Bu kitabın hazırlanması sırasında emri Hak vaki olup fani dünya hayatından baki ukba âlemine göçen annem Nazmiye Karagözoğlu nun ve kaynatam Kâmil

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Bu kitabın hazırlanması sırasında emri Hak vaki olup fani dünya hayatından baki ukba âlemine göçen annem Nazmiye Karagözoğlu nun ve kaynatam Kâmil"

Erol Başer
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Bu kitabın hazırlanması sırasında emri Hak vaki olup fani dünya hayatından baki ukba âlemine göçen annem Nazmiye Karagözoğlu nun ve kaynatam Kâmil Hulûsi Kök'ün hatırasına

3 ÖN SÖZ Mühendislik, çoğunlukla iyi tanımlanmamış sistemlerle ilgili kapsamlı ve karmaşık problemleri çözmek için metodik bir yaklaşım ve pratikte çalışan bir şeyler üretmeyi amaçlayan uygulamalı bir bilimdir. Aynı zamanda başkalarının 5 liraya yaptığı bir işin daha iyisini 3 liraya yapmak şeklinde özetlenebilecek bir ödünleşme sanatıdır. Bunu yaparken de ekonomiyi, toplum düzenini, çevreyi bozmamak ve yıpratmamak gerekir. Mühendislik pazarı ve onun zorladığı rekabet koşulları mühendislerin sürekli ürünler ve hizmetler ortaya çıkarmalarını gerektirir. Problem çözme, gerçek (veya algılanan) bir eksikliği gidermeye dayalı olmalıdır; bir veya daha fazla yeni varlıklara olan bir ihtiyaç belirlenerek yeni ve geliştirilmiş bir yeteneğin elde edilmesi istek ve arzusu ile başlar. Sonra 5T ile ifade edebileceğimiz tahayyül (fikir kurma), tasavvur (kafada canlandırma tasarlama), tahakkuk (gerçekleştirme), tenkit (öz eleştiri) ve teslim (sonucu ilgililere sunma) aşamalarını kapsayan bir süreç sonunda problem çözülmüş olur. Mühendislik uygulamaları her aşamada değişik elemanların tasarım, inşa ve testini gerektirir. Çoğu durumda, bir şirketin başarısı rutin mühendislik uygulamalarına değil, tasarımın kuvvetine, ortaya çıkan ürüne müşterinin duygusal tepkisine ve sosyal uygunluğuna bağlı olacaktır. Mühendislik eğitiminde hala teori merkezli ders kitapları okutulmakta olup öğrencileri büyük ölçüde gerçek dünya problemleri için hazırlıksız bırakmaktadır. Bu durumun farkında olan çoğu eğitim kurumlarında mühendislik programları mühendislik tasarımına güçlü bir vurgu yapacak şekilde yeniden düzenlenmektedir. Ancak, öğrenciler genellikle bunun gerçekten ne anlama geldiğini anlamakta veya derslikle gerçek hayat arasındaki bağlantıyı kurmakta zorlanmaktalar ve bu nedenle de ilk işlerinde piyasanın beklentilerine cevap verememektedirler. Durumu kurtarmak için farklı disiplinlerin öğrencilerinin ekip olarak bir araya gelip çok yönlü, vii

Bunu yaparken de ekonomiyi, toplum düzenini, çevreyi bozmamak ve yıpratmamak gerekir.

4 viii Ön Söz açık uçlu, gerçek dünya projeleri üzerinde çalışarak mühendisliğin tasarım, inşa ve test öğelerini iyi kavramaları gerekmektedir. Kitapta dokuz bölüm ve dört ek bulunmaktadır. Her bölümün başında kuş bakışı sağlayan bir içindekiler kısmı ile öğrenim hedefleri vardır. Bölüm sonunda da konuları özetlemeye ve kavramaya yardımcı olacak özet sorular, çoğu bölümlerde çözülmüş örnek sorular ve genel sorular ile bölüm içine serpiştirilmiş örnekler ve zihinsel çalışma soruları bulunmaktadır. Bölümler farklı konulara yöneldiğinden her bölümün sonuna o bölümle ilgili kaynaklar konmuş ve kitabın sonunda tüm bölümlere örnek teşkil edecek genel kaynaklar verilmiştir. Kitapta yalın ve anlaşılır bir dil kullanılmaya özen gösterilmiş ve kullanılan teknik terimlerle ilgili bir İngilizce-Türkçe ve Türkçe-İngilizce lügatçe eklenmiştir. Mühendisler tasarımda kullanılan elemanların tiplerinin, uygulamalarının ve sınırlamalarının farkında olmalıdırlar. Bölüm 1 elektrik ve ilgili diğer mühendislik dallarının özelliklerini ve faaliyet alanlarının tanımlarını kapsayan bir giriştir. Kariyer fırsatları ve ortaya çıkan yeni uygulama alanları da kısaca tanıtılmaktadır. Sonunda, mühendislikte kullanılan nicelikler, birimler ve standartlar verilmektedir. Bölüm 2 temel elektrik mühendisliği bileşenleri ile ilgilenir. İlk olarak elektrik enerji kaynaklarını, elektrik akımının iletimini ve iletkenleri sunar. Ardından, elektrik mühendisliği uygulamalarında kullanılan direnç, kondansatör, indüktans ve transformatörlerin ticari standartları, model denklemleri, sınırlamaları ve seçim kriterleri dâhil olmak üzere pratik bir görünümü sunar. Bu elemanların pasif devre elemanları olarak ve algılayıcı olarak kullanımlarını tartışır. Bunlara ek olarak memristör ve süperkondansatör gibi gelişmekte olan yeni eleman teknolojileri de kısaca tanıtılmaktadır. Mühendisler bir sorunu tanımlamak için dikkatli gözlemler yapmak zorundadırlar. Ayrıca tasarım süresince yaptığı çalışmalarda kullandığı ve geliştirdiği ara ürünleri ve nihai ürünü test etmelidir. Tüm bu faaliyetler; verilerin toplanması, analiz edilmesi ve yorumlanması tasarlama ve deneyler gerektirir. Bölüm 3 ölçüm ilkeleri, deney tasarımı, ölçüm ile hatalarının değerlendirilmesi ve belirsizlik analizleri ile ilgilidir. Bölüm 4 te analog ve Bölüm 5 te sayısal ölçü aletleri kullanılarak elektriksel büyüklüklerin ölçümü anlatılmaktadır. Bu kapsamda gerilim, akım, direnç, zaman, frekans ve elektrik gücü ölçmek için kullanılan araçlar teknolojik ayrıntıları, doğru kullanım yöntemleri ve sınırlamaları ile birlikte sunulmaktadır. Yaygın kullanılan analogdan sayısala ve sayısaldan analoğa çevirme yolları, ilgili devre yapıları ve çalışma ilkeleri tartışılmaktadır. Dalga şekli ve resim görüntüleme cihazları Bölüm 6 da işlenmektedir. Osilografik ölçüm görüntüleme teknikleri ile osiloskop işlemlerinin temel İlkeleri kısaca tartışılıp ayrıntılar Ek-C ye bırakılmıştır. Sayısal depolamalı osiloskoplar

Bölüm sonunda da konuları özetlemeye ve kavramaya yardımcı olacak özet sorular, çoğu bölümlerde çözülmüş örnek sorular ve genel sorular ile bölüm içine serpiştirilmiş örnekler ve zihinsel çalışma

5 Ön Söz ix ve sanal aletler kullanıcıya yetecek düzeyde sunulmaktadır. Ardından, resim ekranının ilkesi ayrıntılı olarak ele alındıktan sonra çeşitli çağdaş görüntü teknolojileri üzerine kısa bir sunum yapılmıştır. Bölüm 7, elektrik enerji kaynakları, aydınlatma ve elektriksel emniyet konularını kapsar. Doğrusal regüleli güç kaynakları ayrıntılı olarak sunulduktan sonra anahtar-regüleli güç kaynakları özetlenip yararları belirtilmektedir. Pillerin ilkeleri, kategorileri ve türleri kullanıcı açısından irdelenmiş olup pil kapasitesi, pil ve akü bakımı ile belirli bir uygulama için gerekli pilinin seçimi konuları tartışılmıştır. Elektrik, modern yaşamın gücüdür ve en çok kullanıldığı alan olan aydınlatma konusu kullanıcıya yetecek detayda verilmektedir. Ancak, elektriğin yanlış kullanımı, insan hayatını tehlikeye atabilir ve mal kaybına neden olabilir. Bölümde bu nedenle, elektrik şokları önleme yolları dâhil olmak üzere, elektriksel emniyet üzerine kapsamlı bir kısım içermektedir. Son iki bölüm olan Bölüm 8 ve Bölüm 9 sırasıyla ölçme teknolojilerinin sıcaklık ve mekanik niceliklerini belirlemekle ilgili uygulamalarını içerirler. Bölüm 8 de, ilk olarak sıcaklık ölçümü ilkeleri ve standartları ile ölçüm cihazları belirtilmektedir. Isıl çiftlerin (termokapl) ilkeleri ve onlarla yapılan endüstriyel sıcaklık ölçümü uygulamaları, termistör termometre ile termistörün sınırlamaları ve doğrusallaştırma düzenleri de dâhil olmak üzere anlatılmaktadır. Son olarak, kızılötesi algılayıcılar ve pirometreler kullanarak yapılan sıcaklık ölçümleri tanıtılmaktadır. Bölüm 9 da yer değiştirme algılayıcıları hakkında kısa bir giriş ile başlayıp gerilme ölçerler ve köprü devrelerini detaylı anlatılmaktadır. Yeni tip bir basınç algılayıcısı olan kuantum tünelleme bileşikleri kısaca tanıtılmaktadır. Akış ölçümünün temel ilkeleri ile mekanik ve elektronik debimetreler fiziksel çalışma ilkeleri ve uygulamaları ile birlikte verilmektedir. Son olarak lazer tabanlı yer değiştirme ölçmeleri ele alınmaktadır. Kitaptaki ana bölümleri destekleyici üç ek bulunmaktadır. Nicelikler, birimler ve standartlar Ek-A da verilmektedir. Kitapta, aksi belirtilmediği takdirde, MKS birim sistemi kullanılmaktadır. Ek-B de birçok elektronik ölçme cihazının gerçekleştirilmesinde mühendislerin temel yapı taşı olarak kullandıkları işlemsel kuvvetlendiriciler hakkında özet bilgi bulunmaktadır. Ek-C piyasada mevcut görsel teknolojilerin makul bir sunumunu ve çalışma ilkelerinin kapsamlı bir özetini içerir. Kitabın ekonomik olabilmesi için şekiller gri tonlamalı olarak düzenlenmiş, ancak mutlaka renkli olması gerekenler Ek-D de verilmiştir. Kitabın yazılma fikri Suudi Arabistan ın Cidde kentindeki Kral Abdulaziz Üniversitesi, Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği (EBM) Bölümündeki yılları arasında yürüttüğümüz Mühendislik ve Teknoloji Akreditasyon Kurulu (ABET) akreditasyon çalışmaları sırasında mühendislik eğitimi alanında en

Bölüm 7, elektrik enerji kaynakları, aydınlatma ve elektriksel emniyet konularını kapsar.

6 x Ön Söz büyük sıkıntının mühendislik tasarımında olduğunu görmemizle doğdu. Sorun irdelendikten sonra Elektrik Mühendisliği Teknolojileri adı altında zorunlu bir 3. sınıf dersi konuldu ve dersin sorumluluğu da bana verildi. Derste doğrudan kullanabileceğim bir ders kitabı bulunmadığından ders notları hazırlandı ve zaman içinde bir ders kitabına dönüştürüldü. Kitabın müsveddesini gören Türk meslektaşlarım bu konuda Türkiye de de bir boşluk olduğunu belirttiler ve Türkçe olarak da basılmasının çok yararlı olacağını belirttiler. Talep üzerine Cidde de basılan İngilizce kitabı temel alarak elinizdeki Türkçe kitabı yazdım. Ders notlarının toparlanması ve kitap haline getirilmesi çabalarıma malzeme vererek, değerlendirme ve tenkit yaparak katkıda bulunan Cidde deki ve Türkiye deki çalışma arkadaşlarıma şükranlarımı sunuyorum. Kitabın yazılmasında, düzenlenmesinde ve basımında çok değerli teşvik, destek ve katkılarından dolayı üstatlarım Yusuf Kaya Gülüt ve Zekâi Şen'e, kitabın müsveddesini çok dikkatli okuyup imla ve benzeri düzeltmeleri yapan Mesut Geren'e ve özenle kitabın dizgisini yapan Ahmet Baydar'a teşekkürü borç bilirim. Yüce Allah'tan bize Kendisinin istediği şekilde yaşamayı nasip etmesini, bizi sevmesini, sevdirmesini ve sevindirmesini niyaz ederim. Şüphesiz O her şeyi bilendir. Bahattin Karagözoğlu Soğanlık Yeni Mahalle, Kartal, İstanbul, Ocak 2015

Kitabın müsveddesini gören Türk meslektaşlarım bu konuda Türkiye de de bir boşluk olduğunu belirttiler ve Türkçe olarak da basılmasının çok yararlı olacağını belirttiler.

Benzer belgeler

KİTAP İNCELEMESİ. Matematiksel Kavram Yanılgıları ve Çözüm Önerileri. Tamer KUTLUCA 1. Editörler. Mehmet Fatih ÖZMANTAR Erhan BİNGÖLBALİ Hatice AKKOÇ

KİTAP İNCELEMESİ. Matematiksel Kavram Yanılgıları ve Çözüm Önerileri. Tamer KUTLUCA 1. Editörler. Mehmet Fatih ÖZMANTAR Erhan BİNGÖLBALİ Hatice AKKOÇ Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (2012) 287-291 287 KİTAP İNCELEMESİ Matematiksel Kavram Yanılgıları ve Çözüm Önerileri Editörler Mehmet Fatih ÖZMANTAR Erhan BİNGÖLBALİ Hatice