ÇOCUK CERRAHİSİ II. EĞİTİM KURULTAYI. GÜLHANE ASKERİ TIP AKADEMİSİ ve TIP FAKÜLTESİ 2-4 MART 2007, ANKARA KURULTAY KİTABI.

Transkript

1 ÇOCUK CERRAHİSİ II. EĞİTİM KURULTAYI GÜLHANE ASKERİ TIP AKADEMİSİ ve TIP FAKÜLTESİ 2-4 MART 2007, ANKARA KURULTAY KİTABI Derleyen Prof. Dr. Ali AVANOĞLU Doç. Dr. Serdar H. İSKİT

2 ÇOCUK CERRAHİSİ YETERLİK KURULU Cenk SN BÜYÜKÜNAL Nizamettin KILIÇ Tanju AKTUĞ Mustafa MELİKOĞLU Cahit TANYEL Güngör KARAGÜZEL Serdar H. İSKİT TÜRKİYE ÇOCUK CERRAHİSİ DERNEĞİ Ünal ZORLUDEMİR Ali AVANOĞLU Hakan ÇAVUŞOĞLU Mustafa MELİKOĞLU Cahit TANYEL Selim AKSÖYEK Gonca TEKANT KURULTAY BAŞKANI Prof.Dr. Cenk S.N. BÜYÜKÜNAL KURULTAY SEKRETERİ Doç.Dr. Serdar H. İSKİT 2

3 Türkiye Çocuk Cerrahisi Derneği II. Eğitim Kurultayı nın Değerli Üyeleri, I.Eğitim Kurultayı nı yıllar önce yine bir Mart ayı başında Gülhane Askeri Tıp Akademisi ve Tıp Fakültesi nde düzenlemiştik. İkincisini de Gülhane Askeri Tıp Akademisi ve Tıp Fakültesi nde düzenliyoruz. Böyle bir toplantı düzenlemek, bazı özel nitelikleri ve özelliği olan katılımcı insanları gerektirir. Bu tür toplantıların çekici bir sosyal yanı yoktur. Bu tür toplantılara parasal destek de bulunamaz. Bu tür toplantılar için harcayacağınız, 3 günlük, siz ve aileniz için çok değerli olan hafta sonunu, yoğun geçen bir haftanın ardından eşiniz ve çocuklarınızla birlikte geçirmeniz beklenir. Sezonun filmlerini, gidemediğiniz sahne oyunlarını izlemek için Mart ayı biçilmiş kaftandır. Ama siz bu üç günü, eğitim gibi zor, size kısa sürede hiçbir getirisi olmayan bir konuya ayırdınız; hazırlık yaptınız. Bunun için sizler özelsiniz, özellikli insanlarsınız dedim. Sizleri geldiğiniz için kutluyor, teşekkürlerimizi sunuyoruz. Mustafa Kemal, Kurtuluş Savaşı nın en yoğun ve sıkıntılı günlerinde, yapılması gereken ve yaşamsal öneme sahip işler varken, bir eğitim toplantısına katılmış, öğretmenlerimizi ve özellikle hanım öğretmenlerimizi yüceltici bir söylev ile onurlandırmış, cesaretlendirmişti. Hiçbir savaşın, eğitim başarısı olmaksızın kazanılamayacağının farkındaydı. Mustafa Kemal, eğitime verdiği önem nedeniyle, İstanbul Üniversitesi nde yaptığı incelemelerde, hoca kürsüde ders anlatıyorsa, oturmasını rica eder ve kendisi dersi ayakta dinlerdi. Atatürk ün eğitim veren kişilere gösterdiği incelik ve saygı, günümüz politikacılarına, devlet adamlarına ders verir niteliktedir. Çocuklarınıza vereceğiniz hafta sonunu buraya harcıyorsunuz. Ama gerçekte, bu hafta sonunu torunlarınıza, torunlarınızın çocuklarına ya da onların sağlık sorunları ile ilgilenecek, onları yaşama kavuşturacak çocuk cerrahlarının daha iyi yetişebilmesi amacıyla kullanmış olacaksınız. Bu hafta sonunuzu gelecekteki genç meslektaşlarınızın daha iyi eğitilmesi, onlara ülkenin her yanında olabildiğince standard bir eğitim verilmesi, daha kaliteli bir eğitimin daha da iyi denetilebilmesi, kaliteyi arttıracak sınavların uluslararası düzeyde gerçekleştirilmesi, asistan eğitiminin olmazsa olmaz koşulu olan asistan karnelerinin eksiksiz uygulanması gibi konulara ayıracak, sorunları çözümleyici önlemleri bularak toplantıyı sonuçlandıracaksınız. Bu toplantıdan evlerinize, görevini yapmış insanların adrenalin dozuna sahip olarak döneceksiniz. Ne mutlu sizlere! II. Eğitim Kurultayı nın gerçekleşmesinde ilkinde olduğu gibi önemli yardımlarını gördüğümüz GATA Çocuk Cerrahisi Anabilim Dalı nın tüm elemanlarına, Gülhane Askeri Tıp Akademisi ve Tıp Fakültesi Dekanlığı na, Kurultay için her tür katkıyı yaparak bizleri destekleyen Türkiye Çocuk Cerrahisi Derneği Başkanı ve Yönetim Kurulu na, bu toplantıda sunulacak belki de en önemli çalışma olan Çocuk Cerrahisi nin Dünü,Bugünü ve Yarını projesinin mimarı ve TÇCD Genel Sekreteri Prof. Dr. Ali Avanoğlu na, programın yapılması, en ince ayrıntıların çözümlenmesi işini başarı ile gerçekleştiren Kurultay Genel Sekreteri Doç. Dr. Serdar İskit e, bu çalışmanın her aşamasında bizlerle kol kola çalışan Prof. Dr. Haluk Öztürk e, bilimsel programın hazırlanması aşamalarında önemli katkıları olan Prof. Dr. Tanju Aktuğ a ve çalışma gruplarında görev alan meslektaşlarımıza, konuk konuşmacılara teşekkürü bir borç bilirim. S.N. Cenk Büyükünal Türkiye Çocuk Cerrahisi Yeterlilik Kurulu Başkanı 3

4 II. ÇOCUK CERRAHİSİ EĞİTİM KURULTAYI PROGRAMI 2 Mart 2007, Cuma ÇOCUK CERRAHİSİNİN DÜNÜ, BUGÜNÜ, YARINI ÇALIŞMASI Açılış M. Zeki Bayraktar (GATA Dekanı) Haluk Öztürk (GATA Çocuk Cerrahisi A.D. Başkanı) Cenk Büyükünal (Yeterlik Kurulu Başkanı) Ünal Zorludemir (TÇCD Başkanı) Çocuk Cerrahisinin Dünü, Bugünü, Yarını Çalışmasının Araştırma Sonuçları Çalışmanın tanıtımı 15 Ali Avanoğlu Türkiye deki çocuk cerrahisi eğitim kurumlarının tarihçesi 15 Cenk Büyükünal Türkiye de çocuk cerrahisi eğitim kurumlarının envanteri 15 Ali Avanoğlu Çocuk cerrahlarının mesleklerinden memnuniyetlerinin araştırılması 15 H. İbrahim Durak Çocuk cerrahlarının gelecek beklentileri ve hedefleri 15 Ahmet Kazez Tıp fakültesi internlerinin gelecek beklentileri, kariyer tercihleri içerisinde çocuk cerrahisinin yeri 15 H. İbrahim Durak Öğle Yemeği Grup Çalışmaları Yönlendiriciler: H. İbrahim Durak, Ali Avanoğlu Eğitim kliniklerinin minimum standartlarının saptanması On yıl sonra çocuk cerrahisi alanında hekim, altyapı ve olanaklar 4

5 Grup Sunumları Moderatörler: H. İbrahim Durak, Ali Avanoğlu Raportörler: Gonca Tekant, Selami Sözübir Kahve arası Çocuk Cerrahisi Kliniklerindeki Minimum Standartlar (Uzman Paneli) Moderatörler: H. İbrahim Durak, Ali Avanoğlu Raportörler: İbrahim Karnak, İlhami Sürer 3 Mart 2007, Cumartesi ÇOCUK CERRAHİSİNİN DÜNÜ, BUGÜNÜ, YARINI ÇALIŞMASI Yapılandırılmış Tartışma Moderatörler: Ali Avanoğlu, İlhami Sürer Raportörler: Orkan Ergün, Gülce Hakgüder Sağlık Bakanlığı na yönelik mesajlar Eğitim Kurumlarına yönelik mesajlar Çocuk Cerrahlarına yönelik mesajlar Öğle Yemeği EĞİTİM STANDARTLARI ÇALIŞMASI Grup Çalışmaları Müfredat, Rotasyon ve Asistan Karnesi Yönlendiriciler: Yunus Söylet, Gürsu Kıyan Eğitim Kurumlarının Eşyetkilendirmesi Yönlendiriciler: Cenk Büyükünal, Mustafa Melikoğlu Yeterlik Sınavı ve Resertifikasyon Yönlendiriciler: Tanju Aktuğ, Nizamettin Kılıç Kahve arası Grup Sunumları ve Tartışmalar Moderatörler: Tolga Dağlı, Haluk Öztürk Raportörler: Suzi Demirbağ, Hakan Çavuşoğlu 5

6 Kahve arası Sonuç Bildirgesinin Hazırlanması Moderatörler: Ünal Zorludemir, Cenk Büyükünal 4 Mart 2007, Pazar TEMEL EĞİTİM KURSLARI EŞGÜDÜM ÇALIŞMASI Açılış, program, Amaç ve Hedeflerin Okunması Tanju Aktuğ Kursların ve Uygulama Standartlarının Tanıtımı Serdar İskit Kurs Uygulamaları (Grup Çalışması) Yönlendiriciler: Güngör Karagüzel,Mustafa Olguner, Gürsu Kıyan, Coşkun Özcan Amaç-hedef belirleme hazırlığı (Coşkun Özcan) Etkileşimli sunum hazırlığı (Mustafa Olguner) Olgu sunumu hazırlığı (Gürsu Kıyan) Radyoloji oturumu hazırlığı (Güngör Karagüzel) Öğle Yemeği (13.30) Grup Sunumları Moderatörler: Yunus Söylet, İbrahim Ulman Tartışma ve Kapanış Moderatörler: Tanju Aktuğ, Serdar İskit 6

7 Türkiye de Çocuk Cerrahisi Uzmanlık alanının dünü, bugünü ve yarını: Hekim gereksinimi, hizmet ve uzmanlık eğitimi standartları Proje Raporu (TÇCD II. Eğitim Kurultayı 2-4 Mart 2007 GATA da tartışılmak üzere hazırlanmış ilk versiyondur) Hazırlayanlar Dr. H.İbrahim Durak Dr. Ali Avanoğlu Dr. Cenk Büyükünal Dr. Ahmet Kazez Sunuş Elinizde tuttuğunuz bu taslak rapor ülkemizde eğitim veren tüm çocuk cerrahisi kurumlarının katılım ve katkısı ile yürütülen 3 yıllık bir çalışmanın henüz tamamlanmamış ürünüdür. 2-4 Mart 2007 tarihlerinde düzenlenenen ÇOCUK CERRAHİSİ II. EĞİTİM KURULTAYI nda üzerinden tartışılıp eklenecek sonuçlarla tamamlanıp basılması ve dağıtılması hedeflenmektedir. Bu ilk versiyon içinde önemli hatalar barındırabilir. Katkı ve önerilerinizle birlikte düzelteceğimizi ve geliştireceğimize inanıyor, başarılı ve verimli bir Kurultay geçrimesini diliyoruz. Proje grubu 7

8 İÇİNDEKİLER SUNUŞ 7 PROJE: TÜRKİYE DE ÇOCUK CERRAHİSİ UZMANLIK ALANININ DÜNÜ, BUGÜNÜ VE YARINI: HEKİM GEREKSİNİMİ, HİZMET VE UZMANLIK EĞİTİMİ STANDARTLARI 9 ÇOCUK CERRAHİSİNİN DÜNÜ EGE ÜNİVERSİTESİ HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ 21 4.İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ (CERRAHPAŞA) 22 5.ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ 31 5.GATA 32 6.ANKARA ÜNİVERSİTESİ 32 7.ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ 33 8.ISTANBUL ÜNİVERSİTESİ (İSTANBUL) 34 9.GAZİ ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BAKANLIĞI BEHÇET UZ ÇOCUK HASTANESİ ŞİŞLİ ETFAL EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ MARMARA ÜNİVERSİTESİ KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ ZEYNEP KAMİL HASTANESİ ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ CUMHURİYET ÜNİVERSİTESİ FATİH ÜNİVERSİTESİ SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ HARRAN ÜNİVERSİTESİ MERSİN ÜNİVERSİTESİ GAZİANTEP ÜNİVERSİTESİ BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ ZONGULDAK KARA ELMAS ÜNİVERSİTESİ KIRIKKALE ÜNİVERSİTESİ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ AFYONKARAHİSAR ÜNİVERSİTESİ MUSTAFA KEMAL ÜNİVERSİTESİ TRAKYA ÜNİVERSİTESİ 48 TÜRKİYE DE ÇOCUK CERRAHİSİ UZMAN VE ASİSTANLARININ MESLEĞİ TERCİH NEDENLERİ, DİSİPLİNİN İMAJI, ÖRGÜTLENMESİ, SUNULAN HİZMETLER VE UZMANLIK EĞİTİMİ HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ 51 ÇOCUK CERRAHİSİ EĞİTİM KLİNİKLERİ ENVANTERİ 59 TÜRKİYE DE ÇOCUK CERRAHİSİ KLİNİKLERİNİN GELECEK PLANLARI 67 TÜRKİYE EĞİTİM ÖĞRETİM YILINDA TIP FAKÜLTELERİNİN SON YILINDA OKUYAN ÖĞRENCİLERİN KARİYER TERCİHLERİ VE ÇOCUK CERRAHİSİNİN YERİ 72 (EK 1) 79 A CROSS-SECTIONAL SURVEY REPORT ON FACTORS INFLUENCING THE CHOICE OF PEDIATRIC SURGERY AS A MEDICAL CAREER AMONG TURKISH PEDIATRIC SURGEONS AND RESIDENTS 79 8

9 Türkiye de Çocuk Cerrahisi Uzmanlık alanının dünü, bugünü ve yarını: Hekim gereksinimi, hizmet ve uzmanlık eğitimi standartları H.İbrahim Durak Ali Avanoğlu Giriş Ülkemizde tıpta uzmanlık alanında hekim gereksiniminin hizmet ve uzmanlık eğitiminin standartlarının belirlenmesi tamamen Sağlık Bakanlığı nın yetkisindedir. Bunun yanı sıra üniversiteler, uzmanlık dernekleri, Türk Tabipleri Birliği bu konuda çalışmalar yürütmektedir ancak halen bu konularda ülke gereksinimlerine karşılık verecek, bilimsel kanıtlara dayalı, kamu ve sivil toplum örgütlenmelerinin üzerinde uzlaştığı bir planlama, uygulama ve değerlendirme süreci hayata geçirilememiştir. Dünya da bu standartların belirlenmesi için ülkemizdekine benzer kurumların farklı ağırlıklarda rolleri ve sorumlulukları bulunmaktadır. Diğer yandan uluslararası örgütlenmeler (örn. UEMS) bu standartlara ait çalışmalar yapmakta, öneriler geliştirmekte ve üyeleri aracılığı ile bu önerilerin hayata geçirilmesi için çalışmalar yürütmektedir. Genel Amaç Ülkemizde Çocuk Cerrahisi Uzmanlık alanının geçmişi ve bugününe dayanarak geleceğinin planlanabilmesi, makro (ulusal) ve mikro (kurumsal) düzeylerde toplumun önceliklerine uyan bilimsel verilere dayalı, Çocuk Cerrahisi Uzmanlık alanında maliyet-etkin bir sağlık hizmeti, eğitim ve araştırma hizmet planlaması yapılabilmesi, uygulanması ve değerlendirmesi için ana bir belge oluşturmak. Çalışma Başlıkları, Hedefleri, Kapsam ve Yöntem 1.Dün D1. Türkiye de Çocuk Cerrahisi Uzmanlık alanının tarihsel gelişiminin ortaya konulması Yöntem: Tarihsel kayıt ve dökümanların, biyografilerin, raporların analizi Nasıl başladı-tarihsel köşe taşları (kliniklerin kurulması, derneğin kurulması, Board kurulması v.b.) Yıllar içindeki çocuk cerrahı sayıları, eğitim veren kurumların artışı Eğitim programları Süre: 6 ay 2.Bugün B1. Türkiye de şu anda hizmet veren Çocuk Cerrahisi Kliniklerinin altyapı, insangücü ve hizmet olanakları saptanması ve UEMS kriterleri ile karşılaştırılması Yöntem: Kesitsel Envanter çalışması Kaç klinik (eğitim veren, vermeyen), ne zaman kurulmuş Nerelerde (coğrafi dağılım) Altyapı olanakları (UEMS kriter alanlarını kullanarak) İnsangücü olanakları (UEMS kriter alanlarını kullanarak) Verilen hizmetin nicelik ve niteliği (2004 yılı içinde: ameliyat, poliklinik, yatan hasta, enfeksiyon, mortalite v.b gibi niteliğe dair objektif veriler Eğitim (2004 yılı içinde: Mezuniyet öncesi, sonrası, STE etkinlikleri Araştırmalar (son beş yıllık, politika, başlıklar, nasıl kullanılmış) Süre: 1 yıl B2. Türkiye de şu anda hizmet veren Çocuk Cerrahisi Kliniklerinin güçlü ve zayıf yönleri ile gelecek hedeflerinin belirlenmesi Yöntem: Kesitsel anket çalışması Hizmet, Araştırma, Eğitim (Mezuniyet öncesi ve sonrası) alanlarının her biri için Kliniğin vizyonu kısa (3 yıl) ve uzun vadeli hedefleri (10-20 yıl) SWOT analizi Süre: 1,5 yıl B3. Türkiye deki Çocuk Cerrahları ve Uzmanlık öğrencilerinin Mesleklerine bakış açısı ve gelecekten beklentileri Yöntem: Kesitsel anket çalışması (Posta + yüz yüze) 9

10 Bağımsız değişkenler (ünvan, yaş, mezuniyet, çalıştığı kurum-biçim, v.b.) Mesleğe bakış açısı (iş doyumu, sorunlar, v.b) Çocuk cerrahlığı mesleğinin geleceğine dair beklentileri (maddi koşullar, hasta profili ve hastalıklar, çalışma koşulları ve alanları, düzenleyici kurum, kendini gördüğü yer v.b) Süre: 1,5 yıl B4. Türkiye eğitim öğretim yılında tıp fakültelerinin son yılında okuyan öğrencilerin kariyer tercihleri ve bunun içine çocuk cerrahisinin yeri Yöntem: Kesitsel anket çalışması Bağımsız değişkenler (fakülte, yaş, v.b.) Hekimlik mesleğine bakışı Aldığı eğitime (geneli ve çocuk cerrahisi) bakışı Kariyer tercihi (uzmanlık-pratisyenlik, kamu-özel, cerrahi-dahili-temel tıp) ve nedeni Süre: 1 yıl B5.Türkiye deki mezuniyet sonrası çocuk cerrahisi eğitimi Yöntem: Kesitsel envanter çalışması Bağımsız değişkenler (kurum, eğitim tipi, süresi v.b) Eğitim programı özellikleri Hedef, içerik, altyapı, eğiticiler, yöntem, değerlendirme, v.b Süre: 1,5 yıl 3. Yarın Y1. Türkiye de Çocuk Cerrahlarının 2015 yılındaki iş tanımları ve iş profili (gereken mesleksel yetkinlikler) Yöntem: Çocuk Cerrahları ile Delphi çalışması Hangi hastalıklar-sağlık sorunları-ameliyatlar- (öncelikleme) Hangi çalışma koşulları (uzlaşma) Hangi yasal-örgütsel düzenleme (beklenti) Hangi alt alanlar (beklenti) Süre: Bugün çalışmalarının hemen ardından 6 ay Y2. Türkiye de Çocuk Cerrahisi Disiplinin 2015 yılındaki durumu Yöntem: Çocuk cerrahisi alanında eğitici niteliğine sahip deneyimli uzmanlarla uzman paneli Gereken hekim sayısı Çocuk Cerrahının iş tanımı Çocuk Cerrahının iş profili (yetkinlikler) Eğitim Mezuniyet sonrası eğitim programı Hedef, içerik, altyapı, eğiticiler, yöntem, değerlendirme, v.b Mezuniyet öncesi eğitim programı Hedef, içerik, altyapı, eğiticiler, yöntem, değerlendirme, v.b Hizmet Öncelikli hastalıklar Hizmet alt yapısı Araştırma Araştırma altyapısı Araştırma öncelikleri Süre: Dün ve bugün çalışmalarının raporu eşliğinde 1 ay Projeden Beklenen Yararlar ve Sonuçların Uygulamaya Aktarımı Proje kapsamında çalışma sonuçları tek tek ya da hep birlikte ülkemiz için bu alanda planlamaya esas teşkil edecek bir ana belgeler dizisi oluşturacaktır. Bu ana belgeler; a) Ülke düzeyinde planlama yapan kurumlar (DPT, Bakanlıklar gibi), uluslararası kurumlarla (UEMS, Çocuk CerrahisiAvrupa Board u gibi) paylaşıp makro düzeyde planlama ve uygulama ve değerlendirmelere katkıda bulunulabilecektir b) Türkiye de bu alanda eğitim ve hizmet sunan, araştırma yapan kurumların mikro düzeyde planlama ve uygulama ve değerlendirmeleri için yol gösterici olacaktır. c) Diğer uzmanlık dernekleri için örnek bir çalışma ve rapor niteliği taşıyacaktır. 10

11 Çocuk Cerrahisinin Dünü S.N. Cenk Büyükünal FRCS, FEAPU, FEAPS Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Çocuk Cerrahisi A.D (*)Çocuk Cerrahisi Eğitimi veren 33 Eğitim Kurumu nun ortak çaba ve çalışmaları ile gerçekleşmiştir Ülkemizde Çocuk Cerrahisi ile ilgili ciddi anlamdaki en önemli belgenin Amasyalı Cerrah Şerafeddin Sabuncuoğlu na (XV.yy ortaları) ait Cerrahiyye-i Ilhaniye isimli 3 ciltlik kitabı çocuk cerrahisi ile ilgili bölümleri olduğunu biliyoruz. Bu eserle Sabuncuoğlu, anal atrezi, interseks, hipospadias, inguinal herni, surnümeral parmak, hidrosefali, sünnet ve sünnet komplikasyonları, yapışık labia minora, kısa dil frenulumu gibi hastalıkların tedavsi ile ilgili yeni teknikler, modifikasyonlar, cerrahi aletler önermiştir. Bununla da kalmayarak cerrahi alet ve teknikleri resimlemiştir. Kitap, asistan cerrahların bir bölümünün hanım cerrah olduğunu göstermesi açısından da ilginçtir. Batı kültürü ve edebiyatı incelendiğinde, gayrı meşru ya da hastalıklı çocukların toplum tarafından ne denli dışlandığını, istismar edildiğini görebiliriz. Örneğin Sabuncuoğlu nun yaşadığı zamanlarda Avrupa kültüründe, öldürülmüş yenidoğan bebekler ve vücut dokuları, çeşitli ilaç, krem ve iksirlerin hazırlanmasında kullanılabiliyordu. Napoleon zamanında, gayrı meşru çocuklar, ya da ailelerin istemediği çocuklar sokaklarda bulunan özel çekmeceler ya da dolaplar içine bırakılırdı. XIX.yy da kadar bebeğin bu tür yerlere terkedildiği bilinmektedir. Buna karşın Osmanlı kültüründe,toplum çocukların gerek sağlığı ve gerekse çocuk sağlığında etik ilkeler konusunda Avrupa nın çok ilerisinde düzenlemeler yapmıştı. Buna göre çocuklarda cerrahi girişim yapılmadan önce kadı huzurunda hazırlanıp imzalanan ve hüccet diye isimlendirilen formlar bulunmaktaydı.bu formlar çocuğun ebeveyini ya da vasisi, ameliyatı yapacak cerrah tarafından tanıklar huzurunda imzalanırdı.bu sisteme göre hasta hakları açısından çocuk ile erişkin arasında hiçbir fark gözetilmez ve cerrah yapacağı ameliyatın özelliklerini ve risklerini ebeveyine ameliyat öncesinda anlatır ve hüccet de ortak bir metin olarak imzalanırdı. Bugün elimizde bulunan ve 15.yy dan kalan metinlerde cerrahi girişim geçirecek çocukların hasta haklarina ne denli önem verildiğini görebiliyoruz: Örneğin Abdullah Azade-i Mehmed oğlu Hayraddin mehmed isimli çocuğun mesane taşı ameliyatından önce Hayreddin oğlu Musa isimli Cerrah ile baba arasında 1486 yılında Bursa da imzalanan bir hüccetde cerrahın sorumlulukları ve ailenin yükümlülüklerini ayrı ayrı görmek mümkün olabilmektedir. Kısaca, Avrupa uygarlığında çocuklarla ilgili pek çok toplumsal aksamalar varken,anadolu da çocuk hakları ve çocuk cerrahisi açısından önemli ve ayrıcalıklı bir uygulama görebiliyoruz. Kanımca, çocuk cerrahisi açısından ülkemizdeki en önemli girişim, 19.yy sonlarında Sultan Abdulhamid tarafından kurulan Hamide-i Etfal Hastanesi (Şişli Çocuk Hastanesi) olarak kabul edilmelidir.bu hastanenin kuruluş planında çocuk cerrahisi ile ilgili ayrı bina mevcuttu. Ayrı ve tüm aksamı paslanmaz çelikten yapılmış bir ameliyathanesi,biberon ve alet sterilizasyon ünitesi, buharla çalışan çamaşır makinası, röntgen,biyokimya,mikrobiyoloji laboratuar bulunmaktaydı. Çocuklarla ilgili olarak zamanın aşıları hastanede üretilebilmekteydi. Hastanede deneysel girişimler için hayvan deney laboratuarı ve yeni cerrahi aletler yapmak ve protezler üretmek için bir atölye de vardı.binanın özel havalandırma sistemi bulunmaktaydı. Hasta dosyaları bile dezenfeksiyon sürecinden geçmekteydi. O zamandan kalan fotoğraflar incelendiğinde hastanede bugünkü gibi modern kıyafetlerde çalışan ameliyathane ve servis hemşireleri bulunduğunu görmekteyiz. Hamidiye-i Etfal hastanesindeki en önemli yenilik yeni ameliyat tekniklerinin, ameliyat sonuçlarının, yıllık ameliyat sayılarının ve mortalite-morbidite oranlarının yazıldığı özel bir hastane dergisinin çıkmasıydı.o zamanın verilerine göre Hamidiye-i etfal hastanesinde bazı çocuk tümörleri dahil pek çok ameliyatın yapıldığını ve mortalite oranlarının önemli Avrupa merkezlerinden daha düşük olduğunu görmekteyiz. II. Abdulhamid dönemi siyasal çalkantıları nedeniyle haklı olarak çok sorgulanmış bir dönem olmakla beraber genel sağlık ve çocuk sağlığı açısından ilk ciddi yatırımların yapıldığı bir dönem olarak ortaya çıkmaktadır. Çocuk Cerrahisi ile ilgili olarak 20.yy başlarından sonra akla gelen ilk isim, Akif Şakir Şakar dır de Çocuk Cerrahisi ve Ortopedisi Kliniği nin kurulması ile Istanbul Tıp Fakültesi nde çalışmaya 11

12 başlamıştır. Bu konuya verdiği önemi ve yaptığı çalışmaları 1936 da Istanbul da yayınlanan Çocuk Cerrahisi ve Ortopedi Kliniği Dersleri kitabını inceleyerek anlayabiliriz. Kitabın önemli bir bölümü iskelet sistemi ile ilgili hastalık ve travmalara ayrılmış olmakla birlikte spina bifida,doğum travmaları,pilor stenozu,çocukta trakeotomi gibi bugünkü anlamda çocuk cerrahisinin önemli sorunlarına eğilen bölümler bulunmaktadır.dr Şakar ın kliniği bugünkü İ.Ü Tıp Fakültesi kuruluşu içinde çalışmaya başlamıştır. Daha sonraki çalışmalarında Münir Ahmet Sarpyener bu ekibin önemli bir elemanı olmuştur. Yakın tarihimize baktığımız zaman ise iki önemli ismin Çocuk Cerrahisi ni modern temeller üzerinde kurmak adına önemli görevler yüklendiğini görüyoruz: Prof Dr İhsan Numanoğlu ve Prof Dr Akgün Hiçsönmez. 12

13 1. Ege Üniversitesi 2 Şubat 1961 yılında Ege Tıp Fakültesi Dekanlığı nın resmen onayı ve kendi ayrı kadrosu ile ilk Çocuk Cerrahisi Kliniği kurulmuş olur. Bu ayrı kadro Op. Dr. İhsan Numanoğlu, Dr. Mustafa Özemre, ve hastabakıcı Emine Hanım dan oluşmaktadır. Kliniğin kısa sürede çalışır hale gelmesi için yardım toplanır, evde çocuk bezleri dikilir, batın kompreslerine opak hale gelmesi için metal perde halkaları dikilir. Artık çocuk cerrahisi ameliyatları yapılmaktadır. Üstelik yalnızca çocuk cerrahisi... Durum hemen bir yazı ile Sağlık Bakanlığı na bildirilir. Artık sıra çocuk cerrahisi kavramının profesyonellere ve yöneticilere tanıtılmasına, yani işin zor tarafına gelmiştir. Bunun için çalışmalar iki koldan yürütülür. İlk olarak Dr. Numanoğlu çocuk cerrahisi ve çocuk hastanesi konularında makaleler yazar. Makalelerdeki temel tartışma Çocuk hastanelerini önemi ve yapılanmasının nasıl olması gerektiği konusundadır. Yakın zamanda Amerika Birleşik Devletleri'nde alınan kararlar Türkiye gerçekleriyle harmanlanır. ABD'de 500 bin nüfuslu bir yöreye bir çocuk hastanesi önerilmektedir. Türkiye'nin o yıllardaki koşulları göz önüne alındığında 2 milyon nüfusa bir çocuk hastanesi şeklinde hesaplanarak Türkiye çapında 17 hastane kurulması önerilmektedir. Çocukların her türlü ameliyatları da yine çocuk hastanelerinde yapılmalıdır. Bu fikirler mevcut pek çok branşı rahatsız edecek ve günümüze kadar süregelen tartışmaların Türkiye deki kaynağını oluşturacaktır. İkinci olarak sağlık bakanlığına ihtisas tüzüğünün değiştirilmesi için müracaat edilir. Eskiden beri çocuk cerrahisinin ortopediden ayrılmasını savunan ve sonradan emekli oluncaya kadar Ortopedi ve Travmatoloji Kürsüsü başkanlığını yapan Dr. Merih Eroğlu bu müracaat yazısını imzalamakta tereddüt etmemiştir. İlk öneri çocuk cerrahisi ihtisas eğitiminin bir yıl genel cerrahi üzerine 4 yıl çocuk cerrahisi eğitimi şeklinde olmasıdır. Ancak bu konuda yazılan yazı o zamanki sağlık bakanı Prof. Dr. Ragıp Üner tarafından dikkate alınmaz ve ilk çocuk cerrahisi tüzüğü aynı yıl hızla çıkartılır. Buna göre ihtisas 2 yıl genel cerrahi ve 2 yıl da çocuk cerrahisi olmak üzere toplam 4 yıldır. Ancak işin iyi tarafı artık çocuk cerrahisi eğitimi müstakil bir ihtisas olarak kabul edilmiştir. İlk yıllarda karşılaşılan zorluklar Yalnız iki yıllık çocuk cerrahisi eğitiminin yeterli olmadığı açıktır. İhtisas tüzüğünün hemen değiştirilmesi için sağlık bakanlığına müracaat edilir. Bu amaçla toplam 12 kez Dr. Numanoğlu bakanlığa gider. Dr. Ahmet İhsan Kırımlı'nın aracı olması ile sağlık bakanı Vedat Ali Özkan'dan TBMM'de randevu alınır. Bakan olaya yumuşak yaklaşır ve müsteşarla görüşmesini önerir. Dr. Numanoğlu iki kalın cilt çocuk cerrahisi kitabını yanına alarak ertesi gün müsteşarı görmeye gider. Amerika'da da çocuk cerrahisinin ayrı bir ihtisas konusu olduğunu ve benzer cerrahi branşlardan pek çok farklılıkları bulunduğunu müsteşara anlatır. Bu amaçla tüzüğün hemen, daha yolun başında iken değiştirilmesini önerir. Müsteşar yanıt olarak kendisinin de genel cerrah olduğunu, uzun yıllar doğuda görev yaptığını anlatır önce uzun uzun. Daha sonra pek çok genç doktorun yurtdışına giderek orada gördükleri lüks şeylerin hepsini Türkiye'ye getirmek istediklerini, bunun doğru olmadığını ve ayaklarının daha fazla yere basması gerektiğini söyler. Dr. Numanoğlu müsteşara uzun uzun çocuğun ülkemiz için önemini, bugünün çocuklarının geleceğimiz olduğunu, çocukların "ölmemeleri" gerektiğini, bunu sağlamanın sosyal devletin görevi olduğunu anlatmaya çalışır. Özellikle bir sağlık bakanlığının bu şekilde konuşmasına son derece üzülmüştür. Kendisinin de yıllarca doğuda mecburi hizmette bulunduğunu, ülke gerçeklerini kendisinin de bildiğini vurgular. Doğudaki çalışmaları sırasında bakanlığın kendisine takdir belgesi verdiğini anlatır. İleride çocuk cerrahisinin her koşulda kendini kanıtlayarak gelişeceğini, o zaman müsteşarın düşüncelerinden ötürü utanacağını vurgular. Sağlık bakanlığı ile bu görüşme Dr. Numanoğlu'nu o kadar üzmüştür ki, başbakan İsmet İnönü ile konuşmak ister. Bu sırada çocuk cerrahisine benzer bir durumda olan beyin cerrahisinde de benzer çalışmaların sürdürülmekte olduğunu öğrenir. Dr. Nurhan Avman da o sıralarda beyin cerrahisi tüzüğünü değiştirmeye çalışmaktadır. Onların önerisi beyin cerrahisi ihtisasının 4 yıl genel cerrahi üzerine 3 yıl beyin cerrahisi eğitiminin verilmesi şeklindedir. Kendisi beyin cerrahisi ihtisasını müstakil hale getirebilmelerini şu şekilde anlatmıştır: bel ağrısından yakınan bir hastası bütçe komisyonunda çalışmaktadır. Onu ameliyat ederek sağlığına kavuşturur. Hasta da altta kalmamış ve müstakil beyin cerrahisi ihtisası için yardımcı olmuştur. Daha sonra ikinci bir girişim, İzmir çocuk hastanesinin devlet kısmında çalışan Dr. Nihat beyin yardımları ile gerçekleşir. Dr. Nihat bey tanıdığı yeni müsteşarlardan Osman beyi İzmir'de evine çaya 13

14 çağırır. Dr. İhsan bey de oraya gelir ve çocuk cerrahisinin durumunu kendisine uzun uzun anlatır. Müsteşar sağlık şurasında durumu aktaracağına söz verir. Girişimin sonuçlarını öğrenmek için yeniden bakanlığa giden Dr. Numanoğlu'na yetkililer, tüzüğün değiştirilmediğini, bunu gerçekleştirmenin çok güç olduğunu söylerler ve ardından kendisine bir ara formül önerirler: Genel cerrahi ile bir centilmenlik anlaşması yapıldığı takdirde ihtisasın çocuk cerrahisinde geçirilecek sürenin istenildiği kadar uzatılabileceğini ve bunda yasal bir sakınca olmadığını belirtir yetkililer. Böylece bu gün de halen uygulanan "ara formül" resmen uygulanmaya koyulur. İlk çocuk cerrahisi kadrosu İzmir'de kurulan kliniğin ilk kadrosu, Dr. Numanoğlu dışında tek bir personeldir. Daha sonraları laboratuarımızda çalışmaya başlayacak olan bir laborantımızın annesi olan Emine Çalcı hanım, İhsan bey dışındaki tek personeldir. Gece gündüz İhsan bey projeler üretir, Emine hanım da bunları uygulamaya geçirir. Emine hanımın eli dikiş tutmaktadır. Böylece ilk ameliyat örtüleri, pansuman takımları ve yatak çarşafları dikilir. Çocuk cerrahisine başvuran ilk asistan 1961 mezunu Dr. Mustafa Özemre'dir. Dr. Özemre tıp fakültesinden mezun olduktan iki ay sonra çocuk cerrahisinde göreve başlar. Kendisinden yaklaşık bir yıl sonra da Dr. Acun Gökdemir yine Ege Tıp Fakültesinden mezun olarak asistanlık eğitimine başlar. İlk yıllar oldukça sorunlu geçmektedir. Ortopedi ile aynı ameliyathaneler kullanıldığı için her gün yeni problemler çıkmaktadır. Zamanla ortopedi ile başlayan tatlı yarış kendini bir sürtüşme ortamına bırakmıştır. Gerek Merih hanım, gerekse İhsan bey zaman zaman dekana dilekçeler ile başvurmuşlar, Dekan Prof. Dr. İsmail Ulutaş ise sorunları kendi haline bırakmaktan yana tavır almayı tercih etmiştir. Ortopedi ile yaşanan bu rekabet hastanedeki futbol maçlarına da yansımıştır. Hastalardan kurulu takımlarda Ortopedinin hidrosefalili santrforu ve sağ ve sol pes ekinovaruslu ileri oyuncuları varlık gösteremezken, çocuk cerrahisi forveti, O-bain deformiteli ortopedi defansını rahat geçer olmuştur. Bu nedenle çocuk cerrahisinin kolostomili ve anorektal malformasyonlu kalecisine fazla iş düşmemiştir. Dr. Özemre çocuk cerrahisinde 4 yıl çalışır ve sonra ayrılır. Son derece şişman bir beydir ve sağlık sorunları vardır. Bir kaç yıl sonra 41 yaşında iken Ankara'da muhtemelen bir hipertansiyon krizi sonrası vefat eder. Böylece resmi anlamda ilk Türk çocuk cerrahı aramızdan son derece üzüntülü bir şekilde ayrılmış olur. Çocuk cerrahisi eğitimi İstanbul üniversitesinde "birinci reform" olarak isimlendirilen köklü değişiklik 1933 yılında çoğunluğu musevi Alman hocaların Atatürk tarafından Türkiye'ye davet edilmeleri ile gerçekleştirilmiştir. Tıp fakültesine çağrılan patoloji uzmanı Dr. Schwartz, biyokimya uzmanı Dr. Hourowitz, fizyolog Winterstein, mikrobiyoloji uzmanı Dr. Braun bunlardan birkaçıdır. Yeni mezun Türk hekimler daha sonraki yıllarda yurt dışına giderek deneyimlerini arttırarak yurda dönmüşlerdir. Bu hekimlerden Dr. Akif Şakir Şakar eğitimini Almanya'da tamamladıktan sonra yurda dönerek İstanbul Tıp Fakültesine bağlı Haydarpaşa hastanesinde birkaç yataklı bir çocuk cerrahisi ve ortopedi kliniği açmıştır. Böylece çocuk cerrahisi Türkiye'de tanıtılmış oldu. Bu bölümde çocuk cerrahisi olarak çocuk fıtık ve appendisitleri dışında çok özgün ameliyatlar yapılmıyordu. Buna karşın çocukların özel bir cerrahisinin olduğu fikrinin gelişmesi ve yerleştirilmesinde bu bölümün büyük katkısı olmuştur. Tıp eğitiminde "ikinci reform" diyebileceğimiz bir diğer atılım da 1955'li yılların ortalarından, 60'ların başlangıcına dek devam eden, yurtdışında, özellikle Amerika'da eğitim gören hekimlerin, Türkiye'ye getirdikleri yenilikler olmuştur. İşte bu olayın yansımalarından birisi de Dr. İhsan Numanoğlu'nun çocuk cerrahisi kliniğini kurmasıdır. Dr. Numanoğlu'nun çocuk cerrahisi eğitimi ve tanıtılması konusundaki ilk çabaları arasında, üniversite dergilerine yazdığı yazılar önemli bir yer tutar. İhsan Bey in 1964 yılında Ege Tıp Fakültesi Mecmuasında yayınladığı "Çocuk, hastanesi ve cerrahisi " konulu yazı özellikle çok yankı uyandırır. Bu yazıda çocuğun özellikleri anlatıldıktan sonra, neden çocuklar için ayrı bir hastane organizasyonunun gerektiği ayrıntılı bir şekilde aktarılır. Yazıya en çok diğer cerrahi branşlardan tepki gelir. Ortopedi, kulak-burun-boğaz, göz ameliyatlarının çocuk cerrahları tarafından yapılması gerektiği gibi yanlış bir kanı oluşur. Bunun sonucunda da tepkiler başlar. Aslında Amerika'da konuyla ilgili daha önceki yıllarda pek çok tartışma olmuş ancak sonuçta çocuk hastanesi kavramı yerleşerek, daha da 14

15 önceki yıllarda İngiltere ve diğer birçok Avrupa ülkesinde olduğu gibi çocuk hastanesi fikri kabul görerek tüm ülkede yaygınlaşmıştır. Bu hastanelerde çocuk cerrahisi dışındaki branşlar da faaliyet göstermekte ancak bu tür özel ameliyatlar o branşın çocukta özelleşmiş cerrahları tarafından yapılmaktadır. Örneğin çocuğun ortopedik ameliyatları "çocuk ortopedistleri" tarafından yapılmaktadır. Ancak konu yeterince açık olarak anlatılamamıştır. Bu tür olumsuzluklar aslında Osmanlı döneminden beri çocuk hastaneleri kurmuş bir ülkede, bu hastanelerin yaygınlaşmasını engellemiştir. Ege Tıp Fakültesinde bir çocuk hastanesi kurulması için Dr. Numanoğlu'nun yönetime yaptığı başvuru, yukarıda anlatılan tepkiler nedeni ile bu yıllarda maalesef reddedilmiştir. Bu başvuru sonucunda önce çocuk cerrahisinin potansiyel bir tehlike oluşturduğu için ortopediden ayrılmasına karar verilmiş, ancak 300 metre karelik bir çocuk cerrahisi servisi için ayrı bir bina yapılabilmesine de izin çıkmıştır. Yeni yapılanma için karar verildikten sonra dekanlıkça bu yapının nasıl oluşacağını saptamak üzere bir komisyon oluşturulmuştur. Komisyonun ilk toplantısına Dr. Numanoğlu'nu davet edilir. Dr. Numanoğlu konu ile ilgili bilgi verdikten sonra, kadın doğum kliniğinin kurucusu merhum Prof. Dr. Haluk Tavmergen çocuğun hastalıklarının, ameliyatlarının ve hatta çocuk ameliyatlarında kullanılan aletlerin farklılığını belirterek yeni oluşumu destekler. Ancak tüm bu çabalar bir çocuk hastanesinin kurulmasına yetmemiş sonuç olarak çocuk cerrahisi ortopediden müstakil bir birim olarak tamamen ayrılmıştır. Öğrencilerin eğitimi için kuruluş yıllarında herhangi bir kaynak mevcut olmadığı için Dr. Numanoğlu, çocuk cerrahisinin Amerika'daki kurucularından Dr. Robert Gross'un 1953 basımlı çocuk cerrahisi kitabının bazı bölümlerini Türkçe'ye çevirerek bir ders notu teksiri hazırlar. Bu dönemde İngilizce, Fransızca ve Almanca dergilere abone olunarak kliniğe getirtilir ve pek çok kitaptan oluşan orta ölçekli bir çocuk cerrahisi kitaplığı oluşturulur. İzmir Behçet Uz Çocuk Hastanesi Çocuk cerrahisi ortopediden ayrıldıktan sonra Alsancak'taki çocuk hastanesinin İntaniye servisine yerleşilir. Ayrıca çocuk hastanesinin poliklinik kısmından bir oda temin edilir. Binada bazı tadilatlar yapıldıktan sonra hasta kabul edilmeye başlanır. Pek çok pratik sorunla karşılaşılmaktadır. Bir gün Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ömer Yiğitbaşı'na bir sorun hakkında bilgi verilirken, dekan Dr. Numanoğlu'na Ankara Tıp Fakültesindeki çocuk kliniğine bir ameliyathane yapıldığını ve burada çocuk cerrahisi yapmak istediklerini aktarır. Dekan Ege'deki sorunların büyük olduğunu söyleyerek, Dr. Numanoğlu'nun çalışmalarını Ankara'da sürdürmesinin daha doğru olacağını söyler. Ancak Dr. Numanoğlu sorunlara rağmen Ege'de kalmak istediğini belirterek teklifi kabul etmez. Amerika deneyimi Çocuk cerrahisi yapılanmasını yerinde incelemek için Dr. Numanoğlu Amerika'da bir kliniğe gitmeyi planlar. Bu ülkede ikinci kuşak çocuk cerrahisi kurucularından Dr. Clatworthy'nin çalıştığı Columbus, Ohio'daki merkez en uygun yerdir. Çocuk cerrahisinin tohumları ilk kez Ladd ve onun takipçisi Gross tarafından Boston'da kurulduktan sonra, ilk "çekirdekten" yetişme Clatworthy, Ohio Üniversitesine giderek bir çocuk cerrahisi kliniği kurmuş ve pek çok yeni uzman yetiştirmiştir. Buradan yetişenler zamanla sayıca Boston'dan yetişenleri kat kat geçerek Amerika'nın her yerine dağılmışlardır. Çocuk cerrahisi Boston'da kurulmuş olmasına karşın, Ohio ekibi tüm ülkenin çocuk hastanelerine yayılarak, Amerikada'ki modern çocuk cerrahisi kavramının yerleşmesine öncülük etmişlerdir. Bu merkezde pek çok yabancı hoca da yetişmiş ve bunlar dünyanın pek çok yöresine dağılarak kendi ülkelerindeki çocuk cerrahisi merkezlerini kurmuşlardır. Bu nedenle Ege Üniversitesi'nde kurulan çocuk cerrahisi ekolü bir anlamda Clatworthy ekolünün bir devamıdır. Dr. Numanoğlu'nun müracaatı kısa sürede kabul edilir ve İhsan hoca 1964 yılında Columbus'a gider. Clatworthy çok iyi bir öğretmendir. Çevresindeki herkesi stimüle eder ve sürekli çalışır. Ekipteki hekimlerden Dr. Thomas Boles tekniği gelişmiş iyi bir cerrahtır, ancak politik nedenlerle daha sonra başka bir merkeze gitmek zorunda kalmıştır. Dr. Boles ile araştırma merkezi gezilir. Klinikte ise en çok yanık bölümü Dr. Numanoğlu'nu etkiler. Burada yaşatılması başlangıçta imkansız görülen pek çok hasta yeniden yaşama döndürülebilmektedir. Diğer bir cerrah Dr. Thomas Morse ise daha çok poliklinikle ilgilenmektedir. Ayrıca araştırma merkezinde çalışmalar yapmaktadır. Merkezin en önemli araştırmaları böbrek transplantasyonu üzerinedir. Burada maymunlara böbrek nakledilmekte ancak renal arter anastomozunda daha sonraları darlık gelişmektedir. Numanoğlu renal arter anastomozunun stent üzerinden yapılamasını önerir. Üç ay sonraki sonuçlar daha iyidir. 15

16 Kısa bir süre Dr. Numanoğlu poliklinikte çalışır. Hemen her konuda Dr. Clatworthy'nin protokolleri vardır. Bunlardan birisi de travmatik ayak yaralanmaları üzerinedir. Burada travmadan sonra hastaneye getirilen çocuğun ayağı hemen steril vazelinli gaz ile kapatılmakta ve rektal yolla çocuğa sakinleştirici ilaç verilmektedir. Ancak 45 dakika geçtikten sonra hastanın yarası dikilebilmektedir. Bu uygulama pek çok pratik soruna yol açmaktadır. Asistanların çok fazla vaktini almakta, acil yatakları uzun süre işgal edilmektedir. Asistanlar ve hemşireler uygulamaya itiraz etmekte ancak bunu hocaya söyleyememektedirler. Konuyu iletmek üzere Dr. Numanoğlu Dr. Clatworthy'nin odasına gider. O zamana dek söylemeyi planladığı kendi sorunlarını da iletmek için fırsat bulur ve şunları söyler: "Ben fakir bir ülkenin, fakir bir üniversitesinden geliyorum. Üniversitem beni bu ülkeye gönderebilmek için çok büyük fedakarlıkta bulunuyor. Bu nedenle Amerika'da bulunduğum süre içerisinde en kısa zamanda görebileceğim en çok şeyi görmek istiyorum. Lütfen bana daha uygun bir programda çalışmak için olanak sağlayın". Dr. Clatworthy gülerek öneriyi kabul eder. Böylece Dr. Numanoğlu çocuk travmatolojisi, kardiyovasküler cerrahi, plastik cerrahi ve ilgilendiği diğer tüm birimleri ziyaret etmek için fırsat bulur. Tüm ameliyatlara girmeye çalışır. Bir gün vizit sırasında klinikte aynı anda 3 tane pilor stenozu tanısı almış bebek görülür. Dr. Numanoğlu bu duruma hayret eder. Çünkü Türkiye'de pilor stenozu çok nadir görülmektedir. Ortadoğu'da bu hastalığın insidensinin farklı olup olmadığını tartışırlar. Dr. Clatworthy çocuk cerrahisi hastalıklarını, özel olarak da pilor stenozunu diğer hekimlere anlatmak için 14 yıl çaba gösterdiğini, bu çabalar sonunda hasta sayısını arttırabildiklerini anlatır. Konuyu araştırmaya Dr. Numanoğlu Türkiye'ye döndüğünde de devam eder. Dönüşünün ilk ayında çabalar sonuç verir ve pilor stenozu tanısı alan bir hasta ameliyat edilerek tedavi edilir. Hastane kayıtları geriye dönük incelendiğinde ise pilor stenozu olması muhtemel pek çok hastanın kaybedildiği ve hastane kayıtlarında gastroenterit, bronkopnömoni gibi tanılar aldıklarını gözler. Ölen olguların iki tanesinde tanının pilor stenozu olduğu ve bu iki hastaya da gastroenterostomi yapıldığı tespit edilir. Daha ileri yıllarda, Ege çocuk cerrahisinde de aynı tarihte 3 pilor stenozu olgusunun yattığı günlerde bu anı bir anektod olarak hep dile getirilecektir. Gelecek planları Dr. Numanoğlu, Columbus hastanesinde bir gün bodrum katındaki bir büroda hastane planlarını çıkarttırır ve inceler. Amacı bir gün Türkiye'ye döndüğünde modern bir çocuk hastanesi kurabilmektir. Bu sırada Dr. Clatworthy kendisini görür ve çok heyecanlanır. Hemen hastanenin ozalit kopyaları çıkartılır. Bu planlar çocuk hastanesinin olmasa bile çocuk cerrahisinin ileride yapılacak binasının planları için ilham kaynağı ollacaktır. Dr. Clatworthy'nin her yıl mezun ettiği asistanlarına bir kitap hediye etme adeti vardır. Dr. Numanoğlu ayrılırken de kendisine iki ciltlik Pediatric Surgery kitabını hediye eder. Bu kitap yıllarca Ege çocuk cerrahlarının başvuru kitabı olur ve kütüphanedeki yerini alır. Ayrıca Dr. Clatworthy İhsan beye yayınların kopyalerini çıkartabilmesi için kendi kütüphane kartını verir. Böylece İhsan hoca 10 yıl öncesine kadar tüm literatürü indekslerden tarayarak kopyelerini çıkarttırır ve bunları beşer kiloluk paketler halinde posta ile İzmir'e gönderir. Bu kaynaklarda yıllarca Ege çocuk cerrahlarının önemli başvuru kaynaklarından olur. Dr. Numanoğlu ameliyathane standardizasyonu konusunda da Dr. Clatworthy'den pek çok şey öğrenir. Ameliyathane malzemelerinin sterilizasyonu, bohçaların hazırlanış şekli Türkiye'ye dönüşte aynen uygulanmaya çalışılır. Türkiye'nin ekonomik durumu yıllar içinde pek de fazla değişiklik göstermediğinden Ege Çocuk Cerrahisinde hala benzer bir hasta örtüleme alışkanlığı ve bohçalama tekniği kullanıla gelmektedir. Ohio ile temaslar İhsan bey yurda döndükten sonra da devam eder. Amerika'da tanıştıkları Clatworthy'nin diğer asistanları ve ziyaretçileri ile kongrelerde buluşurlar. Dr. Eric Fonkalsrud, Dr. Marc Rowe, Dr. Dick Ellis, Lister ve Zachary bunlardan birkaçıdır. Özellikle BAPS toplantıları her yıl iyi bir buluşma ortamıdır. Bir gün Dr. Clatworthy'den bir mektup gelir. Suudi Arabistan Kraliyet Hastanesi klinik kurdurtmak üzere bir çocuk cerrahı aramaktadır. Dr. Clatworthy, Dr. Numanoğlu'nu tavsiye eder. ancak İhsan hoca daha kuruluş yıllarında üniversitesini bırakmak istemez. Her yıl Columbus hastanesi Ege Çocuk cerrahisi kliniğinin kayıtlarını ve istatistiklerini ister. Çünkü Columbus kaynaklı çocuk cerrahisi kliniklerinden 11. sırada Ege Çocuk cerrahisi bulunmaktadır. Ege'nin sorunları içinde pek çok kez de Dr. Numanoğlu Dr. Clatworthy'ye müracaat eder. Gelişmekte 16

17 olan kliniklerin benzer durumdaki kliniklerle irtibat kurulması yine Columbus bağlantısı ile sağlanır. Bu kliniklerden nispeten kuruluş organizasyonunu en iyi yapabilen kliniklerden birisi Güney Afrika cumhuriyetindeki, Cape Town'da kurulan çocuk cerrahisi kliniğidir. Bu kliniğin kurucusu Dr. Louw ile temasa geçilir. Dr. Louw'un intestinal atreziler ve anorektal malformasyonlar ile ilgili çalışmaları Dr. Numanoğlu'nu özellikle çok etkiler. Dr. Louw ayrıca Ege'ye pek çok kaynak göndererek kütüphanesinin zenginleşmesine katkıda bulunur. Bu yıllarda Dr. Numanoğlu özellikle anorektal malformasyonlar konusu ile yakından ilgilenir. Hatta yeni bir sınıflandırma yaparak ulusal kongrelerde bildiri olarak sunar. Columbus'tan Pittsburgh'a gidiş Dr. İhsan Numanoğlu, Dr. Clatworthy aracılığı ile Amerikadaki diğer çocuk cerrahisi merkezlerini de görmek için müracaat eder. İlk durak Pittsburgh Çocuk Hastanesidir. Zaman kazanmak için gece otobüsü ile Pittsburgh'a gelir. Sabahleyin doğruca Dr. Kiesewetter'in ofisine gider. Kapıda bekleyenler için sandalyeler sıralanmıştır. İlk sıradaki sandalyenin üzerinde "1. Dr. Numanoğlu" yazmaktadır. Sekreter Dr. Kiesewetter'in erken geldiğini ve kendisini bir süredir beklediğini söyler. Dr. Numanoğlu özür dileyerek içeriye girer. Kiesewetter bir İngiliz beyefendisi görünümünde son derece kibar ve nazik birisidir. Kısa bir tanışma ve konuşmadan sonra polikliniğe giderek anorektal malformasyonlu hastaları birlikte görürler. Daha sonra Dr. Kiesewetter bir hatıra defteri çıkartarak yazmasını rica eder. Kliniği bir hafta kadar önce Dr. Duhamel ziyaret etmiştir. Dr. Numanoğlu onun Fransızca yazdığını görünce kendisi de deftere İngilizce ve Türkçe yazar. Kiesewetter'i Türkiye'ye davet eder. Öğle yemeğinde Kiesewetter çantasından evde hazırladığı sandviçini çıkarır. Dr. Numanoğlu'na da kafeteryadan bir sandviç söylenir. Dr. Numanoğlu'na hastanede bir oda ayarlanır, böylece günün her saati hastaneye girip çıkabilecektir. Kiesewetter Amerika'da genel cerrahlarla çok büyük sorunlar yaşadıklarını ve sorunlar nedeni ile kendisinin Philadelphia'dan ayrılmak zorunda kaldığını anlatır. Çocuk cerrahisini genel cerrahinin bir üst ihtisası olmasının bu sorunlardan kurtulmak için düşünüldüğünü ancak ayrı bir ihtisas dalı olmanın eğitim açısından daha sağlıklı olacağını belirtir. Bir akşam yemeğinde Bayan Kiesewetter 1700'lü yıllardan beri bilinen eski tarifli bir çorba sunar kendilerine. Dr. Numanoğlu da yıllar sonra Kiesewetter ailesinin İzmir'i ziyaretlerinde onlara tarhana çorbası ikram edecektir. Dr. Kiesewetter, İhsan beyi Pittsburgh'daki diğer Türk doktorlarla tanıştırır. Bunlardan bir tanesi Dr. Vahdettin Türkeri'dir. Dr. Türkeri Pittsburgh hastanesinde beyin cerrahı olarak çalışan, Kerkük'lü bir hekimdir. Bir süre Hacettepe hastanesinde de çalışmıştır. Dr. Türkeri, Dr. Numanoğlu'nu diğer bir Türk hekimi Dr. Bülent Kırımlı ile tanıştırır. Dr. Kırımlı anestezi bölümümde çalışmaktadır ve çocuk anestezisi ile ilgili cihaz ve malzemelerin temini konusunda çok yardımcı olur. Bain sistemi için malzemeleri ve özel entübasyon tüplerini İzmir'e gönderir, anestezi protokolleri oluşturulur. Dr. Kırımlı daha sonraki yıllarda da İzmir ile bağlantısını devam ettirir. Her yıl Ege çocuk cerrahisini ziyaret eder. Hatta bir yıllığına anestezi kliniğine ziyaretçi öğretim üyesi olarak gelerek Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi nde anestezi formasyonunun oluşmasına yardımcı olur yılında Dr. Kiesewetter İsrail'deki bir toplantının ardından İzmir'i ziyaret eder. Tepecik hastanesi amfisinde yenidoğan cerrahisi hakkında bir konferans verir. Dr. Numanoğlu konuşmayı tercüme ederek dinleyicilere aktarır. Konferansın sonunda şu sorulara yanıt aranır: 1. Çocuk ve erişkin cerrahisi arasındaki farklılıklar nelerdir? 2. Yenidoğan cerrahide başarıyı etkileyen faktörler nelerdir? 3. Çocuğun cerrahiye verdiği yanıt hangi noktalarda erişkinden farklılıklar gösterir? Boston ziyareti Pittsburgh'dan sonra Dr. Numanoğlu çocuk cerrahisinin Kabe'si olarak nitelendiren Boston'a da kısa bir ziyarette bulunur. Dr. Gross yurtdışında olduğu için Dr. Numanoğlu'nu Dr. Rongino karşılar. Ekibin bir diğer hekimi ve babası İzmirli olan Dr. Eraklis, Dr. Numanoğlu'na kendi odasını verir. İçinde pek çok araştırma merkezinin de bulunduğu dev bir hastanedir burası. Dr. Numanoğlu hastane duvarlarından birinde Türk doktorlarından Nurhan Avman'ın fotoğrafını görünce çok duygulanır. Ertesi gün Dr. Gross gelir ve ameliyathanede buluşulur. O günkü liste oldukça kalabalıktır. Bir çok kasık kanalı ameliyatı art arda yapıldıktan sonra bir talasemili çocuk splenektomi için ameliyathaneye alınır. Splenektominin ardından Dr. Gross tek bir katgüt kullanarak, sürekli dikiş tekniği ile ve sırasıyla 17

18 önce peritonu, daha sonra kasları, deri altını ve deriyi dikerek ameliyatı sonlandırır. Ameliyat toplam 29 dakika sürmüştür. Ameliyatlar Columbus'tan biraz daha farklı usullerde yapılmaktadır. Daha çok eski yöntemler kullanılmakta ve biraz kanlı geçmektedir. Dr. Numanoğlu'nun 1964 yılında özofagus atrezisi nedeniyle ameliyat edilen bir hastanın faturası dikkatini çeker. Hastaya toplam dolar harcanmıştır. Bunun üzerine Türkiye'de çocuk cerrahisi hastalıklarının toplam maliyeti merak konularından birisi haline gelir. Amerika, Fransa, İngiltere ve İsveç'in sağlık sigorta sistemini inceler. Bu ülkelerin elçilikleri ile yazışarak değişik sistemler hakkında bilgi toplar. Bu verileri özetler ve Türkiye için önerilerini sağlık bakanlığına gönderir, ama yine hiç bir yanıt alamaz. Boston'da kendisini etkileyen şeylerin başında araştırma olanakları gelir. Harvard tıp öğrencileri daha öğrenimlerinin ilk yıllarından itibaren araştırmaya yönlendirilmektedirler. O yıllarda Dr. Biemann Othersen da aynı yerde araştırma yapmaktadır. Tanışırlar ve özellikle çocuk metabolizması konusunda ateşli tartışmalar yaparlar. Cerrahi metabolizmanın önemli araştırmacılarından birisi olan Dr. Francis Moore ile tanışır. Dr. Moore izotop araştırmaları yapmaktadır ve 30 yataklı bir metabolizma bölümünü yönetmektedir. Çok yararlı bilgiler ve fikirler edinen Dr. Numanoğlu bir süre sonra doçentlik sınavına girmek üzere İzmir'e geri döner. Yeniden İzmir Dr. Numanoğlu 1965 yılında doçent olur. Kendisi bu durumu şöyle ifade eder: "Doçentlik meslek yaşamımın ilk hediyesi idi. Daha sonra 1964'de oğlum Alp ve 1966'da diğer oğlum Tunç doğdu. Onlar da birer hediye idi. Ancak çocuk cerrahisi için ayırdığım tüm zamanı onlardan çaldım. Bunu itiraf etmek istiyorum." Çocuk cerrahisi genel cerrahinin uzun yıllar bir parçası sayıldığından, pek çok genel cerrahi usulü çocuk cerrahisine yadigar kalmıştır. Ancak hemen söylemek gerekir ki bunların çoğu çocuğa uygun teknikler değildir. Dr. Numanoğlu'nun kliniğimize yerleştirdiği yeniliklerin başında anestezi ile ilgili kavramlar gelir. Tentürdiyot çocuk cerrahisi kullanımından kaldırılmış, pansuman arabası fizik ve fikir olarak atılmış, cerrahi aletlerin solüsyonlar içinde saklanarak defalarca kullanılması önlenmiş, bunların yerine modern bir bohça sistemi getirilmiştir. Birim sistemi Çocuk cerrahisinin bizce gelişmesine önayak olan kavramlardan birisi de birim sistemidir. Böylece öğretim üyeleri belirli temel konularda bilgi birikimlerini arttırabilmek ve özel konularda yoğunlaşabilmek imkanı bulmuşlardır. Birimlerin kurulması 1973 yılına kadar gider. İlk ayrılan birim pediatrik üroloji olmuştur. Dr. Gökdemir tıp fakültesinden mezun olduktan sonra hemen çocuk cerrahisi bölümünde ihtisasa başladı. Kendisinden bir yıl kadar önce Dr. Mustafa Özemre de kendisi gibi asistan olarak aynı klinikte ihtisasa başlamıştı. Yukarıda anlatıldığı gibi Çocuk Hastanesinde kendilerine ayrılan sekiz yataklı bir koğuşta ilk hastalarını kabul ederek çalışmaya başlarlar. Dr. Gökdemir 1966 yılında çocuk cerrahisi uzmanı olur ve askerliğini yapmak üzere Ege Üniversitesinden ayrılır. Askerlik görevini yılları arasında Erzurum'daki Mareşal Fevzi Çakmak Asker Hastanesinde tamamlar yılında yeniden Ege ye dönen Acun Gökdemir, 1973 yılına kadar burada uzman asistan olarak çalışır. Uzmanlık yıllarında özellikle çocukların ürolojik hastalıklarına ilgi duyar. Extrophia vesicae özellikle ilgilendiği konulardan birisidir. Bu olgulardaki kontinens durumunu incelediği çalışmasını doçentlik tezi olarak sunar ve 1973 yılında doçent olur. Dr. Gökdemir doçent ünvanını aldıktan sonra Ege Çocuk Cerrahisinde yeni bir yapılanmaya gidilir. İlgilenilen alanların sayısı arttıkça, özel konularda uzmanlaşmanın gerekliliği anlaşılır. Bu amaçla üç ayrı birim oluşturulur. O zamanki isimlendirme ile Birinci birim Dr. Numanoğlu nun sorumluluğundadır. Bu birimde ağırlıklı olarak plastik ameliyatlar yapılır. Yanık hastaları için ayrı bir bölüm oluşturulur. Yanık kontraktürleri dışında bu birimde yarık damak ve dudak anomalileri, miyelomeningosellerin kapatılması gibi konular yer almaktadır. Dr. Gökdemir in sorumluluğundaki ikinci birim pediatrik 18

19 üroloji birimidir. Bu birimde ise çocuğun ürogenital hastalıkları ele alınmaktadır. Üçüncü birim Dr. Gökdemir den sonra çocuk cerrahisi bölümüne giren Dr. Oktay Mutaf ın sorumluluğundadır ve pediatrik toraks hastalıkları bu birimde ele alınmaktadır. Dr. Gökdemir pediatrik ürolojideki deneyimlerini arttırabilmek için yılları arasında altı ay süre ile The Hospital for Sick Children, Great Ormond Street hastanesine gider. İngiltere deki gözlemleri sırasında kendisini en çok etkileyen Sir David Innes Williams olmuştur. Özellikle vezikoüreteral reflüks cerrahisindeki yaklaşımdan çok etkilenir. Vezikoüreteral reflüksün Politano metodu ile cerrahi tedavisinde Mr. Williams ın uyguladığı prensipleri dönüşünde İzmir de uygulamaya başlamış ve kendi deyimi ile tatlı diseksiyon u tüm ayrıntıları ile öğrencilerine yıllarca aktarmıştır. Bu temiz ve titiz yaklaşım çocuk cerrahisini kendisinden öğrenenler için çocukta ameliyatın nasıl yapılması gerektiğini gösteren en güzel örnek olmuştur yılında profesörlüğe getirilen Dr. Gökdemir, Dr. Numanoğlu nun emekli olmasından sonra 1990 yılında Ege Çocuk Cerrahisi Anabilim Dalı başkanlığına seçilmiştir. Dr. Gökdemir bu dönemde pediatrik ürolojinin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması üzerine özellikle yoğunlaşmıştır yılında ülkedeki genel eğilim çerçevesinde Pediatrik Üroloji resmi bir bilim dalı olarak yeniden yapılandırılmıştır. Pediatrik Üroloji Bilim Dalının kurulmasında Dr. Gökdemir fakülte içerisinde ve YÖK bünyesinde uzun bir mücadele vermiştir ve 25 yıllık köklü pediatrik üroloji geçmişi bu mücadeledeki en önemli destek olmuştur. Pediatrik Üroloji Bilim Dalı bünyesine Doç. Dr. Ali Avanoğlu ve Doç. Dr. İbrahim Ulman'ın katılmasıyla kadrosunu genişletmiştir. Çocuk Cerrahisindeki birim yapısı son on yılda daha da gelişme göstererek arttırılmıştır. Pediatrik onkolojik cerrahi birimi Prof. Dr. Erol Balık sorumluluğunda, Neonatal cerrahi birimi ise Prof. Dr. Ata Erdener sorumluluğunda yürütülmektedir. Dr. Numanoğlu nun emekliliğinden sonra ise Yanık birimi Prof. Dr. Geylani Özok un sorumluluğunda yürütülmektedir. Çocuk cerrahisinde birimleşmenin bilimsel bilgi birikimini arttırdığına inanıyoruz. Bu sistemin diğer departmanlara örnek olabileceğini düşünüyoruz. Ege Çocuk Cerrahisi Mezunları 1- Mustafa ÖZEMRE 2- Acun GÖKDEMİR 3- Oktay MUTAF 4- Şamil KUDAY 5- Erol BALIK 6- Gazi AYDIN 7- Erol MİR 8- Ahmet ARIKAN 9- Taner GÜRBÜZ 10- Talat DEMİREL 11- Atilla ANAR 12- Cemil ÇETİNTÜRK 13- Adil KAYHAN 14- Osman PEKTAŞ 15- Ata ERDENER 16- İrfan KARACA 17- Şeref ETKER 18- Geylani ÖZOK 19- Uysal ERDEM 20- Nimir EL-DİSİ 21- Mehmet HAZIR 22- Şerafettin YEGANE 23- Salih ÇETİNKURŞUN 24- Ali AVANOĞLU 25- Ali SAYAN 26- Hüseyin İLHAN 27- Mesut YAZICI 28- Can TANELİ 29- Aydın MEVSİM 30- İbrahim ULMAN 31- Ümit SAKALLI 32- Abdulkadir GENÇ 33- Özkan HEREK 34- Mehmet DEMİRCAN 35- Coşkun ÖZCAN 36- Volkan ERİKÇİ 37- Hikmet ŞAHİN 38- Orkan ERGÜN 39- Ahmet ÇELİK 40- Figen BAKIRTAŞ 41- Cahit GÜÇLÜ 42- Teoman ŞEN 43- Murat Sabri YILMAZ 44- Zeliha URAL 45- Nergül Çördük 46- Hakan Aldemir 19

20 2. Hacettepe Üniversitesi Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Cerrahisi Anabilim Dalı 1963 yılında, çocuk cerrahisi eğitimini Amerika Birleşik Devletleri nde alarak yurda dönen Dr. Akgün Hiçsönmez tarafından kurulmuştur. Ülkemizde çağdaş anlamda Çocuk Cerrahisi eğitimi veren ilk merkezlerdendir. İlk asistanları Dr. Münci Kalayoğlu, Dr. Nebil Büyükpamukçu ve Dr. Işık Olcay olup onları Dr. Daver Yeker, Dr. Özden Çakmak, Dr. Naci Gürses, Dr. Selçuk Yücesan ve Dr. Nuri Kale izlemişlerdir. Başlangıçta çocuk cerrahları, genel cerrahi uzmanlığı sonrası üst ihtisas olarak çocuk cerrahisi eğitimini almışlar, daha sonra çocuk cerrahisi ayrı bir uzmanlık dalı olarak kabul edilmiş ve doğrudan çocuk cerrahisi uzmanlık eğitimi verilmeye başlanmıştır. Dr. Akgün Hiçsönmez in yenidoğan cerrahisi konusunda, Dr. Nebil Büyükpamukçu nun yenidoğan cerrahisi ve çocuk ürolojisi konularında dünyanın önde gelen cerrahları ile değişik dönemlerde çalışmaları ülkemiz çocuk cerrahlarının eğitimine önemli katkılar sağlamıştır. Çocuk Cerrahisi Anabilim Dalı, Avrupa Çocuk Cerrahisi Yeterlilik Kurulu (UEMS - Section of Paediatric Surgery) tarafından Ekim 2004 te değerlendirilmiş ve Mart 2005 te akredite olmuştur. Çocuk Cerrahisi Anabilim Dalı 52 uzman yetiştirmiş olup, bu uzmanların birçoğu Türkiye deki diğer Tıp Fakültelerinde çocuk cerrahisi anabilim dallarının kurulmasında görev almışlar, diğer eğitim hastanelerinde de yönetici ve eğitici olarak önemli hizmetlerde bulunmuşlardır. Yetişen uzmanların 19 u profesör, 9 u doçent, 1 i yardımcı doçent olmuşlar, 2 si rektörlük, 1 i kurucu dekanlık, 6 sı dekanlık yapmışlardır. Çocuk Cerrahisi, mide-barsak kanalı, karaciğer ve safra yolları, dalak, pankreas, göğüs kafesi, solunum yolları ve akciğer yanı sıra özellikle üriner sistemin doğmalık ve edinsel cerrahi hastalıkları ve transplantasyonu kapsamaktadır. H.Ü.T.F. Çocuk Cerrahisi Anabilim Dalı nın yapısında, Transplantasyon, Pediatrik Ürolojik Cerrahi, Pediatrik Travma ve Deneysel Araştırma Üniteleri kurulmuş olup halen aktif olarak çalışmalarını sürdürmektedirler. Çocuk Cerrahisi Anabilim Dalı nda temel konular yanı sıra korozif özefagus yanıkları, total barsak temizliğinin histopatolojik etkileri, kontralateral testiküler zedelenme, intrauterin fizyoloji, testiş iniş mekanizmaları, hipospadyas ve konjenital hidronefroz konularında birçok araştırma yapılmakta olup bu güne kadar Science Citation Index tarafından taranan dergilerde, 326 makale yayınlanmış ve bu makalelere 35 i temel kitaplarda olmak üzere 1285 atıf alınmıştır. Çocuk Cerrahisi Anabilim Dalı, genel çocuk cerrahisi konuları yanı sıra özellikle çocuk onkolojik cerrahisi, çocuk ürolojisi ve organ aktarılması konularında referans merkez konumunda çalışmaktadır. Çocuk Cerrahisi Anabilim Dalı, Çocuk Radyolojisi, Çocuk Onkolojisi, Çocuk Patolojisi, Çocuk Endokrinolojisi, Çocuk Nefrolojisi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları ve Yenidoğan Ünitesi ile düzenli olarak eğitim toplantıları yapmaktadır. Çocuk Cerrahisi Anabilim Dalı nda yetişen uzmanlar birçok onursal derece, bilim bursu ve bilimsel ödül almışlardır. Prof. Dr. Feridun Cahit Tanyel 1988 VIII. Ulusal Çocuk Cerrahisi Kongresi, En İyi Tebliğ Ödülü 1989 Fullbright Bursu 1990 Eczacıbaşı Tıp Ödülleri, Tıp Teşvik Ödülü 1990 Cihat Tahsin Gürson Vakfı, Bilimsel Araştırma İkincilik Ödülü 1991 Hacettepe Üniversitesi Bilim Başarı Ödülü 1992 Cihat Tahsin Gürson Vakfı, Bilimsel Araştırma Birincilik Ödülü 1994 Hacettepe Üniversitesi Bilim Teşvik Ödülü 1994 TÜBİTAK Tıp Teşvik Ödülü 1994 Cihat Tahsin Gürson Vakfı, Bilimsel Araştırma Üçüncülük Ödülü 1996 Bayındır Tıp Merkezi Ödülleri, Bilim Ödülü 1998 GATA 100.Yıl Tıp Etkinlikleri, Bilimsel Araştırma Üçüncülük Ödülü 1999 Hacettepe Üniversitesi Bilim Ödülü 1999 Sedat Simavi Vakfı Ödülleri, Sağlık Bilimleri Ödülü (Ekip olarak) 2001 TÜBİTAK Bilim Ödülü 2002 TÜBA Asli üyeliği Prof. Dr. Feza Miraç Akgür 1994 TÜBİTAK Teşvik Ödülü 20