Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi Pamukkale University Journal of Engineering Sciences

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi Pamukkale University Journal of Engineering Sciences"

Transkript

1 Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi Pamukkale University Journal of Engineering Sciences ÇİĞ SÜT ÜRETİMİNDE GIDA GÜVENLİĞİ AÇISINDAN KARAR DESTEK SİSTEMLERİNİN ÖNEMİ IMPORTANCE OF DECISION SUPPORT SYSTEMS ABOUT FOOD SAFETY IN RAW MILK PRODUCTION Ecem AKAN 1*, Özer KINIK 1 1Süt Teknolojisi Bölümü, Ziraat Fakültesi, Ege Üniversitesi, İzmir, Türkiye. ecem.akan@ege.edu.tr, ozer.kinik@ege.edu.tr Geliş Tarihi/Received: , Kabul Tarihi/Accepted: * Yazışılan yazar/corresponding author doi: /pajes Derleme Makalesi/Review Article Öz Çiğ süt üretiminde çeşitli gıda güvenlik tehlikelerinin kontrolünde karar destek sistemleri henüz geliştirilmemiştir fakat bu sistemlerin temelini oluşturan noktalar hazır durumdadır. Karar destek sistemleri elementleri süt tedarik zincirinde kritik noktalarda veri tanımlanmasını, bilgi yönetim sistemini ve veri değişimini içerir. Bu elementlerin temeline dayanarak karar destek sistemleri geliştirilmektedir. Veri tanımlanması, bilgi yönetim sistemleri ve veri değişiminin bir arada kullanılmasıyla kısa zamanda karar verebilmek mümkün olmaktadır. Karar destek sistemleri süt sektöründe gıda güvenlik tehlikelerinin kontrolünde oldukça önemlidir ve üreticiler tarafından tercih edilebilmektedir. Bu sistemler uygulandığı takdirde gereksiz yere örnek alınması ve analiz yapılması engellenebilir. Bu makale de önemli karar destek sistemleri elementlerinin çiğ sütün gıda güvenliğine etkisinden bahsedilecektir. Anahtar kelimeler: Karar destek sistemleri, Gıda güvenlik tehlikeleri 1 Giriş Süt ürünleri üretim zincirinde çeşitli kimyasal ve mikrobiyal gıda güvenlik problemlerine rastlanılmaktadır. Mikotoksinler, veterinerlik ilaç kalıntıları ve patojenler (Listeria monocytogenes gibi) çiğ sütte gıda güvenliğine etki eden temel tehlikelerdir [1],[2]. Mikotoksinler açısından örnek verecek olursak 2003 ve 2004 yılında İtalya da aflatoksin B1 ile kontamine olmuş mısır tüketen hayvanların sütlerinde yasal limitlerin üzerinde aflatoksin M1 saptanmıştır [3],[4]. Aflatoksin B1 ile kontamine olmuş yemlerle beslenen ineklerin sütüne aflatoksin M1 geçişi olmuştur. Bu bileşik insan sağlığı açısından oldukça tehlikelidir [3]. Mikotoksinlerin yanında veterinerlik ilaç kalıntıları da yemler aracılığıyla süte bulaşabilir. İnekler veterinerlik ilaçlarına uzun süre maruz kaldıklarında yüksek miktarda kalıntı gözlenebilir. Süt ürünleri üretim zincirinde mikrobiyal gıda güvenlik problemlerine neden olan en temel mikroorganizma L. monocytogenes tir. L. monocytogenes yaygın bir şekilde çiftlik ve çevresinde (toprak, bitki, su), endüstriyel çevrede bulunur [5]-[7]. Son on yılda sütte ve peynirlerde L. monocytogenes daha fazla ortaya çıkmıştır [2],[7],[8]. Karar destek sistemi (KDS) bir işletmede yöneticilerin ve profesyonel çalışanların karar vermesine yardımcı olarak kullanılan, karar verme sürecinde kullanıcıların sistemle karşılıklı olarak etkileşimde bulunduğu, bilgisayar tabanlı bir bilişim sistemidir [9]. Karar destek sistemleri çoğunlukla yarı Abstract In raw milk production decision support systems for control of food safety hazards has not been developed but main points of this system are available. The decision support systems elements include data identification at critical points in the milk supply chain, an information management system and data exchange. Decision supports systems has been developed on the basis of these elements. In dairy sector decision support systems are significant for controlling of food safety hazards and preferred by producers. When these systems are implemented in the milk supply chain, it can be prevented unnecessary sampling and analysis. In this article it will be underlined effects of decision support system elements on food safety of raw milk. Keywords: Decision support systems, Food safety hazards yapılandırılmış problemlerin çözümünde kullanılmakla birlikte, yapılandırılmış ve yapılandırılmamış problemler için de kullanılabilmektedir. Sistemler veri ve model bazlıdır [10]. Kullanıcılar, özgün ve belirli bir probleme değin veriler ve bir ya da daha çok yöntem çerçevesinde model kurma olanağı sağlayan bu tür sistemler yardımıyla daha hızlı ve daha isabetli kararlar verebilmektedir. Son yıllarda karar vericilerin karar aşamasında karar destek sistemlerinin kullanımı oldukça yaygınlaştırmıştır. Geliştirilen ve karar vericilerin kullanımına sunulan karar destek sistemleri organizasyonların veya kurumların içinde veya dışında bulunan verilere son kullanıcıların rahatlıkla ulaşabilmelerini sağlamaktadır. Bu sayede ihtiyaç duyulan bilgilere hızlı ve zamanında erişim, kurumlarda kararların zamanında alınmasına yardım ederek verimliliği ve alınan kararların kalitesini yükseltmektedir. Günümüze kadar çiğ süt üretiminde çoklu gıda güvenlik tehlikelerinin kontrolünde KDS geliştirilmemiş olup bu sistemin alt yapısı hazırlanmış durumdaydı. Yapısal olarak farklı bileşenler için süt ürünleri üretim zincirinde çeşitli tanımlama metotları farklı örnek alma noktalarında kullanım için geliştirilmiştir [11],[12]. Veri tanımlaması, bilgi sistemleri ve veri değişiminin bir arada kullanılmasıyla kısa zamanda karar verilebilir. Karar destek sistemi süt sektöründe gıda güvenlik tehlikelerinin kontrolünde önemlidir ve üreticiler tarafından tercih edilebilmektedir. KDS elementleri gıda temininde kritik noktalarda veri tanımlanmasını içerir. 319

2 2 Veri Tanımlanması KDS elementlerinden ilk ihtiyaç duyulanı tanımlama metodudur. Bilgi sistemine çoklu gıda güvenlik tehlikelerinin transferi için tanımlamaya gerek duyulur. Spesifik özelliklerin tanımlanmasında çeşitli kimyasal analitik metotlardan faydalanılmaktadır. Çoklu bileşen tanımlama metotları kullanılarak süt ürünleri üretim zincirinde ya da daha fazla kritik noktalarda gıda güvenlik tehlikeleri tanımlanabilir. 2.1 Çoklu Bileşenleri Tanımlama Yöntemleri Çiğ sütte bulunan kimyasal tehlikeler analitik metotlar aracılığıyla belirlenebilmektedir. Belirli bir tehlikenin tek başına tanımlanmasında çeşitli yöntemler bulunmaktadır. Farklı bileşenlerin çoklu analizi ise çok daha etkilidir ve tek başına kullanılan yöntemlere göre daha az zaman alır ve tüm bileşenler aynı anda analiz edilebilir [12],[13]. Son zamanlarda Rebe Raz ve Haasnoot (2011) biyoanalitik ölçüm sistemleriyle alakalı bir bakış açısı ortaya koymuşlardır (Tablo 1). Bu sistemlerde süt örnekleri arasında çeşitli gıda matriksleri uygulanabilmektedir. Düzlemsel sıralama ve gelişigüzel sıralama çoklu biyoanalitik teknolojileri çeşitli örneklerde farklı orjinlerden çeşitli kontaminantların hızlı bir şekilde ve aynı zamanda belirlenmesine olanak sağlar. Biyoanalitik çoklu tekniklerin seçimi oldukça önemlidir [12]. Çoklu gıda güvenlik bileşenlerinin belirlenmesinde kullanılabilecek en uygun diğer metotlar Tablo 1 de gösterilmiştir. Bu metotlar aynı anda farklı bileşen maddelerin analizine imkân sağlamaktadır. Tablo 1: Kimyasal tehlikeleri tanımlamada hazır çoklu biyoanalitik yöntemler [12]. Teknoloji Yöntem Özellikler Düzlemsel sıralama Tesadüfi sıralama NRL sıralama biyosensörü, Paralel afinite sensör uygulaması (PASA) Yüzey plazma rezonans bazlı biyosensör (SPR) Akış sitometresi: xmap teknolojisi Kısa ölçüm süresi, otomasyon, örnek miktarı azlığı, yüksek duyarlılık Düşük maliyet, yüksek duyarlılık, kısa ölçüm süresi, basit kullanım NRL sıralama biyosensörü: Amerikan Donanmasına bağlı Donanma Araştırma Laboratuvarı tarafından geliştirilen biyosensör, xmap Teknolojisi: Teknolojik ve biyolojik örneklemelerde kısa sürede tanı yapılmasını sağlayan uygulama. NRL sıralama biyosensörü alan hesaplamalarında başarılı bir şekilde kullanılmaktadır. Bu sensör ile az miktarda örnek ile başarılı analizler gerçekleştirilebilir ve gıda güvenliğinde çeşitli uygulamalarda kullanılabilir. PASA biyosensörü antibiyotiklerin tespitinde kullanılır. Bu işlemde zenginleştirme ve ön işlem adımlarına gerek yoktur. Kısa ölçüm süresine ve yüksek duyarlılığa sahiptir. xmap teknolojisi aynı anda yüze kadar farklı biyomoleküler interaksiyonlarını ölçümüne imkan sağlar. Ayrıca yeni geliştirilen MAGPIX enstrümanları daha az maliyetli ve daha dayanıklıdırlar. MAGPIX son yıllarda antibiyotik kombinasyonlarının (gentamisin ve streptomisin), mikotoksin (aflatoksin M1) ve inek sütü proteinlerinin (kappa kazein) belirlenmesinde kullanılmaktadır. Böylelikle sütte yapılan hileler de ortaya konulabilmektedir. Bu yöntem çoklu gıda güvenlik tehlikeleri için bahsedilen veri tanımlama yöntemlerinden en çok ümit vereni olarak görünmektedir. Mikrobiyolojik analizler için çeşitli tipte biyosensörler kompleks yapıda örnekler için örneğe ekstra bir işlem uygulanmasına gerek kalmadan kullanılabilir [14]. Özellikle gıda patojenlerinin tespitinde elektrokimyasal biyosensörlerin yüksek duyarlılık, hız, ucuzluk, küçük işletmelere uygunluk gibi çeşitli avantajları bulunmaktadır [15]. Üstelik immünosensörler direkt süt analizlerinde L. monocytogenes tespitinde kullanılabilir [16],[17]. Ayrıca L. monocytogenes için tanımlama metotları ve dielektroforezis kombinasyonunu kullanan mikro sıvı cihazı mikrobiyolojik ekim ihtiyacını elimine etmek için kullanılabilir [18],[19]. Mikrobiyolojik tehlikeler için biyosensör, veri tanımlanmasında kullanılabilir. Bununla beraber L. monocytogenes tanımlanması için ihtiyaç duyulan zaman kimyasal tehlikeler için gerekli zamandan daha fazladır (En az 3-5 saat) [34]. 2.2 Süt Ürünleri Üretim Zincirinde Örnek Alma Noktaları Süt ürünleri tedarik zincirinde tanımlama metotlarının uygulanabilmesi için sütün gıda güvenliği hakkında uygun bilgilerin edinilip kritik örnek noktalarının özellikle seçilmesi gereklidir. Yasal düzenlemeler gereği tehlikelerin süt üretiminde tespiti ve kontrolü oldukça önemlidir. Üretim sırasında yasal limitler denetlenmelidir. Bileşenlerin miktarı saptanmalı, yasal limitlerle karşılaştırılmalı ve eğer gerekiyorsa kritik noktalarda düzeltici faaliyetlerin alınması gereklidir. Örnek almada, süt işleme, çoklu bileşenlerin analizi, taşıma gibi noktalarda pek çok kritik kontrol noktası bulunmaktadır. Pek çok güvenlik tehlikesi süt ürünleri üretim zincirine hayvanın beslenmesi, çiftlik koşulları ve çiftlik çevresi yoluyla bulaşır [2],[20],[21]. Pastörize edilmemiş süt, ürüne işlenirken patojenlerle kontamine olabilir ancak bu durum süt pastörize edilerek aşılabilir. Pastörize süte bulaşma eğer sonradan olursa bu durumda kapalı sistemde üretim ve CIP sistemi kullanılarak engellenebilir. Bazı kimyasal kontaminantlar pastörizasyon gibi işlemlerle elimine edilemeyebilir [22]. HACCP planının bir parçası olarak bakteri yükü ve kimyasal bulaşma miktarı tespit edilebilir. Eğer tehlikeler üretimin ilk aşamalarında saptanırsa izlenebilirlik kolaylaşır ve böylece tehlikelerin oluşumunu engelleyebilmek için ne tür müdahaleler yapılabileceği belirlenebilir. İnekten sütün elde edilip fabrikaya ulaşımı sırasında örnek almak gereklidir. İlk muhtemel örnek alma noktası çiftlikte sütün sağımı sırasında memeden ¼ ünün alındığı noktadır. Bu noktada memedeki sütün özelliklerinin tespiti en iyi şekilde yapılabilir. 2. örnek alma noktası süt ölçüm şişeleridir. 3. örnek alma noktası ise çiftlikteki süt tankıdır. Tüm toplanan sütlerin özellikleri buradan alınan örnekle belirlenebilir. 4. örnek alma noktası sütün fabrikaya taşınacağı tankerdir (Şekil 1). Muhtemel 4 örnek alma noktasının belirlenmesi sütün kaynağına, bileşen özelliklerine ve ölçümüne bağlıdır. Aflatoksin M1, gentamisin ve L. monocytogenes için örnek alınabilecek noktalar Tablo 2 de belirtilmiştir. Aflatoksin M1 in süt ve ürünlerindeki varlığı, esas olarak süt ineklerinin Aflatoksin B1 ile bulaşmış yemleri tüketmesine bağlı olarak ortaya çıkmakta ve Aflatoksin B1, Aspergillus flavus ile Aspergillus parasiticus türleri tarafından sıcaklık, su aktivitesi, besin gereksinmeleri gibi belli koşullar altında 320

3 sentezlenebilmektedir. Böylece, Aflatoksin B1 yem katkısı olarak kullanılan farklı tarımsal ürünlerde görülebilmektedir [23]. Aflatoksin M1 in pastörizasyona karşı kısmen stabil olması nedeniyle, sadece hammadde için değil son ürün için de kapsamlı rutin kontrol gereklidir. Gentamisin yem, su ya da hayvan enjeksiyonu aracılığıyla ortaya çıkabilir. Mikrobiyal kontaminasyon meme iltihaplanması yoluyla gerçekleşebilir. Ayrıca mikrobiyal kontaminasyona çevre, ekipmanlar, hava ve personel neden olabilir. Ancak meme iltihabı sonucunda oluşan kontaminasyon daha sık görülmektedir [34]. Örnek alma noktalarına ek olarak izleme sisteminin türünün seçimi de önemlidir. Üretim sisteminde izleme sistemleri online, offline, at-line, non-invazif ve in-line olarak karakterize edilir [24]. On-line izleme sisteminde bir miktar örnek alınır ve otomatik şekilde analiz edilir ve sisteme geri gönderilir. Offline izleme sisteminde ölçüm üretim sistemine yakın yapıldığında at-line olarak belirtilir. Non-invazif izleme prosedüründe ürüne fiziksel temas olmaksızın akış sırasında sinyal ölçülür. In-line sistemde tüm ürün sensör yoluyla analiz edilir. Bu sistemin avantajı ürün akışı sırasında sürekli olarak bileşenlerin ölçümü sensörle yapılır. Bu durumda tüm kimyasal bileşenler tespit edilebilir [34]. metot ve cihaz ölçüm hatalarına neden olabilir [26],[27]. Ölçüm hataları çeşitli hata kaynaklarının bir kısmını oluşturur. Örnek alma kaynaklı hatalarla daha fazla karşılaşılmaktadır. Ölçüm hatasının büyüklüğü ve bilgi eksikliği ölçüm belirsizliğine yol açar [28]. Ölçüm belirsizliğini belirlemenin bir yolu güven aralığının ölçülmesidir. Muhtemel değerlerin dağılımında güven aralığı kullanılarak normal bir şekilde dağılım sağlanabilir. Güven aralığı genelde aflatoksin M1 ve antibiyotiklerde %95, hormonlarda %99 değerlerinde uygulanır. Ölçüm belirsizliğinde çeşitli durumlar ürünün kabul ya da red kararına neden olabilir. Şekil 2 de çiğ sütte kontaminantların yasal limitlerle karşılaştırılması ve ölçüm belirsizliği gösterilmiştir. A durumunda örnekte kontaminasyon miktarı yasal limitlerin üzerindedir bu da örneğin tehlike içerdiği bu nedenle çiğ sütün reddedilmesi gerektiği anlamına gelir. Bu durumunda potansiyel tip 1 hata bulunur sonuçlar limitlerin üzerindedir ancak ölçüm belirsizliği vardır. C durumunda tip 2 hatası vardır, sonuç negatif olarak duyurulur. Örnekte tehlike yasal limitlerin üzerindedir. Hem B hem de C durumunda sonuçlar şüphelidir genellikle sonradan yeniden ölçüm yapılıp, düzeltici faaliyetlerin alınması gerekir. D durumunda ölçüm belirsizliği ile birlikte analiz sonuçları yasal limitlerin altındadır. Bu yüzden tartışmasız şekilde çiğ sütün kabul edileceği anlamına gelir. Şekil 1: Süt üretim zincirinde örnek alma noktaları [34]. Tablo 2: Kontaminasyon kaynakları ve en uygun örnek alma noktaları [34]. Tehlike Bileşen Orjin Seçilen Örnek Alma Noktası Mikotoksin Aflatoksin M1 Yem Ölçüm şişeleri, Çiftlikte süt toplama tankı Veterinerlik ilaç kalıntıları Gentamisin Antibiyotik Ölçüm şişeleri, Sağım demeti Patojenler L monocytogenes Meme enfeksiyonu, Çevreden bulaşma (personel, ekipman) 3 Bilgi Yönetim Sistemi Ölçüm şişeleri 2. önemli KDS elementi depolamada ve tanımlanan veri işlenmesinde kullanılan bilgi yönetim sistemidir. Bu sistemin kullanımı için çiğ sütün Avrupa Birliği (EU) yasal limitleri temelinde kabul ya da reddi için karar verici bilgilere ihtiyaç duyulur. 3.1 Çiğ Sütün Kabul ya da Reddine Karar Verme Çoklu bileşenlerin (kimyasal ve mikrobiyal tehlikeler) konsantrasyon verileri ürünün kabul ya da reddine karar verebilmek için yasal normlarla karşılaştırılmalıdır. Gıda güvenlik tehlikelerinin veri konsantrasyonu çeşitli ölçüm hatalarından etkilenebilir. Bu durumda ölçümlerin kontrolü ve tehlikelerin engellenmesinde başarısız olunabilir [25] Her Ο: Çiğ sütte kontaminant miktarı; : Ölçüm belirsizliği. Şekil 2: Analiz sonuçlarının karşılaştırılması ve çiğ sütte bulunan kontaminantların ölçüm belirsizliğiyle yasal limitlerle karşılaştırılması [34]. Teşhis sistemi gıda tehlikelerini yanlış bir şekilde tanımladığında yanlış pozitif ya da tip 1 hatası olur böylelikle güvenli olan bir ürün tedarik zinciri dışında tutulabilir. Tip 1 hatası satıcıda da riski arttırır çünkü ürün güvensiz şekilde değerlendirilip ekonomik kayıplara neden olur. Yanlış red ya da tip 2 hatası, hatalı ürün tüketiciye dağıtılıp zarara sebep olduğunda ortaya çıkmaktadır. Tip 2 hatası alıcının riskini arttırır. Çünkü bu hata hastalık ya da ölümlere neden olabilir [25] ayrıca oluşabilecek bu zarar sonucunda firmada şöhret kaybı da olacaktır. Böyle durumlarda ürün güvenliğinin izlenmesi gerekmektedir ayrıca bazı durumlarda çiftlikte, ürün işlenmesinde düzeltici faaliyetlerin alınması gerekebilir. Örneklerde kontaminasyon seviyeleri tamamen yasal limitlerin üzerinde saptandığında denetleyici kurumlar tarafından firmalar cezalandırılırlar. Bununla beraber işletmelerin süt üretimlerinde amaç ekonomik kayıpları en alt düzeyde tutmaktır. Çiğ sütte çoklu gıda güvenlik tehlikeleri için ölçüm belirsizliğini de içeren veriler toplanmalı ve karar destek sistemine transfer edilmelidir. İşlem varyasyonları tarihe göre kaydedilmelidir [29] ve işlemlerin ortalama sonuçları 321

4 karşılaştırılmalıdır (Şekil 3). Şekil 3: Belirli sürede analiz edilen kontaminant miktarı ve bu değerlerin yasal ve uyarıcı limitlerle karşılaştırılması [34]. Tüm bileşenlerin veri seviyelerinin kabul edilebilir olması için yasal sınırların altında olması gerekir örneğin çiğ sütte en çok 0.05 µg/kg aflatoksin M1, 100 µg/kg gentamisin bulunabilir. Bunun yanında üreticiler kontaminasyonu erken saptayabilmek için yasal limitlerinde altında uyarıcı limitlerin olmasını isteyebilirler. Bu durum uygulanabilir olduğunda tip 1 ve tip 2 hatalarla daha az karşılaşılabilir [29]. Limitler dışında gözlem ya da sistematik bir model yeni kaynak varyasyon bilgisini önerir [30]. Bu durumda işlemin kontrol dışında olduğu, devredilebilir sebeplerinin bulunduğu ve bu yüzden müdahalenin yapılması gerektiği yorumu yapılabilir [29]. Örnekleme sayısı işlem kontrol altına alınana kadar geçici süreyle arttırılabilir, düzeltici faaliyetler alınabilir. 4 Veri Değişimi 3. temel KDS elementi yem satıcıları, çiftçiler, süt ürünleri üreticilerini içeren tedarik zincirinde farklı aktörler arasında veri değişimidir. Veri değişimi EDI ya da XML teknolojileri kullanılarak yürütülebilir. Farklı aktörler arasında iletişim gıda üretim zincirinde gıda güvenliği kontrolü için koordine edilmiş ölçümler alınması açısından önemlidir. Yem üreticilerinin yemlerinde kontaminant seviyesi arttığında süt üreticilerini uyarmaları gerekmektedir. Ayrıca uyarılan aktörler alınan ölçümler hakkında geri bildirim yapmalıdır. İleriki aşamada aktörler kontaminant miktarı ve bir önceki aşamalarda alınan düzeltici faaliyetler hakkında bilgiye ihtiyaç duyar. Şüpheli örneklerin bulunması ya da yasal limitlerin aşılması durumunda kontaminant miktarını düşürmek için müdahaleler yapılmalıdır. Her durum ya da bileşen için üretimde spesifik önlemler alınır. Müdahale olarak alınan önlemler diğer aktörlerle yer değiştirerek gıda güvenlik tehlikeleri kontrol altına alınabilir. 4.1 Çiğ Sütte Gıda Güvenlik Tehlikelerinin Kontrolünde Müdahaleler Aflatoksin B1 in hayvan yemine bulaşması sonucunda çiğ sütte aflatoksin M1 seviyesi yasal limitlerin üzerinde çıkabilir [3],[4],[27]. Sütte aflatoksin M1 seviyesini kontrol etmek, aflatoksin B1 kontaminasyonunu azaltmak için önemlidir. Yemlerin mikotoksin içeriği bitkilerin olgunlaşması sırasında yüksek sıcaklıklar altında silolama yapıldığında artar. Hayvanların beslenmesinde eğer aflatoksin varlığı kanıtlanırsa inek diyetinden bu yemin uzaklaştırılması gerekir. Yemin uzaklaştırılmasından 2-3 gün sonra süt tekrar kontrol edilmelidir. Eğer aflatoksin M1 seviyeleri istenen düzeye gelmişse sorun çözülmüş olarak düşünülebilir [31]. Çiğ sütte kalıntı antibiyotik miktarının yasal limitler üzerinde bulunması uygun olmayan miktarda antibiyotik kullanımından kaynaklanabilir. Yasal limitler üzerinde antibiyotik kullanılmadıkça antibiyotikler belirli bir sürede degrade olurlar ya da vücuttan atılırlar. Fazla miktarda antibiyotik kullanılması durumunda ise antibiyotikler tamamen parçalanamaz. Bu hayvanların süt ve etlerinin ürüne işlenmemesi gerekmektedir [1],[22],[32]-[35] Çiftliklerde yapılan bazı iyi uygulamalar ile antibiyotik kullanımını azaltılabilir. Bu uygulamalar hastalıkların tanımlanması, tespiti, engellenmesi, kayıtların tutulması şeklinde olabilir [1],[36],[37]. Sütte antibiyotik varlığı kanıtlanırsa bu süt ürüne işlenmemelidir. Fermente edilmiş silaj çiftlikte Listeria kaynağı olabilir bu da istenmeyen bir durumdur. Süt hayvanlarında ensefalitin (beyin iltihabı) sonucu olarak ya da mastitis sonucu Listeria yayılması olabilir [5],[38]. Bu çeşit bulaşmaları engellemek için mastitisin erken teşhisi önemlidir. Çiftliklerde silaj oluşum koşulları kontrol edilerek ve yüksek hijyen uygulamaları gibi iyi uygulamalar yapılarak L. monocytogenes bulaşma riski azaltılabilir. Listeriosis riski çiğ süt tüketimiyle alakalıdır. Bu nedenle süt pastörize edilmek zorundadır. Bu esnada HACCP planına göre temizlik, sanitasyon, ekipman bakımı yapılmalıdır. 5 KDS Geliştirilmesi Gıda güvenlik bileşenlerinin kontrolünde KDS geliştirilmesine İşletme Kaynaklarının Planlanması (ERP), Laboratuvar Yönetim Sistemi (LIMS), Depo Yönetim Sistemi (WMS) ya da Üretim Planlama Yönetim Sistemi (MES) gibi bilgi yönetim sistemlerinin seçimiyle başlanmalıdır. Bilgi yönetim sistemi depolanmalıdır ve bu sisteme analitik metotlarla belirlenen gıda güvenlik tehlikeleriyle alakalı veriler işlenmelidir. Süt sağım işleminden sonra bu veriler kombine edilmeli ve izlenebilirliği kolaylaştırmak için kaydedilmelidir (Hileli bileşenler, örnek alınan yer, örnek partisi, örnek alan personel ve işlem parametreleri gibi). Bu bilgi yönetim sistemi süt ürünleri üretim zincirinde veri girişinde merkez nokta olarak nitelendirilmektedir. Ayrıca algoritmalar yasal normları, ölçüm belirsizliklerini içermelidir. 6 Sonuç ve Gelecekte KDS Çoklu gıda güvenlik tehlikelerinin çiğ süt üretiminde karar destek sistemleriyle belirlenmesi henüz uygulanmamaktadır. Ancak bu sisteme ait tüm alt yapı hazırlıkları tamamlanmıştır. Bu makalede bahsedilen kavramsal yaklaşım KDS gelişimini destekleyebilir. Bilgi sistemleriyle veri tanımlanması ve veri değişimi kombineli uygulandığında kısa zamanda karar verilecektir ve bu durum gıda güvenlik problemlerinin engellenmesini destekleyecektir. Veri tanımlanmasında çiğ sütte çoklu bileşenlerin aynı anda tespiti gerekir. Bileşenlerin aynı anda tespiti bileşenlerin tek tek tespiti işlemine göre daha az maliyetlidir. Bununla birlikte kimyasal ve mikrobiyal tehlikelerin tespit zamanındaki farklılıklar sebebiyle farklı zamanlarda kararlar ve düzeltici faaliyetler alınır. Analitik sonuçların ölçüm belirsizliği, bilgi yönetimi dikkate alınmalıdır ve veri değişimi yoluyla iletilmelidir. Şüpheli örnekler bulunması durumunda hayvanın beslenmesi, sağımı gibi aşamalardan başlayarak tüm aşamalarda düzeltici faaliyetler ve engelleyici önlemler alınmalıdır. 322

5 Firmalar gıda güvenliğinin sağlanması ve tüketicinin güvenini kazanmış saygın bir firma konumuna erişmek için entegre gıda güvenliği ve kalite yönetim sistemlerini ISO 9001:2008, ISO 22000:2005, HACCP sistemini (Kritik Kontrol Noktaları Tehlike Analizi) kurmalı ve uygulamalıdırlar. Bunun yanı sıra kullanılacak olan Karar Destek Sistemleri vasıtası ile kurulacak olan entegre kalite sistemlerinin etkinliğinin artması ve firmaya olan katkılarının arttırılması sağlanacaktır. İleriki araştırmalar karar destek sistemleri için veri tanımlanması, veri değişimi ve bilgi sisteminin entegrasyonunu sağlamalıdır. Çoklu gıda güvenlik sistemlerinin belirlenmesinde analitik metotlar geliştirilmeli ve ürün akışı sırasında eş zamanlı olarak bileşenlerin tespiti yapılmalıdır. Ayrıca ürün izlenebilirliğini kolaylaştırmak için örnek alınan yer, örnek alınan parti, örnek alan personel, örnek alma zamanı, işlem parametreleri her zaman kaydedilmeli ve kontrol altında tutulmalıdır. 7 Kaynaklar [1] OIE Animal Production Food Safety Working Group. Guide to Good Farming Practices for Animal Production Food Safety. Scientific and Technical Review International Office of Epizootics, 25(2), , [2] Oliver SP, Boor KJ, Murphy SC, Murinda SE. Food Safety Hazards Associated with Consumption of Raw Milk. Foodborne Pathogens and Disease, 6(7), , [3] Decastelli L, Lai J, Gramaglia M, Monaco A, Nachtmann C, Sezianb, C, Oldano F, Ruffierb M, Sezianb A, Bandirolab C. Aflatoxins Occurrence in Milk and Feed in Northern Italy During Food Control, 18(10), , [4] Giorni P, Magan N, Pietri A, Bertuzzi T. Battilani P. Studies on Aspergillus Section Flavi Isolated From Maize in Northern Italy. International Journal of Food Microbiology, 113(3), , [5] Konosonoka IH, Jemeljanovs A, Osmane B, Ikauniece D, Gulbe G. Incidence of Listeria spp. in Dairy Cows Feed and Raw Milk in Latvia. ISRN Veterinary Science, 2012, 1-5, [6] Kozak J, Balmer T, Byrne R, Fisher K. Prevalence of Listeria monocytogenes in Foods: Incidence in Dairy Products. Food Control, 7(4-5), , [7] Meyer-Broseta S, Diot A, Bastian S, Riviere J, Cerf O. Estimation of Low Bacterial Concentration: Listeria monocytogenes in raw milk. International Journal of Food Microbiology, 80(1), 1-15, [8] Rossi ML, Paiva A, Tornese M, Chianelli S, Troncoso A. Listeria monocytogenes outbreaks: A Review of the Routes that Favor Bacterial Presence. Revista Chilena de Infectologia, 25(5), , [9] Turban E, Sharda R, Delen D. Decision Support and Business Intelligence Systems. 9 th ed. USA, Prentice Hall, [10] Gluchowski P, Gabriel R, Dittmar C. Management Support Systeme und Business Intelligence: Computergestützte Informationssysteme für Fach-und Führungskräfte. 2 nd ed. Verlag Berlin Heidelberg, Germany, Springer, [11] Amagliani G, Petruzzelli A, Omiccioli E, Tonucci F, Magnani M, Brandi G. Microbiological Surveillance of a Bovine Raw Milk Farm Through Multiplex Real-Time PCR. Foodborne Pathogens and Disease, 9(5), , [12] Rebe Raz S, Haasnoot W. Multiplex Bioanalytical Methods for Food and Environmental Monitoring. TrAC Trends in Analytical Chemistry, 30(9), , [13] Pederro M, Campuzano S, Pingarron J. Electroanalytical Sensors and Devices for Multiplexed Detection of Foodborne Pathogen Microorganisms. Sensors, 9(7), , [14] Sharma H, Mutharasan R. Review of Biosensors for Foodborne Pathogens and Toxins. Sensors and Actuators B: Chemical, 183, , [15] Sadik OA, Aluoch AO, Zhou A. Status of Biomolecular Recognition Using Electrochemical Techniques. Biosensors and Bioelectronics, 24(9), , [16] Crowley EL, O Sullivan CK, Guilbault GG. Increasing the Sensitivity of Listeria Monocytogenes Assays: Evaluation Using ELISA and Amperometric Detection. Analyst, 124(3), , [17] Susmel S, Guilbault GG, O Sullivan CK. Demonstration of Labeless Detection of Food Pathogens Using Electrochemical Redox Probe and Screen Printed Gold Electrodes. Biosensors and Bioelectronics, 18(7), , [18] Gomez-Sjoberg R, Morisette DT, Bashir R. Impedance Microbiology-on-a-Chip: Microfluidic Bioprocessor for Rapid Detection of Bacterial Metabolism. Journal of Microelectromechanical Systems, 14(4), , [19] Yang L, Banada PP, Chatni MR, Seop Lim K, Bhunia AK. Ladisch M Bashir R. A Multifunctional Micro-Fluidic System for Dielectrophoretic Concentration Coupled with Immuno-Capture of Low Numbers of Listeria Monocytogenes. Lab on a Chip, 6(7), , [20] Jooste PJ, Anelich LE. Safety and Quality of Dairy Products. in T.J. Britz, & R.K. Robinson (Eds.), Advanced Dairy Science and Technology, , Oxford, UK, Blackwell Publishing Ltd, [21] Van der Spiegel M, Van der Fels-Klerx HJ, Marvin HJP. Effects of Climate Change on Food Safety Hazards in the Dairy Production Chain. Food Research International, 46(1), , [22] Katz SE, Brady MS. Antibiotic Residues in Food and Their Significance. Food Biotechnology, 14(3), , [23] Fışkın G, Ersoy G, Gündüz G, Fışkın K. Aflatoksin Üreten Küf Mantarlarının Besinlere Bulaşma Yolları, Aflatoksinin Sağlık Üzerine Etkileri ve Besinlerden Aflatoksin Kontaminasyonu Azaltma Yöntemleri. DBHAD Uluslararası Hakemli Beslenme Araştırmaları Dergisi, 2(3), 80-95, [24] Callis JB, Illman DL, Kowalski BR. Process Analytical Chemistry. Analytical Chemistry, 59(9), , [25] Nganje WE, Skiltonb P. Food Risks and Type I & II Errors. International Food and Agribusiness Management Review, 14(5), , [26] Bell S. In a Beginner s Guide to Uncertainty of Measurement. 2 nd ed. UK, National Physical Laboratory, [27] Han RW, Zheng N, Wang JQ, Zhen YP, Xu XM, Li SL. Survey of Aflatoxin in Dairy Cow Feed and Raw Milk in China. Food Control, 34(1), 35-39, [28] NASA. Measurement Uncertainty Analysis Principles and Methods : NASA Measurement Quality Assurance HandBook-ANNEX 3. Washington, USA, NASA,

6 [29] De Vries A, Reneau JK. Application of Statistical Process Control Charts to Monitor Changes in Animal Production Systems. Journal of Animal Science, (88), 11-24, [30] Hanna LA. The Use of Statistical Control Charts to Monitor and Improve the Management of Education Department Resources. Journal for Nurses in Staff Development, 25(3), , [31] Prandini A, Transini G, Sigolo S, Filippi L, Laporta M, Piva, G. On the Occurrence of Aflatoxin M1 in Milk and Dairy Products. Food and Chemical Toxicology, 47(5), , [32] Allison JRD. Antibiotic Residues in Milk. British Veterinary Journal, 141(1), 9-16, [33] Damte D, Jeong HJ, Lee SJ, Cho BH, Kim JC, Park SC. Evaluation of Linear Regression Statistical Approaches for Withdrawal Time Estimation of Veterinary Drugs. Food and Chemical Toxicology, 50(3-4), , [34] Van der Spiegel M, Sterrenburg P, Haasnoot W, Van Der Fels-Klerx HJ. Towards a Decision Support System for Control of Multiple Food Safety Hazards in Raw Milk Production. Trends in Food Science & Technology, 34(2), , [35] Gehring R, Baynes RE, Wang J, Craigmill AL, Riviere JE. A Web-Based Decision Support System to Estimate Extended Withdrawal Intervals. Computers and Electronics in Agriculture, 44(2), , [36] Agriculture and Agri-Food Canada, Dairy Farmers of Canada. Canadian Quality Milk On-Farm Food Safety Program: Implementing the Canadian Quality Milk Program Producer Self-Evaluation Questionnaire Mandatory Records. Workbook, Canada, [37] McEwen SA, Black WD, Meek AH. Antibiotic Residue Prevention Methods, Farm Management and Occurrence of Antibiotic Residues in Milk. Journal of Dairy Science, 74(7), , [38] Czuprynski CJ. Listeria monocytogenes: Silage, Sandwiches and Science. Animal Health Research Reviews, 6(2), ,

Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi Pamukkale University Journal of Engineering Sciences

Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi Pamukkale University Journal of Engineering Sciences Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi Pamukkale University Journal of Engineering Sciences Kabul Edilmiş Araştırma Makalesi (Düzenlenmemiş Sürüm) Accepted Research Article (Uncorrected Version)

Detaylı

Sami EROL Gıda Mühendisi Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü Gıda Kontrol ve Laboratuvarlar Dairesi

Sami EROL Gıda Mühendisi Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü Gıda Kontrol ve Laboratuvarlar Dairesi Sami EROL Gıda Mühendisi Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü Gıda Kontrol ve Laboratuvarlar Dairesi 1 24 Aralık 2012-22 Mart 2013 Maryland Üniversitesi Amerika Birleşik Devletleri 2 3 Maryland Üniversitesi

Detaylı

Doç.Dr.Yeşim Gürol Yeditepe Üniversitesi Hastanesi Tıbbi Mikrobiyoloji

Doç.Dr.Yeşim Gürol Yeditepe Üniversitesi Hastanesi Tıbbi Mikrobiyoloji Doç.Dr.Yeşim Gürol Yeditepe Üniversitesi Hastanesi Tıbbi Mikrobiyoloji Klinik Mikrobiyoloji Laboratuvarlarında kalite uygulamaları son yıllarda başta ISO 15189 kriterlerinin laboratuvarlarımıza girmesiyle

Detaylı

Sayfa 1 / 8 T.C. MEHMET AKİF ERSOY ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ

Sayfa 1 / 8 T.C. MEHMET AKİF ERSOY ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ I. YARIYIL ADI İNGİLİZCE KARŞILIĞI Zorunlu (Z) Seçmeli(S) TEORİ K T UYG. U 14101 GENEL KİMYA - I GENERAL CHEMISTRY-I Z 2 2 4 3 5 14103 ORGANİK KİMYA ORGANIC CHEMISTRY Z 2 0 2 2 3 14105 FİZİK - I PHYSICS

Detaylı

Hayvan Yemlerinde Mikotoksin Problemi - Ekonomi ve Sağlığ

Hayvan Yemlerinde Mikotoksin Problemi - Ekonomi ve Sağlığ Hayvan Yemlerinde Mikotoksin Problemi - Ekonomi ve Sağlığ ığa Etkileri Süreyya ÖZCAN 16-17 Ekim 2007, Bursa Hayvan Yeminde Bulunan Mikotoksinler Aflatoxin B1, B2, G1, G2 Deoksinivalenol (DON, vomitoxin)

Detaylı

GIDA ÜRETİMLERİNDE KALİTE SİSTEMLERİ. Şebnem Öztürkoğlu Gıda Yüksek Mühendisi

GIDA ÜRETİMLERİNDE KALİTE SİSTEMLERİ. Şebnem Öztürkoğlu Gıda Yüksek Mühendisi GIDA ÜRETİMLERİNDE KALİTE SİSTEMLERİ Şebnem Öztürkoğlu Gıda Yüksek Mühendisi İÇERİK 1.Gıdalara İlişkin Tehlikeler 2.Gıda Güvenliği Kavramı 3.Gıda Güvenliğinde Değişen Yaklaşım 4. Gıda Zinciri Yaklaşımı

Detaylı

1. Kozmetik Kongresi, 18-20 Subat 2011, Antalya. EGM DANISMANLIK HIZMETLERI www.egmdanismanlik.com

1. Kozmetik Kongresi, 18-20 Subat 2011, Antalya. EGM DANISMANLIK HIZMETLERI www.egmdanismanlik.com KOZMETĐKTE GMP UYGULAMALARI ĐYĐ ÜRETĐM TEKNIKLERI www.egmdanismanlik.com GMP Nedir? Personel, Eğitim ve Hijyen Tesis ve Alt Yapı Ekipmanlar Hammaddeler ve Ambalaj Malzemeleri Üretim Bitmiş Ürünler Kalite

Detaylı

ISO 22000 TEHLİKE VE RİSK ANALİZİ TALİMATI

ISO 22000 TEHLİKE VE RİSK ANALİZİ TALİMATI SAYFA NO 1/5 1. AMAÇ Bu talimatta; - ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi içerisinde işletmede muhtemel olan bütün tehlikelerin veya risklerin tespit edilmesi, - Mevcut tehlike ve/veya risklerin tanımlanması,

Detaylı

MADDE 2 (1) Bu Yönetmelik, gıdaların mikrobiyolojik kriterleri ile gıda işletmecilerinin uyması ve uygulaması gereken kuralları kapsar.

MADDE 2 (1) Bu Yönetmelik, gıdaların mikrobiyolojik kriterleri ile gıda işletmecilerinin uyması ve uygulaması gereken kuralları kapsar. TÜRK GIDA KODEKSİ MİKROBİYOLOJİK KRİTERLER YÖNETMELİĞİ Yetki Kanunu: 5996 Yayımlandığı R.Gazete: 29.12.2011-28157 BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı;

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. 4. Öğrenim Durumu: Derece Alan Üniversite Yıl

ÖZGEÇMİŞ. 4. Öğrenim Durumu: Derece Alan Üniversite Yıl ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı : Serkan Kemal BÜYÜKÜNAL 2. Doğum tarihi : 24 Haziran 1978 3. Unvanı : Yrd.Doç.Dr. 4. Öğrenim Durumu: Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Veteriner Fakültesi İstanbul Üniversitesi

Detaylı

YÖNETMELİK. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından: TÜRK GIDA KODEKSİ MİKROBİYOLOJİK KRİTERLER YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM

YÖNETMELİK. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından: TÜRK GIDA KODEKSİ MİKROBİYOLOJİK KRİTERLER YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM 29 Aralık 2011 PERŞEMBE Resmî Gazete Sayı : 28157 (3. Mükerrer) Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından: YÖNETMELİK TÜRK GIDA KODEKSİ MİKROBİYOLOJİK KRİTERLER YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak

Detaylı

T.C. GIDA, TARIM ve HAYVANCILIK BAKANLIĞI Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü. Sayı : 73453902-045.01/21288 30/05/2013 Konu : Yem Kontrol Uygulamaları

T.C. GIDA, TARIM ve HAYVANCILIK BAKANLIĞI Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü. Sayı : 73453902-045.01/21288 30/05/2013 Konu : Yem Kontrol Uygulamaları Sayı : 73453902-045.01/21288 30/05/2013 Konu : Yem Kontrol Uygulamaları.. VALİLİĞİNE (İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü) Yem kontrolleri ile ilgili olarak İl Müdürlükleri arasında uygulamada birliğin

Detaylı

Endüstri Mühendisliği - 1. yarıyıl. Academic and Social Orientation. 441000000001101 Fizik I Physics I 3 0 1 4 4 6 TR

Endüstri Mühendisliği - 1. yarıyıl. Academic and Social Orientation. 441000000001101 Fizik I Physics I 3 0 1 4 4 6 TR - - - - - Bölüm Seçin - - - - - Gönder Endüstri Mühendisliği - 1. yarıyıl 141000000001101 Akademik ve Sosyal Oryantasyon Academic and Social Orientation 1 0 0 1 0 1 TR 441000000001101 Fizik I Physics I

Detaylı

Kirlenmiş Saha Temizleme ve İzleme Teknik Rehberi Prof. Dr. Kahraman Ünlü O.D.T.Ü. Çevre Mühendisliği Bölümü

Kirlenmiş Saha Temizleme ve İzleme Teknik Rehberi Prof. Dr. Kahraman Ünlü O.D.T.Ü. Çevre Mühendisliği Bölümü Toprak Kirliliğinin Kontrolu ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmelik Uygulamaları İçin Personel Eğitim Semineri 20-24 Haziran 2011 & 27 Haziran 1 Temmuz 2011 Kirlenmiş Saha Temizleme ve

Detaylı

Süt ve Süt Ürünlerinde Hijyen ve Kontroller (27-31 Mayıs 2013, Brescia, İTALYA)

Süt ve Süt Ürünlerinde Hijyen ve Kontroller (27-31 Mayıs 2013, Brescia, İTALYA) Süt ve Süt Ürünlerinde Hijyen ve Kontroller (27-31 Mayıs 2013, Brescia, İTALYA) Dr. İLKNUR GÖNENÇ Gıda Mühendisi 30 EKİM 2013 ANKARA SUNU AKIŞI Eğitim; Amaç Yer Ġçerik Değerlendirme Eğitimle İlgili Bilgiler

Detaylı

PROF. DR. AYLA SOYER İÇERİK. Soyer, A., İşletme Sanitasyonu, gıda güvenliği

PROF. DR. AYLA SOYER İÇERİK. Soyer, A., İşletme Sanitasyonu, gıda güvenliği PROF. DR. AYLA SOYER İÇERİK 1 İçerik Gıda Endüstrisinde hijyen ve sanitasyon kavramları ve önemi, Gıda, gıda kaynaklı hastalıkların tehlikeleri, Gıdalarda kontaminasyon kaynakları ve önlenmesi, Gıda işletmelerinde

Detaylı

HACCP. Fırat ÖZEL, Gıda Mühendisi

HACCP. Fırat ÖZEL, Gıda Mühendisi HACCP Fırat ÖZEL, Gıda Mühendisi HACCP HACCP teriminin çıkış noktası Hazard Analysis Critical Control Points Kritik Kontrol Noktalarında Tehlike Analizi HACCP nedir? Gıda güvenliği ve tüketici sağlığı

Detaylı

ECZ 965 Farmasötik Ürünler İçin İyi İmalat Uygulamaları 14. HAFTA. Doç.Dr. Müge Kılıçarslan

ECZ 965 Farmasötik Ürünler İçin İyi İmalat Uygulamaları 14. HAFTA. Doç.Dr. Müge Kılıçarslan ECZ 965 Farmasötik Ürünler İçin İyi İmalat Uygulamaları 1 14. HAFTA Doç.Dr. Müge Kılıçarslan KAVRAM OLARAK RİSK NEDİR? ICH Q9 da risk; zararın oluşma olasılığı ve zararın ciddiyetinin bir kombinasyonu

Detaylı

Information Technology Infrastructure Library ITIL

Information Technology Infrastructure Library ITIL Yazılım Kalite Standartları Sunum Projesi Information Technology Infrastructure Library ITIL Hazırlıyanlar : Gökhan ÇAKIROĞLU - Feyyaz ATEġ - Çiğdem ELĠBOL - Caner ĠBĠCĠOĞLU ITIL Nedir? Kurum ile BT(Bilgi

Detaylı

FARUK DOĞAN. EĞİTİM BİLGİLERİ / Education. İŞ TECRÜBESİ / Work Experience. fdogan@kmu.edu.tr doganfaruk@windowslive.com

FARUK DOĞAN. EĞİTİM BİLGİLERİ / Education. İŞ TECRÜBESİ / Work Experience. fdogan@kmu.edu.tr doganfaruk@windowslive.com FARUK DOĞAN Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü Telefon: (338) 226 2000/5009 fdogan@kmu.edu.tr doganfaruk@windowslive.com EĞİTİM BİLGİLERİ / Education Üniversite Öğrenim Alanı Derece Ankara

Detaylı

TÜBİTAK. İçme sularında hızlı, basit ve hassas Arsenik ve Bisfenol-A Tayini için yeni bir el cihazı

TÜBİTAK. İçme sularında hızlı, basit ve hassas Arsenik ve Bisfenol-A Tayini için yeni bir el cihazı Bilişim ve Bilgi Güvenliği İleri Teknolojiler Araştırma Merkezi İçme sularında hızlı, basit ve hassas Arsenik ve Bisfenol-A Tayini için yeni bir el cihazı 6 Mayıs 2015 Yıldız Uludağ 1, Güzin Köktürk 1,

Detaylı

Edirne İlinde Elde Edilen Sütlerin Dünya Sağlık (Who) Standartlarına Uygunluğu

Edirne İlinde Elde Edilen Sütlerin Dünya Sağlık (Who) Standartlarına Uygunluğu Edirne İlinde Elde Edilen Sütlerin Dünya Sağlık (Who) Standartlarına Uygunluğu Sabri TÜZÜN 1, Murat ÇİMEN 1*, İsa BAŞ 1, Yusuf DEMİR 1, Mehmet KOTAN 1, Maas TAYFUR 1 Özet Bu çalışma ile Edirne ilinden

Detaylı

COURSES OFFERED FOR ERASMUS INCOMING STUDENTS

COURSES OFFERED FOR ERASMUS INCOMING STUDENTS COURSES OFFERED FOR ERASMUS INCOMING STUDENTS Department : Computer Engineering 152111001 CALCULUS I 3 2 4 5 152111005 PHYSICS I 3 0 3 3 152111006 PHYSICS I LAB 0 2 1 2 152111007 CHEMISTRY 3 0 3 3 152111008

Detaylı

GIDA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DÖNEMİNDEN İTİBAREN UYGULANACAK YENİ DERS PLANI 1.DÖNEM (1. YIL GÜZ YARIYILI)

GIDA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DÖNEMİNDEN İTİBAREN UYGULANACAK YENİ DERS PLANI 1.DÖNEM (1. YIL GÜZ YARIYILI) GIDA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 018-019 DÖNEMİNDEN İTİBAREN UYGULANACAK YENİ DERS PLANI 1.DÖNEM (1. YIL GÜZ YARIYILI) ATA1031 Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi I Principles of Atatürk and History of Modern Turkey

Detaylı

RİSK YÖNETİMİ ve DEĞERLENDİRİLMESİ VII- RİSK HESAPLAMA ÖRNEKLERİ

RİSK YÖNETİMİ ve DEĞERLENDİRİLMESİ VII- RİSK HESAPLAMA ÖRNEKLERİ 12 6 74 Slayt 6/6 YÖNETİMİ ve DEĞERLENDİRİLMESİ TEHLİKE ANALİZ METODOLOJİLERİ AMAÇ: (Nicel) Risk analiz yöntemleri HACCP, CCA, WHAT İF Risk analiz yöntemleri ve hesaplama örnekleri Nİ1303096 VII- HESAPLAMA

Detaylı

Bornova Vet.Kont.Arst.Enst.

Bornova Vet.Kont.Arst.Enst. Mikotoksinlerin Önemi ve Mikotoksin Test Metotları Dilek ÇİMEN TÜBİTAK ATAL 8-9 EKİM 2008 İZMİR MİKOTOKSİNLER Mikotoksinler, Mantarlar tarafından uygun ortam, ışık,sıcaklık ve nem şartlarında sentezlenen

Detaylı

MRL Nedir? (Maksimum Kalıntı Limiti) Özden Güngör Ziraat Mühendisleri Odası Genel Merkez Yönetim Kurulu Başkanı 10.Temmuz.

MRL Nedir? (Maksimum Kalıntı Limiti) Özden Güngör Ziraat Mühendisleri Odası Genel Merkez Yönetim Kurulu Başkanı 10.Temmuz. MRL Nedir? (Maksimum Kalıntı Limiti) Özden Güngör Ziraat Mühendisleri Odası Genel Merkez Yönetim Kurulu Başkanı 10.Temmuz.2015 - Ankara Pestisit kalıntısı nedir? Pestisitlerin kullanımı sonucunda; tarımsal

Detaylı

Yeşil Lojistiğin Tersine Lojistik ile İlişkisi ve Sürdürülebilir Kalkınma İçin Önemi. Araş.Gör. Güneş KÜÇÜKYAZICI Yrd.Doç.Dr. Murat BASKAK YAEM, 2010

Yeşil Lojistiğin Tersine Lojistik ile İlişkisi ve Sürdürülebilir Kalkınma İçin Önemi. Araş.Gör. Güneş KÜÇÜKYAZICI Yrd.Doç.Dr. Murat BASKAK YAEM, 2010 Yeşil Lojistiğin Tersine Lojistik ile İlişkisi ve Sürdürülebilir Kalkınma İçin Önemi Araş.Gör. Güneş KÜÇÜKYAZICI Yrd.Doç.Dr. Murat BASKAK Sunum Plânı Tedârik Zinciri ve Tedârik Zinciri Yönetimi Lojistik

Detaylı

TGK- GIDALARDAKĐ MĐKOTOKSĐN LĐMĐTLERĐNĐN RESMĐ KONTROLÜ ĐÇĐN NUMUNE ALMA, NUMUNE HAZIRLAMA VE ANALĐZ METODU KRĐTERLERĐ TEBLĐĞĐ (TEBLĐĞ NO: 2011/32)

TGK- GIDALARDAKĐ MĐKOTOKSĐN LĐMĐTLERĐNĐN RESMĐ KONTROLÜ ĐÇĐN NUMUNE ALMA, NUMUNE HAZIRLAMA VE ANALĐZ METODU KRĐTERLERĐ TEBLĐĞĐ (TEBLĐĞ NO: 2011/32) TGK- GIDALARDAKĐ MĐKOTOKSĐN LĐMĐTLERĐNĐN RESMĐ KONTROLÜ ĐÇĐN NUMUNE ALMA, NUMUNE HAZIRLAMA VE ANALĐZ METODU KRĐTERLERĐ TEBLĐĞĐ (TEBLĐĞ NO: 2011/32) 15 Ağustos 2011 PAZARTESĐ Resmî Gazete Sayı : 28026 Amaç

Detaylı

1. YARIYIL / SEMESTER 1

1. YARIYIL / SEMESTER 1 T.C. NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK VE MİMARLIK FAKÜLTESİ, MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, 2017-2018 AKADEMİK YILI ÖĞRETİM PLANI T.C. NECMETTIN ERBAKAN UNIVERSITY ENGINEERING AND ARCHITECTURE

Detaylı

Gıda Güvenliğinin Gerekliliği ve Sağlanması. Gıda Güvenliğinin Gerekliliği ve Sağlanması

Gıda Güvenliğinin Gerekliliği ve Sağlanması. Gıda Güvenliğinin Gerekliliği ve Sağlanması Murat Özdemir (2.2.2001) İçindekiler Gıda Üretiminin Ahlaki ve Yasal Sorumlulukları... 1 Gıda Güvenliği Yönetimi... 2 Gıda Güvenliğinin Sağlanmasında Kalite Güvencenin Görevleri... 2 Temel Gıda Tehlikeleri...

Detaylı

Electronic Letters on Science & Engineering 2(2) (2011) Available online at www.e-lse.org

Electronic Letters on Science & Engineering 2(2) (2011) Available online at www.e-lse.org Electronic Letters on Science & Engineering 2(2) (2011) Available online at www.e-lse.org ERP: Enterprise Resource Planning Ceyda Şahbazoğlu 1, Feyzullah Temurtaş 2,* 1 Sakarya Üniversitesi, Fen Bilimleri

Detaylı

Klinik Mikrobiyoloji Testlerinde Doğrulama (verifikasyon) ve Geçerli Kılma (validasyon)

Klinik Mikrobiyoloji Testlerinde Doğrulama (verifikasyon) ve Geçerli Kılma (validasyon) Klinik Mikrobiyoloji Testlerinde Doğrulama (verifikasyon) ve Geçerli Kılma (validasyon) Kaynaklar Mikrobiyolojik prosedürleri doğrulama / geçerli kılmaya ilişkin aşağıdaki uluslararası kaynaklar önerilir

Detaylı

RİSK ANALİZİ TEHLİKE VE RİSK

RİSK ANALİZİ TEHLİKE VE RİSK İHTİMAL RİSK ANALİZİ TEHLİKE VE RİSK RİSK MATRİSİ Sık sık Muhtemel Muhtemel olmayan Çok az Küçük Anlamlı Büyük Felaket CİDDİYET Bölge 1 Bölge 2 Bölge 3 Düşük Risk Bir eylem gerekli değil Eylem gerekebilir,

Detaylı

GIDALARDAKİ M.O LARIN KONTROLÜNDE 4 TEMEL İLKE UYGULANIR

GIDALARDAKİ M.O LARIN KONTROLÜNDE 4 TEMEL İLKE UYGULANIR GIDALARDAKİ M.O LARIN KONTROLÜNDE 4 TEMEL İLKE UYGULANIR 1. Kontaminasyonun önlenmesi 2. Mikroorganizmaların uzaklaştırılması a) Yıkama b) Kesme ve ayıklama c) Santrifüje etme d) Filtrasyon 3. Mikrobiyal

Detaylı

İzmir İli Seferihisar İlçesinde Yetiştirilen Keçilerden Elde Edilen Sütlerde Biyokimyasal Parametrelerin Türk Standartlarına Uygunluğunun Belirlenmesi

İzmir İli Seferihisar İlçesinde Yetiştirilen Keçilerden Elde Edilen Sütlerde Biyokimyasal Parametrelerin Türk Standartlarına Uygunluğunun Belirlenmesi İzmir İli Seferihisar İlçesinde Yetiştirilen Keçilerden Elde Edilen Sütlerde Biyokimyasal Parametrelerin Türk Standartlarına Uygunluğunun Belirlenmesi Neslihan ÇİÇEK 1, Murat ÇİMEN 1*, Deniz EFESOY 1,

Detaylı

Bilimsel Makale Yazmak ve Yayınlamak. Fahri YAVUZ Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü 25240 Erzurum fyavuz@atauni.edu.

Bilimsel Makale Yazmak ve Yayınlamak. Fahri YAVUZ Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü 25240 Erzurum fyavuz@atauni.edu. Bilimsel Makale Yazmak ve Yayınlamak Fahri YAVUZ Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü 25240 Erzurum fyavuz@atauni.edu.tr Üniversite??? Eğitim, araştırma ve halka dönük hizmetlerinde

Detaylı

Öğrenim Durumu. Verdiği Dersler

Öğrenim Durumu. Verdiği Dersler Kişisel Bilgiler Ad-Soyad : Süreyya SALTAN EVRENSEL Ünvan : Yrd.Doç.Dr E-posta : ssaltanev@ gmail.com Telefon :02242942342 Göreve Başlama Tarihi :29/12/1986 Uzmanlık Alanları : Laboratuar Teknikleri, Süt

Detaylı

Tedarik Zinciri Yönetimi. Diğer tanımlar. Tedarik Zinciri Yönetimi Nedir? Tedarik Zinciri: Hizmet Örneği. Bölüm I Tedarik Zinciri Yönetimine Giriş

Tedarik Zinciri Yönetimi. Diğer tanımlar. Tedarik Zinciri Yönetimi Nedir? Tedarik Zinciri: Hizmet Örneği. Bölüm I Tedarik Zinciri Yönetimine Giriş Tedarik Zinciri Yönetimi Bölüm I Tedarik Zinciri Yönetimine Giriş Doç. Dr. Kazım Sarı Uluslararası Lojistik ve Taşımacılık Bölümü Beykent Üniversitesi İşletmeler daima müşteri gereksinimlerini rakiplerinden

Detaylı

T.C. AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÖNETİM KURULU KARARLARI

T.C. AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÖNETİM KURULU KARARLARI Toplantı Tarihi : 02.08.2013 Toplantı Sayısı : 019 T.C. AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ YÖNETİM KURULU KARARLARI KARAR 2013/019-01: Enstitümüz disiplinler arası İş Güvenliği Tezsiz Yüksek Lisans İkinci Öğretim

Detaylı

MSS GRUP Ölçülebilir Hijyen BİLGİYİ PAYLAŞMAYA HOŞGELDİNİZ. Copyright MSS Grup Ltd Şti. ZİNCİRİN GÜÇLÜ HALKASIYIZ

MSS GRUP Ölçülebilir Hijyen BİLGİYİ PAYLAŞMAYA HOŞGELDİNİZ. Copyright MSS Grup Ltd Şti. ZİNCİRİN GÜÇLÜ HALKASIYIZ MSS GRUP Ölçülebilir Hijyen BİLGİYİ PAYLAŞMAYA HOŞGELDİNİZ MSS Hedef Pazarımız Uluslararası Endüstriyel ve Kurumsal Pazarın Temizleme ve Hijyen Sistemleri Alanında Kimyasal Üretimi, Malzeme Tedariki, Lojistik

Detaylı

Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü Y. Lisans Ziraat Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü

Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü Y. Lisans Ziraat Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü ÖZGEÇMİŞ Adı Soyadı: Araş. Gör. Gökşen GÜLGÖR Doğum Tarihi: 02.01.1987 Öğrenim Durumu: Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Lisans Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü Y. Lisans Ziraat Fakültesi

Detaylı

Yemlerde Bulunan Toksinler ve Hayvanlar Üzerindeki Etkileri

Yemlerde Bulunan Toksinler ve Hayvanlar Üzerindeki Etkileri GÜLŞAH ÜSTÜN ATB Özel Gıda Kontrol Toksin Bölüm Teknikeri YEM BİTKİLERİ KALİTESİ VE YEMDE MİKOTOKSİNLERİN ÖNEMİ Yem kalitesi hayvan performansı, yem değeri ve sonuçta karlılık veya kazanç üzerinde doğrudan

Detaylı

HACCP SÜT İŞLETMELERİNDE KRİTİK KONTROL NOKTALARINDA TEHLİKE ANALİZ SİSTEMİ HAZARD ANALYSIS CRITICAL CONTROL POINT

HACCP SÜT İŞLETMELERİNDE KRİTİK KONTROL NOKTALARINDA TEHLİKE ANALİZ SİSTEMİ HAZARD ANALYSIS CRITICAL CONTROL POINT HACCP SÜT İŞLETMELERİNDE KRİTİK KONTROL NOKTALARINDA TEHLİKE ANALİZ SİSTEMİ HAZARD ANALYSIS CRITICAL CONTROL POINT Prof.Dr. Muammer GÖNCÜOĞLU HACCP Tüketici sağlığını tehdit edebilecek fiziksel, kimyasal

Detaylı

Temizlik Validasyonu

Temizlik Validasyonu Temizlik Validasyonu TEMİZLİK VALİDASYONU NEDİR? NEDEN YAPILMALIDIR? Onaylanmış bir temizlik prosedürünün ve ekipmanların temizlik açısından, üretim için uygun olduğunun belgelenerek kanıtlanmasıdır. Temizlik

Detaylı

TÜBİTAK ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ REFERANS MALZEMELER LABORATUVARI. Rapor No: KAR-G3RM-120.2013.02. Koordinatör: Dr.

TÜBİTAK ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ REFERANS MALZEMELER LABORATUVARI. Rapor No: KAR-G3RM-120.2013.02. Koordinatör: Dr. ATIK SUDA KİMYASAL OKSİJEN İHTİYACI TAYİNİ YETERLİLİK TESTİ RAPORU TÜBİTAK ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ REFERANS MALZEMELER LABORATUVARI Rapor No: KAR-G3RM-120.2013.02 Koordinatör: Dr. Fatma AKÇADAĞ 6 Ocak

Detaylı

BAL ÜRETİM SÜRECİNDE KRİTİK KONTROL NOKTALARININ BELİRLENMESİ, SEKONDER KONTAMİNASYON KAYNAKLARININ

BAL ÜRETİM SÜRECİNDE KRİTİK KONTROL NOKTALARININ BELİRLENMESİ, SEKONDER KONTAMİNASYON KAYNAKLARININ BAL ÜRETİM SÜRECİNDE KRİTİK KONTROL NOKTALARININ BELİRLENMESİ, SEKONDER KONTAMİNASYON KAYNAKLARININ ve TEHLİKELERİN TANIMLANMASI, RİSK FAKTÖRLERİNİN VE KORELASYON İLİŞKİLERİNİN ORTAYA KONMASI Hayrettin

Detaylı

Protoben. Baglama. Pulled. Lerida. pcs/kg Adet/kg. Calibration Boylama Calibration Boylama

Protoben. Baglama. Pulled. Lerida. pcs/kg Adet/kg. Calibration Boylama Calibration Boylama About Us Our company Haktes Tarım Ürünleri is active in dried food industry since 000. Our factory located in AYDIN - Germencik makes production in compliance with TSE (Turkish s Institution) standards.

Detaylı

ESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ Eskişehir Meslek Yüksek Okulu

ESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ Eskişehir Meslek Yüksek Okulu MAKİNE PROGRAMI 1.SINIF GÜZ DÖNEMİ DERS PROGRAMI 241311001 Türk Dili I 2 0 0 2 241011001 AİİT- I 2 0 2 2 241311003 İngilizce I 2 0 0 2 241311004 Matematik I 3 0 3 3 241311014 Temel Bilgi Teknolojileri

Detaylı

DAHA HIZLI, DAHA PRATİK. LABORATUVAR İÇ VE DIŞ KALİTE KONTROLLERİNİN UYGULAMASI VE TAKİBİ

DAHA HIZLI, DAHA PRATİK. LABORATUVAR İÇ VE DIŞ KALİTE KONTROLLERİNİN UYGULAMASI VE TAKİBİ DAHA HIZLI, DAHA PRATİK. LABORATUVAR İÇ VE DIŞ KALİTE KONTROLLERİNİN UYGULAMASI VE TAKİBİ %100 web tabanlı İNTERQC, programı ile laboratuarlarınızın kalite kontrollerini istediğiniz yerden ve istediğiniz

Detaylı

ÇİĞ SÜT KALİTE KRİTERLERİ

ÇİĞ SÜT KALİTE KRİTERLERİ ÇİĞ SÜT KALİTE KRİTERLERİ ÖĞR.GÖR.CUMHUR BERBEROĞLU U.ÜNİVERSİTESİ KARACABEY MYO 2010 1 BİR ÜRÜNÜN BELİRLİ BİR İHTİYACI KARŞILAMAK ÜZERE BİLEŞİMİNDE TAŞIDIĞI TÜM ÖZELLİKLER KALİTE OLARAK TANIMLANIR. 2

Detaylı

GIDALARDA MİKOTOKSİN

GIDALARDA MİKOTOKSİN GIDALARDA MİKOTOKSİN GİRİŞ Küfler doğada yaygın olarak bulunurlar. Toprakta ve çevrede bulunurlar. Sporlar havada hareket ederler. Böcekler taşıyıcıdır. Kontaminasyon Ürünün yetiştirilmesi sırasında araziden

Detaylı

1.5 Kalite Kontrol Bölüm Fiziksel Kalite Kriterleri Bölüm Mikrobiyolojik Kalite Kriterleri Mikrobiyal Kontaminasyon

1.5 Kalite Kontrol Bölüm Fiziksel Kalite Kriterleri Bölüm Mikrobiyolojik Kalite Kriterleri Mikrobiyal Kontaminasyon 1.5 Kalite Kontrol Günümüzde gıda mikrobiyolojisi laboratuarlarında yaygın olarak ticari dehidre formülasyonlardan hazırlanan besiyerleri veya kullanıma hazır besiyerleri kullanılmaktadır. Kullanıma hazır

Detaylı

BİLİŞİM SİSTEMLERİNİN PRENSİPLERİ

BİLİŞİM SİSTEMLERİNİN PRENSİPLERİ BİLİŞİM SİSTEMLERİNİN PRENSİPLERİ Derleyen: Prof. Dr. Güngör BAL Bölüm 09 Bilişim ve Karar Destek Sistemleri Prensipler ve Öğrenme Hedefleri İyi karar-verme ve problem çözme yetenekleri etkin bilişim ve

Detaylı

İyi Laboratuvar Uygulamaları Prensiplerinin Biyosidal Ürün Analiz Laboratuvarlarına Uygulama Süreci IV. Uluslararası Biosidal Kongresi

İyi Laboratuvar Uygulamaları Prensiplerinin Biyosidal Ürün Analiz Laboratuvarlarına Uygulama Süreci IV. Uluslararası Biosidal Kongresi İyi Laboratuvar Uygulamaları Prensiplerinin Biyosidal Ürün Analiz Laboratuvarlarına Uygulama Süreci IV. Uluslararası Biosidal Kongresi E.Ü. İLAÇ GELİŞTİRME VE FARMAKOKİNETİK ARAŞTIRMA UYGULAMA MERKEZİ

Detaylı

T.C. NECMETTĠN ERBAKAN ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK VE MĠMARLIK FAKÜLTESĠ, ÇEVRE MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ, AKADEMĠK YILI ÖĞRETĠM PLANI / T.

T.C. NECMETTĠN ERBAKAN ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK VE MĠMARLIK FAKÜLTESĠ, ÇEVRE MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ, AKADEMĠK YILI ÖĞRETĠM PLANI / T. T.C. NECMETTĠN ERBAKAN ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK VE MĠMARLIK FAKÜLTESĠ, ÇEVRE MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ, 2017-2018 AKADEMĠK YILI ÖĞRETĠM PLANI / T.C. NECMETTIN ERBAKAN UNIVERSITY ENGINEERING AND ARCHITECTURE

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ. 1. Adı Soyadı: Hamparsun HAMPİKYAN. 2. Doğum Tarihi: 25.07.1974. 3. Ünvanı: DOÇ. DR. 4. Öğrenim Durumu: DOKTORA

ÖZGEÇMİŞ. 1. Adı Soyadı: Hamparsun HAMPİKYAN. 2. Doğum Tarihi: 25.07.1974. 3. Ünvanı: DOÇ. DR. 4. Öğrenim Durumu: DOKTORA ÖZGEÇMİŞ 1. Adı Soyadı: Hamparsun HAMPİKYAN 2. Doğum Tarihi: 25.07.1974 3. Ünvanı: DOÇ. DR. 4. Öğrenim Durumu: DOKTORA Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Veteriner Hekim İstanbul Üniversitesi 2000 Y.Lisans

Detaylı

SU ÜRÜNLERİNDE GIDA GÜVENLİĞİ

SU ÜRÜNLERİNDE GIDA GÜVENLİĞİ SU ÜRÜNLERİNDE GIDA GÜVENLİĞİ Sudan Sofraya Balık Güvenliği Ülkeler, insan yaşamı ve sağlığı için yüksek düzeyde bir koruma güvencesi sağlamak zorundadırlar. Bu yaklaşım çerçevesinde güvenli ve sağlıklı

Detaylı

ISO 15189 Akreditasyonunun Klinik Laboratuvarlara Etkisi

ISO 15189 Akreditasyonunun Klinik Laboratuvarlara Etkisi ISO 15189 Akreditasyonunun Klinik Laboratuvarlara Etkisi Dr.Ömer Güzel Biruni&Centro Laboratuvarları 18 EKİM 2014 MALATYA 21. Yüzyılda Laboratuvarların Geleceği Otomasyon, Konsolidasyon, Moleküler tanı,

Detaylı

MESLEKİ TERMİNOLOJİ I 1. HAFTA YAZILIM MÜH. TEMEL KAVRAMLAR

MESLEKİ TERMİNOLOJİ I 1. HAFTA YAZILIM MÜH. TEMEL KAVRAMLAR YAZILIM: SOFTWARE Yazılım (Software): Yazılım sadece bir bilgisayar programı değildir. Basılı veya elektronik ortamdaki her tür dokümanı da içeren ürün. Dokümanlar yazılım mühendislerine ve son kullanıcıya

Detaylı

Ayran Üretiminde Peyniraltı Suyu ve Transglutaminaz Enzimi Kullanımının Ürün Özellikleri Üzerine Etkisi

Ayran Üretiminde Peyniraltı Suyu ve Transglutaminaz Enzimi Kullanımının Ürün Özellikleri Üzerine Etkisi 12.Gıda Kongresi Edirne, 05-07 Ekim 2016 Ayran Üretiminde Peyniraltı Suyu ve Transglutaminaz Enzimi Kullanımının Ürün Özellikleri Üzerine Etkisi Ceren Akal Nazlı Türkmen Celalettin Koçak Ankara Üniversitesi

Detaylı

ZOOTEKNİ BÖLÜMÜ. Araş. Gör. Ertuğrul KUL

ZOOTEKNİ BÖLÜMÜ. Araş. Gör. Ertuğrul KUL ZOOTEKNİ BÖLÜMÜ Araş. Gör. Ertuğrul KUL İletişim Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü 55139 Kurupelit-Samsun Tel: +90 (362) 3121919/1167 Fax: +90 (362) 4576034 E-mail: ekul@omu.edu.tr

Detaylı

CIP Sisteminin Avantajları

CIP Sisteminin Avantajları Gıda işletmelerinde spesifik hijyen sorunlarının çözümünde CIP temizleme yöntemi büyük bir öneme sahiptir. Uzun zamandan beri başarı ile uygulanmaktadır. Gıda işletmelerinin otomatik olarak temizlenmesini

Detaylı

RİSK YÖNETİMİ ve DEĞERLENDİRMESİ

RİSK YÖNETİMİ ve DEĞERLENDİRMESİ 0 YÖNETİM SİSTEMLERİ I İLGİLİ MEVZUAT II RİSKİN MANTIĞI III TEHLİKELER VE TESPİTİ IV TEHLİKE ANALİZ METODOLOJİLERİ V RİSK ANALİZ YÖNTEMLERİ VI RİSK HESAPLAMA ÖRNEKLERİ 30 39 78 113 80 39 60 ÖN BİLGİLENDİRME

Detaylı

VERİFİKASYON. Dr. Tijen ÖZACAR. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji AD - İZMİR

VERİFİKASYON. Dr. Tijen ÖZACAR. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji AD - İZMİR VERİFİKASYON Dr. Tijen ÖZACAR Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji AD - İZMİR TANIM Ticari veya laboratuvarda geliştirilmiş bir testin, laboratuvardaki performansının ölçülerek dökümante

Detaylı

çeşitli tüm aşamalarda tam izlenebilirlik

çeşitli tüm aşamalarda tam izlenebilirlik SÜREÇ SIX bilişim çözümü, ameliyathanelerde kullanılan örtülerin ve aynı zamanda kurşunlu cerrah önlüklerin teknik kumaşlarına bağlı sterilizasyon süreçlerindeki izlenebilirlik yönetiminin eksiksiz bir

Detaylı

Principles of Atatürk & History of the Turkish Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi I revolution I

Principles of Atatürk & History of the Turkish Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi I revolution I I I. YIL HAFTALIK DERS SAATI FBÖ 101 Z Genel Fizik I General Physics I (4+0) -4 6 FBÖ 151 Z Genel Fizik Lab. I General Physics Lab. I (0+2) -1 2 FBÖ 103 Z Genel Kimya I General Chemistry I (4+0) -4 6 FBÖ

Detaylı

Sistem Geliştirme Yaşam Döngüsü (The Systems Development Life Cycle) (SDLC)

Sistem Geliştirme Yaşam Döngüsü (The Systems Development Life Cycle) (SDLC) Sistem Geliştirme Yaşam Döngüsü (The Systems Development Life Cycle) (SDLC) Sistem analistlerinin ve kullanıcı faaliyetlerinin spesifik döngüsünün kullanılmasıyla En iyi geliştirilmiş sistemin oluşmasını

Detaylı

ISO / TS 22003:2013 un Yeniliklerinin Gıda İşletmeleri, Belgelendirme Kuruluşları ve Akreditasyon Faaliyetleri Açısından İrdelenmesi

ISO / TS 22003:2013 un Yeniliklerinin Gıda İşletmeleri, Belgelendirme Kuruluşları ve Akreditasyon Faaliyetleri Açısından İrdelenmesi ISO / TS 22003:2013 un Yeniliklerinin Gıda İşletmeleri, Belgelendirme Kuruluşları ve Akreditasyon Faaliyetleri Açısından İrdelenmesi Dr. Füsun Zehra ÖZKAN, Türk Akreditasyon Kurumu (TÜRKAK), Başkent Üniversitesi

Detaylı

Belirsizlik 5N+1K. Akreditasyon Danışmanlık. Nedir? gösteren bir özelliktir. Ölçüm sonucunun kalitesinin bir göstergesidir. makul bir. Neden?

Belirsizlik 5N+1K. Akreditasyon Danışmanlık. Nedir? gösteren bir özelliktir. Ölçüm sonucunun kalitesinin bir göstergesidir. makul bir. Neden? Akreditasyon Danışmanlık Belirsizlik 5N+1K Nedir? Ölçüm belirsizliği ölçüm sonucu ile birlikte verilen ve ölçüm değerlerinin dağılımını gösteren bir özelliktir. Ölçüm sonucunun kalitesinin bir göstergesidir.

Detaylı

LABORATUVAR YÖNETİMİNİN TEMEL UNSURLARI

LABORATUVAR YÖNETİMİNİN TEMEL UNSURLARI LABORATUVAR YÖNETİMİNİN TEMEL UNSURLARI Dr. Tuncer ÖZEKİNCİ DİCLE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ TIBBİ MİKROBİYOLOJİ A.D. 14 KASIM 2011 ANTALYA 1 İyi Laboratuvar Yönetimi İyi tanımlanmış, uluslararası kabul

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ 1. Adı Soyadı : Mehmet Karay 2. Doğum Tarihi : 18 Mart 1979 3. Ünvanı : Assist. Prof. Dr. ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ 4. e-posta : mehmet_karay@hotmail.com mehmet.karay@ufu.university 5. Öğrenim Durumu:

Detaylı

Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS HAYVAN SAĞLIĞI VE HASTALIKLARDAN KORUNMA

Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS HAYVAN SAĞLIĞI VE HASTALIKLARDAN KORUNMA DERS BİLGİLERİ Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS HAYVAN SAĞLIĞI VE HASTALIKLARDAN KORUNMA LVS 2 III. 3 3 4 Ön Koşul Dersleri Dersin Dili Dersin Seviyesi Dersin Türü Dersin Koordinatörü

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ HALİL TOSUN

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ HALİL TOSUN ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ ÖZGEÇMİŞ Adı Soyadı : HALİL TOSUN Doğum Tarihi : 13.04.1969 Öğrenim Durumu Doktora 1998-2003 1994-1997 Lisans 1987-1992 EGE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ/GIDA MÜHENDİSLİĞİ

Detaylı

SUDA ph TAYİNİ YETERLİLİK TESTİ RAPORU TÜBİTAK ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ REFERANS MALZEMELERI LABORATUVARI. Rapor No: KAR-G3RM-240.2013.

SUDA ph TAYİNİ YETERLİLİK TESTİ RAPORU TÜBİTAK ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ REFERANS MALZEMELERI LABORATUVARI. Rapor No: KAR-G3RM-240.2013. SUDA ph TAYİNİ YETERLİLİK TESTİ RAPORU TÜBİTAK ULUSAL METROLOJİ ENSTİTÜSÜ REFERANS MALZEMELERI LABORATUVARI Rapor No: KAR-G3RM-240.2013.02 Koordinatör: Dr. Fatma AKÇADAĞ 6 Ocak 2014 Gebze/KOCAELİ Bu yeterlilik

Detaylı

AKTS/ ECTS KREDĠ/ CREDITS

AKTS/ ECTS KREDĠ/ CREDITS T.C. NECMETTĠN ERBAKAN ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK VE MĠMARLIK FAKÜLTESĠ, ÇEVRE MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ, 2018-2019 AKADEMĠK YILI ÖĞRETĠM PLANI / T.C. NECMETTIN ERBAKAN UNIVERSITY ENGINEERING AND ARCHITECTURE

Detaylı

Yard. Doç. Dr. İrfan DELİ. Matematik

Yard. Doç. Dr. İrfan DELİ. Matematik Unvanı Yard. Doç. Dr. Adı Soyadı İrfan DELİ Doğum Yeri ve Tarihi: Çivril/Denizli -- 06.04.1986 Bölüm: E-Posta Matematik irfandeli20@gmail.com, irfandeli@kilis.edu.tr AKADEMİK GELİŞİM ÜNİVERSİTE YIL Lisans

Detaylı

İLİŞKİSEL VERİTABANLARI

İLİŞKİSEL VERİTABANLARI İLİŞKİSEL VERİTABANLARI Veritabanı Nedir? Veritabanı (database) en basit şekliyle verilerin belirli bir düzene göre tutulduğu, depolandığı bir sistemdir. İlişkisel Veritabanı Nedir? İlişkisel veritabanlarındaki

Detaylı

Wintex Konfekiyon Yönetimi Sistemi

Wintex Konfekiyon Yönetimi Sistemi Wintex Konfekiyon Yönetimi Sistemi ÖN MALİYET Siparişin üretiminden önceki verilerle hesaplanan ilk maliyetidir. Wintex ön maliyet modülü tüm maliyet etkenlerinin doğru ve hızlı girilebilmesine olanak

Detaylı

GGYS TEHLİKE ANALİZİ VE RİSK DEĞERLENDİRME PROSEDÜRÜ

GGYS TEHLİKE ANALİZİ VE RİSK DEĞERLENDİRME PROSEDÜRÜ 1. AMAÇ V KAPSAM: Gıda Güvenliği Yönetim Sisteminin uygulama alanı içinde oluşması muhtemel bütün olası tehlikelerin, Gıda Güvenliği ile ilgili sonuçlarına ve oluşma olasılıklarına göre tanımlanması ve

Detaylı

Keçi Sütü Kalite Fiyatlandırma Sistemlerinde Somatik Hücre Sayısı Başak ÇETİNEL, Halit KANCA

Keçi Sütü Kalite Fiyatlandırma Sistemlerinde Somatik Hücre Sayısı Başak ÇETİNEL, Halit KANCA Keçi Sütü Kalite Fiyatlandırma Sistemlerinde Somatik Hücre Sayısı Başak ÇETİNEL, Halit KANCA Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Doğum ve Jinekoloji AD. 12. Gıda Kongresi Edirne, 05-07 Ekim 2016 1

Detaylı

LCR METRE KALİBRASYONU

LCR METRE KALİBRASYONU 599 LCR METRE KALİBRASYONU Yakup GÜLMEZ Gülay GÜLMEZ Mehmet ÇINAR ÖZET LCR metreler, genel olarak indüktans (L), kapasitans (C), direnç (R) gibi parametreleri çeşitli frekanslardaki alternatif akımda ölçen

Detaylı

T.C. İZMİR KÂTİP ÇELEBİ UNIVERSITY FACULTY OF ENGINEERING AND ARCHITECTURE DEPARTMENT OF CIVIL ENGINEERING. Course Name T P L ECTS

T.C. İZMİR KÂTİP ÇELEBİ UNIVERSITY FACULTY OF ENGINEERING AND ARCHITECTURE DEPARTMENT OF CIVIL ENGINEERING. Course Name T P L ECTS FIRST YEAR 1st semesr T.C. İZMİR KÂTİP ÇELEBİ UNIVERSITY FACULTY OF ENGINEERING AND ARCHITECTURE DEPARTMENT OF CIVIL ENGINEERING MAT101 Calculus I Mamatik I PHY101 Physics I Fizik I 3 0 2 7 CHE101 Chemistry

Detaylı

Erken Uyarı İçin On-line Toksisite İzleme Sistemi

Erken Uyarı İçin On-line Toksisite İzleme Sistemi Erken Uyarı İçin On-line Toksisite İzleme Sistemi Yüzey Suları, Atık Sular, ve İçme Sularının On-line Toksisitesinin İzlenmesi Su Kalitesinin geleneksel Kimyasal Analiz cihazları ile Toksisitesinin izlenmesi

Detaylı

FTR 331 Ergonomi. yrd. doç. dr. emin ulaş erdem

FTR 331 Ergonomi. yrd. doç. dr. emin ulaş erdem FTR 331 Ergonomi yrd. doç. dr. emin ulaş erdem ERGONOMİDE KULLANILAN MODELLER Modelleme, farklı öğeler arasındaki ilişkilerin tanımlanmasında kullanılan bir yöntemdir. Modeller, kullanıldıkları alanlara

Detaylı

T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ISPARTA İLİ KİRAZ İHRACATININ ANALİZİ

T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ISPARTA İLİ KİRAZ İHRACATININ ANALİZİ T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ISPARTA İLİ KİRAZ İHRACATININ ANALİZİ Danışman Doç. Dr. Tufan BAL YÜKSEK LİSANS TEZİ TARIM EKONOMİSİ ANABİLİM DALI ISPARTA - 2016 2016 [] TEZ

Detaylı

Ders Kodu Ders Adı Grup Gün Ders Saatleri Başlangıç Ders Saati Bitiş Ders No Sınıf 1 ADL102 HUKUK USULÜ BİLGİSİ GR01 Perşembe 1000 1050 3.

Ders Kodu Ders Adı Grup Gün Ders Saatleri Başlangıç Ders Saati Bitiş Ders No Sınıf 1 ADL102 HUKUK USULÜ BİLGİSİ GR01 Perşembe 1000 1050 3. Ders Kodu Ders Adı Grup Gün Ders Saatleri Başlangıç Ders Saati Bitiş Ders No Sınıf 1 ADL102 HUKUK USULÜ BİLGİSİ GR01 Perşembe 1000 1050 3.DERS B123 2 ADL102 HUKUK USULÜ BİLGİSİ GR01 Perşembe 1100 1150

Detaylı

BENİM DÜNYAM ÇOCUK OYUNU: BİR MOBİL UYGULAMA

BENİM DÜNYAM ÇOCUK OYUNU: BİR MOBİL UYGULAMA XVI. Akademik Bilişim Konferansı 5-7 Şubat 2014 Mersin Akademik Bilişim Mersin Üniversitesi BENİM DÜNYAM ÇOCUK OYUNU: BİR MOBİL UYGULAMA Meliha ACAR N. Tuğbagül ALTAN AKIN Sümeyye Elif GÖKDAĞ Zeynep Gazal

Detaylı

TEHLİKELİ KİMYASAL MADDELERİN OLUŞTURDUĞU RİSKLER İÇİN GENEL ve ÖZEL ÖNLEME YÖNTEMLERİ

TEHLİKELİ KİMYASAL MADDELERİN OLUŞTURDUĞU RİSKLER İÇİN GENEL ve ÖZEL ÖNLEME YÖNTEMLERİ TEHLİKELİ KİMYASAL MADDELERİN OLUŞTURDUĞU RİSKLER İÇİN GENEL ve ÖZEL ÖNLEME YÖNTEMLERİ Dr. Fatma IŞIK COŞKUNSES İSG Uzmanı / İSGÜM Kimyasal maddeler sanayimizin ve günlük yaşantımızın içinde bir çok alanda

Detaylı

10. VALİDASYON VE KALİTE KONTROL ÇALIŞMALARINA DAYANAN YAKLAŞIM (TEK_LAB VALİDASYON YAKLAŞIMI)

10. VALİDASYON VE KALİTE KONTROL ÇALIŞMALARINA DAYANAN YAKLAŞIM (TEK_LAB VALİDASYON YAKLAŞIMI) 10. VALİDASYON VE KALİTE KONTROL ÇALIŞMALARINA DAYANAN YAKLAŞIM (TEK_LAB VALİDASYON YAKLAŞIMI) 2:00 /4:55:00 10.1 Temel Bilgiler, Ana Denklem, Mutlak ve Bağıl Miktarlar, Pratik Uygulamaya Genel Bakış VALİDASYON

Detaylı

İŞLETME RİSK YÖNETİMİ. Yrd. Doç. Dr. Tülay Korkusuz Polat 1/21

İŞLETME RİSK YÖNETİMİ. Yrd. Doç. Dr. Tülay Korkusuz Polat 1/21 İŞLETME RİSK YÖNETİMİ Yrd. Doç. Dr. Tülay Korkusuz Polat 1/21 Kuruluşların, artan belirsizlik ortamında, stratejilerini belirlemeleri ve bu stratejiler doğrultusunda gelişimlerini sürdürmelerinde, yeni

Detaylı

SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ BESLENME VE DİYETETİK BÖLÜMÜ MÜFREDAT DEĞİŞİKLİKLERİ

SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ BESLENME VE DİYETETİK BÖLÜMÜ MÜFREDAT DEĞİŞİKLİKLERİ SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ BESLENME VE DİYETETİK MÜFREDAT DEĞİŞİKLİKLERİ FAKÜLTESİ Bölümü 1. Sınıf Güz Yarıyılı (1. Yarıyıl) BES101 Zorunlu Mesleki Oryantasyon Professional Orientation 2 0 0 2 2 BES103

Detaylı

Bornova Vet.Kont.Arst.Enst.

Bornova Vet.Kont.Arst.Enst. Analitik Kalite Güvence: Minimum gereksinimler Hamide Z Şenyuva 8 9 Ekim 2008, İzmir İçerik Giriş- Analitik Kalite Güvence neden önemli? Formal Kalite Güvence Sistemleri Metot validasyonu İç Kalite Kontrol

Detaylı

KİŞİSEL BİLGİLER EĞİTİM BİLGİLERİ

KİŞİSEL BİLGİLER EĞİTİM BİLGİLERİ KİŞİSEL BİLGİLER Adı Soyadı Dr. Nil KORKMAZ Ünvan Ziraat Yüksek Mühendisi Telefon (232) 832 10 02 E-mail nil.korkmaz@gthb.gov.tr Doğum Tarihi - Yeri 1962-İzmir Doktora Üniversite Adı EĞİTİM BİLGİLERİ Ege

Detaylı

İş Süreçlerinin Yeniden Yapılandırılması (IE 320) Ders Detayları

İş Süreçlerinin Yeniden Yapılandırılması (IE 320) Ders Detayları İş Süreçlerinin Yeniden Yapılandırılması (IE 320) Ders Detayları Ders Adı Ders Dönemi Ders Kodu Saati Uygulama Saati Laboratuar Kredi AKTS Saati İş Süreçlerinin Yeniden Yapılandırılması IE 320 Seçmeli

Detaylı

Üniversitesi. {g.karatas, Library, Science Direct ve Wiley veri içerisinde

Üniversitesi. {g.karatas, Library, Science Direct ve Wiley veri içerisinde :, Üniversitesi 34156, stanbul, {g.karatas, c.catal}@iku.edu.tr Özet. sistematik ebilmek üzere, yöntemlerini in n veri belirlemek, ortaya konulan. IEEE Explorer, ACM Digital Library, Science Direct ve

Detaylı

NORMAL ÖĞRETİM DERS PROGRAMI

NORMAL ÖĞRETİM DERS PROGRAMI NORMAL ÖĞRETİM DERS PROGRAMI 1. Yarıyıl 1. Hafta ( 19.09.2011-23.09.2011 ) Gıda maddelerinin kalite kriterleri Beslenmeyle ilgili genel bilgilerin verilmesi Gıda güvenliği Halk Sağlığı Zoonoz enfeksiyonlarla

Detaylı

Teknik Föy Fenomastic Hygiene Emulsion Matt

Teknik Föy Fenomastic Hygiene Emulsion Matt Teknik Föy Fenomastic Hygiene Emulsion Matt Ürün tanımı Fenomastic Hygiene Emulsion Matt yüksek kalitede, saf akrilik, su bazlı iç cephe boyasıdır. Düşük uçucu organik bileşik (VOC) değerine sahip olması

Detaylı

NIRLINE. NIRS Teknolojisinin Kaba Yem Analizlerinde Kullanımı

NIRLINE. NIRS Teknolojisinin Kaba Yem Analizlerinde Kullanımı NIRS Teknolojisinin Kaba Yem Analizlerinde Kullanımı KONU Hayvan Beslemede Kaba Yem Analizinin Önemi ve NIRS Teknolojisi İLGİ TERCÜME VE DERLEME ANAHTAR KELİMELER KAYNAKÇA YAYININ KAPSAMI NIRS Teknolojisinin

Detaylı