BASINÇ REGÜLATÖRÜ TEKNİK MANUEL MT032 KURULUM, İŞLETME VE BAKIM BİLGİLERİ

Transkript

1 BASINÇ REGÜLATÖRÜ TEKNİK MANUEL MT032 KURULUM, İŞLETME VE BAKIM BİLGİLERİ

2 GENEL Regülatörün görevi; orta şebekeden gelen gaz basıncını,giriş basıncındaki dalgalanmalardan ve akış debisindeki değişkenliklerden bağımsız olarak, sabit bir çıkış basıncına düşürmektedir. Çalışma prensibine göre, temelde, yay tahrikli ve pilot tahrikli olmak üzere ikiye ayrılırlar, Aperval pilot tahrikli tip regülatörler grubunda yeralmaktadır. Pilot tahrikli regülatörde, yay tahrikli regülatördeki membran üzerine etki eden yay kuvveti yerine, çıkış basıncına bağlı kalarak kendini basıncını oluşturan, pilot gazı basıncının kuvveti yer alır. Bunun özellik dışında, çalışma şekli yay tahrikli regülatöre benzer. Pilot tahrikli regülatörlerin hassasiyetinin çok iyi, gaz geçirme kapasitelerinin büyü ve giriş/çıkış basınçlarının yüksek olması nedeniyle tercih edilmektedirler. Çıkış basınç değerinin, emniyet sınırlarının dışına çıkması durumunda,regülatörlerin gövdesi üzerinde entegre olmuş, emniyet kapatma vanası devreye girerek gaz akışını kesmektedir. Şekil 1 Sayfa :2

3 TEMEL ÖZELLİKLERİ APERVAL Aperval düşük ve orta çıkış basınçları için kullanılan, pilotlu tip regülatördür. Arıza durumunda açık konumuna geçen fail to open tip olan Aperval regülatör,aşağıdaki durumlarda açık pozisyondadır; - Ana kafa membranın yırtılması veya aşınması - Pilot membranlarının yırtılması veya aşınması - Pilot o-ring 'lerinde yırtılması veya aşınması - Pilota giriş basıncının olmaması Temel Özellikleri: - Tasarım basıncı: 18.9 barg- ANSI150 ( 25 barg PN25/40) - Tasarım Sıcaklığı: -10 C +50 C - Ortam Sıcaklığı : -20 C + 60 C - Giriş Basıncı Aralıgı:0.5-18,9 barg - Çıkış Basıncı Aralıgı: mbar - Minimum Basınç Farkı: 450 mbar - Çıkış Basınç Hassasiyeti: 2.5 % - Kapatma Basınç Hassasiyet: 5 % ÇALIŞMA ŞEKLİ Regülatör Çalışma Şekli Gaz basıncı olmadığında; 1 nolu ana kafa mebranı 3 nolu yatak üzerinde 2 nolu yayın itme kuvvetiyle sızdırmazlığı sağlayacaktır. Normal çalışma koşullarında, 1 nolu membrana etki eden kuvvetler; - Aşağı Doğru: 2 nolu yayın itme kuvveti, hareketli parçaların ağırlığı ve kısma vanası AR73 ile pilot30.un ortaklaşa oluşturduğu kontrol basıncı Pc nin A odacığındaki mebran üzerinde oluşturduğu kuvvet - Yukarı Doğru: Giriş Pe ve Çıkış Pa basıncının oluşturduğu kuvvet ve diğer dinamik parçalar Şekil 2 Sayfa :3

4 Pc kontrol basıncı: regülatörün girişinden alınan Pe giriş basıncının AR73 akış kontrol vanasında filtre edilip 30. pilot ile ortaklaşa oluşturduğu basınçtır. Pc basıncı pilot tarafından kontrol edilir. 30 Serisi Pilot Çalışma Şekli Şekil 3 Basınç, 8 nolu yay kuvveti ile çıkış basıncı Pa nın 12 nolu membran üzerinde oluşturduğu denge prensibine göre sağlanır. Çalışma sırasında, çıkış basıncı Pa herhangi bir nedenle ( gaz çekişinin artması veya giriş basıncın Pe azalması) düşmesi, 11 nolu hareketli parçanın dengesini bozacak ve 7 nolu obturatörün daha fazla açılmasına ve böylece Pc kontrol basınıcın düşmesine sebep olacaktır. Bu durumda 1 nolu regulatör membranı, yukarıya dogru, açıklık oranı çıkış basıncı ayar değerine gelinceye kadar hareket etmeye devam edecektir. Diğer taraftan, çıkış basıncı Pa herhangi bir nedenle ( gaz çekişinin azalması veya giriş basıncın Pe artması) yükselmesi, 11 nolu hareketili parçanın dengesini bozacak ve 7 nolu obturatörün kısmen kapanmasına ve böylece Pc kontrol basıncının yüselmesine sebep olacaktır. Bu durumda, 1 nolu regulatör membranı, aşagıya doğru, açıklık oranı çıkış basıncı ayar değerine gelinceye kadar hareket etmeye devam edecektir. Sayfa :4

5 Normal çalışma koşullarında, 7 nolu obtüratörün pozisyonu, Pc kontrol basıncını oluşturup, çıkış basıncı Pa nın ayar değerinde kalmasını sağlayacak şekilde sabit kalır. 300 serisi Pilot Yay Tablosu Tab /A Pilot Yay Ayarları Kod Renk De Lo d i Lt Ayar Aralığı (bar) BEYAZ SARI ORANJ KIRMIZI YEŞĐL SĐYAH Tab /A Pilot Yay Ayarları Kod Renk De Lo d i Lt Ayar Aralığı (bar) KIRMIZI YEŞĐL SĐYAH MAVĐ K:RENGĐ Tab /A Pilot Yay Ayarları Kod Renk De Lo d i Lt Ayar Aralığı (bar) MAVĐ K.RENGĐ GRĐ Tab /A Pilot Yay Ayarları Kod Renk De Lo d i Lt Ayar Aralığı (bar) GRĐ De:Dış Çap Lo:Uzunluk d:tel Çapı i:aktif Sarım Sayısı it:toplam Sarım Sayısı Çıkış basıncı değiştirmek için, 10 nolu civata kullanılır. Saat yönünde çevrilmesi ile yay sıkıştırılır ve çıkış basıncı artar, tersi durumda çıkış basıncı düşer. İstenilen çıkış basıncı değerine ulaşılınca 9 nolu kontra somun sıkılır Sayfa :5

6 AR73. Çalışma Şekli Şekil 4 AR73 regülasyon vanası, akışı kontrol eden vanadır. Ana fonksiyonu, regülatörün cevap verme süresini ayarlayarak, regülatörün optimum seviyede çalışmasını sağlamaktır. Açıklık seviyesinin küçük olması, regülatörün çıkış basıncı hasasiyetinin artmasına neden olur, bu da dalgalanma olasılığını (pompalamayı) artırır. Açıklık oranın büyük olması, tersi durumu doğurur. Kısma ayar değeri, 0 ila 8 arasıda ölçeklendirilmiştir; minimum açıklık 0,maksimum açıklık 8 değerindedir. Ayar işlemi çok yavaş yapılmalıdır. VB/93 EMNİYET KAPATMA VANASI Emniyet kapatma vanası, herhangi bir olası arızadan dolayı, çıkış basıncının bu vananın ayar değerlerini aşması sonucu, gaz akışını hemen kesmekte veya istendiğinde manuel olarak da müdahale edilebilmektedir. Emniyet kapatma vanası, Aperval regülatörün aynı gövdesi üzerinde sağlanmaktadır. Temel Özellikleri; - Tasarım Basıncı 18.9 bar ( tüm parçaları dahil) - Basınç azaldığı ve/veya artığında kapatma - Hassasiyet : %1 yüksek basınçta, %5 düşük basınçta - Dengelenmiş obtüratör, herhangi bir by-pass beslemesi gerektirmeden, kurulmasını sağlamaktadır. - Elle kontrol düğmesi Sayfa :6

7 Şekil 5 VB/93 Emniyet Kapatma Vanası Çalışma Şekli Emniyet Kapatma; nolu kapama yayının etkisine maruz kalan, 104 nolu harekeli obtüratör nolu sızdırmazlık parçası - Kurma kolu ve hareketli kol 114,116 dönüşü ile 104 nolu obturatörü hareket ettiren 118 nolu parça - Hareketi 104 nolu obturatörün pozisyonunu saptayan, VB33 basınç kontrol mekanizması Basınç Kontrol Mekanizması; Pa çıkış basıncının etkisin oluşturduğu 16 nolu membran ile hareketi ileten 13 nolu kamdan oluşmaktadır. Membran üzeride Pa çıkış basıncın oluşturduğu kuvvet 32 nolu maksimum ve 31 nolu minimum basınç yayları tarafından karşılanır. Cihazın ayarı; 22 (maksimum ) ve 23 (minimum) nolu yay ayar rondelâsının sıkıştırılması ile ayar değeri artacak, gevşetilmesi ile düşecektir. Çıkış basıncı Pa nın 16 nolu membran üzerinde oluşturduğu kuvvet, maksimum yay 32 kuvvetini üzerine çıktığında, 31 nolu kam yayların olduğu tarafa doğru hareket edecek ve emniyet kapatma kapatacaktır. Çıkış basıncı Pa nın 16 nolu membran üzerinde oluşturduğu kuvvet, minimum yay 31 kuvvetini altına indiğinde, 13 nolu kam membranın olduğu tarafa doğru hareket edecek ve emniyet kapatma kapatacaktır. Sayfa :7

8 Şekil 6 Sayfa :8

9 Emniyet Kapatma Yay Ayarları Yay Özellikleri VB/31 VB/32 VB/33 Kod Renk De Lo d i it max min max min max min BEYAZ 2 5,3 7, SARI 2 5,3 7, ORANJ KIRMIZI YEŞĐL 3 5,3 7, SĐYAH 3 4,5 6, MAVĐ 4 4,5 6, GRĐ 4 4,3 6, K.RENGĐ 4 4,5 6, KRM/SĐYAH BYZ/SARI 5 4,5 6, BYZ/ORAN 5 4, BEYAZ 1 8,8 10, SARI ,5 10, SARI/SĐYAH 2 8,5 10, ORANJ 2 8,5 10, BYZ/KRMZ ,5 10, KIRMIZI 3 6 8, YEŞĐL K.RENGĐ 4 6,3 8, Sayfa :9

10 İŞLETMEYE ALMA Genel İşletmeye almadan önce, regülatör üzerindeki her bir ekipmana ait etiket bilgilerin işletme koşularına uygunluğunun kontrol edilmesi gerekir Regülatör Etiket Açıklamaları Sayfa :10

11 Yukarıdaki etikette kullanılan sembollerin anlamları aşağıda verilmiştir. CE = regülatörün PED yönetmeliklerine göre imalatı Pemax = Maksimum işletme basıncı Bpe = Normal işletme şartlarında giriş basıncı aralığı PS = Ekipman gövdesinin maksimum dayanma basıncı Wa = Regülatör/pilot/pre-regülatör içine imalatta konulan mevcut yayın çalışma aralığı Wh = Regülatör/pilot/pre-regülatör çıkış basıncı aralığı Who = Maksimum Emniyet Kapatma, relief, hızlandırıcı çalışma aralığı Wao =Maksimum Emniyet kapatma; relief,hızlandırıcı içine imalatta konulan mevcut yayın çalışma aralığı Whu = Minimum emniyet kapatma çalışma aralığı Wao = Emniyet kapatma;relief içine imalatta konulan mevcut yayın çalışma aralığı QmaxPemin = regülatörün minimum giriş basıncındaki maksimum debisi QmaxPemax = regülatörün maksimum giriş basıncındaki maksimum debisi Cg = Deneysel kritik akış katsayısı (Kapasiteyi hesaplamada kullanılır). AC = Çıkış basıncı hassasiyeti. Çıkış basıncının, değişik akış kapasitelerinde (ayarlanan çıkış basıncının % si cinsinden) maksimum sapma değeridir SG = Kapatma basıncı hassasiyeti. Çıkış basıncının, regülatörün kapanması-akışın durduğu- durumunda yükselebileceği (ayarlanan çıkış basıncının %si cinsinden) değeridir AG = Emniyet kapatma hassasiyeti Sayfa :11

12 GAZ GİRİŞ, SIZDIRMAZLIK KONTROLU VE AYAR YAPILMASI Dış sızdırmazlık, basınçlı regülatör dış yüzeyi üzerine köpük testi uygulandığında herhangi bir baloncuk oluşumu gözlenmediğinde sağlanmış olur. Regülatör ve diğer ekipmanlar, normalde sipariş esnasında verilmiş olan ayar değerinde temin edilir. Ancak taşıma esnasında bu değerlerde kayma olabilir. Aşağıda verilecek açıklamalara göre ayar işlemlerin kontrol edilmesi, gerekirse yeniden yapılması önemle tavsiye edilmektedir. Aşağıdaki tablo, çeşitli çalışma koşullarına göre, regülatör ve üzerindeki ekipmanlar için tavsiye edilen ayar değerlerini vermektedir. Çift hatlı istasyonlarda, her zaman tek bir hattan ve yedek olacak olan - by pass - düşük basınçlı regülatörden işletmeye almaya başlanmalıdır. Ayar değerleri aşağıdaki verilen tablodan alınmalıdır. İşletmeye almadan önce, mutlaka tüm açma/kapama vanalarının (giriş, çıkış varsa by pass) kapalı konumda olduğundan emin olunmalı ve gaz sıcaklığı ileride aksaklığa neden olmayacak derecede olmalıdır. EMNİYET KAPATMALI REGULATÖRÜN İŞLETMEYE ALINMASI Şekil 7 1) 7 nolu emniyet kapatmanın kapalı olduğundan emin olunuz. 2) 2 nolu AR73/100 üzerindeki ayar değerini 8 e getirin. 3) V1 nolu Giriş vanasını yavaşça, varsa by-pass vanasını, daha sonra da giriş vanasını açınız. Sayfa :12

13 4) Emniyet kapama kolunu, yavaşça saat yönünde çevirerek kurulu pozisyona getirin. 5) 6 nolu Boşaltma vanasını, en çok ¼ oranında yavaşça açınız. 6) 5 nolu Çıkış manometresine bakarak, basıncın 3 nolu pilot içindeki yayın maksimum değerinin üzerine çıkmadığından emin olun. Gerekirse işlemi askıya alın ve giriş vanasını ve emniyet kapatmayı kapatarak gazı boşaltın. 3 nolu pilotun vidasını saat yönünün aksine çevirerek gevşetin ve giriş vanasını yavaşça açın ve emniyet kapatmayı kurun. 7) İstenilen çıkış basıncına 2 nolu AR73/100 ve 3 nolu pilot 30 ayarlayarak ulaşınız. AR73/100 ayarı mümkün olduğunca küçük değerde olmalıdır. İstenilen çıkış basıncı sağlandığında pilot üzerindeki 9 nolu somunu sıkarak ayar değerini sabitleyin. 8) 6 nolu Boşaltma vanasını kapatın ve çıkış basıncının ayar değerinin biraz üzerine çıkıp, sabitlendiğini gözleyiniz. Aksi durumunda, iç kaçaklara neden olan şartları ortadan kaldırın. 9) Köpük kullanarak giriş çıkış vanası arasındaki tüm bağlantı noktalarını kontrol ediniz. 10) Çıkış vanasını yavaşça açarak çıkış hattını basınçlandırın. Çıkış hattında basınç olmaması veya düşük olması halinde, çıkış vanası kısmi ve yavaş açılmalıdır. 11) Normal çalışma koşullarında pompalama-basınç dalgalanması olması durumunda, AR73/100ün değeri yavaşça yükseltilmelidir. Çıkış basıncının, akış debisi artığında giderek düşmesi durumunda, AR73/100ün değeri yavaşça düşürülmelidir. 12) Emniyet kapatmanın maksimum ve minimum ayar değerinin uygun olmaması durumunda, vana kapalı konuma geçerek gaz geçişini engelleyecektir. Bu durumda yeniden ayar yapılmalıdır. a) Maksimum Emniyet Kapatma Ayarı: h Çıkış vanasını kapatınız. h Minimum Kapatma değerini ayarlayan 31 nolu somunu sonuna kadar gevşetin. h 30. Pilot ayar değerini, 10 nolu civatayı sıkarak istenilen kapatma basıncı değerine getiriniz. Gerekirse pilot yayını değiştirin. Eğer pilot çalışma basıncı kapatma değerine uygun değil ise, dışarıdan çıkış tarafını basınçlandırın. h Emniyet Kapatma kolu kurulu durumda ise, maksimum kapatma ayar değeri ayarlayan 22 nolu somunu yavaş turlarla gevşeterek, kurma kolunun düşey pozisyona gelmesini sağlayınız ve bırakınız. h Emniyet Kapatma kolu kurulu durumda değil ise, maksimum kapatma ayar değeri ayarlayan 22 nolu somunu yavaş turlarla sıkarak, emniyetin kapatma kolunun kurulmasını sağlayınız ve bırakınız. b) Minimum Emniyet Kapatma Ayarı: h Çıkış vanasını ve giriş vanasını kapatınız. Sayfa :13

14 h Çıkış boşaltma vanası açarak, basıncı istenilen kapatma basıncı ayar değerine kadar düşürün ve vanayı kapatınız. h Emniyet Kapatma kolu kurulu durumda ise, minimum kapatma ayar değeri ayarlayan 23 nolu somunu yavaş turlarla gevşeterek, kurma kolunun düşey pozisyona gelmesini sağlayınız ve bırakınız. h Emniyet Kapatma kolu kurulu durumda değil ise, minimum kapatma ayar değeri ayarlayan 23 nolu somunu yavaş turlarla sıkarak, kurma kolunun kurulmasını sağlayınız ve bırakınız. Çıkış basıncını, yukarıda açıklandığı şekilde eski değerine getiriniz. Şekil 8 Sayfa :14

15 AYAR TABLOSU Pç (mbar) Pç (mbar) Pç (mbar) Pç (mbar) 5<Pç 12 12<Pç mbar 25 mbar Emniyet Kapatmaya uygun değil 15<Pç 19 Pç x 1,5 10 mbar 19<Pç 24 Pç + 20 mbar 24<Pç 30 Pç x 1,4 30<Pç 60 60<Pç 80 Pç x 1,25 80<Pç <Pç 200 Pç + 30 mbar Pç + 40 mbar Pç 10 mbar Pç 20 mbar Pç 40 mbar 200<Pç 500 Pç mbar Pç 60 mbar 500<Pç 800 Pç mbar Pç 100 mbar Pç x 1,15 800<Pç 1000 Pç mbar Pç 200 mbar 1000<Pç <Pç <Pç 6000 Pç mbar Pç mbar Pç 300 mbar Pç 700 mbar 6000<Pç <Pç 9000 Pç x 1,1 Pç mbar 5,8 bar Sayfa :15

16 PROBLEM VE ÇÖZÜMLERİ Zaman içerisinde, aşağıda belirtilen problemler oluşabilir. Bu tip problemler, içerisinden geçen gazın koşullarından kaynaklanacağı gibi doğal olarak ekipmanlar üzerinde zamanla oluşan aşınmalardan da kaynaklanabilir. Tüm bakım işlemlerinin, ileride oluşabilecek aksaklıklar ve kazalara meydan verilmemesi için, bu konuda eğitimli ve yetkili personel tarafından yapılması bir zorunluluktur. Aperval Regülatör (Fig. A1,2,3) PROBLEM MUHTEMEL NEDENİ 13 Nolu vana arızalı İLGİLİ PARÇA ÇÖZÜM Değiştirin 20 Nolu membranda aşınma Değiştirin Akış yok iken Q=0 iç kaçak 39 Nolu O-ring de aşınma 40 Nolu O-ring de aşınma Sızdırmazlık yüzlerinde kirlilik Regülatör (Fig A1) Değiştirin Değiştirin Temizleyin 54 nolu O-ring arızalı Değiştirin 55 nolu O-ring arızalı 56 nolu O-ring arızalı 302/A (Fig A2) Değiştirin Değiştirin Pompalama Açıklık çok az Açıklık çok aşırı AR73 (Fig A3) 302/A Ayarı Yükseltin Ayarı Düşürün 20 nolu membran hasarlı Değiştirin Q>0 iken Basınçta Artma Conta civarında yabancı maddeler ve kir 16 nolu membran hasarlı Regülatör Temizleyin Değiştir 42 nolu membran hasarlı 302/A Değiştir 17 nolu Obturatör hasarlı Değiştir P Düşümü ile Q artışı Açıklık çok Büyük AR73 Ayarı Düşürün Sayfa :16

17 Vb/93 Emniyet Kapatma (Fig. B) PROBLEM MUHTEMEL NEDENİ ÇÖZÜM Kontrol Kafası membranı (16) Membranı değiştir. E. K. Obtüratörü yırtık kapanmıyor 107 nolu conta yıpranmış Contayı değiştir. Emniyet Kapatma obtüratöründe sızıntı Yanlış tahliye basıncı Cihaz resetlenemiyor 104 nolu obtüratörün contası yıpranmış 93 nolu O-ring hasarlı 141 nolu O-ring hasarlı Hatalı maksimum ve/veya minimum sporing ayarı Kaldıraç mekanizmasında sürtünme (sürekli ise), çıkış basıncındaki basınç artışı veya azalması Kaldıraç mekanizmasında kırık ya da çatlak Contayı değiştir. Değiştir. Değiştir. 22 ve/veya 23 nolu yüzükleri kullanarak ayarları yeniden yap. Mekanizmayı içeren tüm kutuyu değiştir. Çıkış basıncını arttır veya azalt Mekanizmayı içeren tüm kutuyu değiştir Sayfa :17

18 Fig. A1 Sayfa :18

19 Fig.A2 Fig. A3 Sayfa :19

20 Fig B Sayfa :20

21 YEDEK PARÇA LĐSTESĐ DN 1 3 Fig. C Sayfa :21

22 Fig. D APERVAL Parça Adetleri DN 1" 3" 4" No. Açıklama 20 Membran O-Ring O-Ring O-Ring O-Ring O-Ring 1 Sayfa :22

23 +VB/93 EMNİYET KAPATMA Fig. E Sayfa :23

24 VB/93 Parça Adetleri DN 2" 4" No. Açıklama 107 Conta U yatağı- yüzük Guide ring O-Ring O-Ring O-Ring 1 KONTROL AYGITLARI Fig. F1 Parça Adetleri DN 1" 4" No. Açıklama 8 Conta 2 16 Membran 1 *47 U yatağı 1 50 O-Ring 1 53 O-Ring 1 * Sadece DVGW modelinde VB/31 Sayfa :24

25 Parça Adetleri DN 1" 4" No. Açıklama *8 Conta 2 29 Membran 1 *47 U yatağı 1 50 O-Ring 1 53 O-Ring 1 Parça Adetleri DN 1" 4" No. Açıklama 16 Membran 1 *46 U yatağı 1 50 O-Ring 1 53 O-Ring 1 * Sadece DVGW modelinde VB/32 VB/33 Fig. F2 301/A/TR Sayfa :25

26 Fig. G Sayfa :26

27 P İ L O T L A R APERVAL Parça Adetleri Pilot Pilot Pilot No. Açıklama 301/A 301/A/TR 302/A 12 O-Ring Membran Yatak O-Ring O-Ring O-Ring O-Ring Membran O-Ring Membran 1 50 O-Ring 1 51 O-Ring 1 52 O-Ring O-Ring O-Ring O-Ring O-Ring O-Ring 1 64 Bakır O-Ring O-Ring O-Ring O-Ring O-Ring 2 2 Sayfa :27

28 AKIŞ REGULASYON VANASI AR73 Fig. H AR73 No. Açıklama Parça Adetleri 2 O-Ring 1 5 Membran 1 6 O-Ring 1 11 Filtre 1 12 O-Ring 1 14 O-Ring 1 18 O-Ring 1 Sayfa :28