Öğrenme Güçlüğü / Süheyla YAZICI.. 2

Transkript

1

2 Öğrenme Güçlüğü / Süheyla YAZICI.. 2 Öfkelenmek Sağlıksız Mı? /Aydın DOLAN Çocuğumuzun Zamanı Var/Bora Serhat ÇELĠK...7 Öyle Bir Gelir Bahar Ki..!/ Zeynep ERGÜNOĞLU KeĢfetmek Ġçin Oku/Bora Serhat ÇELĠK...9 ROTA yı internet sitemizin ÖĞRENCİ PANELİ kısmından takip edebilirsiniz. Aylık Rehberlik Bülteni Sayı: 7 (Nisan-2011) Yayın kurulu: Psikolojik DanıĢma ve Rehberlik Birimi Grafik-Tasarım: Erdem ÜZAM Kapak&Kitap Sayfası: Bora S.ÇELĠK

3 1 Mola verme Ģansı olmayan belki de tek mesleğin, yani anne babalığın icra edicileri olarak ne kadar büyük bir sorumluluk altında olduğumuz bir gerçek. Bir Çin atasözü bunu daha çarpıcı bir Ģekilde söyle ifade eder: Çocuğun eğitimi doğumdan yirmi yıl önce baģlar. Okyanus ailesi olarak gayretimiz hasbelkader içinde bulunduğumuz anne babalık mesleğini en iyi Ģekilde yapmaya çalıģırken yolumuzu, yöntemimizi ve ROTA mızı en doğru bir Ģekilde belirleme konusunda ihtiyaç duyabileceğiniz noktalarda sizlere rehber olabilmektir. Bu doğrultuda bu ayki sayımızda çocuklarda öğrenme güçlüğü, öfke ve öfkeyi kontrol edebilmek, çocuklarımızın zamanlarını iyi değerlendirmeleri konusunda onlara yardımcı olabilmek, ve baharın ıģıltılarını görmeyi beklediğimizi Ģu günlerde çocukların bu süreçten nasıl etkileneceği ve neler yapılabileceği konularına değinmeye çalıģtık. Keyifle okumanız temennisiyle.. Erdem ÜZAM Rehberlik Birimi Koordinatörü

4 Öğrenme Güçlüğü 2 Learning Difficulties Süheyla YAZICI Psikolog A specific learning difficulty is when children are able to do well in some areas of learning, but unexpectedly have problems with other areas. Dyslexia (or difficulty with reading) is the most common type of the specific learning difficulty, but children may also have problems with number skills (dyscalculia) and writing (dysgraphia), as well as some other less common language and learning difficulties. zel öğrenme güçlüğü, bir çocuğun zekası normal Ö yada normalin üstünde olmasına rağmen dinleme, düşünme, anlama, kendini ifade etme, okumayazma veya matematik becerilerinde yaşıtlarına ve zekasına oranla düşük başarı göstermesidir. Çocuğun zihinsel yeteneği olmasına rağmen, akademik açıdan gerilik göstermesi, öğrenme güçlüğünün en çarpıcı özelliğidir. Birçok çocuk için öğrenme güçlüğü okula başladıklarında ve akademik beceriler kazanmakta başarısız olduklarında göze çarpar. Genellikle özel öğrenme güçlüğü, öğrenme bozukluğu ilkokula başlayınca ortaya çıkar. Ancak okul öncesi dönemde erken belirti gösteren çocukları(riskli çocuklar) öğrenme bozukluğu açısından değerlendirilmesi, erken tanı ve terapi için önem taşır. Erken tanı konulduğu ve yardım aldığı oranda çocuklar yaşıtlarına yetişebilmekte, gerçek potansiyellerini gösterebilmektedirler. N e d e n l e r i : 1. Doğum öncesi; yetersiz beslenme, annenin geçirdiği enfeksiyonlar, ilaç kullanma, vitamin eksikliği, alerjiler. 2. Doğum sırasında; uzun ve zor doğum, plasenta ve göbek kordonu anormallikleri, doğum aletlerinin verdiği zararlar, beyin hasarının olması. 3. Doğum sonrasında; doğumdan sonra nefes alana kadar geçen sürenin uzunluğu, erken yaşta ateşli hastalık, başa hızlı darbe, tümör. 4. Kalıtsal bozukluklar ; ailelerde öğrenme bozukluğu olan başka kişilerinde olması, kan uyuşmazlığı.. Öğrenme güçlükleri 3 ana grupta incelenir: 1. Okuma bozukluğu (Disleksi): Disleksi okumada belirgin hataların görüldüğü bir bozukluktur. İlkokul çağına gelmiş bir çocuk okumaya öğrenmeye başladığında ; çizim bakımından birbirine benzeyen harfleri karıştırıyor ise veya harfleri atladığı durumlarda disleksiden şüphelenilebilir. 2. Yazma bozukluğu (Disgrafi): Yazma bozukluğu genellikle okuma bozukluğu ile birlikte görülür. Yazı yazarken belirgin noktalama, harf ve yazım hataları gözlenir. İnce motor becerileri yaşıtlarına göre geri olan çocuklarda zorlanma daha çok yaşanır. 3. Aritmetik beceri bozukluğu (Diskalkuli): Bu çocuklar zeka düzeylerinin ve kendilerinden beklenenin belirgin derecede altında matematik yeteneğinin bulunması ile dikkat çekerler. Öğrenme Güçlüğü

5 Okul öncesi dönemde öğrenme dönemde öğrenme bozukluğu tanısı koymak güç olduğundan öğrenme bozukluğu riski terimi daha sık tercih edilir. Erken belirti olarak kabul edilen risk faktörlerini şöyle sıralayabiliriz: Dil Alanı: Dil gelişiminde gecikme, kelimeleri telaffuz etmede güçlük, sözcük dağarcığının yetersiz olması, sözcük isimlendirmede güçlük, bazı sözcükleri karıştırma, hece çevirmek ( mavi yerine vami, sifon yerine fison gibi), Sözcük dağarcığında yaş grubuna göre yetersizlik. Motor Beceriler: Düğme ilikleme, makas kullanma gibi becerilerde güçlük, ayakkabı bağcığı bağlamada güçlük, çatal kaşık kullanımında güçlük. Yürümenin gecikmesi, hiç emeklemeden yürüme, normalden farklı bir emekleme durumu (geri geri emekleme gibi) Dikkat-Hareket Alanı: 3 Dikkat ve konsantrasyon güçlükleri, dikkatini yoğunlaştırması gereken oyunları reddetme, aşırı hareketlilik, koordinasyon güçlüğü, düşünmeden hareket etme. Kalın ve ince kasları koordine bir şekilde kullanamama, eşyalara çarpma, eşyaları düşürme, sakarlık.ince kas ve el-göz kordinasyon becerilerinin gecikmesi (yaş grubuna göre pastel, makas kullanma, düğme ilikleme gibi becerilerin geç öğrenilmesi). El tercihinin gecikmesi (bir sağ, bir sol elini kullanma). Algısal Alan: OKUL ÖNCESĠ DÖNEMDE ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ BELĠRTĠLERĠ Benzerlik- farklılık kavramının gelişmesinde güçlükler, şekil-zemin ayrımlaştırma güçlükleri, kendisine yönlendirilen sözel yönergeleri karıştırma, gruplandırma, sıralama güçlükleri, yön karıştırmak, mekana oryante olma güçlükleri. Renkler, şekiller, sayısal çokluklar, sınıflamalar, benzerlikler, farklılıklar gibi temel kavramların öğrenilmesinde güçlükler. Diğer alanlar: Ön- arka, önce- sonra, sağ-sol, renk ve sayı gibi kavramları öğrenmede güçlük, akranlarıyla ilişkide güçlük, oyun kurmada ve devam ettirmede güçlük.kuralları ve rutinleri takip etmede güçlük.arkadaşlık başlatma ve sürdürme güçlükler. Yaşıtlarına göre geç konuşurlar. Telaffuz problemleri yaşarlar. Yeni kelimeler öğrenmekte zorlanırlar. Kelime hazineleri zayıftır, çoğu kez doğru kelimeyi bulmakta zorluk çekerler. Yönergeleri takip etmekte zorlanırlar. Hikaye anlatmaya ilgili göstermezler. Dengeleri zayıftır. Atlama, zıplama gibi kaba motor hareketlerde zorlanırlar. İnce motor becerileri zayıftır. Boyama, çizme gibi etkinliklerden kaçınırlar. Ayakkabılarını bağlama, düğme ilikleme gibi becerileri öğrenmekte zorlanırlar. Renkleri, geometrik şekilleri, sayıları öğrenmekte zorlanırlar. Haftanın günlerini ezberlemekte zorlanırlar. becerileri zayıftır. Dikkatleri kolay dağılır. Sebep-sonuç ilişkileri kurmakta, sırayla saymada zorlanırlar. Yaşıtlarıyla iletişim Diğer çocuklarla oyun oynamakta zorlanırlar. Kitaplarının yerini unuturlar. Eşyalarını kaybederler. ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ YAġAYAN ÇOCUKLARIN TĠPĠK ÖZELLĠKLERĠ karıştırabilirler. İçinde bulundukları yılı, günü ve mevsimi ayırt edemezler. Kahvaltıya öğle yemeği diyebilirler; dün bugün ve yarını Gördüklerini hatırlayamazlar yada zihinlerinde canlandıramazlar. Bu çocuklar sınıfta öğrenemezler, fikrin ortasından başlayabilirler ya da hikaye oluşturmada sıralı oluştururken güçlük yaşarlar. Kimi zamanda matematiği sadece zihinden yapabilirler, ama yazamazlar. Öğrenme Güçlüğü

6 4 A Ġ L E L E R E Ö N E R Ġ L E R Öğretmeninden bilgi ve yardım isteyin. Gerekli tıbbî ve psikolojik ölçümleri yaptırın, gerekirse profesyonel yardım isteyin. Öğretmeniyle ortak bir çalışma plânı geliştirin. Çocuğunuzun tüm özelliklerini ve kapasitelerini tanıyın. Harfleri ters yazıyorsa: Harflerin yazılı olduğu kartlar hazırlayın. Yazarken kartlara bakarak doğru yazmasını ve hatalarını düzeltmesini sağlayın, yazma alıştırmaları yapın. Görsel algılama becerilerini geliştirmeye yönelik çalışmalar yapın. Eşyaları sınıflandırma faaliyetleri yapın; eşyaların renklerine, büyüklüklerine, cinslerine göre kümeleme. Ayırt etme faaliyetleri yapın; bu çalışmalar resimler, geometrik şekiller ve desenli malzemeler kullanılır. Hafıza oyunları oynayın; bu oyunlarda değişik tip eşyalar kullanarak bunların çocuğa neyi hatırlattığı veya bunları görünce ne hissettiği sorun. İşitsel algılama becerilerini geliştirmeye yönelik çalışmalar yapın. Gözlerini kapayarak hatırlatma oyunları oynatma (El çırparak ellerini kaç defa çırptım diye sorunuz.) Hatırlatma oyunları iki, üç veya dört etaplı olabilir. Mesela mavi kitabı al, masanın üzerine koy. Cümle tamamlama oyunları ( sirkte neler işittin? İlk defa ne işittin ve sonra işittiğin neydi? ) Tanıma, ayırma ve lokalizasyon (geldiği yeri belirleme) faaliyetleri; su sesi, kapı sesi (çarpma şeklinde) köpek havlaması, kedi miyavlaması gibi her gün her yerde duyulabilen sesleri kullanarak bu sesleri tanıyabiliyor musun? hangi seslerin aynı ve hangilerinin ayrı olduğunu bu seslerin hangi taraftan geldiğini söyle bakalım. Olumlu yaptığı her işi içten bir övgü ile takdir edin. Övgünüz abartılı ve gerçek dışı olmamalıdır. Örnekleri verin, yeteri kadar tekrarlayın, sonra da ondan yapmasını isteyin. Sabırlı olun. Onun yapabileceğinden daha basitten başlayın. Kendine güvenini kazanmasına yardımcı olun. Çocuğunuza sağ - sol, alt - üst, ön -arka gibi kavramlarda anlamasını kolaylaştıracak yollar, yöntemler, ipuçları, benzerlikler, bağlantılar kurmasını öğretin. Yaşına göre bunları zaten bilmesi gerekir diye düşünüp ona kızmayın. Sadece resimlerin bulunduğu kitaplar ile kendisinin resimlere bakarak hikaye anlatmasını isteyin,sebepsonuç ilişkisini kurmasına yardımcı olun. T E D A V Ġ Öğrenme güçlüğünün tedavisi eğitimdir; bu eğitim okulda verilenden farklıdır çocuk normal bir okulda eğitime devam ederken yanı sıra bireysel ya da grup halinde özel bir eğitime alınır. Özel eğitim merkezlerine başvurulmalıdır. Eğitim bu alanda uzmanlaşmış kişiler tarafından verilmelidir. Öğrenme güçlüğünü ortadan kaldıracak ilaç tedavisi bulunmamaktadır. Psiko- Pedagojik müdahale tedavi kapsamında olmalıdır. Bazı Disgrafik yazı örnekleri (Dr. Figen ġen Kösem in arģivinden alınmıģtır.) Harf atlamaları Öğrenme Güçlüğü

7 Öfkelenmek Sağlıksız Mı? 5 Is Being Angry Unhealthy? Anger is a natural, emotional human response to unsatisfied desires, unwanted results and unfulfilled expectations. On the other hand it can be identified as the most harmful emotional experince. It is experienced in daily life quite often and it basically causes unhappiness. Here, to control anger is an important issue for whom experienced it, to deal with anger is another important issue for whom receiving it. Ö fke, doyurulmamış isteklere, istenmeyen sonuçlara ve karşılanmayan beklentilere verilen, son derece doğal, evrensel ve insani bir duygusal tepkidir. Öte yandan, belki de en zarar verici olabilen duygusal yaşantı olarak da tanımlanabilir. Günlük yaşam içinde sıklıkla yaşanan bu duygu temelde en az iki kişinin mutsuzluğuna neden olmaktadır. Burada öfkeyi yaşayan için, öfkenin kontrolü; öfkenin yöneldiği kişi içinse, gelen bu öfkeyle nasıl baş edileceği önemli bir sorundur. FARKINDALIK VE KONTROL Bilindiği gibi öfke ve diğer duygular arasında son derece karmaşık bir ilişki vardır. Aslında kızgınlık, öfke gibi duyguların daha çok ikincil duygular olduğu, kırılma, alınma, gücenme, anlaşılmama, reddedilme, engellenme, korku, kaygı, hayal kırıklığı, yalnızlık gibi acı veren temel duygulara ikincil olarak oluştuğunun birey tarafından anlaşılması önemlidir. Öfke dile getirilmemiş veya anlaşılmamış, kabul görmemiş kızgınlıkların topluca yaşanması ve ortaya dökülmesi olarak da ortaya çıkabilir. Saldırgan davranışlar söz konusu olduğunda ise artık bir kontrol kaybı söz konusudur. Saldırganlık davranışını göstermemek için ideal olanı ikincil duygu olan ve öfkenin öncülü olan, öfkeye nedeni olan durumun farkına varmaktır. Neden öfkelendiğinizi bilmek aslında öfkemizi kontrol edebileceğimiz anlamına gelir. Ama her zaman bu tür farkındalıklara ulaşmak kolay veya hızlı olmayabilir. SAĞLIKLI MI SAĞLIKSIZ MI? Öfke duymak insani bir duygudur ve insan için çoğu zaman da gerekli bir duygudur. Bilindiği gibi öfkeyle olan sorun onu kontrol edemediğimizde ve avantajımıza kullanamadığımızda ortaya çıkar. Aydın DOLAN Psikolog Sağlıklı Öfke: Öfke, son derece normal ve yaşamın sürdürülmesi için gerekli bir duygudur. Öfke, uyarıcı bir işarettir, kişiyi tehditlere karşı uyarır ve kendisini korumasına olanak sağlar. Öfke aynı zamanada yeni öğrenmeler için bir motivasyon kaynağıdır. Öfkenin sağlıklı ve işe yarar olabilmesi için inkar edilmemesi, bastırılmaması ve öncelikle kabul edilmesi, tanınması ve kontrollü bir biçimde ifade edilebilmesi gerekir. Sağlıksız Öfke: Sağlıksız öfke tahmin de edildiği gibi kontrol edilemeyen ve bunun sonucu olarak saldırganlığa dönüşen öfkedir. Öfkeyi yalnış kullanmaya çalışmak bu duruma zemin hazırlayan en önemli faktörlerdendir. Öfke bir problem çözme aracı, öç alma ya da intikam yolu değildir. Öfke başkalarını suçlama biçimi ya da onları kontrol etme aracı değildir. Suç işlemeye veya şiddet göstermeye haklı bir neden, geçerli bir bahane değildir. Öfke kesinlikle ve kesinlikle bir haklı olma yolu da değildir. Bu amaçlarla kullanıldığında öfke kolayca kontrolden çıkar ve hem size hem de karşımızdakine zarar verir. Peki sağlıksız olan ve her iki tarafa da zararlı olan öfkeyi kontrol etmek ya da onunla baş edebilmek için neler yapılabilir? ÖFKE YÖNETĠMĠ Ġ f a d e E t m e Öfke sadece insanlarda varolan bir duygu değil, her canlı organizmanın tehdit karşısında olaylara gösterdiği doğal bir tepkidir. Öfkeyi saldırganlıkla değil de sözel olarak ifade etmek, kontrol yolları içindeki en sağlıklı yoldur. Bunu yapabilmek için, istediklerimizin ne olduğunun farkına varmalı, bunları açık ve karşımızdakini incitmeyecek bir şekilde aktarmalıyız. B a s tı r m a Kızgınlığınızı içinizde tutup, onu düşünmemeye çalışıyor ve dikkatinizi daha olumlu bir şeylere yönlendiriyorsanız, bastırma yolunu kullanıyorsunuz demektir. Bu bazen işe yarasa da sürekli olarak bu yolu kullanmak, çok sağlıklı olmayabilir. Eğer kızgınlık doğru bir biçimde ifade edilemezse, bir süre sonra bu duygu kişinin kendisine döner ve yüksek tansiyon, psiko-somatik rahatsızlıklar (ülserler, alerjiler vb.) ya da depresyon gibi sorunlara yol açabilir. S a ki n l eģ t i r m e Öfke yaşadığınızda kendinizi sakinleştirmeye çalışmak, üçüncü seçeneğinizdir. Nefes alış verişlerinizi, kalp atış hızınızı kontrol ederek, kendinizi fizyolojik olarak sakinleştirip, içinizdeki öfke duygusunu hafifletebilirsiniz. Öfkelenmek Sağlıksız Mı?

8 Saydığımız üç yöntem de özünde öfkeyi kontrol etmek yani yönetebilmek adına kullandığımız yöntemlerdi. Öfke yönetimi tekniklerinin amacı ise kızgınlığın ve öfkenin yol açtığı duygusal ve bedensel tepkileri azaltabilmektir. Siz de kızgınlığa yol açan insanları, olayları yok edemezsiniz; onlardan kaçınamazsınız; onları değiştiremezsiniz. Yapabileceğiniz tek şey bu insanlar ya da olaylar karşısında gösterdiğiniz içsel ve dışsal tepkilerinizi kontrol edebilmek, 6 onları yapıcı bir şekilde yönetebilmektir. Öfkemizi BoĢaltmak Ġyi Midir? Psikologlar artık bunun çok yanlış ve tehlikeli bir inanç olduğunu göstermişlerdir. Araştırmalar, kızgınlık duygusunun rastgele boşaltılması nın kızgınlık, öfke ve saldırganlığı daha çok arttırdığını ve sorunu çözmek için hiç bir yararı olmadığını göstermektedir. 1. G e v Ģ e m e : Derin derin nefes alın, sakinleştirici durum ve manzaraları zihninizde hayal ederek canlandırmaya çalışın. Bu sakinleşmenize yardımcı olur. Deneyebileceğiniz bazı basit yöntemler şunlardır: Karnınızı dolduracak şekilde derin nefesler alın; göğsünüzün üst kısmıyla nefes almanız sizi rahatlatmaz. Nefes alıp verdiğinizde göğsünüz değil, karnınız şişmelidir. Derin nefeslerinizi alırken, kendi kendinize tekrar tekrar Gevşe! ya da Sakin ol! diyerek telkinde bulunun. Hayal ederek sizi gevşetecek bir yer ya da ortamı düşünün ve gözünüzün önüne getirmeye çalışın. Geçmişte çok sakin olduğunuz bir yeri hatırlayın. Bu teknikleri her gün pratik yaparak ezberlerseniz, daha sonra karşılaşacağınız gergin ortamlarda otomatik olarak uygulayabilirsiniz. 2. D ü Ģ ü n c e l e r i D e ğ i Ģ t i r m e : Öfkeli insanlar düşüncelerini küfrederek, bağırıp çağırarak ifade etme eğilimindedirler. Kızgın olduğumuz zaman genellikle, olayları istemeden abartılı ve çarpıtılmış olarak algılarız. Bu tür düşünce biçimlerinizi fark edin ve yerine daha mantıklı olanları yerleştirin. Örneğin Zaten ben hep şanssızım, ne yapsam olmayacak? gibi bir düşünce yerine Nerede hata yaptım acaba? Eğer bu hatayı bulursam bir sonrakine doğrusunu yapabilirim. cümlesini kullanabilirsiniz. Farkında olmadan çok sık kullandığımız ve bizi kızgınlık duygularına hazırlayan, asla ya da her zaman gibi sözcükleri zihninizde yakalamaya çalışın. Hiç bir şey asla düzelmeyecek ya da Her zaman haksızlığa uğrayan ben olurum. gibi cümleler oldukça hatalıdır. Öfke duygunuzda haklı olduğunuzu düşünmenize de yol açar. Durumla ilgili yargıyı koyduğunuz için problemin çözümüne de katkıda bulunmaz. Mantık öfkeyi yener, çünkü öfke haklı bir nedene bağlı olsa da, çok çabuk mantık sınırlarını aşabilir. Bu yüzden öfkelendiğinizi hissettiğinizde mantığınıza sığının. Kendinize Tüm dünya benim mutsuz olmam için uğraşmıyor. cümlesini hatırlatın. Bu daha dengeli bir bakış açısını yakalamanıza yardımcı olacaktır. Öfkeli insanlar her şeyi talepkar bir şekilde isterler, diğer deyişle kendilerine hak görürler. Bu durum, adalet için de böyledir, takdir, kabul, onay, vb. için de. Herkesin bu değerlere ihtiyacı vardır. Elde edemeyince hepimiz üzülür, incinir, hayal kırıklığına uğrarız. Ama kızgın insanlar, bunları talep ederler. Talepleri karşılanmayınca, hayal kırıklıkları engellenme duygusuna, o da öfkeye döner. 3. D a h a Ġ y i Ġ l e t i Ģ i m : Öfkeli insanlar genellikle düşünmeden yargılama ve bu yargıları yönünde davranma eğilimindedirler. Bu yargılar da bazen çok gerçek dışı olabilmektedir. Eğer çok elektrikli bir tartışma içine girdiyseniz, ilk yapacağınız şey yavaşlayıp gösterdiğiniz tepkileri gözlemek olmalıdır. İnsanın eleştirildiği zaman savunmaya geçmesi doğaldır, ama siz de saldırıya geçip savaşmayın. 4. M i z a h K u l l a n ı n : Mizah, çeşitli yollarla öfkenizin yoğunluğunun azalmasına yardımcı olabilir. Her şeyden önce daha dengeli bir bakış açısı sağlar. Birine öfkelenip de belli sıfatlarla etiketler takmaya başladığınızda, bir an durun ve o insanın gerçekten o şey ya da öyle olduğunu düşünün. Bu sahneyi gözünüzün önüne getirin. Örneğin birisine kızdığınızda odun kafalı dediğinizde onu hakikaten kafası yerine bir odunla hayal edin. Bu şekilde gündelik işlerini yaparken düşünün. Bu şekilde düşündüğünüzde öfkenizin azaldığını göreceksiniz. Çünkü mizah sırasında yaşanılan duygularla, öfkenin bir arada bulunması mümkün değildir. Mizah kullanırken iki noktada çok dikkatli olmak gerekir. Öncelikle mizah kullanmanın, sorunlarınızı gülerek geçiştirmek demek olmadığını, tersine onlarla yapıcı bir şekilde yüzleşebilmeniz demek olduğunu bilmelisiniz. İkincisi de mizah kullanayım derken, alaycı ve aşağılayıcı mizaha başvurmaktan kaçınmalısınız. Çünkü bu da sağlıksız öfke ifadesinin bir başka yoludur. 5. Ç e v r e n i z i D e ğ i Ģ t i r m e k : Bazen, sinirlenip öfkelenmemize yol açan şeylerin yakın çevremizde olduğunu fark ederiz. Sorunlar ve sorumluluklar bazen bir anda yıkılır üzerimize. Bunu önlemek için biraz ara verin gün içerisinde ve sadece kendiniz için kullanacağınız bir zaman dilimi yaratın. Örneğin çalışan bir annenin, eve geldiğinde kendisine ayıracağı 15 dakikalık süresi olursa, çocuklarının isteklerine, parlamadan daha iyi yanıt verebilir. 6. Z a m a n l a m a : Eğer sevdiğiniz kişiyle belli konuları belli saatlerde konuşuyorsanız ve bu konuşmalar da hep tartışma ile sonuçlanıyorsa, bu tür konuları konuşma saatinizi değiştirin. Belki yorgun, dikkatsiz oluyorsunuzdur ya da bu sadece bir alışkanlık haline gelmiştir. 7. K a ç ı n m a : Eğer çocuğunuzun odasındaki dağınıklık odanın önünden her geçişte kafanızın tasını attırıyorsa, kapıyı kapatın. Sizi öfkelendiren şeylere bakmaktan kendinizi alıkoyun. Ama, öfkelenmemem için çocuğumun odasını temiz tutması gerekir. demeyin. Konu şu anda bu değil. Konu kendinizi olabildiğince sakin tutabilmektir. 8. A l t e r n a t i f l e r b u l u n : Bazı olaylar sizi öfke duyguları içinde bırakıyorsa, bunu çözmeyi bir iş edinin ve uygun yollar araştırın. Sorunu yaşayan olarak siz yine bu soruna en iyi çareyi bulacak insansınız. Öfkelenmek Sağlıksız Mı?

9 Çocuğumuzun Zamanı Var 7 He has his time Bora S.ÇELĠK Rehberlik Uzmanı day lasts 24 hours.this is equally same for A everyone. But the quality of it differs from one person to another. While the time is flowing like a river for who has a lot to do, on the other hand It feels like never goes for whom has no future target. If we are able to teach our children how to valuate the time, then we will be able to teach the value of their lives. ün 24 saattir ve her insan için bu eşittir. Bu eşitlik nicelikseldir. 24 saatin niteliği onu kullananlar için değiş- G mektedir.yapacak çok şeyi olan biri için, zaman debisi yüksek su gibi akıp giderken, amaçları olmayan kimse için geçmek bilmez. Zaman kullanımı kişiye ait olan ancak üzerinde kişinin tasarrufu bulunmayan bir gerçektir. İnsan ömrü boyunca onu dilediğince kullanabilir ancak biriktirmesi, saklaması mümkün mü? İşte biz yetişkinlerin çocuklarımıza kazandırabileceği en önemli beceri belki de zaman kullanımıdır. Zamanın değerini onlara öğretebilirsek aynı anda onlara hayatın değerini de öğretmiş olacağız. Yine zamanı doğru kullanma becerisine sahip bir gencin, öğrenim ve diğer yaşam alanlarında başarısı da yüksek olacaktır. Teknoloji, zamanın ölçüm aracı olan saatleri, telefonlarımızın, bilgisayarlarımızın köşelerine sıkıştırdı. Bir ayrıntı gibi görünmekte. Bizler evde, çocuğumuzun yoğun kullandığı mekânlara (mutfak, oturma odası, çalışma köşesi) tasarımı basit, zamanı ifade eden rakamları öne planda tutan duvar- masa saatleri yerleştirebiliriz. Diyaloglarda zamana vurgu yapılabilir. Tabii bu bir alışkanlıktır. Zamanın değeri hakkında içselleştirmediğiniz düşünceleri söylemek samimi olmayacağından, çocuk da etkilenmez. Ancak gününü ve yarınını planlayan kişisel-ortak hedefleri olan ebeveynler çocuk üzerinde etkili olur. TV kapatmak, belirli zamanlarda, yayın akışına göre izlemek bir zaman disiplini örneğidir. Ekran karşısında kontrollü olan anne-babaya sahip olan çocuk da annebabası gibi güçlü olmak isteyecektir. Okul, dershane, kulüp gibi eğitim-öğretim programları, çocuğun hayatında zamanını onun için yöneten sistemlerdir. Bu sistemlere bütünleşmiş olacak zaman planlarını yapmasını sağlamalıyız. Bunun için çocuğa hedef-plan duvarı oluşturulabilir. Çocuğun duvarda günlerininhaftalarının nasıl geçeceğini bütün olarak görmesi, sonrasını planlamak için onu motive edebilir. Bahsettiğimiz hedef-plan duvarında yapraklı bir takvimin olması önerilir. Çünkü yapraklı takvimin sayfalarını her gün yırtması gerekmektedir. Bu davranışı kazanması demek günlerden hangi günde olduğunu görmesini ve çağrışımlarla gün planı yapmasını sağlayabilir. Ayrıca takvim yapraklarını düzenli koparmak basit ama faydalı bir sorumluluktur. Zaman kullanımı da sorumluluk demek değil midir? Az zaman da çok iş başarmış kimselerin yaşam öykülerini okumak, paylaşmak, kütüphanemizde bu tür yayınlara yer açmak faydalı olabilir. Başarılarla dolu bir ömrü yaşayan, zamanı verimli kullanmış kişi demektir. Çocukların aklında öyküler daha kalıcıdır. İşte bu insanların öykülerinden haberdar olmalarını sağlayalım. Beraber paylaşacağınız zamanların planlamasını çocuğa bırakarak, ona zaman kullanımı konusunda pratik yapma imkânı vermiş olursunuz. Yarın izinliyim, beraber ne yapalım. Planla bakalım. diyebilirsiniz. Zaman kullanımı sadece düzenli bir yaşam için yapılmaz. Belirlenen hedefler için yaşam enerjimizi nasıl kullanacağımız kararını da verdirir. Bu yüzden öğrenciye hedef belirlemesinde yardımcı olunmalı. Hedefe varmak için zamanını planlama ihtiyacı hissedecektir. Çocuğumuzun Zamanı Var

10 Öyle Bir Gelir Bahar ki..! 8 When The Spring Comes.. Zeynep ERGÜNOĞLU Rehberlik Uzmanı hen the spring arrives with its glaring beauty and W enthusiasm, children s perception of responsibility of their own starts shifting to negative. Their own desires about life never corresponds to ours as their parents. This period of school time is a bit more difficult for them in respect for concentrating emrelerin havaya, suya, toprağa düştüğü bu günlerde çocukların sorumluluklarla ilgili düşünceleri de C değişmeye başlıyor. Kendi dünyalarında önem arz eden her ne varsa bir daha gözden geçiriyorlar ve maalesef vardıkları sonuç, hiç de biz büyüklerin onlardan istedikleri ile örtüşmüyor. Y azılı sınavların yoğunlaşması, yaklaşmakta olan üniversite sınavı, ders seçimi konusu, gibi faktörlerin onları gelecekleri ile ilgili karar vermek zorunda bırakması gibi durumlar, öğrencileri sorumluluklarından daha da uzaklaşmaya itiyor. B iz yetişkinler, dönem sonuna geldiğimizin ve bu dönemin en önemli süreç olduğunun farkındayız ancak öğrenciler, yaşadıkları dönemin önemini genellikle dönem sonlarında, karnelerini aldıkları zaman fark etmektedirler. Geride kalan eğitim-öğretim yılını değerlendirirken akılda en çok kalan şey, genellikle yılın son dönemi olan içinde bulunduğumuz zaman dilimidir. Bu nedenle bu zaman diliminin verimli geçmesi öğrencilerimizin genel başarısı açısından önem taşımaktadır. Ne var ki, öğrencilerimiz genellikle bu dönemi artık çok geç, çalışsam da toparlayamam ki türünden bir karamsarlıkla değerlendirmektedirler. Bu genel yargının dışında kalarak bu son zamanı verimli değerlendiren öğrencilerin kendi başarılarını sorgulayıp, eksiklerini tespit ettikleri için, bir sonraki döneme yüksek motivasyonla başladıkları gözlemlenmektedir. K uşkusuz bu motivasyonu onlara kazandıracak olanlar öğretmenleri ve ebeveynleridir. Öğrencilere, geçip giden bir öğretim yılının hiçbir şekilde bir bitmişlik ifade etmediği, ilerideki yıllarla ve öğrenme serüveniyle bağlantılı olduğu, bilgilenme sürecinin de bu bağlantı içinde değerlendirilmesi gerektiği anlatılmalıdır. Bu noktada sağlıklı iletişim kesinlikle çok önemlidir. Öğrencilerimize yapamadıkları ile ilgili ceza verip motivasyonlarını ve öz güvenlerini zedelemektense, onları kendilerini bekleyen döneme, artı ve eksilerini olumlu ve yapıcı bir değerlendirmeyle taşımak ve onlara bu konuda rehberlik etmek sizlerin ve bizlerin görevidir. Bu yaklaşım, gerek gelecekleri için önemli olan sınavlara girmek üzere olan öğrenciler açısından gerekse eğitim- öğretim hayatının başındaki çocuklar için faydalı ve zorunlu bir yaklaşımdır. onuç olarak, bu son dönemecin olumlu geçmesi, öğrencilerimizin çabasına ve yetişkinlerin doğru tutumu S sergileyip onları motive etmelerine bağlıdır. Öyle Bir Gelir Bahar Ki..!

11 KEŞFETMEK İÇİN OKU 9 9 Başarılı Bir Hayat İçin Gerekli Beceri: DUYGUSAL ZEKA Kudret Eren Yavuz, Çocuğunuzun Duygusal Zeka Eğitimi Ġçin Küçük Sağlam Adımlar isimli kitabında, anne babalara, çocuklarının hayatlarında ufuk açıcı etkiye sahip duygusal zekâ becerilerini nasıl kazandırabilecekleri hususunda pratik destek sağlıyor. Bu beceriler ebeveyn ve çocuk arasında gerçekleģen 90 eğitim basamağı Ģeklinde aktarılıyor. Her bir beceride genel bir bilgi verilip örneklendirme yapıldıktan sonra, becerinin çocuğa sağlıklı bir Ģekilde aktarımını sağlayacak, emekle tasarlanıp denenmiģ ve istenilen sonucu veren etkinlikler yer alıyor. Kitap, konuyla ilgili orijinal çizimler ve hikâyelerle rahat takip edilebilirlik özelliği kazanırken, anne babalara ebeveyn olmanın mutluluğunu yaģatıyor. Çocuklar Gülümseyerek Büyüsün Diye Bir Kişisel Gelişim Kitabı: BALIK ÇORBASI DüĢünen Adam ve Yazan Kadın, balık çorbası tenceresinin baģında buluģan iki sıkı dost Adam; masasında ya da bahçesinde oturup düģünmekten hoģlanıyor, düzenli olmayı tercih ediyor, ineğiyle yaģıyor ve pudinge bayılıyor. Kadın; kitap yazıp onları ciltlemekten keyif alıyor, evinin dağınık olmasını tercih ediyor, uçan fareleri ve kedileri ile yaģıyor, balık çorbasına hayır diyemiyor. Sık sık bir araya gelip balık çorbası içerken uçan düģüncelere kaģık sallıyorlar. Bir gün düģünceler havada kanat çırparken bir düģünce akıllarına konuveriyor. Acaba bu düģüncenin ardından ortaya çıkan iki ilginç çocuğun sırrı ne? Bu gizem nasıl çözülecek? Usta yazar Le Guin in yarattığı, dostluk ve hoģgörüyle renklenen bu büyülü dünyada keģfe çıkmaya hazır mısınız?

12