SAĞLIK İŞLETMELERİ YÖNETİMİ SAĞLIK KURUMLARINDA VERİMLİLİK YÖNETİMİ

Transkript

1 SAĞLIK İŞLETMELERİ YÖNETİMİ SAĞLIK KURUMLARINDA VERİMLİLİK YÖNETİMİ B Doç. Dr. Mahmut AKBOLAT

2 *Bir ülkenin sağlık sistemi, sağlık için sosyal amaçların gerçekleştirilmesi için sağlık hizmetlerinin örgütlenmesi, finansmanı ve sunum mekanizmaları bütünüdür. *Sağlık sistemi, amaçları başarmak için etkileşimde bulunan insanları, kurum ve kuruluşları kapsadığı gibi, bu etkileşimleri yönlendiren süreç ve yapıları da içermektedir (The Commonwealth Fund Commission on a High Performance Health System, 2006). *Sağlık sisteminin sınırları nedir? M. AKBOLAT-SAU İşletme Fakültesi- Sağlık İşletmeleri Yönetimi

3 SAĞLIK SİSTEMİNİN İŞLEVLERİ AMAÇLAR-PERFORMANS Stratejik bağlanma (Stewardship) Cevap verebilirlik Kaynak yaratma Hizmet sunumu Sağlık Finansman (Kaynak sağlama, harcama) 3 Hakkaniyet (finansal katkı

4 Sağlık Cevap verebilirlik Hakkaniyet *Toplumun sağlığını yükseltmek, *Hastalık yükünü azaltmak *Saygı *İnsanın değerine saygı *Bireyin özerkliğine saygı *Mahremiyete saygı *Müşteri Odaklılık *Kısa sürede hizmet *Uygun hizmet ortamı (amenities) *Sosyal destek *Tercih hakkı *Gelirle orantılı katkı *Finansal risk paylaşımı 4

5 *Uzun, sağlıklı ve üretken yaşamlar *Kalite *Erişim *Verimlilik *Hakkaniyet 5

6 Alanlar İndikatörler Nisbi ağırlık Hasta hakları ve bilgilendirme Bekleme süresi Klinik Sonuçlar Provizyon düzeyleri Yeni ilaçlara erişim

7 Sağlık Sistemi Performansı Boyutlar KALİTE Erişim Maliyet/ Harcama Sağlık ihtiyaçları Etkililik Güvenlik Cevap verebilirlik / Hasta merkezlilik Sağlıklı kalmak Daha iyi olmak Hastalık veya sakatlıkla yaşamak Sonuçlar Süreç Yapı Yaşamın sonuna dayanabilmek 7

8 8

9 Ne kadar para harcandığını biliyoruz, ama bu çok büyük paranın ne kadar işe yaradığı hakkında çok az şey biliyoruz. Allan Rock Kanada Sağlık Bakanı 9

10 *Örgütsel performans, planlanan amaçların en az kaynak kullanılarak gerçekleştirilmesidir. *Performans = f (Kalite + verimlilik)

11 Yüksek Verimlilik Düşük?? Kalite Geliştirme??? Toplam Performans Geliştirme Yüksek Performans? Verimlilik Artırma Düşük Kalite Yüksek

12 Yüksek Maliyet analizleri Kullanım inceleme Hekim profili Kaynak yönetimi Verimlilik Düşük? Verimlilik Artırma Düşük Kalite Yüksek

13 Yüksek Verimlilik Düşük?? Kalite Geliştirme Yapı Süreç Sonuç İstatistiksel modeller Akreditasyon Klinik yönetim TKY Düşük Kalite Yüksek

14 Yüksek Verimlilik Düşük Reengineering, Benchmarking Organizasyonel tasarım Tasarruf stratejileri??? Toplam Performans Geliştirme Düşük Kalite Yüksek

15 *Verimlilik, bir üretim veya hizmet sürecinin belli bir döneminde üretilmiş olan ürün ve hizmetlerle (çıktı), bu üretimi gerçekleştirmek için kullanılan üretim kaynaklarının (girdi) birbirine oranıdır

16 *Maliyeti etkileyen etkenler şu şekilde formüle edilebilir: *C= f(o, Q, M, P, E) *C: maliyetleri, *O: çıktı miktarını, *Q: çıktının kalitesini, *M: hastanenin hizmet çeşitliliğini (case mix), *P: üretim faktörlerinin fiyatlarını, *E: verimliliği, 16

17 *Daha az maliyetle hastane dışında yapılabilecek hizmetlerin hastanede yapılması, *Gereksiz cerrahi işlemler, *Hastalara gereksiz hizmet sağlanması, *Hastaneler arası hasta sevk sisteminin kurulmaması, *Hastane hizmetlerinin yetersiz kullanılması *Hastanelerde hekimlerin gereksiz yere fazla tetkik istemeleri, *Bazı gelişmiş olanakların, araç ve makinelerin iyi kullanılmaması, *Evde bakım sisteminin geliştirilememesi, *Sağlık ocağı ve evlerinin iyi çalışamaması, *Muhasebe sistemlerinin kullanılmaması. 17

18 *Verimlilik ölçümleri genel olarak üç yaklaşım esas alınarak gerçekleştirilmektedir. Bunlar: *Oran analizi, *Regresyon analizi *Parametresiz verimlilik ölçümü

19 *Oran analizi en eski ve en sık kullanılan verimlilik ölçüm tekniğidir. Basit anlatımla, çıktı/girdi oranı temel alınarak verimlilik ölçümü yapılmaktadır. *Hasta/Doktor oranı *Hasta/Yatak Oranı *Toplam maliyet/hasta günü oranı

20 Birden çok girdi ve çıktı söz konusu olduğunda kurumlar arası karşılaştırmalar anlamsız olabilir. Hangi hastane verimli? Hastane Yatan Hasta/hekim Pol Say/ Hekim Kapasite Kullanım Oranı H % 75 H % 60 H % 57

21 *Regresyon yöntemiyle verimlilik analizinde ise çıktı miktarı bağımlı değişken, girdiler ise bağımsız değişken olarak ele alınmakta ve matematiksel bir eşitlik elde edilerek hangi örgütün verimli hangisinin verimli olmadığı belirlenebilmektedir.

22 *

23 *Oran ve regresyon analizinin uygulanması durumunda ortaya çıkabilecek problemleri gidermek için oluşturulmuştur.

24 Eksen Başlığı 35,00 30,00 H7(1,44; 28,72) 25,00 20,00 H9(2,96; 21,16) 15,00 H2(3,89; 13,33) 10,00 H6(1,91; 7,94) H10(3,15; 8,49) 5,00 H6¹ H3(1,51; 5,48) H5(2,31; 4,56) H8(2,64; 3,94) H4(3,93; 2,59) 0,00 0,00 0,50 1,00 1,50 2,00 2,50 3,00 3,50 4,00 4,50 Eksen Başlığı

25 *Zamana göre performans takibinin yapılması sağlık örgütleri için elzemdir. *Malmquist indeks, sağlık kurumlarının iki periyot arasındaki performanslarının karşılaştırılmasında kullanılan bir metottur.

26 M. AKBOLAT-SAU İşletme Fakültesi- Sağlık İşletmeleri Yönetimi