6. SINIF TÜRKÇE DERSİ ÖĞRETMEN KILAVUZ KİTAP

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "6. SINIF TÜRKÇE DERSİ ÖĞRETMEN KILAVUZ KİTAP"

Transkript

1 6. SINIF TÜRKÇE DERSİ ÖĞRETMEN KILAVUZ KİTAP Okul Adı: Öğretmenin Adı-Soyadı: Branşı: ~ 1 ~

2 İÇİNDEKİLER BÖLÜMÜ SAYFA 04 12: BİÇİM BİLGİSİ KONU ANLATIMI ( KÖK, KÖK ÇEŞİTLERİ, EK, YAPIM EKLERİ, ÇEKİM EKLERİ, YAPISINA GÖRE SÖZCÜKLER ) SAYFA 13 35: BİÇİM BİLGİSİ ALIŞTIRMALARI SAYFA 36 50: BİÇİM BİLGİSİ TESTLERİ SAYFA 51 54: İSİMLER KONU ANLATIMI ( İSİM ÇEŞİTLERİ, İSİMLERDE KÜÇÜLTME, İSİM TAMLAMALARI ) SAYFA 55 73: İSİM ALIŞTIRMALARI SAYFA 74 89: İSİM TESTLERİ SAYFA 90 92: ZAMİR VE ZAMİR ÇEŞİTLERİ KONU ANLATIMI SAYFA : ZAMİR VE ZAMİR ÇEŞİTLERİ ALIŞTIRMALARI SAYFA : ZAMİR VE ZAMİR ÇEŞİTLERİ TESTLERİ SAYFA : SIFATLAR KONU ANLATIMI ( SIFAT ÇEŞİTLERİ, SIFAT TAMLAMALARI, SIFATLARDA KÜÇÜLTME, ADLAŞMIŞ SIFAT, SIFATLARDA DERECELENDİRME, SIFATLARDA PEKİŞTİRME, YAPISINA GÖRE SIFATLAR ) SAYFA : SIFAT ALIŞTIRMALARI SAYFA : SIFAT TESTLERİ SAYFA : EDATLAR, BAĞLAÇLAR VE ÜNLEMLER KONU ANLATIMI SAYFA : EDAT, BAĞLAÇ VE ÜNLEM ALIŞTIRMALARI SAYFA : EDAT, BAĞLAÇ VE ÜNLEM TESTLERİ SAYFA : YAZIM KURALLARI KONU ANLATIMI ( BÜYÜK HARFLERİN YAZIMI, DE NİN YAZIMI, KİNİN YAZIMI, SAYILARIN YAZIMI, AY VE GÜN ADLARININ YAZIMI, YÖN ADLARININ YAZIMI, AY/DÜNYA/GÜNEŞ VB. ADLARIN YAZIMI, KISALTMALARIN YAZIMI, SATIR SONUNA SIĞMAYAN KELİMELERİN YAZIMI, İKİLEMELERİN, PEKİŞTİRMELERİN, İLE NİN, DEYİMLERİN YAZIMI, ÜNSÜZ BENZEŞMESİ, YUMUŞAMASI VE ÜNLÜ DÜŞMESİ KURALLARI, BİRTAKIM, BUGÜN, HERHALDE SÖZCÜKLERİNİN YAZIMI, AYRI VE BİTİŞİK YAZILAN KELİMELER, YAZIMI KARIŞTIRILAN BAZI SÖZCÜKLER ) SAYFA : YAZIM KURALLARI ALIŞTIRMALARI SAYFA : YAZIM KURALLARI TESTLERİ SAYFA : NOKTALAMA İŞARETLERİ KONU ANLATIMI ( NOKTA, VİRGÜL, NOKTALI VİRGÜL, İKİ NOKTA, ÜÇ NOKTA, SORU İŞARETİ, ÜNLEM, KESME İŞARETİ, KISA ÇİZGİ, UZUN ÇİZGİ, EĞİK ÇİZGİ, TIRNAK İŞARETİ, TEK TIRNAK İŞARETİ, YAY AYRAÇ, KÖŞELİ AYRAÇ, DEN DEN İŞARETİ, DÜZELTME İŞARETİ ) SAYFA : NOKTALAMA İŞARETLERİ ALIŞTIRMALARI SAYFA : NOKTALAMA İŞARETLERİ TESTİ SAYFA : YAZIM-NOKTALAMA İŞARETLERİ TESTİ ~ 2 ~

3 SAYFA : SES BİLGİSİ KONU ANLATIMI ( BÜYÜK ÜNLÜ UYUMU, ÜNSÜZ BENZEŞMESİ, ÜNSÜZ YUMUŞAMASI, ÜNLÜ DÜŞMESİ, ÜNSÜZ DÜŞMESİ, ÜNLÜ TÜREMESİ, ÜNSÜZ TÜREMESİ, AŞINMA, KAYNAŞTIRMA, ULAMA, ÜNLÜ DARALMASI ) SAYFA : SES BİLGİSİ ALIŞTIRMALAR SAYFA : SES BİLGİSİ TESTLERİ SAYFA : ŞİİR BİLGİSİ KONU ANLATIMI ( UYAK, UYAK ÇEŞİTLERİ, REDİF, UYAK DÜZENİ, ŞİİR TÜRLERİ ) SAYFA 243: ŞİİR BİLGİSİ ALIŞTIRMALARI SAYFA : ŞİİR BİLGİSİ TESTLERİ SAYFA : EDEBİ TÜRLER KONU ANLATIMI SAYFA : EDEBİ TÜRLER TESTLERİ SAYFA : SÖZCÜKTE ANLAM KONU ANLATIMI ( GERÇEK, MECAZ, TERİM, YAN ANLAM, YANSIMA SÖZCÜKLER, SOMUT-SOYUT ANLAM, GENEL-ÖZEL ANLAM, NİCEL-NİTEL ANLAM, EŞ ANLAM, YAKIN ANLAM, ZIT ANLAM, SESTEŞ SÖZCÜKLER, İKİLEMELER, DEYİMLER, ATASÖZLERİ, ÖZDEYİŞLER, AD AKTARMASI, DEYİM AKTARMASI, BENZETME, KİŞİLEŞTİRME, DOLAYLAMA, ABARTMA ) SAYFA : SÖZCÜKTE ANLAM ALIŞTIRMALARI SAYFA : SÖZCÜKTE ANLAM TESTLERİ SAYFA : CÜMLEDE ANLAM KONU ANLATIMI ( NEDEN-SONUÇ, AMAÇ- SONUÇ, ŞART, KARŞILAŞTIRMA, KARŞITLIK, ÖZNELLİK-NESNELLİK, DOĞRUDAN-DOLAYLI ANLATIM, ÜSLUP-KONU, CÜMLEDE VURGU, CÜMLE OLUŞTURMA, CÜMLE TAMAMLAMA, CÜMLEDE YER ALAN DUYGULAR, CÜMLENİN NİTELİKLERİ ) SAYFA : CÜMLEDE ANLAM ALIŞTIRMALARI SAYFA : CÜMLEDE ANLAM TESTLERİ SAYFA : PARAGRAFTA ANLAM KONU ANLATIMI ( PARAGRAFTA KONU, TEMA, ANA FİKİR VE YARDIMCI FİKİRLER, BAŞLIK, GİRİŞ-GELİŞME- SONUÇ BÖLÜMLERİ, PARAGRAF OLUŞTURMA, DÜŞÜNCENİN AKIŞINI BOZAN CÜMLELER, PARAGRAFIN BÖLÜNMESİ, BİR SORUNUN CEVABI OLAN PARAGRAFLAR, PARAGRAFTA DUYULAR, BİRİNCİ VE ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN AĞZINDAN ANLATIM, ANLATIM BİÇİMLERİ, DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI ) SAYFA : PARAGRAFTA ANLAM TESTLERİ SAYFA : İLAVE BİLGİLER ( KİTAP OKUMA FORMU, ŞİİR OKUMA FORMU, KONUŞMA-OKUMA-DİNLEME KURALLARI, TEST ÇÖZERKEN YARDIMCI BİLGİLER, MEKTUP-DİLEKÇE-DAVETİYE YAZIMI, KOMPOZİSYON KURALLARI VE KONULARI, GRUP TARTIŞMALARI- CANLANDIRMALAR ) ~ 3 ~

4 KÖK Bir sözcüğün bütün ekleri çıkarıldıktan sonra geriye kalan anlamlı en küçük bölümüne kök denir. BİÇİM ( ŞEKİL ) BİLGİSİ BİR SÖZCÜĞÜN KÖKÜNÜ BULMAK : KÖK ÇEŞİTLERİ 1) İSİM KÖKLERİ: İsim ve isim soylu sözcüklerden oluşan köklerdir. Bir başka deyişle sonlarına - me, - ma, - mek, -mak getiremediğimiz köklerdir. ( Ayrıca isim köklerine yor eki de getirilemez ) ÖRNEKLER 1) Ekler çıkarıldıktan sonra kalan kısım bir anlam taşıyorsa bu bir köktür; taşımıyorsa kök değildir. Bir başka yöntemle kelimenin başına gidilir, kelime harf harf okunur ve anlamlı en küçük kısım bulunmaya çalışılır. ÖRNEKLER Evlerin kelimesinin kökünü bulmaya çalışalım. E: E KELİMESİNİN TEK BAŞINA BİR ANLAMI YOK E V: EV ( ANLAMI VAR, BU YÜZDEN EVLERİN KELİMESİNİN KÖKÜ EV DİR. ) Penceredeki kelimesinin kökünü bulmaya çalışalım. P: TEK BAŞINA BİR ANLAMI YOK P E: TEK BAŞINA BİR ANLAMI YOK P E N: TEK BAŞINA BİR ANLAMI YOK P E N C: TEK BAŞINA BİR ANLAMI YOK P E N C E: TEK BAŞINA BİR ANLAMI YOK P E N C E R: TEK BAŞINA BİR ANLAMI YOK P E N C E R - E : ( ANLAMI VAR, BU YÜZDEN PENCEREDEKİ KELİMESİNİN KÖKÜ PENCERE DİR. ) 2) Kalan kısım anlam taşısa bile, sözcüğün bütünüyle bir anlam ilişkisi yoksa bu bir kök olamaz. O yüzden kalan kısım mutlaka sözcüğün bütünüyle ilgili olmalıdır. Karıncaların kelimesinin kökünü bulmaya çalışalım. K: ANLAMI YOK K A: ANLAMI YOK K A R: ANLAMLI AMA SÖZCÜĞÜN TAMAMI İLE İLGİLİ DEĞİL K A R I: ANLAMLI AMA SÖZCÜĞÜN TAMAMI İLE İLGİLİ DEĞİL K A R I N: ANLAMLI AMA SÖZCÜĞÜN TAMAMI İLE İLGİLİ DEĞİL K A R I N C: ANLAMI YOK K A R I N C A: ( ANLAMI VAR, AYRICA SÖZCÜĞÜN BÜTÜNÜYLE DE İLGİLİDİR, BU YÜZDEN KARINCALARIN KELİMESİNİN KÖKÜ KARINCA DIR.) İlaçtaki kelimesinin kökünü bulmaya çalışalım. İ: ANLAMI YOK İ L: ANLAMLI AMA SÖZCÜĞÜN TAMAMI İLE İLGİLİ DEĞİL İ L A: ANLAMI YOK İ L A Ç: ( ANLAMI VAR, AYRICA SÖZCÜĞÜN BÜTÜNÜYLE DE İLGİLİDİR, BU YÜZDEN İLAÇTAKİ KELİMESİNİN KÖKÜ İLAÇ TIR. ) UYGULAMA Aşağıdaki kelimelerin köklerini bulup karşılarına yazınız. Yorgancı: Yorgan Kalemi: Kalem Binalar: Bina Durdular: Dur Bakıyorum: Bak Radyoyu: Radyo Baloncuk: Balon Tahtadan: Tahta Okuyalım: Oku Uçaklar: Uç Sıranın: Sıra Tuzsuz: Tuz Eskici Eski Yazlık: Yaz Kilimin: Kilim Kokular: Kok Akşamleyin: Akşam Kitapların kelimesinin kökü Kitap tır. Kitap köküne - me, - ma, - mek, -mak eklerini getirmeye çalıştığımızda anlamsız oluyor: Kitap mak Bu nedenle Kitap isim köküdür. ( Kitapyor olmadı ) Çiçekçinin kelimesinin kökü Çiçek tir. Çiçek köküne - me, - ma, - mek, -mak eklerini getirmeye çalıştığımızda anlamsız oluyor: Çiçek mak Bu nedenle Çiçek isim köküdür. ( Çiçekyor olmadı ) 2) FİİL KÖKLERİ: Fiillerden oluşan köklerdir. Bir başka deyişle sonlarına - me, - ma, - mek, -mak getirebildiğimiz köklerdir. ( Ayrıca fiil köklerine yor eki de getirilebilir ) ÖRNEKLER Bilecektim kelimesinin kökü Bil dir. Bil köküne - me, - ma, - mek, -mak eklerini getirmeye çalıştığımızda anlamlı oluyor: Bil mek Bu nedenle Bil fiil köküdür. ( Biliyor oldu ) Oturmayalım kelimesinin kökü Otur dur. Otur köküne - me, - ma, - mek, -mak eklerini getirmeye çalıştığımızda anlamlı oluyor: Otur mak Bu nedenle Otur fiil köküdür. ( Oturuyor oldu ) 3) ORTAK KÖKLER ( İKİLİ KÖK ): Aralarında anlam ilgisi bulunan, hem ad hem de fiil olarak kullanılabilen köklerdir. Kimi sözcükler dilimizde hem AD, hem de EYLEM KÖKÜ olarak kullanılır; ÖRNEKLER Eski: Eski dolabımı boyadım. ( İsim ) Çantam çok eskidi. ( Fiil ) Boya: Kırtasiyeye gidip boya aldım. ( İsim ) Duvarı boyadık. ( Fiil ) Kuru: Kuru odunları yak. ( İsim ) Çamaşır kurumuş mu? ( Fiil ) Başlıca Ortak Kökler: Güreş, Barış, Savaş, Kuru, Ekşi, Ağrı, Sıva, Tat, Güven, Don 4 ) SESTEŞ KÖKLER: Aralarında anlam ilgisi bulunmayan; hem isim hem de fiil kökü olan sözcüklerdir. ÖRNEKLER Arkadaşım ata binmek çok korkar. ( İsim ) Ona kızınca elimdeki kalemimi yere attım. ( Fiil ) Bahçedeki güller çok güzeldi. ( İsim ) Anlattığı fıkra hepimizi güldürmüştü. ( Fiil ) ~ 4 ~

5 UYGULAMA Aşağıdaki kelimelerin köklerini bulup çeşidini karşılarına yazınız. Defterim: Defter İsim K. Çalıştı: Çalış Fiil K. Silgi: Sil Fiil K. Lambası:Lamba İsim K. Komşunun: Komşu İsim K. Geliyorum:Gel Fiil K. Sanatçının: Sanat İsim K. Gülümsedi:Gül Fiil K. Hazırlayacak:Hazır İsim K. Aldım:Al Fiil K. Doldurdu:Dol Fiil K. Radyolar:Radyo İsim K. Yolcu:Yol İsim K. Kitapçı:Kitap İsim K. Yağış:Yağ Fiil K. Tutsak:Tut Fiil K. Üçgen:Üç İsim K. Uçak:Uç Fiil K. Bakmalıydı:Bak Fiil K. Görmüştü:Gör Fiil K. Güzel:Güzel İsim K. Kovmuş:Kov Fiil K. Tazecik:Taze İsim K. Çiçekçilik:Çiçek İsim K. EK Köklere bağlanarak sözcük türetmeye, sözcüklerin görevlerini, niteliklerini belirtmeye, sözcüklerin anlamını değiştirmeye yarayan anlamsız parçalardır. İkiye ayrılır: 1)YAPIM EKLERİ 2) ÇEKİM EKLERİ YAPIM EKLERİ İLE ÇEKİM EKLERİ ARASINDAKİ TEMEL FARK Kalem kelimesini ele alalım. Şimdi bu kelimeye iki tane farklı ek getirdiğimizde; eklerin bir tanesi kalem kelimesinin anlamı değiştirecek, diğer ek ise kalem kelimesinin anlamı değiştirmeyecek. Kalem: Yazı yazmaya yarayan araç. Kalem lik: Kalemlerin konulduğu eşya. ( Gördüğümüz gibi lik eki kalem kelimesinin anlamını değiştirdi. ) Kalem ler: Birden fazla kalem. ( Görüldüğü gibi ler eki kalem sözcüğünün anlamı değiştirmedi, sadece birden fazla kalem olduğu anlatılmaya çalışıldı. ) Çiçek: Güzel kokulu bir bitki. Çiçek çi: Çiçek satan kişi. ( Gördüğümüz gibi çi eki çiçek kelimesinin anlamını değiştirdi. ) Çiçek ( ğ ) im: Çiçeğin benim olması. ( Görüldüğü gibi im eki çiçek sözcüğünün anlamı değiştirmedi, sadece çiçeğin kime ait olduğu anlatılmaya çalışıldı. ) Buradan yola çıkarak; Şayet bir ek kelimenin anlamını değiştirirse bunlara yapım eki adını veriyoruz. Anlamını değiştirmezse bu kez bu eklere çekim eki diyoruz. Aradaki temel fark budur. UYGULAMA Aşağıdaki kelimelerde yer alan eklerin çeşidini ( yapım eki mi yoksa çekim eki olduklarını ) karşılarına yazınız. Göz lük: Yapım Düş ecek: Çekim Tencere nin: Çekim Koş tu: Çekim Süs lü: Yapım Kok u: Yapım Bahçe ler: Çekim Sınıf ta: Çekim Sabah çı: Yapım Dur gun: Yapım Sev gi: Yapım Araba sı: Çekim YAPIM EKLERİ Sonuna geldikleri sözcüklerin anlamlarını değiştiren eklerdir. Eklendikleri kökün ya da gövdenin anlamında değişiklik yapan, köklerden veya gövdelerden yeni sözcükler türeten eklerdir. Dört ana gruba ayrılır: 1) İSİMDEN İSİM YAPIM EKLERİ: İsim köklerine gelerek isim yapmaya yarayan eklerdir. Başlıca isimden isim yapım ekleri şunlardır: lık ( lık, lik, luk, lük ), -cı (-ci,-cu,-cü,-çı,-çi,-çu,-çü), -sız (-siz,-suz,-süz), -cık (-cik,-cuk,-çık,-çik ), -cağız (-ceğiz), -ca (-ce,-ça,- çe), -msı (-msi,-msu,-msü), -ar (-er, -şar, -şer), -ncı (-nci, -ncu, - ncü), -daş (-deş, -taş, -teş) vb. Örneğin; kelimemiz Arkadaşımın babası ormancı idi. cümlesindeki Ormancı olsun. Ormancı kelimesini kök ve ekine ayıralım: Ormancı = Orman: Kök + cı: Ek Orman isim kökü mü yoksa fiil kökü mü? Tabi ki de sonuna mek, mak ekleri gelemeyeceği için isim köküdür. Orman köküne cı eki geldikten sonra kelimemiz Ormancı sözcüğüne dönüşmüş ve anlamı değişmiş. Peki, Ormancı kelimesi isim mi yoksa fiil midir? Tabi ki de sonuna mek, mak ekleri gelemeyeceği için isimdir. Dolayısıyla cı eki isim köküne gelerek o sözcüğü tekrar isim yapmıştır. Bu yüzden cı isimden isim yapım ekidir. Örneğin; kelimemiz Annem, bana çok güzel bir kitaplık aldı cümlesindeki Kitaplık olsun. Kitaplık kelimesini kök ve ekine ayıralım: Kitaplık = Kitap: Kök + lık: Ek Kitap isim kökü mü yoksa fiil kökü mü? Tabi ki de sonuna mek, mak ekleri gelemeyeceği için isim köküdür. Kitap köküne lık eki geldikten sonra kelimemiz Kitaplık sözcüğüne dönüşmüş ve anlamı değişmiş. Peki, Kitaplık kelimesi isim mi yoksa fiil midir? Tabi ki de sonuna mek, mak ekleri gelemeyeceği için isimdir. Dolayısıyla lık eki isim köküne gelerek o sözcüğü tekrar isim yapmıştır. Bu yüzden lık isimden isim yapım ekidir. Örneğin; kelimemiz Kısacık olsun. Kısacık kelimesini kök ve ekine ayıralım: Kısacık = Kısa: Kök + cık: Ek Kısa isim kökü mü yoksa fiil kökü mü? Tabi ki de sonuna mek, mak ekleri gelemeyeceği için isim köküdür. Kısa köküne cık eki geldikten sonra kelimemiz Kısacık sözcüğüne dönüşmüş ve anlamı değişmiş. Peki, Kısacık kelimesi isim mi yoksa fiil midir? Tabi ki de sonuna mek, mak ekleri gelemeyeceği için isimdir. Dolayısıyla cık eki isim köküne gelerek o sözcüğü tekrar isim yapmıştır. Bu yüzden cık isimden isim yapım ekidir. 2 ) İSİMDEN FİİL YAPIM EKLERİ: İsim köklerine gelerek fiil yapmaya yarayan eklerdir. Başlıca isimden fiil yapım ekleri şunlardır: -la (-le), -da (-de, -ta, -te),-ar (-er), -l (-al, -el), -a (-e) vb. Örneğin; kelimemiz Bahçedeki ağaçları sula. cümlesindeki Sula sözcüğü olsun. Sula kelimesini kök ve ekine ayıralım: Sula = Su: Kök + la: Ek Su isim kökü mü yoksa fiil kökü mü? Tabi ki de sonuna mek, mak ekleri gelemeyeceği için isim köküdür. Su köküne la eki geldikten sonra kelimemiz Sula sözcüğüne dönüşmüş ve anlamı değişmiş. Peki, Sula kelimesi isim mi yoksa fiil midir? Tabi ki de sonuna mek, mak ekleri gelebildiği için ( Sulamak ) fiildir. Dolayısıyla la eki isim köküne gelerek o sözcüğü fiile dönüştürmüştür. Bu yüzden la isimden fiil yapım ekidir. Örneğin; kelimemiz Kilo aldıkça gömleği daraldı. cümlesindeki Daral sözcüğü olsun. Daral kelimesini kök ve ekine ayıralım: Daral = Dar: Kök + al: Ek ~ 5 ~

6 Dar isim kökü mü yoksa fiil kökü mü? Tabi ki de sonuna mek, mak ekleri gelemeyeceği için isim köküdür. Dar köküne al eki geldikten sonra kelimemiz Daral sözcüğüne dönüşmüş ve anlamı değişmiş. Peki, Daral kelimesi isim mi yoksa fiil midir? Tabi ki de sonuna mek, mak ekleri gelebildiği için ( Daralmak ) fiildir. Dolayısıyla al eki isim köküne gelerek o sözcüğü fiile dönüştürmüştür. Bu yüzden al isimden fiil yapım ekidir. Örneğin; kelimemiz Sen çok yaşa emi! cümlesindeki Yaşa sözcüğü olsun. Yaşa kelimesini kök ve ekine ayıralım: Yaşa = Yaş: Kök + a: Ek Yaş isim kökü mü yoksa fiil kökü mü? Tabi ki de sonuna mek, mak ekleri gelemeyeceği için isim köküdür. Yaş köküne a eki geldikten sonra kelimemiz Yaşa sözcüğüne dönüşmüş ve anlamı değişmiş. Peki, Yaşa kelimesi isim mi yoksa fiil midir? Tabi ki de sonuna mek, mak ekleri gelebildiği için ( Yaşamak ) fiildir. Dolayısıyla a eki isim köküne gelerek o sözcüğü fiile dönüştürmüştür. Bu yüzden a isimden fiil yapım ekidir. 3) FİİLDEN FİİL YAPIM EKLERİ: Fiil köklerine gelerek fiil yapmaya yarayan eklerdir. Başlıca fiilden fiil yapım ekleri şunlardır: - n ( ın, in, un, ün ), -il (-il, -ul, -ül ), -ş (-iş, -iş, -üş, -üş), -dır (-dir, -dür, -dür, -tır, -tür, -tur tir), -t, -ar (-er) vb. Örneğin; kelimemiz Bu konuyu bana sen anlat cümlesindeki Anlat sözcüğü olsun. Anlat kelimesini kök ve ekine ayıralım: Anlat = Anla: Kök + t: Ek Anla isim kökü mü yoksa fiil kökü mü? Tabi ki de sonuna mek, mak ekleri geleceği için ( Anlamak ) fiil köküdür. Anla köküne t eki geldikten sonra kelimemiz Anlat sözcüğüne dönüşmüş ve anlamı değişmiş. Peki, Anlat kelimesi isim mi yoksa fiil midir? Tabi ki de sonuna mek, mak ekleri gelebildiği için ( Anlatmak ) fiildir. Dolayısıyla t eki fiil köküne gelerek o sözcüğü tekrar fiil yapmıştır. Bu yüzden t fiilden fiil yapım ekidir. Örneğin; kelimemiz Tek başınıza parkta gezin, diye söyledi cümlesindeki Gezin sözcüğü olsun. Gezin kelimesini kök ve ekine ayıralım: Gezin = Gez: Kök + in: Ek Gez isim kökü mü yoksa fiil kökü mü? Tabi ki de sonuna mek, mak ekleri geleceği için ( Gezmek ) fiil köküdür. Gez köküne in eki geldikten sonra kelimemiz Gezin sözcüğüne dönüşmüş ve anlamı değişmiş. Peki, Gezin kelimesi isim mi yoksa fiil midir? Tabi ki de sonuna mek, mak ekleri gelebildiği için ( Gezinmek ) fiildir. Dolayısıyla in eki fiil köküne gelerek o sözcüğü tekrar fiil yapmıştır. Bu yüzden in fiilden fiil yapım ekidir. Örneğin; kelimemiz Bir an önce suçluyu konuştur cümlesindeki Konuştur sözcüğü olsun. Konuştur kelimesini kök ve ekine ayıralım: Konuştur = Konuş: Kök + tur: Ek Konuş isim kökü mü yoksa fiil kökü mü? Tabi ki de sonuna mek, mak ekleri geleceği için ( Konuşmak ) fiil köküdür. Konuş köküne tur eki geldikten sonra kelimemiz Konuştur sözcüğüne dönüşmüş ve anlamı değişmiş. Peki, Konuştur kelimesi isim mi yoksa fiil midir? Tabi ki de sonuna mek, mak ekleri gelebildiği için ( Konuşturmak ) fiildir. Dolayısıyla tur eki fiil köküne gelerek o sözcüğü tekrar fiil yapmıştır. Bu yüzden tur fiilden fiil yapım ekidir. -üş), -ı (-i, -u, -ü), -ık (-ik, -uk, -ük ), -ak (-ek), -gı (-gı, -gu, -gü, -ki, - ki, -ku, -kü), -gın (-gin, -gün, -gün, -kın, -kin, -kun, -kün), -gan (-gen, -kan, -ken), -ıcı (-içi, -ucu, -üçü), -ntı (-intı, -inti, -untu, -üntü) vb. Örneğin; kelimemiz Köşedeki tartı kaç lira? cümlesindeki Tartı sözcüğü olsun. Tartı kelimesini kök ve ekine ayıralım: Tartı = Tart: Kök + ı: Ek Tart isim kökü mü yoksa fiil kökü mü? Tabi ki de sonuna mek, mak ekleri geleceği için ( Tartmak ) fiil köküdür. Tart köküne ı eki geldikten sonra kelimemiz Tartı sözcüğüne dönüşmüş ve anlamı değişmiş. Peki, Tartı kelimesi isim mi yoksa fiil midir? Tabi ki de sonuna mek, mak ekleri gelemeyeceği için isimdir. Dolayısıyla ı eki fiil köküne gelerek o sözcüğü isme dönüştürmüştür. Bu yüzden ı fiilden isim yapım ekidir. Örneğin; kelimemiz Kardeşim, yataktan düşünce hepimiz çok korktuk cümlesindeki Yatak sözcüğü olsun. Yatak kelimesini kök ve ekine ayıralım: Yatak = Yat: Kök + ak: Ek Yat isim kökü mü yoksa fiil kökü mü? Tabi ki de sonuna mek, mak ekleri geleceği için ( Yatmak ) fiil köküdür. Yat köküne ak eki geldikten sonra kelimemiz Yatak sözcüğüne dönüşmüş ve anlamı değişmiş. Peki, Yatak kelimesi isim mi yoksa fiil midir? Tabi ki de sonuna mek, mak ekleri gelemeyeceği için isimdir. Dolayısıyla ak eki fiil köküne gelerek o sözcüğü isme dönüştürmüştür. Bu yüzden ak fiilden isim yapım ekidir. Örneğin; kelimemiz Otobüsteki kadın camdan dışarı üzgün üzgün bakıyordu cümlesindeki Üzgün sözcüğü olsun. Üzgün kelimesini kök ve ekine ayıralım: Üzgün = Üz: Kök + gün: Ek Üz isim kökü mü yoksa fiil kökü mü? Tabi ki de sonuna mek, mak ekleri geleceği için ( Üzmek ) fiil köküdür. Üz köküne gün eki geldikten sonra kelimemiz Üzgün sözcüğüne dönüşmüş ve anlamı değişmiş. Peki, Üzgün kelimesi isim mi yoksa fiil midir? Tabi ki de sonuna mek, mak ekleri gelemeyeceği için isimdir. Dolayısıyla gün eki fiil köküne gelerek o sözcüğü isme dönüştürmüştür. Bu yüzden gün fiilden isim yapım ekidir. UYGULAMA Aşağıdaki altı çizili yapım eklerinin çeşidini karşısına yazınız. Çık ar: F.F.Y.E. Boş a: İ.F.Y.E. Akıl cı: İ.İ.Y.E. Giy dir: F.F.Y.E. Uç ak: F.İ.Y.E. Üşü t: F.F.Y.E. Şeker ci: İ.İ.Y.E. As kı: F.İ.Y.E. Çocuk-cağız : İ.İ.Y.E. Sil-gi : F.İ.Y.E. Yurt-taş : İ.İ.Y.E. Yüz-ücü : F.İ.Y.E. Su-sa: İ.F.Y.E. Kapa-t : F.F.Y.E. Seç-im : F.İ.Y.E. Kimse-siz : İ.İ.Y.E. Seç-kin : F.İ.Y.E. Kaz-ık : F.İ.Y.E. Böl-üş : F.F.Y.E. Şaka-laş: İ.F.Y.E. Genç-lik : İ.İ.Y.E. Baş-la : İ.F.Y.E. Kısa-l : İ.F.Y.E. Ölç-ü : F.İ.Y.E. Kitap-çı : İ.İ.Y.E. Üz-ül : F.F.Y.E. Mor-ar : İ.F.Y.E. Çatır-da : İ.F.Y.E. Kalem-lik : İ.İ.Y.E. Gez-in : F.F.Y.E. Yat-ma : F.İ.Y.E. Dürüst-lük : İ.İ.Y.E. Sev-mek : F.İ.Y.E. 4) FİİLDEN İSİM YAPIM EKLERİ: Fiil köklerine gelerek isim yapmaya yarayan eklerdir. Başlıca fiilden isim yapım ekleri şunlardır: -mak (-mek), -m ( ım, im, um, üm), -ma (-me), -iş (-iş, -üş, ~ 6 ~ ÇEKİM EKLERİ Sonuna geldikleri sözcüklerin anlamını değiştirmeyen fakat o sözcükleri çeşitli yönlerden ( çokluk, durum, zaman, kişi) belirten eklerdir. İkiye ayrılır:

7 A ) İSİM ÇEKİM EKLERİ: İsim ve isim soylu sözcüklere gelebilen eklerdir. Başlıca isim çekim ekleri şunlardır: 1) ÇOKLUK EKLERİ : EKİ : LER, LAR Kitap lar Defter ler KÖK Ç.E KÖK Ç.E ÇOĞUL EKİNİN (-LER,-LAR) GÖREVLERİ VE EKLENDİĞİ SÖZCÜKLERE KATTIĞI ANLAMLAR 1. Aile anlamı katar; -gil ekinin yerine kullanılır, yapım eki görevinde olduğu için ayrılmadan yazılır Yarın Ahmetlere gideceğiz. Aliler bize gelecekler. 2. Benzerleri anlamı katar, kesme işaretiyle ayırarak yazılır: Bu millet nice Fatih'ler, Yavuz'lar yetiştirecektir. Bu topraklarda ne Çaldıran lar, ne Ridaniye ler yaşandı. 3. Aynı ismi taşıyanları belirtir: Sınıftaki Ali ler ayağa kalksın. Hüseyin lerin hepsi buraya gelsin. 4. Abartma anlamı katar: Çalışmak için ta Almanya lara gitti. Hasta ateşler içinde kıvranıyordu. 5. Topluluk, soy kavramı bildirir: Osmanlılar, Türkler, Yunanlar, Adanalılar, Konyalılar Saygı anlamı katar: Müdür Beyler henüz gelmediler. 7. Alay, Küçümseme, Sitem anlamları katabilir: Hanımefendiler daha uyanmadılar. 8. Yaklaşıklık anlamı katar: On yaşlarında bir çocuktu. 2) İSMİN HALLERİ ( HAL EKLERİ ) YALIN DURUM: Adın ad durum eklerinden hiçbirini almadan, cümle içinde kullanılmasıdır. Araba, yolun sağındaki direğe bindirdi. Sınıf, büyük bir gürültüyle boşaldı. BELİRTME ( YÜKLEME ) DURUMU (-ı, -i, -u, -ü) : "-i" ad durum eki alan adın eyleminden etkilendiği belirtilir. Belirtme durumu ekini alan adlar, cümlede genellikle belirtili nesne görevini üstlenir. Yükleme yöneltilen neyi, kimi? sorularına yanıt verir. Bahçedeki çiçekleri tek tek topladı. Kapıyı büyük bir gürültüyle kapattı. YÖNELME ( YAKLAŞMA ) DURUMU ( - a, - e ) : Yönelme durum eki alan sözcük, eylemin hangi tarafa yöneldiğini gösterir. Yönelme durumu ekini alan adlar, cümlede genellikle yer tamlayıcısı görevini üstlenir. Yükleme yöneltilen neye, kime, nereye? sorularına yanıt verir. Edebiyat defterim Ayşe'de kalmış. Derste anlatılan konuların hiçbirini anlamamıştı. AYRILMA DURUMU ( ÇIKMA UZAKLAŞMA ) (-dan, - den, -tan, -ten): Çıkma durum ekini alan ad ya da ad görevli sözcükler, cümlede genellikle ayrılma, uzaklaşma özelliği gösterir. Çıkma durumu ekini alan adlar cümlede genellikle yer tamlayıcısı görevi üstlenir. Yükleme yöneltilen neyden, kimden, nereden? sorularına yanıt verir. Biraz sonra okuldan gelir. Patronla anlaşamadığı için işten ayrıldı. 3) İYELİK EKLERİ: Eklendikleri kelimenin kime, kaçıncı kişiye ait olduğunu belirtirler. Bu nedenle aitlik eki adı da verilir. Ekleri şunlardır: I. Tekil Kişi İyelik Eki ( Benim ) : - im I. Çoğul Kişi İyelik Eki ( Bizim ) : - imiz I. Tekil Kişi İyelik Eki ( Senin ) : - in II. Çoğul Kişi İyelik Eki ( Sizin ) : - iniz I. Tekil Kişi İyelik Eki ( Onun ) : - i, - si III. Çoğul Kişi İyelik Eki ( Onların ) : - ları, - leri ( BENİM ) ARABA - M ( BİZİM ) ARABA MIZ ( SENİN ) ARABA - N ( SİZİN ) ARABA NIZ ( ONUN ) ARABA - SI ( ONLARIN ) ARABA - LARI 4) TAMLAMA EKLERİ: Eklendikleri kelimelerde isim tamlaması oluştururlar. İsimler konusuna geçtiğimiz zaman daha detaylı işleyeceğiz. İki tane eki vardır: - in ( Tamlayan ) - i ( Tamlanan ) OKUL - UN KAPI SI 5) İLGİ EKİ: Cümlede ismin yerini tutan bir ektir. İlgi zamiri konusuna geçtiğimiz zaman daha detaylı işleyeceğiz. Eki; - ki Onun evi çok güzeldi = Onun - ki çok güzeldi. 6) EŞİTLİK EKİ VEYA EŞİTLİK HÂL EKİ: Türkçede sözcüklere eşitlik, benzerlik, birliktelik gibi anlamlar katan bir çekim eki. -ce biçimindedir. Ünsüz sertleşmesi kuralı nedeniyle c harfi ç'ye, büyük ünlü uyumu nedeniyle e harfi a'ya dönüşebilir. Birkaç farklı görevde kullanılır: "Gibi, benzer şekilde" anlamı katar: Çocukça davranma. Akıllıca yatırımlar yapıyorsun. Elime büyükçe bir taş aldım. "-e göre" anlamı katar: Sence bu doğru mu? "Birliktelik, beraberlik" anlamı katar: Okulca geziye gittik. Miktarları vurgulamak için çoğul eki ile birlikte kullanılır: Babam bu fabrikada yıllarca çalıştı. Onlarca ülke gezdim. Not: Yapım eki olan ce, Eşitlik eki olan -ce, isimden isim yapan yapım eki -ce ile karıştırılmamalıdır: Arkadaşça davrandı. ("gibi" anlamında eşitlik çekim eki) Türkçe öğreniyorum. (Türk özel isminden yeni bir isim türeten yapım eki) Anahtar sesini duyunca kapıya baktı. Her sabah çiçeğe su verirdi. BULUNMA DURUMU (-da, -de, -ta, -te): Kalma durumu ekini alan ad ya da ad görevli sözcükler eylemin nerede, kimde, neyde bulunduğunu gösterir. Kalma durum ekini alan sözcükler, cümlede genellikle yer tamlayıcısı görevini üstlenir. Yükleme yöneltilen neyde, kimde, nerede? sorularına yanıt verir. B) FİİL ÇEKİM EKLERİ: Fiil ve fiil soylu sözcüklere gelebilen eklerdir. Başlıca isim çekim ekleri şunlardır: 1) ZAMAN VE KİP EKLERİ: 7. Sınıfta kipler konusunu işlerken daha detaylı değineceğiz. ~ 7 ~

8 EKLERİ : - di ( di li geçmiş zaman ) Kal- dı - miş ( miş li geçmiş zaman ) Kal- mış - yor ( Şimdiki zaman ) Kal- (ı) - yor - acak, ecek ( Gelecek zaman ) Kal- acak - r,ar, er ( Geniş zaman ) Kal- (ı) - r - se, sa ( Şart kipi ) Kal- sa - meli, malı ( Gereklilik kipi ) Kal- malı - e, a ( istek kipi ) Kal- a 2) KİŞİ EKLERİ: 7. Sınıfta kişi ekleri konusunu işlerken daha detaylı değineceğiz. KAL MIŞ IM ( Ben ) KAL MIŞ SIN ( Sen ) KAL MIŞ ( O ) KAL MIŞ IZ ( Biz ) KAL MIŞ SINIZ ( Siz ) KAL MIŞ LAR ( Onlar ) 3) OLUMSUZLUK EKİ: Geldiği fiilimi olumsuz hale dönüştürmeye yaran bir çekim ekidir. Ekleri: - ma, - me YAZ MA DI SEV ME MİŞ 4) SORU EKİ: Bulunduğu cümleye soru anlamı katan çekim ekleridir. Ekleri: - mı, mi, mu, mü GELMİŞ Mİ? SORDU MU? KAÇACAK MI? YÜRÜDÜ MÜ? YAPISINA GÖRE SÖZCÜKLER 1) BASİT SÖZCÜKLER: Yapım eki almamış sözcüklerdir. Bu tür sözcükler ya kök halindedir ya da çekim eki almışlardır. Anne Anne ler Oku Oku - yor 2) TÜREMİŞ SÖZCÜKLER: Yapım eki almış sözcüklerdir. ( Bu tür sözcükler çekim eki de alabilirler. ) Ayrıca yapım eki almış kelimelere gövde adı da verilir. Öğret men ( Türemiş Sözcük ) Kork - u - suz -lar ( Türemiş Sözcük ) 3) BİRLEŞİK SÖZCÜKLER: Birden fazla sözcüğün bir araya gelmesiyle yani birleşmesiyle meydana gelen sözcüklerdir. BİRLEŞİK SÖZCÜKLERİN KURULUŞ ŞEKİLLERİ A. ANLAM BAKIMINDAN 1. Bileşik sözcüğü oluşturan her iki sözcük de kendi anlamında kullanılmış olabilir. Bilirkişi: Bilir + kişi ( Bilir kelimesi kendi anlamında kullanılmış, kişi kelimesi de kendi anlamında kullanılmıştır ) Uyurgezer: Uyur + gezer ( Uyur kelimesi kendi anlamında kullanılmış, gezer kelimesi de kendi anlamında kullanılmıştır ) Toplumbilim: Toplum + bilim ( Toplum kelimesi kendi anlamında kullanılmış, bilim kelimesi de kendi anlamında kullanılmıştır ) 3. Birinci sözcük anlamını kaybeder. Ama ikinci sözcük anlamını koruyabilir. Sivrisinek: Sivri + sinek ( Sivri kelimesi gerçek anlamını kaybetmiş ; ama sinek kelimesi kendi anlamında kullanılmıştır ) Köpekbalığı: Köpek + balığı ( Köpek kelimesi gerçek anlamını kaybetmiş ; ama balık kelimesi kendi anlamında kullanılmıştır ) Eskişehir: Eski + şehir ( Eski kelimesi gerçek anlamını kaybetmiş ; ama şehir kelimesi kendi anlamında kullanılmıştır ) 4. Birinci sözcük anlamı korur; fakat ikinci sözcük anlamını kaybeder. Kafatası : Kafa + tası ( Kafa kelimesi gerçek anlamını korumuş; ama tası kelimesi kendi anlamında kullanılmamıştır. ) Gökkuşağı : Gök + kuşağı ( Gök kelimesi gerçek anlamını korumuş; ama kuşağı kelimesi kendi anlamında kullanılmamıştır. ) Gözbebeği : Göz + bebeği ( Göz kelimesi gerçek anlamını korumuş; ama bebeği kelimesi kendi anlamında kullanılmamıştır. ) UYGULAMA Gökyüzü: Gök + yüzü ( Gök kelimesi gerçek anlamını korumuş; ama yüzü kelimesi kendi anlamında kullanılmamıştır.) Ateşböceği: Ateş + böceği ( Ateş kelimesi gerçek anlamını kaybetmiş ; ama böcek kelimesi kendi anlamında kullanılmıştır) Suçiçeği: Su + çiçeği (Her iki sözcük de kendi anlamında kullanılmamıştır.) Buzdolabı: Buz + dolabı ( Buz kelimesi kendi anlamında kullanılmış, kişi kelimesi de kendi anlamında kullanılmıştır ) B. YAPI BAKIMINDAN 1. Birleşik sözcükler yansıma sözcüklerden oluşabilir. Gırgır: Gır + gır Hırgür: Hır + gür Civciv: civ + civ Dırdır: Dır + dır 2. Birleşik sözcükler fiil + fiil biçiminde olabilir. Tutkal: Tut + kal ( Tutmak kelimesi ve kalmak kelimesi fiildir. ) Çekyat: Çek + yat ( Çekmek kelimesi ve yatmak kelimesi fiildir. ) Biçerdöver: Biçer+döver ( Biçmek kelimesi ve dövmek kelimesi fiildir. ) Uyurgezer: Uyur+gezer ( Uyumak kelimesi ve gezmek kelimesi fiildir. ) 3. Birleşik sözcükler fiil + ad biçiminde olabilir. Yanardağ: Yanar + dağ ( Yanmak kelimesi fiil, dağ kelimesi isimdir. ) Atardamar: Atar+damar ( Atmak kelimesi fiil, damar kelimesi isimdir. ) 2. Her iki sözcük anlamını kaybeder. Hanımeli (çiçek): Hanım + eli ( Her iki sözcük de kendi anlamında kullanılmamıştır. ) Keçiboynuzu (bitki): Keçi + boynuzu ( Her iki sözcük de kendi anlamında kullanılmamıştır. ) Aslanağzı (çiçek): Aslan + ağzı ( Her iki sözcük de kendi anlamında kullanılmamıştır. ) ~ 8 ~ 4. Birleşik sözcükler ad + fiil biçiminde olabilir. Bilgisayar: Bilgi + sayar ( Bilgi kelimesi isim, saymak kelimesi fiildir ) Uçaksavar: Uçak + savar ( Uçak kelimesi isim, savmak kelimesi fiildir ) Vatansever: Vatan+sever (Vatan kelimesi isim, sevmek kelimesi fiildir) İmambayıldı: İmam + bayıldı ( İmam kelimesi isim, bayılmak kelimesi fiildir )

9 5. Birleşik sözcükler sıfat tamlaması biçiminde olabilir. Eskişehir: Eski + şehir ( Eski kelimesi sıfat, şehir sözcüğü isimdir. Nasıl şehir? Eskişehir ) Uludağ: Ulu + dağ ( Ulu kelimesi sıfat, dağ sözcüğü isimdir. Nasıl dağ? Uludağ) Akdeniz: Ak + deniz ( Ak kelimesi sıfat, deniz sözcüğü isimdir. Nasıl deniz? Akdeniz) Sivrisinek: Sivri + sinek ( Sivri kelimesi sıfat, sinek sözcüğü isimdir. Nasıl sinek? Sivrisinek) 6. Birleşik sözcükler belirtisiz ad tamlaması biçiminde olabilir. Yani her ikisi de isim olabilir. Gökkuşağı: Gök + kuşağı ( Gök kelimesi de kuşak kelimesi de isimdir. ) Aslanağzı: Aslan + ağzı ( Aslan kelimesi de ağzı kelimesi de isimdir. ) Atasözü: Ata + sözü ( Ata kelimesi de söz kelimesi de isimdir. ) UYGULAMA Akarsu: Akar + su ( Akmak kelimesi fiil, su kelimesi isimdir. ) Cızbız: Cız + bız ( Cız ve bız yansıma sözcüklerdir. ) Hanımeli: Hanım + eli ( Hanım kelimesi de eli kelimesi de isimdir. ) Ağaçkakan: Ağaç+kakan ( Ağaç kelimesi isim, kakmak kelimesi fiildir ) Kapkaç: Kap + kaç ( Kapmak kelimesi ve kaçmak kelimesi fiildir. ) Kırkayak: Kırk + ayak ( Kırk kelimesi sıfat, ayak sözcüğü isimdir. Nasıl ayak? Kırkayak) Ormanlar: BASİT Yazar: TÜREMİŞ Gömleğim: BASİT Hoşgörü: BİRLEŞİK Yönetici: TÜREMİŞ UYGULAMA Yeryüzü: BİRLEŞİK Hastalık: TÜREMİŞ Denizaltı: BİRLEŞİK Peyniri : BASİT Fabrikanın en gözde elemanı işten ayrıldı. ( Bu cümledeki de ise yapım ekidir. Çünkü nerede ayrıldı diye sorduğumda yanıt vermedi. Gözde derken o kişinin gözde yer almadığını belirtiyor. Sadece beğenilen anlamı katıyor. Yani fabrikanın en beğenilen elemanı demek istiyor. Ayrıca nasıl sorusuna da yanıt veriyor. Nasıl eleman? Gözde eleman ) Örneğin; Gurbette, annemi bir an olsun aklımdan çıkarmadım.( Bu cümledeki dan eki çekim ekidir. Çünkü nereden çıkarmadım diye sorduğumda aklımdan diye cevap veriyor. ) Orhan benim en candan arkadaşımdı. ( Bu cümledeki dan ise yapım ekidir. Çünkü nereden arkadaşımdı diye sorduğumda yanıt vermedi. Candan derken o kişinin en iyi, samimi arkadaşım demek istiyor. Ayrıca nasıl sorusuna da yanıt veriyor. Nasıl arkadaşımdı? Candan arkadaşımdı. ) ALIŞTIRMALAR Böylesi sıradan insanlara hiç tahammül edemiyorum. yapım eki Ali, bakkaldan yeni çıktı. Çekim eki ( ayrılma hali ) Sudan sebeplerle buradan ayrılıp gitti. yapım eki Verilen pastadan bir dilim yedi. Çekim eki ( ayrılma hali ) Toptan satış yapmak çok karlı oluyordu. yapım eki Ayşe, uzaktan akrabam oluyor. yapım eki O, yemeğini her gün evden getirir. Çekim eki ( ayrılma hali ) Kardeşinden daha çalışkan. Çekim eki ( ayrılma hali ) En içten duygularımla mektubuma burada son veriyorum. yapım eki Defter yok, kitap yok; sizinki sözde öğrencilik. yapım eki Son hafta okulda yapılan eğlenceye kimse katılmamıştı. Çekim eki ( bulunma hali ) EKLERLE İLGİLİ ÇOK ÖNEMLİ UYARILAR NOT: de, da, ta, te / den, dan, ten, tan ekleri bazen çekim eki bazen yapım eki olabilmektedir. Örneğin; Beş yıldır İstanbul da çalışıyor. ( Bu cümledeki da eki çekim ekidir. Çünkü kişi nerede çalışıyor diye sorduğumda bana cevap veriyor. ) NOT: Belirtme durum eki i ( ı, i, u, ü) ile üçüncü tekil kişi iyelik eki i ( ı, i, u, ü) birbirine karıştırılmamalıdır. 3. tekil iyelik eki alan sözcüğün önüne onun sözcüğünü getirebiliriz, fakat belirtme durum ekini alan sözcüğün önüne onun sözcüğünü getiremeyiz. Sobayı erkenden yaktım. (Onun sobayı, olmuyor. Öyleyse belirtme durum eki.) Kıyafeti çok güzeldi. (Onun kıyafeti, oluyor. Öyleyse 3. tekil kişi iyelik eki.) ~ 9 ~

10 Gömleği çok ucuza almışsın. hal eki Cesareti beni çok etkiledi. iyelik eki Toplantıya Ayşe yi çağırmamış hal eki Kalbi bunca acıya dayanamadı. iyelik eki ALIŞTIRMALAR Bilgisayarı benim bilgisayarımdan hızlıydı. iyelik eki Bilgisayarı kullanmayı hiç bir zaman öğrenemedi. hal eki Kimse duymadı ama sesi çok güzeldi. iyelik eki Sesi açmak istemediğimi biliyordu. hal eki Şiirini çok beğendim. iyelik eki Tefonu derhal ona ver. hal eki Kapıyı bir daha öyle çalmazsan, sevinirim. hal eki Kardeşini işten çıkardılar. iyelik eki Kitabı yere düşmüş. iyelik eki Şu kitabı verir misin? hal eki NOT: ım, im, um, üm ekleri bazen İyelik eki bazen yapım eki bazen de kelimenin aslı olabiliyor. Buna çok dikkat etmek gerekir. Elim her geçen gün biraz daha iyileşiyordu. Bu cümledeki elim kelimesindeki im iyelik ekidir. Çünkü elin kime ait olduğunu söylüyor ve başına benim kelimesi geldiğinde anlamlı oluyor: Benim elim. Okulda yapılan seçimi kaybetti. Bu cümledeki seçim kelimesindeki im iyelik eki değil yapım ekidir. Çünkü seçim kelimesinin başına benim kelimesi geldiğinde anlamsız oluyor: Benim seçim. Halbuki bu ek yani im ekim yapım ekidir. Seç kökünden seçim kelimesine dönüşmüştür. Mağazadan yeni bir kilim aldım. Bu cümledeki kilim kelimesindeki im bir ek değil kelimenin kendisine bağlıdır. Ayrıca ım, im, um, üm ekleri isim köklerine gelirse çekim eki yani iyelik eki; fiil köklerine gelirse yapım eki olurlar. Bil im: Bil fiil köküdür. Dolayısıyla im yapım ekidir. Saat im: Saat isim köküdür. Dolayısıyla im çekim eki yani iyelik ekidir. ALIŞTIRMALAR KELİMELER ÇEKİM EKİ YAPIM EKİ KELİMENİN ASLI Sakızım Verim Hortum Resim Eğitim Sesim Kitabım Salkım Yorum Kurum Gözetim Sicim Yüzüğüm Çocuğum Düğüm Sunum Bakım Cisim Stadyum Tutum Pantolonum NOT: ler/lar eki isim köklerine gelirse çokluk eki, fiil köklerine gelirse kişi eki olurlar. Telefon lar: Telefon, isim kökü olduğu için lar eki çokluk ekidir. Bak - ıyor lar: Bak, fiil kökü olduğu için lar eki kişi ekidir. ALIŞTIRMALAR KELİMELER ÇOKLUK EKİ ŞAHIS EKİ Arabalar Beklemeliler Kuşlar Sözlükler Yatmışlar Gömlekler Ağladılar Kağıtlar Gezecekler Sevseler NOT: me/ma ekleri bazen olumsuzluk anlamı katar bazen ise yapım eki olarak kullanılır. Bir daha söz vermeden asla okuma. ( Bu cümlede ma olumsuzluk anlamı katmıştır. ) Okulumuzda haftaya okuma bayramı yapılacak. ( Bu cümlede ma eki cümleye olumsuz bir anlam katmamıştır. Bu nedenle yapım ekidir. ) Sabahları koşmayı severim. YAPIM EKİ Koridorlarda koşma! OLUMSUZLUK EKİ ALIŞTIRMALAR Ben de sizinle tatile gelmeyi düşünüyordum. YAPIM EKİ Bağlama çalmayı bu kadar çok seveni hiç görmemiştim. YAPIM EKİ OLUMSUZLUK EKİ ~ 10 ~

11 Onunla tanışmayı ben de istiyorum. YAPIM EKİ Evin her tarafını güzelce temizlemenizi istiyorum. YAPIM EKİ Hafta sonu yapılacak geziye arkadaşım katılmayacaktı. OLUMSUZLUK EKİ Ortalığı toplama görevini kardeşine verdiler. YAPIM EKİ Bu saatte herkes uyuyor ortalığı toplama. OLUMSUZLUK EKİ Havuza su dolmaya başladı. YAPIM EKİ Yağmurun yağması, çiftçileri çok sevindirdi. YAPIM EKİ Ödevlerini hiçbir zaman vaktinde yapmadı. OLUMSUZLUK EKİ Bu okula gitme konusunda karar sizin. YAPIM EKİ Eğer hastaysan, yarın okula gitme, dedi. OLUMSUZLUK EKİ Ona, kalemi sakın kırma, demiştim. OLUMSUZLUK EKİ Odunları kırma işini bugün bana verdiler. YAPIM EKİ Onunla barışmayı düşünmüyorum. YAPIM EKİ Artık sevmeyeceğim OLUMSUZLUK EKİ İnsanın mesleğini sevmesi gerekir YAPIM EKİ Bir de böyle düşünmeyi dene. YAPIM EKİ Anıları yazma işini kolay sanırdım. YAPIM EKİ Annem, evin duvarlarına yazı yazma, dedi. OLUMSUZLUK EKİ attılar. Ayrıca Nasıl kağıtlar? diye sorduğumuzda Yakılmış kağıtlar diye cevap veriyor. ) Gelecek yıl şampiyonuz. Yapım eki Seneye bize gelecek. Çekim eki Yırtılmış pantolon ile dışarı çıkma Yapım eki En sevdiği pantolonu yırtılmış. Çekim eki Pişmiş aşa su katıyorsunuz. Yapım eki ALIŞTIRMALAR Adam olacak öğrenci, çalışmasından bellidir. Yapım eki Geçmiş günleri hasretle andık. Yapım eki Zaman ne çabuk geçmiş. Çekim eki Onunkisi çekilir dert değil. Yapım eki Senden gelen her dert çekilir. Çekim eki Çocuk bütün incirleri yemiş. Çekim eki Çözülmemiş soru kalmasın. Yapım eki Sabahları üç km koşarım. Çekim eki Delikanlı, koşar adım uzaklaştı. Yapım eki Akacak kan damarda durmaz. Yapım eki Bu savaşta çok kan akacak. Çekim eki NOT: miş, acak, ar ekleri bazen çekim eki yani zaman eki bazen ise yapım eki olurlar. ( Biraz önce belirttiğimiz eklerin yerine an veya ası ekleri gelirse yapım eki, yor eki gelirse çekim eki yani zaman ekidir. Ayrıca yine bu eklerden sonra bir isim gelir ve bu isme nasıl sorusunu sorduğumuzda yanıt alırsak bu yine yapım eki olur. ) Bütün eşyaları tek tek yakılmış. ( Çekim ekidir. Çünkü yor eki gelebiliyor. Bütün eşyaları tek tek yakılıyor. ) NOT: İyelik ekleri ile kişi ekleri karıştırılmamalıdır. İyelik ekleri isimlere, kişi ekleri fiillere gelir. Ev-i-m...İyelik eki Geldi-m...Kişi eki ALIŞTIRMALAR Yakılmış kağıtları çöpe attılar. ( Yapım ekidir. Bir kere yor eki gelemiyor. Yakılıyor kağıtları çöpe attılar. an veya ası eklerinden birisi gelebiliyor. Yakılan kağıtları çöpe ~ 11 ~ KELİMELER İYELİK EKİ ŞAHIS EKİ Arabamız Oynadım

12 Silmediler Evleri Aldım Verseniz Defterin Tahtanız Yıkadım Dökeceksiniz NOT: ın, in, un, ün ekleri çok çeşitli görevlerde kullanılabilir. A. 2. kişi iyelik eki: ( Başına senin kelimesi getirilebilir. Ayrıca sadece isimlere gelir. ) Aklın neredeydi? (2.tekil kişi iyelik eki. Çünkü başına senin sözcüğü getirilebiliyor. Senin aklın neredeydi? ) B. Yapım eki: ( Başına senin kelimesi getirilemez. Ayrıca sadece fiilere gelir. ) Bu yıl ekin ekmeyeceğiz. ( Fiilden isim yapım ekidir. Çünkü başına senin sözcüğü getirildiğinde anlamsız oluyor. Bu yıl senin ekin ekmeyeceğiz. ) C. 2. Çoğul kişi emir eki: ( Fiillere gelerek o cümleye emir anlamı verir. Buraya gelin. NOT: İyelik ekleri ile Tamlama ekleri birbirine karıştırılmamalıdır. İyelik eklerinin başına her zaman benim, senin, onun, bizim, sizin ve onların kelimeleri getirilir. Tamlamaa eklerine ise getirilemez. Adı üzerinde isim tamlaması oluştururlar. Yurdun soruları bitmiyor. ( Yurdun sorunları, isim tamlaması görevini üstlenmiştir. ) Bu konuda başka sorun var mı? ( Sorun, sözcüğünden önce senin kelimesini getirdiğimiz için iyelik ekidir. ) NOT: I. Tekil Kişi İyelik Eki im ile ilgi eki olan im birbirine karıştırılmamalıdır. Örneğin; Ben im kelimesindeki im eki ilgi ekidir. Ev im kelimesindeki im ise iyelik ekidir. Unutmayalım Ben, sen, o, biz, siz ve onlar kelimelerine asla iyelik eki gelmez. 1. Etkinlik ALIŞTIRMALAR Sözcük Sözcüğün Aldığı Sözcüğün Kökü Yapım Eki (Kelime) Ek Yolcu Yol -cu ~ 12 ~ Çekim Eki Koştu Koş- -du

13 AŞAĞIDAKİ KELİMELERİN KÖKÜNÜ BULUP İŞARETLEYİNİZ 2. Etkinlik ~ 13 ~

14 KELİMELER KÖK İSİM FİİL Süzgeç Süz x Çiçeklik Çiçek x Sobacı Soba x Kovmuş Kov x Gitti Git x Öğretmen Öğret x Akıllı Akıl x Akıntı Ak x Güzelce Güzel x Vergi Ver x Simgeli Simge x Kırgın Kır x Gözler Göz x Perdelik Perde x Sinirli Sinir x Üzülüyor Üz x Tanık Tanı x Bilyenin Bilye x Türkücü Türkü x Zeka Zeka x Haritalık Harita x Alıcı Al x Yurttaş Yurt x Sınav Sına x Bakış Bak x Yorgun Yor x Bankada Banka x Yatak Yat x Düzgün Düz x Bademler Badem x Aylık Ay x Saatim Saat x Açık Aç x Saygı Say x Ankaralı Ankara x Ayakçı Ayak x Sinemalardaki Sinema x Büyücü Büyü x Koşuyordu Koş x Durak Dur x Tazecik Taze x AŞAĞIDAKİ CÜMLELERDEKİ ALTI ÇİZİLİ SÖZCÜKLERİN KÖKLERİYLE İLGİLİ VERİLEN BİLGİLER DOĞRUYSA CÜMLENİN BAŞINA D, YANLIŞSA Y YAZINIZ. ( Y ) Hasan Boğuldu adlı filmi izledim. (İsim köküdür.) ( D )Dertlerim azalmaz artar. (İsim köküdür.) ( D )Bu konuları seninle konuştuk. (Fiil köküdür.) ( Y )Son denememde başarılı oldum. (İsim köküdür.) ( Y )En son çaycı olarak çalıştım. (Fiil köküdür.) ( Y )Bu bilgiyi sana kim verdi. (Ortak kök olarak kullanılabilir.) ( D )Bu yazıyı sana yazdım. (Sesteş kök olarak kullanılabilir.) ( D )Bunu sana vermeyi unuttum. (Fiil köküdür.) ( Y )Bu kalemi sizden almıştım. (İsim köküdür.) ( Y )Onun haline çok acıdım. (İsim köküdür.) ( D )Bugün okulda çok hastalandım. (İsim köküdür.) ( Y )Bugün erken uyu. (İsim köküdür.) ( Y )Vazodaki güllere biraz daha su ver. (Fiil köküdür.) ( D )Aç insanları gördükçe onlara acıyorum. (İsim köküdür.) ( D ) Kelebekler Vadisi ne gezmeye gittik. (İsim köküdür.) ( Y )Çiçekçiden aldığımız çiçekler kurumuş. (Fiil köküdür.) ( D )Yaz günü çok yürüdüğümden susadım. (İsim köküdür.) ( Y )Bayramlaşmaya amcamlara da gideceğim. (İsim köküdür.) ( Y )Bu yaşta, bu akılları kim verdi sana. (Ortak kök olarak kullanılabilir.) ( Y )Gözlüklü adam, buraya doğru bakıyor. (Fiil köküdür.) ( D )Bu evi beraber boyayalım mı? (Ortak kök olarak kullanılabilir.) ( D )İki eski dost nihayet barıştı. (Ortak kök olarak kullanılabilir.) ( D )Ağacın en büyük dalı kırılmış. (Sesteş kök olarak kullanılabilir.) ( Y )Yaşlı adam dalgın gözlerle bana bakıyordu. (İsim köküdür.) ( Y )Kapıya sıkışan elim çok acıdı. (İsim köküdür.) 3. Etkinlik ~ 14 ~

15 SÖZCÜKLER 4. Etkinlik Sevgili çocuklar, aşağıdaki sözcükleri inceleyiniz. Köklerini bularak çeşidini yazınız. Merdiven: Merdiven İsim K. Öğrenci: Öğren Fiil K. Çiçeklik: Çiçek İsim K. Yazı: Yaz Fiil K. Giriş: Gir Fiil K. Yatalak: Yat Fiil K. Çocukluk: Çocuk İsim K. Batak: Bat Fiil K. Doğu: Doğ Fiil K. Sözlük: Söz İsim K. Sezgin: Sez Fiil K. Sulamak: Su İsim K. Sevmiyor: Sev Fiil K. Korkunç: Kork Fiil K. Karaladı: Kara İsim K. Gözlüyor: Göz İsim K. İsimlik: İsim İsim K. Yaşlanmış: Yaş İsim K. Taşlaşmış: Taş İsim K. 5. Etkinlik SÖZCÜK KÖK SÖZCÜK KÖK 1. Satılık Sat- 11. Görgülü Gör- 2. Tuzlu Tuz 12. Eğlence Eğlen- 3. Bulutsuz Bulut 13. Susamak Su 4. Baloncu Balon 14. Sessizlik Ses 5. İngilizce İngiliz 15. Günlük Gün 6. Süpürge Süpür- 16. Kitapçı Kitap 7. Saçsız Saç 17. Gölgeli Gölge 8. İçirmek İç- 18. Balcılık Bal 9. Esinti Es- 19. Göçmen Göç 10. Yeterli Yet- 20. Utangaç Utan- SÖZCÜK ADDAN AD Y.E. 6. Etkinlik ADDAN EYLEM Y.E. ~ 15 ~ EYLEMDEN AD Y.E. EYLEMDEN EYLEM Y.E. 1. avcı 2. zeytinlik 3. doğuş 4. evlen 5. balıkçı 6. seçim 7. gezdir 8. suçlu 9. yurttaş

16 7. Etkinlik SÖZCÜKLER KÖK EK YAPIM EKİ ÇEKİM EKİ 1-çiçekçinin Çiçek çi nin çi nin 2-kapıcılık kapı cı-lık cı-lık - 3-bilimin bil im-in im in 4-dişçimiz diş çi-miz çi miz 5-sıraladık sıra la-dı-k la dı-k 6-renksiz renk siz siz - 7-örtü Ört- ü ü - 8-kuvvetliyim kuvvet li-(y)im li y-im 9-kuşkulandı kuşku lan-dı lan dı 10-imzalamış imza la-mış - mış 8. Etkinlik SÖZCÜKLER KÖK EK TÜRETTİĞİ KELİME 1-helalleş helal - isim kök -leş isimden fiil türetmiş 2-sabahleyin Sabah isim kök -leyin İsimden isim türetmiş 3-bencil Ben isim kök -cil İsimden isim türetmiş 4-kitaplık Kitap isim kök -lık İsimden isim türetmiş 5-bakıcı Bak fiil kök -ıcı Fiilden isim türetmiş 6-canlı Can- isim kök -lı İsimden isim türetmiş 7-sula Su- isim kök -la İsimden fiil türetmiş 8-ördür Ör - fiil kök -dür Fiilden fiil türetmiş 9-sevgi Sev - fiil kök -gi Fiilden isim türetmiş 10-suskun Sus - fiil kök -kun Fiilden isim türetmiş 11-okut Oku - fiil kök -t Fiilden fiil türetmiş 12-güldür Gül- fiil kök -dür Fiilden fiil türetmiş 13-attır At fiil kök -tır Fiilden fiil türetmiş 14-ormancı Orman isim kök -cı İsimden isim türetmiş 9. Etkinlik KELİME 1-tenceredeki 2-güzellik 3-başladık 4-yazılı 5-akraba 6-temizlikçi 7-koşuyor 8-bilgi 9-evimizde 10-öğrenciler 11-günler 12-kitabım 13-pastacı KÖK Tencere Güzel Baş Yaz Akraba Temiz Koş Bil Ev Öğren Gün Kitap Pasta ~ 16 ~

17 10. Etkinlik SÖZCÜK KÖK ÇEŞİDİ 1-balıkçılar balık isim kök 2-sevgi Sev- Fiil kök 3-Türkçe Türk İsim kök 4-susadılar su İsim kök 5-mektuplaşırız mektup İsim kök 6-parasızlık para İsim kök 7-çözerim çöz Fiil kök 8-görüşmüşsün Gör- Fiil kök 9-dışladım dış İsim kök 10-açık Aç- Fiil kök 11-üçer üç İsim kök 11. Etkinlik SÖZCÜKLER KÖK EK YAPIM ÇEKİM EKİ EKİ 1-çiçeğim çiçek isim kök -im 2-davulcu Davul-isim kök -cu 3-süpürge Süpür-fiil kök -ge 4-öğretmen Öğret-fiil kök -men 5-heceler Hece-isim kök -ler 6-aldır- Al-fiil kök -dır 7-yürüyecek Yürü-fiil kök -(y)ecek 8-gençlik Genç-isim kök -lik 9-dolaba Dolap-isim kök -a 10-aklım Akıl-isim kök -ım 11-bakım Bak-fiil kök -ım 12. Etkinlik (1) ayak ( 6 ) yolu ayakkabı (2) çek ( 9 ) gezer çekyat (3) buz (10) savar buzdolabı (4) çanak (13) sinek Çanakkale (5) arz (16) su arz ez (6) demir (12) sever demiryolu (7) miras (15) ağzı mirasyedi (8) yanar (20) parmağı yanardağ (9) uyur (14) kır uyurgezer (10) uçak (19) takım uçaksavar (11) ak (18) boğaz Akdeniz (12) vatan ( 5 ) et- vatansever (13) sivri ( 2 ) yat sivrisinek (14) boz ( 7 ) yedi bozkır (15) aslan (11) deniz aslanağzı (16) akar ( 8 ) dağ akarsu (17) cuma ( 4 ) kale cumartesi (18) boş (17) ertesi boşboğaz (19) bir ( 3 ) dolabı birtakım (20) vezir ( 1 ) kabı vezirparmağı ~ 17 ~

18 13. Etkinlik Aşağıdaki kelimelere hal ekleri getirerek tablodaki yerlerine yazınız. Kelimeler Silgiden Okula Ev Televizyonu Yalın Hali Belirtme Hali Yönelme Hali Bulunma Hali Masayı Kaleme Mektuptan Kitap Sunucudan Yazıcıya Simit Sınıfta Ağaca Ben Pencereye Yazardan Şiirden Romanda Şairde Derse Türkçeyi Sobadan Resim Gömleğe Ankara da Halıyı Kütahya Mutluluğa Korkudan Sağlığı Kağıtta Dert Koltuğa Buluttan Sesi Nefes Ayrılma Hali ~ 18 ~

19 14. Etkinlik Kelimeler Kelimenin Kökü Aldığı Ek Yapım Eki Çekim Eki 1 Evler Ev -ler 2 Kulaklık Kulak -lık 3 Kitabım Kitap -ım 4 Geldi Gel- -di 5 Simitçi Simit -çi 6 Sevgi Sev- -gi 7 Boylu Boy -lu 8 Koşmuştuk Koş- -muş, -tu, -k 9 Yapıt Yap- -ıt 10 Uslu Us -lu 11 Bilgi Bil- -gi 12 Doğum Doğ- -um 13 Sıcaklar Sıcak -lar 14 Silgi Sil- -gi 15 Tenekeler Teneke -ler 16 Defterim Defter -im 17 Geçit Geç- -it 18 Yangın Yan- -gın 19 Rengi Renk -i 20 İzmir e İzmir -e 21 Emeksiz Emek -siz 22 Güneşten Güneş -ten 23 Seçki Seç- -ki 24 Yaygın Yay- -gın 25 Bahçemiz Bahçe -miz 26 Görgü Gör- -gü 27 Zeytinlik Zeytin -lik 28 Kâğıdı Kâğıt -ı 29 Duygu Duy- -gu 30 Saatin Saat -in 31 Öğretmen Öğret- -men 32 Bölge Böl- -ge 33 Olmuş Ol- -muş 34 Sonsuz Son -suz 35 Geleceğe Gelecek -e 36 Çizin Çiz- -in 37 Yurdum Yurt -um 38 Savaşçı Savaş -çı 39 Koku Kok- -u 40 Sizde Siz -de ~ 19 ~

20 15. Etkinlik İyelik Ekleri Aşağıdaki cümlelerde geçen iyelik eklerini bulup kaçıncı kişiye ait olduğunu örnekteki gibi yazınız. CÜMLELER EK KİŞİ 1-Arkadaşlarınız bugün neden gecikti? -ınız 2.Çoğul Şahıs 2-Ankara dan misafirleri geldi. -leri 3. Çoğul 3-Yemeğimi yemeden sizinle gelemem. -im 1. Tekil 4-Annen de sizinle gelecek mi? -n 2. Tekil 5-Kitabı dün kaybolmuş. -ı 3. Tekil 6-Otobüs durağı evinize çok uzak mı? -iniz 2. Çoğul 7-Komşuları ile yarın geziye gidecekler. -ları 3. Çoğul 8-Şarkılarımız seni söyler. -ımız 1. Çoğul 9-Babam her zaman trafikte dikkatli olun der. -m 1. Tekil 10-Kulağı iyi duymuyordu. -ı 3. Tekil 11-Çayınız güzel demlenmiş. -ınız 2. Çoğul 12-Sevgimiz gün geçtikçe artarak büyüdü. -imiz 1. Çoğul 13-Köpeği dün kaybolmuştu. -i 3. Tekil 14-Sınıfı sağdan üçüncü kapı. -ı 3. Tekil 15-Kalemlerim masanın üzerinde. -im 1. Tekil 16-Karnesi zayıflarla dolu idi. -i 3. Tekil 17-Sözlerime karşılık vermedi. -im 1. Tekil 18-Beşinci günün sabahı kayığımızı denize indirdik. ~ 20 ~ -ımız 1. Çoğul 19-Gücümüz tükendi çalışmaktan. -ümüz 1. Çoğul 20-Çantam okulda kaldı. -m 1. Tekil

21 16. Etkinlik SÖZCÜKLER İSİM KÖKÜ FİİL KÖKÜ YAPIM EKİ ÇEKİM EKİ Bilim Bil- -im Kilimler Kilim -ler Gözlükte Göz -lük -te Ölüm Öl- -üm Gülüm Gül -üm Sivaslılar Sivas -lı -lar Uçakta Uç -ak -ta Yaşıtım Yaş -ıt -ım Düşüncesi Düşün- -ce -si Yurttaş Yurt -taş Tutsaklar Tut- -sak -lar Kitabım Kitap -ım Kaçaklar Kaç- -ak -lar Doğuda Doğ- -u -da Karasal Kara -sal Sormalı Sor- -malı Bölüştü Böl- -üş -tü Birinciler Bir -inci -ler Türkçemiz Türk -çe -miz Okunuyor Oku- -n -(u)yor Maçta Maç -ta Unutkan Unut- -kan İkizler İki -z -ler ~ 21 ~

22 17. Etkinlik Kelimeler İsim Kökü Fiil Kökü Yapım Eki Çekim Eki Kiralık Kira lık Birden Bir den Sulu Su lu Sarkık Sark ık Yapmış Yap mış Çarpık Çarp ık Alıyor Al ( ı ) yor Gözlük Göz lük Doktorlar Doktor lar Vadiye Vadi ( y )e Evli Ev li Tutsaklar Tut sak lar Başla Baş la Okumuş Oku muş Kapıcı Kapı cı Soru Soru u Sınıftan Sınıf tan Vergi Ver gi Azarladı Azar la dı Benim Ben im Dostta Dost ta Yıkılmış Yık mış Türkçe Türk çe Pilotluk Pilot luk Ölüm Öl üm Kökler Kök ler Vuruş Vur uş Vatandaş Vatan daş Seçim Seç im Gelirim Gel ir / im Küllük Kül lük Öğrenci Öğren ci Kedim Kedi m Kaplıklar Kap lık lar Yürüyorum Yürü yor / um Kitabın Kitap ın Gökten Gök ten Yağmura Yağmur a Pamukçu Pamuk çu Sabırlı Sabır lı ~ 22 ~

23 18. Etkinlik AŞAĞIDA VERİLEN SÖZCÜKLERİN KARŞILARINDAKİ BOŞ BIRAKILAN YERLERE ÖNCE SÖZCÜĞÜN KÖKÜNÜ SONRA DA KÖKÜN TÜRÜNÜ YAZINIZ. Sinirli: Sinir / İsim Kökü Ferahladık: Ferah / İsim Kökü Sabırsızlık: Sabır / İsim Kökü Biletçinin: Bilet / İsim Kökü İşlerimiz: İş / İsim Kökü Evimizde: Ev / İsim Kökü Bıraksınlar: Bırak / Fiil Kökü Okuyorsunuz: Oku / Fiil Kökü Kesilecek: Kes / Fiil Kökü Silgimin: Sil / Fiil Kökü Büyüklerimize: Büyü / Fiil Kökü Kitaplık: Kitap / İsim Kökü Saygılı: Say / Fiil Kökü Sayfaların: Say / Fiil Kökü Bataklık: Bat / Fiil Kökü Yürüyorlar: Yürü / Fiil Kökü Zorlaştırdı: Zor / İsim Kökü Yenilendik: Yeni / İsim Kökü Bilim: Bil / Fiil Kökü Yaşam: Yaş / İsim Kökü Kaygısız: Kaygı / İsim Kökü Gidilen: Git / Fiil Kökü Anlaşılmadı: Anla / Fiil Kökü Tuzaktan: Tuzak / İsim Kökü Kurtulmaz: Kurtul / Fiil Kökü 19. Etkinlik AŞAĞIDAKİ SÖZCÜKLERİN ALDIKLARI EKLERE GÖRE TABLODA UYGUN YERE İŞARETİKOYARAK GÖSTERİNİZ. SÖZCÜKLER SADECE YAPIM EKİ SADECE ÇEKİM EKİ HEM YAPIM HEM ÇEKİM EKİ Yazı İnsanların Kelimeler Gözcülük Duygulardan Yoksulluk Kapılarda Aksatmıştı Kilitle Susuz Kumsal Korkusuz Yağışlı İndirim Alıcı Sevindir ~ 23 ~

24 20. Etkinlik Aşağıdaki şekillerde, hal eki almış isimlerin olduğu yerleri yeşile boyayınız. İyelik eki alan isimlerin maviye boyayınız. Evden: Hal eki Okula: Hal eki İşim: İyelik Eki Kitabımız: İyelik Eki Toprağınız: İyelik Eki Yerde: Hal eki Kilimi: İyelik Eki Aşısı: İyelik Eki Deftere: Hal eki Eliniz: İyelik Eki Babası: İyelik Eki Eşeğe: Hal eki Çırayı: Hal eki Yastığım: İyelik Eki Odadan: Hal eki Eviniz: İyelik Eki Kaleminiz: İyelik Eki Resmim: İyelik Eki Hikâyede: Hal eki Dilden: Hal eki Aşkta: Hal eki Yolunuz: İyelik Eki Sandalyen: İyelik Eki Saati: İyelik Eki Havada: Hal eki Cepten: Hal eki Saygıyı: Hal eki Bilgisayarın: İyelik Eki ~ 24 ~

25 ~ 25 ~ 21. Etkinlik BASİT TÜREMİŞ BİRLEŞİK 1-Yaş 2-Sivrisinek 3-Tatlı 4-Çimen 5-Balıkçı 6-Beşiktaş 7-Havalı 8-Çöpler 9-Soru 10-Devetabanı 11-Sesli 12-Koşu 13-Odayı 14-Eskişehir 15-Hanımeli 16-Çöpçüler 17-Keçiboynuzu 18-Çalışkan 19-Sobalı 20-Süpürge 21-Bilgi 22-Çantası 23-Evde 24-Suskun 25-Diyarbakır 26-Kâğıtları 27-Kitabın 28-Atkestanesi 29-Portakalın 30-Güneşlik 31-Seninki 32-Çıktık 33-Çocukluk 34-Vatandaş 35-Seçim

26 23. Etkinlik 22. Etkinlik SÖZCÜK YAPISI SÖZCÜK YAPISI 1. açık TÜREMİŞ 21. camcıya TÜREMİŞ 2. iğneleri BASİT 22. baston BASİT 3. hastalık TÜREMİŞ 23. Akdeniz BİRLEŞİK 4. güzeller BASİT 24. bereket BASİT 5. döndürdü TÜREMİŞ 25. avlandım TÜREMİŞ 6. yıkamış BASİT 26. akıcı TÜREMİŞ 7. delilik TÜREMİŞ 27. diyarlar BASİT 8. kaçak TÜREMİŞ 28. peyniri BASİT 9.okuyabilir BİRLEŞİK 29. hafiflemiş TÜREMİŞ 10. sergi TÜREMİŞ 30. gömleğim BASİT 11. hoşgörü BİRLEŞİK 31. akciğer BİRLEŞİK 12. avukat BASİT 32. hesaplı TÜREMİŞ 13. çocuklaştı TÜREMİŞ 33.bilgisayar BİRLEŞİK 14. denizaltı BİRLEŞİK 34. eğitim TÜREMİŞ 15. çivili TÜREMİŞ 35. merkez BASİT 16. çiçekler BASİT 36. sevgi TÜREMİŞ 17.çevirmen TÜREMİŞ 37. meslekte BASİT 18. yönetici TÜREMİŞ 38.Eskişehir BİRLEŞİK 19. cisim BASİT 39. zannetti BİRLEŞİK KELİMELER KÖK EK Sabahçı Sabah çı Kitaplık Kitap lık Durak Dur ak Otçul Ot çul Mecaz Mecaz --- Acılı Acı lı Evler Ev ler Yolum Yol um Sence Sen ce Öğrenci Öğren ci Pencere Pencere --- Gelmiş Gel miş Yazıyor yaz (ı)yor Tuzsuz Tuz suz Türkçe Türk çe Dağ Dağ --- Durgun Dur gun Sürat Sür at Büyük Büyü k Sivri Sivri --- Yorgancı Yorgan cı Gazlı Gaz lı Teyzem Teyze m Sokakta Sokak ta Odaya oda ( y ) a Osmanlı Osman lı Yoksul Yok sul Kumsal Kum sal Korku Kork u Gezici Gez ici Gelişmiş Geliş miş Tutsak Tut sak Sayman Say man Dövüş Döv üş Yapan Yap an Satıcı Sat ıcı Simitçi Simit çi Dünyada Dünya da Resimlik Resim lik Oturak Otur ak Binaya Bina (y) a 20.vezirparmağı BİRLEŞİK 40. yavrumuz BASİT ~ 26 ~

27 24. Etkinlik Kelebekler Sevgi Kumsal Gece İnsancıl Gömlek Yanardağ Kızıldeniz Geçit Yazı Görsün Gözlük Vatandaş Horultu Aslanağzı Pamukkale tuzluk Dudak Gökyüzü Yolcu Bilgiç Türkçe Dilbilgisi Yazgı Sözcük Öğretmen Kazak Silgi Gizlemek Arkadaş Yazıcı Göz Mirasyedi Gözde BASİT TÜREMİŞ BİRLEŞİK Addan Ad Yapan Ek Addan Eylem Yapan Ek Eylemde n Eylem Yapan Ek Eylem den Ad Yapan Ek sargı sivril- özümse- sözcük uyum 25. Etkinlik Aşağıdaki tabloda sözcüklerin almış oldukları ekleri uygun yere yazalım. korkunç bencil sonuç yazı ~ 27 ~

6. SINIF TÜRKÇE DERSİ YARDIMCI KAYNAK KİTAP

6. SINIF TÜRKÇE DERSİ YARDIMCI KAYNAK KİTAP 6. SINIF TÜRKÇE DERSİ YARDIMCI KAYNAK KİTAP Okul Adı: Öğrencinin Adı-Soyadı: Öğrencinin No: Öğrencinin Sınıfı: ~ 1 ~ İÇİNDEKİLER BÖLÜMÜ SAYFA 04 12: BİÇİM BİLGİSİ KONU ANLATIMI ( KÖK, KÖK ÇEŞİTLERİ, EK,

Detaylı

Çekim Ekleri. Çözümler. 1. Test. 4. Bölüm

Çekim Ekleri. Çözümler. 1. Test. 4. Bölüm 4. Bölüm Çekim Ekleri 1. 1. Parçada IV numaralı sözcük birden fazla çekim eki almıştır. Kelime isim kökü önce -ler çokluk eki sonrasında da -in ilgi eki almıştır. kelime - ler - in isim kökü çokluk eki

Detaylı

EKLER VE SÖZCÜĞÜN YAPISI

EKLER VE SÖZCÜĞÜN YAPISI EKLER VE SÖZCÜĞÜN YAPISI *KÖK * YAPIM EKLERİ * ÇEKİM EKLERİ * YAPILARINA GÖRE SÖZCÜKLER K Ö K Sözcüğü oluşturan en küçük anlamlı dil birimine kök denir. Kök halinde bulunan sözcükler yapım eki almamıştır

Detaylı

c. Yönelme Hâli: -e ekiyle yapılır. Yüklemin yöneldiği yeri, nesneyi ya da kavramı gösterir.

c. Yönelme Hâli: -e ekiyle yapılır. Yüklemin yöneldiği yeri, nesneyi ya da kavramı gösterir. ÇEKİM EKLERİ: Çekim ekleri, kelimelerin diğer kelimelerle bağ kurmasını, kelimelerin cümlede görev almasını sağlar, hâlini, sayısını, zamanını, şahsını belirler. Çekim ekleri eklendiği sözcüğün anlamında

Detaylı

Benzetme ilgisiyle ismi nitelerse sıfat öbeği, fiili nitelerse zarf öbeği kurar.

Benzetme ilgisiyle ismi nitelerse sıfat öbeği, fiili nitelerse zarf öbeği kurar. Edatlar (ilgeçler) Tek başına bir anlam taşımayan, ancak kendinden önceki sözcükle birlikte kullanıldığında belirli bir anlamı olan sözcüklerdir.edatlar çekim eki alırsa adlaşırlar. En çok kullanılan edatlar

Detaylı

1.KÖK 2.EK 3.GÖVDE. Facebook Grubu TIKLA.

1.KÖK 2.EK 3.GÖVDE. Facebook Grubu TIKLA. 1.KÖK Facebook Grubu TIKLA 2.EK https://www.facebook.com/groups/turkceogretmenler/ 3.GÖVDE 1 Ailesi 2 Tanımlar: 1-KÖK:Bir sözcüğün parçalanamayan anlamlı en küçük parçasıdır. Bütün ekler çıkarıldıktan

Detaylı

ÄEKİM EKLERİ. Kardeşine kitabın yerini sor. (Senin) kardeşin: Tamlama (iyelik) eki. Kardeşin-e: Kime?: YÅnelme durum eki

ÄEKİM EKLERİ. Kardeşine kitabın yerini sor. (Senin) kardeşin: Tamlama (iyelik) eki. Kardeşin-e: Kime?: YÅnelme durum eki ÄEKİM EKLERİ Kardeşine kitabın yerini sor. (Senin) kardeşin: Tamlama (iyelik) eki Kardeşin-e: Kime?: YÅnelme durum eki Kitab-ın yer-i: Tamlama ekleri Yeri-n-i: Neyi?: Belirtme durum eki Kardeşimden kitapların

Detaylı

ZAMİR Varlıkların veya onların isimlerinin yerini geçici veya kalıcı olarak tutabilen, isim gibi kullanılabilen, isim soylu kelimelerle, bazı eklere zamir denir. Zamirlerin Özellikleri: İsim soyludur.

Detaylı

Fiilden İsim Yapma Ekleri

Fiilden İsim Yapma Ekleri Fiil kök ve gövdelerinden, isimler yapmakta kullanılan eklerdir. Bu eklerin sayıca çok ve işlek olması, Türkçenin fiilden isim yapmaya elverişli bir dil olduğunun da göstergesidir. 1. -gan, -gen; -kan,

Detaylı

1.Aşağıdaki isimlere uygun sıfatkarı getiriniz.(büyük, açık, tuzlu, şekerli, soğuk, uzun,güzel, zengin)

1.Aşağıdaki isimlere uygun sıfatkarı getiriniz.(büyük, açık, tuzlu, şekerli, soğuk, uzun,güzel, zengin) Birnci vize 1.Aşağıdaki isimlere uygun sıfatkarı getiriniz.(büyük, açık, tuzlu, şekerli, soğuk, uzun,güzel, zengin) a)... su b)... otel c)... kahve ç)... çay d)... yemek e)... boylu f)... adam g)... kız

Detaylı

Adlar ADLAR (İSİMLER) Bütün sözcük türleri,iki gruba ayrılarak değerlendirilir. A)Ad Soylu Sözcükler: 1)Ad (İsim) 2)Sıfat (Önad) 3)Zamir (Adıl)

Adlar ADLAR (İSİMLER) Bütün sözcük türleri,iki gruba ayrılarak değerlendirilir. A)Ad Soylu Sözcükler: 1)Ad (İsim) 2)Sıfat (Önad) 3)Zamir (Adıl) Adlar ADLAR (İSİMLER) Bütün sözcük türleri,iki gruba ayrılarak değerlendirilir. A)Ad Soylu Sözcükler: 1)Ad (İsim) 2)Sıfat (Önad) 3)Zamir (Adıl) 4)Zarf (Belirteç) 5)Edat (İlgeç) 6)Bağlaç 7)Ünlem B)FİİLLER

Detaylı

KURALLI VE DEVRİK CÜMLELER. --KURALLI CÜMLE: İş, hareket, oluş bildiren sözcükler cümlenin sonunda yer alıyorsa denir.

KURALLI VE DEVRİK CÜMLELER. --KURALLI CÜMLE: İş, hareket, oluş bildiren sözcükler cümlenin sonunda yer alıyorsa denir. --KURALLI CÜMLE: İş, hareket, oluş bildiren sözcükler cümlenin sonunda yer alıyorsa denir. Örnek: Mustafa okula erkenden geldi. ( Kurallı cümle ) --KURALSIZ (DEVRİK) CÜMLE: Eylemi cümle sonunda yer almayan

Detaylı

5.SINIF TÜRKÇE (GENEL DEĞERLENDİRME TESTİ) almıştır?

5.SINIF TÜRKÇE (GENEL DEĞERLENDİRME TESTİ) almıştır? 5.SINIF TÜRKÇE (GENEL DEĞERLENDİRME TESTİ) Öğle üstü bir cip gelip obanın çadırları önünde durdu. Çocuklar hemen çevresinde toplaştılar. Cipten önce veteriner, sonrada kaymakam indi. Obanın yaşlıları hemen

Detaylı

3. Sınıf Türemiş Kelimeler ( Sözcükler ) 1. Barış Manço,nerede doğmuştur?

3. Sınıf Türemiş Kelimeler ( Sözcükler ) 1. Barış Manço,nerede doğmuştur? 3. Sınıf Türemiş Kelimeler ( Sözcükler ) Barış Manço Barış Manço, İstanbul da dünyaya gelmiştir. Aileden gelen yeteneğiyle, özellikle ortaokul öğrenimini aldığı yaşlarda müzikle ilgilenmeye başlamıştır.

Detaylı

TATÍLDE. Biz, Ísveç`in Stockholm kentinde oturuyoruz. Yılın bir ayını Türkiye`de izin yaparak geçiririz.

TATÍLDE. Biz, Ísveç`in Stockholm kentinde oturuyoruz. Yılın bir ayını Türkiye`de izin yaparak geçiririz. TATÍLDE Biz, Ísveç`in Stockholm kentinde oturuyoruz. Yılın bir ayını Türkiye`de izin yaparak geçiririz. Ízin zamanı yaklaşırken içimizi bir sevinç kaplar.íşte bu yıl da hazırlıklarımızı tamamladık. Valizlerimizi

Detaylı

Cümle, bir düşünceyi, bir dileği, bir haberi ya da duyguyu tam olarak anlatan, bir veya birden çok sözcükten oluşmuş anlatım birimidir.

Cümle, bir düşünceyi, bir dileği, bir haberi ya da duyguyu tam olarak anlatan, bir veya birden çok sözcükten oluşmuş anlatım birimidir. CÜMLENİN ÖĞELERİ Cümle, bir düşünceyi, bir dileği, bir haberi ya da duyguyu tam olarak anlatan, bir veya birden çok sözcükten oluşmuş anlatım birimidir. Cümle içindeki sözcüklerin tek başlarına ya da

Detaylı

SÖZCÜĞÜN ANLAMINI DEĞİŞTİREN EKLER TESTİ

SÖZCÜĞÜN ANLAMINI DEĞİŞTİREN EKLER TESTİ 1. Aşağıdakilerden hangisinin aldığı ek, kelimenin anlamını değiştirmiştir? A) eve B) evli C) evler 2. Aşağıdaki sözcüklerden hangisi, aldığı ekle anlamı değişmemiştir? A) kitapta B) kitaplık C) kitapçı

Detaylı

TÜRKÇE BİÇİM KISA ÖZET. www.kolayaof.com

TÜRKÇE BİÇİM KISA ÖZET. www.kolayaof.com DİKKATİNİZE: BURADA SADECE ÖZETİN İLK ÜNİTESİ SİZE ÖRNEK OLARAK GÖSTERİLMİŞTİR. ÖZETİN TAMAMININ KAÇ SAYFA OLDUĞUNU ÜNİTELERİ İÇİNDEKİLER BÖLÜMÜNDEN GÖREBİLİRSİNİZ. TÜRKÇE BİÇİM BİLGİSİ KISA ÖZET www.kolayaof.com

Detaylı

TÜRK DİLİ I DERSİ UZAKTAN EĞİTİM DERS SUNULARI. 11.Hafta

TÜRK DİLİ I DERSİ UZAKTAN EĞİTİM DERS SUNULARI. 11.Hafta TÜRK DİLİ I DERSİ UZAKTAN EĞİTİM DERS SUNULARI 11.Hafta Yapım Ekleri ve Uygulaması Fiilden İsim Yapma Ekleri Sıfat Fiil Ekleri Fiilden Fiil Yapma Ekleri Zarf Fiil Ekleri Fiilden İsim Yapma Ekleri Fiil

Detaylı

» Ben işlerimi zamanında yaparım. cümlesinde yapmak sözcüğü, bir yargı taşıdığı için yüklemdir.

» Ben işlerimi zamanında yaparım. cümlesinde yapmak sözcüğü, bir yargı taşıdığı için yüklemdir. CÜMLENİN ÖĞELERİ TEMEL ÖĞELER Yüklem (Fiil, Eylem) Cümledeki işi, hareketi, yargıyı bildiren çekimli unsura yüklem denir. Yükleme, cümlede yargı bildiren çekimli öge de diyebiliriz. Yüklem, yukarıda belirttiğimiz

Detaylı

ÝÇÝNDEKÝLER TEMA 1. Anlam Bilgisi. Yazým Bilgisi. Dil Bilgisi. SÖZCÜK ANLAMI...15 Gerçek, Yan ve Mecaz Anlam...15 Deyim...15

ÝÇÝNDEKÝLER TEMA 1. Anlam Bilgisi. Yazým Bilgisi. Dil Bilgisi. SÖZCÜK ANLAMI...15 Gerçek, Yan ve Mecaz Anlam...15 Deyim...15 ÝÇÝNDEKÝLER TEMA 1 Anlam Bilgisi SÖZCÜK ANLAMI...15 Gerçek, Yan ve Mecaz Anlam...15 Deyim...15 CÜMLE ANLAMI...16 Öznel ve Nesnel Anlatým...16 Neden - Sonuç Ýliþkisi...16 Amaç - Sonuç Ýliþkisi...16 Koþula

Detaylı

ÜNİTE 14 ŞEKİL BİLGİSİ-II YAPIM EKLERİ. TÜRK DİLİ Okt. Aslıhan AYTAÇ İÇİNDEKİLER HEDEFLER. Çekim Ekleri İsim Çekim Ekleri Fiil Çekim Ekleri

ÜNİTE 14 ŞEKİL BİLGİSİ-II YAPIM EKLERİ. TÜRK DİLİ Okt. Aslıhan AYTAÇ İÇİNDEKİLER HEDEFLER. Çekim Ekleri İsim Çekim Ekleri Fiil Çekim Ekleri ŞEKİL BİLGİSİ-II YAPIM EKLERİ İÇİNDEKİLER BAYBURT ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM MERKEZİ Çekim Ekleri İsim Çekim Ekleri Fiil Çekim Ekleri HEDEFLER TÜRK DİLİ Okt. Aslıhan AYTAÇ Bu üniteyi çalıştıktan sonra;

Detaylı

ANLATIM BOZUKLUKLARI Sözcük Düzeyinde Cümle Düzeyinde Anlatım Bozuklukları Anlatım Bozuklukları

ANLATIM BOZUKLUKLARI Sözcük Düzeyinde Cümle Düzeyinde Anlatım Bozuklukları Anlatım Bozuklukları ANLATIM BOZUKLUKLARI Sözcük Düzeyinde Anlatım Bozuklukları Cümle Düzeyinde Anlatım Bozuklukları SÖZCÜK DÜZEYİNDE ANLATIM BOZUKLUKLARI Gereksiz Sözcük Kullanımı: İçinde bulunduğu cümlenin anlamına bir şey

Detaylı

Sözcüklerin ve harflerin yazılışıyla ilgili belli kurallar da vardır. Bunları şimdi ayrı ayrı göreceğiz.

Sözcüklerin ve harflerin yazılışıyla ilgili belli kurallar da vardır. Bunları şimdi ayrı ayrı göreceğiz. YAZIM KURALLARI Sözcüklerin ve harflerin yazılışıyla ilgili belli kurallar da vardır. Bunları şimdi ayrı ayrı göreceğiz. BÜYÜK HARFLERİN KULLANILDIĞI YERLER Her cümle büyük harfle başlar. Ancak sıralı

Detaylı

Eylemlerin, eylemsilerin, sıfatların ve zarfların anlamlarını çeşitli yönden etkileyen sözcüklere zarf denir. Ör. Büyük lokma ye: büyük konuşma. Ör.

Eylemlerin, eylemsilerin, sıfatların ve zarfların anlamlarını çeşitli yönden etkileyen sözcüklere zarf denir. Ör. Büyük lokma ye: büyük konuşma. Ör. Eylemlerin, eylemsilerin, sıfatların ve zarfların anlamlarını çeşitli yönden etkileyen sözcüklere zarf denir. Eylem ve eylemsilerin anlamalarını durum yönünden tamamlayan zarflardır. Eylem ya da eylemsiye

Detaylı

Canlı ve cansız varlıklara, çeşitli somut ve soyut kavramlara ad olan sözcük türüdür.

Canlı ve cansız varlıklara, çeşitli somut ve soyut kavramlara ad olan sözcük türüdür. İsimler (Adlar) Canlı ve cansız varlıklara, çeşitli somut ve soyut kavramlara ad olan sözcük türüdür. Özel İsimler Özel adlar, benzerleri bulunmayan, yaratılışta tek olan varlıklara verilen adlardır. Kişi

Detaylı

Şimdi noktalama işaretlerinin neler olduğunu ayrıntılarıyla görelim. Anlamca tamamlanmış cümlelerin sonunda kullanılır.

Şimdi noktalama işaretlerinin neler olduğunu ayrıntılarıyla görelim. Anlamca tamamlanmış cümlelerin sonunda kullanılır. NOKTALAMA İŞARETLERİ Dilimizde ilk kez Tanzimat döneminde kullanılan noktalama işaretleri, yazının daha kolay anlaşılmasını sağlar. Yazının okunmasını kolaylaştırır ve anlam karışıklığına düşülmesine engel

Detaylı

Zamir: İsmin yerini geçici olarak tutabilen, isim gibi kullanılabilen, isim soylu kelimelerle bazı eklere zamir denir.

Zamir: İsmin yerini geçici olarak tutabilen, isim gibi kullanılabilen, isim soylu kelimelerle bazı eklere zamir denir. [adıllar] Dil ve Anlatım 10. sınıflar 5. Ünite Zamir: İsmin yerini geçici olarak tutabilen, isim gibi kullanılabilen, isim soylu kelimelerle bazı eklere zamir denir. >>> ÖR: Ahmet'ten öğrendim. > Ondan

Detaylı

Konumuz CÜMLENİN ÖĞELERİ çocuklar.

Konumuz CÜMLENİN ÖĞELERİ çocuklar. Konumuz CÜMLENİN ÖĞELERİ çocuklar. Mustafa Öğretmenim, cümlenin asıl öğeleri Yüklem ve Özne dir. Öğretmenim, Zarf Tümleci, Dolaylı Tümleç ve Nesne (Belirtili Nesne Belirtisiz Nesne) de yardımcı öğeleridir.

Detaylı

(22 Aralık 2012, Cumartesi) GRUP A. 2012-2013 Türkçe Ortak Sınavı Lise Hazırlık Sınıfı

(22 Aralık 2012, Cumartesi) GRUP A. 2012-2013 Türkçe Ortak Sınavı Lise Hazırlık Sınıfı 2012-2013 Türkçe Ortak Sınavı Lise Hazırlık Sınıfı AÇIKLAMALAR 1. Soruların cevaplarını kitapçıkla birlikte verilecek optik forma işaretleyiniz. 2. Cevaplarınızı koyu siyah ve yumuşak bir kurşun kalemle

Detaylı

SIFATLAR. ÖN ADLAR (Sıfatlar)

SIFATLAR. ÖN ADLAR (Sıfatlar) SIFATLAR ÖN ADLAR (Sıfatlar) Varlıkları niteleyen, onların durumlarını açıklayan, onları değişik yollarla belirten kelimelere ön ad (sıfat) denir. Ön ad, isim soylu bir kelimedir. Bir isim başka bir ismi

Detaylı

MÜSLÜM ERDOĞAN İLKOKULU 1B SINIFI

MÜSLÜM ERDOĞAN İLKOKULU 1B SINIFI MÜSLÜM ERDOĞAN İLKOKULU 1B SINIFI TOPLAMA VE ÇIKARMA İŞLEMLERİ PEKİŞTİRME KİTAPÇIĞI 1. SINIF TOPLAMA İŞLEMİ PROBLEMLERİ - 1 1 ) Mert in kalemi vardı. Babası ) Ali nin tane kitabı, Ayşe nin 4 tane kalem

Detaylı

7.sınıf kazanımlara göre çalışma kâğıtları

7.sınıf kazanımlara göre çalışma kâğıtları 7.sınıf kazanımlara göre çalışma kâğıtları 1.Aşağıdaki fiilleri anlamlarına göre tabloda uygun yerlere yazınız. Kızmak Almak Bilmek Silmek Kalmak Sulamak İş fiili Oluş fiili Durum fiili 2.Aşağıdaki eylemlerle

Detaylı

ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI:

ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI: Bu formun ç kt s n al p ço altarak ö rencilerinizin ücretsiz Morpa Kampüs yarıyıl tatili üyeli inden yararlanmalar n sa layabilirsiniz.! ISBN NUMARASI: 65482464 ISBN NUMARASI: 65482464! ISBN NUMARASI:

Detaylı

ORTA HAZIRLIK TÜRKÇE ORTAK SINAVI-1 2015-2016. Açıklamalar GRADE. (20 Aralık 2015, Pazar)

ORTA HAZIRLIK TÜRKÇE ORTAK SINAVI-1 2015-2016. Açıklamalar GRADE. (20 Aralık 2015, Pazar) (20 Aralık 2015, Pazar) GRADE ORTA HAZIRLIK 2015-2016 ORTAK SINAVI-1 Açıklamalar 1. Bu sınav 50 adet çoktan seçmeli sorudan oluşmaktadır. 2. Üç yanlış cevap bir doğru cevabı götürür. 3. Sınavın Süresi

Detaylı

İsim İsim İsimlerin Tamamlanmış Hali

İsim İsim İsimlerin Tamamlanmış Hali Aşağıda verilen isimleri örnekteki gibi tamamlayınız. Örnek: Ayakkabı--------uç : Ayakkabının ucu İsim İsim İsimlerin Tamamlanmış Hali Kalem sap Çanta renk Araba boya Masa kenar Deniz mavi Rüzgar şiddet

Detaylı

Yukarıda numaralanmış cümlelerden hangisi kanıtlanabilirlik açısından farklıdır?

Yukarıda numaralanmış cümlelerden hangisi kanıtlanabilirlik açısından farklıdır? 1. (1) Şair yeni bir şiir kitabı yayınladı.(2) Kitap, şairin geleneksel şiir kalıplarını kullanarak yazdığı şiirlerden oluşuyor.(3) Bu şiirlerde kimi zaman, şairin insanı çok derinden etkileyen sesini

Detaylı

FİİLER(EYLEMLER) 2-TÜREMİŞ FİLLER:FİİL YA DA İSİM KÖK VE GÖVDELERİNDEN YAPIM EKİ ALARAK TÜREMİŞ FİİLERDİR. ÖRN:SU-LA(MAK),YAZ-DIR(MAK)...

FİİLER(EYLEMLER) 2-TÜREMİŞ FİLLER:FİİL YA DA İSİM KÖK VE GÖVDELERİNDEN YAPIM EKİ ALARAK TÜREMİŞ FİİLERDİR. ÖRN:SU-LA(MAK),YAZ-DIR(MAK)... FİİLER(EYLEMLER) İŞ,HAREKET,OLUŞ BİLDİREN KELİMELERE FİİL DENİR. YAPILARINA GÖRE FİİLER: 1-BASİT FİİLER:HİÇBİR YAPIM EKİ ALMAYAN FİLLERDİR. ÖRN:OKU-,GÖR-,GELDİLER... 2-TÜREMİŞ FİLLER:FİİL YA DA İSİM KÖK

Detaylı

5. SINIF TÜRKÇE KELİME TÜRLERİ TESTİ. A) Ben ise yağmur yağmasını bekliyordum. Cümlesindeki isimlerin hepsi tekildir.

5. SINIF TÜRKÇE KELİME TÜRLERİ TESTİ. A) Ben ise yağmur yağmasını bekliyordum. Cümlesindeki isimlerin hepsi tekildir. 1- Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bilgi yanlışlığı vardır? A) Ben ise yağmur yağmasını bekliyordum. Cümlesindeki isimlerin hepsi tekildir. B) İyi bir aşçıydı. Cümlesinde özel isim kullanılmıştır. C) Tavuklar

Detaylı

CÜMLENİN ÖGELERİ. YÜKLEM Cümlede anlatılan iş, olay, duygu, düşünce ya da yargıyı içeren temel öğeye yüklem denir.

CÜMLENİN ÖGELERİ. YÜKLEM Cümlede anlatılan iş, olay, duygu, düşünce ya da yargıyı içeren temel öğeye yüklem denir. CÜMLENİN LERİ YÜKLEM Cümlede anlatılan iş, olay, duygu, düşünce ya da yargıyı içeren temel öğeye yüklem denir. ÖZNE Yüklemin bildirmiş olduğu iş, oluş, hareket veya yargıyı gerçekleştiren, cümlede yargının

Detaylı

A y ş e y i m a s a s ı k a p ı n a y e d i ş e r a l t ı ş a r a r a b a y a

A y ş e y i m a s a s ı k a p ı n a y e d i ş e r a l t ı ş a r a r a b a y a KAYNAŞTIRMA HARFLERİ SES OLAYLARI Y a Ş a S ı N k a y n a ş t ı k. KAYNAŞTIRMA HARFLERİ Ünlüyle biten bir kelimenin sonuna durum eki ya da üleştirme eki gelirse araya kaynaştırma sesleri girer. A y ş e

Detaylı

Bu gerçeği bilen Atatürk, Türk Dil Kurumunu kurdu. ( Aşağıdaki ilk üç soruyu parçaya göre cevaplayın.)

Bu gerçeği bilen Atatürk, Türk Dil Kurumunu kurdu. ( Aşağıdaki ilk üç soruyu parçaya göre cevaplayın.) Dil ve kültür birbirini tamamlar. Biri olmadan diğeri olmaz. Dil, ulusal olduğu ölçüde ulusal kültür oluşur. Biraz Fransızca, biraz İngilizce çokça Arapça sözcüklerle dolu bir dil ile ulusal kültür oluşmaz.

Detaylı

ΣΔΛΙΚΔ ΔΝΙΑΙΔ ΓΡΑΠΣΔ ΔΞΔΣΑΔΙ. ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 2 ώρες ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 24 Μαΐοσ 2011 ΣΟ ΔΞΔΣΑΣΙΚΟ ΓΟΚΙΜΙΟ ΑΠΟΣΔΛΔΙΣΑΙ ΑΠΟ 8 (ΟΚΣΩ) ΔΛΙΓΔ. Τπογραφή καθηγητή:

ΣΔΛΙΚΔ ΔΝΙΑΙΔ ΓΡΑΠΣΔ ΔΞΔΣΑΔΙ. ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 2 ώρες ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 24 Μαΐοσ 2011 ΣΟ ΔΞΔΣΑΣΙΚΟ ΓΟΚΙΜΙΟ ΑΠΟΣΔΛΔΙΣΑΙ ΑΠΟ 8 (ΟΚΣΩ) ΔΛΙΓΔ. Τπογραφή καθηγητή: ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΠΟΤΡΓΔΙΟ ΠΑΙΓΔΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΣΙΜΟΤ ΓΙΔΤΘΤΝΗ ΜΔΗ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΚΡΑΣΙΚΑ ΙΝΣΙΣΟΤΣΑ ΔΠΙΜΟΡΦΩΗ ΣΔΛΙΚΔ ΔΝΙΑΙΔ ΓΡΑΠΣΔ ΔΞΔΣΑΔΙ ΜΑΘΗΜΑ: ΣΟΤΡΚΙΚΑ ΕΠΙΠΕΔΟ: Γ ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 2 ώρες ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 24 Μαΐοσ 2011

Detaylı

SÖZCÜKTE ANLAM. Gerçek Anlam Yan Anlam Mecaz Anlam Terim Anlam Sözcükler Arasý Anlam Ýliþkileri Anlam Olaylarý Söz Öbeklerinde Anlam

SÖZCÜKTE ANLAM. Gerçek Anlam Yan Anlam Mecaz Anlam Terim Anlam Sözcükler Arasý Anlam Ýliþkileri Anlam Olaylarý Söz Öbeklerinde Anlam SÖZCÜKTE ANLAM 1 Gerçek Anlam Yan Anlam Mecaz Anlam Terim Anlam Sözcükler Arasý Anlam Ýliþkileri Anlam Olaylarý Söz Öbeklerinde Anlam BADEM AÐACI Ýlkbahar gelmiþti. Hava bazen çok güzel oluyordu. Güneþ

Detaylı

TÜRKÇE. NOT: 1. 2. 3. soruları yukarıdaki metne göre cevaplayınız. cümlesinin sonuna hangi noktalama işareti konmalıdır?

TÜRKÇE. NOT: 1. 2. 3. soruları yukarıdaki metne göre cevaplayınız. cümlesinin sonuna hangi noktalama işareti konmalıdır? TÜRKÇE Hiçbir zaman elinde sapan olan bir arkadaşım olmadı. Daha doğrusu, öyleleri ile arkadaşlık yapmadım. Çünkü minicik bir kuşun canına kıyarken acıma duygusu olmayan kişi, zor duruma düşene elini uzatmaz.

Detaylı

İsimlere eklendiğinde onları yüklem yapan; çekimli fiillere eklendiğinde onları birleşik zamanlı yapan i- fiiline denir.

İsimlere eklendiğinde onları yüklem yapan; çekimli fiillere eklendiğinde onları birleşik zamanlı yapan i- fiiline denir. Ek Eylem (Ek Fiil) Ek Eylem (Ek Fiil) İsimlere eklendiğinde onları yüklem yapan; çekimli fiillere eklendiğinde onları birleşik zamanlı yapan i- fiiline denir. İsim (Birinci Görevi İsimleri Yüklem Yapmaktır.)

Detaylı

Aşağıdaki resmin içinde yandaki eşyalar gizlenmiş. Onları bulalım ve boyayalım. -16-

Aşağıdaki resmin içinde yandaki eşyalar gizlenmiş. Onları bulalım ve boyayalım. -16- Aşağıdaki resmin içinde yandaki eşyalar gizlenmiş. Onları bulalım ve boyayalım. -16-24 - 28 NİSAN 2017 Gül, papatya, karanfil, lale - salkım söğüt, kavak, çam, elma ağacı isimlerini doğru görselin altına

Detaylı

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΡΑΤΙΚΑ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΡΑΤΙΚΑ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΡΑΤΙΚΑ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΕΛΙΚΕΣ ΕΝΙΑΙΕΣ ΓΡΑΠΤΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ : 2014 2015 Μάθημα : Τουρκικά Επίπεδο : Ε1 Διάρκεια : 2 ώρες

Detaylı

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΡΑΤΙΚΑ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΟ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΕΞΙ ( 6 ) ΣΕΛΙΔΕΣ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΡΑΤΙΚΑ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΟ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΕΞΙ ( 6 ) ΣΕΛΙΔΕΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΡΑΤΙΚΑ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΕΛΙΚΕΣ ΕΝΑΙΕΣ ΓΡΑΠΤΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2011-2012 Μάθημα: Τουρκικά Επίπεδο: 1 Διάρκεια: 2 ώρες Ημερομηνία:

Detaylı

Tek başına anlamı ve görevi olmayan ancak kendinden önce gelen sözcükle öbekleşerek anlam ve görev kazanan sözcüklerdir. Edatlar şunlardır:

Tek başına anlamı ve görevi olmayan ancak kendinden önce gelen sözcükle öbekleşerek anlam ve görev kazanan sözcüklerdir. Edatlar şunlardır: EDAT-BAĞLAÇ-ÜNLEM EDATLAR Tek başına anlamı ve görevi olmayan ancak kendinden önce gelen sözcükle öbekleşerek anlam ve görev kazanan sözcüklerdir. Edatlar şunlardır: 1-GİBİ Cümleye benzerlik, eşitlik,

Detaylı

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΡΑΤΙΚΑ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΡΑΤΙΚΑ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΡΑΤΙΚΑ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΕΛΙΚΕΣ ΕΝΙΑΙΕΣ ΓΡΑΠΤΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2013-2014 Μάθημα: Τουρκικά Επίπεδο: Ε3 Διάρκεια: 2 ώρες Ημερομηνία:

Detaylı

2) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde daha kelimesi yerine henüz kelimesi getirilebilir?

2) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde daha kelimesi yerine henüz kelimesi getirilebilir? 1) Aşağıdaki cümlelerden hangisinin sonuna soru işareti konulmalıdır? A) Annem geldi mi gelmedi mi bilmiyorum B) Almanya ya siz mi gittiniz C) Bir yere gidilecek mi uçağa binilmeli ) Güneş doğdu mu ağaçların

Detaylı

Dil ve Oyun. Günlük İşlerinizi Yaparken Konuşma ve Oynama

Dil ve Oyun. Günlük İşlerinizi Yaparken Konuşma ve Oynama Dil ve Oyun Günlük İşlerinizi Yaparken Konuşma ve Oynama Biliyor muydunuz? Günlük ev işlerinizi yaparken çocuğunuza konuşmak veya şarkı söylemek çocuğunuzun yeni kelimeler ve alışkanlıklar öğrenmesine

Detaylı

Zeus tarafından yazıldı. Cumartesi, 09 Şubat :20 - Son Güncelleme Pazartesi, 15 Şubat :23

Zeus tarafından yazıldı. Cumartesi, 09 Şubat :20 - Son Güncelleme Pazartesi, 15 Şubat :23 Yazı İçerik Nedir Ünlü Daralması Kaynaştırma Harfleri Ulama Ses Düşmesi Ünlü Düşmesi Ünsüz Düşmesi Ses Türemesi Ünsüz Benzeşmesi Ünsüz Yumuşaması ÜNLÜ DARALMASI Sözcüklerin sonlarında bulunan geniş ünlüler

Detaylı

1. Aşağıdakilerin hangisi eşsesli bir sözcüktür? A) felaket B) deprem C) biz D) bit

1. Aşağıdakilerin hangisi eşsesli bir sözcüktür? A) felaket B) deprem C) biz D) bit 1. Aşağıdakilerin hangisi eşsesli bir sözcüktür? A) felaket B) deprem C) biz D) bit 2. Onun...... sana ders olsun. Cümlesinde boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir? A) başına gelen B) baş

Detaylı

yuvarlak masa yeşil erik üç kalem ihtiyar adam

yuvarlak masa yeşil erik üç kalem ihtiyar adam VARLIKLARIN ÖZELLİKLERİNİ BELİRTEN KELİMELER yuvarlak masa yeşil erik üç kalem ihtiyar adam şu otobüs birkaç portakal Yuvarlak masa : Yuvarlak sözcüğü varlığın biçimini bildiriyor. Yeşil erik : Yeşil sözcüğü

Detaylı

ADIN YERİNE KULLANILAN SÖZCÜKLER. Bakkaldan. aldın?

ADIN YERİNE KULLANILAN SÖZCÜKLER. Bakkaldan. aldın? 1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ismin yerini tutan bir sözcük kullanılmıştır? A) Onu bir yerde görmüş gibiyim. B) Bahçede, arkadaşımla birlikte oyun oynadık. C) Güneş gören bitkiler, çabuk büyüyor.

Detaylı

FİİLDE ÇATI (EYLEMDE ÇATI) Fiilin nesne alabilip alamamasına ya da öznenin, fiilde bildirilen işle ilgili olarak gösterdiği

FİİLDE ÇATI (EYLEMDE ÇATI) Fiilin nesne alabilip alamamasına ya da öznenin, fiilde bildirilen işle ilgili olarak gösterdiği FİİLDE ÇATI (EYLEMDE ÇATI) Fiilin nesne alabilip alamamasına ya da öznenin, fiilde bildirilen işle ilgili olarak gösterdiği özelliğe eylem çatısı denir. Bu konunun en iyi şekilde yapılması için cümlenin

Detaylı

YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ YABANCI DİLLER YÜKSEK OKULU

YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ YABANCI DİLLER YÜKSEK OKULU YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ YABANCI DİLLER YÜKSEK OKULU Dersin Kodu : AFYA 101 Dersin Adı : Yabancılar için Türk Dili ve Kültürü I Okutman : E-posta : Telefon : 0.216.578 00 00 (Dahili: 2178) Ders Amacı Yabancılar

Detaylı

1 TEMA OKUMA KÜLTÜRÜ SÖZCÜKTE ANLAM

1 TEMA OKUMA KÜLTÜRÜ SÖZCÜKTE ANLAM 1 TEMA OKUMA KÜLTÜRÜ SÖZCÜKTE ANLAM 1. Konuşma kurallarını uygulama 6. Yabancı dillerden alınmış, dilimize henüz yerleşmemiş kelimelerin yerine Türkçelerini kullanır. 4.Söz varlığını zenginleştirme 2.

Detaylı

KELİME TÜRLERİ İSİMLER

KELİME TÜRLERİ İSİMLER KELİME TÜRLERİ İSİMLER Canlı cansız varlıkları, kavramları, duygu ve düşünceleri karşılayan sözcüklere isim denir. İsimler özellikleri bakımından üç gruba ayrılır: Varlıklara Verilişlerine Göre İsimler

Detaylı

Ünite 01: Arapçada Kelime ve Cümle Çeşitleri

Ünite 01: Arapçada Kelime ve Cümle Çeşitleri Ünite 01: Arapçada Kelime ve Cümle Çeşitleri :١ mı, mi? baba ( ) uzaklaştım uzaklaştırmak uzaklaştırmak evin kapıları babam yetişiyorum eğitim görüyorum ecdadım, atam saygı otur! seviyorum seni seviyorum

Detaylı

Fiilde Kip / Kişi K O N U. Durum. Oluş ETKİNLİK 1

Fiilde Kip / Kişi K O N U. Durum. Oluş ETKİNLİK 1 Fiilde ip / işi ETİLİ İstanbul u dinliyorum, gözlerim kapalı Önce hafiften bir rüzgâr esiyor Yavaş yavaş sallanıyor Yapraklar, ağaçlarda; zaklarda çok uzaklarda Sucuların hiç durmayan çıngırakları İstanbul

Detaylı

-gi de ra yak- se ve bi lir sin... Öl mek öz gür lü ğü de ya şa mak öz gür lü ğü de önem li dir. Be yoğ lu nda ge zer sin... Şöy le di yor du ken di

-gi de ra yak- se ve bi lir sin... Öl mek öz gür lü ğü de ya şa mak öz gür lü ğü de önem li dir. Be yoğ lu nda ge zer sin... Şöy le di yor du ken di -gi de ra yak- se ve bi lir sin... Öl mek öz gür lü ğü de ya şa mak öz gür lü ğü de önem li dir. Be yoğ lu nda ge zer sin... Şöy le di yor du ken di ne: Sen gü neş li so kak lar da do laşı yor sun, is

Detaylı

ZAMİRLER(ADILLAR) Zamir sözcük türlerinden biridir. Zamiri yapmak için cümleyi çok çok iyi anlamak gerekir

ZAMİRLER(ADILLAR) Zamir sözcük türlerinden biridir. Zamiri yapmak için cümleyi çok çok iyi anlamak gerekir ZAMİRLER(ADILLAR) Zamir sözcük türlerinden biridir. Zamiri yapmak için cümleyi çok çok iyi anlamak gerekir çünkü zamirler isimlerin yerine geçen sözcüklerdir sözcüğün neyin yerine, nasıl geçtiğini kavramak

Detaylı

Türkçe Ulusal Derlemi Sözcük Sıklıkları (ilk 1000)

Türkçe Ulusal Derlemi Sözcük Sıklıkları (ilk 1000) Türkçe Ulusal Derlemi Sözcük Sıklıkları (ilk 1000) 14.08.2014 SIRA SIKLIK SÖZCÜK TÜR AÇIKLAMA 1 1209785 bir DT Belirleyici 2 1004455 ve CJ Bağlaç 3 625335 bu PN Adıl 4 361061 da AV Belirteç 5 352249 de

Detaylı

2. Sınıf Cümle Oluşturma Cümle Bilgisi

2. Sınıf Cümle Oluşturma Cümle Bilgisi Penguenler Güney Kutup Bölgesi'nde yaşayan penguenler çok soğuk ve dondurucu olan kutuplarda rahatlıkla yaşayabilirler. Bunu sağlayan, penguenlerin derisinin altında bulunan kalın yağ tabakasıdır. Bu tabaka,

Detaylı

2. Sınıf Kazanım Değerlendirme Testi -1

2. Sınıf Kazanım Değerlendirme Testi -1 by Mehmet- omeruslu06 1 3. Bayrağımızdaki hangi renk daha fazladır? 1. Sınıfımızdaki arkadaşlarımızın her siyah A. B. kırmızı birinin farklı güçlü yanları var. Mesela, Elif. Çizdiği resimleri Ahmet beyaz

Detaylı

O sabah minik kuşların sesleriyle uyandı Melek. Yatağından kalktı ve pencereden dışarıya baktı. Hava çok güzeldi. Güneşin ışıkları Melek e sevinç

O sabah minik kuşların sesleriyle uyandı Melek. Yatağından kalktı ve pencereden dışarıya baktı. Hava çok güzeldi. Güneşin ışıkları Melek e sevinç O sabah minik kuşların sesleriyle uyandı Melek. Yatağından kalktı ve pencereden dışarıya baktı. Hava çok güzeldi. Güneşin ışıkları Melek e sevinç katıyordu. Bulutlar gülümsüyor ve günaydın diyordu. Melek

Detaylı

HAYAT BİLGİSİ HAFTA SONU ÖDEVİ ADI SOYADI:

HAYAT BİLGİSİ HAFTA SONU ÖDEVİ ADI SOYADI: HAYAT BİLGİSİ HAFTA SONU ÖDEVİ ADI SOYADI: 09.04.2010 1. Vücudumuzdaki şeker oranını aşağıdaki organlarımızdan hangisi ayarlar? A) Kalp B) Böbrek C) Karaciğer 2. Sağlıklı bir yaşam için en önemli seçenek

Detaylı

25. Aşağıdaki deyimlerle anlamca üçlü bir grup oluşturulduğunda hangisi dışta kalır? A) eli bol B) eli açık C) eli geniş D) eli kulağında

25. Aşağıdaki deyimlerle anlamca üçlü bir grup oluşturulduğunda hangisi dışta kalır? A) eli bol B) eli açık C) eli geniş D) eli kulağında 21. Hangi cümlede "mi" farklı anlamda kullanılmıştır? A) O bu resmi gördü mü? B) O buraya geldi mi bayram olur. C) Zil çaldı mı içeri girer. D) Yemeği pişirdi mi ocağı kapat. 22. "Boş boş oturmayı hiç

Detaylı

BAĞLAÇ. Eş görevli sözcük ve sözcük gruplarını, anlamca ilgili cümleleri birbirine bağlayan sözcüklere "bağlaç" denir.

BAĞLAÇ. Eş görevli sözcük ve sözcük gruplarını, anlamca ilgili cümleleri birbirine bağlayan sözcüklere bağlaç denir. BAĞLAÇ Eş görevli sözcük ve sözcük gruplarını, anlamca ilgili cümleleri birbirine bağlayan sözcüklere "bağlaç" denir. Bağlaçlar da edatlar gibi tek başlarına anlamı olmayan sözcüklerdir. Bağlaçlar her

Detaylı

ÇAĞDAŞ TÜRK EDEBİYATI. Çetin Öner. Roman GÜLİBİK. Çeviren: Aslı Özer. 26. basım. Resimleyen: Orhan Peker

ÇAĞDAŞ TÜRK EDEBİYATI. Çetin Öner. Roman GÜLİBİK. Çeviren: Aslı Özer. 26. basım. Resimleyen: Orhan Peker Çetin Öner GÜLİBİK ÇAĞDAŞ TÜRK EDEBİYATI Roman Çeviren: Aslı Özer Resimleyen: Orhan Peker 26. basım Çetin Öner GÜLİBİK Resimleyen: Orhan Peker cancocuk.com cancocuk@cancocuk.com Yayın Koordinatörü: İpek

Detaylı

5. SINIF TÜRKÇE YILLIK PLANI

5. SINIF TÜRKÇE YILLIK PLANI 5. SINIF TÜRKÇE YILLIK PLANI 2018-2019 1.hafta 17-23 Eylül Sözcüğün Anlam Özellikleri (Gerçek ve mecaz anlam, çok 5.3.1.33 2.hafta 24-30 Eylül anlamlılık, söz sanatları, terim anlam) 5.3.1.32 SÖZCÜKTE

Detaylı

Kelimelerin çekimlenerek değişik yerlerde ve görevlerde kullanılmasını sağlayan eklere çekim eki denir.

Kelimelerin çekimlenerek değişik yerlerde ve görevlerde kullanılmasını sağlayan eklere çekim eki denir. I. ÇEKİM EKLERİ Kelimelerin çekimlenerek değişik yerlerde ve görevlerde kullanılmasını sağlayan eklere çekim eki denir. Çekim ekleri, kelimelerin diğer kelimelerle bağ kurmasını, kelimelerin cümlede görev

Detaylı

EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 6. SINIF TÜRKÇE DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ

EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 6. SINIF TÜRKÇE DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ KASIM EKİM 2017-2018 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 6. SINIF TÜRKÇE DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ Ay Hafta Ders Saati Konu Adı Kazanımlar Test No Test Adı BİÇİM BİLGİSİ (Kök, Ek ve

Detaylı

SES (HARF) BİLGİSİ. Türkçe alfabemizde (abecemizde) 29 harf vardır. Alfabetik sırası şöyledir.

SES (HARF) BİLGİSİ. Türkçe alfabemizde (abecemizde) 29 harf vardır. Alfabetik sırası şöyledir. İSMET ÖZCAN SES (HARF) BİLGİSİ Dili oluşturan sesleri göstermeye yarayan işaretlere (sembollere) harf denir. Türkçe alfabemizde (abecemizde) 29 harf vardır. Alfabetik sırası şöyledir. a, b, c, ç, d, e,

Detaylı

Dinleme, Okuma, Konuşma, Yazma Kuralları

Dinleme, Okuma, Konuşma, Yazma Kuralları Dinleme, Okuma, Konuşma, Yazma Kuralları ÇALIŞMA KAĞIDI - 1 Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların başına, yanlış olanların başına ise çiziniz. İlk cümle size yardımcı olmak için örnekte gösterilmiştir.

Detaylı

Seçelim ve yerleştireli. Kutlu : Merhaba. Sophie : Kutlu :. Kutlu... e?

Seçelim ve yerleştireli. Kutlu : Merhaba. Sophie : Kutlu :. Kutlu... e? Seçelim ve yerleştireli. erelisi iz? e i adı e u oldu erha a Türk ü sizi adı ız erelisi iz? Kutlu : Merhaba. Sophie : Kutlu :. Kutlu.... e? Sophie : Be i adı Sophie. Kutlu : Memnun oldum. Sophie : Be de..

Detaylı

TÜRK DİLİ I Yrd. Doç. Dr. Mediha MANGIR

TÜRK DİLİ I Yrd. Doç. Dr. Mediha MANGIR 12 Biçim Bilgisi ORTAK DERSLER TÜRK DİLİ I Yrd. Doç. Dr. Mediha MANGIR 1 Ünite: 12 BİÇİM BİLGİSİ Yrd. Doç. Dr. Mediha MANGIR İçindekiler 12.1. Çekim Ekleri... 3 12.1.1. İsim Çekim Ekleri... 3 12.1.2. FİİL

Detaylı

Cümle içinde isimlerin yerini tutan, onları hatırlatan sözcüklere zamir (adıl) denir.

Cümle içinde isimlerin yerini tutan, onları hatırlatan sözcüklere zamir (adıl) denir. ZAMİR (ADIL) Kitapları dolabın diğer rafına koyalım. Bunları dolabın diğer rafına koyalım. Yukarıdaki cümlelerde koyu yazılmış sözcükleri inceleyelim: ilk cümlede "kitap" sözcüğü bir varlığı kar şıladığından

Detaylı

6. SINIF TÜRKÇE DERSİ KURS KAZANIMLARI VE TESTLERİ

6. SINIF TÜRKÇE DERSİ KURS KAZANIMLARI VE TESTLERİ EKİM 6. SINIF TÜRKÇE İ KURS I VE LERİ AY 1 Biçim Bilgisi Biçim Bilgisi Biçim Bilgisi 4 5 Çok anlamlılık (temel, yan, mecaz ve terim anlam) Çok anlamlılık (temel, yan, mecaz ve terim anlam) Kök ve eki kavrar.

Detaylı

AĞIR ÇANTA. Aşağıdaki soruları metne göre cevaplayınız. 1- Fatma evden nasıl çıktı? 2- Fatma neyi taşımakta zorlanıyordu?

AĞIR ÇANTA. Aşağıdaki soruları metne göre cevaplayınız. 1- Fatma evden nasıl çıktı? 2- Fatma neyi taşımakta zorlanıyordu? AĞIR ÇANTA Fatma o sabah evden çok zor çıktı. Akşam geç yatınca sabah kalkması zor oldu. Daha kahvaltısını yapamadan çıkmak zorunda kaldı evden. Okula geç kalacaktı yoksa. Okul yolunda çantasını taşımakta

Detaylı

ÖYKÜLERİ Yayın no: 170 ADALET VE CESARET ÖYKÜLERİ

ÖYKÜLERİ Yayın no: 170 ADALET VE CESARET ÖYKÜLERİ ADALET ve CESARET ÖYKÜLERİ Yayın no: 170 ADALET VE CESARET ÖYKÜLERİ Genel yayın yönetmeni: Ergün Ür İç düzen: Durmuş Yalman Kapak: Zafer Yayınları İsbn: 978 605 4965 24 3 Sertifika no: 14452 Uğurböceği

Detaylı

AŞAĞIDA VERİLEN SAYILARI ÖRNEKTEKİ GİBİ BÜYÜKTEN KÜÇÜĞE SIRALAYIN. 265 765 564 786 768 790 765 564 265 367 376 380 276 267 280 657 675 660 578 587 509 412 409 421 365 376 356 844 819 856 246 249 247 651

Detaylı

3. Sınıf Noktalama İşaretleri

3. Sınıf Noktalama İşaretleri Gel ne olursan ol. Mevlana nın asıl adı Muhammed Celâleddin dir. Yine gel. Mevlana, bugün Afganistan sınırları içerisinde yer alan Horasan yöresinin Belh şehrinde bin iki yüz yedi tarihinde doğmuştur.

Detaylı

Okutunuz ve defterlerine yazdırınız 1 abla abdest kablo Sabri tablo tablet tabla kablo baba bakır kaba soba bayrak kabak badem bakkal Banu bal balık

Okutunuz ve defterlerine yazdırınız 1 abla abdest kablo Sabri tablo tablet tabla kablo baba bakır kaba soba bayrak kabak badem bakkal Banu bal balık Okutunuz ve defterlerine yazdırınız 1 abla abdest kablo Sabri tablo tablet tabla kablo baba bakır kaba soba bayrak kabak badem bakkal Banu bal balık bakla bardak balkon ebe Ebru tebrik bebek Sibel Belma

Detaylı

Test 6 TÜRKÇE. İSİMLER-İSİM TAMLAMALARI 1. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde topluluk adı yoktur?

Test 6 TÜRKÇE. İSİMLER-İSİM TAMLAMALARI 1. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde topluluk adı yoktur? İSİMLER-İSİM TAMLAMALARI 1. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde topluluk adı yoktur? A) Misafirlerimizi bahçe kapısına kadar uğurladık. B) Bu kümenin elemanları sembollerden oluşuyor. C) Komutan, taburu toplayıp

Detaylı

Özel Gebze Eğitim Kurumları Öz-Ge Gündüz Bakımevi

Özel Gebze Eğitim Kurumları Öz-Ge Gündüz Bakımevi Özel Gebze Eğitim Kurumları Öz-Ge Gündüz Bakımevi ARILAR GRUBU KASIM 2018 EĞİTİM BÜLTENİ 10 KASIM 10 kasım 10 kasım 10 kasım benim en büyük yasım Sen yüreğimde sen damarımda Sonsuzluğa akan kansın Yurdumu

Detaylı

NOT:Yukarıdaki hece ve sözcükleri öğrencimize bol bol okutunuz.15 tanesini yazımına bakmadan deftere yazdırınız.

NOT:Yukarıdaki hece ve sözcükleri öğrencimize bol bol okutunuz.15 tanesini yazımına bakmadan deftere yazdırınız. eş aş iş oş uş ış öş üş şe şa koş şi şo şu şı şö şü ez az iz oz uz ız öz üz ze za zi zu zı zö zü eşi aşı kuş kış düş işe aşar eşik şık kuşu kaz tiz boz yaş buz tuz muz kız köz yüz meze zaza izi mış dış

Detaylı

Türkçede heceler şöyle meydana gelmiştir.

Türkçede heceler şöyle meydana gelmiştir. TÜRKÇE DİL BİLGİSİ KURALLARI-Hece- harf bilgisihece: Ağzımızın bir hareketiyle çıkan seslere HECE denir. Kelimeler hecelerden, heceler harflerden meydana gelir. A, E, I, İ, O, Ö, U, Ü derken ağzımızı bir

Detaylı

NOKTALAMA İŞARETLERİ Yazılanları daha kolay okuyabilmek için, yazılanların yanlış anlaşılmasını önlemek için. Nokta (. ) Annem bana meyve getirdi.

NOKTALAMA İŞARETLERİ Yazılanları daha kolay okuyabilmek için, yazılanların yanlış anlaşılmasını önlemek için. Nokta (. ) Annem bana meyve getirdi. Yazılanları daha kolay okuyabilmek için, yazılanların yanlış anlaşılmasını önlemek için kullandığımız işaretlere NOKTALAMA İŞARETLERİ deriz. Nokta (. ) 1-Tamamlanmış cümlelerin sonuna nokta koyarız. Annem

Detaylı

Büyük Ünlü Uyumu (Kalınlık-İncelik Uyumu)

Büyük Ünlü Uyumu (Kalınlık-İncelik Uyumu) Büyük Ünlü Uyumu (Kalınlık-İncelik Uyumu) Türkçede 8 tane ünlü harfin 4 tanesi kalın, 4 tanesi ince ünlüdür. Büyük ünlü uyumu bir kelimedeki ünlü harflerin ince veya kalın olmasıyla ilgilidir. Kalın Ünlüler:

Detaylı

FİİLİMSİLER. a)isim FİİL(MASTARLAR):Fiillere getirilen (MA y IŞ MAK) ekleriyle türetilen sözcüklere isim fiil denir.

FİİLİMSİLER. a)isim FİİL(MASTARLAR):Fiillere getirilen (MA y IŞ MAK) ekleriyle türetilen sözcüklere isim fiil denir. FİİLİMSİLER Fiillere getirilen, özel eklerle türetilen cümlede isim, sıfat, zarf görevinde kullanılan sözcüklere fiilimsi denir. Fiilimsiler üçe ayrılır. a)isim FİİL(MASTARLAR):Fiillere getirilen (MA y

Detaylı

EDAT BAĞLAÇ ÜNLEM EDATLAR

EDAT BAĞLAÇ ÜNLEM EDATLAR EDAT BAĞLAÇ ÜNLEM EDATLAR Tek başlarına anlamları olmayan, başka kelimelerle öbekleşerek değişik ve yeni anlam ilgileri kuran, birlikte kullanıldıkları kelimelere cümlede anlam ve görev kazandıran kelimelere

Detaylı

2. SINIF İŞİTME ENGELLİ ÖĞRENCİLERİ İÇİN TEST ÇALIŞMASI. Hazırlayan Engin GÜNEY İşitme Engelliler sınıf Öğretmeni

2. SINIF İŞİTME ENGELLİ ÖĞRENCİLERİ İÇİN TEST ÇALIŞMASI. Hazırlayan Engin GÜNEY İşitme Engelliler sınıf Öğretmeni 2. SINIF İŞİTME ENGELLİ ÖĞRENCİLERİ İÇİN TEST ÇALIŞMASI Hazırlayan İşitme Engelliler sınıf Öğretmeni 1 Saçları hangisi tarar? o A) Bıçak o B) Tarak o C) Eldiven o D) Makas 2 Hangisi okul eşyası değil?

Detaylı

Cümlede Anlam İlişkileri

Cümlede Anlam İlişkileri Cümlede Anlam İlişkileri Cümlede anlam ilişkileri kpss Türkçe konuları arasında önemli bir yer kaplamaktadır. Cümlede anlam ilişkilerine geçmeden önce cümlenin tanımını yapalım. Cümle, yargı bildiren,

Detaylı

2. Sınıf Kazanım Değerlendirme Testi -2

2. Sınıf Kazanım Değerlendirme Testi -2 by Mehmet- omeruslu06 1 Göktürk Alfabemizde 8 tane ünlü harf vardır. 3. 1. Yukarıdaki tekerleme verilen gör_ sellerden hangisi için yazılmıştır? A. bal B. üzüm armut 2. Eğri büğrü dalı var, Şeker şerbet

Detaylı

mer can or ma nı için de do laş mak tay dı. Ka ya la rın ara sın da ki ya rık lar da on la rın yu va la rıy dı. Ha nos de lik ler den bi ri ne bil gi

mer can or ma nı için de do laş mak tay dı. Ka ya la rın ara sın da ki ya rık lar da on la rın yu va la rıy dı. Ha nos de lik ler den bi ri ne bil gi mer can or ma nı için de do laş mak tay dı. Ka ya la rın ara sın da ki ya rık lar da on la rın yu va la rıy dı. Ha nos de lik ler den bi ri ne bil gi al mak için ka fası nı sok tu. Ama içer de ki za rif

Detaylı

İSİM (AD) Canlı ve cansız varlıkların, kavramların, duyguların dilimizdeki karşılığı olan sözcüklere isim (ad) denir.

İSİM (AD) Canlı ve cansız varlıkların, kavramların, duyguların dilimizdeki karşılığı olan sözcüklere isim (ad) denir. İSİM (AD) Canlı ve cansız varlıkların, kavramların, duyguların dilimizdeki karşılığı olan sözcüklere isim (ad) denir. İSİMLER İKİ TÜRLÜ İNCELENİR: I. Anlamlarına Göre İsimler 1. Varlıkların Oluşlarına

Detaylı