ARAŞTIRMALARLA TÜRKİYE GERÇEĞİ ve YANSIMALAR

Transkript

1 BÝRLEÞÝK METAL-ÝÞ ARAÞTIRMALARI 3 ARAÞTIRMALARLA TÜRKÝYE GERÇEÐÝ ve YANSIMALARI Hükümet uzun süredir uyguladýðý, enflasyonla mücadele politikasý, ücretlerin baský altýnda tutulmasý üzerine inþa ediyor. Yani enflasyonla mücadelenin bedeli iþçiye yoksulluk olarak ödettiriliyor. Buna raðmen enflasyon dikiþ tutmuyor. Halkýn yaþamsal ihtiyaçlarý görmezden gelinerek belirlenen enflasyon sepeti, halkýn ekmeðine kasteden bir garabet þekline bürünüyor. Bu durumu emekçilerin kabul etmesi mümkün deðildir.

2 ARAŞTIRMALARLA TÜRKİYE GERÇEĞİ ve YANSIMALAR DİSK BİRLEŞİK METAL-İŞ 1

3 BİRLEŞİK METAL-İŞ Tünel Yolu Cad. No Bostancı-İstanbul Tel: Fax: Basım Tarihi : Ekim 2008 Dizgi : Birleşik Metal-İş Teknik Hazırlık : Birleşik Metal-İş Baskı: Engin Matbaacılık Tel: (0 212)

4 Önsöz İlkini 2007 yılının Ocak ayında yayınladığımız Araştırmalarla Türkiye Gerçeği ve Yansımaları raporunun üçüncüsü, Aralık 2007-Eylül 2008 tarihleri arasındaki dönemde araştırma dairemiz tarafından kamuoyunun bilgisine sunulan çalışmalarımızı ve etkilerini sizinle paylaşmak amacı ile hazırlandı. Bu dönem bir yandan işçilerin kazanılmış haklarına yönelik saldırılar Sosyal Güvenlik ve Sağlık Sigortası Yasasında somutlaşırken, diğer yandan direnişler, eylemler etkisini giderek arttırdı. Özellikle enflasyon rakamlarının, işçilerin gündelik ihtiyaçları ve temel harcama kalemlerinin gerisinde kalması nedeni ile, alım gücünde yaşanan gerileme ciddi bir biçimde kendini hissettirmeye devam etti ve işyerlerinde huzursuzluğun artmasına neden oldu. Yönetim Kurulumuz, bu süreçte kamuoyunun ilgisini, emekçilerin her geçen gün artan sorunlarına çekerek, emekçilerin haklı taleplerini gündeme taşıma ve toplumu gerçeklerle yüzleştirme çabalarını sürdürdü. Araştırma dairemiz, Yönetim Kurulumuzun koyduğu amaçlar doğrultusunda faaliyetlerini bu dönemde de sürdürdü. Bu çerçevede, Mayıs 2006 yılından bu yana düzenli olarak kamuoyunun gündemine taşınan Gelir Gruplarına Göre Enflasyon araştırmasına devam edildi. Bunun yanında Asgari Ücret, Açlık ve Yoksulluk Sınırı, Alım Gücü karşılaştırması konularında, edinilen veriler toplumun geniş kesimleri ile paylaşıldı. Bunun dışında önemli bir çaba olarak ortaya koyduğumuz Üye Kimlik Araştırması nın kısmi sonuçlarını da sizlerle paylaştık. Bu dönemde yayınladığımız 14 araştırma 204 yerel ve ulusal gazetede, toplam 7 milyon 959 bin okuyucuya ulaştı. Ayrıca araştırmalarımız çeşitli Televizyon kanallarında 19 un üzerinde haber programlarına konu oldu. Sayısız radyo programında yer aldı. Takip olanağımız olmadığı için Hayat TV de yayınlanan araştırmalarımızı tabloda yer veremesek de, araştırmalarımıza gösterdikleri ilgi için ayrıca teşekkür etmek isteriz. Üye kimlik araştırmamız ile ilgili olarak yaklaşık 2 saate varan bir program yaparak emeğin sesi olduklarını bir kez daha gösterdiler. Sendikamız, bütün bu süreçte ürettiği araştırmaların ortaya koyduğu bilimsel kriterler, orijinallik, tutarlılık ve emekten yana net tutumu ile bugün araştırmalarının güvenilirliğiyle de tanınan bir işçi sendikasıdır. Elinizdeki broşür bu faaliyeti ve yarattığı etkiyi sizinle paylaşmak üzere hazırlanmıştır. Yararlı ve bilgilendirici olacağına inanıyoruz. Birleşik Metal İş Sendikası Genel Yönetim Kurulu 3

5 4

6 ASGARİ ÜCRETLİYE 55 KURUŞLUK ZAM Zamla günlük; 11 gr bebek maması 53 gr Beyaz Peynir 1 avuç fındıktan yalnızca biri alınabiliyor. Birleşik Metal İş Araştırma dairesinin TÜİK Madde fiyatları üzerinden yaptığı hesaplama asgari ücrete ilk altı ay için yapılan yüzde 4 lük zammın en temel ihtiyaçları bile karşılamaktan uzak trajikomik bir rakam olduğunu ortaya koydu. Araştırmanın sonuçlarına göre asgari ücretliye verilen günlük 56 kuruşluk zam ile ancak bir avuç fındık alınabilir. Birleşik Metal İş Araştırma dairesi asgari ücrete yapılan ilk altı ay için yüzde 4 lük zammın, geçim koşullarına katkısını araştırdı. TÜİK Kasım 2007 Ortalama Madde Fiyatları üzerinden yapılan hesaplamaya göre, asgari ücretli aldığı günlük 56 kuruşluk zamla 175 gr pirinç, 11 gr bebek maması, 39 gram dana eti, 53 gram beyaz peynir, 33 gram bal, 56 gram çay, 1 avuç fındıktan birini tercih etmesi gerekiyor. Yapılan zamla bir yerden bir yere gidilmesi bile mümkün değil. Çünkü Belediye Otobüsü için tek bilet verilen zammın iki katından fazla. Aldığı zamla dışarıda bir tas çorba içmek isteyen asgari ücretli üç günlük zammı lokantaya bırakmak zorunda. Zammın 402 YTL ortalama kiraya katkısı ise sadece yüzde 4. Konuya ilişkin açıklama yapan Birleşik Metal İş Yönetim Kurulu, yapılan ilk altı ay yüzde 4 ve ikinci altı ay için yüzde 5 lik artışın emekçinin geçen yılki kayıplarını bile karşılamaktan uzak olduğunu, hükümet temsilcilerinin TÜİK tarafından tek kişilik işçi için belirlenen asgari geçim haddinin bile çok altında bir düzeyde belirlendiğini, hükümetin tercihini yine sermaye çevrelerinden yana kullandığını ve emekçilere sırtını döndüğünü söyledi. Enflasyon her kesime farklı olarak yansıdığının hatırlatıldığı açıklamada şu görüşlere yer verildi. TÜİK tarafından belirlenen enflasyon rakamları topluma güven vermemektedir yılında değiştirilen kalıp enflasyon rakamlarını 1994 kalıbına göre düşük olarak çıkartmaktadır. Kira, ekmek gibi harcamalarda enflasyonun iki katı artışlar gerçekleşmiştir. Ancak enflasyon, ücretler belirlenirken temel alınan kriter konumundadır. Bu oranı elbette ki emekçiler kabul etmeyecektir. Asgari ücret bir işçinin ailesi ile birlikte insanca yaşayacağı bir seviyede belirlenmeli, anti demokratik bir yapı olan asgari ücret tespit komisyonu demokratikleştirilmelidir. TABLO 1 Madde (Kg) Kasım Ayı Fiyatı (YTL) Zamla Günlük Kaç Gram Alınır? Pirinç 3, ,66 Bebek Maması (Toz Karışım) 47, ,71 Ekmek 1, ,86 Makarna 1, ,20 Dana Eti 14,3 39,07 Koyun Eti 11,48 48,66 Kümes Hayvanları Tavuk 4,07 137,26 Balık 8,23 67,88 Süt 1, ,73 Peynir Beyaz Peynir 10, ,87 Peynir Kaşar Peyniri 14, ,69 Tereyağı 14, ,45 Fındık 17, ,60 Kuru Fasulye 3, ,32 Nohut 2, ,29 Zeytin 8, ,26 Bal 16, ,96 Çay 9, ,45 5

7 TABLO 2 Madde Madde Fiyatı Kaç Günlük Zam Kira 401, Belediye Otobüs Ücreti 1,02 2 Vapur Ücreti Şehir Hatları 2,02 4 Çorbalar 1,95 3 Ayran 0,77 1 ARAŞTIRMA 1 ARAŞTIRMA ADI ASGARİ ÜCRET TARİHİ YAYINLANMA YAYINLANAN NO KULLANILAN BAŞLIK SAYFA TİRAJ TARİHİ GAZETE Bizim Gazete YENİ ASGARİ ÜCRET AÇLIĞIN HABERCİSİ Günboyu GÜNLÜK 56 YKR ZAM Güneş ASGARİ ÜCRET ZAMMI BİR AVUÇ FINDIK PARA SI Milli Gazete ASGARİ ÜCRET ZAMMIYLA NE ALINIR? Ortadoğu ZAMLA GÜNLÜK 53 GRAM BEYAZ PEYNİR Takvim ASGARİ BİR AVUÇ FINDIK Tercüman MAAŞA YTLLİK İLAVE Yeni Asya ASGARİ ÜCRET ZAMMI TRAJİKOMİK Kayseri Havadis ASGARİ ÜCRET ZAMMI İLE NELER Kent ASGARİ ÜCRET ZAMMIYLA NE ALINIR? Olay Ankara BİR AVUÇ FINDIK ALINABİLİYOR Son Söz ZAMLA BİR AVUÇ FINDIK ALINABİLİYOR Tasvir TÜRK-IŞ E SERT ELEŞTİRİ

8 İŞÇİ ENFLASYONA YENİLDİ DİSK/Birleşik Metal İş Sendikası Araştırma Dairesi Aralık ayı için gelir ve harcama gruplarına göre enflasyon oranları ile Temel Harcama İndeksini açıkladı. Yıllık enflasyon Türkiye ortalaması için yüzde 8,40 olarak açıklanırken, en az gelire sahip yüzde 20 lik dilim için yüzde 10,19 olarak gerçekleşti. Kimi mal gruplarında fiyat artışları yüzde 30 ları bulurken, asgari ücret reel olarak yüzde 18 e varan kayıplar yaşadı. Asgari ücretli ortalamalar üzerinden ise farklı endekslere göre yüzde 1 ile 7 arasında eridi. En ciddi kayıp yüzde 18 ile meyvede yaşanırken onu yüzde 16 ile süt ve süt ürünleri takip etti. Ekmekteki reel kayıp yüzde 8, kira karşısında gerileme yüzde 7 oldu. Diğer yandan Ekmek, Kira ve Toplu ulaşım üzerinden hesaplanan temel harcama indeksi bir yıllık dönem için yüzde 16 yı buldu. TEMEL HARCAMA İNDEKSİ: % 16 DİSK Birleşik Metal İş Sendikası Araştırma Dairesi gelir ve harcama gruplarına göre enflasyon oranlarını açıkladı. Türkiye İstatistik Kurumu Tüketici Fiyat Endeksi, Madde Fiyatları ve 2003 yılı Hane Halkı Tüketim anketi sonuçları üzerinden yapılan hesaplamaya göre yılbaşından bu yana enflasyon en az gelire sahip yüzde 20 lik dilim için yüzde 10,18 oranıyla, en çok gelire sahip yüzde 20 lik dilimin yüzde 8,08 lik enflasyonunun üstünde gerçekleşti. Kira, ekmek ve toplu taşıma fiyatları üzerinden, harcama kalıbı ağırlıkları da dikkate alınarak hazırlanan Temel Harcama İndeksi (THİ) ise yıllık olarak yüzde 15,97 oranında artış gösterdi. Buna göre kiralardaki yıllık artış yüzde 17,76, ekmekteki artış yüzde 18,91 toplu taşıma ulaşımında yüzde 3,43 oldu. Aylık bazda ise ekmek yüzde 3,02, kira yüzde 0,78, toplu taşıma ulaşımı yüzde 0,21 oranında artış gösterdi. THİ, aylık bazda yüzde 1,69 arttı. TEMEL HARCAMA İNDEKSİ-ARALIK 2007 Bir Önceki Aya Göre Bir Önceki Yılın Aralık Ayına Göre Bir Önceki Yılın Aynı Ayına Göre EKMEK 3,02% 18,91% 18,91% KİRA 0,78% 17,76% 17,76% TOPLU TAŞIMA 0,21% 3,43% 3,43% TEMEL HARCAMA İNDEKSİ 1,69 15,97% 15,97% Araştırmaya göre Meyve, süt ve süt ürünleri, Kuru Bakliyat, Yağlarda da astronomik artışlar yaşandı. Meyvedeki yüzde 34 lük artış ile ortalama olarak enflasyonun yaklaşık 4 katı artarken, süt ve süt ürünlerinde artış oranı yüzde 31 oldu. Kuru Bakliyattaki artış yüzde 25 ile dikkat çekerken, yağlar yüzde 18 ile enflasyonun iki katı bir artış gösterdi. Asgari Ücretlinin Reel Kayıpları Artış Oranı (%) Reel Kayıp Oranı Meyve 34% 18% Süt ve süt ürünleri 31% 16% Makarna-Şehriye 28% 14% Kuru Bakliyat 25% 12% Yağlar (Margarin-sıvı yağlar) 18% 7% Ekmek 8% 8% Kira 7% 7% ÜCRETLER ERİDİ Asgari ücretin yıllık olarak reel kaybının da farklı endekslerle hesaplandığı araştırmada Asgari Ücret, Temel Harcama İndeksi karşısında yüzde 6,74, Gelir Gruplarına göre enflasyonda yüzde 1,85, TÜFE ye göre yüzde 0,56 kayıp yaşadı. En büyük reel kayıp yüzde 18 ile Meyve sepeti karşısında yaşandı. Onu Süt ve süt ürünleri yüzde 16, Makarna-Şehriye yüzde 14, Kuru 7

9 Bakliyat yüzde 12, Yağlar yüzde 7, Ekmek yüzde8, Kira yüzde 7 oranları ile takip etti. İNDEKS GRUPLARINA GÖRE REEL ÜCRET DURUMU REEL ÜCRET ARTIŞ ORANI (%) ASGARİ ÜCRET ARTIŞ ORANI (%) İNDEKS ARTIŞ ORANI (%) TÜFE YE GÖRE -0,56 8,15 8,76 GELİR GRUPLARINA GÖRE -1,85 8,15 10,19 TEMEL HARCAMA İNDEKSİ- -6,74 8,15 15,97 NE GÖRE ENFLASYON İKİ HANELİ Araştırmaya göre gelir gruplarına göre enflasyon, bir önceki yılın aralık ayına göre en yoksuldan en zengine doğru sırasıyla yüzde 10,19, 9,79, 9,45, 9,06 ve 8,09 oranında arttı. Aralık ayı için bir önceki aya göre enflasyon ise sırasıyla yüzde 0,41, 0,39, 0,38, 0,35, 0,28 olarak gerçekleşti. 12 Aylık ortalamalarda ise enflasyon aynı sırayla yüzde 10,24, 9,90, 9,64, 9,29, 8,54 olarak gerçekleşti. GELİR GRUPLARINA GÖRE ENFLASYON ORANLARI (%)-Aralık2007 Bir Önceki Aya Göre Bir Önceki Yılın Aralık Bir Önceki Yılın Aynı Ayına On iki aylık ortalamalar Ayına Göre Göre En yoksul yüzde 20 0,41 10,19 10,19 10,24 2. yüzde 20 0,39 9,79 9,79 9,90 3. yüzde 20 0,38 9,45 9,45 9,64 4. yüzde 20 0,35 9,06 9,06 9,29 En zengin yüzde 20 0,28 8,09 8,09 8,54 BİRLEŞİK METAL İŞ SENDİKASI : ENFLASYONLA MÜCADELE Mİ? İŞÇİYE ZULÜM MÜ? Araştırma sonuçlarına yönelik bir açıklama yapan Birleşik Metal İş Sendikası Yönetim Kurulu, yıllık enflasyon oranının hedeflenen enflasyonun iki katı düzeyine çıktığına dikkat çekerek, Hükümet uzun süredir uyguladığı, enflasyonla mücadele politikasını, ücretlerin baskı altında tutulması üzerine inşa ediyor. Ücret artışları gündeme geldiğinde emekçilerin karşısına hemen enflasyon hedefleri çıkartılıyor. Yani enflasyonla mücadelenin bedeli işçiye yoksulluk olarak ödetiriliyor. Buna rağmen enflasyon dikiş tutmuyor. Temel harcama kalemleri karşısında ücretler trajik oranlarda kayıplar yaşıyor. Halkın yaşamsal ihtiyaçları görmezden gelinerek belirlenen enflasyon sepeti, halkın ekmeğine kasteden bir garabet şekline bürünüyor. Bu durumu emekçilerin kabul etmesi mümkün değildir. Enflasyon mücadele programı, işçiye zulüm halini almıştır. Enflasyonla mücadele, emekçilerin yoksulluğu üzerinden yürütülmektedir. Bu tutum derhal tekedilmelidir dedi. ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ Türkiye İstatistik Kurumu her ay Tüketici Fiyat Endeksindeki değişimleri kamuoyuna açıklamaktadır. Açıklanan rakamlar Türkiye geneline göre ortalama olarak belirlenmektedir. Buna karşın bilindiği gibi enflasyon oranları yaşanılan il, gelir düzeyi ve gelir getirici faaliyete göre farklılık gösterebilmektedir. Sendikamız farklı gelir grupları ve harcama düzeylerine göre enflasyon verilerinin belirlenmesini bir ihtiyaç olarak değerlendirmektedir. Bu çerçevede gelir gruplarına göre enflasyon oranları, TÜİK 2003 yılı Hanehalkı Tüketim ve Gelir Araştırması harcama kalıpları ile TÜFE verileri esas alınarak, sendikamız araştırma birimi tarafından tespit edilmiş ve kamuoyunun bilgisine sunulmuştur. Şüphesiz resmi olarak açıklanan enflasyon rakamlarının ne kadar gerçeği yansıttığı tartışmalıdır. Sendikamızın yaptığı bu çalışma da söz konusu resmi rakamlar üzerinden hesaplanmıştır. Dolayısıyla araştırmanın gerçekliği TÜİK verilerinin gerçekliği oranındadır. Bundan böyle araştırmalarımızda 2003 yılı Hanehalkı Tüketim Araştırması sonuçları ile oluşturulan harcama kalıbı esas alınacaktır. Bilindiği gibi 2003 yılında gerçekleştirilen Hanehalkı Tüketim Harcaması araştırması tam örneklem ile uygulanan son kapsamlı çalışmadır. Gelir gruplarına göre enflasyon farkı, gelir düzeyine göre tüketim tercihlerindeki değişimden kaynaklanmaktadır yılı Hanehalkı Harcama ve Gelir Anketi sonuçlarına göre en zengin yüzde 20 lik dilimin, en yoksul yüzde 20 ye göre harcamalarının payı eğitimde 13, eğlencede ve kültürde 3, ulaşımda 4 kat fazladır. Buna karşın gıda harcamalarına en zengin yüzde 8

10 20, en yoksul yüzde 20 nin yüzde 48 i kadar harcamalarından pay ayırmaktadır. Dolayısıyla gıda ürünlerinde gerçekleşen bir artış en yoksul yüzde 20 nin enflasyonunu daha çok etkilemektedir. Benzer bir biçimde eğitim, eğlence, kültür vb. hizmetlerin fiyatlarında yaşanan artış en zengin yüzde 20 açısından daha önemli görünmektedir. Ancak harcamaların madde temelli olarak gelir gruplarına göre belirlenmemesi bir sorun olarak değerlendirilmelidir. Temel Harcama indeksinde ise ekmek gıda harcamalarının, kira konut harcamalarının, toplu taşıma ise ulaşım harcamalarının yerine alınarak bu 3 kalem üzerinden genel harcamalara göre ağırlıklandırılmış, bu ağırlıklar TÜİK Madde fiyatları üzerinden indeks haline getirilmiştir. ARAŞTIRMA 2 ARAŞTIRMA ADI ENFLASYON YAYINLANMA TARİHİ NO YAYINLANMA TARİHİ YAYINLANAN GAZETE KULLANILAN BAŞLIK SAYFA TİRAJ Anadolu Manşet YOKSULUN ENFLASYONU YÜZDE 10, Bursa Haber BİRLEŞİK METAL İŞ TEN ENFLASYON Bursa Meydan YOKSULUN ENFLASYONU YÜZDE Cumhuriyet ENFLASYON MUTFAĞI YAKT Ekip YOKSULUN ENFLASYONU YÜZDE 10, Günboyu BEDELİ ÇALIŞAN ÖDÜYOR Hürriyet Ankara ENFLASYONUN BEDELİNİ İŞÇİ ÖDÜYOR Kayseri Havadis YOKSULUN ENFLASYONU! Bugün Mersin YOKSULUN ENFLASYONU YÜZDE 10, Hürses EN YOKSULUN ENFLASYONU % Karadeniz Postası YOKSULUN ENFLASYONU YÜZDE 10, Milli Gazete (Şehir) BEDEL, İŞÇİYE ÖDETİLİYOR Şok YOKSUL İYİCE YOKSULLAŞTI Taraf EN YÜKSEK YOKSULUN ENFLASYONU Yeni Asya YOKSULUN ENFLASYONU YÜZDE 10,

11 ENDEKS DEĞİŞTİ, YOKSULUN ENFLASYONU KATLANDI DİSK/Birleşik Metal İş Sendikası Araştırma Dairesi Ocak ayı için gelir ve harcama gruplarına göre enflasyon oranları ile Temel Harcama İndeksini açıkladı. Ocak ayı için enflasyon, Türkiye ortalamasında yüzde 0,80 olarak açıklanırken, en az gelire sahip yüzde 20 lik dilim için 2 katından fazla artış göstererek yüzde 1,74 oldu. Yıllık olarak ise dar gelirlinin enflasyonu yüzde 10,14 düzeyinde gerçekleşti. Kimi mal gruplarında fiyat artışları yüzde 30 ları buldu. Diğer yandan Ekmek, Kira ve Toplu ulaşım üzerinden hesaplanan temel harcama indeksi bir yıllık dönem için yüzde 15 oldu. TEMEL HARCAMA İNDEKSİ: % 15 DİSK Birleşik Metal İş Sendikası Araştırma Dairesi gelir ve harcama gruplarına göre enflasyon oranlarını açıkladı. Türkiye İstatistik Kurumu Tüketici Fiyat Endeksi, Madde Fiyatları ve 2003 yılı Hane Halkı Tüketim anketi sonuçları üzerinden yapılan hesaplamaya göre yılbaşından bu yana enflasyon en az gelire sahip yüzde 20 lik dilim için yüzde 10,11 oranıyla, en çok gelire sahip yüzde 20 lik dilimin yüzde 8,55 lik enflasyonunun üstünde gerçekleşti. Kira, ekmek ve toplu taşıma fiyatları üzerinden, harcama kalıbı ağırlıkları da dikkate alınarak hazırlanan Temel Harcama İndeksi (THİ) ise yıllık olarak yüzde 15,01 oranında artış gösterdi. Buna göre kiralardaki yıllık artış yüzde 16, ekmekteki artış yüzde 20, toplu taşıma ulaşımındaki artış yüzde 9,8 oldu. Araştırmaya göre süt ve süt ürünleri, Kuru Bakliyat, yağlarda da astronomik artışlar yaşandı. Süt ve süt ürünlerinde artış oranı yüzde 16, kuru bakliyattaki artış yüzde 25 olurken, yağlar ise yüzde 26 ile enflasyonun yaklaşık üç katı bir artış gösterdi. Artış Oranı (%) Süt ve süt ürünleri 16% Makarna-Şehriye 32% Kuru Bakliyat 25% Yağlar (Margarin-sıvı yağlar) 26% Ekmek 20% Kira 16% ENFLASYON İKİ HANELİ Araştırma Uzmanı F. Serkan Öngel tarafından hazırlanan söz konusu çalışmaya göre, gelir gruplarına göre enflasyon, bir önceki yılın ocak ayına göre en yoksuldan en zengine doğru sırasıyla yüzde 10,04, 9,79, 9,45, 9,26 ve 8,55 oranında arttı. Ocak ayı için bir önceki aya göre enflasyon ise sırasıyla yüzde 1,74, 1,59, 1,53, 1,39, 1,19 olarak gerçekleşti. 12 Aylık ortalamalarda ise enflasyon aynı sırayla yüzde 10,11, 9,79, 9,56, 9,26, 8,55 olarak gerçekleşti. GELİR GRUPLARINA GÖRE ENFLASYON ORANLARI (%)-OCAK2008 Bir Önceki Yılın Aralık Ayına Bir Önceki Yılın Aynı Ayına Bir Önceki Aya Göre On iki aylık ortalamalar Göre Göre En yoksul yüzde 20 1,74 1,74 10,04 10,11 2. yüzde 20 1,59 1,59 9,79 9,79 3. yüzde 20 1,53 1,53 9,56 9,56 4. yüzde 20 1,39 1,39 9,26 9,26 En zengin yüzde 20 1,19 1,19 8,55 8,55 10

12 BİRLEŞİK METAL İŞ SENDİKASI : ENDEKSTE DEĞİŞİM ENFLASYONU DÜŞÜRDÜ Araştırma sonuçlarını değerlendiren Birleşik Metal İş Yönetim Kurulu, enflasyon hesaplamasının geniş halk kesimlerinin ekmeği üzerinden oynanan bir oyuna dönüştüğünü belirtti. Tüketici Fiyat Endeksinin temel veri kaynağı olarak kabul edilen 2003 yılı Hanehalkı Bütçe Anketi sonuçları ile mevcut kalıp arasında çok ciddi farklarında olduğuna dikkat çekilen açıklamada, 2003 yılı Hanehalkı Bütçe anketi sonuçlarında konut harcamalarının toplam harcamalar içindeki oranı yüzde 28,2 iken, 2008 yılı için belirlenen kalıpta bu oranın yüzde 16,60 olarak belirlenmesini iyi niyetle açıklamanın mümkün olmadığı vurgulandı. Konut fiyatlarındaki son 3 yılda ortalamanın çok üstünde artığına işaret edilen açıklamada, görünen o ki enflasyonu düşük göstermek için çeşitli istatistiksel teknikler kullanılmaktadır. Dar gelirliler için tespit edilen harcama kalıbına göre enflasyondaki artış ocak ayı için yüzde 1,74 olurken, açıklanan enflasyonun 0,80 düzeyinde kalması bu durumun ispatıdır denildi ve şu görüşlere yer verildi: Enflasyonun toplumsal yaşam açısından önemi ortadadır. Ücretlerimiz, sokaktaki fiyat artışlarına yenilmektedir. Gıda ve kirada yaşanan artışlar, emekçileri çok daha fazla etkilemektedir. TÜİK açıkladığı rakamlarla toplumda güvensiz yaratmaktadır. Bu yüzden; 1. TÜİK, tüm emekçilerin yaşam standartlarını etkileyen, enflasyon rakamlarını hangi yöntem ve madde ağırlıkları ile belirlediğini, enflasyonun hangi kesimlere ne oranda yansıdığını açıklamalıdır. 2. Her kesimin enflasyonun farklı olduğundan hareketle, ücretliler için ayrı bir enflasyon hesaplamasına gidilmelidir. 3. Kamu için üretilen tüm veriler kamuoyunun bilgisine açılmalıdır. 4. Kurum emekçilerin denetimine olanak verecek şekilde yeniden yapılandırılmalı, emek örgütleri, yönetim kuruluna gözlemci üye olarak katılmalıdır. Halkın derdi türban değil, hergün eriyen ücretleridir. ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ Türkiye İstatistik Kurumu her ay Tüketici Fiyat Endeksindeki değişimleri kamuoyuna açıklamaktadır. Açıklanan rakamlar Türkiye geneline göre ortalama olarak belirlenmektedir. Buna karşın bilindiği gibi enflasyon oranları yaşanılan il, gelir düzeyi ve gelir getirici faaliyete göre farklılık gösterebilmektedir. Sendikamız farklı gelir grupları ve harcama düzeylerine göre enflasyon verilerinin belirlenmesini bir ihtiyaç olarak değerlendirmektedir. Bu çerçevede gelir gruplarına göre enflasyon oranları, TÜİK 2003 yılı Hanehalkı Tüketim ve Gelir Araştırması harcama kalıpları ile TÜFE verileri esas alınarak, sendikamız araştırma birimi tarafından tespit edilmiş ve kamuoyunun bilgisine sunulmuştur. Şüphesiz resmi olarak açıklanan enflasyon rakamlarının ne kadar gerçeği yansıttığı tartışmalıdır. Sendikamızın yaptığı bu çalışma da söz konusu resmi rakamlar üzerinden hesaplanmıştır. Dolayısıyla araştırmanın gerçekliği TÜİK verilerinin gerçekliği oranındadır. Bundan böyle araştırmalarımızda 2003 yılı Hanehalkı Tüketim Araştırması sonuçları ile oluşturulan harcama kalıbı esas alınacaktır. Bilindiği gibi 2003 yılında gerçekleştirilen Hanehalkı Tüketim Harcaması araştırması tam örneklem ile uygulanan son kapsamlı çalışmadır. Gelir gruplarına göre enflasyon farkı, gelir düzeyine göre tüketim tercihlerindeki değişimden kaynaklanmaktadır yılı Hanehalkı Harcama ve Gelir Anketi sonuçlarına göre en zengin yüzde 20 lik dilimin, en yoksul yüzde 20 ye göre harcamalarının payı eğitimde 13, eğlencede ve kültürde 3, ulaşımda 4 kat fazladır. Buna karşın gıda harcamalarına en zengin yüzde 20, en yoksul yüzde 20 nin yüzde 48 i kadar harcamalarından pay ayırmaktadır. Dolayısıyla gıda ürünlerinde gerçekleşen bir artış en yoksul yüzde 20 nin enflasyonunu daha çok etkilemektedir. Benzer bir biçimde eğitim, eğlence, kültür vb. hizmetlerin fiyatlarında yaşanan artış en zengin yüzde 20 açısından daha önemli görünmektedir. Ancak harcamaların madde temelli olarak gelir gruplarına göre belirlenmemesi bir sorun olarak değerlendirilmelidir. Temel Harcama indeksinde ise ekmek gıda harcamalarının, kira konut harcamalarının, toplu taşıma ise ulaşım harcamalarının yerine alınarak bu 3 kalem üzerinden genel harcamalara göre ağırlıklandırılmış, bu ağırlıklar TÜİK Madde fiyatları üzerinden indeks haline getirilmiştir. 11

13 ARAŞTIRMA 3 ARAŞTIRMA ADI ENFLASYON YAYINLANMA TARİHİ NO YAYINLANMA TARİHİ YAYINLANAN GAZETE KULLANILAN BAŞLIK SAYFA TİRAJ Birgün ÜCRETLER FİYAT ARTIŞLARINA YENİLDİ Bursa Meydan YOKSULUN ENFLASYONU YÜZDE Cumhuriyet YOKSULUN ENFLASYONU İKİYE KATLANDI Evrensel ENFLASYON YOKSULU VURDU Güneş FAKİRİN ENFLASYONU % Kent YOKSULUN ENFLASYONU YÜZDE Milli Gazete ENFLASYON YOKSULU YAKIYOR Ortadoğu ENFLASYON YALANI Sabah62.Yıl YOKSULLAR İÇİN ENFLASYON YÜZDE 1, Şok YOKSULLAR İÇİN ENFLASYON YÜZDE 1, Taraf HERKESİN ENFLASYONU KENDİNE Tercüman (Şehir) ENFLASYON YOKSULU İKİ KAT VURUYOR Yeni Meram YOKSULUN ENFLASYON YÜZDE 1, Günboyu ENFLASYON GERÇEK YÜZÜNÜ GÖSTERİYOR Hürses YOKSUL KESİM İÇİN YÜZDE 1, Kayseri Star Haber YOKSULLAR İÇİN ENFLASYON 1.74 OLDU Anadolu Manşet TÜRK İŞÇİSİ ÇOK ÇALIŞIYOR Dokuz Sütun YOKSUL KESİMDE YÜZÜNÜ GÖSTERİYOR

14 MUTFAKTA YANGIN VAR DİSK/Birleşik Metal İş Sendikası Araştırma Dairesi Şubat ayı için gelir ve harcama gruplarına göre enflasyon oranları ile Temel Harcama İndeksini açıkladı. Temel gıda ürünleri için enflasyon yüzde 15 ile 40 oranlarında artış gösterdi. Buna göre mutfaktaki enflasyon yüzde 20 leri aştı. Diğer yandan Ekmek, Kira ve Toplu ulaşım üzerinden hesaplanan temel harcama indeksi bir yıllık dönem için yüzde 15 oldu. Enflasyon en az gelire sahip yüzde 20 lik dilim için yüzde 11,36 oranıyla TÜFE nin 2,26 puan üzerinde artış gösterdi. TEMEL HARCAMA İNDEKSİ: % 15 DİSK Birleşik Metal İş Sendikası Araştırma Dairesi gelir ve harcama gruplarına göre enflasyon oranlarını açıkladı. Türkiye İstatistik Kurumu Tüketici Fiyat Endeksi, Madde Fiyatları ve 2003 yılı Hane Halkı Tüketim anketi sonuçları üzerinden yapılan hesaplamaya göre geçen yılın aynı ayına göre enflasyon en az gelire sahip yüzde 20 lik dilim için yüzde 11,36 oranıyla TÜFE nin 2,26 puan üzerinde artış gösterdi. En çok gelire sahip yüzde 20 lik dilimin enflasyonu ise yüzde 9,16 oldu. Kira, ekmek ve toplu taşıma fiyatları üzerinden, harcama kalıbı ağırlıkları da dikkate alınarak hazırlanan Temel Harcama İndeksi (THİ) ise yıllık olarak yüzde 16,72 oranında artış gösterdi. Buna göre kiralardaki yıllık fiyat artışı yüzde 15,79 ekmekteki artış yüzde 18,68, toplu taşıma ulaşımındaki artış yüzde 13,71 oldu. TEMEL HARCAMA İNDEKSİ-MART2008 Bir Önceki Aya Göre Bir Önceki Yılın Aralık Ayına Göre Bir Önceki Yılın Aynı Ayına Göre EKMEK 4,69% 8,17% 22,58% KİRA 0,70% 3,56% 15,60% TOPLU TAŞIMA 0,63% 7,31% 10,35% TEMEL HARCAMA İNDEKSİ 1,95% 6,07% 17,66% MUTFAKTA YANGIN VAR Araştırmaya göre en büyük fiyat artışı gıda ürünlerinde gerçekleşti. Temel gıda ürünleri için enflasyon yüzde 15 ile 40 oranlarında artış gösterdi. Buna göre mutfaktaki enflasyon yüzde 20 leri aştı. Kimi ürünlerde yıllık fiyat artışı yüzde 50 lerin üzerine çıktı. En yüksek artış limonda yüzde 126 ile gerçekleşti. Süt ve süt ürünleri, Kuru Bakliyat, yağlarda da astronomik artışlar yaşandı. Süt ve süt ürünlerinde artış oranı yüzde 15, kuru bakliyattaki artış oranı yüzde 29 olurken, yağlar ise yüzde 24 ile enflasyonun yaklaşık üç katı bir artış gösterdi. Yağ grubunda en yüksek artış yüzde 44 ile yoksulların ucuz olduğu için tercih ettiği Ayçiçek yağında gerçekleşirken, fiyatları Ayçiçek yağının iki katı olan Zeytinyağında fiyat artışı yüzde 7,37 de kaldı. Dar gelirlinin tükettiği ucuz ürünlerdeki artışlar emekçinin canını daha çok yaktı. ÜRÜN ÇEŞİDİ Artış Oranı (%) Süt ve süt ürünleri 15% Makarna-Şehriye-Bulgur-Pirinç 29% Kuru Bakliyat 29% Yağlar (Margarin-sıvı yağlar) 24% Sebze 18% Meyve 36% Ekmek 19% Kira 16% 13

15 Dar gelirlinin enflasyonu TÜFE nin üzerinde Araştırmaya göre, gelir gruplarına göre enflasyon, bir önceki yılın şubat ayına göre en yoksuldan en zengine doğru sırasıyla yüzde 11,36, 10,94, 10,59, 10,15 ve 9,16 oranında arttı. Bir önceki yılın aralık ayına göre enflasyon ise aynı sıra ile yüzde 3,79, 3,37, 3,13, 2,76, 2,14 artış gösterdi. Şubat ayı içinde enflasyon ise yine aynı sıra ile yüzde 1,98, 1,69, 1,52, 1,29, 0,87 olarak gerçekleşti. 12 Aylık ortalamalarda ise enflasyon aynı sırayla yüzde 10,11, 9,79, 9,56, 9,26, 8,55 olarak gerçekleşti. GELİR GRUPLARINA GÖRE ENFLASYON ORANLARI (%)-Şubat2008 Bir Önceki Aya Göre Bir Önceki Yılın Aralık Ayına Bir Önceki Yılın Aynı On iki aylık ortalamalar Göre Ayına Göre En yoksul yüzde 20 1,98 3,79 11,36 10,12 2. yüzde 20 1,69 3,37 10,94 9,79 3. yüzde 20 1,52 3,13 10,59 9,51 4. yüzde 20 1,29 2,76 10,15 9,16 En zengin yüzde 20 0,87 2,14 9,16 8,35 TÜFE 1,29 2,11 9,10 8,53 EMEKÇİLERİN ÖFKESİ HER GEÇEN GÜN ARTIYOR Araştırma sonuçlarını değerlendiren Birleşik Metal İş Yönetim Kurulu, gıda fiyatlarındaki artışın, en çok mutfaktaki enflasyonu tetiklediğini ifade ederek, fiyatı ucuz ürünlerdeki artışın, yüksek fiyatlı ürünlere göre daha yüksek olduğuna dikkat çekti. Bu durumun dar gelirlinin enflasyonunu açıklananın çok daha üzerinde gerçekleştiğinin somut bir göstergesi olduğunun belirtildiği açıklamada şu görüşlere yer verildi: Sendikamız uzun süreden beri yaptığı araştırmalarla kamuoyunun dikkatini enflasyonun dar gelirliler ve emekçiler için farklı olduğu gerçeğine çekmeye çalışmaktadır. Herkesin enflasyonu yaptığı harcamaya bağlıdır. TÜİK tarafından yapılan hesaplamalarda tek bir kalıp kullanılmakta, gelir gruplarının harcama kalıpları dikkate alınmamaktadır. Bu durum enflasyonu yoksullaştırmanın aracı haline getirmektedir. Üst gelir gruplarının yaptıkları harcamalarla, emekçilerin harcamaları arasında ciddi farklar bulunmaktadır. TÜİK bu gerçeği dikkate almalı ve dar gelirliler için yeni bir kalıp belirlemelidir. Ücret artışlarında bu kalıp dikkate alınmalıdır. Hayat pahalılığı artık emekçilerin taşıyamayacağı bir yük haline gelmiştir. Öfkemiz her geçen gün biraz daha artmaktadır. ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ Türkiye İstatistik Kurumu her ay Tüketici Fiyat Endeksindeki değişimleri kamuoyuna açıklamaktadır. Açıklanan rakamlar Türkiye geneline göre ortalama olarak belirlenmektedir. Buna karşın bilindiği gibi enflasyon oranları yaşanılan il, gelir düzeyi ve gelir getirici faaliyete göre farklılık gösterebilmektedir. Sendikamız farklı gelir grupları ve harcama düzeylerine göre enflasyon verilerinin belirlenmesini bir ihtiyaç olarak değerlendirmektedir. Bu çerçevede gelir gruplarına göre enflasyon oranları, TÜİK 2003 yılı Hanehalkı Tüketim ve Gelir Araştırması harcama kalıpları ile TÜFE verileri esas alınarak, sendikamız araştırma birimi tarafından tespit edilmiş ve kamuoyunun bilgisine sunulmuştur. Şüphesiz resmi olarak açıklanan enflasyon rakamlarının ne kadar gerçeği yansıttığı tartışmalıdır. Sendikamızın yaptığı bu çalışma da söz konusu resmi rakamlar üzerinden hesaplanmıştır. Dolayısıyla araştırmanın gerçekliği TÜİK verilerinin gerçekliği oranındadır. Bundan böyle araştırmalarımızda 2003 yılı Hanehalkı Tüketim Araştırması sonuçları ile oluşturulan harcama kalıbı esas alınacaktır. Bilindiği gibi 2003 yılında gerçekleştirilen Hanehalkı Tüketim Harcaması araştırması tam örneklem ile uygulanan son kapsamlı çalışmadır. Gelir gruplarına göre enflasyon farkı, gelir düzeyine göre tüketim tercihlerindeki değişimden kaynaklanmaktadır yılı Hanehalkı Harcama ve Gelir Anketi sonuçlarına göre en zengin yüzde 20 lik dilimin, en yoksul yüzde 20 ye göre harcamalarının payı eğitimde 13, eğlencede ve kültürde 3, ulaşımda 4 kat fazladır. Buna karşın gıda harcamalarına en zengin yüzde 20, en yoksul yüzde 20 nin yüzde 48 i kadar harcamalarından pay ayırmaktadır. Dolayısıyla gıda ürünlerinde gerçekleşen bir artış en yoksul yüzde 20 nin enflasyonunu daha çok etkilemektedir. Benzer bir biçimde eğitim, eğlence, kültür vb. hizmetlerin fiyatlarında yaşanan artış en zengin yüzde 20 açısından daha önemli görünmektedir. Ancak harcamaların madde temelli olarak gelir gruplarına göre belirlenmemesi bir sorun olarak değerlendirilmelidir. Temel Harcama indeksinde ise ekmek gıda harcamalarının, kira konut harcamalarının, toplu taşıma ise ulaşım harcamalarının yerine alınarak bu 3 kalem üzerinden genel harcamalara göre ağırlıklandırılmış, bu ağırlıklar TÜİK Madde fiyatları üzerinden indeks haline getirilmiştir. 14

16 ARAŞTIRMA 4 ARAŞTIRMA ADI GELİR GRUPLARI YAYINLANMA TARİHİ NO YAYINLANMA TARİHİ YAYINLANAN GAZETE KULLANILAN BAŞLIK SAYFA TİRAJ Deha 20 DAR GELİRLİ NASIL GEÇİNİYOR? Günboyu AÇLIK SINIRI 775 YTL YE ÇIKTI Yeni Nesil AÇLIK SINIRI Anadoluda Vakit TÜKETİCİ SESİ Birgün YOKSULUN ENFLASYONU %11, Bursa Haber! YOKSULLUK SINIRI 2 BİN YTL Diyarbakır Söz YOKSULLUK SINIRI 2 BİN YTL Ekip AÇLIK SINIRI 775 YTL Evrensel FİYAT ARTIŞI EMEKÇİNİN CANINI Gaste GIDA FİYATLAR ŞUBATAYINDA CAN Gazete Avrupa YOKSULLUK SINIRI 2 BİN YTL Halk AÇLIK SININ 775 YTL Hizmet AÇLIK SININ 775 YTL Karadeniz Postası AÇLIK SINIRI 775 YTL Kent AÇLIK SININ 775 YTL Konya Postası AÇLIK SINIRINI ARAŞTIRDI Kuzey Ekspres YOKSULLUK SINIRI 2 BİN YTL, Küresel Ana Haber ŞUBAT AYI İÇİN AÇLIK SINIRI Ortadoğu YOKSULUN ENFLASYONU YÜKSEK Yeni Gazetem Ege YOKSULUN CANINI ÇOK YAKIYOR Gazete 34 YOKSULLUK SINIRI 2 BİN YTL

17 ENFLASYON İŞÇİNİN BELİNİ BÜKÜYOR DİSK/Birleşik Metal İş Sendikası Araştırma Dairesi mart ayı için gelir ve harcama gruplarına göre enflasyon oranları ile Temel Harcama İndeksini açıkladı. Mart ayı için dar gelirlinin enflasyonu yüzde 11,30 düzeyinde gerçekleşti. Ekmekteki yüzde 4,69 luk artış, gıda ürünlerindeki fahiş artışlarla işçinin belini büktü. Ekmek, Kira ve Toplu ulaşım üzerinden hesaplanan temel harcama indeksi bir yıllık dönem için yüzde 18 oldu. TEMEL HARCAMA İNDEKSİ: % 18 DİSK Birleşik Metal İş Sendikası Araştırma Dairesi gelir ve harcama gruplarına göre enflasyon oranlarını açıkladı. Türkiye İstatistik Kurumu Tüketici Fiyat Endeksi, Madde Fiyatları ve 2003 yılı Hane Halkı Tüketim anketi sonuçları üzerinden yapılan hesaplamaya göre yılbaşından bu yana enflasyon en az gelire sahip yüzde 20 lik dilim için yüzde 11,30 oranıyla, en çok gelire sahip yüzde 20 lik dilimin yüzde 9,31 lik enflasyonunun üstünde gerçekleşti. 9,15 lik TÜFE ile dar gelirlinin enflasyonu arasındaki fark 2,15 puan oldu. Enflasyon ve ücret arasındaki ilişkinin, alım gücünü doğrudan etkilediğinin ifade edildiği açıklamada, enflasyon rakamları ile emekçilerin temel harcama kalemlerimizdeki fiyat artışları arasındaki farkın, enflasyon lehine açıldıkça, enflasyon düzeyindeki ücret artışları bile alım gücünün telafi edilemez bir noktaya geldiği belirtildi Kira, ekmek ve toplu taşıma fiyatları üzerinden, harcama kalıbı ağırlıkları da dikkate alınarak hazırlanan Temel Harcama İndeksi nin (THİ) ise yıllık olarak yüzde 18 oranında artış gösterdi. Buna göre kiralardaki yıllık artış yüzde 16, ekmekteki artış yüzde 23, toplu taşıma ulaşımındaki artış yüzde 10,35 oldu. TEMEL HARCAMA İNDEKSİ-MART2008 Bir Önceki Aya Göre Bir Önceki Yılın Aralık Ayına Göre Bir Önceki Yılın Aynı Ayına Göre EKMEK 4,69% 8,17% 22,58% KİRA 0,70% 3,56% 15,60% TOPLU TAŞIMA 0,63% 7,31% 10,35% TEMEL HARCAMA İNDEKSİ 1,95% 6,07% 17,66% Araştırmaya göre süt ve süt ürünleri, Kuru Bakliyat, yağlarda da astronomik artışlar yaşandı. Süt ve süt ürünlerinde artış oranı yıllık olarak yüzde 16, kuru bakliyattaki artış yüzde 25 olurken, yağlar ise ortalama yüzde 27 lik fiyat artışı ile enflasyonun yaklaşık üç katı bir artış gösterdi. Ayçiçek yağındaki artış ise yüzde 51 oldu. Artış Oranı (%) Süt ve süt ürünleri 16% Makarna-Şehriye 35% Kuru Bakliyat 25% Yağlar (Margarin-sıvı yağlar) 27% Ekmek 23% Kira 16% ENFLASYON İKİ HANELİ Söz konusu çalışmaya göre, gelir gruplarına göre enflasyon, bir önceki yılın mart ayına göre en yoksuldan en zengine doğru sırasıyla yüzde 11,30, 10,93, 10,60, 10,19 ve 9,31 oranında arttı. Mart ayı için bir önceki aya göre enflasyon ise sırasıyla yüzde 0,83, 0,84, 0,85, 0,87, 0,91 olarak gerçekleşti. 12 Aylık ortalamalarda ise enflasyon aynı sırayla yüzde 10,10, 9,75, 9,46, 9,09, 8,24 olarak gerçekleşti. 16

18 GELİR GRUPLARINA GÖRE ENFLASYON ORANLARI (%)-mart2008 Bir Önceki Aya Göre Bir Önceki Yılın Aralık Ayına Göre Bir Önceki Yılın Aynı Ayına Göre On iki aylık ortalamalar En yoksul yüzde 20 0,83 4,65 11,30 10,10 2. yüzde 20 0,84 4,23 10,93 9,75 3. yüzde 20 0,85 4,00 10,60 9,46 4. yüzde 20 0,87 3,64 10,19 9,09 En zengin yüzde 20 0,91 3,05 9,31 8,24 TÜFE 0,96 3,09 9,15 8,40 BİRLEŞİK METAL İŞ SENDİKASI : ŞEFFAFLIK İSTİYORUZ Araştırma sonuçlarını değerlendiren Birleşik Metal İş Yönetim Kurulu tarafından yapılan açıklamada, Enflasyon ve ücret arasındaki ilişki, alım gücümüzü doğrudan etkileyen temel konulardan biri durumunda. Ancak enflasyon rakamları ile emekçilerin temel harcama kalemlerindeki fiyat artışları arasındaki fark açıldıkça, enflasyon düzeyindeki ücret artışları bile alım gücümüzü telafi edemez bir noktaya geliyor. Alım gücümüzün, düşük gösterilen enflasyondan kaynaklı olarak azaldığını görüyoruz denildi Açıklamada şu görüşlere yer verildi: TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu), tüm emekçilerin yaşam standartlarını etkileyen, enflasyon rakamlarını hangi yöntem ve madde ağırlıkları ile belirlediğini, enflasyonun hangi kesimlere ne oranda yansıdığını açıklamalıdır. Bu doğrultuda; Her kesimin enflasyonun farklı olduğundan hareketle, ücretliler için ayrı bir enflasyon hesaplamasına gidilmelidir. Kamu için üretilen tüm veriler kamuoyunun bilgisine açılmalıdır. Kurum, emekçilerin denetimine olanak verecek şekilde yeniden yapılandırılmalı, emek örgütleri, yönetim kuruluna gözlemci üye olarak katılmalıdır. ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ Türkiye İstatistik Kurumu her ay Tüketici Fiyat Endeksindeki değişimleri kamuoyuna açıklamaktadır. Açıklanan rakamlar Türkiye geneline göre ortalama olarak belirlenmektedir. Buna karşın bilindiği gibi enflasyon oranları yaşanılan il, gelir düzeyi ve gelir getirici faaliyete göre farklılık gösterebilmektedir. Sendikamız farklı gelir grupları ve harcama düzeylerine göre enflasyon verilerinin belirlenmesini bir ihtiyaç olarak değerlendirmektedir. Bu çerçevede gelir gruplarına göre enflasyon oranları, TÜİK 2003 yılı Hanehalkı Tüketim ve Gelir Araştırması harcama kalıpları ile TÜFE verileri esas alınarak, sendikamız araştırma birimi tarafından tespit edilmiş ve kamuoyunun bilgisine sunulmuştur. Şüphesiz resmi olarak açıklanan enflasyon rakamlarının ne kadar gerçeği yansıttığı tartışmalıdır. Sendikamızın yaptığı bu çalışma da söz konusu resmi rakamlar üzerinden hesaplanmıştır. Dolayısıyla araştırmanın gerçekliği TÜİK verilerinin gerçekliği oranındadır. Bundan böyle araştırmalarımızda 2003 yılı Hanehalkı Tüketim Araştırması sonuçları ile oluşturulan harcama kalıbı esas alınacaktır. Bilindiği gibi 2003 yılında gerçekleştirilen Hanehalkı Tüketim Harcaması araştırması tam örneklem ile uygulanan son kapsamlı çalışmadır. Gelir gruplarına göre enflasyon farkı, gelir düzeyine göre tüketim tercihlerindeki değişimden kaynaklanmaktadır yılı Hanehalkı Harcama ve Gelir Anketi sonuçlarına göre en zengin yüzde 20 lik dilimin, en yoksul yüzde 20 ye göre harcamalarının payı eğitimde 13, eğlencede ve kültürde 3, ulaşımda 4 kat fazladır. Buna karşın gıda harcamalarına en zengin yüzde 20, en yoksul yüzde 20 nin yüzde 48 i kadar harcamalarından pay ayırmaktadır. Dolayısıyla gıda ürünlerinde gerçekleşen bir artış en yoksul yüzde 20 nin enflasyonunu daha çok etkilemektedir. Benzer bir biçimde eğitim, eğlence, kültür vb. hizmetlerin fiyatlarında yaşanan artış en zengin yüzde 20 açısından daha önemli görünmektedir. Ancak harcamaların madde temelli olarak gelir gruplarına göre belirlenmemesi bir sorun olarak değerlendirilmelidir. Temel Harcama indeksinde ise ekmek gıda harcamalarının, kira konut harcamalarının, toplu taşıma ise ulaşım harcamalarının yerine alınarak bu 3 kalem üzerinden genel harcamalara göre ağırlıklandırılmış, bu ağırlıklar TÜİK Madde fiyatları üzerinden indeks haline getirilmiştir. 17

19 ARAŞTIRMA 5 ARAŞTIRMA ADI ENFLASYON YAYINLANMA TARİHİ NO YAYINLANMA TARİHİ YAYINLANAN GAZETE KULLANILAN BAŞLIK SAYFA TİRAJ Birgün DAR GELİRLİNİN ENFLASYONU: % 11, Cumhuriyet YOKSULUN ENFLASYONU YÜZDE 11 İ GEÇTİ Ege Telgraf GELİR GRUPLARINA GÖRE ENFLASYON Evrensel ENFLASYON EMEKÇİYİ VURDU Güneş ENFLASYON ASIL YOKSULU VURDU Kayseri Havadis GELİR GRUPLARINA GÖRE ENFLASYON Milli Gazete ÇALIŞANIN ALIM GÜCÜ DÜŞÜYOR Olay Bursa YOKSULUN ENFLASYONU DAHA YÜKSEK Ortadoğu YOKSULUN ENFASYONU DAHA YÜKSEK Sakarya GELİR GRUPLARINA GÖRE ENFLASYON Takvim ENFLASYON DAR GELİRLİYİ VURDU Taraf YOKSULUN ENFLASYONU ZENGİNDEN Yeni Asya YOKSULUN ENFLASYONU YÜKSEK Yeni Çağ CANAVAR YİNE YOKSULU VURDU Günboyu GELİR GRUPLARINA GÖRE ENFLASYON Hürses ENFLASYONU YÜZDE 4, Dokuz Sütun ENFLASYON DAĞILIMI

20 ENFLASYON DAR GELİRLİYİ VURMAYA DEVAM EDİYOR DİSK/Birleşik Metal İş Sendikası Araştırma Dairesi nisan ayı için gelir ve harcama gruplarına göre enflasyon oranları ile Temel Harcama İndeksini açıkladı. Araştırmaya göre dar gelirlinin enflasyonu yıllık yüzde 11,66 olarak gerçekleşirken, temel harcama indeksi yıllık yüzde 20 oranında artış gösterdi. Pirinç başta olmak üzere pek çok gıda maddesindeki fiyat artışı yılbaşından bu yana yüzde 50 lere ulaşmış durumda Enflasyonu aşağı çeken alt madde gruplarını eğlence ve kültür, araç satın alımı, görsel-işitsel sistemle (audıo-vısual), fotoğrafla ve veri işlemle ile ilgili ekipman, telefon ve faks ekipmanı oluştururken, su, doğalgaz, gıda ve kirada artışlar dar gelirlinin belini büktü. TEMEL HARCAMA İNDEKSİ: % 20 ye ulaştı DİSK Birleşik Metal İş Sendikası Araştırma Dairesi gelir ve harcama gruplarına göre enflasyon oranlarını açıkladı. Türkiye İstatistik Kurumu Tüketici Fiyat Endeksi, Madde Fiyatları ve 2003 yılı Hane Halkı Tüketim anketi sonuçları üzerinden yapılan hesaplamaya göre yılbaşından bu yana enflasyon en az gelire sahip yüzde 20 lik dilim için yüzde 11,66 oranıyla, en çok gelire sahip yüzde 20 lik dilimin yüzde 9,85 lik enflasyonunun üstünde gerçekleşti. Kira, ekmek ve toplu taşıma fiyatları üzerinden, harcama kalıbı ağırlıkları da dikkate alınarak hazırlanan Temel Harcama İndeksi (THİ) ise yıllık olarak yüzde 20,42 oranında artış gösterdi. Buna göre kiralardaki yıllık artış yüzde 15,23, ekmekteki artış yüzde 29,42 toplu taşıma ulaşımındaki artış yüzde 10,80 oldu. Aylık bazda ise ekmek yüzde 6,29, kira yüzde 0,75, toplu taşıma ulaşımı yüzde 0,62 oranında artış gösterdi. THİ, aylık bazda yüzde 3,02 oranında arttı. TEMEL HARCAMA İNDEKSİ-NİSAN2008 Bir Önceki Aya Göre Bir Önceki Yılın Aralık Ayına Göre Bir Önceki Yılın Aynı Ayına Göre EKMEK 6,29% 14,97% 29,42% KİRA 0,75% 4,33% 15,23% TOPLU TAŞIMA 0,62% 7,97% 10,80% TEMEL HARCAMA İNDEKSİ 3,02% 9,32% 20,42% Araştırmaya göre özellikle gıda ürünlerindeki astronomik artışlar emekçilerin belini büktü. Pirinçteki artış yıl başından bu yana yüzde 44 e ulaşırken, gıda enflasyonu son dönemin en yüksek oranlarına ulaştı. ENFLASYONU DÜŞÜREN HARCAMA KALEMLERİ Enflasyon oranlarını aşağıya çeken madde gruplarınında incelendiği araştırmada, gıda enflasyonu yıllık olarak yüzde 14 e ulaşırken, haberleşmede yüzde 0,74, araç alım satımında yüzde 3,95, telefon ve faks ekipmanında yüzde 27, görsel-işitsel sistemle (audıo-vısual), fotoğrafla ve veri işlemle ile ilgili ekipmanlarda yüzde 10, haberleşme ve eğlencede yüzde 1 lik gerileme yaşandı. Emekçiler açısından hiçte yaşamsal olmayan bu ürünlerin fiyatlarındaki düşüş, enflasyonun düşük çıkmasında pay sahibi oldu. Aynı dönemde su yüzde 22,46, elektrik gaz yüzde 15, kira yüzde 14 arttı. ENFLASYON İKİ HANELİ Araştırmaya göre gelir gruplarına göre enflasyon, bir önceki yılın aynı ayına göre en yoksuldan en zengine doğru sırasıyla yüzde 11,66, 11,32, 11,02, 10,65 ve 9,07 oranında arttı. Bir önceki yılın aralık ayına göre artışlar ise aynı sırayla yüzde 5,97, 5,64, 5,44, 5,17, 4,67 oldu. Nisan ayı için bir önceki aya göre enflasyon ise sırasıyla yüzde 1,35, 1,47, 1,49, 1,59, 1,69 olarak gerçekleşti. 12 Aylık ortalamalarda ise enflasyon aynı sırayla yüzde 10,11, 9,75, 9,45, 9,07, 8,19 oldu. 19