Merhaba, Prof. Dr. Mete Çamdereli İstanbul Ticaret Üniversitesi İletişim Fakültesi Dekanı. Prof. Dr. Mete Çamdereli

Transkript

1 1

2 Merhaba, Yeniden bir akademik döneme daha başladık. En son sayımızdan bu yana öğrencilerimizi mezun ettik, şimdi de yeni öğrencilerimizle buluştuk. Her mezun öğrencimizle biraz azaldık, onlar bizlerden birşeyler alıp götürdüler ama yine onlarla çoğaldık, çünkü biliyoruz ki verdiklerimizi onlar da çevrelerine yayıp bizi büyütecekler. Öğrencilerimiz tatilde bir önceki dönemin yorgunluğuna atarken bizler çalışmalarımızı sürdürdük. Bir süredir eksikliğini hissettiğimiz ve yapmak istediğimiz bir şeyi başardık ve fakültemize bir logo tasarladık. Sadece fakültemize de değil, uygulama birimlerimize de. Bir markalaşma sürecinde çıktığımız yolda fakültemize İstanbul Ticaret Üniversitesi İletişim Fakültesi nin kısaltması olarak TİF demeyi uygun bulduk. Bu süreçte bir çok arkadaşımın emeği geçti, onlara teşekkürlerimi sunuyorum. Öğrencilerimizin katkısıyla hazırlanan İtalik, yine dolu haberleriyle sizlere ulaşıyor. Bu sayıda medya sektöründen önemli isimlerle gerçekleştirilmiş söyleşiler sizleri bekliyor. Habertürk Gazetesi Ekonomi Yazarı Abdurrahman Yıldırım, ekonomi haberciliği konusunu anlatırken, Türkiye nin en önemli fotomuhabirlerinden olan Ali Öz hayata ve mesleğine bakışını paylaşıyor. Bloomberg TV den Ali Çağatay ise gazeteciliğin her aşamasında bulunduğu hayatını aktarırken gazetecilikten, radyo sunuculuğuna, bestekarlıktan icracılığa kadar pekçok alanda bulunan Galip Sokullu yaptıklarını dillendiriyor. Ve bir fotoğraf sanatçısını daha konuk ediyoruz sayfalarımıza. Gezgin dergisinin kurucusu ve editörü Halit Ömer Camcı. Ayrıca NTV nin Genel Yayın Yönetmeni Ahmet Yeşiltepe ile yeni medya üzerine görüştü öğrencilerimiz. Diğer söyleşilerimiz ise spiker Kaan Yakuphanoğullarından, şair Metin Cengiz, Kanadalı halk müziği sanatçısı Brenna MacCrimmon, iletişim uzmanı Aret Vartanyan ve NTV Spor Genel Yayın Yönetmeni Fuat Akdağ ile. Sayfalarımızın bir başka konuğu ise Türk sinemasının ünlü yönetmenlerinden Derviş Zaim. Prof. Dr. Mete Çamdereli İstanbul Ticaret Üniversitesi İletişim Fakültesi Dekanı Sonrasında Kadıköy deki Tellalzade Sokağı na, oradan da Kanlıca ya uzanıyoruz ve ardından da biraz uzaklaşarak Midilli adasına, geri dönüp Safranbolu ya. En başta uğradığımız Kadıköy den bir de sahaf haberimiz var: Sakallı Lütfü. Her bütçeye uygun kedi ve köpekler için bir barınak haberi ile sokak hayvanlarını da ihmal etmemiş öğrencilerimiz. Son haberler ise bizden Üniversitemizin ve fakültemizin akademik açılış törenleri ile ilgili haberleri sayfalarımızda bulabilirsiniz. Öğrencilerimize ve çalışma arkadaşlarımıza başarılı bir dönem diliyorum. Prof. Dr. Mete Çamdereli 2

3 Kampüs sayı Akademik Yılı Başladı 4-7 Medya Gazeteci Olmak İsteyenlere Bir Rol Model: Ali Çağatay 8-13 Derviş Zaim Kendisi Küçük Marifeti Büyük Bir Ada: Midilli ya da Lesvos Kaan Yakuphanoğulları Sosyalleşmek ve İntihar Etmemek İçin Gazetecilik Mesleğini Seçtim Edebiyat Metin Cengiz Sinema Derviş Zaim Yaşam Sakallı Lütfü: Kitabın Esas Oğlanı Haber ve Kültür-Sanat Dergisidir Yıl: 8 Sayı: 21/ 2014 İstanbul Ticaret Üniversitesi Adına Sahibi Prof. Dr. Nazım EKREN (Rektör) 5187 Sayılı Kanunla Sorumlu Prof. Dr. Mete ÇAMDERELİ (Dekan) Uygun Fiyata Barınaklar; Her Bütçeye Uygun, Her Vicdana Uygun Asırlık Sanat, Geleneksel Tat, Kanlıca Doğa Yoğurdu Tellalzade Sokağı Fotoğraf Ali Öz Halit Ömer Camcı ile Gezi Fotoğrafçılığı Kültür Aret Vartanyan Gezi Kendisi Küçük, Marifeti Büyük Bir Ada: Midilli Ya Da Lesvos Safran Çiçeğinden Miras Kalan Kent: Safranbolu Teknoloji Yeni Medya Hayatımız Oldu Müzik Brenna Maccrimmon Galip Sokullu Ulusal ve uluslararası arenada birçok festivalden ödüllerle dönen bir çok başarılı filmin yönetmenliğini üstlenen Zaim, halen çeşitli üniversitelerde sinema konusunda ders veriyor >> Sadece Bin 696 Kilometrekare Alanıyla Yunanistan ın Üçüncü Büyük Adası:, Ancak, Yunan Anakarası ndan Çok Türkiye ye Daha Yakın Bir Ada. Öyle Ki Ayvalık tan Çıplak Gözle İşte Midilli Demeniz Pek Kolay >> Genel Yayın Yönetmeni Uzm. Öğr. Gör. Nurullah KADİRİOĞLU Yayın Kurulu Prof. Dr. Mete ÇAMDERELİ, Doç. Dr. Celalettin AKTAŞ, Doç. Dr. Ala Sivas GÜLÇUR, Yrd. Doç. Dr. Yusuf ÖZKIR, Öğr. Gör. Dr. Burak YENİTUNA, Arş. Gör. Nihal KOCABAY Arş. Gör. Mehmet GÜLNAR, Uzm. İhsan EKEN Editörler Arş. Gör. Ayşegül KARAGÜLLE, Arş. Gör. Berk ÇAYCI Yazı İşleri Nuray GÖNÜLŞEN Fotoğraf Ekibi Seda ŞAKİROĞLU Görsel Tasarım Onur YÜKSEL, Emre TOPÇU Kapak Tasarımı Onur YÜKSEL Muhabirler Ece ADİL, Zeynep AVCIKURT, Sinem CAN, Medine ÇEPNİOĞLU, Nuray GÖNÜLŞEN, Bircan MERİÇ, Melike SARAÇAYDIN, Seda ŞAKİROĞLU, Ecem ŞENTÜRK, Cansın ÖZALP, Emre TOPÇU, Onur YÜKSEL Katkıda Bulunanlar Uzm. Yrd. Alpaslan ÖNGEL, Uzm. Yrd. Merve YAZICI, Renk Ayrımı- Baskı- Cilt: İmak Ofset Basım Yayın Adres: Sütlüce Mah. İmrahor Cad. No: 90 Beyoğlu İstanbul Tel.: Web: iletisim.ticaret.edu.tr Spor Fuat Akdağ İtalik Dergisi, İstanbul Ticaret Üniversitesi öğrencileri tarafından TifMedya da hazırlanmıştır. Yazı ve fotoğrafların tüm hakları İletişim Fakültesi Uygulama Dergisi İtalik e aittir. Yazılı izin olmadan alıntı yapılamaz. 2 3

4 kampüs İstanbul Ticaret Üniversitesi nin Akademik Yılı, Törenle Başladı Prof.Dr. Ekren, anılan üniversitelerin İstanbul, İzmir ve Konya Ticaret Odalarıyla Deniz Ticaret Odası ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği nin şemsiyesi altında bulunduğunu hatırlattı. Üniversitelerin aralarında bir protokol yaptıklarını vurgulayan Prof.Dr. Nazım Ekren, işbirliğinin eğitim, öğretim, araştırma ve uygulamanın yanı sıra ortak eğitim ve öğretim faaliyetlerini de kapsayacağını bildirdi. Ekren, Bu işbirliği yükseköğretim sektöründe yeni bir açılımın, yeni bir vizyonun, yeni bir yaklaşımın da önemli bir başlangıcı olacak dedi. Öğrenci odaklı eğitimde akademik bilgi ve mesleki becerinin önemine dikkat çeken İstanbul Ticaret Üniversitesi Rektörü Prof.Dr. Ekren, ulusal ve uluslararası işbirliklerinin devam edeceğini belirtti. Prof.Dr. Ekren, Ticaret Üniversitesi nde 6 fakülte, 27 bölüm, 3 enstitü, 45 yüksek lisans, 15 doktora programıyla; 760 ön lisans, 4 Bin 500 ü aşkın lisans ve bin 750 lisansüstü öğrenciye eğitim verildiğinin altını çizdi. İstanbul Ticaret Üniversitesi nin 3 ü rektörlüğe bağlı olmak üzere 21 uygulama ve araştırma merkezine sahip olduğunu anlatan Rektör Ekren, merkezleri Fikir ve Proje Üretim Akademisi ismiyle tek çatı altında topladıklarını söyledi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Rektörü Prof.Dr. Nazım Ekren, akademinin, üniversitenin Thing Tank ı gibi faaliyetlerde bulunacağını da kaydetti AKADEMİK YILI BAŞLADI İstanbul Ticaret Üniversitesi Rektörü Prof.Dr. Nazım Ekren, aralarında İstanbul Ticaret Üniversitesi nin de bulunduğu ticaret odaları vakıflarının şemsiyesi altındaki üniversitelerin bu yıldan başlayarak işbirliği içinde olacaklarını söyledi. İstanbul Ticaret Odası ve Müteveli Heyet Başkanı İbrahim Çağlar da, İstanbul Ticaret Üniversitesi nin arkasında, İstanbul Ticaret Odası nın 132 yıllık deneyim ve gücünün bulunduğunu belirtti. Üniversitenin Sütlüce Kampüsü ndeki törene, İstanbul Ticaret Odası ve Müteveli Heyet Başkanı İbrahim Çağlar, Savunma Sanayi Müsteşarı Prof.Dr. İsmail Demir, İstanbul Ticaret Üniversitesi Mütevelli Heyeti Başkanvekili Hasan Erkesim, İBB Genel Sekreteri ve Mütevelli Heyeti Üyesi Hayri Baraçlı, İTO meclis üyeleri, İstanbul Ticaret Üniversitesi Mütevelli Heyeti, akademisyenler, veliler ve öğrenciler katıldı. Rektör Prof.Dr. Nazım Ekren, törende, üniversitelerarası işbirliğinin İstanbul Ticaret, İzmir Ekonomi, Konya Karatay, Piri Reis ve kısa adı ETÜ olan Ekonomi ve Teknoloji Üniversitelerini kapsayacağını söyledi. 4 5

5 deneyimden geleceğe Törende, ADEK değerlendirme sonuçlarına göre en yüksek puanı alan öğretim üyeleri de seçildi. Kapım öğrencilere her zaman açık İstanbul Ticaret Odası ve Müteveli Heyet Başkanı İbrahim Çağlar da, 13. yaşını idrak eden İstanbul Ticaret Üniversitesi nin arkasında İstanbul Ticaret Odası nın 132 yıllık deneyim ve gücünün bulunduğunu belirtti. Çağlar, Bugün 300 den fazla öğretim üyemiz ve 7 Bin civarındaki öğrencimizle birlikte deneyimden geleceğe doğru emin adımlarla yürüyoruz dedi. sunuz başarı artın tepside değil, zorlu yolların sonunda geliyor dedi. Uluslararası Ticaret Bölümü öğrencisi ve üniversite birincisi Neslihan Örs de, İstanbul Ticaret Üniversitesi nde okumanın ayrıcalığını yaşadığını ve bu üniversitede okumaktan mutlu olduğunu belirtti. Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Kurulu nun değerlendirmeleri sonucunda en yüksek puan alan akademisyenler; Fen Edebiyat Fakültesi nden Prof.Dr. Ekrem Savaş, Hukuk Fakültesi nden Prof.Dr. Zafer Gören, Uygulamalı Bilimler Fakültesi nden Prof.Dr. İsmail Ekmekçi, İletişim Fakültesi nden Medya İletişim Sistemleri Bölüm Başkanı Doç.Dr. Celalettin Aktaş, Ticari Bilimler Fakültesi nden Yrd.Doç.Dr.İlker Kıymetli Şen, Mühendislik ve Tasarım Fakültesi nden Yrd.Doç.Dr. Erdinç Öztürk, MYO dan Yrd.Doç.Dr. Melike Kıvanç Sudak ile Hazırlık Okulu nu temsilen, Okutmanlar Nurgül Özkol ve Rodnel Mckee ye ödülleri verildi. Öğrencilere kapılarının her zaman açık olduğunu belirten Çağlar, İhtiyacınız olduğu her an İstanbul Ticaret Odası nın Mütevelli Heyeti ve rektörlüğün gücü yanınızda ve arkanızda olacak sevgili gençler. Öncelikle, İstanbul Ticaret Üniversitesi ne hoş geldiniz. Yeni bir eğitim yılı başlıyor. Tatili geride bıraktınız ve yoğun bir dönem bekliyor artık sizi. Üniversite sıraları büyük bir fırsat ve bu fırsatı iyi değerlendirmeniz gerekiyor. Biliyor- İletişim Fakültesi Dekanı Prof.Dr. Mete Çamdereli, Hukuk Fakültesi nden Prof.Dr. Ömer Özkan, Sosyoloji Bölüm Başkanı Prof.Dr. Korkut Tuna, Uluslararası Lojistik Bölümü Yrd.Doç. Dr. Murat Çemberci, Ticari Bilimler Fakültesi Öğretim Görevlisi Yasemin Vanlı, Perakende ve Satış Mağazası Yönetimi Öğretim Görevlisi Özgür Oğuz, Endüstri Mühendisliği Bölümü Öğretim Görevlisi Serap Tepe öğrencilerden en yüksek not alan öğretim üyeleri oldu. 6 7

6 medya GAZETECİ OLMAK İSTEYENLERE BİR ROL MODEL: Yazılı basında polis-adliye, parlamento, politika, eğitim ve sağlık muhabirlikleri Haber dergiciliği; Aktüel Dergisi nin Ankara Temsilciliği Görsel basında Haber Müdürlükleri Ekonomi Kanalı Bloomberg HT de Haber Koordinatörü Bloomberg TV de ekranın haber yüzü SÖYLEŞİ ZEYNEP AVCIKURT ALİ ÇAĞATAY FOTOĞRAF İNTERNET ARŞİV Unutmamak gerek; bir de temel eğitimde Bilişim Teknolojileri ve Yazılım dersinin zorunlu olması için mücadele veren bir bilişim savaşçısı 8 9

7 Mesleğe başlama hikâyenizi nedir? Mesleğe başlamam çok eski, yaklaşık 30 yılı geride bırakıyorum. Aslında ben ekonomi opsiyonlu bir muhabir değilim. Bundan önce polis adliye muhabirliği, parlamento muhabirliği, siyasi muhabirlik, eğitim muhabirliği, sağlık muhabirliği gibi pek çok aşamadan geçtim. Sonra gazeteciliğe Ankara da başladım. Gazeteciliğe başlamak pek çok şeyi kolay öğrenmenizi sağlıyor. Ve bir süre sonra 90 lı yılların ortasında Radikal gazetesi kurulduğunda beni İstanbul a davet ettiler, Radikal gazetesinin çıkışında görev aldım. Ondan sonra İstanbul a yerleştim. İstanbul a geldikten sonra artık hep yönetici olarak çalıştım. Posta gazetesinde haber müdürlüğü yaptım. Tv8 in ve CNN Türk ün kurucu haber müdürlüğünde bulundum. Haber Türk ün haber müdürlüğünü yaptım. Şimdi de Bloomberg ın genel müdür koordinatörüyüm. Ekonominin sesi olmayan borsa, finans, bankanın dışında kalan reel sektörü burada ben gözetiyorum. Reel sektör ağırlıklı yayınlar yapıyorum. Bir anlamda bu kanalın haber yüzünü temsil ediyorum. 76 milyonun tamamını kapsayıcı bir yayın yapıyoruz Ankara da siyaset üstüne mi muhabirlik yaptınız? Ankara da 15 yıl parlamento muhabirliği yaptım, tabii aralıklı. Ama parlamento muhabirliği süreklilik gerektiren bir şey. Gidip o kulislerde gezinmeniz gerekiyor. Abdullah Gül ün, Bülent Arınç ın parlamentoya seçilip girdikleri ilk gün ben ordaydım ve onlarla dostluk arkadaşlık seviyesinde ilişkilerim vardı. Ankara da bir süre ayrıca haber dergisi Aktüel in Ankara temsilciliğini de yürüttüm. Türkiye de ekonomi kanallarının işi daha mı zor? Ekonomi kanalının tutunması aslında zor idi, şimdi değil peki, neden değil? Hatırlarsanız tek bir ekonomi kanalı vardı CNBC-E Onun dışında da yerli girişimciler ekonomi kanalı kurmaya çalıştılar. Mesela EXPO Channel, Bussiness Channel Yürümedi Çünkü bir ekonomi kanalının gereklerini yerine getiremediler. Ekonomi kanalında bir defa çok büyük bir data setinin size akması lazım. Dünyada da 3 tane büyük ekonomi data seti vardır CNBC, Reutars ve Bloomberg. Üçü dışında dünyada size data aktaran başkaca servis yok. Asya daki ekonomi mecraları da batıdan besleniyor. Bizim yöneticiler baktılar ki ekonomi kanalı öyle kurulmuyor, Bloomberg le bir anlaşma imzaladılar. Nerdeyse hazır bir şablonu aldık ve kendimize uyarladık ama o kadar başarılı bir uyarlama yaptık ki Bloomberg International diğer kurdukları operasyonlara bizi örnek gösterir hale geldi. Diyorlar ki Bloomberg Türkiye ye bakın televizyonculuk nasıl yapılıyormuş öğrenin. Bunu boş övünme olarak algılamayın gerçekten çok başarılı bir operasyon oldu. Öncelikle ekonomi yayıncılığı konusunda bir açığı kapattık; sadece banka-finans yapmıyoruz aynı zamanda reel sektör yapıyoruz. Türkiye de ekonomi yayıncılığında bir eksiklik vardı.ekonomi yayıncılığı İstanbul da Ulus, Etiler ve Caddebostan aksına sıkışmış durumdaydı. O askta kaç kişi yaşıyorsa oraya hitap eden bir yayın vardı. Mesela Anadolu da, Kars ta, Artvin de oturan bir vatandaş bir ekonomi kanalı seyretme gereği duymuyordu. Şunu yaptık biz: İlk 6 aydan sonra Türkiye de 81 ildeki sanayi ve ticaret odası başkanlarının tamamını, bütün belediye başkanlarını, büyükşehir belediye başkanlarını yayına davet ettik. Günlerce tanıtım yaptık. Ardahan Sanayi ve Ticaret Odası Başkanı geldi. Bloomberg te yarım saat ayırdık ve Ardahan ekonomisi hakkında konuştuk. Adam stüdyoya girdiğinde bacakları titriyordu. Böyle bir kanalda konuşabileceğini düşünemiyordu bile, biz bunu sağladık. Anadolu ya açtık ekonomi yayıncılığını. Artık Anadolu da ekonomi kanalı izleniyor. Banka finans borsa değil belki ama reel sektör konuştuğumuzda normal sıradan insanların anlayabileceği dilden yapıyoruz yayını. Hiç anlamayan birisi bile olsa ben iddia ediyorum konuştuklarımızın yarısını anlar, ticaretle uğraşıyorsa tamamını anlar. Bu bakımdan farklı bir şey getirdik. Bloomberg in gelişi gerçekten ekono- Ekonomi kanalında bir defa çok büyük bir data setinin size akması lazım

8 dil sertifika programları, aldığınız eğitimler, sonra da yapabilirseniz yüksek lisans. Bunları tavsiye ederim. İstanbul Ticaret Odası nın kendi içinde bir sertifikasyon programı var, benim oğlum buna katıldı, daha sonra gitti Çin e yerleşti mi yayıncılığında devrim demeyim ama çıtayı yukarıya koydu. İstanbul dışında bir Türkiye daha varmış ve biz bu Türkiye yi keşfettik. Şimdi biz bu Türkiye ye yayın yapıyoruz. 76 milyonun tamamını kapsayıcı bir yayın yapıyoruz. Yurt dışı bazlı bir kanalın ortağı olmak avantaj mı yoksa dezavantaj mı? Bizim anlaşmamız Bloomberg le bir lisans anlaşması. Yani biz Bloomberg e senede bir para ödüyoruz. Bloomberg bu lisans bedelini alıyor ama bizim hiçbir şeyimize karışmıyor. Şöyle düşünebilirler: Bu kanal Amerikalıların, galiba burayı Amerikalılar yönetiyor. Öyle bir şey yok. Biz Bloomberg in ara yüzünün formatını aldık, geri kalan her şeyi kendimiz yapıyoruz. Hiç kimse Bloomberg ten biri bizi arayıp siz bu yayını neden böyle yapıyorsunuz diyemez. Biraz okuryazar olan, bu işleri bilen birinin böyle bir şey olmayacağına inanmaları lazım. Bloomberg markasının altında yayın yapmak, Bloomberg data setini bize aktarıyor. Bloomberg terminali dünyanın en zengin ekonomi data setine sahip. Bloomberg adı altında çalışmamız bize oldukça avantaj sağlıyor Türkiye de ekonomi haberlerini izleyenler nasıl bir profil çiziyor? Öncelikle ekonomi haberlerini kimler izler diye kategorize edersek bankacılar, finans işi yapanlar, borsa yatırımcıları, aracı kurumlar ve büyük iş adamları; bütün bunlar bizim hedef kitlemiz. Ama bunun dışında küçük iş adamları, esnaf, köylü. Mesela bizde meta analizi yapıyor Ateş Aybars diye bir arkadaş; kendisi nükleer fizikçi yani atom mühendisi. Yani kahveden, kakao, buğdaydan, arpaya, mısırdan,yulafa bakırdan, demire her şeyi bütün meta analizlerini yapabiliyor. Bu yüzden bu analizler Anadolu da çok izleniyor. Yatırımcı kesimi izliyor, sanayi kesimi izliyor, sebze meyve üreticileri izliyor. Biz burada büyük bir aile oluşturduk. Ekonomi yayıncılığının bir aile olarak düşünürsek biz bu kitleyi büyüttük. İletişim fakültelerinde muhabirlik yapmak isteyenlere ekonomi muhabirliğini önerir misiniz? Bunu için neler yapmaları gerekir? Yüzde yüz öneririm ama koşulları var; bir defa bir yabancı dili geliştireceksiniz. İngilizce yanına Fransızca mı koyarsınız İspanyolca mı koyarsınız Çince mi koyarsanız o sizin bileceğiniz bir şey ama öncelikle İngilizce yi çok iyi yapmalısınız. İki mutlak suretle Sermaye Kurulu Piyasası ndan, borsaya sertifika programlarına katılmalısınız. Bir ya da birden çok bankaların aracı kurumlarının açtığı sertifikasyon programları var, onlara katılmalısınız. İstanbul Ticaret Odası nın kendi içinde bir sertifikasyon programı var, benim oğlum buna katıldı, daha sonra gitti Çin e yerleşti. Dolayısıyla yabancı Türkiye deki ekonomi kanalları ne derece başarılı? Ben başarılı buluyorum. Örnek verecek olursak, bizim Dubai de Londra da, New York ta, Hong Kong da temsilciliklerimiz var. Güneş, Hong Kong da doğduğu andan itibaren yayına giriyoruz. Amerika Borsası kapanana kadar devam ediyoruz. Bizim farkımız burada da ortaya çıkıyor; diğer ekonomi kanalları yayını saat 18 de bitiriyor, film falan koyuyor. Biz öyle yapmıyoruz, gece 24 ten sonraya taşan bir yayıncılık yapıyoruz. Dünyanın tamamını gören bir ekonomi yayıncılığı gerçekleştiriyoruz. Sizin bir de Bilişim Teknolojileri Ve Yazılım dersinin temel eğitimde zorunlu olması için verdiğiniz mücadele var. Nedir bu? Bilişim teknolojileri; bilgisayar ve teknik servisi, veri tabanı programcılığı, web programcılığı ve ağ işletmenliği gibi sihirli sözcükleri, daha doğrusu günümüzün iş, meslek ve yatırım alanlarını kapsıyor. Bilişim, günümüzü yönetmekle kalmıyor geleceğe de bensiz asla yapamazsınız mesajı gönderiyor. Şimdi üniversite okuyan var okuyamayan var. Bu derslerin sadece üniversitede verilmesi ötekilere haksızlık olmaz mıydı? Sen lise mezunusun neyine gerek bilişim diyebilir miyiz?bilişim gibi devasa bir disiplini ve istihdam alanını üniversite mezunu olmayanlara adeta yasaklayabilir miyiz? İşte biz bunun mücadelesini verdik ve Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu kararıyla Bilişim Teknolojileri ve Yazılım dersi orta öğretim 5 ve 6 ncı sınıflarda zorunla hale getirildi. 7, 8, 9, 10 ve 11 inci sınıflarda da zorunlu olması için çabalarımız sürüyor. Sanırım ve umarım yakında bununla ilgili de olumlu girişim ve kararlara tanıklık edeceğiz

9 medya Yaşlanmayan Spiker Diyenler De Var, Soy İsminin Uzunluğuna Kafayı Takanlar Da Ama Onun İyi Ve Oturaklı Bir Spiker Olduğu Konusunda Herkes Hem Fikir: KAAN YAKUPHANOĞULLARI SÖYLEŞİ BİRCAN MERİÇ FOTOĞRAF İNTERNET ARŞİV 14 15

10 Kameranın önünde bir habercinin yapması gereken ne varsa hepsini yaptım. tığımızda bir anda herkes bizi tanıdı. Tabii biz farklı bir şey yapıyorduk. O dönemki yasal zorunluluklar gereği özel kanallar yurt içinden yayın yapamıyordu. Biz de yayını, Türkiye ye Almanya dan ve 14 kişiden oluşan bir ekiple gönderiyorduk. Bu deneyimin mesleki olarak bana kattığı birikim hiçbir şeyle ölçülemez. Özel televizyon Türkiye ye yeni bir soluk oldu o dönemde. Star ın yaptığı yeniliklerde siz de vardınız. Bize kısaca bahsedebilir misiniz? Örneğin yılbaşı programlarında bazı klasikler vardı TRT de : Zeki Müren ve benzer sanatçılar saat 12 de şarkı söyler, yani sürekli şarkıya ve türküye dayalı bir program olurdu. Biz orada ilk defa Avrupa ya da Amerikan televizyonlarına benzer bir yılbaşı şovu yapmış olduk. Dolayısıyla her şeyi bir adım sonrasını bilmeden yapmaya başladık. Mesleğe başlayışınız Oradan başlayalım de TRT nin sınavlarını kazanarak başladım. O zamanlar kişinin girdiği bir sınavdan önce 36 sonra ilk 8 kişi arasına kaldım ve TRT ye başladım. Bu çok zorlu bir süreçti yılında, Ankara Televizyonu nda göreve başladım. İlk düşündüğüm Çok sevdiğim işi yapıyorum ve üstüne bana para veriyorlar oldu. TRT de anons spikeri olarak başladım. Ankara Televizyonu nda çalıştıktan bir yıl sonra Türkiye nin ilk özel televizyonu kuruldu ve oradan bizlere teklifler geldi. STAR TV nin kurulması ile birlikte ben de orada başladım. O zaman Magic Box Star idi ismi. İlk olarak Yakın Takip adlı realite bir şov sundum. Haftada 5 gün, ana haber bülteninden önce 40 dakika olarak yayınlanıyor ve ana haber bülteninden daha çok izleniyordu. Sonradan Almanya ya gittik. Yayına 2 yıl oradan katıldım. Bir yıl, bir haber kanalı olan Karadeniz TV ve nihayet TV 8 Tam 15 yıl Devlet televizyonundan özel bir kanala geçme kararını nasıl aldınız? Zorlandınız mı? Yaşımız gençti; 21 Devlette belli bir noktaya gelebilmek için çok uzun yıllar geçmesi gerekiyor. Sizin o dönem hocalarınız olan insanlar, aktif olarak o görevleri yönetirken sizin onların önüne geçerek bir şeyler yapmanız pek mümkün değil. Direkt olarak televizyonda başlamamın benim için bir avantajı vardı, o dönemlerde bir insanın televizyonda var olabilmesi için otuzlu yaşlarını geçmesi gerekiyordu. Biz başladığımızda sadece TRT 1 vardı. TRT 2 haftada sadece birkaç gün, birkaç saat yayın yapıyordu. Devletten özele geçmek şimdi kolay hatta kimi yerde devlet ile özel iç içe geçmiş durumdadır. Eskiden devlete girmek daha zordu ve zaten özel diye bir şey yoktu. Ben burada devam etsem yılar ve yıllar geçecek, ama o yıllar geçtiğinde ben nerede olacağım sorusuyla beraber Özel Kanallara geçme kararı verdim. Ama bunun bir risk olduğunu da düşünmedim değil. Hatta ailem ve yakınlarım tepki gösterdiler. Ben dinlemedim, risk almak gerekiyorsa almalıydım. Ve öyle de yaptım. Şimdi düşünüyorum da, iyi ki özel televizyona geçmişim diyorum Özel televizyona geçmek size ne sağladı? Bu bana çok çabuk tanınmayı getirdi. O dönemde, 1990 da televizyona çık- Daha sonra ne oldu? Körfez Savaşı oldu. Körfez Savaşı sırasında Türkiye habercilik anlamında bir yenilik ile karşılaştı. O güne kadar sadece TRT den haber dinleyen insanlar, Star daki haberleri izlemeye başladılar. O zamana kadar görülmemişi yaptık. TRT nin sabah, öğle, ana ve gece haberleri vardır. Onun dışında haber yoktur o dönemde. Biz 24 saat haber yayını yapmaya başladık. Sürekli ve kesintisiz haber yayını yapıyoruz. CNN e bağlanıyoruz ve tercümanlar ile karşılıklı paslaşarak süreci değerlendiriyoruz. Belki de on yıllarca çalışıp da kazanamayacağımız deneyimi Körfez Savaşı esnasında çok hızlı bir şekilde yaşadık. Düşünün ki daha bir yıllık spiker ama adeta yüzmeyi öğrenmesi için denize atılması gereken bir insan gibi, biz adeta bir denize atıldık ve o denizden boğulmadan çıktık. Küçükken mesleki hayaliniz neydi? Spiker olmak mı isterdiniz yoksa başka bir hayaliniz mi vardı? Tabii ki spiker olma hayalim yoktu. Hayalim avukat olmaktı. Bizim dönemimizde ben spiker olacağım, haber sunacağım demek şunun gibi bir şeydi: Ben astronot olacağım. Çünkü gözünüzün önünde çok fazla örnek yoksa böyle bir şey aklınıza gelmiyor doğrusu. O zamanlar bir kutu vardı, siyah beyaz olan bir televizyonda birini görüp ben bu işi yapacağım, demek biraz afaki. Çünkü iletişim fakülteleri çok fazla yoktu. Bitirdiğinde ne olacaksın belli değildi. O zaman basın yayın bölümleri vardı. Gazeteciliğe dayalıydı. Oradan çıkan da zaten gazeteci oluyordu ya da reklamcı oluyordu. Yirmi dört yıllık bir deneyime sahip biri olarak medya sektörünü seçen öğrenciler için önerileriniz, mesajınız nedir? Çevremden bana, ben gazeteci olmak istiyorum, spiker olmak istiyorum diye gelenlere ben şunu söylüyorum. İyi madem bunu istiyorsun, o zaman okumaman gereken tek şey iletişim fakültesi diyorum. Çünkü iletişim fakültesini bitirdiğinizde ve işe başladığınızda, zaten okulda öğrendiklerinizin pratiğini yaşayarak öğreniyorsunuz. Yani teori pratikle çabucak pekişiyor ve pratik teoriyi çabucak hantal yapısından kurtarıyor. Ne yazık ki, medyaya bakın zaten pek çok kişi iletişim fakültesi mezunu değil

11 Meslekte biz adeta bir denize atıldık ve o denizden boğulmadan çıktık. Şu an neler yapıyorsunuz? Başkent İletişim Bilimleri Akademisi nde ders veriyorum. Orası bir üniversite değil. Diksiyon ve oyunculuk dersleri verilen, spikerlik dersleri verilen ve bitirdiğinizde Milli Eğitim Bakanlığı onaylı belge verilen bir kurum. Orada çalışıyorum şu an. Aynı meslekten biri ile hayatını birleştirmenin avantajı ve dezavantajları oldu mu? Çünkü sizin eşiniz de spikerdi. Şebnem Hanım sanırım, değil mi? 1996 yılında evlendim de boşandım. Aynı meslekte olmak düşünürseniz bir tarafında avantajdır. Çünkü başka meslekten biri ile evli olsanız, televizyon piyasası ya da medya sektöründe bazen saat kavramı yok olur. Saatlere bağlı çalışmazsınız. Çok uzun saatler çalışabilirsiniz. İş dışında yapmanız gereken, gitmeniz gereken yerler olabilir. Dolayısıyla yoğun tempoyu bilmeyen birisi ile evlenirseniz zorlanabilirsiniz. Ama biz bu mesleğe başlarken bize şunu söylemişlerdi: Bakın! Herkes bayramda tatil yaparken, tatil yapmamaya hazır mısınız? Herkes yılbaşında ailesi ile beraberken siz orada olmamaya hazır mısınız? Bu mesleği yaparken pek çok şeyden mahrum olmaya hazır mısın? Bu zor meslekte sizi anlayabilen biri olmalı. Aynı kanalda çalışırken zorluk yaşadık. Bu tüm yumurtaları aynı sepete koymak gibi bir şeydi. Eğer biriniz için iş anlamında bir risk varsa, bu risk ikinizi birden kapsayabiliyor. Meslek tecrübesi ve yaş olarak eski eşimden daha tecrübeli olarak, ona yol gösterirdim. Şunu şöyle yaparsan daha iyi olabilir gibi. Yani avantajı olduğu gibi zorlukları da yok değil. Star TV de canlı yayında kafanıza pano düşmüştü. Canlı yayında böyle bir şey ile karşılaşmak nasıldı? (Gülüyor) O zamanlar ilk interaktif haber sunumu yapılıyordu. Programın sunucuları Ümit Aktan, Jülide Ateş sabah programını sunuyorlar. Ben haberleri sunuyorum. Yani her yarım saatte bir onlar bana pas atıyordu. Bu arada o güne kadar Türkiye de pas atmak diye bir şey yoktu. Kimse kimseye yayın sırasında pas atmazdı. Biz esprili bir şekilde birbirimize pas atıyorduk. O dönemin koşullarında dekorlar günümüzdeki gibi değildi elbet. Yani televizyonun yayın yaptığı bina, eski Ses Hayat Dergisi nin matbaasının ve yazı işlerinin bulunduğu bina idi. O zamanlar blue box sistemi kullanılıyor. Haber bültenlerinde mavi fonun üzerine görüntü bindirilerek dekor kuruluyordu. Sabah haberlerinde oraya çivilerle dünya haritasının olduğu kalın sunta takılıyordu ve dekor oluşturuluyordu. Tabi zaman içinde sanırım vidalar gevşemiş ya da yalama yapmış, tak çıkar işleminden Haber hayatın kendisi çünkü. Yaşadığınız her şey haberdir. dolayı. Haber okurken birden sırtıma düştü. Ama öyle hafif bir şeyden söz etmiyoruz kilo bir şeyden bahsediyorum. Kafama düşse yaralanabilirdim. İlk önce bir sarsıldım. Baktım, pano düşmüş. Evet canlı yayında bu tür şeyler olabiliyor dedim. Ve haberi okumaya devam ettim. Tabii bu gözüken kısmı. Gözükmeyen kısmında ise, üç kameraman, stüdyo şefi, Ümit Aktan, Jülide Ateş ve o günkü konukları Atilla İlhan hepsi gülüyor. Dövünerek ve kahkahalar ile gülüyorlar. Öyle olunca, ben de insanım, haber okumaya bir es verdim. Başımı önüme eğdim güldüm. Sonra kaldırdım başımı bu haberi baştan alıyorum dedim. Çünkü haber artık anlaşılmaz bir hal almıştı. Hocalarımız bize hep şunu söylemişti. Eğer bir şekilde hatalı bir okuma, çok sayıda dil sürüşmesi, eksik okuma gibi durumlarda seyirciye saygılı olun, özür dileyin ve o haberi baştan alın bende öyle yaptım. O anda soğukkanlı davrandım. Üstelik okuduğum haberin VTR si yok. Şimdi öyle bir şey olsa hemen başka bir görüntü seçerler. TV 8 e 15 yıl emek verdiniz. Acun Ilıcalı tarafından kanalın satın alındığını öğrendiğinizde neler hissetiniz? Bunu kendi kurumumuzdan öğrenmedik sadece dedikodusunu duyduk. Ama sonra Acun bir tweet atarak bunu duyurdu. Zaten üç dört gün sonrada her şey bitti. Kanala gittiğimizde ertesi gün haber yapıp yapmayacağımızı bilmiyorduk. Son üç dört gün gidiyoruz ama yayın var mı yok mu bilmiyoruz. Yayın yönetim bizi arıyor. Evet, bu gün yayın var diyor. Biz o gün hazırlanıyoruz ve haberi yapıyoruz. Ne hissettim? Açıkçası üzüldüm, bir hayal kırıklığı oldu. Çünkü bir kanalda sıfır noktasında başlayıp ilk kurulduğu günden itibaren on beş yıl görev yaptık. Ama her şeyin bir sonu var diye düşündüm. O hüznü yansıtan bir şekilde belki de veda ettim. Sessiz Gemi şiiri ile; Yahya Kemal in O Şiiri okumak aklınıza nerden geldi, sizin için özel bir anlamı var mıdır? Özel bir anlamı yok. Ama adeta sessiz bir gemi gibi ayrıldık o limandan. Pek çok meslek taşımızdan vs. hiçbir destek görmedik. Türkiye de bir ilkti o. Bir televizyon kanalı satılıyor. Ama haber merkezi boşaltılarak satılıyor. Haber bir televizyonun omurgasıdır. O kanalın kimliği ne olup ne olmadığı haberleri ile anlaşılır. Halktan destek mesajları çok fazla geldi. Ben o vedayı ettiğimde telefon hattı kilitlendi. Dünyanın dört bir tarafından insanlar ağlayarak aradılar. İşte o güzeldi. Tamam dedim demek ki doğru bir iş yapmışız. Hala sokakta insanlarla karşılaştığımda insanlar desteklerini yineliyorlar. Haber siz bir kanal sizce tutar mı? Bakın müzik kanalların da bile haber var. Haber hayatın kendisi çünkü. Yaşadığınız her şey haberdir

12 medya sosyalleşmek ve intihar etmemek için gazetecilik mesleğini seçtim SÖYLEŞİ VE FOTOĞRAF SİNEM CAN Bunlar, Habertürk Gazetesi Ekonomi Yazarı Abdurrahman Yıldırım ın sözleri. Abdurrahman Yıldırım; Ekonomi sizce sıkıcı mı? sorusunu yanıtlarken aynı zamanda bu disiplinin onun olası bir intiharının nasıl engeli olduğunu da açıklıyor: Dışarıdan bazı meslekler sıkıcı görünebilir ama canlı olan hayatın içinde olan hiçbir şeyde sıkıcılık yoktur. Devinim vardır canlılık vardır. Ekonomi hayatın kendisi ve amacıdır. Hayatın amacı ekonomiyi var etmektir, ekonomi olması daha iyi bir hayattır. Her şey birbiriyle ilişkilidir, böyle bir şeyden sıkılmak mümkün değil. Mesleğe nasıl başladınız? İsteyerek, bilerek ve planlayarak başladım. Ekonomiyle okul hayatımda karşılaştım ve çok sevdim. Mesleğe başladığımda bir ekonomi Gazetesi olan Dünya Gazetesini takip ederdim yılında Turgut Özal siyasete girdiği dönem ben Anadolu Ajansında stajyerdim; dilinden ben anlarım diye ben görevlendirildim, çünkü Turgut Özal daha ekonomik ve teknik konuşan bir insandı. Muhabir olarak onu izlemeye başladım böylece ekonomi muhabirliğine başlamış oldum. Ekonomi yazarlarının en büyük sıkıntılarından biri de insanların onları bir kurtarıcı gibi görmeleri ve sıkça fikirlerini almak istemeleri olmalı. Borsa, dolar vs yatırım amaçlı akıl soranlarınız çok mu? Danışanlar oluyor tabi geçmişte daha çoktu çünkü Türk ekonomisi çok dolarize ve faiz oranları daha yüksekti. Kriz ortamlarında insanların danışmaya daha çok ihtiyacı oluyor. Aslında ben ekonomist değilim ekonomi gazetecisiyim; ekonomist ayrı ekonomi gazetecisi ayrıdır. Ben öncelikle gazeteciyim ve gazetenin her alanında görev alabilirim. Gazetede yazan insanların çoğu siyasetten gelmedir. Ben gazeteci olarak başladım. Bu işte tanınmış biri olursanız her kesimden akıl soranlar olur otoparkçı, garson; sokaktaki insana kadar herkes fikir almaya çalışır. Bu sorular kriz dönemlerinde artar diğer dönemlerde ilgi azalır. Beni soru sorulan yapın özelliklerimden biri de borsayı en uzun izlemiş gazeteci olmam ve borsa tahmin yazılarımın bulunması. Eve iş götürmem diyenlerden misiniz? -Ekonomi hareketliyse takip etmemiz gerekir. Kanal izlemek okumaktan kurtarıyor; izlemek lazım. Ben normal ekonomi yazarı değilim ben borsadan gelmeyim kendimi genellikle trend yazarı olarak tanımlıyorum. Finansal piyasanın ve ekonominin trendini insanlara aktarma ve ileride olabilecekler hakkında tahmin yürütmek için önce mevcut piyasanın durumunu bileceksin ki ileriyi tahmin edebilesin. Bunun için de çok iyi izlemek ve geçmişi iyi bilmek gerekir. Ev ortamı, ev bütçesi ve ev üyelerinin tahmin ve beklentileri de bunun doğal birer parçası sayılmalı. Ev bütçenizi kim belirliyor? Ev harcamalarını bütçeler misiniz? Belli bir bütçe yok ailede; tek istediğim şey hisse senedi alım satım yapılmaması, çünkü ismimi bilen insanlar kötüye kullanabilir. Etik açıdan doğru olmaz bu yüzden net bir tavrım var. Aile fertlerimin alım satım yapmamasını istiyorum o kadar. Piyasada etkili biri olmak büyük risk. Benim adıma üç kişi çıktı, dava açtık ama bir kişi halen duruyor. Bir de ben bu işe kalkarsam çok yanlış olur. Evde de tek yapılmamasını istediğim ve karıştığım şey bu. Hayata ekonomik mi large mı bakıyorsunuz? Normal hayatta large bir insanım; ekonomik, cimri ve tasarruflu bir insan değilim. Hayatta iktisatlı, tasarruflu ve disiplinli olmak ekonomist olmakla alakalı bir durum değil, aralarında bir bağ kurmak doğru bir yaklaşım değil. Türkiye de herkesin her şeyden anlaması gibi bir hastalık vardır. Bu ekonomi için de geçerli mi? Toplumdan ayrı yaşayamıyoruz, bizde de böyle kişiler var tabi. İnsanlar ekonomiyi nasıl izler, kimi izlemeli, kim daha doğru bilgi verir vs bunları seçmek daha önemlidir. Herkes balık tutabilir ama en tazesini en güzelini yakalamak ve onu kimden alacağını bilmek daha önemlidir. Ekonomi okuyanlar yüzlerce kitap okurken ben binlerce kitap okudum, tezleri ve anti tezleri araştırdım. Bu yüzden kimse ekonomi okumadığım için yorum yapamazsın gibi bir eleştiride bulunamaz. Ekonomi habercisi herkes olabilir ama bu dalda ilerlemek kolay değildir. Bu işte insanlara aktarım çok önemlidir, insanlara doğru anlatmak herkesin yapabileceği bir şey değildir. Profesörler yüzlerce kitap okuyor ama insanlara doğru aktarma yapamıyorsa ekonomi habercisi olamaz. Gazeteci aktarmayı bilmeli ve ne aktaracağını daha iyi bilmelidir. Ekonomi gazetecisinin ülkesini ve dünyayı çok iyi bilmesi gerekir. Üzerimizdeki yük çok ağır; odamda elimin altında ulaşabileceğim bilgilerim her zaman durur. Ayrıca bizim gerçek bilgi kaynağımız okurlarımızdır. Ekonomi yazarlığının kendine has ekstra zorlukları var mı? Evet var, insanlar size güvenip alım satım yapıyor ve borsaya giriyor. Bu üzerinizde büyük bir ağırlıktır. Yanlış yapmanız insanları zarara da uğratabilir bunun yanında kazanca da sokabilir. O yüzden piyasayı iyi bilmemiz ve insanları doğru yönlendirmemiz lazım. Boş zamanlarınızda neler yapmaktan hoşlanırsınız? Piyasayı izlemek de benim için bir hobi, hayatın tüm heyecanı bu piyasadadır. Örneğin daha mikro piyasayı ele alalım orada saman piyasasını izliyorsam heyecan duyarım. Mesela, saman deyip geçmemek lazım. Üretimi, tüketimi, ithalatı ve stokları nasıl yapılıyor? Saman kolay depo edilecek bir şey değildir. Ülkemizde üretimi doğuda, tüketimi ise batıda. Siz burada faiz oranlarını yükseltirseniz saman alıcısı yada toptancısı ona göre fiyat belirler. Bunu yiyen ineklerin maliyeti artar et ve süt fiyatları oluşur. Bir çocuğun içeceği sütten yiyeceği ete kadar zincirlemesine etkiler. Tabii ki bunun yanında arada kaçıp yaptığım hobilerim var. Türkiye yi dolaşmak,yemek yemek ve müzik dinlemek; müzik olarak örneğin Karadeniz müzikleri dinlemeyi severim

13 edebiyat etin FOTOĞRAF METİN CENGİZ ARŞİV Ceng SÖYLEŞİ ECEM ŞENTÜRK Metin Cengiz İlk, Cemal Süreya nın Beni Öp, Sonra Doğur Beni adlı şiir kitabını okudum Uzun Bir Yola Benzetiyor Beni Oğlum; Anasını Toprağa. Ben Uzakta, Hapishanede Yatmışım Anası Yürümeyi Öğretmiş. Yazdığım ilk şiir bu; şiirim sonradan kült şiirim oldu, yaklaşık 60 dile çevrildi. Dünyada yayınlanan bir çok şiir antolojisine girdi. Bunun da tanınmamda büyük etkisi oldu. Şair Metin Cengiz ilk şiirini ve onun hikayesini böyle anlatıyor. 80 kuşağının önde gelen şairlerinden Metin Cengiz, gerek şiirleriyle gerekse şiir üzerine yazdığı kuramsal yazılar ve tartışmalarla yer edindi. Cengiz in şiirleri Broy, Düşün, Yazko Edebiyat, Varlık, Adam Sanat, Parantez, Hürriyet Gösteri adlı dergilerde yayımlandı. Gelenekten hesaplaşarak yararlandı; günümüz modern dünyasının gerçekliğini şiirinde yansıttı. Şiir üzerine kuramsal yazılarını kitaplaştırdı. Pablo Neruda, Max Jacob, Eugéne Guillevic, Jacques Prévert, Jules Laforgue, Aimé Cesaire den yaptığı çeviriler kitaplaştı. Baudelaire den Günümüze Modern Fransız Şiiri Antolojisi ni hazırladı. Cengiz, 2011 yılında, Uluslararası Tudor Arghezi Ödülü nü aldı. Şarkılar Kitabı ile 1996 yılı Behçet Necatigil Ödülü nü, Sonsuzluk Çiseler Büyük Sularda ve Dünyaya Katkımız Bir Ebru Vurgusu (Şiirden Yayıncılık) adlı 2 ciltlik Toplu Şiirler kitabıyla, 2010 yılında Melih Cevdet Anday Ödülü gibi daha pek çok ödülün sahibi oldu. Şiire nasıl, nerede başladınız? İlkokul sıralarında, arkadaşlarım kendi yaşındaki kızlara mektup yazardı. Bunların duygusal olması zorunlu olduğu için, ben de maniye benzer şeyler yazardım. Sanırım şiir karalamaya başladığım yıllar bunlar. Ayrıca, çocukluğum döneminde ülkemiz güçlü bir sözel geleneği yaşıyordu. Ne radyo ne de televizyon vardı. Kitap okumak da zaten alışılmış bir şey değildi. Ama biz ailece okurduk. Elbette bunların birçoğu şiir kitabıydı. Babam da halkına tepeden bakan değil; halkıyla kaynaşmış bir aydındı. Köy Enstitüsü mezunu bir öğretmendi. Annem ve nenem (babaannem) okuma yazma bilen halk kadınlarıydı. Annem roman ve şiir kitabı okurdu; çok sayıda da masal ve anlatı bilirdi. Nenem ise; tam bir ayaklı halk ansiklopedisiydi. Bunların terkibi olsam gerek. Sanırım daha sonra bir gelişim döneminiz var. İlkokul sıraları böyle geçti; ancak ortaokulda ciddi ciddi kitap okumaya başladım. Kitap derken, elbette ki yalnızca şiir kitaplarından bahsetmiyorum. Babamın kitaplığındaki Siyasal Bilim, Felsefe, Sosyoloji kitaplarını erken bir yaşta inatla anlamaya çalışarak okuyor, hayatı daha basit tanıttığı için de tutku ile roman okuyordum. Bugün de ciddi bir roman okuyucusu olduğumu söyleyebilirim. Ama sanıyorum ki benim kuramsal ve bilgi anlamında temelimi o kitaplar oluşturdu. Elbette şiir de okuyordum ve ilk kitabını okuduğum kişi de Nazım Hikmet olmadı. Cemal Süreyya nın Beni Öp, Sonra Doğur Beni adlı kitabı geçmişti elime; ortaokul sıraların

14 Şu anda 200 e yakın yabancı şair ile çok yakın arkadaşlığım var da yutarcasına okudum bu kitapları. Yani çocuk yaşımda İkinci Yeni ile tanıştım. Günün hemen hemen 24 saatini okuyarak geçiriyordum. Şöyle diyeyim: Hayatı tanımak için, hayatı anlatan bilimsel ve edebi türlere açlıkla saldırmıştım. Şiir ise; benim için başka bir kapı, başka bir pencere demekti. İkinci Yeni den sonra Türk Şiirini geriye doğru okudum. Babamın kitaplığında ne kadar şiir antolojisi varsa yutmuş ve kitap satın almaya başlamıştım. Annem ve komşular benim bu durumumu tuhaf karşılıyor, delireceğimden kuşkulanıyorlardı. Böyle oldu mu bilemem; ama, işte şimdi Metin Cengiz neyse oyum. Lisede ise; başarılı öğrencilik hayatımı artık geride bırakmıştım. Dersleri takmıyor, devamsızlık hakkımı sonuna kadar kullanıyor; param yetmediği için de ciddi şekilde kitap hırsızı olmuştum. Çaldığım kişi ise; benim velimdi.sonuçta Sürekli okuyor ve hikaye yazmaya çalışıyordum. Ancak ne yazsam şiir oluyordu. Böylece 4-5 sene hikaye yazmak için uğraştım. Bir süre sonra, artık hikaye yazamayacağımı anladım. Derin bir karamsarlığa kapılmıştım; benden iyi bir yazar olamayacağı düşüncesiyle hayıflanıyordum zaman zaman. Bu sıralarda aklıma parlak bir fikir geldi ve o zamana kadar yazdıklarımı şiir haline getirmeye başladım. Şiir olduklarına inandıklarımı saklıyor, diğerlerini ise yırtıp atıyordum. Sizin çeviri şiirleriniz de var. Çeviri şiirlerin şiirsel özelliğini kaybettiğini düşünüyor musunuz? İyi bir şiir çeviriye gelir. Çeviriye gelmeyen şiir kötü şiir demektir. Şunu demek istiyorum: Tabii ki şiir çevrildiği dilin ses ve söyleyiş özelliklerini kazanır. Yabancı dil bilenler ne demek istediğimi daha iyi anlar. Dilde anlamlandırma formunu kendi çeviri şiirimden örneklendireyim. Max Jacob şiirlerini çevirirken, son dizeyi aynı şekilde çevirmedim. Dize, kelimesi kelimesine şöyleydi: Gece sürüp gidiyordu her zamanki gibi. Bana göre bunun şiirsel bir özelliği yoktu. O sırada yazdığım şiirden bir dizeyi ödünç verdim. İçim cız etti ama böyle oldu. Gece ise her zamanki gibi. Bu arada meraklılarına şunu da söy- leyeyim; şu anda 200 e yakın yabancı şair ile çok yakın arkadaşlığım var ve anlaşılacağı üzere yabancı dilden çok geniş bir okuma yaptım; ama asla bir ödünç almadım. Sizce şiir yazmak öğrenilir mi? Roman yazmak öğrenilir, evet. Nitekim öğretiliyor da. Drama da aynı şekilde; fakat şiir asla! Bir yetenek, çalışma; kendini dünya işlerinden soyutlayacak şekilde şiire verme -çağımızda bu artık imkansız-; yabancı 1-2 dil bilme (yabancı şairlerin şiirlerini okuyabilmek için); derin bir felsefe bilgisi; dünya halklarının kültürünü tanıma; siyaset bilimi, sosyoloji okuma; halkını sevme işidir şiir, bunlar olmazsa şiir olmaz zaten. Ancak günümüzde artık bunlarla uğraşılmıyor, işler çok kolaylaştı. Bilgisayar, internet, hayatın şiirleşmesi gibi, gençleri etkileyen o kadar çok şey var ki. Örneğin 14 yaşında dünyanın tüm müzik arşivlerine ulaşabilir ve 5 sene dinlenmeden müzik dinleyebilirsiniz. Oysa şiir biraz da bunların hasretini çekmekle olur. Hayatınızda şiir olmasaydı ne olurdu? Herhalde delirirdim Türk şiirinin dünyadaki yerinden bahseder misiniz? Türk şiiri, ne yazık ki dünyada pek tanınmıyor. Bir tek Nazım Hikmet biliniyor. Ben bu konuda elimden geleni yapıyorum. 3 ülkede Türk Şiir Antolojisi çıkarttım. Ama bu devede kulak. Keşke Kültür Bakanlığı da benim kadar çalışsa. Başka ülkeler trilyonlar harcıyor, bunu gördükçe üzülüyorum. Medyanın şiire yaklaşımını nasıl değerlendiriyorsunuz? Medya çalışanları, herhalde şiiri denemiş; fakat başarılı olamamışlar. Hepsi şiire düşman. Medya sahiplerine değinmiyorum bile Şiir dalında verilen ödüller hakkında ne düşünüyorsunuz? Daha bugünlerde bir telefon aldım. Türkiye nin en prestijli ödülü olan 8. Mersin Kenti Edebiyat Ödülü bana verilmiş. Ekim ayında ödülümü almaya gideceğim. Mersin Kenti ne çok teşekkür ediyorum.ödüller tabii ki işe yarıyor; ancak bir şair ödüle kanıp ona sırtını dayamamalı. Yoksa şiir çabuk elden gider. Genç şairleri başarılı buluyor musunuz? Ben çocukken her şiir yazdığımda, yalnızca gökyüzünden, aydan, yıldızlardan, geceden, sabahtan bahsederdim. Şiiri, böyle parlak sözcüklerden oluşan bir şey zannederdim. Oysa bunların da içinde olduğu hayat, şiire taşınmak üzere gürül gürül geçiyor yanımızdan. Bizler de içindeyiz tabii ki. Şiir yazmak için, bu hayatı yazmak lazım. Şimdiki gençlerin çoğu benim çocukken yaptığımı yapıyorlar; şiiri albenili imgelerden oluşan bir şey zannediyorlar. Ben öyle olmadığını anlatmak için, 20 ye yakın kuramsal kitap yazdım: Kültür ve Şiir, Felsefe ve Şiir, İmge Nedir?, Şiir Nasıl Yazılır?, Şiir Dili, Şiirsel Anlam, Şiirin Gücü... Türk şiirini öğrenmeleri için de; Modernleşme ve Modern Türk Şiiri, Toplumcu Gerçekçi Türk Şiiri gibi inceleme kitapları yazdım. Bunların hepsi gençliğe hediyedir; okurlarsa düştükleri yanlışı çabucak aşabilirler. Ama bunun yanı sıra, çok güçlü şairler de var elbette ki. Böyle giderlerse, kendilerini geliştirirlerse, gelecekleri çok parlak. Örneğin; Kadir Aydemir, Onur Behramoğlu, Müesser Yeniay, Onur Akyıl... Bu derece başarılı bir şair olarak, maddi açıdan da emeğinizin karşılığını aldığınızı düşünüyor musunuz? Şiirle para kazanını görmedim. Ancak Nobel alırsam, o para işe yarar. Orhan Pamuk tan sonra bu kadar kısa sürede de kimse Türkiye ye Nobel vermez. Marmara Üniversitesi Fransızca Bölümü mezunu olan Metin Cengiz in, Bir Tufan Sonrası (1988), Büyük Sevişme (1989), Zehirinde Açan Zambak (1991), İpek A (1993), Şiirin Gücü (1994), Şarkılar Kitabı (1995), Gençlik Çağı (1998), Aşk İlahileri (2001),Modernleşme ve Modern Türk Şiiri (2002) Şiir İmge Biçim Biçem, Türk Şiirine Eleştirel Bir Bakış (2005), Aşk İlahileri Günümüze Hüzzamlar (2006), Özgürlük Şiirleri (2008) ve Bir Tufan Sonrası isimli eserleri bulunuyor. Metin Cengiz Kimdir? Metin Cengiz 1953 yılında Kars ta doğdu. Erzurum Atatürk Üniversitesi Fransızca Bölümü ile İstanbul M. Üniversitesi Fransızca bölümünü bitirdi. 12 Eylül döneminde TCK. nın 141. Maddesinden 2 yıl hapis yattı. Bir süre Fransızca öğretmenliği yaptı. Sonra değişik gazete ve yayınevlerinde redaktör, editör olarak çalıştı. Halen öğretmenlik ve çevirmenlik yapıyor. Pablo Neruda, Eugéne Guillevic, Jacques Prévert, Jules Laforgue, Aimé Cesaire vb. şairlerden yaptığı çeviriler kitaplaştı. Baudelaire den Günümüze Modern Fransız Şiiri Antolojisi ni hazırladı. Şarkılar Kitabı ile 1996 Behçet Necatigil Şiir Ödülü nü aldı

15 sinema Derviş Zaim SÖYLEŞİ MEDİNE ÇEPNİOĞLU FOTOĞRAF DERVİŞ ZAİM ARŞİV Ares Harikalar Diyarında (1994) kitabıyla Yunus Nadi Roman ödülünü kazanan Derviş Zaim, yönetmenlik serüvenine 1997 yılında çektiği Tabutta Rövaşata ile başladı. İlk filmiyle pek çok ödül alan Zaim, sonraki filmleriyle de ulusal ve uluslararası arenada övgüye layık bulundu. *** Sırasıyla Filler ve Çimen (2000) ve Çamur (2003), Cenneti Beklerken (2006), Nokta (2008) ve Gölgeler ve Suretler (2011) gibi prestijli birçok festivalden ödüllerle dönen bir dizi başarılı filmin yönetmenliğini üstlenen Zaim, halen çeşitli üniversitelerde sinema konusunda ders veriyor

16 Kıbrıs Gazimağusa doğumlu Derviş Zaim in sinema serüveni Kurosowa nın filmi olan Dersu Uzala yı (1975) ilham alarak izlemesiyle başladı. Boğaziçi Üniversitesi nde okuduğu yıllarda faaliyet gösteren Sinema Kulübü ve yurtdışında katıldığı workshoplar ile kendini geliştirdi. Sinema tarihi ve estetiği üzerine dersler aldı. İlk uzun metrajlı filmi olan Tabutta Rövaşata da avangart sinema denemeleriyle Türkiye de sarsıcı bir etki bıraktı. Film birçok festivalden ödülle döndü ve beğeni ile karşılandı. Ardından geleneksel Türk sanatlarıyla sinema arasında sentez kurduğu üçlemesiyle karşımıza çıktı. Cenneti Beklerken, Nokta, Gölgeler ve Suretler üçlemesiyle alışılmadık film estetiği ortaya koyan Derviş Zaim, dünyevi olanla olmayan arasındaki ilişkiyi biçim ve içerik açısından ele aldı. Filmlerinde hakikat, vicdan, iyilik, kötülük, toplumsal huzursuzluk, yalnızlık öğelerine sıkça yer veren Derviş Zaim in derviş liğe ulaşma çabasına yöneldiğini görmekteyiz. İlk uzun metraj filminiz Tabutta Rövoşata. Bu filmi bildiğimiz kadarıyla küçük bir bütçe ile çektiniz. Yaşadığınız muhitteki bir hırsız Tabutta Rövoşata ya ilham oldu. Filmin hikayesini kısaca anlatabilir misiniz? Gerilla tarzı denilen bir tarzda çekildi. Düzenli ordular vardır. Parası pulu daha önceden vardır. Bizim öyle bir durumumuz yoktu. Neredeyse kelle koltukta çektik o filmi. İlk filmin ortaya çıkmasına neden olan kaynaklar değişik olabilir. Kaynaklar farklı yerlerden geliyor olabilir. Mesela bir karakterden esinlenirsiniz, bir durumdan esinlenirsiniz, bir konseptten esinlenirsiniz Her defasında bütün bunları bir araya getirebilecek formülleri, dengeleri kurmanız lazım. İşin ince tarafı belki de budur. Ben Tabutta Röveşata için esinlendiğim karakteri yazma süreci içerisinde değiştirdim. Birebir hayattaki insanın alınıp oraya yapıştırılması tarzındaki bir şey söz konusu değildi. Hatta başka bir örnek daha vereyim. Nokta filmini yaparken yine Konya da gerçekleşmiş bir tarihi yazma eser hırsızlığından etkilendiğimi söylemem lazım. Konya daki bir kütüphanede olan eskiye ait çok değerli yazmaların çalınması esin kaynaklarımdan birisidir. Yani gerçek hayatta olmuş, bitmiş olayları alırım. Bunlardan esinlerim ama onları daha sonra kurmacanın kendisine ait kuralları çerçevesinde değiştirmeye de gayret ederim. Bunu da daha hakiki bir eser ortaya çıkarabilmek için yaparım. Çünkü bazen gerçekten aldığınız şeyler ve onları birebir aynı şekilde yansıtma çabanız hakikati tam anlamıyla yansıtmak konusunda yetersiz olabilir. Bu manada gerçeğin daha bütünsel ifadesi için bunu yaptığımı söylemem gerekiyor. Nokta filmini bir hattatın titizliğiyle mi çektiniz? Çünkü film tek plan film kesintisiz bir şekilde ilerliyor ve Tuz Gölü gibi beyaz bir sayfayı andırıyor. Benim Filler ve Çimen de bunun ipuçları vardı. Ama Cenneti Beklerken de daha netleşti. Osmanlı geleneğinden hareket ederek Acaba onun bir parçası olan bazı sanatları alıp sinema için kullanmak mümkün müdür? sorusunu kendime sormuştum. Minyatür sanatı Cenneti Beklerken filmimden sonra Nokta filminde Osmanlı hat sanatını ele aldım. Osmanlı hat sanatını kimi özelliklerini sinemaya nasıl aktarabileceğim üzerine düşünmeye başlamıştım. O filmimde seçtiğim mekan Tuz Gölü -ki boş bir beyaz sayfayı andırıyor. Oyuncuları mekana yerleştirmem, oyuncuların kostümleri, kostümlerin rengi, genel renk, bütün bunlar hat sanatına ait havayı ve muhtevayı çağrıştıracak şekilde tasarlandı. Ayrıca bir hat sanatkarının yazı yazarkenki kesintisizliğini filmde göstermeye gayret ettik. Tek bir plandan başlayıp biten bir film olmasını sağlamıştık. Bu manada filmin içerisinde kurgu yoktu. Bütün bunlar her defasında farklı biçimlerde tezahür eden bir ortak kaynağın sinemada nasıl kendine yer bulabileceğine dair sorduğumuz sorunun mütevazi yanıtlarıydı. Filmlerinizde biçim ve içeriği başarılı bir şekilde uygulayabiliyorsunuz. Biçim ve içeriği bir arada uygulayabilmek zor mu? Sinemada zor olan şeylerden bir tanesi biçimin ve içeriğinin birbirleriyle bir 28 29

17 dengede buluşmasını sağlamaya çalışmak. Elbette ki bu gelenekten nasıl yararlanacağım konusunda konuşurken çok farklı önerilerin karşımıza çıkması mümkün. Ama mesele şu ki bu önerilerin bir kısmı ve kullandığımız içerik yan yana getirildiğinde altı yama üstü bohça gibi bir görünüm ortaya çıkma ihtimali belirecektir. İşte bir yönetmenin yapması gereken temel işlerden bir tanesi, bu biçim ve içerik arasındaki dengeyi gözetmeye çalışmaktır. Mesela Cenneti Beklerken, Filler ve Çimen, Nokta, Gölgeler ve Suretler filmelerini yaparken biçim ve içeriğin birbiriyle belli bir dengede buluşmasına gayret ettim. Bunun için fikri mesai harcamaya çalıştığımı belirtmek isterim. Kıbrıs doğumlusunuz bir yandan da Konya kökenlisiniz. Size, doğum yeri ve kökeniniz neler kazandırdı? Anakaradan daha farklı bir yerde yerleşmiş olmanın mesafe alma duygusunu sağladığından bahsedilir. Sanat da mesafe alma duygusuyla ilintilidir. Umarım böyle bir katkısı olmuştur bana. Bunun dışında değişik kültürlere, kültürlerin bir araya geldiği zaman ortaya çıkabileceği melezleşme biçimlerine ilgi duydum. Dolayısıyla adalılıkta bu kültürler arasında ilişki konusunda kafa yormamı kolaylaştırmış olabilir diye tahmin ediyorum. Genç sinemacılara, sinema meraklılarına tavsiyeleriniz nelerdir? Heyecan çok önemlidir. Tekniği öğrenmenin çok büyük bir zamanlarını alacağını zannetmiyorum. Hikâye anlatmayı öğrenmek gerekiyor. Hikâye anlatmayı öğrenirken de bir perspektife sahip olmak gerekiyor. Perspektifi olmayan insan uzun döneme yayılan bir sinemacı, yönetmen olamayabiliyor. Çok uzun bir kariyeri olamayabiliyor. Perspektifi olmayan bir adam belli bir süre sonra hikâye bekleyen adam yerine düşebiliyor. Şuradan bir arkadaşım gelse de bana bir hikâye anlatsa da ben onu film yapsam gibi durumlarda kendini yakalayabiliyor. Hâlbuki perspektifle birleştirilebilen bir yaratıcılık çok daha sağlam, köklü ve temelli olur. İnsanın bilinçli ya da bilinçsiz bir perspektifinin olması gerektiğini düşünüyorum. Onun dışında bol hata yapmalarını öneriyorum. Çünkü sinema yapmayı öğrenmenin yollarından bir tanesi pratik yapmaktır ve pratik yaparken de insan ister istemez hata yapar. Ama hata yapmaktan korkarsanız pratiğiniz gelişmez. İşte bu da bu işin paradokslarından bir tanesi. Ama bu hataları yaparken ne kendini, ne etrafını kavurmadan yapacaksın o hataları. Suya atlayıp yüzmeyi öğrenmek gibidir sinema. Şimdi kendini suya atarsın ama öyle bir yere atarsın ki boğulursun orada. Uçsuz bucaksız bir yerdesindir orada kendini suya atmaman lazım, kıyıda bir yerde atman lazım ki en azından çok yorulduğunda tekrar çıkabilesin. Dolayısıyla insan hata yaparken kendini ve başkalarını kavurmayacak, sonunu getirmeyecek hatalar yaparak yoluna devam etmenin yolunu bulmalıdır. Yeni projeleriniz var mı? Balık diye yeni bir film yaptık. Önümüzdeki ekim ya da kasım gibi gösterime girer diye tahmin ediyorum. İnsanın doğa ve çevre ile olan ilişkisinin konu edindiği bir film. Bu manada insanoğlunun sahip olduğu önemli meselelerden birisini ele aldık. Çünkü bizim doğa ile olan ilişkimiz eğer yanılmıyorsam en önemli problemlerimizden bir tanesi haline geleceğe benziyor. Ekonomiyi de başka birçok şeyi de belirleyecek olan şey insanoğlunun doğaya olan yaklaşımı. Eğer gelişmekte olan bir ülkeyseniz doğa ile olan ilişkinizi çok fazla ön plana almadan daha çok yol, fabrika, köprü peşine düşebiliyorsunuz. Ancak Amerika, Japonya, Almanya gibi ülkelerde -ki onlarda gelişmelerini sözüm ona tamamlamış ülkeler oluyorlar- doğaya ilişkin daha farklı bir tavrın gerekliliği gündeme geliyor. Ama o tavrında gündeme gelmesi ancak ülkenin gelişmişliğini tamamlaması sayesinde belirebiliyor. Bu durumda da çoğu zaman atı alan Üsküdar ı geçmiş oluyor. Bizim ülkemizde de şimdi, şu an bu konular ile ilgili bir duyarlılık oluşturmanın iyi olduğunu düşünüyorum. Çünkü doğa ile ilgili filmler olursa doğaya da farklı yaklaşmanın mümkün olduğuna dair bir farkındalık gündeme getirirse özellikle gençler arasında bu artarsa hepimizin hayatı daha da zenginleşecektir. Sanatın amaçlarından bir tanesi de hayatı daha zengin kılmaktır.dengede buluşmasını sağlamaya çalışmak. Elbette ki bu gelenekten nasıl yararlanacağım konusunda konuşurken çok farklı önerilerin karşımıza çıkması mümkün. Ama mesele şu ki bu önerilerin bir kısmı ve kullandığımız içerik yan yana getirildiğinde altı yama üstü bohça gibi bir görünüm ortaya çıkma ihtimali belirecektir. İşte bir yönetmenin yapması gereken temel işlerden bir tanesi, bu biçim ve içerik arasındaki dengeyi gözetmeye çalışmaktır. Mesela Cenneti Beklerken, Filler ve Çimen, Nokta, Gölgeler ve Suretler filmelerini yaparken biçim ve içeriğin birbiriyle belli bir dengede buluşmasına gayret ettim. Bunun için fikri mesai harcamaya çalıştığımı belirtmek isterim. Kıbrıs doğumlusunuz bir yandan da Konya kökenlisiniz. Size, doğum yeri ve kökeniniz neler kazandırdı? Anakaradan daha farklı bir yerde yerleşmiş olmanın mesafe alma duygusunu sağladığından bahsedilir. Sanat da mesafe alma duygusuyla ilintilidir. Umarım böyle bir katkısı olmuştur bana. Bunun dışında değişik kültürlere, kültürlerin bir araya geldiği zaman ortaya çıkabileceği melezleşme biçimlerine ilgi duydum. Dolayısıyla adalılıkta bu kültürler arasında ilişki konusunda kafa yormamı kolaylaştırmış olabilir diye tahmin ediyorum. Genç sinemacılara, sinema meraklılarına tavsiyeleriniz nelerdir? Heyecan çok önemlidir. Tekniği öğrenmenin çok büyük bir zamanlarını alacağını zannetmiyorum. Hikâye anlatmayı öğrenmek gerekiyor. Hikâye anlatmayı öğrenirken de bir perspektife sahip olmak gerekiyor. Perspektifi olmayan insan uzun döneme yayılan bir sinemacı, yönetmen olamayabiliyor. Çok uzun bir kariyeri olamayabiliyor. Perspektifi olmayan bir adam belli bir süre sonra hikâye bekleyen adam yerine düşebiliyor. Şuradan bir arkadaşım gelse de bana bir hikâye anlatsa da ben onu film yapsam gibi durumlarda kendini yakalayabiliyor. Hâlbuki perspektifle birleştirilebilen bir yaratıcılık çok daha sağlam, köklü ve temelli olur. İnsanın bilinçli ya da bilinçsiz bir perspektifinin olması gerektiğini düşünüyorum. Onun dışında bol hata yapmalarını öneriyorum. Çünkü sinema yapmayı öğrenmenin yollarından bir tanesi pratik yapmaktır ve pratik yaparken de insan ister istemez hata yapar. Ama hata yapmaktan korkarsanız pratiğiniz gelişmez. İşte bu da bu işin paradokslarından bir tanesi. Ama bu hataları yaparken ne kendini, ne etrafını kavurmadan yapacaksın o hataları. Suya atlayıp yüzmeyi öğrenmek gibidir sinema. Şimdi kendini suya atarsın ama öyle bir yere atarsın ki boğulursun orada. Uçsuz bucaksız bir yerdesindir orada kendini suya atmaman lazım, kıyıda bir yerde atman lazım ki en azından çok yorulduğunda tekrar çıkabilesin. Dolayısıyla insan hata yaparken kendini ve başkalarını kavurmayacak, sonunu getirmeyecek hatalar yaparak yoluna devam etmenin yolunu bulmalıdır. Yeni projeleriniz var mı? Balık diye yeni bir film yaptık. Önümüzdeki ekim ya da kasım gibi gösterime girer diye tahmin ediyorum. İnsanın doğa ve çevre ile olan ilişkisinin konu edindiği bir film. Bu manada insanoğlunun sahip olduğu önemli meselelerden birisini ele aldık. Çünkü bizim doğa ile olan ilişkimiz eğer yanılmıyorsam en önemli problemlerimizden bir tanesi haline geleceğe benziyor. Ekonomiyi de başka birçok şeyi de belirleyecek olan şey insanoğlunun doğaya olan yaklaşımı. Eğer gelişmekte olan bir ülkeyseniz doğa ile olan ilişkinizi çok fazla ön plana almadan daha çok yol, fabrika, köprü peşine düşebiliyorsunuz. Ancak Amerika, Japonya, Almanya gibi ülkelerde -ki onlarda gelişmelerini sözüm ona tamamlamış ülkeler oluyorlar- doğaya ilişkin daha farklı bir tavrın gerekliliği gündeme geliyor. Ama o tavrında gündeme gelmesi ancak ülkenin gelişmişliğini tamamlaması sayesinde belirebiliyor. Bu durumda da çoğu zaman atı alan Üsküdar ı geçmiş oluyor. Bizim ülkemizde de şimdi, şu an bu konular ile ilgili bir duyarlılık oluşturmanın iyi olduğunu düşünüyorum. Çünkü doğa ile ilgili filmler olursa doğaya da farklı yaklaşmanın mümkün olduğuna dair bir farkındalık gündeme getirirse özellikle gençler arasında bu artarsa hepimizin hayatı daha da zenginleşecektir. Sanatın amaçlarından bir tanesi de hayatı daha zengin kılmaktır