ULUSAL MESLEK STANDARDI BİREYSEL VE TİCARİ KLİMA SİSTEMLERİ MONTAJCISI SEVİYE 3 REFERANS KODU / 13UMS0352-3

Transkript

1 ULUSAL MESLEK STANDARDI BİREYSEL VE TİCARİ KLİMA SİSTEMLERİ MONTAJCISI SEVİYE 3 REFERANS KODU / 13UMS RESMİ GAZETE TARİH-SAYI/ (Mükerrer) Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2013 Sayfa 1

2 Bireysel ve Ticari Klima Sistemleri Montajcısı (Seviye 3) Meslek: BİREYSEL VE TİCARİ KLİMA SİSTEMLERİ MONTAJCISI Seviye: 3 I Referans Kodu: 13UMS Standardı Hazırlayan Kuruluş(lar): İstanbul Ticaret Odası (İTO) Standardı Doğrulayan Sektör Komitesi: MYK Enerji Sektör Komitesi MYK Yönetim Kurulu Onay Tarih/ Sayı: Tarih ve 2013/75 Sayılı Karar Resmi Gazete Tarih/Sayı: (Mükerrer) Revizyon No: 00 I Mesleğin yeterlilik seviyesi, sekizli (8) seviye matrisinde seviye üç (3) olarak belirlenmiştir. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2013 Sayfa 2

3 Bireysel ve Ticari Klima Sistemleri Montajcısı (Seviye 3) TERİMLER, SİMGELER VE KISALTMALAR ALÇAK / YÜKSEK BASINÇ HATTI: Basınç değerinin düşük olduğu emiş hattını ve basınç değerinin yüksek olduğu basma hattını, BİREYSEL VE TİCARİ KLİMA SİSTEMLERİ: Paket tipi üniteler, split cihazlar ve kanallı split cihazları, DRENAJ: Herhangi bir tesisat vasıtasıyla, yapıya zarar verebilecek sıvıların doğal veya yapay yollarla uzaklaştırılmasına yönelik imal edilen yapı elemanını, EVAPORATÖR: Düşük basınç ve sıcaklıktaki sıvı akışkanın buharlaşma gizli ısısını ortamdan çekip akışkanın gaz haline geldiği yerini, GİZLİ ISI: Maddenin fiziksel halini değiştirmesine rağmen, sıcaklığında fark oluşturmayan, klimaların ortamdan duyulur ısı çekerek sıcaklığı azaltırken; gizli ısı çekerek hava içindeki su buharlarını yoğunlaştırarak, nem miktarını azaltmasını, HAVŞA: Vidanın, kılavuz açılmış delikten kolayca geçebilmesi için, deliğin giriş kısmına verilen konik şekli, ISCO: Uluslararası Standart Meslek Sınıflaması nı, İÇ ÜNİTE: Klima sistemlerinin, iklimlendirme yapılacak mekânın içinde bulunan, soğutulan/ısıtılan havanın mekâna transferini gerçekleştirmekle görevli kısmını, İSG: İş Sağlığı ve Güvenliğini, KATALOG: Klima cihazlarının teknik özelliklerini ve montaj/demontaj bilgilerini ihtiva eden basılı kitapçığı, KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM (KKD): Çalışanı, yürütülen işten kaynaklanan, sağlık ve güvenliği etkileyen bir veya birden fazla riske karşı koruyan, çalışan tarafından giyilen, takılan veya tutulan tüm alet, araç, gereç ve cihazları, KLİMA: Soğutma çevrimi kullanılarak bir ortamdan ısı çekmek (yani ortamın sıcaklığını azaltmak), ısı vermek, fazla nemini alıp ortama taze hava sağlamak için tasarlanmış sistem veya mekanizmayı, KOMPRESÖR: Havayı veya diğer gazları atmosfer basıncından daha yüksek basınçlara sıkıştırmak için kullanılan makineyi, KONDENSER: Yüksek basınç ve sıcaklıkta, gaz halindeki akışkanın yoğuşma gizli ısısını atarak sıvı hale geldiği yeri, LİKİT HATTI: Soğutucu akışkanın sıvı olduğu hattı, MANİFOLD TAKIMI: Üzerinde alçak, yüksek basınç, vakum manometresi ile hortumlardan oluşan muhtelif soğutucu akışkanlarının basınç, sıcaklık ölçümlerinin yapılabildiği ölçüm cihazını, Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2013 Sayfa 3

4 Bireysel ve Ticari Klima Sistemleri Montajcısı (Seviye 3) PVC: Polivinilklorür yalıtım malzemesini, RİSK: Tehlikeli bir olayın meydana gelme olasılığı ile sonuçlarının bileşimini, SİNYALİZASYON: İç ve dış ünite arasına bağlanan kablo vasıtasıyla, uzaktan kumandadan iç üniteye gönderilen komutların dış üniteye aktarılması işlemini elektriksel olarak aktarmaya yarayan hattı, SOĞUTUCU AKIŞKAN: Belirli soğutma devrelerinde dolaşarak ve bu dolaşım sırasında belirli bir bölgede yoğuşup diğer bir bölgede buharlaşarak soğutma görevini yapan gazları, TEHLİKE: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek, çalışanı veya işyerini etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyelini, VAKUMLAMA: Emme yolu ile akışkan tesisatından akışkan boşaltma işlemini, YOĞUŞMA: Su buharının, soğuk bir tabaka ile karşılaştığında tekrar su haline geçmesini ifade eder. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2013 Sayfa 4

5 Bireysel ve Ticari Klima Sistemleri Montajcısı (Seviye 3) İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ MESLEK TANITIMI Meslek Tanımı Mesleğin Uluslararası Sınıflandırma Sistemlerindeki Yeri Sağlık, Güvenlik ve Çevre ile ilgili Düzenlemeler Meslek ile İlgili Diğer Mevzuat Çalışma Ortamı ve Koşulları Mesleğe İlişkin Diğer Gereklilikler MESLEK PROFİLİ Görevler, İşlemler ve Başarım Ölçütleri Kullanılan Araç, Gereç ve Ekipman Bilgi ve Beceriler Tutum ve Davranışlar ÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE BELGELENDİRME Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2013 Sayfa 5

6 Bireysel ve Ticari Klima Sistemleri Montajcısı (Seviye 3) 1. GİRİŞ Bireysel ve Ticari Klima Sistemleri Montajcısı (Seviye 3) ulusal meslek standardı 5544 sayılı Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK) Kanunu ile anılan Kanun uyarınca çıkartılan Ulusal Meslek Standartlarının Hazırlanması Hakkında Yönetmelik ve Mesleki Yeterlilik Kurumu Sektör Komitelerinin Kuruluş, Görev, Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre MYK nın görevlendirdiği İstanbul Ticaret Odası (İTO) tarafından hazırlanmıştır. Bireysel ve Ticari Klima Sistemleri Montajcısı (Seviye 3) ulusal meslek standardı, sektördeki ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri alınarak değerlendirilmiş, MYK Enerji Sektör Komitesi tarafından incelendikten sonra MYK Yönetim Kurulunca onaylanmıştır. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2013 Sayfa 6

7 Bireysel ve Ticari Klima Sistemleri Montajcısı (Seviye 3) 2. MESLEK TANITIMI 2.1. Meslek Tanımı Bireysel ve Ticari Klima Sistemleri Montajcısı (Seviye 3), iş sağlığı ve güvenliği ile çevre korumaya ilişkin önlemleri alarak, kalite sistemleri çerçevesinde; tanımlanmış görev talimatlarına göre, bireysel ve ticari klima sistemlerinin satış sonrasında, montajını, demontajını, bakım ve basit arıza giderme işlemlerini yapan ve mesleki gelişim faaliyetlerini yürüten nitelikli kişidir Mesleğin Uluslararası Sınıflandırma Sistemlerindeki Yeri ISCO 08: 7127 (Havalandırma/klima ve soğutma tesisatı bakım ve onarım işlerinde çalışanlar) 2.3. Sağlık, Güvenlik ve Çevre ile ilgili Düzenlemeler 2872 sayılı Çevre Kanunu 4857 sayılı İş Kanunu 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik Çalışanların Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmasına Dair Yönetmelik Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik Elle Taşıma İşleri Yönetmeliği Geçici veya Belirli Süreli İşlerde İş Sağlığı ve Güvenliği Hakkında Yönetmelik Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliği Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği İlkyardım Yönetmeliği İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmelik Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik Merkezi Isıtma ve Sıhhi Sıcak Su Sistemlerinde Isınma ve Sıhhi Sıcak Su Giderlerinin Paylaştırılmasına İlişkin Yönetmelik Ozon Tabakasını İncelten Maddeler İlişkin Montreal Protokolü Yapı Malzemeleri Yönetmeliği Ayrıca, iş sağlığı ve güvenliği ve çevre ile ilgili yürürlükte olan kanun, tüzük, yönetmelik ve diğer mevzuata uyulması ve konu ile ilgili risk değerlendirmesi yapılması esastır Meslek ile İlgili Diğer Mevzuat 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Kanunu Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2013 Sayfa 7

8 Bireysel ve Ticari Klima Sistemleri Montajcısı (Seviye 3) Haftalık İş Günlerine Bölünemeyen Çalışma Süreleri Yönetmeliği İş Kanununa İlişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliği İş Kanununa İlişkin Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliği İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği Ayrıca, meslek ile ilgili yürürlükte olan kanun, tüzük, yönetmelik ve diğer mevzuata uyulması esastır Çalışma Ortamı ve Koşulları Bireysel ve Ticari Klima Sistemleri Montajcısı (Seviye 3), her türlü iklim koşullarında, kapalı ve açık mekânlarda, genellikle normal çalışma saatlerinde, tüketiciyle iletişim halinde çalışır. Uzun süreli seyahatler yapabilir. Mesleğin icrası esnasında iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin alınmasını gerektiren kaza, yaralanma ve meslek hastalığı riskleri bulunmaktadır. Risklerin tamamen ortadan kaldırılamadığı durumlarda ise işveren tarafından sağlanan uygun kişisel koruyucu donanımı kullanarak çalışır Mesleğe İlişkin Diğer Gereklilikler Bireysel ve Ticari Klima Sistemleri Montajcısı (Seviye 3), 6331 sayılı İSG Kanunu nun 15. maddesi gereğince sağlık gözetimine tabi tutulur. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2013 Sayfa 8

9 3. MESLEK PROFİLİ 3.1. Görevler, İşlemler ve Başarım Ölçütleri Görevler İşlemler Başarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama A.1.1 İş sağlığı ve güvenliği konusundaki normların anlaşılması için işyerinin/eğitim kurumlarının düzenlediği eğitimlere katılır. A.1 İş sağlığı ve güvenliği konusundaki yasal ve işyerine ait kuralları uygulamak A.1.2 A.1.3 Yapılan işe uygun iş elbiseleri ve kişisel koruyucu donanımı kullanır/kullanılmasını sağlar. İSG koruma ve müdahale araçlarını uygun ve çalışır şekilde bulundurur. A.1.4 Yapılan çalışmaya ait uyarı işaret ve levhalarını talimatlar doğrultusunda yerleştirerek ve çalışma sırasında koruyarak iş alanının ve personelinin güvenliğini sağlar. A İş sağlığı ve güvenliği, yangın ve acil durum kurallarını uygulamak A.2 Risk etmenlerini azaltmak A.2.1 A.2.2 Risklerin belirlenmesi çalışmalarına katkıda bulunur. Çalışma esnasında karşılaştığı risk etmenleri veya karşılaşabileceği olası risk etmenlerini belirleyerek rapor eder/ müşteriye açıklar. Risk faktörlerinin azaltılmasına yönelik yapılan çalışmalara katılır. A.3 Tehlike durumunda acil durum prosedürlerini uygulamak A.3.1 A.3.2 A.3.3 Tehlike durumlarını saptayıp hızlı bir şekilde yok etmek üzere önlem alma çalışmalarına katkıda bulunur. Anında giderilemeyecek türden tehlike durumlarını müşteriye, yetkililere veya gereken durumlarda işletme dışında ilgili kurumlara bildirir. Makineye/cihaza özel acil durum prosedürlerini uygular/uygulatır. A.4 Acil çıkış prosedürlerini uygulamak A.4.1 A.4.2 Acil durumlarda çıkış veya kaçış prosedürlerini uygular/uygulatır. Acil çıkış veya kaçış ile ilgili deneyimlerini birlikte çalıştığı kişilerle paylaşmak üzere yapılan periyodik çalışmalara ve tatbikatlara katılır. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2013 Sayfa 9

10 Görevler İşlemler Başarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama B.1.1 Çevre koruma yöntemleri konusunda işyerinin ve işyeri dışındaki kurumların eğitimlerine katılır. B.1 Çevre koruma yöntemlerini öğrenmek B.1.2 Eğitimlerde öğrendiklerini işinde uygular ve uygulanmasını sağlar. B.1.3 Eğitimlerde edindiği bilgi ve becerileri günceller. B.2.1 Risk faktörlerinin belirlenmesi ve azaltılmasına yönelik yapılan çalışmalara katılır. B Çevre koruma mevzuatına uygun çalışmak B.2 Çevresel risklerin azaltılmasını sağlamak B.2.2 B.2.3 Doğal kaynakların verimli ve tasarruflu bir şekilde kullanılmasını sağlar. Çalışırken yapılan uygulamaların çevresel etkilerini gözlemler ve zararlı sonuçlarının önlenmesi çalışmalarına katılır. B.2.4 Çalıştığı alanlarda bulunan dönüştürülebilir malzemelerin doğru yere iletilmesini sağlar. B.3 Doğal kaynakların tüketiminde tasarruflu hareket etmek B.3.1 B.3.2 Doğal kaynakları tasarruflu ve verimli bir şekilde kullanır/kullanımını sağlar. Doğal kaynakların iktisatlı ve verimli kullanımı için gerekli tespit ve planlama çalışmalarına katılır. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2013 Sayfa 10

11 Görevler İşlemler Başarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama C.1 İşe ait kalite gerekliliklerini uygulamak C.1.1 C.1.2 C.1.3 Üretici kataloglarında yer alan talimatlara ve planlara göre kalite gerekliliklerini uygular ve çalışanlar tarafından uygulanmasını sağlar. Uygulamada izin verilen tolerans ve sapmalara göre kalite gerekliliklerini uygular /uygulatır ve müşteri memnuniyeti sağlar. Makine, alet, donanım ya da sistemin kalite gerekliliklerine uygun çalışır/çalıştırır. C.2.1 Yapılacak işlemin türüne göre kalite sağlama tekniklerini uygular/uygulatır. C Kalite yönetim sistemi dokümanlarına uygun çalışmak C.2 Kalite sağlamadaki teknik prosedürleri uygulamak C.2.2 C.2.3 C.2.4 İşlemler sırasında kalite sağlama ile ilgili teknik prosedürleri uygulayarak/uygulatarak özel kalite şartlarının karşılanmasını sağlar. Çalışmayla ilgili kalite ve kayıp/hata formlarını doldurur. Üretici talimatlarına göre periyodik bakım çizelgesi oluşturup, talimatlara göre bakım yapar/yaptırır. C.3 Yapılan çalışmaların kalitesini denetim altında tutmak C.3.1 C.3.2 Yapılan hizmetin kalitesini denetler. Hizmet kalitesini artırıcı önerilerde bulunur. C.4.1 Çalışma sırasında saptanan hata ve arızaları yetkili kişilere sürekli raporlar. C.4 Çalışma sırasında saptanan hata ve arızaları engelleme çalışmalarına katılmak C.4.2 C.4.3 Hata ve arızaları oluşturan nedenlerin belirlenmesine ve ortadan kaldırılmasına katkıda bulunur. Hata ve arıza gidermeyle ilgili yöntemleri açıklayıp uygular/uygulatır. C.4.4 Yetkisi dâhilinde olmayan veya gideremediği hata ve arızaları ilgililere rapor eder. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2013 Sayfa 11

12 Görevler İşlemler Başarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama D.1 Servis formlarını teslim almak D.2 Günlük iş planı yapmak D.1.1 D.1.2 D.2.1 D.2.2 Montaj servis formundaki müşteri iletişim ve adres bilgilerini kontrol eder. Montaj yapılacak cihazların bilgilerini kontrol eder. Aldığı servis formlarından gün içinde yapılacak işleri tespit eder, sayısını belirler. Servis formları üzerindeki randevu saatlerine bakarak iş sıralaması yapar. D Montaj öncesi hazırlık işlemlerini yürütmek (devamı var) D.3 Montaj ekipmanlarını hazırlamak D.3.1 D.3.2 Montajda kullanılacak takım çantasını ve el aletlerini hazırlar, eksiklikler varsa tamamlar. Montajda kullanılacak alet ve ekipmanları hazırlar, eksiklikler varsa tamamlar. D.4 Montaj malzemelerini hazırlamak D.4.1 D.4.2 Monte edilecek cihazlara uygun çapta ve kalınlıkta bakır boru, izolasyon, drenaj hortumu, uygun kesitte kablo ve soğutucu akışkanları temin eder. Montajda kullanılacak sarf malzemelerini temin eder. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2013 Sayfa 12

13 Görevler İşlemler Başarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama E.1 Montaj yapılacak cihazın hasar ve eksiklik kontrolünü yapmak E.1.1 E.1.2 E.1.3 Yanında bulunan servis formundaki bilgiler ile müşteride bulunan cihazın model ve kodlarını karşılaştırır. Montaj yapılacak cihazların ambalajlarının delik, yırtık, aşırı yıpranma vb. açısından fiziksel kontrolünü yapar. Montaj yapılacak cihazların ambalajları içindekilere zarar vermeden açar, cihazları ambalajından çıkararak fiziksel kontrolünü yapar. E.1.4 Hasar ve eksiklik tespit edilirse hasar ve/veya eksiklik raporu düzenler. E.2.1 Çalışma öncesi kendisi ve çevresi için iş güvenlik önlemlerini alır. E Klima sistemlerinin montajını ve demontajını gerçekleştirmek (devamı var) E.2 İç ve dış ünitelerin askı aparatlarını tespit edilen yüzeye bağlamak (devamı var) E.2.2 E.2.3 E.2.4 E.2.5 E.2.6 İç ünite askı aparatının bağlanacağı yüzeyin uygunluğunu kontrol eder. İç ünite askı aparatının bağlanacağı yüzeyin inşa yapısına uygun dübel ve vida seçimini yapar. Montaj örtüsünü çalışılacak bölgeye düzgün bir şekilde serer. İç ünite askı aparatını teraziye alarak delik markalamasını yapar. Markalanmış delikleri, uygun çap ve özellikteki matkap ucu ile doğru açı ve temizlik kurallarına uygun şekilde deler. E.2.7 Dübelleri, açılmış olan deliklere yüzeyden taşmayacak şekilde yerleştirir. E.2.8 Askı aparatını su terazisi ile kontrol ederek, uygun vidalarla sabitler. E.2.9 Dış ünite askı aparatının taşıma kapasitesini kontrol eder. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2013 Sayfa 13

14 Görevler İşlemler Başarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama E.2.10 Dış ünite askı aparatının monte edileceği yüzeyin sağlamlığını kontrol eder. E.2 İç ve dış ünitelerin askı aparatlarını tespit edilen yüzeye bağlamak E.2.11 E.2.12 E.2.13 Dış ünite askı aparatının takılacağı yüzeye uygun vidayı, dübeli, tiji (saplama) v.b. malzemeyi seçer. Dış ünite montaj ölçülerini alır ve yüzeye şablon yapar. Yapılan şablona göre askı konsollarını su terazisi ile markalama yapar. E.2.14 E.2.15 Markalanmış delikleri, uygun çap ve özellikteki matkap ucu ile doğru açı ve temizlik kurallarına uygun şekilde deler. Askı aparatlarını su terazisi ile kontrol ederek, uygun vidalar ile sabitler. E Klima sistemlerinin montajını ve demontajını gerçekleştirmek (devamı var) E.3 Ara tesisat geçiş deliklerini açmak E.3.1 E.3.2 İzolasyonlu bakır boru, drenaj hortumu, elektrik ve sinyalizasyon kablolarının geçeceği uygun olan nokta veya noktaları tespit eder. Tespit edilen nokta veya noktaları uygun çap ve özellikteki ekipmanlarla (matkap, kırıcı/delici, karot, panç), temizlik kurallarına uygun biçimde ve drenaja uygun eğime göre deler. E.4 E.5 İç ve dış üniteleri askı aparatlarına yerleştirmek İç ve dış üniteler arasında kullanılacak tesisatları hazırlamak ve bağlantılarını yapmak (devamı var) E.4.1 E.4.2 E.5.1 E.5.2 İç üniteyi askı aparatına sabitler, vidaları ve tırnakları denk gelecek şekilde yerleştirir. Dış üniteyi lâstik takoz kullanılarak, cihazın katalog bilgilerinde verilen aralıkları bırakarak ve klima çalışma koşullarına uygun bir biçimde askı aparatlarına tüm delikleri kullanarak vidalar. İç ve dış ünite arası tesisat metraj ölçümünü alır. İzolasyonlu bakır boruyu, cihazın katalog değerlerinde belirtilen uzunluk ölçülerinin içinde kalmak şartıyla, alınan metraja göre boru makasıyla keser. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2013 Sayfa 14

15 Görevler İşlemler Başarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama E.5 İç ve dış üniteler arasında kullanılacak tesisatları hazırlamak ve bağlantılarını yapmak E.5.3 E.5.4 E.5.5 E.5.6 Drenaj hortumunu, elektrik ve sinyalizasyon kablolarını alınan metraja göre keser/hazırlar. Kestiği malzemeleri birleştirir ve PVC dekoratif bant ile estetiğe uygun biçimde boydan boya sarar. Hazırlanmış tesisatı, geçiş nokta veya noktalarından geçirir, iç ve dış üniteye uygun açı ve çapta havşa açar, uygun sıkma torkunda rekor bağlantısını yapar. Elektrik ve sinyalizasyon kablolarını iç ve dış üniteye, bağlantı şemasındaki sırasıyla uyarak bağlar. E.5.7 Drenaj hortumunu cihaz şekline ve eğimine dikkat ederek gidere bağlar. E Klima sistemlerinin montajını ve demontajını gerçekleştirmek (devamı var) E.6 Kaçak testi yapmak E.6.1 E.6.2 E.6.3 Kaçak kontrol cihazı veya köpük ile kaçak testi yapar. Kaçak varsa kaçak yerini tespit eder ve yerine göre uygun işlemle kaçağı giderir. Ürün kaynaklı kaçaklar tespit ettiğinde durumu ilgili kişiye bildirir. E.7.1 Tesisat ve ünitelerde herhangi bir kaçak yok ise tesisata uygun vakum pompası seçilerek manometre ile gerekli kapasiteye göre, öngörülmüş olan zaman dilimi dikkate alınarak vakum pompasını bağlar. E.7 Vakum yapmak E.7.2 Vakum manometresi kullanılarak tesisat ve ünitelerde kaçak olup olmadığını kontrol eder. E.7.3 Kaçak varsa kaçak yerini tespit eder. Kaçak yerine göre uygun işlemle kaçağı giderir. Ürün kaynaklı kaçaklar tespit ettiğinde durumu ilgili kişiye bildirir. E.8 Montaj sonrasında çevre ve cihaz temizliği yapmak E.8.1 E.8.2 Montaj sonrası temizlik bezini uygun şekilde toplar ve kalan çöp ve atıkları toplar. Montaj esnasında klimada oluşan lekeleri ve tozları temizler. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2013 Sayfa 15

16 Görevler İşlemler Başarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama E.9.1 Çalışma öncesi kendisi ve çevresi için iş güvenliği önlemlerini alır. E.9.2 Cihazı soğutma modunda çalıştırır. E.9.3 Cihazın soğutucu akışkanını toplamak için cihazın dönüş hattına manometreyi bağlar ve likit hattı vanasını uygun anahtar ile kapatır. E Klima sistemlerinin montajını ve demontajını gerçekleştirmek E.9 Klima sistemlerinin demontajını yapmak E.9.4 E.9.5 Dış ünitede toplanamayan akışkanı, soğutucu akışkan geri toplama ünitesi ile başka bir silindirin içerisine toplar. Cihaz atmosfer basıncına düştüğünde dönüş hattını da kapar. E.9.6 Cihazın enerjisinin kesildiğinden emin olur. E.9.7 Bakır boruları rekorlarından söker. E.9.8 İç ve/veya dış ünitelerin bağlantı vidalarını söker. E.9.9 Sökülen cihazları ambajlar ve taşımaya hazır hale getirir. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2013 Sayfa 16

17 Görevler İşlemler Başarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama F.1.1 Takım çantası ve el aletlerini hazırlar. F.1 Bakım ekipmanlarını ve bakım malzemelerini hazırlamak F.1.2 F.1.3 Bakım solventi, bakım pompası, basınçlı su basma makinesinin çalışıp çalışmadığını kontrol eder. Temizlik bezlerini ve malzemelerini hazırlar. F.1.4 Hazırlanan malzemeleri araca düzgün bir şekilde yerleştirir. F Klima sistemlerinin bakımını gerçekleştirmek (devamı var) F.2 F.3 Bakım yapılacak cihazları tespit etmek Klimanın bakım yerini tespit etmek F.2.1 F.2.2 F.3.1 F.3.2 Müşteri ile beraber bakımı yapılacak cihazları tespit eder. Bakım yapılacak cihazların listesini çıkarır. Klima bakımı mekânda yapılabilecek durumda ise müşteriden onay alır. Bakım atölyede gerçekleştirilecekse, müşteriye gerekçesini açıklar ve cihazın demonte edilmesi ve taşınması için onay alır. F.4.1 İç ve dış ünitede herhangi bir kırık çatlak olup olmadığını kontrol eder. F.4 Klimanın fiziksel durumunu kontrol etmek F.4.2 Klimanın herhangi bir parçasının eksik olup olmadığını kontrol eder. F.4.3 İç ve dış ünitenin askı aparatlarının sağlamlığını kontrol eder. F.5 Klimanın çalışıp çalışmadığını kontrol etmek F.5.1 Klimayı çalıştırarak klimada olağan dışı bir ses olup olmadığını kontrol eder. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2013 Sayfa 17

18 Görevler İşlemler Başarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama F.6.1 İç ünite filtrelerini çıkararak seyreltilmiş solvent ile pompa kullanarak yıkar. F.6.2 Solvent ile yıkanmış olan filtreleri su ile temizliğini yapar ve kuruması için uygun yere bırakır. F.6.3 Evaporatör ve kondenseri fırça ile temizler. F.6.4 Gerek görüyor ise iç ünite drenaj tavasını sökerek temizler. F.6.5 İç ünite evaporatörünü seyreltilmiş solvent ile pompa kullanarak temizler. F.6.6 Solventlenmiş iç üniteyi su ile temizler ve su giderini kontrol eder. F Klima sistemlerinin bakımını gerçekleştirmek (devamı var) F.6 Cihazın gerekli bakım ve temizliğini gerçekleştirmek F.6.7 F.6.8 F.6.9 Dış üniteyi seyreltilmiş solvent ile pompa kullanarak yıkar. Dış üniteyi basınçlı su ile yıkar. İç ve dış ünitenin sinyal kablolarını kontrol eder. F.6.10 Bakır boru izolesini kontrol edip gerekiyor ise izole ve PVC dekoratif bantla sarar. F.6.11 Dış üniteyi sabitlemek için kullanılan vida ve somunları kontrol edip gerekiyor ise değiştirir. F.6.12 İç ve dış üniteyi temiz bir bez ile siler. F.6.13 Kurumuş olan filtreleri yerlerine yerleştirir. F.7 Cihazın bakım sonrası klima çalışma testini yapmak F.7.1 F.7.2 Klimayı teknik dokümanda belirtilen süreyle çalıştırır. Sisteme manometre bağlayarak soğutucu akışkan basıncını kontrol eder. F.7.3 Elektrik voltaj ve gerilim değerlerini kontrol eder. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2013 Sayfa 18

19 Görevler İşlemler Başarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama F.8.1 Cihaza yapılmış olan işlemleri bakım formuna yazar. F.8.2 Klima ile ilgili önerilerini bakım formuna yazar. F Klima sistemlerinin bakımını gerçekleştirmek (devamı var) F.8 Servis bakım formunu doldurmak ve müşteriye teslim etmek F.8.3 F.8.4 F.8.5 Cihaz ile ilgili bilgileri forma eksiksiz olarak yazar. Formda müşteri ile ilgili eksik, yanlış bilgi var ise düzeltir. Servis irtibat bilgilerini form üzerine yazar. F.8.6 Tespit edilmiş cihaz performans bilgilerini forma yazar. F.8.7 Klimanın çalışır durumda teslim edildiğini formda belirtir. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2013 Sayfa 19

20 Görevler İşlemler Başarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama G.1.1 Arızaya ait servis formundaki müşteri iletişim ve adres bilgilerini kontrol eder. G.1 Arızaya ait servis formunu almak G.1.2 Arızalı cihaz bilgilerini kontrol eder. G.1.3 Arıza hakkında ilk bildirimi alan kişiden bilgileri alır. G.2 Cihaz arızasını yerinde tespit etmek G.2.1 G.2.2 Cihazın arızası hakkında müşteriden bilgi alır. Cihaz üzerindeki göstergelerden arıza tespiti yapar. G Klima sistemlerinin basit onarım işlemlerini yapmak G.3 Onarım için ekipman ve malzemeyi hazırlamak G.3.1 G.3.2 Arızayı tespit ve onarım için gerekli ekipmanları hazır eder. Cihazı uygun ekipmanlarla kontrol eder. G.3.3 Elde ettiği değerleri ilgili kişiye aktarır. G.4 Onarım işlemlerini yapmak G.4.1 G.4.2 G.4.3 Müşterinin isteği ve onayı doğrultusunda yedek parçayı temin eder/ temin edilmesini sağlar. İlgili kişinin gözetimi altında orijinal yedek parçanın, arızalı olanla değişimini yapar. İlgili kişinin gözetimi altında bilgi, tecrübe ve cihazın özellikleri ile ekipmanlarmalzemeler kullanarak cihaz onarımını yapar. G.4.4 Yaptığı işlemleri formlara doldurur ve amirine bilgi verir. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2013 Sayfa 20

21 Görevler İşlemler Başarım Ölçütleri Kod Adı Kod Adı Kod Açıklama H.1.1 Mesleki ve kişisel gelişim için gerekli eğitim faaliyetlerine katılır. H Mesleki gelişim faaliyetlerine katılmak H.1 Bireysel mesleki gelişimi konusunda çalışmalar yapmak H.1.2 Klima sistemleri ile ilgili yenilik ve gelişmeleri takip eder. H.1.3 Bilgi ve deneyimlerini birlikte çalıştığı kişilere aktarır. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2013 Sayfa 21

22 3.2. Kullanılan Araç, Gereç ve Ekipman 1. Akışkan kaçağı tespit jeli 2. Akışkan terazisi (elektronik) 3. Alçıpan testeresi 4. Alev- geri tepme emniyet valfi 5. Anahtar takımları (alien, açık, kurbağacık, lokma takımı, tork, yıldız vb.) 6. Avometre 7. Bağlama elemanları (cıvata, somun, vida, perçin vb.) 8. Bakım ilacı / solvent 9. Bakım pompası 10. Basınçlı su yıkama pompası 11. Bilgisayar 12. Boru bükme aparatı 13. Boru makası 14. Boru şişirme takımı 15. Boya fırçası 16. Cep bilgisayarı 17. Çeşitli aydınlatma cihazları (el feneri, seyyar lambalar vb.) 18. Çeşitli ölçme ve kontrol aletleri (gönye, kumpas, manometre, şeritmetre, termometre vb.) 19. Çeşitli taşıma ve kaldırma ekipmanları (ceraskal, çektirme, el ve taşıma arabaları, manivela vb.) 20. Demir testeresi 21. Desibelmetre 22. Drenaj test su pompası 23. Ekipman örtüsü 24. Elektrik süpürgesi 25. Fin tarağı 26. Genel yapıştırıcılar ve bantlar 27. Havşa takımı 28. Havya takımı 29. Hesap makinesi 30. Hidrometre 31. Kablo çeşitleri 32. Kaynak aynası 33. Kırıcı / delici matkap 34. Kişisel koruyucu donanım (baret, çelik burunlu ayakkabı, eldiven, emniyet kemeri ve kilidi, gözlük, iş elbisesi, kulaklık, kulak tıkacı, siperlik, toz maskesi vb.) 35. Lazer ölçüm aleti 36. Mala / spatula 37. Manifold takımı 38. Merdiven / iskele 39. Montaj örtüsü Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2013 Sayfa 22

23 40. Muf açma aleti 41. Navigasyon sistemi / GPS 42. Oksiasetilen kaynak takımı 43. Pens ampermetre 44. Pinçof pensesi 45. Rayba (çapak alma) aleti 46. Sac makası 47. Servis taşıtı 48. Silikon tabancası 49. Soğutkan akışkan kaçak detektörü 50. Soğutucu akışkan geri toplama ünitesi 51. Spiral 52. Tebeşir, kalem 53. Tel fırça 54. Telsiz / cep telefonu 55. Temel el aletleri (elektrik kontrol kalemi, tornavida, maket bıçağı, kurbağacık, karga burun, ayarlı ve papağan pense, keski, çekiç takımı vb.) 56. Temizlik bezi 57. Trifaze akımölçer 58. Vakum manometresi 59. Vakum pompası 60. Yangın söndürme ekipmanı 3.3. Bilgi ve Beceriler 1. Acil durum bilgisi 2. Adres /harita okuma bilgisi 3. Ağır yük kaldırma ve taşıma yöntemleri bilgisi 4. Akışkan bırakma/geri toplama becerisi 5. Araç gereç ve ekipman bilgisi 6. Basit ilk yardım bilgisi 7. Bilgisayar programları kullanabilme becerisi 8. Cihaz teknik özelliklerinin bulunduğu katalogları okuma bilgisi 9. Devre şeması okuma bilgisi 10. Ekip içinde çalışma yeteneği 11. Gözlem becerisi 12. İş sağlığı ve güvenliği bilgisi 13. Kırıcı / delici kullanma becerisi 14. Kroki çizim becerisi 15. Malzeme düzeni yapabilme becerisi 16. Mesleki terim bilgisi 17. Montaj bilgi ve becerisi 18. Öğrenme yeteneği 19. Ölçme aletleri kullanma becerisi Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2013 Sayfa 23

24 20. Soğutucu akışkan bakır boru kaynak bilgi ve becerisi 21. Sözlü ve yazılı iletişim yeteneği 22. Standart ölçüler bilgisi 23. Temel çalışma mevzuatı bilgisi 24. Temel elektrik bilgisi 25. Temel estetik / dekorasyon bilgisi 26. Temel malzeme bilgisi 27. Temel mekanik bilgisi 28. Temel soğutma çevrim bilgisi 29. Temel soğutucu akışkan bilgisi 30. Tesisat çekme bilgi ve becerisi 31. Tüketici hakları bilgisi 32. Vakum yapma bilgi ve becerisi 33. Zamanı iyi kullanma becerisi 3.4 Tutum ve Davranışlar 1. Acil ve stresli durumlarda soğukkanlı olmak 2. Bilgi, tecrübe ve yetkisi dahilinde karar vermek 3. Çalışma zamanını iş emrine uygun şekilde etkili ve verimli kullanmak 4. Çevre, kalite ve İSG mevzuatında yer alan düzenlemeleri benimsemek 5. Dikkatli ve titiz olmak 6. Doğal kaynak kullanımı ve geri kazanım konusunda duyarlı olmak 7. Görevi ile ilgili yenilikleri takip etmek 8. İşyeri hiyerarşi ilişkisine saygı göstermek 9. İşyerine ait araç, gereç ve ekipmanın kullanımına özen göstermek 10. Mesleki gelişim için araştırmaya açık olmak 11. Olumsuz çevresel etkileri belirlemek 12. Sorumluluklarını bilmek ve yerine getirmek 13. Süreç kalitesine özen göstermek 14. Talimat ve kılavuzlara harfiyen uymak 15. Taşıma ve kaldırma donanımını doğru şekilde kullanmak 16. Tehlike durumlarında ilgilileri bilgilendirmek 17. Temizlik, düzen ve işyeri tertibine özen göstermek 18. Vardiya değişimlerinde etkili, açık ve doğru şekilde bilgi paylaşmak 19. Yetkisi dahilinde olmayan kusurlar hakkında ilgilileri bilgilendirmek Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2013 Sayfa 24

25 4. ÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE BELGELENDİRME Bireysel ve Ticari Klima Sistemleri Montajcısı (Seviye 3) meslek standardını esas alan ulusal yeterliliklere göre belgelendirme amacıyla yapılacak ölçme ve değerlendirme, gerekli şartların sağlandığı ölçme ve değerlendirme merkezlerinde yazılı ve/veya sözlü teorik ve uygulamalı olarak gerçekleştirilecektir. Ölçme ve değerlendirme yöntemi ile uygulama esasları bu meslek standardına göre hazırlanacak ulusal yeterliliklerde detaylandırılır. Ölçme ve değerlendirme ile belgelendirmeye ilişkin işlemler Mesleki Yeterlilik Kurumu Mesleki Yeterlilik, Sınav ve Belgelendirme Yönetmeliği çerçevesinde yürütülür. Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2013 Sayfa 25

26 Ek: Meslek Standardı Hazırlama Sürecinde Görev Alanlar 1. Meslek Standardı Hazırlayan Kuruluşun Meslek Standardı Ekibi Dr. Murat YALÇINTAŞ Şekib AVDAGİÇ Dursun TOPÇU Hasan DEMİR Abdullah ÇINAR Mehmet DEVELİOĞLU Yakup KÖÇ İsrafil KURALAY Ertuğrul Yavuz PALA Murat SUNGURLU Muhammet YENEL Halim ÖZDEMİR Dr. Cengiz ERSUN Selçuk Tayfun OK Ferruh GÜNDOĞAN Selim SÜLEYMAN Recep DAYIOĞLU Efe MISIRLI Dr. İrfan MISIRLI İstanbul Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı İstanbul Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı İstanbul Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı İstanbul Ticaret Odası Yönetim Kurulu Sayman Üyesi İstanbul Ticaret Odası Yönetim Kurulu Üyesi İstanbul Ticaret Odası Yönetim Kurulu Üyesi İstanbul Ticaret Odası Yönetim Kurulu Üyesi İstanbul Ticaret Odası Yönetim Kurulu Üyesi İstanbul Ticaret Odası Yönetim Kurulu Üyesi İstanbul Ticaret Odası Yönetim Kurulu Üyesi İstanbul Ticaret Odası Yönetim Kurulu Üyesi İstanbul Ticaret Odası Meclis Üyesi İstanbul Ticaret Odası Genel Sekreteri İstanbul Ticaret Odası Genel Sekreter Yardımcısı İstanbul Ticaret Odası KOBİ Araştırma Geliştirme Şubesi Müdürü İstanbul Ticaret Odası KOBİ Araştırma Geliştirme Şubesi KOBİ Araştırma Şefi İstanbul Ticaret Odası KOBİ Araştırma Geliştirme Şubesi Uzman Yardımcısı SİSMA Uzmanı, Sisma Danışmanlık Ltd. Meslek Standardı Hazırlama Ekibi Teknik Koordinatörü ve Sisma Uzmanı, Sisma Danışmanlık Ltd. 2. Teknik Çalışma Grubu Üyeleri Ayhan UYGUR Yüksel GÖKÇEN Kadir DALMIŞ Uygurlar Ltd. Sahibi İmaj Teknik Demirdöküm Fab. A.Ş. Servis Sahibi, Alarko Carrier Servis Sorumlusu Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2013 Sayfa 26

27 Hasan YILMAZ Serdar ÖĞRENİR Hüseyin ÖZCAN Bayram İLASLAN Nuri Serkan ZARPLI Özcan SARAÇOĞLU İbrahim Halil SABIRLI Kemal USLAN Eray Teknik Hizmetler Ltd. Alarko Carrier Alarko Carrier Arçelik Demirdöküm İst. Buzdolabı Soğutma ve İklimlendirme Tekn. Odası Özatılım Teknik Vestel Beyaz Eşya Eğitim.Sorumlusu 3. Görüş İstenen Kişi, Kurum ve Kuruluşlar Ankara Sanayi Odası Ankara Ticaret Odası Baca İmalatçıları ve Uygulayıcıları Derneği (BACADER) Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Doğal Gaz Sanayici ve İşadamları Derneği (DOSİDER) Ege Bölgesi Sanayi Odası Ege Üniversitesi Güneş Enerjisi Enstitüsü Güneş Enerjisi Sanayicileri ve Endüstrisi Derneği (GENSED) Hak İşçi Sendikaları Konfederasyonu İstanbul Doğalgaz Sıhhi Tesisat Kalorifer Teknisyenleri Esnaf ve Sanatkarlar Odası İstanbul Sanayi Odası İstanbul Uygulamalı Gaz ve Enerji Teknolojileri Araştırma Mühendislik San.ve Tic. A.Ş (UGETAM) Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı Mesleki Eğitim ve Küçük Sanayi Destekleme Vakfı (MEKSA) T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Özürlü ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2013 Sayfa 27

28 T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı T.C. Milli Eğitim Bakanlığı (M.E.B) T.C. M.E.B. Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü T.C. M.E.B. Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü T.C. M.E.B. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı Türkiye Doğal Gaz Dağıtıcıları Birliği Derneği Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu Türkiye İhracatçılar Meclisi Türkiye İnşaat Sanayicileri İşveren Sendikası Türkiye İstatistik Kurumu Türkiye İş Kurumu Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu Türkiye Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı 4. MYK Sektör Komitesi Üyeleri ve Uzmanlar Prof. Dr. Ali Ulvi YILMAZER, Nurettin BULUT, Özlem KARABOĞA, Feza HACIŞEVKİ, Murat BAYRAM, Ergün AKALAN, Ramazan ERGÜN, Özcan SARAÇOĞLU, Başkan (Yükseköğretim Kurulu) Başkan Vekili (Milli Eğitim Bakanlığı) Üye (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı) Üye (Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı) Üye (Çevre ve Şehircilik Bakanlığı) Üye (Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı) Üye (Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği) Üye (Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu) Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2013 Sayfa 28

29 Resul LİMON, Ahmet ARSLAN, Güner YENİGÜN, Hacı Ali EROĞLU, Firuzan SİLAHŞÖR, Fatma GÖKMEN, Üye (Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu) Üye (Hak İşçi Sendikaları Konfederasyonu) Üye (Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu) Üye (Mesleki Yeterlilik Kurumu) Başkan Yardımcısı V. (Mesleki Yeterlilik Kurumu) Sektör Komitesi Temsilcisi (Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü) 5. MYK Yönetim Kurulu Bayram AKBAŞ, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Temsilcisi Doç.Dr. Ömer AÇIKGÖZ, Milli Eğitim Bakanlığı Temsilcisi Başkan Başkan Vekili Prof. Dr. Mahmut ÖZER, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Temsilcisi Üye Bendevi PALANDÖKEN, Meslek Kuruluşları Temsilcisi Dr. Osman YILDIZ, İşçi Sendikaları Konfederasyonları Temsilcisi Mustafa DEMİR, İşveren Sendikaları Konfederasyonu Temsilcisi Üye Üye Üye Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2013 Sayfa 29