Saglık. Yazı Yatakta Geçirme PLATFORM. Sağlıklı Bir Tatil İçin Dikkat Etmeniz Gerekenler Aşırı Sıcaklarda Alınması Gereken Önlemler

Transkript

1 Türkçe Sağlık dergisi Türkisches Gesundheitsmagazin Saglık PLATFORM Sayı 1 Haziran 2015 Yazı Yatakta Geçirme Sağlıklı Bir Tatil İçin Dikkat Etmeniz Gerekenler Aşırı Sıcaklarda Alınması Gereken Önlemler

2

3 Değerli Okurlarımız, Platform- Sağlık Dergisi Editörden Kanuni Sultan Süleyman ın Zivatgar kalesi kuşatması sırasında hasta yatağında söylediği şu meşhur sözü pek çoğumuz biliriz: Olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi Avrupa yı tir tir titreten koca padişah, şu dünyada en değerli şeyin sağlık olduğunu bu cümleyle anlatıyor. Zaten, sağlık olmadıktan sonra paranı, mülkün, iktidarın ne önemi olabilir ki! KÜNYE / IMPRESSIUM Werrastr Berlin info@platform-saglik.com Redaktion: Hakan Yazanel Erdem Nedim Ahmet Selim Çıtak Sağlığın kıymetini dilimizden düşürmeyen bir milletiz. Ama her nedense sağlığın önemini de hep hastalandığımız zaman hatırlarız... Ayşe Altuğ Sümeyye Çıtak Reklam: Mesela diş ağrımız dayanılmaz hale gelmeden diş doktoruna gitmeyiz. Hakan Yazanel reklam@platform-saglik.com Ama tüm bunlara rağmen, günümüzde, sağlıklı yaşam konusundaki bilinçlenme giderek artıyor. Öte yandan yüksek teknolojinin getirdiği imkanlar da tıp alanında mucizeler yaratıyor. Pek çok ölümcül hastalık veya genetik bir takım bozuklukların yol açtığı rahatsızlıklar, günümüzde erken teşhis ve yüksek teknoloji sayesinde tehdit olmaktan çıkabiliyor. Ama bütün bunlara rağmen siz siz olun, sağlığınızı sakın riske atmayın. Danışman: Dr. Mehmet Altuğ Lokman Hekim Hastaneleri Memorial Sağlık Grubu Tasarım ve düzenleme: Ajans B Foto ve Grafik: Kaybettiğitiniz parayı yeniden kazanabilirsiniz ama sağlığınızı kaybettiğiniz zaman bunun telafisi oldukça zordur. Hakan Yazanel Mesut Hastürk Fotolia Dergimiz, işte bu bilinçle sağlık ve sağlıklı yaşam konusundaki tüm gelişmeleri size, sizin dilinizde anlatma hedefiyle çıkıyor. Bu ilk sayımızda, yaz aylarında sağlıklı yaşam konusunu ele alıyoruz. Baskı: Concept Medienhaus GmbH Bülowstraße Berlin - Sağlikli Bir Tatil Için Dikkat Etmeniz Gerekenler - Tatilde De Formunuzu Koruyun - Aşiri Sicaklarda Alinmasi Gereken Önlemler - Yazın sağlıklı beslenmek için 10 altın kural Unutmayın: Sözkonusu sağlıksa gerisi teferruattır. Platform- Sağlık Dergisi Berlinde Adet basılmıştır. Platform- Dergisi bir Ajans B yayın organıdır Dergide çıkan yazıların ve içerikleri sorumluluğu ve doğruluğu yazara aittir. Gelecek Sayıda Parkinson Hastalığı Nedır? Sizde Tuzsuz Yapamayanlardan Mısınız? Bilinçsiz Diyet Kilo Aldırır! Akne Kabusunuz Olmasın Bel ve Sırt Ağrısına Ne İyi Gelir Fast Food Beslenme

4 IÇINDEKILER 18 Sağlikli Bir Tatil İçin Dikkat Etmeniz Gerekenler 8 'HAYIR' Demeyi Öğrenme Zamanı Geldi! 22 Tatilde de Formunuzu Koruyun 16 Bebeklerde ve Çocuklarda Besin Alerjisi 28 Yazın sağlıklı beslenmek için 10 altın kural 32 Platform-Sağlık Haziran 2015 Sayfa 4 Mangal ve Sağlık 24 Yaz öncesi sağlıklı ve canlı saçlar için 8 altın öneri

5 14 Aşilar Can Kurtarır 12 Öfke Kontrolü İçin 10 Temel Basamak 10 Su İle Canlanın 26 Tatile çıkmadan alacağınız Önlemlerle Cildinizi Koruyun 32 Aşırı Sıcaklarda alınması Gereken Önlemler 34 Serinlemek İçin Ne Yapmalıyız? 37 SORU CEVAP Platform-Sağlık Haziran 2015 Sayfa 5

6 SıGara İçEn azaldı ama ÖlÜmlEr SÜrDÜ Federal Hükümet in hazırladığı 2015 Uyuşturucu ve Bağımlılık Raporu açıklandı. Açıklanan raporda yüksek alkol tüketiminin Almanya da hala en önemli bağımlılık sorunu olduğu belirtildi. Raporda sigara tüketen gençlerin sayısında her geçen gün azalma tespit edildiği vurgulanırken, buna rağmen çok sayıda vatandaşın alkol ve tabak (sigara vb.)ürünlerinden kaynaklanan hastalıklardan hayata veda ettiği saptandı. Almanya yıllardır aşırı alkol ve tütün ve benzeri bağımlılık yapan maddelerin kıskacı altında. Bu nedenle federal Hükümet her yık alkol ve sigara bağımlılığı konusunda bir araştırma raporu yayımlıyor. Federal Hükümet in 2015 Uyuşturucu ve Bağımlılık raporu da en güncel verilere dayanıyor. Buna göre milyonlarca insan alkol ve sigara benzeri bağımlılık maddelerinin yol açtığı hastalıklar nedeniyle hatayını riske atıyor. Raoprda sifara ve alkol bağımlılığının sonucu olarak her yıl yaklaşık 74 bin kişinin hayatını kaybettiğini ortaya koydu. Raporda illegal uyuşrucu kullanarak 2014 yılında ölenlerin binden fazla olduğuna da yer verildi. Açıklanan verilere göre uyuşturucdan ölenlerin sayısı 2014 yılında bir önceki yıla göre az da olsa bir artış gösterdi. Almanya da sigara bağımlılarının sayısında da az bir gerileme olduğu belirlendi. Almanya da yetişkin her dört kişiden biri sigara kullanıyor. Bu oran arası genç çocuklarda ise hatırı sayılır oranda geriye gitti. Bu yaş grubundan gençlerde sigara kullananların oranı yüzde 9,7. Yani her on genç ve ergenden biri hala sigara tüketiyor. Almanya da 9,5 milyon insan sağlığı tehdit edecek oranda aşırı alkol tüketiyor. Kişi başına tüketilen alkon miktarır tüm nufüsa oranlandığında 10 litreye yakın. (9,6 litre). Alkol ve alkol kullanımının kötüye kullanılması sonucu en az 338 bin kişi klinik tedavisi gördü. Öte yandan illegal uyuşturcuların kullanımı artmaya devam etti. Bunlar arasında Crystal Meth adlı uyuşturucu ise yaygınlaştı.

7 Ek ödenti sigorta değiştirmiyor Sene başından bu yana sağlık kasaları tarafından alınan ek ödentiler, bu sağlık kasalarında üye olan kişileri rahatsız etmedi. Ek ödentiye (Zusatzbeitrag) rağmen vatandaşlar üye oldukları sağlık kasasına sadık kaldılar ve üyeliklerini değiştirme gereği duymadılar. Son bilgilere göre bu yılın ilk çeyreğinde sigortalarda üye kişilerin yüzde 97'si eski sağlık sigorta kasalarında kalmaya devam etti. Araştırmaya göre vatandaşın yüzde 60'ı üye olduğu kasanın ek ödenti talebinin ne kadar olduğu konusunda tam bir bilgiye sahip değil. Çok sayıda kişi de ilgili sağlık kasaları tarafından yeterince bilgilendirilmediklerini söylediler. Soru sorulan kişilerden yarısı (yüzde 52), bir sağlık kasasını ancak aynı düzeyde servis ve hizmet verilmesi şartıyla ödentiler düşükse değiştirmekten yana. Tek başına ödentinin düşük olması sağlık kasasını değiştirmek için yeterli değil. Bu arada Kamu Sağlık Kasaları Birliği önümüzdeki yıllarda şu anda yüzde 0,9 olan ek ödentilerin yüzde 2019'a kadar yüzde 1,4'e kadar çıkabileceğini ileri sürdü. Şekerli ve gazlı içecekler her yıl 184 binden fazla can alıyor ABD'de yapılan bir araştırma, şekerli ve gazlı içeceklerin her yıl dünya genelinde 184 binden fazla kişinin ölümüne neden olduğunu gösterdi. Tufts Üniversitesi nden Dr. Dariush Mozaffarian ve ekibinin 51 ülkeyi kapsayan araştırması, 184 binden fazla kişinin bu içeceklerin yol açtığı hastalıklar nedeniyle yaşamını yitirdiğini ortaya koydu. Bilim adamları, 'da yapılan, 611 bin 971 kişiyi kapsayan beslenme alışkanlıkları ve ölüme ilişkin 62 araştırmanın sonuçlarını değerlendirdi. Araştırmada, enerji içecekleri, buzlu çay gibi şekerli ve gazlı meşrubatların, her yıl 133 bin kişinin diyabetten, 45 binin kalp-damar hastalıklarından ve 6 bin 450'sinin kanserden ölümüne yol açtığı sonucuna varıldı. Bu meşrubatların tüketimine bağlı ölümlerin yüzde 76'sının düşük ve orta gelirli ülkelerde olduğuna dikkati çeken bilim adamları ayrıca Japonya da 65 yaşın üzerinde şekerli içeceklere bağlı ölümler yüzde 1 den azken, Meksika da 45 yaş altındakilerin yüzde 30 unun bu içeceklerin yol açtığı hastalıklardan yaşamını yitirdiğini belirtti. Meksika da yılda ortalama bir milyon kişiden 405'inin şekerli ve gazlı içeceklere bağlı hastalıklardan öldüğü örneğini veren bilim adamları, bu durumun Meksika'da güvenilir içme suyuna erişimdeki sıkıntıdan kaynaklandığını ifade etti. ABD'de ise 1 milyon kişiden 125'inin bu içeceklere bağlı sebeplerden öldüğü vurgulandı. Araştırmaya imza atanlardan Mozaffarian, beyaz şekerin besin anlamında hiçbir katkısı olmadığına işaret etti. Şekerin tüketimine son verilmesi halinde binlerce kişinin hayatının kurtulabileceğine dikkati çeken bilim adamı, vücudun ihtiyaç duyduğu früktoz ve glikozun meyve ve sebzelerden alınabileceğini belirtti. Araştırmanın sonuçları "Circulation" dergisinde yayımlandı. Platform-Sağlık Haziran 2015 Sayfa 7

8 'HAYIR' DemeYİ ÖğRenme ZAmAnI GelDİ! Kişilerarası ilişkileri düşündüğümüzde belki de en çok yapılan hatalardan biri hayır diyememek, her şeye ve her beklentiye evet demek zorunda olduğumuzu düşünmektir. Uzm. Psikolog Meltem ÖZCÜLER Lokman Hekim Hastaneleri Her şeye ve her beklentiye evet demek, aslında bunu çok farkında olmadan yapsak da, zamanla kişilik özelliğimiz haline gelebilir hatta önemli işlerimizi yapmaktan alıkoydurduğu için, zaman kaybettirici bir unsur haline bile gelebilir. Her ne olursa olsun bu durum, kendi hayatımız üzerinde kontrolümüz olmadığı duygusunu yaratarak hem kendimize hem de karşımızdakine öfkelenmemize neden olabilir. Neden hayır diyemez ya da sınır koyamayız? Hayır diyemememizin birçok nedeni olabilir; Platform-Sağlık Haziran 2015 Sayfa 8 Diğer insanları kendimizden daha önde tuttuğumuz durumlarda, Hayır dediğimizde karşımızdaki kişiden bir istekte bulunma hakkımızın kalmayacağını düşündüğümüzde, Karşımızdaki kişinin üzülmesini istemediğimizde, Hayır dediğimizde ortaya çıkabilecek huzursuzluk ve gerilimden kaçındığımızda, Bencil olarak algılanmak istemediğimizde, Ait olduğumuz arkadaşlık vb. grup içinde farklılık yaratarak dışlanmaktan korktuğumuzda. Neden hayır demeli ya da sınır koymalıyız? Düşünce ve duygularımızı açıkça iletmek veya iletmemek söz konusu olduğunda kendimizi ifade etmenin ya da etmemenin bedeline bakmamız gerekir. Elbette ki zaman zaman karşımızdaki kişiyi kırmamak birinci önceliğimiz haline gelebilir, zaten

9 kişilerarası ilişkilerin sürekliliği de bazen bunu gerektirir. Ancak artık bunu alışkanlık haline getirdiysek ve bu nedenle hayatımızda aksamalar yaşıyorsak bu konuda önlem almamız gerekli demektir. Örneğin; çevremizdeki bir kişinin herhangi bir davranışı ya da bir isteği bizim üzerimizde olumsuz bir etki yarattığında, ona hiçbir şey söylemeyip kızgınlığımızı ya da olumsuz duygularımızı içimize atabiliriz. Böylelikle bu duyguları dile getiriyor olmanın bize yaşatacağını düşündüğümüz rahatsızlıktan o an için kurtulmuş olabiliriz. Ancak, bu konuda duygularımızı açıkça ifade etmeyi sürekli reddedersek, kendimizi her seferinde engellenmiş hissedeceğimizden, hiç olmadık bir zamanda, küçük bir şey yüzünden öfkelenip kırıcı olabiliriz. Ya da o kişiden gittikçe uzaklaşabiliriz. Böylece, onunla olan ilişkimizi uzun dönemde tehlikeye atmış oluruz. Bunun yerine rahatsız olduğumuz davranışı ya da bizden istenen şeyi yapamayacağımızı uygun bir dille iletebiliriz. Böylelikle, hem duygularımızı içimize atıp zaman içinde birikmesini ve ilişkimize zarar gelmesini önlemiş oluruz, hem de yakınımızda bulunan kişiler davranışlarının bizi nasıl etkilediği konusunda bilgi sahibi olabilir ve daha sağlıklı bir iletişim kurulabilir. Nasıl hayır diyebilirim ya da sınır koyabilirim? Örneğin; bu şekilde yapman bana bu kadar mı önemsizim diye düşündürdü gibi davranış ve olayı nasıl yorumladığınızı (duygu boyutu) söyleyin. Örneğin; bu durum bana kendimi değersiz hissettirdi gibi Kendimi hayır demeye nasıl alıştırabilirim, daha kolay nasıl söyleyebilirim? Doğrudan hayır demek yerine, düşünmek için biraz zaman isteyebilirsiniz. Yalnız olduğunuz zamanlarda, karşıdaki kişiyi incitmeden hayır diyebilme ve sınır koyabilme provaları yapabilirsiniz. Bir kere hayır diyebildikten sonra konuşmayı daha fazla uzatmamaya çalışın; çünkü bu bir dizi özür dilemenize ve belki de kararınızdan vazgeçmenize neden olabilir. Üzgünüm ama,..., Bunu söylemek zor ama,... gibi duygulara öncelik veren cümleler kullanarak konuşmaya başlamak. Böyle yapmak düşman gibi görünmenizi engelleyecek ve ortamı da yumuşatacaktır. Hayır demeyi öğrenmek için, öncelikle bizi neyin alıkoyduğunu anlamamız gerekiyor. Size olumsuz duygular yaşatan belli bir davranışı veya olayı net bir şekilde tanımlayın, Örneğin; Bugün buluşamayacağımızı önceden haber verseydin, ben de seni beklemek yerine yarın ki sınavıma çalışırdım gibi davranış veya olayın üzerinizde yarattığı etkiyi açıklayın(düşünce boyutu), Platform-Sağlık Haziran 2015 Sayfa 9

10 Su İlE Canlanın Sağlık ile ilgili en önemli etmenlerden biri olan su yaşam için en gerekli maddelerden biridir. Dyt. Merve DEMİR Lokman Hekım Hastaneleri Beslenme ve diyet uzmanı Yaşam için en önemli gerekliliklerden biri olan su, sağlık için de olmazsa olmazdır. Kişinin vücut ağırlığının % i sudur. Günlük su ihtiyacı ortalama 2 litre olmakla birlikte, fiziksel aktiviteler, hava sıcaklığı, kilo vb. etkenler vücudun ihtiyaç duyduğu su miktarını arttırabilir. Sağlıklı bir hayat için yeterli miktarda su tükettiğinizden emin olun. Su, toksit maddeleri vücuttan uzaklaştırmaya, vücuttaki yağı yakmaya yardımcı olur. Ayrıca kalorisiz bir besin olduğu için diyetlerde de önem kazanmaktadır. Ayrıca, su cildi gerginleştirir ve cilde parlaklık kazandırır. Su başta olmak üzere, içecekler ve besinlerin içeriğinde bulunan görünür/ görünmez su sıvı olarak tanımlanır. Vücudumuzun günlük sıvı gereksinimi içilen su ve içecekler ile tüketilen besinlerin doğal yapısında bulunan su ve metabolizma sonucu Platform-Sağlık Haziran 2015 Sayfa 10 Unutmayın, bir insan günlerce besin almadan yaşayabilir ama susuz yaşayamaz!

11 vücudumuzda oluşan sudan karşılanır. Su ve içecekler vücut sıvı dengesinin korunmasında önemlidir. Su; Besinlerin sindirimi, emilimi ve hücrelere taşınmasında, Hücrelerin, dokuların organ ve sistemlerin düzenli çalışmasında, Metabolizma sonucu oluşan zararlı maddelerin taşınması ve vücuttan atılmasında, Sindirim sisteminin düzenli çalışmasında, Vücut ısısının denetiminin sağlanmasında, Eklemlerin kayganlığının sağlanmasında, Çeşitli biyokimyasal olayların gerçekleşmesinde yardımcıdır. Soğuk günlerde üşüdüğümüzde veya yazın çok sıcak, rutubetli günlerinde olduğu gibi aşırı sıcaklık durumunda, vücudun normal sıcaklığını korumak için suya olan ihtiyacı artmaktadır. Sıcak, nemli havalarda vücut terleyerek sıvı kaybını arttırır. Bu nedenle, sıcaklık artışının başladığı şu günlerde sıvı tüketiminin arttırılmasına özen gösterilmelidir. Özellikle; Sabah kalkıldığında ilk yapılması gereken işlerin başında 1 bardak su içmek olmalı, Her tuvalet sonrası, kaybedilen sıvıyı yerine koymak için 1 bardak su içilmeli, Egzersiz yaparken ve özellikle sıcak havalarda çalışırken su tüketimi arttırılmalı, Özellikle hava ve deniz yolculuklarında su tüketimi arttırılmalı, Suyu her zaman görünür bir yerde bulundurmalı, susama hissi beklenmeden su tüketmeye özen gösterilmelidir. Platform-Sağlık Haziran 2015 Sayfa 11

12 ÖFkE kontrolü İçİn 10 TEmEl BaSamak Meclis te, futbol sahalarında, sokaklarda, birbirlerine hakaret eden ve itişip kakışan insanlar görürsünüz. Çünkü günümüz insanı öfke kontrolünü bir yenilgi olarak görüyor. Uzm. Psikolog Meltem ÖZCÜLER Lokman Hekim Hastaneleri İnsan engellendiğini, haksızlığa uğradığını hissettiğinde, öfkesini kontrol edebilir ancak insanlarımız öfke ile olan savaşlarında genellikle kaybeden taraf oluyorlar. Öfkenizi kontrol etmek için öncelikle kendinizi tanımalı ve şu 10 temel duruma dikkat etmelisiniz: 1- Öfke, öğrenilmiş bir davranış olup, değiştirilmesi de mümkündür: Davranışları öğrenebildiğimiz gibi, memnun kalmadığımız davranışı değiştirmek, alternatif öfke içermeyen tepkileri hayata katmak elimizdedir. Öfke her insanın yaşadığı bir duygudur, diğer insanlar farklı tepkiler verebiliyorsa, neden siz de değişmeyesiniz? 2- Hayata bakış açımız; insanları ve durumları nasıl yorumlayacağımızı belirler: İnançlarımızın bizi nasıl etkilediğini bilmek, değişim için bize yardımcı olacaktır. Örneğin; hayatın her zaman adil olması gerektiğine inanmak, umutsuzluk ve hayal kırıklıklarına yol açar. Bu duygularsa çoğu zaman kendimize ve başkalarına karşı öfke duymaya. Hayatın her zaman adil olamayacağını kabullenmek, bizim de diğerlerinden istisna olmadığımızı fark etmek, daha işlevsel bir bakış açışı olabilir. Platform-Sağlık Haziran 2015 Sayfa Davranışlarımızı anlamak için ne düşündüğümüzü anlamalıyız: Kendimizi kontrol etme becerimizi, kendimizi daha fazla tanıyarak artırabiliriz. Düşünme alışkanlıklarımızı önce fark edip, alternatif düşünme yollarını deneyebiliriz. Örneğin; ben de aç olduğum için erken tepki verdim gibi. Kuvvetli kimse, (güreşte hasmını yenen) pehlivan değildir. Hakiki kuvvetli, öfkelendiği zaman nefsini yenen kimsedir. Hz. Muhammed

13 4- Duygular gelip geçici, hasarları ise kalıcıdır: Yoğun ve güçlü duyguların doğasını anlayarak ve tanıyarak, davranışları yönlendirmek konusunda etkili bir adım atılabilir. Örneğin, Dün sinirlendiğimde, biraz hava almak iyi gelmişti. Sonra konuşmak daha kolay oldu gözlemi yapıyorsanız, sinirlendiğiniz durumlarda ne yöntem kullanacağınızı belirlemek daha kolay olur. 5- Öfkenin fiziksel olarak önemli sinyalleri vardır: Kendi öfkesini tanıyan birey, bu fiziksel sinyalleri (terleme, kalp atışlarının hızlanması, hızlı nefes alıp verme gibi) tanıyarak, kendini sakinleştirebilir. Gevşeme teknikleri ve diyafram nefesi gibi yöntemlerle fiziksel belirtiler azaltılabilir, sorun ertelenebilir, tepki sınırlanabilir. 6- Unutmamak gerekir ki öfke, çoğunlukla kendimize ve başkalarına zarar verecek şekilde sonuçlanır: Önceki deneyimleri hatırlayarak, öfkemizin sonucunda neler olduğunu tekrar ederek davranışlarımıza müdahale edebiliriz. Sonuçları bilerek, benzer öfke tepkilerini yinelemek yerine, öfkeyi kontrol etmek her zaman daha iyidir. Öfkenizi kontrol ettikçe insanların size nasıl yakınlaştığını, ilişki kurmak için istekli olduğunu, kendinize güveninizin arttığını ve sorunları olumlu şekilde çözebildiğinizi göreceksiniz. sıkıntılar, iş zorlukları, kişilerarası çatışmalar, çocuklara yönelik endişeler, kendinize dair yüksek beklentiler gibi konular bazen ağır stres yaratabilir. Sakin zamanlarda bu sorunları nasıl çözebileceğinizi düşünebilir, tartışabilir, yeni yollar için araştırabilir veya kabullenebilirsiniz. 8- Öfke patlamaları aslında çözülmeyen ufak kızgınlıkların sonucudur: Zamanında uygun tepkilerle ve insanlarla sorunu çözmeyi öğrenmek için elimizden geleni yapmamız gerekir. Kendimizi ifade edebilmek, karşı tarafı dinlemek, gevşemek, tekrar konuşmak, denenmemiş yolları devreye sokmak, bir bilene sormak yeni yöntemler olarak denenebilir. Öfke, aklın ateşini söndüren büyük bir rüzgârdır. A. Gide 7- Sizi öfkelendiren belirgin olayları ve kişileri fark ederek, sakin zamanlarda nasıl başa çıkacağınızı düşünmeniz yararlı olacaktır: Her birimiz stresi farklı yaşamaktayız. Ekonomik 9- Hayatın yükü ve alınan keyif dengesizleştikçe öfkeli birey olma riski artmaktadır: Çok fazla çalışmak, kendini önemsememek, ilişkileri düzeltememek, ödüllendirmenin az olması olumsuz olaylarla başa çıkmayı zorlaştırmaktadır. Öfkeyle başa çıkmada, sağlıklı ve dengeli bir hayat, kendine ve başkalarına özen gösterme temel basamaklardandır. 10- Öfkenizle başa çıkamıyorsanız, daha sıkıntılı ve geri dönüşü olmayan olaylar yaşamadan uzmanlardan yardım alın: Yapılacak değerlendirmeler sonrasında, gerekiyorsa ilaç, terapi ve danışmanlık yöntemleriyle kalıcı şekilde öfkeyle başa çıkabilecek duruma gelebilirsiniz. Platform-Sağlık Haziran 2015 Sayfa 13

14 aşılar Can kurtarır Almanya'da hastaneler yine dolup taşıyor, Soğuk algınlığından grip ve öksürük gibi hastalıklara maruz kalmayan kalmadı. Berlin'de Doktorların doktoru olarak tanınan Cemal Türkkan'la bir söyleşi yaptık. S: Doktor bey, vatandaşlarımız aşı konusunda duyarsız diye bir inanç var, sizce de bu doğru mu? C: Ne yazık ki evet. Biz senede yaklaşık 30 bin hastaya bakıyoruz. Hastalarımızın mesela sadece yüzde 35 i grip aşısı, yüzde 25 i zatürre aşısı ve yüzde 22 si Tetanoz ve çocuk felci aşısı oluyor, ki biz bu konuda hem muayenehanede ve hem de hasta bilgilendirme toplantılarında aşıların önemini geniş bir şekilde vurguluyoruz. Durum diğer muayenehanelerde daha vahimdir!. S: Bunun sebebi ne sizce? C: Vatandaşlarımız hasta olmadıkça aşıların değerini bilmiyor. Zatürre olup 10 gün hastanede kaldıktan sonra zatürre aşısı oluyor. Önceden olsaydı zatürreye yakalanmayacağını bilmiyor veya bilmek istemiyor. Bir de bizim kültürümüzde aşılara karşı bir antipati var. Ve hatta bazı muhafazakar kesimler aşıların amerikan ve İsrail buluşu daha çok hasta yapan casusluk şeyler olduğuna bile inanıyor. Nereden böyle şeyler duydunuz diye sorulunca bilginin ucu bazen komşulara bazen de ta camilere kadar uzanıyor!! S: Grip aşısı sizce neden önemli? C: Bakın Almanya da Robert- Koch-Enstitüsü tarafından yapılan bilimsel araştırmalara göre 2012/13 grip mevsiminde 23 bin 600 kişi influenza- Grip hastalığından ve aşı olmadıklarından dolayı hayatını kaybetmiş. Bu büyük bir rakam! Grip aşısı ölümden kurtarıyor. Grip aşısı olup da Influenza grip hastalığından ölen hastaya şimdiye kadar rastlamadık. Grip aşısının eskisi gibi fazla bir yan tesiri de artık yok. Her sene Şubat ayının sonuna kadar grip aşısı olan insanlar influenza grip hastalığına karşı kendilerini korumuş oluyorlar. S: Herkesin grip aşısı olmasını öneriyor musunuz? Dr. med. Cemal TÜRKKAN C: Evet, kesinlikle ve bilhassa kronik hasta olanlar, yani KOAH dediğimiz kronik bronşit, astım, diyabet dediğimiz şeker, KHK dediğimiz kalp ve romatizma hastaları, 60 yaşın üzerindekiler, her sene grip asisi olmalıdır. Çocuklar genellikle çocuk doktorları tarafından aşı olurlar. S: Grip aşısı olmayanlar nelere dikkat etmeli? C: Grip aşısı olanlar da olmayanlar da mevsimde bol sebze ve meyveli beslenmeli, öksürenlerin ve ateşli hastalıkların olduğu yerlerden uzaklaşmalı, ellerini sık sık yıkamaları gerekir. Ama dediğim gibi en iyi korunma yolu ev doktoruna gidip şubat sonuna kadar her sene grip aşısı olmaktır. S: Peki siz grip aşısı oldunuz mu? C: Bu bize grip aşıları gelince ilk

15 grip aşısı olan kişi her zaman benim! Yardımcılarım senelerce bilirler ve aşılar gelince ilk önce bana getirir vururlar! Çünkü gripli bir hasta tarafından kedime grip bulaştırıp nenemin yanına gitmeye hiç niyetim yok! Yurttaşlarıma da aynı şeyi söylüyorum, uçakta, alışverişte, muayenehanede, camide, kahvede veya otobüste kimin yanında oturduğunu bilmiyorsun. Yanındaki grip hastası ise bir öksürükle sana bulaştırabiliyor, sende o zaman hem kendi hayatını ve hem de çevrendekilerin hayatını tehlikeye düşürebiliyorsun! Ama grip aşısı olmuşsan böyle bir tehlike yok. S: Grip aşısını hastalarınız kendisi mi ödüyor? C: Hayır hastalar hiç bir şey ödemiyor. Burada ve Türkiye de de sigortalar ve devlet masrafları kabul ediyor. S: Peki grip hastalığının tedavisi nasıl oluyor? C: Influenza dediğimiz grip hastalığı viral bir hastalık olduğu için ne yazık ki tedavisi yoktur. Yani diğer bakteriyel hastalıklar gibi bir antibiyotik tedavisi yok, diğer semptomatik tedaviler de iyileştirici olamıyor. Kısacası hakiki grip hastası büyük bir hayati tehlike içinde ya çok şanslı olup kendi kendini iyileştiriyor veya ne yazık ki biz ne yaparsak yapalım, hangi ilacı verirsek verelim genellikle hayatını kaybediyor. Ama grip aşısı olup da öleni şimdiye kadar görmediğimi de bir daha burada belirtmek isterim. Yani grip aşısı ölümden kurtarabiliyor! S: Grip aşısı olduğunuzda gribal enfeksiyona yakalanabilir misiniz? C: Tabii, İnsan Grip aşısı olup gribal enfeksiyon geçirebilir. Grip aşısı herkesi gribal enfeksiyondan kurtarmak için yapılmamış. Grip aşısı tedavisi olmayan Influnza-grip hastalığı ölümsüz hafif geçsin diye yapılıyor. Yani ölümden kurtarıyor. Platform-Sağlık Haziran 2015 Sayfa 15

16

17 BEBEklErDE ve çocuklarda BESİn alerjisi Normalde zararsız olarak bilinen bir gıdaya immun sistemin anormal olarak zararlı bir madde olarak algıladığı durumlarda besin alerjisi denilen klinik durum ortaya çıkar. Uzm. Dr. Fahrettin ERDOĞAN Lokman Hekım Hastanelerı hareketi, bağırsak duvarının kaplayan mukus ve bağırsak duvarının kendisi koruyucu rol oynar. Besin alerjisınde Bu reaksiyonun ortaya çıkışında yenilen besinin az bir miktarı bile yeterli olabilir. Kişi besin maddesini yediğinde, immun sistem yüksek düzeyde kimyasal maddeler salgılar. Sonuçta ağız içinde kaşıntı, dudaklarda, boğazda yüzde şişme ve kaşıntı ciltte döküntü ve kaşıntı, nefes darlığı hışıltı, burun tıkanıklığı,karın ağrısı ishal bulantı kusma baş dönmesi bayılma gibi reaksiyonlar gelişebilir. Besin alerjilerinin görülme yaşı bebeklikten başlayabilir. Ebeveynlerden biri veya bir kardeşinde alerjik rinit, astım, besin alerjisi veya egzema gibi bir durumun olması besin alerjisi riskini %20 kadar arttırabilir. Bu tabloda bebeğe verilen besinler temel etkendir. Üç yaş altı çocukların yaklaşık %6-8'inde besin alerjisi olduğu tahmin edilmektedir. Nedenler Süt, yumurta, soya, yer fıstığı ve ağaç fıstıkları en sık alerji yapanlar arasındadır. Mamül gıdalarda bulunan katkı maddeleri de sorumlu olabilir. Besin maddelerinin alerjik yanıt oluşabilmesi için alınan besin maddesinin gastrointestinal (sindirim) sistemde işlenmesi ve emilmesi gerekir. Bu yanıttan bizi koruyan birçok mekanizma vardır. Örneğin gastrointestinal sistemdeki enzimler tarafından besin maddelerinin parçalanması, bağırsakların gıdaları aşağı iten Bunlar dışında bağırsak duvarında bulunan savunma sistemi elemanı hücreler ve lenf dokusu emilen gıda maddelerindeki alerjenlerin ters yanıt oluşturmasını engellemek için çalışır. Yine vücudumuzun korunmasından sorumlu olan hücreler gıda maddelerini tanıyarak onlara ters yanıt oluşmasını engeller (immunolojik tolerans). Ancak besin maddelerinin içindeki proteinlerin yeterince işlenmeden alınması ya da savunma sistemindeki bir hatadan dolayı besinlere karşı ters yanıt (alerji) oluşabilir. Ve bu yanıt her ne kadar bağırsak duvarında başlasa da tüm vücutta değişiklikler yaratır. Gastrointestinal sistemde ağızda kaşıntı ve ödem ile kendini gösteren ağız alerjisi olabilir. Bunun daha ilerisinde, bağırsak duvarında değişiklikler, yağlı ishal, kabızlık ve büyüme geriliği ile ortaya çıkabilir. Gastrointestinal sistemden kanama olabilir. Bebeklerde kolik dediğimiz gaz sancıları ile kendini gösterebilir. Solunum sistemindeki bulgular hem üst hem de alt solunum yollarını ilgilendirebilir. Besin maddesinin alımından sonra burun kaşıntısı, burunda akma ve hapşırma olabilir. Alt solunum yollarında ise astım bulguları ile ortaya çıkabilir. Anne sütü ile beslenme bu sıklığı azaltmada rol oynar. Besin alerjilerinin en ağır ortaya çıktığı tablo ise tüm organ sistemlerini tutabilen bulgular ile karakterize ve yaşamı tehdit edici anafilaksidir. Bu durumda tansiyon düşüklüğü, kalp atışında hızlanma, dolaşım bozukluğuna, cilt, gastrointestinal sistem ve solunum sistemi bulgularının tümü eşlik edebilir. Besin alerjisi tespit edilen bebeklerden Formula kullananlara uygun hipoallerjik ürünler önerilebilir. Bunun dışında temel tedavi eliminasyon yani o besinin diyetten çıkarılmasıdır. Yanlışlıkla alerjik besinin kullanılması söz konusu olursa bulgular gelişmeye başlamışsa zaman geçirmeden doktora başvurulmalıdır. Platform-Sağlık Haziran 2015 Sayfa 17

18 Platform-Sağlık Haziran 2015 Sayfa 18

19 Sağlıklı Bİr TaTİl İçİn DİkkaT ETmEnİz GErEkEnlEr Yaz ayları hava sıcaklıklarındaki yükselme ile birlikte çeşitli yaşam tarzı değişikliklerini de zorunlu kılıyor. Özellikle tatilde beslenme ve uyku düzeninin değişmesi, güneş ışınlarına daha fazla maruz kalınması ya da fiziksel aktivitelerin artması sağlıklı kalmak için pek çok önlem alınmasını gerektiriyor. Uz. Dr. Özgür Mollaoğlu Memorial Şişli Hastanesi Dahiliye Bölümü Platform-Sağlık Haziran 2015 Sayfa 19

20 Tatilde genellikle insanlar kendilerini rahat hissetmekte ve limitsiz yemek yiyebileceklerini düşünmektedir. Ancak güne hafif bir kahvaltı ile başlamak, ara öğünlerde yoğurt, meyve gibi atıştırmalıklar tercih etmek, öğle ve akşam yemeklerinde ağır yiyecekler yerine doğru pişirme yöntemleri ile hazırlanmış sebze ve et tüketmek yerinde olacaktır. Kısa bir süre içinde mideye çok yüklenmek mide ve bağırsak problemleri başta olmak üzere pek çok sağlık sorununa neden olabilir. Yaz aylarında karşılaşılabilecek besin zehirlenmeleri açısından dışarıda ve açıkta satılan besinlerden kaçınılmalıdır. Özellikle çabuk bozulabilen et, süt ve ürünlerini tüketirken dikkatli olmakta yarar vardır. Vücudunuzun artan sıvı ihtiyacını karşılayın Yaz aylarında vücudun sıvı gereksinimi artmaktadır. Bunu karşılamanın en iyi yolu ise su tüketimidir. Günlük litre su tüketimi sağlık için önemlidir. Bu dönemde özellikle serinletici, alkolsüz ve kafeinsiz içecekler tercih edilmelidir. Kafeinli içecekler sıvı ihtiyacını artırmaktadır. İdrar söktürücü (diüretik) ilaç kullananların ya da sıvı kısıtlaması olanların doktorlarıyla görüşüp tedavi ve alacakları sıvı miktarını belirlenmeleri uygun olacaktır. Saat arasında güneş ışınlarından uzak durun Güneş ışınlarının en dik geldiği saatlerde dışarıda olunmamalıdır. Gün içinde uygun faktörlerde güneş koruyucu ürün kullanmak, Platform-Sağlık Haziran 2015 Sayfa 20

21 geniş kenarlı şapkalar ve şemsiyelerden faydalanmak gerekir. Bunun dışında bol ve serin tutan açık renkli giysiler tercih edilmelidir. Doğrudan klimanın karşısına geçilmemeli ancak serin ortamlarda bulunulmalıdır. Temizliğinden emin olunmayan denizlere ve havuzlara girilmemesi enfeksiyonlardan korunmak için önemlidir. Sıcak çarpmasına karşı dikkatli olun Sıcak havalarda güneş altında ve sıcak ortamda uzun süre kalındığında karşılaşılabilecek en önemli sağlık sorunları sıcak ve güneş çarpmalarıdır. Sıcak çarpması ciddi bir sağlık `Güneş çarpması hayati tehlikeye neden olabiliyor sorunudur ve tedavi edilmezse ölümle sonuçlanabilir. Sıcak havada aşırı terlemenin neden olduğu su ve tuz kaybı sonucu bilinç kaybı, aşırı halsizlik, baş ağrısı, bulantı, kusma, kramplar ve ateş yükselmesi meydana gelebilir. Bu durumda kişi serin bir yere alınmalı, vücudunu sıkan giysiler varsa çıkarılmalı, vücut ıslak bezlerle ıslatılmalı ve soğutulmalıdır. Bilinci açıksa su içirilmeli (bilinci kapalıysa sıvı içirilmemelidir) ve vakit kaybetmeden tıbbi yardım alınmalıdır. Ağır egzersizlerden kaçının Tatilin amacı her ne kadar dinlenmek olsa da fiziksel aktiviteler ihmal edilmemelidir. Sabah erken ya da akşam saatlerinde yürüyüş yapılabilir. Egzersiz öncesi ve sırasında bol su içilmelidir. Fırsat buldukça yüzmek tüm vücut kaslarını çalıştıracak ve kişiyi zinde tutacaktır. Platform-Sağlık Haziran 2015 Sayfa 21