Dr. Cemil ARIKAN. Sabancı Üniversitesi

Transkript

1 Bir Konuk Bir Söyleşi Dr. Cemil ARIKAN Sabancı Üniversitesi SSG: Sn ARIKAN inovasyon deyince ne anlamalıyız. Bu kavram ülkemizde doğru anlaşılmış mıdır? C.A: Öncelikle inovasyonun tanımını vermem gerekir. OECD ve Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan, TÜBİTAK tarafından Türkçe ye çevrilen Oslo Kılavuzu (OECD, AB 2005) inovasyon u şu şekilde betimlemektedir: İnovasyon, yeni veya önemli ölçüde değiştirilmiş ürün (mal ya da hizmet) veya sürecin; yeni bir pazarlama yönteminin; ya da iş uygulamalarında, işyeri organizasyonunda veya dış ilişkilerde yeni bir organizasyonel yöntemin uygulanmasıdır. İnovasyon türlerini 4 ana başlıkta değerlendirmek mümkündür. Bunlar; Ürün inovasyonu, yeni veya özellikleri ya da kullanım amaçları açısından önemli ölçüde geliştirilmiş/iyileştirilmiş bir mal veya hizmetin pazara sunulmasıdır. Bu, teknik özelliklerde, parçalarda ve malzemelerde, yerleşik yazılımda, kullanım kolaylığında veya diğer işlevsel özelliklerde önemli iyileştirmeleri/geliştirmeleri içerir. Süreç inovasyonu, yeni veya önemli ölçüde geliştirilmiş/iyileştirilmiş üretim ya da dağıtım yönteminin uygulanmasıdır. Bu, tekniklerde, ekipmanda ve/ veya yazılımda önemli değişiklikleri içerir. Pazarlama inovasyonu, ürün tasarımında veya paketinde, ürün yerleştirmede, ürün promosyonunda ya da fiyatlandırmasında önemli değişiklikler içeren yeni bir pazarlama yönteminin uygulanmasıdır. Organizasyonel inovasyon, firmanın iş uygulamalarında, işyeri organizasyonunda veya dış ilişkilerinde yeni bir organizasyonel yöntemin uygulanmasıdır. İnovasyon bir anahtardır. Rekabette üstün gelme ve kalkınma süreçlerinde sahip olduğu kilit rolü kabullenmek gerekir. İnovasyon, toplumsal refah için vazgeçilmez bir ögedir. İnovasyon bir sistem gerektirir. Sistemin tüm parçalarının bir eşgüdüm içinde çalışması gerekir ki, inovasyondan hedeflenen avantajlara sahip olabilelim. İnovasyonun söz konusu sistemik özelliği, inovasyona dayalı kalkınma stratejisi benimsemenin içinde en gerekli unsurlardan biridir. İnovasyon bir kalkınma yönetimi aracıdır. Yeni büyüme kuramcılarından Paul Romer keşif ve inovasyon süreci yaşam standartlarındaki uzun vadeli iyileştirmeleri yaratan süreçtir diyerek kalkınmada ve yine kalkınmanın sürdürülmesindeki rolü tarif etmiştir. Bu çerçevedeki değerlendirmeler arasında OECD nin bir tespiti ilginçtir ve 1995 yılları arasında gelişmiş ekonomilerde büyümenin yarıdan fazlasına kaynak olarak inovasyon gösterilmiştir. Özetle, inovasyon yeteneğindeki artışın verimlilik artışı ve rekabetçilik düzeyindeki ilerlemeyi ve sürecin sonunda da yüksek bir yaşam standardına ulaşmakta bir ufuk yarattığı, genel kabul gören bir yaklaşım halini almıştır. İnovasyon girişimciliğin belli bir fonksiyonudur. İnovasyon, girişimcinin yeni kaynaklar yaratarak refah yaratması veya mevcut kaynakların kullanım potansiyelini artırarak refah yaratmasıdır. Günümüzde girişimcilik için yapılan tanımlamalarda bir miktar karışıklık olduğunu kabul etmek gerekir. Bazılarına göre girişimciler sadece küçük işletme kavramıyla örtüştürülürken, bazıları tüm işletmele- 6 Ekim 2009

2 İnovasyon bir kalkınma yönetimi aracıdır. Yeni büyüme kuramcılarından Paul Romer keşif ve inovasyon süreci yaşam standartlarındaki uzun vadeli iyileştirmeleri yaratan süreçtir diyerek kalkınmada ve yine kalkınmanın sürdürülmesindeki rolü tarif etmiştir. ri girişimciler tarafından yönetilir kabul etmektedir. Pratikte ise; girişimciliğin, girişimin boyutları, yaşı gibi kriterlerle belirlenmesinden çok, içinde bulunduğu faaliyete göre tanımlanması gerekir. Aktivitenin odağında inovasyon vardır. İnovasyon, bir girişimin ekonomik ve sosyal potansiyeline, amaçlı, hedefi belirgin bir biçimde getirilen değişikliktir. İnovasyonun kaynakları: İnovasyonu bir sonuç olarak değerlendirdiğimizde, bu sonuca ulaşma yolunda sadece belirli durumlar için geçerli olabilecek bilinçli, amaçlı bir araştırma faaliyeti ile inovasyon fırsatlarının tespit edilmesi olarak açıklamak mümkündür. Sözünü ettiğimiz fırsatlar girişimin kendi içinde olabileceği gibi, ilgili endüstri kolunda da olabilir ve bu fırsatları dört başlık halinde sınıflandırmak mümkündür: Beklenmeyen gelişmeler, Uyuşmazlık ve bağdaşmazlık diye niteleyebileceğimiz durumlar, İşlem süreçlerinde duyulan ihtiyaçlar, Endüstri ve piyasa koşullarında değişiklikler, Bu fırsatların yanında girişimin dışında ve sosyal çevresinde oluşan fırsatları üç kategoriye ayırmak mümkündür: Demografik değişiklikler, Algılama farklılıkları, Kazanılan yeni bilgiler. İnovasyonun kaynağı olarak belirlediğimiz bu durumların bazıları birbirleriyle örtüşebilir. Sözü edilen fırsatlar, isimlendirdiğimiz birden fazla kategoride aynı anda bulunabilir. Bu alanla ilgili olarak en basit inovasyon fırsatını düşünelim lı yılların ilk dönemlerinde IBM firması ilk modern muhasebe makinesini bankalar için geliştirmişti. Ancak bankalar bu ürüne hiç rağbet etmediler. IBM i burada kurtaran beklenmedik bir gelişmeydi: New York Halk Kütüphanesi nin bu cihazlardan almak istemesi. O dönemlerde kütüphanelerin bankalara nazaran daha fazla parasal kaynağı vardı ve IBM, 200 den fazla makine satmayı başardı. 15 yıl sonra herkesin bilgisayarların sadece ileri düzeyde bilimsel amaçlar için kullanıldığını düşündüğü bir dönemde, iş dünyası maaş ödemeleri için bu makinelere beklenmedik düzeyde bir ilgi göstermeye başladı. Univac adlı firmanın ürünü bu alanda en ileri makineye sahipti. Bu arada IBM, bu alandaki ihtiyacı zamanında gördü ve Univac ın makinesini yeniden tasarlayarak yine beklenmedik düzeyde bir başarı sağlayabildi. Ve bu girişimle birlikte 5 yıl sonra IBM, bilgisayar endüstrisinde lider konuma ulaştı. Sistematik bir inovasyon için gerekli olan ilk aşama, yeni fırsat kaynaklarını değerlendirmektir. Konuya bağlı olarak kaynakların farklı zamanlarda farklı önemleri olduğunu söylemek mümkündür. Örneğin, demografik özelliklerin çelik üretimine ilişkin inovasyon sürecinde kritik bir önemi olmayabilir. Buna rağmen Mergenthaler tarafından icat edilen Linotype makinesinin başarılı bir inovasyon olmasında en önemli etken, demografik özelliklerdir. Çünkü Lynotype makinesi yeterli düzeyde daktilo yazmasını bilmeyen bir kitle için ihtiyacı önemli miktarda karşılayacak özellikler içermekteydi. Fakat kaynak ve zaman gibi alanlarda koşullar ne olursa olsun, girişimcilerin fırsat kaynaklarını iyi analiz etmeleri gerekecektir. Başarılı girişimcilerin beyinlerinin her iki tarafını da kullandıkları söylenmektedir. Bu tip girişimciler hem rakamları dikkate alırlar, hem de bireylerin fikirlerine önem verirler. Ardından dış çevreyi dikkate alarak potansiyel kullanıcıların beklentilerini test eder, geliştirme yolunda oldukları ürün veya hizmetin kullanıcıların değerlerine ve ihtiyaçlarına yanıt verip vermediğini kontrol ederler. Etkin olabilmesi için inovasyonun basit olması gerekir. Bir diğer önemli konu ise inovasyonun belli bir alana Savunma Sanayii Gündemi 7

3 Bir Konuk Bir Söyleşi odaklanmış olabilmesidir. İnovasyonun sadece bir şeyi yapabiliyor olması gerekir. Diğer türlü karışıklığa mahal verebilir. Etkin inovasyonlar küçük başlarlar. Sadece belirgin bir şey yaparlar. Örneğin İsveç kibrit konusunda dünyada yaklaşık 50 yıl boyunca tekel-monopol konuma sahip olmuştur. Bunun nedeni; İsveçlilerin kibritleri kutuya dolduracak basit bir cihazı geliştirmiş olmalarıdır. Tam tersine, örneğin bir dalda devrim yapacak türden inovasyonların başarılı olabilme ihtimalinin düşük olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Pratik hayatta bir inovasyonun ne denli başarılı olacağını önceden tahmin edebilmek pek mümkün değildir. Sonuç ne olursa olsun, başarılı inovasyonların başlangıç aşamasından itibaren standartları belirleyici, bir teknolojiye veya bir endüstriye farklı bir yön verebilecek özelliklere sahip olması gerekir. Bir inovasyonun liderliği hedeflememesi halinde amaca hizmet etmeyeceği söylenebilir. Her şeyin ötesinde, inovasyon faaliyeti zekânın dışında yoğun ve özel bir çabayı gerektirmektedir. İnovasyon bilgi birikimi gerektirmektedir. Odaklanmayı gerektirir. İnovasyon yapabilmeye daha fazla meyilli kişiler olabilir ve bu kişilerin yetenekleri daha çok iyi tanımlanmış belirli alanlarla sınırlıdır. Tüm sistematik başarılarıyla birlikte Thomas Edison un elektrik alanına eğildiği herkesçe bilinmektedir. Girişimciliğin sahip olması gereken en temel özelliklerinden biri; sistematik inovasyon gerçekleştirebilme yetenek ve çabasına sahip olabilmesidir. C.A: Sorunuza biraz farklı bir bakış açısıyla yanıt vereceğim. Şöyle ki; büyümenin niceliğinin yanı sıra niteliği de önem taşır. Bu üç açıdan gereklidir: Birincisi, büyümenin üretim faktörleri kullanımı artışının ötesinde inovasyon, teknolojik gelişme gibi faktörleri yansıtan toplam faktör verimliliği unsurunun yüksek olmasına ve büyümenin yaklaşık 1/3 ünden fazlasını sağlamasına ihtiyaç bulunmaktadır. İkincisi, özellikle Türkiye boyutunda bir ülkenin ekonomisinin sektörel olarak ve daha genel düzeyde çeşitlilik bakımından da kapsamlı bir bileşime ihtiyacı bulunmaktadır. Üçüncüsü de biyoteknoloji, nanoteknoloji gibi dünya ekonomisi açısından sürükleyici nitelik kazanmakta olan sektörlerin mutlaka gelişmesine ihtiyaç vardır. Önümüzdeki yirmi yıllık geleceğin muhtemelen ikinci yarısından sonra bu sektörler de aşılmış olacaktır. Dolayısıyla, en kritik faktör, dünyadaki sürükleyici güç ve süreçlere tekabül eden gelişme kapasitesini yakalamaktır. Bu nedenle bugün ve yakın gelecekte gelişmesinde yarar bulunan sektörlere yatırım yapılır ve destek sağlanırken, diğer taraftan geleceği hazırlamak bakımından gerekli kapasiteleri yaratmaya öncelik verilmelidir. Hedeflenen büyüme salt daha fazla üretim değil, aynı zamanda gelecekte gelişmeye de olanak verecek sürdürülebilir bir büyümedir. Bilgi ekonomisi, inovasyon ve fikri mülkiyet odaklı bir gelişme sağlayacak adımların atılması gerekir. SSG: Türkiye de inovasyon nasıl algılanıyor, inovasyona ne kadar değer veriliyor? C.A: Dünya Ekonomik Forumu nun (WEF) analizlerine baktığımızda, Türkiye nin henüz bir bilgi toplumu Pratik hayatta bir inovasyonun ne denli başarılı olacağını önceden tahmin edebilmek pek mümkün değildir. Sonuç ne olursa olsun, başarılı inovasyonların başlangıç aşamasından itibaren standartları belirleyici, bir teknolojiye veya bir endüstriye farklı bir yön verebilecek özelliklere sahip olması gerekir. ve bilgi destekli ekonomi olmadığını görüyoruz. WEF, ülkelerin kalkınmışlık durumunu üç fazda inceler. Son ve en gelişmiş ülkelerin olduğu faz inovasyona dayalı kalkınma fazıdır; Türkiye ise şimdilik verimliliğe dayalı fazda bulunmaktadır. Türkiye nin performansının incelenmesi durumunda, AB ye yeni üye olmuş bazı ülkelerden daha iyi performans gösterdiği sonucuna ulaşmaktayız. AB tarafından hazırlanan, Türkiye de kamuoyunun yenilikçilik SSG: İnovasyon önce hangi alanlarda şart? Neden? 8 Ekim 2009

4 eğilimini ölçen inovasyon barometresi araştırmasına göre, Türkiye yeniliğe en açık toplum olma özelliğine sahip. Bu ümit veren bilgilerin ışığında, aslında yenilikçi bir toplum ve ekonomi olabilmek için atmamız gereken adımların sayısı çoktur. Ancak bu hedefi yerine getirebilecek kapasitemiz mevcut; yeter ki uygun iklim koşullarını sağlayabilelim. İnovasyona değer verildiğini düşünüyoruz; ancak, bunun henüz yeterli düzeyde olmadığını belirtebiliriz. SSG: İnovasyon, ekonomik kalkınma ve Türkiye ilişkisini nasıl değerlendiriyorsunuz? C.A: Bu konuda genel bir değerlendirme yapabilmek için en doğru kaynaklardan biri 1 Temmuz 2006 Cumartesi tarihli mükerrer sayılı Resmi Gazete de TBMM kararının duyurulduğu Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) tarafından hazırlanan 9. Kalkınma Planı dır. Plan, toplam 101 sayfadan oluşmakta. Plana bakış açımı ise rekabet ve inovasyonu merkez alarak Plan hakkında genel bir fikir verebilmek biçiminde aktaracağım. Uluslararası piyasalarda başarılı olmak için ülkelerin uzmanlaşmaya ağırlık verdikleri, hem üretim teknolojisini, hem de inovasyon-yenilik yaratma kapasitesini artırmanın, bilgi yoğun mal ve hizmet üretimine geçiş yapabilmenin gerekli olduğu vurgulanmaktadır. Plan, alışagelen 5 yıllık dönemler dışında 2007 ve 2013 yıllarını kapsamaktadır. Bu yıllar AB mali takvimi dikkate alınarak belirlenmiştir. Planın vizyonuna baktığımızda ise önceliklerin istikrar içinde büyümeye, gelir dağılımında adil dağılıma, Türkiye nin küresel ölçekte rekabet gücüne sahip bir ekonomi olmasına ve bilgi toplumuna dönüşmüş, son olarak da AB ye üyelik hedefinde uyum sürecini tamamlamış bir yapıya dayanmaktadır. Vizyona ulaşılırken temel alınan ilkeler bölümüne bakıldığında toplam 5 maddenin yer aldığı görülür. Bunlar başlıklarıyla; (a) Bütüncül bir yaklaşımın benimsenmesi; bu yaklaşımın ekonomik, sosyal ve kültürel alanlarda sağlanması, (b) Toplumsal diyalog ve katılımcılığın güçlendirilmesi, (c) Gelişmenin insan odaklı olarak sağlanması, yönetim anlayışının da insanı odak alacak şekilde yürütülmesi, (d) Demokratik bir sivil toplum, etkin kamu yönetimi ve rekabetçi bir piyasanın birbirlerini tamamlayan kurumlar şeklinde ifade edilmiştir. Vizyonda dikkate alınan son temel ilke ise uygulamayla ilgilidir. Uygulamanın vatandaşa en yakın birimler tarafından gerçekleştirilmesi, tahmin ediyoruz, etkinlik için benimsenen yöntemlerden biri olarak saptanmış. Planda çizilen 7 yıllık perspektifin kamu kesiminin ötesinde, toplumun tüm kesimlerini hedeflediği, böylece sahiplenme konusunda arzu edilen düzeyde bir hedef birliğine ulaşılabileceği vurgulanmıştır. Ekonomik büyüme ve sosyal kalkınmanın birlikte amaçlandığı Plan da belirlenen hedeflerin gerçekleşmesi için stratejik amaçlar ortaya konmuş, stratejik amaçlara gelişme eksenleri adı verilmiştir. Vizyonda da altı çizildiği gibi Türkiye nin rekabet gücünün artırılması, gelişme eksenlerinden biridir. İşsizliğin düşürülmesi yani istihdamın artırılması; insani gelişme ve sosyal dayanışmanın desteklenmesi diğer gelişme eksenleri arasındadır. Türkiye de bölgesel gelişmişlik farkının yüksek oranlarda seyretmesinin yarattığı eşitsizlik için ise, bölgesel gelişmenin sağlanması önceliklendirilmiştir. Kamu hizmetlerinde kaliteyle birlikte hizmetlerdeki etkinliğin artırılması 5 gelişme ekseninden sonuncusudur. Plan da sektörel ve tematik politikalar ve bu politikalarla birlikte belirlenmiş öncelikler gelişme eksenlerinin altında değerlendirilmiştir. Plan da dikkatimizi çeken ve bültenimizde paylaşmakta yarar gördüğümüz bölümlerden biri uluslararası gelişmeler ve gözlenen temel eğilimler dir. Bu gelişmelerden bazıları başlıklar halinde şöyle özetlenmiştir: Küreselleşmeyle birlikte bölgesel bütünleşmeler dikkat çekmektedir. Uluslararası piyasalarda başarılı olmak için ülkelerin uzmanlaşmaya ağırlık verdikleri, hem üretim teknolojisini, hem de inovasyonyenilik yaratma kapasitesini artırmanın, bilgi yoğun mal ve hizmet üretimine geçiş yapabilmenin gerekli olduğu vurgulanmaktadır. Verimlilik artışına dayalı büyüme ve yeni karşılaştırmalı üstünlük alanlarında yaratıcı olabilen gelişmekte olan ülkelerin rekabetçi güce sahip oldukları; rekabet gücü için yenilikçiliğe önem verilmesi, yenilikçilik ve gelişmiş insan kaynağına sahip olunması için bilim ve teknoloji kapasitesinin artırılması, eğitimli insan kaynağına sahip olunması ve yine verimlilik artışında önemli bir payı olan bilişim teknolojilerinin etkin kullanımının ön plana çıkartıldığı izlenmektedir. Biyoteknoloji ve nanoteknoloji gibi alanların önümüzdeki dönemde öne çıkacağı dile getirilmektedir. Savunma Sanayii Gündemi 9

5 Bir Konuk Bir Söyleşi SSG: İnovasyona dönük en büyük potansiyel hangi iş süreçlerinde yaratılabilir? Nasıl? Örneğin; pazarlama, üretim, satış konularında. C.A: Aslında belirli bir alanda, şu iş sürecinde inovasyon yapılabilir diye bir sınırlandırma, hatta daha açık bir ifadeyle kısıtlama getirmek, inovasyonun kendi doğasında olan yaratıcılığı da sınırlayacaktır. İnovasyon, her alanda radikal veya artımsal değişiklik, iyileştirme ve köklü değişiklikleri barındırır. Ancak şu bir gerçektir; inovasyon daha çok ürünlerde ve teknoloji ağırlıklı ürünlerde karşımıza çıkar. Yalnız bu ifade bizim inovasyon hakkında düşüncelerimizde bir sınırlandırma getirmesin. Bir önceki sorunuzda da belirtmiştim, tanım; inovasyonun ürünlerde, hizmetlerde, süreçlerde, organizasyonel yapılanmaların, gelişmişlik düzeyi ne olursa olsun her aşamasında yapılabilir. Bir kurum, bir ülke veya dünya için yeni olan şey inovasyondur. SSG: İnovatif olmak için şirketlerin çok büyük yatırım yapmaları gerekli mi? İnovasyonun ürünlerde, hizmetlerde, süreçlerde, organizasyonel yapılanmaların, gelişmişlik düzeyi ne olursa olsun her aşamasında yapılabilir. Bir kurum, bir ülke veya dünya için yeni olan şey inovasyondur. C.A: Kesin olarak söyleyebileceğim bir şey var: İnovasyon her zaman büyük yatırımlarla gelmez. Hatta tam aksine, inovasyonun odağında olan girişimcinin basit düşünceleri inovasyonu yaratabilir. Bu konuda iyi bir değerlendirme yapmak için kabul etmemiz gereken bir gerçek vardır. Bu da işletmenin içinde bulunduğu sektördür. Örneğin, ilaç sanayinde büyük Ar-Ge bütçeleri ayrılır. Uzay ve havacılık endüstrisi, savunma teknolojileri gibi alanlarda inovasyon büyük yatırımları gerektirebilir. Edison un ampulün icadı için ne kadar çok uğraştığını biliyoruz. Bu durum, daha çok radikal inovasyonları gerektiren süreçler için geçerlidir. Ancak basit bir örnek vereyim: Eczacıbaşı nın kutu mendili. Kutu mendil araçlarda çok kullanılıyor. Sürücüler mendilleri konsollar üzerine yerleştiriyor. Konsoldan mendili çekip çıkarmak sürücünün dikkatini dağıtabiliyor. Bu nedenle Eczacıbaşı, kutuyu yandan açılabilir hale getiren bir tasarımla, sürücünün kapısının yanındaki bölüme konmasını sağladı ve bunun da patentini aldı. İşte bu bir inovasyon. Sizce bu fikri geliştirmek için ne kadarlık bir yatırım bütçesi gerekir? Bana kalırsa çok değil. Önemli olan sınırları zorlamaktır. Sınırları zorlayan yaratıcı düşünceler insan sermayesi ile sağlanır, fiziksel sermaye olmazsa olmazdır; ancak, çoklukla daha arka sıradadır. SSG: Şirketlerini yarına hazırlamak, bir anlamda dönüştürmek isteyenler inovasyonu nasıl öğrenebilirler? C.A: İnovasyon dediğimizde bir kültür değişiminden ve dönüşümünden söz ediyoruz. İnsanlar paradigmalara sahiptir. Yani sistematik bir değerler dizisine. Gerek iş yapış biçimlerinde, gerekse de aldıkları aile ve okul eğitimleri ile belirli kalıplar içinde davranış modelleri geliştirir ve bu modellerin uygulanmasını benimserler. Bu modellerin gerektiğinde, günün koşulları gerektirdiğinde dönüşümü zorunludur. İş dünyası, iş dünyasının temel yapı taşı olan insan davranışı içinde şekillenir. Bu nedenle, paradigmaların felce uğraması olası olan bir yapıya yol açmaması gerekir. Bu önermeyi sunarken aklıma kuartz saatler geldi. Bu saatler aslında İsviçreliler tarafından geliştirilmiştir. Çoğumuz bu saatlerin Japon icadı olduğunu biliriz. Japonlar piyasayı hâkimiyetleri altına almıştır. Saati geliştiren, İsviçre nin Nöşetelli ustalarıdır. İsviçreliler, geleneksel mekanik saatlerin yarattığı paradigmaya saplanmış, bu yeni teknolojiyi tutmayacağı gerekçesiyle reddetmişlerdir. Paradigmalar bizi engeller; açık, esnek, yaratıcı düşünce sistemi, hatta demokratik yönetim anlayışına sahip olmak, Peter Senge in Beşinci Disiplin adlı kitabındaki öğrenen organizasyon modelleri inovasyonun öğrenilmesinde kritik rollere sahip özellikler arasında sayılabilir. Bir kurum, inovasyonda başarılı olmak istiyorsa çevresini iyi kontrol etmeli, gelişmelere duyarlı olmalı, müşteri odaklı olmalı, müşterileri kadar organizasyon içinde hangi kademede olursa olsun çalışanlarının yaratıcılıklarını desteklemelidir. Böylesine bir yapı, inovasyon kültürünü kesinlikle besler. 10 Ekim 2009

6 SSG: Türkiye Ulusal İnovasyon Girişiminden Bahsedermisiz? C.A: Son dönemlerde amaçlarını çeşitli platformlarda vurguladığımız, hedeflerini kamuoyu ile paylaştığımız bir girişimden söz edeceğim. Girişimi Ulusal İnovasyon Girişimi olarak adlandırdık. Türkiye nin ulusal kalkınmasında önemi bir girdi olduğuna inandığımız inovasyon konusuna ilişkin olarak özel sektörden ve akademik dünyadan temsilcilerin katılımı ile başlatılan bir sivil girişimdir. Ulusal İnovasyon Girişimi nin amacı, Türkiye de inovasyon politikalarının oluşturulması ve uygulanması aşamalarında özel sektör üniversite - sivil toplum işbirliğini pekiştirmek ve yönlendirmek; siyasi irade ve kamu kurumlarıyla diyalogu geliştirip görüş ve öneriler hazırlayarak inovasyon politikaları oluşturma sürecine katkıda bulunmak ve inovasyon konusunda kamuoyunda bilinç oluşturmak biçiminde özetlenebilir. Girişimin kurumsal yapısına bakıldığında, Türkiye nin köklü üniversitelerinin rektör düzeyinde temsil edildiğini, ülkenin önde gelen holdinglerinin, hizmet ve sanayi kuruluşlarının ve meslek örgütlerinin yönetim kurulu başkanları, genel müdürleri ve üst düzeyde sorumluluk üstlenen yöneticilerinden oluşan katılımcılardan meydana geldiği dikkat çekmektedir. Girişimin toplam 21 üyesi vardır. Girişim, ayrıca kendi içinde 5 Çalışma Grubu oluşturmuştur. Çalışma Grupları na Dr. Cemil ARIKAN destek veren üye sayısı ise 100 ün üzerindedir. Sanayileşmiş ileri ülkelerde refah ve ulusal rekabet avantajının sağlanabilmesi yolunda inovasyon politikasının yeni bir çözüm yolu olduğunu söylemek mümkündür. Bu bağlamda ihtiyaç duyulan güçlü bir kamu politikası için strateji çalışmasını gündeme getirmek mümkündür. Politikanın amacı ise ulusal inovasyon yapısı için çevre koşullarının aktif hale getirilmesidir. TÜBİTAK tarafından geliştirilen ve Bilim Teknoloji Yüksek Kurulu tarafından onaylanan Türkiye Ulusal İnovasyon Stratejisi, bu politika için önemli ipuçları sağlamaktadır. Bu alanda misyonun Türkiye Cumhuriyeti devletinin - hükümetinin en üst düzeyinde sahiplenilmesini ve sahipliği sürdürmek gerektiğini düşünmek gerekir. Kamu yönetiminin özellikle aşağıda sıralanan alanlara önem vermesi yerinde olacaktır: Detayları çok belirgin olan bir inovasyon gündeminin oluşturulması. Ekonomi danışmanlarının inovasyon politikaları üzerinde, mevcut ekonomi politikalarının nasıl bir etki yaratacağının ve hızlı ilerleme kaydedilebilecek konular üzerinde fırsatların belirlenmesinin sürekli denetlemesi gerekli olacaktır. Türkiye de ulusal inovasyon sistemi içinde varolan kamu kurumlarının rolünün netleştirilmesi ve geliştirilmesi, böylece inovasyon alanındaki Ulusal İnovasyon Girişimi nin amacı, Türkiye de inovasyon politikalarının oluşturulması ve uygulanması aşamalarında özel sektör üniversite - sivil toplum işbirliğini pekiştirmek ve yönlendirmek; siyasi irade ve kamu kurumlarıyla diyalogu geliştirip görüş ve öneriler hazırlayarak inovasyon politikaları oluşturma sürecine katkıda bulunmak ve inovasyon konusunda kamuoyunda bilinç oluşturmak biçiminde özetlenebilir. politika seçeneklerinin güçlendirilmesi de mümkün olacaktır. SSG: Sn. ARIKAN bize zaman ayırdınız ve değerli görüşlerinizi bizimle paylaştığınız için Yayın Kurulu adına teşekkür ederiz. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Elektrik Mühendisliği bölümünde BSc, MSc ve PhD derecelerini sırasıyla 1964, 1966 ve 1971 yıllarında aldı yılına kadar ODTÜ de öğretim üyeliği görevini sürdürdü de ASELSAN da çalışmaya başladı. Daha sonra Roketsan Genel Müdürlüğü, BARMEK Holding Genel Koordinatörlüğü görevlerini yürüttü yılında tekrar kamu görevine döndü ve TÜBİTAK Başkan Yardımcısı olarak 4 yıl görev yaptı. Ocak 2000 de Sabancı Üniversitesi ne katıldı. Savunma Sanayii Gündemi 11