

1. ÜNİTE: MODERN ATOM TEORİSİ İyon Yükleri ve Yükseltgenme Basamakları

1. ÜNİTE: MODERN ATOM TEORİSİ İyon Yükleri ve Yükseltgenme Basamakları 1. ÜNİTE: MODERN ATOM TEORİSİ 1.7. İyon Yükleri ve Yükseltgenme Basamakları Yüksüz bir atomun yapısındaki pozitif (+) yüklü protonlarla negatif () yüklü elektronların sayıları birbirine eşittir. Yüksüz

Detaylı

Asitler-Bazlar-Tuzlar. Prof Dr Arif ALTINTAŞ

Asitler-Bazlar-Tuzlar. Prof Dr Arif ALTINTAŞ Asitler-Bazlar-Tuzlar Prof Dr Arif ALTINTAŞ Asitler Asitler kimyada önemli bir bileşik sınıfını oluşturur. Günlük gıda maddelerinin bir çoğunda asit vardır. Canlıların yaşamsal faaliyetlerinde asitlerin

Detaylı