İŞ MODELLERİ. Türkiye Tekstil ve Konfeksiyon Sektöründe Kurumsal Sosyal Sorumluluk Uygulamaları

Transkript

1 İŞ MODELLERİ Türkiye Tekstil ve Konfeksiyon Sektöründe Kurumsal Sosyal Sorumluluk Uygulamaları

2 Hazırlayan: İTKİB Mayıs 2012 İstanbul Birleşmiş Milletler Ortak Programı MDG-F (Binyıl Kalkınma Fonu) 2067, Türkiye nin Tekstil Sektöründe KOBİ ler İçin Sürdürülebilir Ağlar ve İlişkiler Zinciri Oluşturulması Ortak Programı Beş İş Modeli Raporu Bu rapor MDG-F 2067 Fonu Türkiye nin Tekstil Sektöründe KOBİ ler İçin Sürdürülebilir Ağlar ve İlişkiler Zinciri Oluşturulması Ortak Programı kapsamında İTKİB tarafından hazırlanmıştır. Birleşmiş Milletler tarafından desteklenen bu projenin uygulayıcısı İstanbul Tekstil ve Konfeksiyon İhracatçıları Birlikleri dir (İTKİB). Bu raporun içeriği, yalnızca yazarın gözlemlerini ve analizlerini yansıtmakta olup bahsi geçen kurumların görüşleri olarak değerlendirilmemelidir. Bu raporun bütün hakları İTKİB ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı na (UNDP) aittir. İŞ MODELLERİ 3

3 İçindekiler 1. Giriş 9 2. BM Küresel İlkeler Sözleşmesi Nedir? Binyıl Kalkınma Hedefleri Aster Tekstil Bossa Cross Jeanswear Co Topkapı İplik Yeşim Tekstil Sonuç 71 4 İŞ MODELLERİ İŞ MODELLERİ 5

4 Teşekkür İTKİB, üreticilerin iş modellerini ve kurumsal sosyal sorumluluk örneklerini anlamamıza ve belgelendirmemize yardımcı olan, gerek saha çalışmaları sırasında gerekse saha çalışmalarının ardından gerçekleştirilen kapsamlı faaliyetlerimizde değerli zamanlarını ve bilgi birikimlerini bizimle cömertçe paylaşan Aster Tekstil, Bossa, Şık Makas (Cross Jeans), Topkapı İplik ve Yeşim Tekstil ile temsilcilerine teşekkür eder. 6 İŞ MODELLERİ İŞ MODELLERİ 7

5 Giriş Türkiye nin, Tekstil Sektöründe KOBİ ler İçin Sürdürülebilir Ağlar ve İlişkiler Zinciri Oluşturulması Ortak Programı kapsamında, küresel markaların güçlü tedarikçileri olan tekstil ve konfeksiyon imalatçıları tarafından kurumsal sosyal sorumluluk alanında hayata geçirilen iyi uygulamaları incelemek amacıyla bir iş modeli raporu hazırlanması hedeflenmiştir. Bu amaçla İTKİB, Türkiye deki beş imalatçı firmanın kurumsal sosyal sorumluluk alanındaki uygulamalarını ele alan bu raporu hazırlamıştır. Beş İş Modeli Raporu aynı zamanda Ortak Program kapsamında hazırlanmış olan Kurumsal Sosyal Sorumluluk Değerlendirme Raporu nu destekleyici bir çalışma olarak tasarlanmıştır. Bu raporda adı geçen şirketler, tıpkı tekstil sektöründeki pek çok diğer şirket gibi, tekstil ve konfeksiyon sektörünün uluslararası alandaki rekabet gücü konusunda önemli bir rol oynamakta ve Türkiye nin küresel ihracattaki pazar payının arttırılmasına katkıda bulunmaktadır. Türkiye nin sürdürülebilir ihracat hedeflerine önemli katkılarda bulunmalarının yanı sıra kurumsal sosyal sorumluluk alanında sundukları iyi örnekler ve sürdürülebilir tedarik zinciri yönetiminde gerçekleştirdikleri uygulamalar ile Binyıl Kalkınma Hedefleri ne de değerli katkılarda bulunan bu şirketler tarafından hayata geçirilen uygulama örneklerinin KOBİ lere ışık tutması ve politikacılara ilham vermesi amacıyla bu raporda sunulup paylaşılması hedeflenmiştir. Bu hedef doğrultusunda Aster Tekstil, Bossa, Şık Makas (Cross Jeans), Topkapı İplik ve Yeşim Tekstil ile gerçekleştirilen şirket ziyaretleri ve görüşmeler sonucunda Beş İş Modeli Raporu hazırlanmıştır. Yukarıda da belirtildiği gibi, bu raporun amacı BM Küresel İlkeler Sözleşmesi ne uygun, Binyıl Kalkınma Hedefleri ne katkı sağlayan kurumsal sosyal sorumluluk uygulamalarına dair en iyi örnekleri paylaşmaktır. Bu amaçla, gerçekleştirilen görüşmeler bu iki temel alana odaklanmıştır. Şirket görüşmelerine ek olarak yazar, bu raporu hazırlarken kendisine sunulan basılı materyaller, raporlar, sunumlar ve internet sitelerinden de geniş ölçüde yararlanmıştır. Kurumsal sosyal sorumluluğun üç temel yapı taşı olan insan, kâr ve gezegen konuları üzerindeki etkilerin değerlendirilmesi amacıyla, şirketlerden BM Küresel İlkeler Sözleşmesi ve Binyıl Kalkınma Hedefleri çerçevesinde, tedarik zinciri yönetimi konusundaki bilgi ve deneyimlerini paylaşmaları ve müşteriler, çalışanlar, tedarikçiler ve çevreye ilişkin alanlarda gerçekleştirdikleri çeşitli uygulamalarla sürdürülebilirliği sağlamak için nasıl bir yaklaşım benimsediklerini anlatmaları istenmiştir. Bu raporda iş stratejilerini ve faaliyetlerini, BM Küresel İlkeler Sözleşmesi nin insan hakları, çalışma koşulları, çevre ve yolsuzlukla mücadele alanlarında evrensel olarak kabul edilmiş 10 ilkesi ile paralel hale getirmeye kendini adamış şirketler incelenmektedir. Rapor: Genel olarak şirketlerin farklı yöntemlerle nasıl bu on ilkeyi iş faaliyetlerine uygulayabileceklerini, Binyıl Kalkınma Hedefleri (MDG) de dahil olmak üzere BM hedefleri doğrultusunda çeşitli projeler geliştirebileceklerini, BM Küresel İlkeler Sözleşmesi nin sunduğu yönetim araçları ve kaynaklarının yanı sıra çevre, toplum ve yönetişim alanlarındaki uzmanlaşmış iş akışlarından yararlanma fırsatını yakalayabileceklerini göstermektedir. 8 İŞ MODELLERİ İŞ MODELLERİ 9

6 BM Küresel İlkeler Sözleşmesi Nedir? Binyıl Kalkınma Hedefleri Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi, faaliyetlerini ve stratejilerini insan hakları, çalışma koşulları, çevre ve yolsuzlukla mücadele alanlarında evrensel olarak kabul görmüş on ilke ile paralel hale getirmeyi taahhüt eden işletmeler için başlatılmış stratejik bir politika girişimidir. Böylece küreselleşmenin ana lokomotifi olan şirketler, piyasaların, ticaretin, teknolojinin ve finansın, dünyanın her yerindeki ekonomilere ve toplumlara fayda sağlayacak şekilde ilerlemesine destek olabilir. İster yurt içinde ister yurt dışında sosyal, politik ve ekonomik dinamikler şirketleri hiç olmadığı kadar çok etkilemektedir. Şirketler kamu kuruluşları, sivil toplum örgütleri, işgücü, tedarikçiler ve diğer paydaşlarla işbirlikleri geliştirmeleri gerektiğinin farkına varmaktadır. BM Küresel İlkeler Sözleşmesi, 130 u aşkın ülkeden ü aşkın kurumsal katılımcı ve diğer paydaşları ile, dünyanın en büyük gönüllü kurumsal sorumluluk girişimidir. Küresel İlkeler Sözleşmesi, İlerleme Bildirimi (COP) olarak da bilinen bir şeffaflık ve sorumluluk politikasına sahiptir. Her yıl açıklanan İlerleme Bildirimleri, katılımcıların BM Küresel İlkeler Sözleşmesi ne ve ilkelerine bağlılığını ortaya koyan önemli bir göstergedir. Şeffaflık ve beyan taahhüdü bu girişimin başarılı olmasında kritik öneme sahip olduğu için katılımcı şirketlerin, bu politikaya uyması gerekir. İlerleme Bildirimleri nin sunulmaması, söz konusu şirketin katılımcı statüsünün değiştirilmesine hatta katılımcılık statüsünün iptal edilmesine neden olacaktır. Özetle, çevre, toplum ve yönetişim alanlarında giderek daha karmaşık bir hale gelen risklerin ve fırsatların yönetilmesinde özel sektöre yardımcı olmak için oluşturulan Küresel İlkeler Sözleşmesi, gerek piyasaların gerekse toplumların herkesin yararına olacak evrensel ilkeleri ve değerleri benimsemesini sağlamaya çalışmaktadır yılında gerçekleştirilen BM Binyıl Zirvesi nde, zengin fakir demeksizin bütün ülkelerin dünya liderleri -hayata geçirilebilirse dünya genelindeki aşırı yoksulluğu 2015 yılına kadar sona erdirebilecek- zaman sınırı olan sekiz adet hedefi gerçekleştirme taahhüdünde bulunmuştur. Binyıl Kalkınma Hedefleri ((MDGs)) dünyanın en yoksul insanlarının yaşamlarını iyileştirmek için ölçülebilir hedefler ve belli süreler içeren sekiz maddelik bir yol haritasıdır. Dünya liderleri, 2015 yılına kadar Binyıl Kalkınma Hedefleri ni gerçekleştirmeyi kabul etmiştir. 1. Hedef: Açlığı ve aşırı yoksulluğu ortadan kaldırmak. Dünya genelinde bir milyarı aşkın kadın, erkek ve çocuğun aşırı yoksulluk nedeniyle hâlihazırda maruz kaldığı sefalet ve insanlık dışı durumdan kurtarmak için hiçbir fedakarlıktan kaçınmayacağız. Kalkınma hakkını herkes için gerçek kılmaya ve insan ırkını yoksulluktan kurtarmaya kendimizi adadık. 10 sene önce 189 devlet başkanı halklarına bu sözü verdi. O günden beri, aşırı yoksullukla mücadelede çeşitli ilerlemeler kaydedildi. Binyıl Kalkınma Hedefleri nin birincisi, 2015 yılına kadar aşağıdakileri gerçekleştirmeyi amaçlamaktadır: 1990 ile 2015 yılları arasında günlük geliri 1 dolar dan az olan insanların oranını yarı yarıya düşürmek. Kadınlar ve gençler dahil olmak üzere her birey için tam ve verimli istihdam ve güvenilir işler sunmak ile 2015 yılları arasında açlık çeken insanların oranını yarı yarıya düşürmek. 2. Hedef: Evrensel eğitim. İlke 1 İlke 2 İlke 3 İlke 4 İlke 5 İlke 6 İlke 7 İlke 8 İlke 9 İlke 10 BM Küresel İlkeler Sözleşmesi nin 10 Temel İlkesi İNSAN HAKLARI İş dünyası ilan edilmiş insan haklarını desteklemeli ve bu haklara saygı duymalı. İş dünyası, insan hakları ihlallerinin suç ortağı olmamalıdır. ÇALIŞMA STANDARTLARI İş dünyası çalışanların sendikalaşma ve toplu müzakere özgürlüğünü desteklemeli. Zorla ve zorunlu işçi çalıştırılmasına son verilmeli. Her türlü çocuk işçi çalıştırılmasına son verilmeli. İşe alım ve işe yerleştirmede ayrımcılığa son verilmelidir. ÇEVRE İş dünyası çevre sorunlarına karşı önleyici ve çevreyi koruyucu yaklaşımları desteklemeli. İş dünyası çevresel sorumluluğu artıracak her türlü faaliyete ve oluşuma destek vermeli. İş dünyası çevre dostu teknolojilerin gelişmesini ve yaygınlaşmasını desteklemelidir. YOLSUZLUKLA MÜCADELE İş dünyası rüşvet ve haraç dahil her türlü yolsuzlukla savaşmalıdır. Her insanın, kendisi için daha iyi bir hayat kurma fırsatına sahip olması gerekir. Ne yazık ki, ilkokula bile gitme hakları ellerinden alındığı için bugün dünyada bu fırsata sahip olamadan büyümüş çok sayıda insan bulunmaktadır. Dünya genelindeki yoksulluğun sürdürülebilir bir şekilde ortadan kaldırılması, barış ve güvenliğin sağlanabilmesi için, dünya üzerindeki bütün ülke vatandaşlarının, olumlu tercihler yaparak hem kendileri hem de ailelerinin geçimlerini sağlayabilmelerine olanak sağlayacak şekilde güçlendirilip yetkilendirilmesi gerekir. Binyıl Kalkınma Hedefleri nin ikincisi, 2015 yılına kadar aşağıdakileri gerçekleştirmeyi amaçlamaktadır: 2015 yılına kadar kız ya da erkek dünya üzerindeki bütün çocukların, ilköğretimlerini tamamlamasını sağlamak. 3. Hedef: Cinsiyet eşitliği. Fakirliğin bir de kadın boyutu söz konusudur. Küresel zenginlik ve barış, ancak bütün dünya vatandaşlarına, kendi yaşamlarına yön verebilmek ve hem kendilerinin hem ailelerinin geçimlerini sağlayabilmek için gerekli yetki verildiği zaman elde edilebilir. Kadınların daha eşit olduğu toplumların, 2015 yılına kadar Binyıl Kalkınma Hedefleri ni gerçekleştirme ihtimalleri daha yüksektir. Binyıl Kalkınma Hedefleri kapsamındaki her bir hedef, kadın haklarıyla doğrudan ilişkilidir ve kadınların erkekler ile eşit haklara sahip olmadığı toplumların sürdürülebilir kalkınmayı gerçekleştirebilmesi mümkün değildir. Binyıl Kalkınma Hedefleri nin üçüncüsü, 2015 yılına kadar aşağıdakileri gerçekleştirmeyi amaçlamaktadır: Cinsiyet ayrımcılığının ilkokul ve ortaokul eğitiminde tercihen 2005 yılına kadar; eğitimin bütün kademelerinde ise en geç 2015 e kadar ortadan kaldırılması ile 13. sayfalar arasındaki kaynakça: 10 İŞ MODELLERİ İŞ MODELLERİ 11

7 4. Hedef: Çocuk sağlığı. Fakirliğin en karanlık yönlerinden biri de, zayıf ve savunmasız kişileri hedef almasıdır. Düşük gelirli ülkelerde, her 10 çocuktan biri, 5 yaşına girmeden önce hayatını kaybetmektedir. Refah seviyesi daha yüksek ülkelerde ise bu oran, 143 çocuktan yalnızca 1 dir. Binyıl Kalkınma Hedefleri nin dördüncüsü, 2015 yılına kadar aşağıdakini gerçekleştirmeyi amaçlamaktadır: yılları arasında beş yaşın altındaki çocuk ölümlerinin oranını 3 te 2 oranında düşürmek. 5. Hedef: Anne sağlığı. Pek çok insan için hayatlarının en mutlu günü, çocuklarının doğduğu gündür. En azından dünyadaki zengin ülkelerde bu durum böyle olabilir. Oysa daha yoksul ülkelerde, bir çocuğun doğduğu gün genellikle annesinin öldüğü gündür. Afrika da hamilelik ve doğum sırasında ölüm riski 22 de 1 iken, bu rakam Asya da 120 de 1, gelişmiş ülkelerde ise de 1 dir. Binyıl Kalkınma Hedefleri nin beşincisi 2015 yılına kadar aşağıdakileri gerçekleştirmeyi amaçlamaktadır: yılları arasında, anne ölüm oranını 4 te 3 azaltmak, 2015 yılına kadar üreme sağlığına evrensel erişim sağlamak. 6. Hedef: HIV/AIDS ile mücadele. HIV/AIDS ve tüberküloz, sıtma ile birlikte, dünyadaki yoksul ülkelerde kalkınmayı sekteye uğratan önemli kamu sağlığı sorunlarından biridir. Sıtma, Afrika da her 30 saniye bir çocuğun hayatına mal olmaktadır. Ağır bir sıtma vakası atlatmış çocukların çoğunun beyinleri zarar görebilmekte veya çoğu öğrenme güçlüğü çekebilmektedir. Özellikle hamile kadınlar ile doğmamış çocukları hedef alan sıtma hastalığı, perinatal ölüm, düşük doğum ağırlığı ve maternal anemi vakalarının temel nedenidir. Binyıl Kalkınma Hedefleri nin altıncısı, 2015 yılına kadar aşağıdakileri gerçekleştirmeyi amaçlanmaktadır: 2015 yılına kadar HIV/AIDS in yayılma hızını yavaşlatmak ve tersine çevirmek, 2010 yılına kadar HIV/AIDS tedavisine evrensel erişim sağlamak, 2015 yılına kadar sıtma ve diğer önemli hastalıkların ortaya çıkışını durdurmak ve azaltmak. 7. Hedef: Çevresel sürdürülebilirlik. Yoksulluğu azaltma ve sürdürülebilir kalkınma sağlama çabaları, sağlıklı bir gezegen inşa etme çabalarıyla paralellik göstermelidir. Binyıl Kalkınma Hedefleri, çevresel sürdürülebilirliğin, küresel ekonominin ve sosyal refahın bir parçası olduğunu kabul etmektedir. Ne yazık ki, ormanlar, tarım alanları, su kaynakları ve balık yatakları gibi doğal kaynakların bir avuç güçlü kesim tarafından bilinçsiz bir şekilde kullanılması nedeniyle son yirmi-otuz yılda doğal hayatta alarm verici değişiklikler olmuş; bu değişiklikler en çok da hayatlarını doğal kaynaklarla idame ettiren, savunmasız insanlara zarar vermiştir. Binyıl Kalkınma Programı nın yedinci hedefi 2015 yılına kadar aşağıdakileri gerçekleştirmeyi amaçlamaktadır: Sürdürülebilir kalkınma prensiplerini, ülke politikalarına ve programlarına entegre ederek, çevre kaynaklarının yok olmasına engel olmak ve bu süreci tersine çevirmek, 2010 yılına kadar biyolojik çeşitlilik kaybını azaltarak, kayıp oranında önemli bir azalma gerçekleştirmek, 2015 yılına kadar temiz içme suyu ve sıhhi tesisata sürdürülebilir erişimi olmayan insanların oranını yarı yarıya düşürmek, 2020 ye kadar, en az 100 milyon gecekondu sakininin hayatlarında önemli iyileştirmeler gerçekleştirmek. 8. Hedef: Küresel ortaklık. Binyıl Kalkınma Hedefleri, kalkınma için küresel bir ortaklığı temsil eder. Bu sözleşme, yoksul ülkelerin ana görevinin ilk yedi hedefi gerçekleştirmeye çalışmak olduğunu açıkça ortaya koyar. Bu ülkeler, vatandaşlarına karşı daha fazla sorumluluk sahibi olmak ve kaynaklarını verimli kullanmak için üzerlerine düşen görevi yerine getirmelidir. Öte yandan yoksul ülkelerin ilk yedi hedefi gerçekleştirebilmesi için, zengin ülkelerin de 2015 yılını beklemeden, çok daha etkili desteklerde bulunarak, daha sürdürülebilir bir borç yardımı yaparak ve daha adil ticaret kuralları uygulayarak kendi paylarına düşen sorumluluğu yerine getirmesi son derece önemlidir. Binyıl Kalkınma Hedefleri nin sekizincisi, 2015 e kadar aşağıdakilerin gerçekleştirilmesini amaçlamaktadır: Daha açık, kurallara dayalı, tahmin edilebilir, eşitlikçi bir ticari ve finansal sistem geliştirmek.ayrıca bu hedef, gerek yurtiçinde gerekse yurtdışında iyi bir yönetişim sistemi geliştirme, kalkınma sağlama ve yoksulluğun azaltılması taahhüdünü de kapsar. En az gelişmiş ülkelerin özel ihtiyaçlarını karşılamak: Bu hedef, en az gelişmiş ülkelerin ihracatlarına tarifsiz ve kotasız erişim; ağır borç yükü altında olan yoksul ülkeler (HIPC) için daha iyileştirilmiş bir borç yardımı programı ve resmi dış borçların iptali ve yoksulluğu azaltma taahhüdünde bulunan ülkeler tarafından daha cömert bir Resmi Kalkınma Yardımı nın (ODA) sağlanmasını kapsar. Denize kıyısı olmayan gelişmiş ülkelerin ve gelişmekte olan küçük ada devletlerinin özel ihtiyaçlarını karşılamak (Gelişmekte Olan Küçük Ada Devletlerinin Sürdürülebilir Kalkınması İçin Eylem Planı ve Genel Kurul un 22. özel oturumunda alınan kararlar aracılığıyla). Borcu uzun vadede sürdürülebilir kılmak için gerek yerel, gerekse uluslararası önlemler ile gelişmekte olan ülkelerin borç sorunlarını kapsamlı bir biçimde ele almak. İlaç şirketleri ile işbirliği içinde, gelişmekte olan ülkelerde temel ekonomik ilaçlara erişimi sağlamak. Özel sektörle işbirliği içinde, özellikle bilişim ve iletişim alanındaki yeni teknolojilerden faydalanılabilmesini sağlamak. Aşırı yoksulluğun önüne geçmek, hâlâ çağımızın en büyük zorluklarından biri olmaya devam etmektedir ve uluslararası topluluğun en önemli kaygılarından biridir. Bu musibeti ortadan kaldırmak için, bütün devletlerin, sivil toplum kuruluşlarının ve özel sektörün, kalkınma odaklı daha güçlü ve daha etkili bir küresel ortaklık çerçevesinde güçlerini birleştirmesi gerekmektedir. Binyıl Kalkınma Hedefleri, belli zaman sınırları olan hedefler koyarak, gelir yoksulluğunun, açlığın, hastalıkların, barınma yetersizliğinin ve dışlanmanın azaltılmasına yönelik çalışmalarda kaydedilen ilerlemelerin ölçülebilmesini sağlarken; aynı zamanda cinsiyet eşitliği, sağlık, eğitim ve çevresel sürdürülebilirliği de teşvik eder. Bu hedefler, en temel insan haklarını da dünya üzerindeki her insanın sağlık, eğitim, barınma ve emniyet hakkını- içine alır. İddialı ama başarılması mümkün olan bu hedefler, Birleşmiş Milletler in kapsamlı kalkınma gündeminin de desteğiyle, 2015 yılına kadar aşırı yoksulluğu azaltmak için dünya çapında gerçekleştirilen çalışmaların yönünü belirleyecektir. 3 Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-Moon İŞ MODELLERİ İŞ MODELLERİ 13

8 ASTER TEKSTİL Düşlüyor, Tasarlıyor ve Üretiyor İŞ MODELLERİ İŞ MODELLERİ 15

9 Kuruluş Yılı: 1993 Çalışan Sayısı: 600 Ürünler: Örme ve Dokuma Dış Giyim Aster, 1993 yılında İstanbul da kuruldu. Tekstil sektöründe tam donanımlı hizmet anlayışıyla faaliyet gösteren Aster Tekstil, İngiltere, Almanya, Danimarka ve İspanya ya ihracat yapmaktadır. Marks &Spencer, Reiss, Sainsbury s, Tesco, Debenhams, EDC, 1993 yılında İstanbul da kurulan Aster Tekstil, başta İngiltere olmak üzere birçok Avrupa ülkesine ve prestijli markaya ihracat yapmaktadır. Güçlü tasarım ekibi ile ayda 250 den fazla yeni ürün tasarlayıp müşterilerine sunmaktadır. Türkiye nin en donanımlı ve etik değerlere saygılı üreticilerinden biri olan Aster Tekstil, tedarik zinciri yönetimini iş stratejisi olarak benimseyerek küresel tedarik zincirlerindeki rekabetçi konumunu her geçen gün daha da güçlendirmektedir. Aster Tekstil, İstanbul ve Kırklareli ndeki fabrikalarındaki en gelişmiş üretim teknolojileri ile ayda 1 milyon adet üretim kapasitesine sahiptir. Küresel oyuncularla işbirliği yaparak, tasarımdan pazarlamaya, pazarlamadan kalite süreçlerine kadar üretimin her aşamasında aynı yaklaşımı izleyerek, vizyon sahibi bir yönetim anlayışı ile müşterilerinin ihtiyaçlarına yanıt vermektedir. Aster, gelişmiş üretim sistemleri ve yazılım altyapısı ile metrekarelik bir alanda müşterilerine hizmet sunmaktadır. Aster Vizyon 2018 Şirketler belli bir büyüme seviyesine geldiklerinde kritik bir karar vermek durumunda kalırlar. Buna göre ya büyümeyi sürdürmeleri ya da kendileri için yeni hedefler belirleyip yeni iş alanları yaratmaları gerekir. Aster de işte böyle bir karar verdi ve işini büyütmek için yeni hedefler belirledi. Günümüzde dünyanın en önemli değerleri; insan, bilgi ve yeniliktir. Bunu çok iyi biliyoruz ve Aster in işte bu üç değer sayesinde bugünkü uluslararası başarısını yakaladığına inanıyoruz. Kurulduğumuz günden beri, bilgiye ve insana önemli yatırımlar yaptık. Ne zaman bir zorlukla karşılaşsak, bunu yenilikçi bir çözümle aşmaya çalıştık. Sektördeki 20. yılımızı doldurmak üzere olduğumuz bugünlerde, her iş adamının sahip olamayacağı eşsiz değerler edindik. Bunun yanı sıra ekibimizin yetkinlikleri sayesinde iş yapmak için harika bir potansiyele sahip olduğumuza inanıyoruz. Şirketimizin 25. yılına gireceği 2018 yılına kadar işimizi vizyoner bir stratejik plan ve güçlü bir takım çalışması ile çok daha ilerilere taşıyacağımızı biliyorum yılına kadar kendimizi küresel bir oyuncu olarak konumlandıracağız. Bu hayalimizi gerçekleştirmek için duyduğumuz güçlü arzu ve titiz bir çalışma sonucunda şirketimizin vizyonunu belirledik. İsmail Koçali, Yönetim Kurulu Başkanı Aster Tekstil için; paydaşların beklentilerini anlayıp bu beklentileri karşılamak, tedarik zincirinin sürdürülebilirliği için en önemli husustur ve müşteri iş yapış biçimlerinin de temelini oluşturur. Aster, uluslararası markaların beklentilerini karşılayarak, küresel standartları başarılı bir şekilde iş stratejisine entegre etmiş ve sürdürülebilir ürün kalitesini sağlamayı başarmıştır. Aster bir yandan uluslararası piyasalardaki payını büyütürken, diğer yandan tedarik zincirinin sürdürülebilirliğini sağlamak için şirket içi yapıların oluşturulmasına yönelik yatırımlarını arttırmış, şirket bünyesinde davranış ilkeleri oluşturmuş ve devamlı iyileşme için iş performansını etkileyen faktörlerin anlaşılmasını sağlayarak şirket içerisinde değer zinciri yöntemini hayata geçirmiştir. Etkili bir tedarik zinciri yönetiminde, açık ve net bir vizyon belirlemek, gösterilen çabaların başarısını değerlendirip devamlı iyileştirmenin gerekli olduğu alanların saptanmasına yardımcı olur. Şirket kendisi için net bir vizyon ve hedefler belirleyerek, izleyeceği strateji için bir yol haritası oluşturmuş ve tedarik zincirinde sürdürülebilirliği yakalamaya bir adım daha yaklaşmıştır. 20 yıllık tecrübe ve başarıları doğrultusunda, şirket vizyonunu yeniden gözden geçiren Aster, yalnızca 2018 Vizyonu nu belirlemekle kalmamış, aynı zamanda bu vizyonu gerçekleştirebilmek için gereken yeni projeleri de tespit etmiştir. Aster, şirket vizyonunu ve stratejisini, tekstil sektöründeki önemli küresel oyuncular tarafından kabul görmüş ve kanıtlanmış sağlam şirket değerlerini esas alarak oluşturmuştur. Aster Tekstil 2018 yılında, sürdürülebilir kalkınma konusundaki değerlerinden taviz vermeden ve proseslerinde yalın düşünce prensibini hayata geçirerek; insana, bilgiye, teknolojiye ve büyümeye yönelik yatırımlarını ve markalaşma sürecini tamamlamış, cirosuyla, üretim, ihracat ve istihdam kapasitesiyle global başarı kriterlerini yakalamış halka açık bir şirket olacaktır. Aster, 2018 Vizyonu nu hayata geçirebilmek için tüm çalışanlar tarafından anlaşılıp uygulanacak bir dizi stratejik hedef belirlemiştir ve aşağıdaki alanlarda iyileşme ve gelişim hedeflemektedir: Ciro İş Modeli ve Organizasyon Müşteriler Süreç ve Sistem Altyapısı Ürün ve Hizmetler Fiziksel Altyapı Kurumsal Kimlik ve Markalar Çalışanlar Bu stratejik hedeflere hizmet edecek 41 farklı proje belirlenmiş ve bir plan çerçevesinde hayata geçirilmeye başlanmıştır. 16 İŞ MODELLERİ İŞ MODELLERİ 17

10 Projelerin başarısı aşağıdaki performans göstergeleri ile ölçülmektedir. Finansal Müşteri Operasyonel Büyüme ve Öğrenme 1. Tedarik Zinciri Yönetimi Temel Performans Göstergeleri Ciro Kâr Büyük müşterilerin sayısı (cironun %80 ini oluşturur) Mevcut müşterilerle ortalama çalışma süresi Yeni müşterilerden elde edilen cironun, eski müşterilerden elde edilen ciroya oranı Yeni müşteri sayısı Müşteri şikâyeti sayısı Müşteri memnuniyeti puanı Satış hacmi Verimlilik Personel değişim oranı Ortalama çalışma süresi (beyaz yaka) (yıl) Üniversite mezunlarının oranı Tedarik zinciri sürdürülebilirliğini iyileştirmek için tedarikçilerle işbirliği yapmak önemlidir. Şirket vizyonunun, hedeflerinin ve beklentilerin tedarikçilerle paylaşılması ve tedarikçilerle daha yakın işbirliği içine girilmesi, bir yandan kaliteyi arttırırken, diğer yandan her seviyedeki müşteri ihtiyaçlarının karşılanmasını sağlar. Aster, tedarikçileri yalnızca üretim sürecine dahil etmekle kalmayıp, onların şirketin ilerlemesine katkıda bulunmalarına olanak vererek ve bilgi paylaşımıyla tedarikçilerinin gelişmesine katkıda bulunarak, yüksek kaliteli ürünler elde etmektedir. 2. Süreç Yönetimi Uluslararası pazarlarda rekabet gücüne sahip bir tedarikçi olan Aster, bütün üretim süreçlerini, kendisi için özel olarak tasarlanmış ve kendi ihtiyaçlarına göre uyarlanmış bir kurumsal kaynak planlaması yazılımı ile yönetmektedir. Bu program, şirketin Satış ve Pazarlama Direktörü ve Proje Yönetimi tarafından yürütülmüş yenilikçi bir projenin sonucunda hayata geçirilmiştir. ERP ye geçiş süreci 2008 de başlamış ve 2009 yılına kadar öngörülen bütün modüller kullanılmaya başlanmıştır. Hâlihazırda bütün iş ve üretim süreçleri bu sistem tarafından yönetilmektedir. ERP sisteminin başarılı bir şekilde kurulup kullanılmaya başlanması ile elde edilen bazı önemli stratejik sonuçlar şunlardır: Bütün iş ve üretim süreçlerinin tek bir noktadan yönetilmesi sayesinde, aynı verilerin birden fazla kez sisteme girilmesi engellenerek verilerin güvenilirliği önemli ölçüde artmıştır. Daha da önemlisi veri girişine harcanan vakit de önemli ölçüde azalmıştır. Bu sistem sayesinde, düşük değerli işler ve görevler belirlenmiş ve bu görevlerle ilişkili işgücü daha kalifiye görevlere geçirilerek, verimlilik arttırılmıştır. Sistem şirketin verilere daha kolay ve daha kısa sürede erişebilmesini sağlamıştır. Sistem, çok daha görünür ve zengin raporlama ve yönetim araçları sunmuştur. Veriler elektronik ortamda tedarikçiler ve müşterilerle paylaşılabilmeye başlanmıştır. Teknolojiye dayalı taleplerle gelen müşterilerin ihtiyaçlarına daha hızlı ve etkin yanıt verebilecek verimliliğe ve yetkinliğe ulaşılmıştır. Mükemmelliği hedefleyerek hareket etmemiz, sadece mükemmellik arayan müşterilerimiz olduğu için değil, dünya çapında bir firma olma yolunda hızla ilerlediğimiz için de önceliğimiz. Müşterilerimizin öngördüğü standartları kusursuzca hayata geçirirken, kendi kalite ilkelerimizi de ek olarak yürütüyoruz. Süreç yönetiminde bize büyük avantajlar sağlayan ERP yazılım sistemimiz ve profesyonel yönetim sistemlerimiz, kalite anlayışımızı da garanti altına alıyor. İsmail Koçali, Yönetim Kurulu Başkanı 3. Kurumsal Sosyal Sorumluluk Aster Tekstil de çalışma standartları, adil koşullarda ve etik değerler çerçevesinde yapılandırılmıştır. Kumaş üreticisi değiliz; ama en iyiyi üretenlerin en önemli müşterilerinden biriyiz. Özgün çizgiye verdiğimiz önemi bilen tedarik zincirimiz, bize özel kalite ve seçeneklerle daima en önemli iş ortaklarımız olarak çalışmalarımızda aktif rol oynarlar. Biz de ortak Ar-Ge çalışmalarıyla bu işbirliğini sürekli destekler, yeni ürünler geliştirme konusunda birlikte hareket ederiz. İsmail Koçali, Yönetim Kurulu Başkanı Her çalışan kendisini yönetime ifade etme, fikirlerini savunma ve üretim süreçlerinde belirleyici olma hak ve imkanına sahiptir. Çalışanların örgütlenme ve yönetime katılım konusunda özgür iradelerini kullanmalarına gerçek anlamda saygı gösterilir. İşçi temsilciliği sistemi ile temsilcilerin yönetimle birebir masaya oturup istek, şikayet ve önerileri paylaşması için uygun bir ortam yaratılmaktadır. Temsilcilik sisteminin sağlıklı işleyişi için, temsilciler tüm çalışanlar tarafından kapalı kutu oylama sistemi ile seçilmektedir. Biz çalışanlarımızın örgütlenme özgürlüğünü ve fabrika yönetimine özgürce dahil olma hakkını destekliyoruz. Çalışanlarımızın kendi kaderini tayin etme hakkına saygı duyuyoruz. 18 İŞ MODELLERİ İŞ MODELLERİ 19

11 Kadın çalışanlarımızın, çalışan temsilciliğine aday olmasına destek veriyoruz. Kadın çalışanların, çalışan temsilcisi olmak için daha fazla gönüllü olması gerektiğine inanıyoruz. İsmail Koçali, Yönetim Kurulu Başkanı İşimizi oluşturan her fonksiyonun mükemmel işleyişi, iki sebebe bağlı: Mutlu çalışan ve çalışana sunulan doğru çalışma ortamı. Son teknolojiye sahip makinaların, en iyi makine yatırımının, tek başına eksik kalacağı düşüncesiyle, bu iki noktaya eşit önem veriyoruz. Kesimden dikime, dikimden paketlemeye, işleyişimizdeki mükemmelliğin anahtarı işte bu. İsmail Koçali, Yönetim Kurulu Başkanı Küresel tedarikçilerden biri olan Aster, küresel etik prensiplere uygun şekilde kendi sosyal uygunluk ilkelerini geliştirmiş ve bunları tedarikçilerine beyan etmiştir. Aster, benimsediği sosyal uygunluk ilkeleri uyarınca, tedarikçilerinin farkındalığını değerlendirip arttırmaya çalışmaktadır. Çalışma koşulları, sağlık ve güvenlik konularında güçlü uygulamaları bulunan Aster Tekstil, bu uygulamaları çalışanlarına verdiği düzenli eğitim programları ile de desteklemektedir. Diğer yandan bazı özel eğitimler ve etkinliklerle de her alanda ve daha ziyade yaşama dair farkındalıklarını artırmayı hedeflemektedir. (Deprem, Hijyen, kas-iskelet sistemi hastalıkları, ağız-diş sağlığı, meme kanseri gibi ) 4. Hayata Bir Mola Aster Tekstil, kendisini 2018 hedeflerine götürecek iletişim kanallarını günden güne geliştirirken, tüm ekibiyle birlikte sadece çalışmak değil, hayatı da paylaşmak gereğinden yola çıkarak bir dizi etkinlik de yürütmektedir. Kendi alanında isim yapmış ve farklı yönleri ile örnek alınabilecek insanları çalışanları ile buluşturmuş, Çevre için Belgesel Film günleri düzenleyerek bir film festivali heyecanı yaşatmıştır. 5. Çevre Ekolojik fabrika Aster Tekstil yakın zamanda, Marks & Spencer ın Plan A projesi kapsamında Ekolojik Hazır Giyim Üreticisi sertifikasını almaya hak kazanmıştır. Bu proje kapsamında, önceli olarak fabrikalarındaki enerji kullanımını ölçmüş ve üretimin farklı süreçlerinde ne kadar enerji harcandığını analiz etmiştir. Aydınlatma ekipmanlarının gözden geçirilmesinden, kullanılan makine ve ekipmanın enerji tasarrufu sağlayacak aparatlarla (donanımlarla) yenilenmesine kadar birçok faaliyet yürütülmüş, enerji tüketiminde ciddi tasarruf sağlanmıştır. Aster in bu alandaki çalışmaları yalnızca bir sertifikasyon süreci ile de sınırlı tutulmamış, kurumsal bir yaşam tarzı olarak benimsenmiştir. Firma çevre konusundaki yaklaşımını, bir duruş ve var olma biçimi olarak tarif ediyor ve dolayısıyla bitmeyecek bir süreç olarak önüne koyuyor. Çevre Manifestosu Aster Tekstil, çevre konusundaki duruşunu ve bilinç oluşturma sürecini yalnız kendi içinde değil, tüm tedarikçileri, müşterileri ve içinde bulunduğu topluluklar ve sosyal ortamlar için de organize eden bir firma. Yaklaşık 5 yıldır her sene daha da geliştirdiği çalışmaları ile, mesajlarını gerek sosyal medya gerekse görsel basın aracılığı ile çok daha geniş kitlelere ulaştırmayı hedefliyor. Aster Tekstil bu konudaki çalışmalarına bu yıl bir de 2012 manifestosu ekleyerek, dünyanın daha yaşanılası bir gezegen olması için kurum olarak üzerine düşeni yapmaya hazır olduğunun altını bir kez daha çizmiş 20 İŞ MODELLERİ İŞ MODELLERİ 21