T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü GENELGE 2006/2

Transkript

1 T.C. SAĞLI BAANLIĞI Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Sayı : B100TSH onu: Form 018/A, Form 018/B, Form 018/C ve Gıda Zehirlenmeleri Vaka Bildirim Fişi GENELGE 2006/2 Form 018 İstatistik Formu sağlık ocaklarında tanı konulan bazı hastalıkların istatistiki bilgilerini toplamak için kullanılan bir formdur. Form 018 de yer alan bazı hastalıklara tanı konulamaması ve bazı hastalıklara ait verilerin Bakanlığın diğer birimleri tarafından toplanması, aynı hastalığa ait verinin Bakanlığın birden fazla birimine gönderilmesinin anlamsız olması, Bakanlık birimleri tarafından koordine edilerek tüm kullanıcıların hizmetine sunulabilecek iken, İl Sağlık Müdürlükleri tarafından aynı verilerin değişik formatta hazırlanarak farklı birimlere gönderilmesi dublikasyonlara neden olmakta, dolayısıyla emek, zaman ve maddi kayıplara yol açmaktadır. Bu doğrultuda formun yeniden amacını belirlemek ve toplanılacak verilere karar vermek üzere Bakanlığımızın ilgili birimleri ve Üniversite katılımcılarıyla bir dizi çalışma yapılmıştır. atılımcıların ortak görüşleri doğrultusunda form 018 in amacı ve özellikleri belirlenerek, yer alması gereken hastalıklara ait liste oluşturulmuştur. Bu listeye dayanarak veri toplama maksadı ile Form 018/A, B,C ve Gıda Zehirlenmeleri Vaka Bildirim Fişi hazırlanmıştır. Son olarak Bakanlığımızın Form Revizyon omisyonunda da yeni formlar görüşülmüş ve kullanımına karar verilmiştir. Ekte gönderilen formların arka yüzlerindeki talimatları doğrultusunda, Ocak ayından başlayarak ilgili kurumlarda kullanılmaya başlanması ve Temel Sağlık İstatistikleri Modülü (TSİM) kanalı ile veri girişinin sağlanması hususunda bilgi ve gereğini önemle rica ederim. Ekler : Prof. Dr. Necdet ÜNÜVAR 1. Form 018/A Bakan a. 2. Form 018/B Müsteşar 3. Form 018/C 4. Gıda Zehirlenmeleri Vaka Bildirim Fişi DAĞITIM : A PLANI DAİMİ GENELGE Mithat Paşa Caddesi, No: Sıhhiye ANARA Tel: (312) , / Faks: (312) E-Posta: temel.istatistik@saglik.gov.tr Elektronik Ağ: 1

2 T.C. SAĞLI BAANLIĞI Form No:018/A İL : İLÇE: HASTALI İSTATİSTİ FORMU YIL: AY: YAŞ GRUPLARI 0 yaş E 1-4 yaş E 5-9 yaş E yaş E yaş E yaş E yaş E 65 + yaş E TOPLAM E T Vaka Ölüm Vaka Ölüm Vaka Ölüm Vaka Ölüm Vaka Ölüm Vaka Ölüm DÜZENLEYEN ONAYLAYAN

3 FORM 018/A HASTALI İSTATİSTİ FORMU Bu form U.H. na göre bildirimi zorunlu olmayan hastalıkların istatistik dökümü için aylık olarak düzenlenir. Daha önce yaş ve cinsiyet gruplarına göre hazırlanmış olan formatta bir değişiklik yapılmamıştır. Sağlık Ocakları ve bölgesi olan Ana Çocuk Sağlığı Merkezleri tarafından, kişisel sağlık fiş (SF) lerinden/poliklinik kayıtlarından yararlanılarak doldurulur. 1. Sağlık ocağı elemanı her vakayı formda ait olduğu yaş ve cinsiyet grubuna yazacaktır, 2. Formda ölüme ait veriler ölüm sütununda doğru yaş ve cinsiyet grubu bulunarak doldurulur, 3. Formu dolduran elemanın sağ alt köşedeki haneye adı, soyadı, unvanı, doldurduğu tarih yazılır ve imzalanır, 4. Formu onaylayanın adı, soyadı, unvanı tarih ve imzası sol alt köşede yer alır, 5. Form takip eden ayın en geç 7 sine kadar doldurulup, İl Sağlık Müdürlüğüne gönderilir. 6. İl Sağlık Müdürlüğü tarafından hata kontrolleri yapılır, eğer hata varsa geri bildirimde bulunularak hatanın düzeltilmesi sağlanır. 7. Hata yok ise, bütün sağlık ocaklarından ve AÇS merkezlerinden gelen verilerin il toplamları alınarak en geç takip eden ayın 20. günü Bakanlık (Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü) Merkezde olacak şekilde İstatistik Şubesince gönderilir. 018/A İstatitistik Formunda Yer Alacak lar: 1- Akut Üst Solunum Yolu Enfeksiyonu 2- Akut Sinüzit 3- Akut Farenjit 4- Akut Tonsilit 5- Akut Larenjit 6- Akut Bronşit 7- Bronşiyolit 8- Pnömoni 9- ronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı 10- Astım 11- Akut Otitis Media 12- Akut Romatizmal Ateş 13- Febril onvülsiyon 14- Suçiçeği 15- ızıl 16- Protein Enerji Malnitrüsyonu 17- Raşitizm 18- Demir Eksikliği Anemisi 19- İshaller 20- Servisit 21- Hipertansiyon 22- Guatr 23- Diabet 24- Obezite 25- Talassemi 26- Diğer Hemoglobinopatiler

4 T.C. SAĞLI BAANLIĞI Form No:018/B İL : İLÇE: PARAZİT HASTALILARI İSTATİSTİ FORMU YIL: AY: YAŞ GRUPLARI 0 yaş E 1-4 yaş E 5-9 yaş E yaş E yaş E yaş E yaş E 65 + yaş E TOPLAM E T Vaka Ölüm Vaka Ölüm Vaka Ölüm Vaka Ölüm Vaka Ölüm Vaka Ölüm DÜZENLEYEN ONAYLAYAN

5 FORM 018/B PARAZİT HASTALILARI İSTATİSTİ FORMU Parazit hastalıkları, sosyo-ekonomik düzeyi düşük olan toplumlarda her zaman önemli bir halk sağlığı problemi olabilmektedir. Başlıca bulantı, kusma, karın ağrısı, ishal gibi gastrointestinal sistem şikâyetlerine neden olabilen bağırsak parazitleri anemi, büyüme ve gelişme geriliğine de yol açabilmektedirler. Uyuz, kişiyi oldukça rahatsız eden bir kaşıntıya sebep olurken, bit, kaşıntının yanı sıra bazı enfeksiyon hastalıkların bulaşmasında önemli rol oynamaktadır. Bazı parazitler de lenf sistemine (Wuchereria bancrofti), ürogenital sisteme (Trichomonas vaginalis), karaciğer ve safra kanallarına (Fasciola hepatica) yerleşerek ciddî hastalık tabloları oluşturabilirler. işilerin performansını etkileyerek önemli iş gücü ve ekonomik kayıplara da yol açabilen parazit hastalıkları ile mücadele esaslarından birisi de sağlıklı ve güvenilir verilerin elde edilmesidir. Bu veriler, kontrol programlarının hazırlanabilmesi ve uygulanabilmesi için gerekli görülmektedir. Belirtilen amaca yönelik olarak hazırlanan bu çizelgenin doğru bir şekilde ve zamanında düzenlenerek, ilgili yerlere ulaştırılması için aşağıda belirtilen hususlara uyulması gerekli ve önemlidir. TANI ÖNERİLERİ 1. Negatif sonuç için dışkı muayenesi en az üç kez tekrarlanmalıdır. 2. Ascaris Lumbricoides ve Trichuris Trichiura nın tanısı parazitin erişkin şeklinin veya yumurtalarının dışkıda görülmesi ile konulur. 3. Enterobius Vermicularis (kıl kurdu, oksiyür) tanısı için selofan bant (anal bant) yöntemi uygulanmalıdır. Lâma yapıştırılarak incelenen bantta D şeklinde yumurtaların görülmesi ile kesin tanı konur. Parazitin erişkinleri dışkıda görülebilir veya çok düşük oranlarda dışkıda yumurtalarına rastlanabilir. 4. Ancylostoma Duodenale ve Necator Americanus tanısı dışkı numunelerinde parazit yumurtasının görülmesi ile konur. Bu parazitlerin yumurtalarını ayırmak güç olduğundan ikisi birlikte ancalı urtlar olarak değerlendirilir. 5. Strongyloides Stercoralis in kesin tanısı dışkı, duodenum sıvısı ve balgamda parazitin lârvalarının görülmesi ile konur. 6. Wuchereria Bancrofti tanısında tercihen ya da saatleri arasında alınan kandan hazırlanan yayma preparatlar kullanılmalıdır. Giemsa veya uygun boyalarla boyanan preparatlarda mikrofilaryaların görülmesi ile kesin tanı konur. 7. Taenia türleri (taenia saginata ve taenia solium) dışkıda halkalarının veya mikroskopta çengelli yumurtalarının görülmesi ile tanınır. 8. Hymenolepis Nana (cüce tenya) tanısı dışkıda yumurtalarının görülmesi ile konulmaktadır. 9. Fasciola Hepatica tanısı, dışkıda ve safra sıvısında tipik büyük ve kapaklı yumurtaların görülmesi ile konur. Ancak, yalancı parazitlik açısından hastanın son 7-10 gün içerisinde karaciğer yiyip yemediği sorulmalıdır. 10. Trichomonas Vaginalis in tanısında inceleme materyali vagina, üretra salgıları ve prostat sıvısıdır, bazen idrarda da saptanabilir. Direkt olarak lâm-lâmel arası preparatta hareketli trofozoitlerin ya da Giemsa ile yayma preparatlarda parazitin görülmesi ile kesin tanı konulur. 11. Uyuz tanısı klinik bulgularla konabilir. esin tanı için, alınan deri kazıntısı bir damla % luk OH (Potasyum hidroksit) çözeltisi ile karıştırılarak hazırlanan lâm-lâmel arası preparat mikroskopta incelenmelidir. 12. Bit Enfestasyonu tanısı için canlı yumurta (sirke), nimf (yavşak) veya erişkin şekillerin makroskobik olarak görülmesi gereklidir. 13. Laboratuvarla ilgili olarak danışma için Sağlık Bakanlığı, Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı, Parazitoloji Laboratuvarına başvurulabilir (Tel: / e- posta: rssalgin@saglik.gov.tr ). BİLDİRİM ŞELİ 1. Bu çizelgede belirtilen parazit hastalıklarının bildirimleri resmî veya özel bütün sağlık kurum ve kuruluşlarından yapılır. 2. Çizelgede yer alan hastalıkların tanısını koyan sağlık kuruluşu, hastanın bağlı olduğu sağlık ocağına bildirilmek üzere, vakaları 014/B numaralı forma kaydedecek ve ay sonunda İl Sağlık Müdürlüğüne gönderecektir. Sağlık ocakları 014/B numaralı formu bölgeleri dışındaki vakalar için dolduracaklardır. 3. Sağlık ocakları 016 numaralı formu, Parazit ları İstatistik Çizelgesi nde yer alan parazit hastalıklarının düzenli kayıtları için kullanabilirler. Ay sonunda, 016 numaralı formlardan yararlanılarak mükerrer bildirim yapılmadan Parazit ları Formu rahatlıkla doldurulabilir. 4. İl Sağlık Müdürlüğü, gelen çizelgelerin aylık icmalini yaparak Parazit ları İstatistik Çizelgesi ni, her ayın en geç 20 sine kadar Sağlık Bakanlığına gönderir.

6 T.C. SAĞLI BAANLIĞI Form No:018/C İL : GIDA ZEHİRLENMELERİ FORMU YIL: AY: YAŞ GRUPLARI 0 yaş E 1-4 yaş E 5-9 yaş E yaş E yaş E yaş E yaş E 65 + yaş E TOPLAM E T Vaka Ölüm Vaka Ölüm Vaka Ölüm Vaka Ölüm Vaka Ölüm Vaka Ölüm DÜZENLEYEN ONAYLAYAN

7 FORM 018/C GIDA ZEHİRLENMELERİ FORMU Gıda Zehirlenmeleri Fişi (Ek 4 de) ndeki her alan; gönderenin kimlik ve kurum bilgileri, özellikle cinsiyet ve yaşı başta olmak üzere hastanın kimlik bilgileri, adres bilgileri, zehirlenme ile ilgili bilgiler eksiksiz ve tam doldurulmalıdır. Sağlık kurumuna başvuru bölümü dikkatle doldurulmalıdır. Zehirlenme ile gelen vakanın ilk başvuru yeri bu kurum değil ise Düşünceler bölümüne ilk başvuru yeri yazılmalı ve Sevkli bölümü işaretlenmelidir. Zehirlenme ile ilgili hanelerin hiç biri boş bırakılmamalıdır. Gıda Zehirlenmeleri Fişi, il genelinde bulunan tüm sağlık kurumlarına (eğitim araştırma hastaneleri, devlet hastaneleri, özel hastaneler, sağlık ocakları, ana çocuk sağlığı ve aile planlaması merkezleri, özel çalışan hekimler, kamu ve özel poliklinikler) başvuran vakalar için doldurulur. İl Sağlık Müdürlüğüne bir iş günü içinde gönderilir. Bu fiş hem vaka bazında takibi sağlar, hem de istatistik kayıtlarını tutarken temel veri kaynağını oluşturur. Form 018/C Gıda Zehirlenmeleri Fişi doldurulurken aşağıdaki sınıflandırmaya uyulmalıdır: 9 ayrı konu başlığı ile zehirlenmeler gruplandırılmış ve hangi başlık altında yer alması gerektiği belirtilmiştir. Birden fazla gıda maddesinin zehirlenme etkeni olduğundan şüphelenilen durumlarda, laboratuvar doğrulaması yapılacaktır. Gıda Zehirlenmeleri Fişlerinden yaralanarak İl Sağlık Müdürlüğü tarafından Form 018/C Gıda Zehirlenmeleri Formu doldurularak, takip eden ayın 20. günü Bakanlık merkezde olacak şekilde gönderilir. Form ile ilgili Temel Sağlık İstatistikleri Modülü (TSİM) de yazılım güncellenmiş ve uyumlu hale getirilmiştir. 1- ırmızı Et ve Et Ürünleri (Et, sucuk, salam, sosis, pastırma, kavurma etler ve diğer et mamulleri vb.), 2- anatlı Hayvan Eti ve Ürünleri (Tavuk, hindi, bıldırcın, yumurta vb.), 3- Balık ve Diğer Su Ürünleri (Balık, midye, istakoz, karides vb.), 4- Süt ve Süt Ürünleri (Süt, peynir, krema ve kremalı ürünler, dondurma, diğer sütlü tatlılar, tereyağı ve diğer süt ürünleri vb.), 5- Sebze, Meyve ve Ürünleri (Sebzeler, meyveler, hazır meyve ve sebze suları, hazır meyve ve sebze püreleri vb.), 6- Yabani Mantar ve Otlar (ültür mantarı, yabani mantar, yabani otlar vb.) 7- Dondurulmuş ve Hazır Gıdalar (Dondurulmuş et, tavuk, balık, sebze, meyve, unlu mamuller ( pizza, yaprak hamuru),vb.), 8- onserveler (Hazır konserveler, evde yapılmış konserveler, vb.), 9- İçeriği Bilinmeyen Gıdalar ve Diğerleri (İçeriği bilinmeyen her türlü gıda ile bal, mayonez ve mayonezli ürünler vb. listede belirtilmeyen diğer gıdalar).

8 GIDA ZEHİRLENMELERİ VAA BİLDİRİM FİŞİ İl Sağlık Müdürlüğüne GÖNDERENİN Mesleği urum Adresi İş Adresi : : : : :../ /.. HASTANIN İMLİ BİLGİLERİ Cinsiyeti E T.C.imlik Numarası Soyadı Adı Baba Adı Yaşı Mesleği HASTANIN ADRES BİLGİLERİ İli İlçesi Muhtarlığı Sokağı Apartman Numarası Daire Numarası Ev / Cep Telefonu ZEHİRLENME BİLGİLERİ Zehirlediği Düşünülen Gıda Zehirlenmenin Olduğu Düşünülen Yer Gıdanın Yenildiği Saat Zehirlenmeye Neden Olan Etken Şikayetler.. esin Olası Şikayetlerin Başladığı Saat Başvuru i Bu Sağlık urumuna Başvuru Durumu../ /.. İlk Sevkli Adli Mercilere İntikal Ettirildi mi Evet Hayır Ölüm i Düşünceler../ /..

9 FORM 018/C GIDA ZEHİRLENMELERİ VAA BİLDİRİM FİŞİ Gıda Zehirlenmeleri Fişi (Ek 4 de) ndeki her alan; Gönderenin kimlik ve kurum bilgileri, özellikle cinsiyet ve yaşı başta olmak üzere hastanın kimlik bilgileri, adres bilgileri, zehirlenme ile ilgili bilgiler eksiksiz ve tam doldurulmalıdır. Sağlık kurumuna başvuru bölümü dikkatle doldurulmalıdır. Zehirlenme ile gelen vakanın ilk başvuru yeri bu kurum değil ise Düşünceler bölümüne ilk başvuru yeri yazılmalı ve Sevkli bölümü işaretlenmelidir. Zehirlenme ile ilgili hanelerin hiç biri boş bırakılmamalıdır. Gıda Zehirlenmeleri Fişi, il genelinde bulunan tüm sağlık kurumlarına (eğitim araştırma hastaneleri, devlet hastaneleri, özel hastaneler, sağlık ocakları, ana çocuk sağlığı ve aile planlaması merkezleri, özel çalışan hekimler, kamu ve özel poliklinikler) başvuran vakalar için doldurulur. İl Sağlık Müdürlüğüne bir iş günü içinde gönderilir. Bu Fiş hem vaka bazında takibi sağlar, hem de istatistik kayıtlarını tutarken temel veri kaynağını oluşturur. Form 018/C Gıda Zehirlenmeleri Fişi doldurulurken aşağıdaki sınıflandırmaya uyulmalıdır: 9 ayrı konu başlığı ile zehirlenmeler gruplandırılmış ve hangi başlık altında yer alması gerektiği belirtilmiştir. Birden fazla gıda maddesinin zehirlenme etkeni olduğundan şüphelenilen durumlarda, laboratuvar doğrulaması yapılacaktır. 1. ırmızı Et ve Et Ürünleri (et, sucuk, salam, sosis, pastırma, kavurma etler ve diğer et mamulleri vb.), 2. anatlı Hayvan Eti ve Ürünleri (tavuk, hindi, bıldırcın, yumurta vb.), 3. Balık ve Diğer Su ürünleri (balık, midye, istakoz, karides vb.), 4. Süt ve Süt Ürünleri (süt, peynir, krema ve kremalı ürünler, dondurma, diğer sütlü tatlılar, tereyağı ve diğer süt ürünleri vb.), 5. Sebze, Meyve ve Ürünleri (sebzeler, meyveler, hazır meyve ve sebze suları, hazır meyve ve sebze püreleri vb.), 6. Yabani Mantar ve Otlar (kültür mantarı, yabani mantar, yabani otlar vb.) 7. Dondurulmuş ve Hazır Gıdalar (dondurulmuş et, tavuk, balık, sebze, meyve, unlu mamuller ( pizza, yaprak hamuru),vb.), 8. onserveler (hazır konserveler, evde yapılmış konserveler, vb.), 9. İçeriği Bilinmeyen Gıdalar ve Diğerleri (içeriği bilinmeyen her türlü gıda ile bal, mayonez ve mayonezli ürünler vb. listede belirtilmeyen diğer gıdalar).