Hastanede çalışan hemşirelerde depresyon ve yaşam kalitesinin incelenmesi

Transkript

1 Aaştıma / Reseach Aticle TAF Peventive Medicine Bulletin DOI: /mb Hastanede çalışan hemşielede deesyon ve yaşam kalitesinin incelenmesi Investigation of deession and quality of life in nuses woking in hositals Meve Kızılımak, Satı Demi ÖZET Amaç: Bu aaştıma hastanede çalışan hemşielein deesyon ve yaşam kalitesi düzeyleinin belilenmesi amacıyla yaılmıştı. Yöntem: Aaştıma Eskişehi il mekezindeki üç hastanede yüütülmüştü. Önek gubu hastanelein faklı biimleinde çalışan 329 hemşieden oluşmuştu. Veilein tolanmasında Hemşie Bilgi Fomu, Beck Deesyon Ölçeği ve SF-36 Yaşam Kalitesi Ölçeği kullanılmıştı. Veilein analizinde Kuskal Wallis testi, Bonfeoni düzeltmeli Man-Whitney U testi ve Seaman koelasyon analizi kullanılmıştı. Bulgula: Hemşielein %89,7 si kadın olu; %28,3 ü ceahi biimlede çalışmaktadı. %27,7 si 5 yıl ve daha az süedi çalışmaktadı. Hemşielein %91,2 si sevis hemşiesi olaak göev yamaktadı. Hemşielein yaş, cinsiyet, eğitim duumu, ekonomik duum, çalışma yılı, sosyal etkinliklee katılma ve çalışılan biimde yaşanan sounlada destek alma değişkenlei ile yaşam kalitesi uanlaı aasında istatistiksel faklılık satanmıştı (<0.05). Bekâ/dul/boşanmış/ayı yaşayan, sevis hemşiesi olan, yoğun bakımda çalışan ve çalıştığı biimde yaşanan sounlaın çözümü için yeteli destek alamayan hemşielein deesyon uanının daha yüksek olduğu bulunmuştu. Deesyon uanı attıkça yaşam kalitesi uanının düştüğü göülmüştü. Sonuç: Bazı sosyodemogafik özellikle hemşielein yaşam kalitesini düşümekte ve deesyon düzeyini attımaktadı. Aaştımanın sonuçlaı hemşielein düzenli sağlık kontolleinin yaılması, iş otamı ile ilgili stesölein en aza indiilmesi, çalışılan biimde sounlaın çözümü için destek veilmesi ve sosyal faaliyetlein atıılmasına ihtiyaç duyulduğunu göstemektedi. ABSTRACT Aim: The aim of this study was to evaluate deession and quality of life in nuses woking in hosital. Methods: The study was conducted in thee hositals in Eskişehi city cente. Paticiants of the study wee 329 nuses woking at diffeent deatments at hositals. Data wee collected though Nuse Infomation Fom, Beck Deession Scale, and SF-36 Life Quality Scale. Kuskal Wallis test, Bonfeoni Coection Mann-Whitney U test, and Seaman coelation analysis wee used to analyze the data. Results: 89.7% of nuses, aticiated in the study, wee female and 28.3% of them wee woking at sugical deatments. 27.7% of them have a woking exeience of five yeas o below. 91.2% of nuses wee sevice nuse. Significant diffeences wee found between vaiables of age, gende, education level, economic level, woking duation, aticiation to social activities, get suot fo coing with oblems exeienced at the woking units and scoes of life quality of nuses. The nuses who wee single/widow/divoced/seaated, woking as sevice nuse, woking at intensive cae unit, can not get enough suot fo coing with oblems had highe scoe of deession. Conclusion: Some socio-demogahic and woking chaacteistics educe the quality of life and inceases the level of deession of nuses. The study esults indicate that efoming egula check-us of nuses, minimizing woklace stessos, suoting solutions fo oblems exeienced at the units and inceasing social activities ae necessay. Hemşielik Anabilim Dalı, Sağlık Bilimlei Enstitüsü/Gazi Ünivesitesi, Ankaa, Tükiye. Sağlık Bilimlei Fakültesi Hemşielik Bölümü, Ruh Sağlığı ve Hastalıklaı Hemşieliği ABD, Gazi Ünivesitesi, Beşevle, Ankaa, Tükiye. Yazışma Adesi/Addess fo coesondence: Satı Demi, Sağlık Bilimlei Fakültesi Hemşielik Bölümü, Ruh Sağlığı ve Hastalıklaı Hemşieliği ABD, Gazi Ünivesitesi, Beşevle, Ankaa, Tükiye. satiunal@gmail.com Anahta Kelimele: Hemşie; Deesyon; Yaşam Kalitesi Key Wods: Meve Kızılımak, Satı Demi Göndeme Taihi/Received Date: Kabul Taihi/Acceted Date: Yayımlanma Taihi/Published Online: GİRİŞ İnsanlaa doğudan hizmet veen mesleklede mesleki doyum yüksek olmakla bilikte, hizmet veilen gubun niteliği hizmet veen kişilede belili uhsal sıkıntılaın yaşanmasına sebe olabili (1). İnsanlala iletişime dayanan bi meslek olaak hemşielik, uhsal ve bedensel yönden sağlıklı meslek üyeleine diğe meslekleden daha fazla ihtiyaç duya. Sağlık hizmetleinin yüütülmesinde hemşielein çalışma yaşamında kaşılaştığı sounla, hemşielein iş veimini, sosyal yaşantısını, uhsal ve bedensel sağlığını etkilemektedi (2,3) Bieyin, ailenin ve tolumun sağlığının kounmasından, geliştiilmesinde ve hastalıklaın iyileştiilmesinde soumlu olan hemşielein, göev ve soumluluklaını yeine getiebilmelei için uhsal yönden sağlıklı olmalaı son deece önemlidi. Sağlık alanında çalışanlada yoğun iş yükü, ağı ve ölümcül hastalaa bakım veme, nöbetle, iş yeinde ilişki ve göev aylaşımı sounlaının yaşanması işle ilgili stes ve geginliğe yol açmaktadı (3). He iş otamında stes kaynaklaının bibiinden faklı olduğu, iş yeinde mauz kalınan yoğun ve uzun süeli stesin çalışanlada çeşitli uhsal ve fiziksel değişikliklee neden olduğu satanmıştı (4). Nu yamış olduğu 132 TAF Pev Med Bull 2016 Cilt 15 Sayı 2

2 Unutkan &Yangin: Human Pailloma vius vaccine çalışmada hemşielik mesleğinin diğe sağlık mesleklei içinde en stesli meslek olduğunu belitmişti (6). Hemşiele hastalala en uzun süe bilikte olan sağlık ofesyonellei olu, hasta bieyin ve ailesinin he tülü sounlaında ilk başvuduğu ve eki içeisinde iletişimi sağlayaak anahta ol oynayan sağlık esonelidi. Yoğun stes altında çalışma sağlık çalışanlaını uhsal olaak etkileyebilmekte ve bu duum yaşam kaliteleine olumsuz yansıyabilmektedi (7,8). Yaşam kalitesi hemşielee sikolojik yaklaşımda önemli bi alan olaak tanımlanmaktadı (9). Yaşam kalitesi hemşielein kendileini uhsal ve fiziksel yönden iyi hissetmelei bakımından önemlidi (10). Hemşielein veimli olaak çalışmalaını etkileyen etmenlein başında ise yaşam kalitesi (10) ve deesyon (11) gelmektedi. Bu nedenle sağlık çalışanlaı içinde hemşielein yaşam kalitesi ve uh sağlığının belilenmesi önemlidi. Bu çalışmada hemşielein deesyon ve yaşam kalitesinin belilenmesi amaçlanmıştı. GEREÇ VE YÖNTEM Even ve Önek Kesitsel titeki bu çalışmanın evenini, Eskişehi il mekezindeki hastanele çalışan hemşiele oluştumuştu. Eskişehi deki tolam 9 hastane içinde 1 ünivesite, 1 devlet ve 1 özel olmak üzee 3 hastane, hemşie sayısının fazla olması ve eişim kolaylığı nedeniyle çalışmaya alınmış ve bu hastaneledeki tolam hemşie çalışma gubunu oluştumuştu. Bu hemşieden 329 u çalışmaya katılmayı kabul etmişti. Hemşielein çalışmaya katılım oanı %22,4 tü. Aaştımanın uygulaması Mayıs 2014-Hazian 2014 taihlei aasında geçekleştiilmişti. Aaştımanın uygulanabilmesi için hastaneleden izin yazılaı alındıktan sona etik kuula başvuulmuştu. Gazi Ünivesitesi Etik Komisyonu ndan yazılı izin alınmıştı (sayı: ; taih: ). Çalışmaya katılan hemşieleden yazılı bilgilendiilmiş onam alınmıştı. Vei Tolama Aaçlaı Aaştımada veilein tolanması amacıyla Hemşie Bilgi Fomu, Beck Deesyon Ölçeği ve SF-36 Yaşam Kalitesi Ölçeği kullanılmıştı. Hemşie Bilgi Fomu Hemşie bilgi fomu aaştımacı taafından hazılanmıştı. Fomda hemşielein sosyodemogafik, çalışma duumu, sağlık duumu, alışkanlıklaı, kendine zaman ayıma ve sosyal destek alma duumu ile ilgili özellikleine yönelik 31 sou ye almaktadı. Soulaın oluştuulmasında ilgili liteatüden yaalanılmıştı. (2-5,12-15). Beck Deesyon Ölçeği - BDÖ Ölçeğin Tükiye de Hisli (1988) taafından geçelilik ve güvenililiği yaılmış olu, 0 ile 3 aasında değişen uanlamaya sahi 21 soudan oluşan bi deesyon taama testidi. BDÖ den alınacak en yüksek uan 63, en düşük uan ise 0 dı. Ölçekten alınan 17 ve üzei uanla deesif belitili olaak tanımlanmıştı (16). SF-36 Yaşam Kalitesi Ölçeği Tükiye de geçelilik ve güvenililiği Koçyiğit ve ak. (1999) taafından yaılmıştı. Ölçek 36 madde ve 8 alt boyuttan oluşmaktadı. Fiziksel Fonksiyon (FF), Sosyal Fonksiyon (SF), Fiziksel Rol (FR), Emosyonel Rol (ER), Ruhsal Sağlık (RS), Canlılık (CNL), Ağı ve Genel Sağlık Algısı (GSA). Ölçek son döt haftayı göz önüne alaak değelendimektedi. Alt ölçeklele sağlığı aasında değelendii ve 0 kötü sağlık duumunu, 100 iyi sağlık duumunu göstei. Ölçek tolam uan vememektedi (17). Veilein Değelendiilmesi Çalışmadan elde edilen veilein değelendiilmesi amacıyla SPSS fo Windows vesiyon 21 kullanılmıştı. Değişkenlein kaşılaştıılmasında ikiden çok gu kaşılaştıılmalaında Kuskal Wallis testi, gula aasında fak bulunduğunda ise fakı yaatan gulaın belilenmesinde Bonfeoni düzeltmeli Mann Whitney U testi ve koelasyonlada Seaman koelasyon testi kullanılmıştı. Bütün istatistiksel analizlede anlamlılık düzeyi olaak <0.05 değei kabul edilmişti. BULGULAR Hemşielein Tanıtıcı Özellikleine İlişkin Bulgula Aaştımaya katılan hemşielein %45,6 sı yaş gubunda, %89,7 si kadın, %47,7 si lisans mezunu, %62,9 u evli ve %88,8 i ekonomik duumunu ota/yüksek olaak değelendimişti. Hemşielein %27,7 si 5 yıl ve daha az süedi çalışmakta ve %91,2 si sevis hemşiesi olaak göev yamaktadı. Hemşielein %68,7 sinin sosyal etkinliklee katılma duumunun yetesiz olduğu ve %62,6 sının çalıştığı biimde sounlaı çözmek için yeteli destek almadığı belilenmişti (Tablo 1) TAF Pev Med Bull 2016 Vol 15 Issue 2 133

3 Unutkan ve Yangın: Human ailloma vius aşısı Tablo 1. Hemşielein tanıtıcı özelliklei (n=329). Özellikle n % Yaş Cinsiyet Kadın Ekek Eğitim Duumu Sağlık meslek lisesi Ön lisans Lisans Lisansüstü Medeni Duum Evli Bekâ/Boşanmış/Dul/Ayı Ekonomik Duum Düşük Ota/yüksek Çalışma yılı Biimdeki göev Sevis hemşiesi Soumlu hemşie Çalıştığı biim Ceahi biim Dahili biim Yoğun bakım Ameliyathane Acil sevis Sosyal etkinliklee katılma Yeteli Yetesiz Kısmen yeteli ,4 30,4 45,6 7,6 89,7 10,3 20,7 24,6 47,7 7,0 62,9 37,1 11,2 88,8 27,7 15,8 10,3 22,8 23,4 91,2 8,8 28,3 26,1 26,7 10,0 8,8 7,0 68,7 24,3 Çalışılan biimde sounlaı çözmek için yeteli destek alma Evet Hayı ,4 62,6 Tanımlayıcı Özelliklee Göe BDÖ Puanlaı Çalışmaya katılan hemşielein BDÖ uan otalaması 9,86±7,42 (en az=0; en çok=42) olaak satanmıştı. Hemşielein medeni duumuna göe BDÖ uan otalamalaı aasında istatistiksel olaak anlamlı bi fak bulunmuştu (<0.05). Bekâ/boşanmış/dul/ ayı yaşayan hemşielein BDÖ uan otalaması, evli hemşieleinkinden daha yüksekti (Tablo 2). Hemşielein yaşı ile BDÖ uanlaı aasında istatistiksel olaak anlamlı bi ilişki bulunmamıştı (>0.05) Hemşielein biimdeki göevi ve çalıştığı biime göe BDÖ uan otalamalaı aasında istatistiksel olaak anlamlı bi fak bulunmuştu (<0.05). Sevis hemşiesi olaak göev yaan ve yoğun bakımda çalışan hemşielein BDÖ uan otalaması, soumlu hemşie/eğitim hemşiesi olaak göev yaan ve ameliyathanede çalışanlaınkinden daha yüksekti (Tablo 3). Hemşielein çalıştığı biimde sounlaın çözümü için yeteli destek alma duumuna göe BDÖ uan otalamalaı aasında istatistiksel olaak anlamlı bi fak bulunmuştu (<0.05). Çalıştığı biimde sounlaı çözmek için yeteli destek almayan hemşielein BDÖ uan otalaması, yeteli destek alan hemşieleinkinden daha yüksekti (Tablo 4). Tanımlayıcı Özelliklee Göe SF-36 Puanlaı Hemşielein SF-36 alt ölçekleinden FF uan otalaması 75,12±20,42, FR uan otalaması 54,10±38,03, Ağı uan otalaması 29,30±19,96, GSA uan otalaması 53,05±10,21, CNL uan otalaması 46,82±10,51, SF uan otalaması 45,67±15,81, ER uan otalaması 52,89±40,48, RS uan otalaması 57,64±12,58 bulunmuştu. Hemşieleden 26-34, ve 44 yaş gubunda olanlaın FF uan otalamalaı 25 yaş gubunda olan hemşieleinkinden daha düşüktü (<0.05). Hemşieleden 44 yaş gubunda olanlaın FF uan otalamalaı ise yaş gubunda olan hemşieleinkinden daha düşüktü (<0.05) (Tablo 2). Ayıca yaş ile FF uanlaı aasında zayıf negatif yönde bi ilişki bulunmuştu (=-0,242; =). Kadınlaın FF uan otalaması ekekleinkinden daha düşüktü (<0.05). Ön lisans ve lisans mezunu olan hemşielein FF uan otalamalaı sağlık meslek lisesi mezunu hemşieleinkinden daha düşüktü (<0.05). Ekonomik duumunu düşük olaak değelendien hemşielein FF uan otalamalaı, ekonomik duumunu ota/yüksek olaak değelendien hemşieleinkinden daha düşüktü (<0.05) (Tablo 2). Hemşielein cinsiyete göe FR uan otalamalaı aasında anlamlı bi fak bulunmuş olu kadınlaın FR uan otalaması, ekekleinkinden daha düşüktü (<0.05). Ekonomik duumunu ota/yüksek olaak değelendien hemşielein Ağı uan otalamalaı, ekonomik duumunu düşük olaak değelendienleden daha düşüktü. Ekeklein GSA uan otalaması, kadınlaınkinden daha düşüktü (<0.05). Kadınlaın ER uan otalamalaı, ekekleinkinden daha düşüktü (<0.05). Ekonomik duumunu düşük olaak değelendien hemşielein ER uan otalamalaı, ekonomik duumunu ota/yüksek olaak değelendienleinkinden daha düşüktü (<0.05) (Tablo 2). 134 TAF Pev Med Bull 2016 Cilt 15 Sayı 2

4 Unutkan &Yangin: Human Pailloma vius vaccine Tablo 2. Hemşielein sosyodemogafik özellikleine göe SF-36 ve BDÖ uan otalamalaı (n=329). Sosyodemogafik özellikle Yaş n % , , , ,6 Cinsiyet Kadın ,7 Ekek 34 10,3 Eğitim Duumu Sağlık meslek lisesi 68 20,7 Ön lisans 81 24,6 Lisans ,7 Lisansüstü 23 7,0 Medeni Duum Evli ,9 Bekâ/ Boşanmış/Dul/ Ayı Ekonomik Duum ,1 Düşük ,2 Ota/yüksek 34 88,8 FF FR 83,42 ±16,79 abc 59,72 ±37,43 76,50 ±19,89 bd 52,25 ±41,45 72,92 ±20,47 c 52,85 ±36,59 64,80 ±23,25 ad 55,00 ±33,85 2 =18,382 = 73,6 ±20,47 87,79 ±15,09 Z=-4,217 = χ 2 =1,570 = ,63 ±37,56 66,91 ±40,23 Z=-2,082 = ,41 ±15,58 ab 57,72 ±37,97 70,62 ±19,99 a 50,00 ±35,79 73,78 55,09 ±20,93 b ±38,99 72,61 ±23,69 51,09 ±40,22 2 =21,873 = 73,93 ±21,05 77,13 ±19,23 Z=-1,288 = ,21 ±23,69 76,25 ±19,72 Z=-2,458 =0.014 χ 2 =2,029 = ,52 ±37,48 54,71 ±39,01 Z=-0,218 = ,95 ±38,87 55,13 ±37,87 Z=-1,402 =0.161 Ağı 29,26 ±19,31 28,90 ±19,27 29,46 ±20,92 30,80 ±19,34 χ 2 =0,549 = ,97 ±20,01 66,92 ±40,27 Z=-1,764 = ,29 ±21,01 32,47 ±20,59 27,13 ±19,31 30,00 ±18,34 χ 2 =4,747 = ,40 ±20,59 30,98 ±18,73 Z=-1,594 = ,45 ±20,14 28,01 ±19,60 Z=-3,441 =0.001 GSA 51,66 ±9,51 53,10 ±9,94 53,32 ±10,77 54,40 ±9,72 χ 2 =2,331 = ,46 ±10,08 49,56 ±10,87 Z=-2,489 = ,42 ±11,92 54,81 ±9,86 52,29 ±9,17 53,91 ±12,43 χ 2 =4,002 = ,42 ±10,38 54,14 ±9,91 Z=-1,267 = ,65 ±11,71 52,98 ±10,03 Z=-0,365 =0.715 SF-36 CNL 48,06 ±12,03 44,70 ±10,86 47,48 ±9,85 48,60 ±8,72 χ 2 =4,131 =0.248 SF 46,53 ±18,87 45,25 ±16,26 45,46 ±13,95 46,00 ±17,94 χ 2 =0,078 = ,90 ±10,50 45,38 ±16,08 46,18 ±10,74 48,16±13,10 Z=-0,420 =0.674 Z=-1,234 = ,18 ±11,20 46,79 ±10,01 47,32 ±10,45 45,43 ±11,07 χ 2 =0,721 = ,63 ±10,37 47,13 ±10,81 Z=-0,286 = ,05 ±9,19 47,17 ±10,63 Z=-1,771 = ,96 ±17,99 47,84 ±16,15 45,14 ±14,48 40,76 ±16,09 χ 2 =2,994 = ,35 ±14,68 47,75 ±17,38 Z=-1,927 = ,61 ±17,73 45,67 ±15,58 Z=-0,197 =0.844 ER 51,85 ±41,79 53,67 ±41,27 51,68 ±40,16 57,33 ±37,91 χ 2 =0,469 = ,85 ±40,48 70,59 ±36,48 Z=-2,694 = ,33 ±38,36 46,50 ±42,38 52,65 ±40,49 60,87 ±38,47 χ 2 =4,166 = ,85 ±40,13 49,18 ±40,92 Z=-1,300 = ,63 ±38,35 54,56 ±40,49 Z=-2,142 =0.032 RS 59,48 ±11,94 55,28 ±13,40 58,28 ±12,28 58,72 ±11,41 χ 2 =3,148 = ,36 ±12,25 60,11±15,01 Z=-1,405 =0.160 BDÖ SS 11,39 ±7,37 9,91 ±8,11 9,42 ±7,01 9,00 ±6,52 χ 2 =3,752 = ,04±7,26 8,26 ±8,59 Z=-1,792 = ,76 ±11,61 9,68 ±7,91 55,75 ±12,46 10,62 ±7,61 57,60±12,71 9,87 ±7,18 55,30±13,57 7,65 ±6,85 χ 2 =6,689 χ 2 =3,942 =0.083 = ,09 ±12,84 56,75 ±12,08 Z=-1,323 = ,27 ±14,34 58,06 ±12,28 Z=-1,401 = ,23±7,36 10,97 ±7,45 Z=-2,394 = ,70 ±10,94 9,50 ±6,79 Z=-1,145 =0.252 Tolam çalışma süesi 20 yıl ve daha fazla olan hemşielein FF uan otalamalaı, 5 yıl ve daha az olanlaınkinden daha düşüktü (<0.05) (Tablo 3). Ayıca çalışma yılı ile FF uanlaı aasında negatif yönde bi ilişki bulunmuştu (=-0.220; =). Sosyal etkinliklee yetesiz katılan hemşielein FF, FR, ER ve RS uan otalaması, sosyal etkinliklee kısmen yeteli katılan hemşieleinkinden daha düşüktü (<0.05). Sosyal etkinliklee yeteli katılan hemşielein Ağı ve GSA uan otalaması, yetesiz katılan hemşieleinkine göe daha düşüktü (<0.05). Sosyal etkinliklee kısmen katılan hemşielein ağı uan otalaması, yetesiz katılan hemşieleinkinden daha düşüktü (<0.05). Çalıştıklaı biimde sounlaı çözmek için yeteli destek almayan hemşielein FF, FR, ER ve RS uan otalaması, yeteli destek alan hemşieleinkinden daha düşüktü (<0.05). TAF Pev Med Bull 2016 Vol 15 Issue 2 135

5 Unutkan ve Yangın: Human ailloma vius aşısı Çalışılan biimde sounlaı çözmek için yeteli destek alan hemşielein Ağı boyutunda yaşam kalitesi uan otalaması, yeteli destek almayan hemşieleinkinden daha düşüktü (<0.05) (Tablo 4). BDÖ ile SF-36 İlişkisi Hemşielein BDÖ uanlaı ile SF-36 alt ölçekleinden FF (=0,343 =), Ağı (=0,365; =) ve GSA uanlaı (=0,141 =0.011) aasında ozitif yönde bi ilişki; FR (=-0,320; =), ER (=-0,473 =) ve RS (=-0,455 =) uanlaı aasında ise negatif yönde bi ilişki bulunmuştu (Tablo 5). TARTIŞMA Bu bölümde hemşielein tanımlayıcı özellikleine göe deesyon, yaşam kalitesi ve deesyon ile yaşam kalitesi ilişkisi tatışılmıştı. Tanımlayıcı Özellikle ve BDÖ Puanlaı Çalışmamızda bekâ/dul/boşanmış/ayı yaşayan hemşielein BDÖ uan otalaması, evli hemşieleinkinden daha yüksekti. Bu duum bekâ/ dul/ayı yaşayan hemşielein soysal destekleinin daha az olması ve hayatın biçok alanında tek başına soumluluk almalaıyla açıklanabili. Tablo 3. Hemşielein çalışma duumu ile ilgili özellikleine göe SF-36 ve BDÖ uan otalamalaı (n=329). Çalışma duumu ile ilgili özellikle Çalışma yılı n % , , , , ,4 Biimdeki göev Sevis hemşiesi Soumlu hemşie Çalıştığı biim ,2 29 8,8 Ceahi biim 93 28,3 Dahili biim 86 26,1 Yoğun bakım 88 26,7 Ameliyathane 33 10,0 Acil sevis 29 8,8 FF FR 80,93 54,67 ±18,34 a ±39,42 74,03 ±22,51 72,35 ±20,12 76,26 ±18,43 48,55 ±42,13 56,68 ±39,95 54,33 ±36,15 69,01 57,14 ±21,72 a ±34,85 χ 2 =16,207 = ,76 ±20,21 70,92 ±21,01 Z=-0,917 = ,90 ±22,25 75,40 ±21,35 57,22 ±19,40 75,00 ±20,83 81,21 ±12,44 χ 2 =2,104 =0.717 χ 2 =1,287 = ,02 ±38,56 59,21 ±32,58 Z=-0,223 = ,10 ±37,14 56,98 ±37,90 47,44 ±39,39 59,09 ±37,92 56,89 ±37,14 χ 2 =3,857 =0.426 Ağı 28,46 ±19,48 30,38 ±20,19 31,18 ±16,83 29,47 ±19,51 28,57 ±22,34 χ 2 =1,226 = ,14 ±19,38 28,94 ±23,69 Z=-1,914 = ,89 ±19,02 25,46 ±20,38 32,73 ±21,69 30,00 ±19,36 27,59 ±15,50 χ 2 =5,939 =0.204 SF-36 GSA 52,47 ±9,81 52,79 ±8,99 53,08 ±9,85 52,20 ±10,85 54,74 ±11,00 χ 2 =1,890 = ,23 ±10,34 53,81 ±9,48 Z=-0,297 = ,25 ±10,44 53,49 ±11,22 53,47 ±9,57 52,58 ±9,28 53,62 ±9,71 χ 2 =1,083 =0.897 CNL 46,48 ±11,46 44,81 ±11,02 47,79 ±9,63 47,40 ±10,79 47,59 ±9,05 χ 2 =2,704 = ,43 ±10,72 48,55 ±9,99 Z=-0,444 = ,02 ±10,82 47,15 ±10,75 46,82 ±10,23 46,21 ±10,83 49,14 ±9,55 χ 2 =2,699 =0.615 SF 45,47 ±17,43 46,88 ±15,83 43,75 ±16,64 45,67 ±14,45 45,94 ±14,96 χ 2 =0,646 = ,31 ±15,92 46,05 ±17,22 Z=-0,902 = ,62 ±15,57 45,49 ±15,20 45,73 ±17,96 48,86 ±14,10 45,68 ±13,47 χ 2 =2,047 =0.727 ER 53,84 ±41,80 46,79 ±40,83 56,86 ±36,26 50,67 ±41,50 56,28 ±39,83 χ 2 =2,268 = ,69 ±40,61 44,73 ±39,73 Z=-1,400 = ,91 ±39,67 52,33 ±40,43 50,38 ±41,67 54,54 ±38,02 50,57 ±44,20 χ 2 =1,204 =0.877 RS 57,32 ±13,20 55,38 ±13,61 58,82 ±13,67 58,08 ±12,10 58,59 ±11,55 χ 2 =1,660 = ,90 ±12,53 59,89 ±9,82 Z=-1,298 = ,14 ±12,74 56,42 ±12,51 55,81 ±12,94 58,06 ±12,73 61,51 ±9,88 χ 2 =8,028 =0.091 χ 2 =Kuskal Wallis testi, Z=Mann -Whitney U testi. a=bonfeoni düzeltmeli Mann - Whitney U testine göe aalaında istatistiksel açıdan önemli bi fak vadı, <0,05 BDÖ 10,49 ±7,31 10,06 ±8,45 9,97 ±7,51 9,88 ±7,91 8,91 ±6,28 χ 2 =1,819 = ,23 ±7,53 6,07 ±4,71 Z=-3,201 = ,65 ±7,18 9,66 ±6,73 11,61 ±8,73a 7,03 ±5,32a 9,03 ±6,92 χ 2 =9,580 = TAF Pev Med Bull 2016 Cilt 15 Sayı 2

6 Unutkan &Yangin: Human Pailloma vius vaccine Tablo 4. Hemşielein sosyal etkinliklee katılma ve çalıştığı biimde destek alma duumuna göe SF-36 ve BDÖ uan otalamalaı (n=329). Sosyal etkinliklee katılma ve destek alma duumu n % FF FR Ağı GSA SF-36 CNL SF ER RS BDÖ Sosyal etkinliklee katılma Yeteli 23 7,0 Yetesiz ,7 Kısmen yeteli 80 24,3 78,26 ±20,59 60,87 ±33,56 25,65 47,61 47,60 ±14,08 a ±11,06 a ±9,15 72,81 48,67 31,99 54,11 47,19 ±20,92 a ±37,90 a ±20,79 ab ±10,02 a ±10,23 80,82 67,50 122,75 51,62 ±17,73 a ±36,32 a ±17,35 b ±9,92 χ 2 =10,335 =0.006 χ 2 =14,725 =0.001 χ 2 =13,191 =0.001 Çalışılan biimde sounlaı çözmek için yeteli destek alma Evet ,4 Hayı ,6 78,62 ±19,20 73,02 ±20,89 Z=-2,550 = ,21 ±36,26 48,66 ±38,11 Z=-3,350 = ,42 ±19,63 31,01 ±20,01 Z=-2,314 =0.021 χ 2 =11,695 = ,35 ±9,52 53,47 ±10,60 Z=-1,330 = ,56 ±11,61 χ 2 =1,683 = ,19 ±10,26 46,60 ±10,67 Z=-0,307 = ,76 ±13,17 45,86 ±16,54 46,56 ±14,20 χ 2 =3,513 = ,10 ±16,65 46,60 ±15,24 Z=-1,812 = ,76 ±40,09 62,43 ±11,23 10,09 ±7,31 47,33 46,07 10,06 ±40,07 a ±12,81 a ±8,45 65,00 60,70 9,97 ±38,93 a ±11,39 a ±7,51 χ 2 =12,756 = ,41 ±40,81 46,60 ±39,05 Z=-3,612 = χ 2 =10,816 χ 2 =8,316 =0.004 = ,26 ±11,00 55,47 ±12,96 Z=-4,199 = χ 2 =Kuskal Wallis testi, Z=Mann -Whitney U testi. a,b= Bonfeoni düzeltmeli Mann - Whitney U testine göe aalaında istatistiksel açıdan önemli bi fak vadı, <0,05 7,59 ±6,68 11,22 ±7,52 Z=-4,837 = Tablo 5. Hemşielein yaş ve çalışma yılı ile BDÖ ve SF-36 ilişkisi. SF-36 Özellikle BDÖ FF FR AĞRI GSA CNL SF ER RS Yaş Çalışma yılı -0, , BDÖ - -0,242-0,220 0,343-0, , ,320-0, , ,365 0, , , , , , , , , , , ,473 0, , ,455 Yaılan diğe çalışmalada bekâ/dul olan hemşielein deesyon geliştimeye daha eğilimli olduklaı (14), evli olan hemşielein deesyon uanlaının daha yüksek olduğu (18) ve medeni duumun deesyon düzeyini etkilemediği şeklinde bulgula elde edilmişti (19). Çalışmamızda hemşielein çalışma süesinden ziyade çalıştığı biimin ve biimdeki göevinin deesyon düzeyinde ol oynadığı göülmüştü. Sevis hemşieleinin uzun süeli ve vadiyalı çalışmalaı, duumu ağı olan hastalaa bakım vemelei nedeniyle yaşadıklaı stes, isteksizlik ve tükenmişlik duygulaı deesyon düzeyini atııyo olabili. Yoğun bakımın ise acil müdahale ve hassas taki geektien hastalaın bulunması ve iş yükünün daha fazla olması nedeniyle diğe biimleden daha stesli olduğu söylenebili (6). Hemşielein stes düzeyleini etkileyen stes kaynaklaını değelendien bi çalışmada, stes faktölei olaak ilk üç sıayı iş yükü, uygulanan tedavideki belisizlik ve ölüm-ölüm süeci oluştumuştu (20). Başka bi çalışmada da iş yükü önemli bi stes kaynağı olaak gösteilmişti (21). Bizim çalışmamızda da yoğun bakım bu faktöle nedeniyle hemşielede bedensel ve duygusal zolanma ile bilikte deesyon düzeyini TAF Pev Med Bull 2016 Vol 15 Issue 2 137

7 Unutkan ve Yangın: Human ailloma vius aşısı attımış olabili. Yoğun bakım hemşielei ile yüütülen bi çalışmada hemşielede duygusal tükenme düzeyi yüksek ve deesyonla ilişkili bulunmuştu (22). Benze şekilde yaılan başka bi çalışmada da yoğun bakımda çalışan hemşielein deesyon geliştime eğilimleinin daha fazla olduğu belitilmişti (15). Çalışmamızda hemşielein soun çözümünde yeteli destek alamamalaı iş doyumunu, motivasyonu düşüüyo ve beabeinde deesyon düzeyini atııyo olabili. İlgili liteatü incelendiğine çalışma akadaşlaından alınan desteğin deesif semtomlaa kaşı kouyucu olduğu, suevizo desteğinin deesive semtomlaa kaşı en önemli kouyucu faktö olduğu (23), destek algısının hemşielede olumlu benlik algısı ve iş doyumu ile ilişkili olduğunu ve desteğin baş etmeyi güçlendidiğini (24), hemşielede destek eksikliğinin önemli bi stes faktöü olduğunu (20), yöneticilele ilişkileinde soun yaşayan hemşielein uhsal hastalık geliştimeye daha eğilimli olduklaı göülmektedi (15). Tanımlayıcı Özellikle ve SF-36 Puanlaı Çalışmamızın yaş attıkça FF düzeyinin azaldığı bulgusu, yaşla bilikte konik ahatsızlıklaın ve çalışılan otamdan kaynaklanan fiziksel sıkıntılaın atıyo olması ile açıklanabili. Nitekim Şahin ve akadaşlaı (25) Konik hastalıklaın atmasının hemşielede yaşam kalitesini azalttığını satamıştı. Bizim çalışmamıza benze olaak Aksungu (13) taafından ebe ve hemşielele yaılan çalışmada 24 yaş üstü gubundaki hemşielein FF düzeyinin daha düşük olduğu satanmıştı. Benze şekilde Koltala (12) taafından hemşielele yaılan çalışmada 50 yaş ve üzeindeki hemşielein FF düzeyleinin en düşük olduğu bulunmuştu. Çalışmamızda kadınlaın FF, FR ve ER ile ilgili güçlüklei daha çok yaşadıklaı; ekeklein ise GSA nın daha düşük olduğu göülmüştü. Kadınlaın fiziksel ve duygusal alanlada daha çok güçlük yaşamalaının nedeni, iş yükü ve bieysel geeksinimleinin yanı sıa aile içi ol ve soumluluklaının daha fazla olmasıyla açıklanabili. Başka bi çalışmada ise kadınlaın yaşam kalitesi uanı ekekleinkine oanla daha yüksek olmakla bilikte aadaki fakın anlamlı olmadığı belitilmişti (12). Ön lisans, lisans ve lisansüstü mezunu hemşielein sağlık meslek lisesi mezunlaına göe daha çok FF güçlüğü yaşaması, alanda çalışan sağlık meslek lisesi mezunlaının yaşlaının daha üst düzey eğitim almış olan hemşieleden daha küçük olması ile ilgili olabili. Çalışmamızın yaş attıkça hemşielein FF düzeyleinin azaldığı bulgusu bu göüşü desteklemektedi. Çalışmamızdan faklı olaak Aksungu (13) taafından yaılan çalışmada lise mezunu hemşielein, ön lisans ve lisans mezunu olanlaa göe daha çok fiziksel fonksiyon alanında güçlük yaşadığı bulunmuştu. Yaılan başka bi çalışmada ise eğitim duumunun yaşam kalitesinin hiçbi boyutunun etkilenmediği satanmıştı (12). Ekonomik duumun günlük yaşamın çoğu alanında hemşielee kolaylık, imkan ve duygusal destek sağlayabileceği göz önüne alındığında, çalışmamızda ekonomik duumunu düşük olaak değelendien hemşielein FF ve ER alanında daha fazla güçlük yaşaması şaşıtıcı değildi. Çalışmamızda aynı zamanda sosyal etkinliklee katılımı yetesiz olan hemşielein FF, FR, ER ve RS uanlaının düşük olması; ekonomik güçlüklein sosyalleşmeyi olumsuz etkilediğini düşündümektedi. Yaılan bi çalışmada ota ve üstü ekonomik algının, hemşielein sikolojik, sosyal (diğe kişilele ilişkile) ve çeve (maddi kaynakla, dinlenme ve boş zaman değelendime fısatlaı) alanlaında yaşam kalitesini attııcı bi değişken olduğu satanmıştı (26). Çoğunu hemşielein oluştuduğu sağlık çalışanlaıyla yaılan diğe bi çalışmada, ekonomik sounla nedeniyle iş yaşamından memnun olmayanlaın bedensel ve çeve sounlaının daha fazla olduğu belitilmişti (27). Benze şekilde hemşielele yaılan başka bi çalışmada da kazanılan ücet düştükçe FF alanında daha fazla soun yaşandığı bulunmuştu (12). Cimete ve akadaşlaı. (28) hemşielede ekonomik düzey attıkça yaşam kalitesinin attığını ilei sümüşledi. Çalışmamızda hemşielein çalışma yılı attıkça FF düzeyleinin azaldığı; 20 yıl ve daha uzun süedi çalışanlaın FF düzeyleinin, 5 yıl ve daha az süedi çalışanlaa oanla daha düşük olduğu göülmüştü. Uzun süedi çalışan hemşielein yaşlaının da daha büyük olduğu düşünülüse atan yaşla bilikte FF nin olumsuz etkilenebileceği söylenebili. Aaştımamızdaki yaş ve çalışma süesinin fiziksel fonksiyon üzeine olan olumsuz etkisi, hemşielein yaşlaı ve çalışma süelei attıkça genel sağlığın düştüğünü gösteen başka bi çalışma bulgusu benzelik göstemektedi (25). Aksungu (13) taafından yaılan çalışmada çalışma yılına göe FF uan otalamalaı aasında anlamlı bi fak bulunmadığı ancak, 20 yıl ve daha uzun süedi çalışan hemşielein, 9 yıl ve daha az süedi çalışan hemşielee göe FF alanında yaşam kalitesi uanlaının daha düşük olduğu bulunmuştu. Gholami ve akadaşlaı (29) nın hemşielele yatığı çalışmada 10 yıl ve daha uzun süedi çalışan hemşielein daha kısa süeli çalışanlaa oanla FF alanında daha fazla güçlük yaşadıklaı belitilmişti. Çalışmamızda hemşielein çalıştığı biimdeki sounlaın çözümü için yeteli destek alamamalaının, fiziksel ve uhsal boyutta yaşam kaliteleini düşüdüğü göülmüştü. Hemşielein iş otamında kaşılaştığı sounlaın çözümünde destek alması onlaı fiziksel ve sikolojik yönden daha güçlü kılıyo ve motivasyonlaını 138 TAF Pev Med Bull 2016 Cilt 15 Sayı 2

8 Unutkan &Yangin: Human Pailloma vius vaccine atııyo olabili. Sosyal desteğin tükenmişlik ve yaşam kalitesi ile ilişkisini değelendien bi çalışmada tükenmişlik, yaşam kalitesi ve sosyal desteğin bibii ile ilişkili olduğu ve sosyal desteğin hemşielee sikolojik yaklaşımda önemli bi ol oynadığı ilei süülmüştü (9). Uchino (30) sosyal desteğin fiziksel sağlık üzeindeki olumlu etkileinden bahsetmişti. Sosyal desteğin fiziksel ve uh sağlığını güçlendien bi faktö olduğunu vugulayan bu liteatü bilgisi ile çalışmamızın yeteli destek alamamanın fiziksel ve uhsal boyutta yaşam kalitesini düşüdüğü bulgusu benzelik göstemektedi. BDÖ ile SF-36 İlişkisi Yaşam kalitesi temel olaak kişisel doyumu etkileyen, bieyin bedensel, uhsal ve tolumsal etkilee vediği bieysel yanıtlaı temsil eden bi kavamdı. Deesyondaki bedensel, duygusal, bilişsel ve motivasyonel unsula aynı zamanda yaşam kalitesinin de belileyici özelliklei aasında ye almaktadı. Bu nedenle deesyon, yaşam kalitesini olumsuz etkilemektedi (31). Deesyonda kişinin işlevselliğinde ve öznel yaşam kalitesinde bozulmala göülmektedi (32). Bu doğultuda çalışmamızda da deesyon ve yaşam kalitesi ilişkili bulunmuştu. Deesyon düzeyi attıkça FR, ER ve RS yönünden yaşam kalitesinin düştüğü satanmıştı Çalışmamızdaki yaşam kalitesinin çeşitli alt boyutlaı ile deesyon aasındaki negatif koelasyon, faklı yaşam kalitesi ölçeği kullanılmakla bilikte Rios ve akadaşlaı (33) taafından yaılan çalışmada da göülmektedi. Benze şekilde yaılan başka bi çalışmada da deesyon attıkça yaşam kalitesinin düştüğü ilei süülmüştü (4). Aaştımanın Sınılılıklaı Aaştımaya katılmayı kabul eden hemşiele, bağlı olduklaı hastanelein faklı biimleinde çalışmaktadıla. Çalışılan biimlein çeşitlilik ve hastanelee göe faklılık göstemesi bu çalışmanın bi sınılılığı olaak düşünülmektedi. SONUÇ VE ÖNERİLER Hemşielein yaşı attıkça fiziksel fonksiyon düzeyi azalmaktadı. Kadınlaın yaşam kalitesi ekekleinkinden daha düşüktü. Ekeklein genel sağlık algısı daha düşük olmakla bilikte kadınla fiziksel fonksiyon, fiziksel ve emosyonel ol alanında daha fazla güçlük yaşamaktadı. Ön lisans, lisans ve lisansüstü mezunu hemşiele daha fazla fiziksel fonksiyonel güçlük yaşamaktadı. Bekâ/ boşanmış/dul/ayı yaşayan ve ekonomik duumu düşük olan hemşielein yaşam kalitesi daha düşüktü. Ekonomik duumunu düşük olaak değelendien hemşiele fiziksel fonksiyon, ağı ve emosyonel ol boyutunda daha fazla güçlük yaşamaktadıla. Hemşielein çalışma yılı attıkça fiziksel fonksiyon düzeylei azalmaktadı. Çalışma süesi 20 yıl ve daha uzun olan hemşiele fiziksel fonksiyon alanında daha fazla güçlük yaşamaktadıla ve yaşam kalitelei daha düşüktü. Sosyal etkinliklee yetesiz katılan hemşiele fiziksel fonksiyon, fiziksel ol, emosyonel ol ve uhsal sağlık alanında daha çok soun yaşamaktadıla. Çalıştığı biimde sounlaın çözümü için yeteli destek almayan hemşielein yaşam kalitesi daha düşüktü. Bekâ/dul/ boşanmış/ayı yaşayan hemşielein deesyon düzeyi daha yüksekti. Sevis hemşiesi olan, yoğun bakımda çalışan, çalıştığı biimde sounlaın çözümü için yeteli destek alamayan hemşielein deesyon düzeyi daha yüksekti. Hemşielein deesyon düzeyi attıkça yaşam kalitesi düşmektedi. Aaştımadan elde edilen bu sonuçla doğultusunda; kadın, bekâ/boşanmış/dul/ayı yaşayan, ekonomik duumu düşük olan, çalışma süesi 20 yıl ve daha uzun olan hemşielein yaşam kalitesini yükseltmek için geeksinimlei doğultusunda daha fazla desteklenmesi, sosyal etkinliklee katılımın attıılması ve çalışılan biimde sounlaın çözümü için ehbelik edilmesi öneilmektedi. Ayıca bekâ/dul/boşanmış/ayı yaşayan, sevis hemşiesi olan ve yoğun bakımda çalışan hemşielein deesyon açısından iskli gula olduğu için hemşiele için lanlanan hizmetlede bunun göz önünde bulunduulması ve çalışılan biimde yaşanan sounlaın çözümü için yeteli destek veilmesi geekmektedi. Bununla bilikte çalışmanın hedef guba eişim oanının düşük olması (%22,4) kısıtlılığı nedeniyle eveni temsil oanı daha yüksek olan çok mekezli benze çalışmalaın yaılmasının yaalı olacağı düşünülmektedi. KAYNAKÇA 1. Ayale A, Yavuz BG, Bakım B, Kaamustafalıoğlu O. Diyaliz ünitesinde çalışan sağlık ekibinde tükenmişlik sendomu, Jounal of Academic Reseach in Medicine 2011;1: Muşlu C, Baltacı D, Kutanis R, Kaa İH. Biinci basamak ve hastanede çalışan hemşielede anksiyete, deesyon ve hayat kalitesi, Konual Tı Degisi 2012;4(1): Khamisa N, Peltze K, Oldenbug B. Bunout in elation to secific contibuting factos and health outcomes among nuses: A systematic eview, Intenational Jounal of Envionmental Reseach and Public Health 2013;10(6): Yıldıım A, Hacıhasanoğlu R. Sağlık çalışanlaında yaşam kalitesi ve etkileyen faktöle, Psikiyati Hemşieliği Degisi 2011;2(2): Özgü G, Gümüş, AB, Güdağ Ş. Hastanede çalışan hemşielede uhsal belitilein incelenmesi, Düşünen Adam Psikiyati ve Nöolojik Bilimle Degisi 2011;24(4): Nu D. Kamu hastaneleinde çalışan sağlık esonelinde iş doyumu ve stes ilişkisi, Klinik Psikiyati 2011;14: Cihan YB. Onkoloji bölümünde çalışan sağlık esonelinde tükenmişlik ve deesyon düzeyleinin sosyodemogafik özelliklele ilişkisi, Yeni Tı Degisi 2011;28: TAF Pev Med Bull 2016 Vol 15 Issue 2 139

9 Unutkan ve Yangın: Human ailloma vius aşısı 8. Kheiaoui F, Gualano MR, Mannocci A, Boccia A, La Toe G. Quality of life among healthcae wokes: A multicente coss-sectional study in Italy. Public Health 2012;126(7): Fadelos E et al. Bunout syndome imacts on quality of life in nusing ofessionals: The contibution of eceived social suot, Pogess in Health Sciences 2014;4(1): Akbolat M. Hemşielein yaşam kalitesi algılaının motivasyonlaına etkisi: Bi kamu hastanesi öneği, Manas Sosyal Aaştımala Degisi 2015;4(2): Abd El-aal, Hassan NI. Relationshis between staff nuses satisfaction with quality of wok and thei levels of deession, anxiety, and stess in citical cae units, Jounal of Ameikan Science 2014;10(1s): Koltala, S. Taksim Eğitim ve Aaştıma Hastanesi Sağlık Pesonelinin Yaşam Kalitesinin Aaştıılması. Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi, Saglık Bakanlığı Taksim Eğitim ve Aaştıma Hastanesi, İstanbul, Aksungu, A. D. Zekai Tahi Buak Kadın Sağlığı Eğitim ve Aaştıma Hastanesi nde Çalışan Ebe ve Hemşielein İş Doyumu ve Yaşam Kalitesi Düzeyleinin Belilenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettee Ünivesitesi Sağlık Bilimlei Enstitüsü, Ankaa, Altıntoak AE, Kaabilgin S, Çetin Ö, Kitaçıoğlu G, Çelikkol A. Hemşielein iş otamlaındaki stes kaynaklaı; deesyon, anksiyete ve yaşam kalitesi düzeylei: Yoğun bakım ve yataklı biimlede hizmet veen hemşiele aasında yaılan bi kaşılaştıma çalışması, Tükiye de Psikiyati 2008;10(1): Özgü G, Yıldıım S, Aktaş N. Bi ünivesite hastanesinin ameliyathane ve yoğun bakım hemşieleinde uhsal duum değelendimesi, Celal Baya Ünivesitesi Hemşielik Yüksekokulu Degisi 2008;12(2): Hisli N. Beck deesyon envanteinin geçeliği üzeine bi çalışma, Psikoloji Degisi 1988; 6: Koçyiğit H, Aydemi Ö, Ölmez N, Memiş A. SF-36 nın Tükçe için güvenililiği ve geçeliliği, İlaç ve Tedavi Degisi 1999;12: Chiang YM, Chang Y. Stess, deession, and intention to leave among nuses in diffeent medical units: Imlications fo healthcae management/nusing actice, Health Policy 2012;108: Gökçen C, Zengin s, Oktay MM, Alak G, Al B, Yıldıım C. Bunout, job satisfaction and deession in the healthcae esonnel who wok in the emegency deatment, Anatolian Jounal of Psychiaty 2013;14: Önde G, Aybas M, Önde E. Hemşielein Stes Seviyesine Etki Eden Faktölein Öncelik Sıasının Çok Kiteli Kaa Veme Tekniği ile Belilenmesi, Otimum Ekonomi ve Yönetim Bilimlei Degisi 2014;1(1): Kanbay Y, Üstün B. Kas ve Atvin illeinde hemşielein iş otamı ile ilgili stesölei ve kullandıklaı başetme yöntemleinin incelenmesi, Dokuz Eylül Ünivesitesi Hemşielik Yüksekokulu Elektonik Degisi 2009;2(4): Tunçel Yİ, Kaya M, Kuu RN, Menteş S, Ünve S. Onkoloji hastanesi yoğun bakım ünitesinde hemşielein tükenmişlik sendomu, Tük Yoğun Bakım Deneği Degisi 2014;12: Gao YQ, Pan BC, Sun W, Wu H, Wang JN, Wang L. Deessive symtoms among Chinese nuses: evalence and the associated factos, Jounal of Advanced Nusing 2012;68(5): Duy V, Fancis K, Aoun S. Comassion satisfaction, comassion fatigue, anxiety, deession and stess in egisteed nuses in Austalia: Phase 2 esults, Jounal of Nusing Management 2014;22: Şahin DS, Önal Ö, Sütlü SP, Kılınç AS, Mutluay D. Acil Sevis ve Yoğun Bakımda Çalışan Hemşielede Yaşam Kalitesinin Değelendiilmesi, MAKÜ Sağlık Bilimlei Enstitüsü Degisi 2014;2(2): Aas D, Uskun E. Hemşielein çalışma otamı isklei ve yaşam kalitesi ile ilişkisi, Tı Aaştımalaı Degisi 2015;13(2): Yıldıım A, Hacıhasanoğlu R. Sağlık Çalışanlaında Yaşam Kalitesi ve Etkileyen DeğişkenlePsikiyati Hemşieliği Degisi 2011;2(2): Cimete G, Gencal NS, Keskin G. Quality of life and job satisfaction of nuses, Jounal of Nusing Cae Quality 2003;18(2): Gholami A, Fasi M, Hashemi Z, Lotfabadi P. Quality of life in nuses woking in Neyshabu Hositals, Thita Jounal of Medical Sciences 2012;1(3): Uchino BN. Undestanding the Links Between Social Suot and Physical Health, Pesectives on Psychological Science 2009;4(3): Pakostas GI, Petesen T, Mahal Y. Quality of life assessments in majo deessive disode: a eview of the liteatue, Geneal Hosital Psychiaty 2004;26: Aydemi Ö, Egün H, Soygü H, Kesebi S, Tulunay C. Majo deesif bozuklukta yaşam kalitesi: kesitsel bi çalışma, Tük Psikiyati Degisi 2009;20(3): Rios KA, Babosa DA, Belasco AGS. Evaluation of Quality of Life and Deession in Nusing Technicians and Nusing Assistants, Revista Latino-Ameicana de Enfemagem 2010;18(3): GATA. This is an oen access aticle licensed unde the tems of the Ceative Commons Attibution Non-Commecial License (htt://ceativecommons.og/licenses/by-nc/3.0/) which emits unesticted, noncommecial use, distibution and eoduction in any medium, ovided the wok is oely cited. Souce of Suot: Nil, Conflict of Inteest: None declaed 140 TAF Pev Med Bull 2016 Cilt 15 Sayı 2