FABLAB İZMİR. Giriş E K İ M

Transkript

1

2 FABLAB İZMİR E K İ M Giriş Dünya üzerinde yüzlerce örneği bulunan ve 'Üretim Laboratuvarı' şeklinde de adlandırılan Fab Lab lar (Fabrication Laboratory), araştırmayla üretim arasındaki fikirlerin somutlaştırılmasına olanak sağlayan atölyelerdir. Fab Lab larda dijital ortamdaki tasarımların, çeşitli ölçeklerde ve çeşitli malzemeler kullanılarak yapısal veya fonksiyonel prototiplerini üretmek mümkündür. Bu amaçla Fablab İzmir Tınaztepe, DESUM tarafından 2015 yılında faaliyete geçirilmiştir. CNC Router, 3D Yazıcı, Laser Kesme ve Oyma Makinesi ve 3D Tarayıcı nın bulunduğu Fablab İzmir Tınaztepe, işleme, kesme, yazdırma, tarama gibi işlemleri yapmak için ihtiyacınız olan her cihazı barındıran bir laboratuvardır. Fablab İzmir Tınaztepe, Dokuz Eylül Üniversitesi, DEPARK, DETTO ve DESUM süreçleriyle ilişkili olarak DESUM aracılığıyla oluşturulmuştur. Fablab İzmir Tınaztepe yi desteklediği için Dokuz Eylül Üniversitesi Rektörlüğü ne ve Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü ne teşekkür ederiz.

3 FABLAB İZMİR E K İ M İçindekiler Laboratuvar Kuralları..1 Güvenlik Renk ve Anlamları...2 Emredici Güvenlik Sembol ve Anlamları Yasak ve Tehlike İçeren Güvenlik Sembolleri..4 CNC Router...5 CNC Router Kullanım Talimatı...6 3D Yazıcı 7 3D Tarayıcı Kullanım Talimatı 8 Laser Kesme ve Oyma Makinesi..9 Laser Kesme ve Oyma Makinesi Kullanım Talimatı D Tarayıcı 11 3D Tarayıcı Kullanım Talimatı...12

4 S A Y F A 1 LABORATUVAR KULLANIM KURALLARI 1. Sözlü veya yazılı bütün kurallara dikkatle uyulmalı, anlaşılmayan konular laboratuvar teknik personeline sorulmalı ve laboratuvarlarda izinsiz çalışılmamalıdır. 2. Laboratuvarın ciddi çalışma yapılan bir ortam olduğu hiçbir zaman akıldan çıkarılmamalı ve laboratuvarlarda düzeni bozacak veya tehlikeye yol açabilecek şekilde hareket edilmemelidir. 3. Laboratuvarda çalışıldığı sürece çalışmanın özelliğine göre gözlük, yüz maskesi, eldiven vb. gözü ve cildi koruyucu ekipmanlar kullanılmalıdır. 4. Uzun saçlar, sallantılı takılar ve bol elbiseler laboratuvar ortamında tehlikeye yol açacaklarından dolayı; uzun saçlar arkada toplanmalı, sallantılı takılar çıkarılmalı, bol elbise giyilmemelidir. 5. Laboratuvarda yemek, içmek (sigara dahil), gıda malzemelerini bulundurmak, laboratuvar ekipmanlarını bu amaçla kullanmak yasaktır. 6. Çalışırken eller yüze sürülmemeli, ağıza herhangi bir şey alınmamalıdır. Ekipmanların kullanımı sadece kullanım talimatında açıklandığı ve laboratuvar teknik personelinin size anlattığı ve gösterdiği şekilde yapılmalıdır. Asla anlatılan ve gösterilen yöntemlerden farklı bir yöntem izlenmemelidir. 7. Laboratuvar teknik personeli izin vermediği sürece hiçbir ekipmanla ve cihazla çalışılmamalıdır. 8. Laboratuvarda, özellikle içeriden kilitlenmiş halde yalnız çalışılmamalıdır. Zorunlu hallerde kişi tek başına çalışıyorsa, yapacağı işleri bir başkasına önceden anlatmalı ve sürekli haber vermelidir. 9. Laboratuvar terk edilirken kullanılan cihazların, ekipmanların ve tezgahın temizliği gereken özenle yapılmalıdır. 10. Çalışma bittikten sonra eller sabunlu su ve gerektiğinde antiseptik bir sıvı ile yıkanmalıdır.

5 S A Y F A 2 GÜ VENLİ K GÜVENLİK RENK VE ANLAMLARI RENK ANLAMI KULLANIM ALANLARI ŞEKİL YASAK DUR Durma işaretleri, Acil Durum İşaretleri, Yangın İşaretleri DİKKAT TEHLİKE Dikkat İşaretleri, Tehlike İşaretleri ZORUNLUDUR Kullanım işaretleri Uygulama İşaretleri Sağlık İşaretleri GÜVENLİDİR Güvenlik İşaretleri Kaçış Çıkış Yolları

6 S A Y F A 3 GÜ VENLİ K EMREDİCİ GÜVENLİK SEMBOL VE ANLAMLARI

7 S A Y F A 4 GÜ VENLİ K YASAK VE TEHLİKE İÇEREN GÜVENLİK SEMBOLLERİ

8 S A Y F A 5 CNC ROUTER 1000x1000x300 mm işleme alanına sahip TTMAK CNC Router, hafif metal (alüminyum), plastik ve ahşap gibi maddeleri işleyebilme özelliğine sahiptir. Herhangi bir tasarımın CNC Router tarafından işlenebilmesi için tasarımın DXF, EPS, STL, PDF, AI-W3M,3DS, WRL, ASC, GCODE uzantılarına sahip olması gerekir. CNC için genellikle CAD programları tercih edilir. Tasarımın işlenme süreci MACH3 CNC Kontrol Yazılımı sayesinde bilgisayardan kontrol edilir. Teknik Özellikleri İşleme alanı Spindle motor hızı Spindle motor gücü 1000 x 1000 x 300 mm devir/dakika 3.0 Kwa CNC Router ile köpükten işlenen Atatürk portresi İlerleme hızı Kontrol yazılımı MACH 3 Desteklenen formatlar metre/dakika DXF, EPS, STL, PDF, AI- W3M,3DS, WRL, ASC, GCODE CNC Router Takım ucu boyutu işleme kalitesini önemli ölçüde etkiler. Aşağıda 10 luk ve 2 lik takımla işlenen Atatürk portreleri arasındaki çözünürlük farkı gözlemlenebilir. bilgisayar kontrollü dik işleme tezgahıdır. Kesme ve oyma yaparak 3D tasarımı hayata geçirir. Şekil 1: 10 luk takımla işlenen (solda) ve 4 lük takımla işlenen (sağda) Atatürk portreleri Şekil 2: CNC Router

9 S A Y F A 6 CNC ROUTER KULLANIM TALİMATI 1. CNC Router ön aşağıda bulunan kırmızı butondan 1 e getirilmesiyle açılır ve 0 a getirilmesiyle kapanır. 2. Acil stop için önde bulunan Acil stop adlı kırmızı butona basınız. 3. Cihaz, kendine ait bilgisayarda yüklü MACH3 programı tarafından kontrol edilir. 4. Parça işlenirken etrafa talaş saçılacağı için mutlaka koruyucu gözlüğünüzü takınız. Parçayı tablaya oturtmak ve tabladan kaldırmak için mutlaka eldiveninizi giyiniz. 5. Cihaz çalışırken tablaya yaklaşmayınız, parçaya veya matkap ucuna kesinlikle müdahale etmeyiniz. 6. İşleme bittikten sonra, tablayı ve yerleri talaşlardan temizleyiniz. 7. Cihaz mutlaka uzman personel tarafından kullanılmalıdır.

10 S A Y F A 7 3D YAZICI 23x23x20.5 cm basım alanına sahip Ultimaker2, Eriyik Yığma Modelleme (Fused Deposition Modelling - FDM) tekniğiyle çalışmaktadır. Sıcaklık kontrollü bir nozzle vasıtası ile termoplastik malzeme katman katman üretim tablasına serilir. Model tamamlandığında tabladan kolaylıkla sökülebilir. FDM Teknolojisine sahip 3D yazıcıların malzeme olarak makara halinde kullandığı termoplastik malzemeye filament denmektedir. Ultimaker2 ABS, PLA ve UPET filamentlerini işleyebilmektedir. Fablab bünyesinde ABS ve PLA malzemeleri mevcuttur. Ultimakerr2 nin işlediği İngiliz anahtaları. Katman kalınlığı 50 mikron (solda), katman kalınlığı 200 mikron(sağda) 3D yazıcılar sayesinde artık herkes bir tasarımcı. Çıktı alınacak 3 boyutlu tasarımın öncellikle bir CAD programında çizilmesi gerekir. STL dosyası şeklinde kaydedilen tasarım, Ultimaker2 ye ait Cura arayüz yazılımı sayesinde katmanlara ayrılır. Bu katmanlar cihazın izleyeceği x-y-z koordinat bilgilerini içerir. Katman katman x-y-z koordinat bilgilerinin olduğu dosyaya g-code denir. 3D yazıcıya bu g-code yüklenir ve tasarım basılır. Ultimaker2 nin desteklediği katman kalınlığı değerleri 20 mikron, 50 mikron, 100 mikron ve 200 mikrondur. Teknik Özellikleri Basım Alanı 23 x 23 x 20.5 cm Teknoloji FDM Katman Kalınlığı 20 mikron Hammadde PLA / ABS / UPET Kafa Sayısı 1 Hammadde Çapı 3 mm Nozzle Çapı 0.4 mm Ebatları 34 x 36 x 39 cm Platform Isıtmalı Veri Girişi SD Kart / USB Kablo Ultimaker2 nin işlediği Mühendislik Fakültesi nin amblemi Şekil 1 : Ultimaker2 nin modeli işlemesi (sol üstte ve altta) ve önden görünüşü (sağda)

11 S A Y F A 8 3D YAZICI KULLANIM TALİMATI 1. Cura yazılımı açınız. 2. STL olarak kaydedilmiş tasarımı yazılımın çalışma ekranına (Ultimaker2 yazan damalı ekran) sürükleyip bırakınız. 3. Sol taraftaki menüde, Hızlı-baskı profili seçin bölümünden Fast, Normal, High ve Ulti seçeneklerinden birini ihtiyacınıza göre seçiniz. 4. Çalışma ekranında sol üstte bulunan ikonlardan ortadaki Ayarlamaları kaydet ikonuna tıklayınız. 5. Gcode uzantılı dosyayı Ultimaker2 nin SD kartına kaydediniz. 6. Cihazı (Ultimaker2) sol arkada bulunan güç butonu 1 e getirerek açınız. 7. SD kartı Ultimaker2 ye takınız. 8. Tablanın temiz olduğundan emin olunuz, değil ise ıslak mendil ile silip mutlaka kurulayınız. 9. (Önemli not: Ultimaker2 nin menüsü yuvarlak butondan kontrol edilir. Yuvarlak butonu çevirdikçe bölümler arasında geçişler olacaktır. İstediğiniz bölümü seçmek için yuvarlak düğmenin üzerindeki çukur bölgeye basınız.) Print bölümünü seçiniz ve kaydettiğiniz gcode u seçiniz. 10. Cihaz tasarımı yazdırmaya başlayacaktır. Ekrandan yazdırma süresini takip edebilirsiniz. Süre dolduğunda spatula yardımıyla tasarımı tabladan çıkartınız ve tablayı ıslak mendil ile silip kurulayınız. 11. Ultimaker2 yi sol arkada bulunan güç butonunu 0 a getirerek kapatınız.

12 S A Y F A 9 LASER KESME VE OYMA MAKİNESİ Epilog Helix in ahşap üzerine işlediği DESUM amblemi Kişiye özel sipariş verilen ürünlerin Laser Kesme ve Oyma makineleriyle işlendiğini biliyor muydunuz?. 610 x 457 x 229 mm çalışma alanına sahip Epilog Helix Laser, plexiglas, deri, sentetik maddeler, lastik ve cam üzerinde oyma ve kesim yapmaya uyumludur. 75 Watt güce sahip CO2 Laser tüp ile daha kalın materyalleri kesme imkanı verirken, daha derin markalama sonucu hızlı üretime olanak sağlar. Otomatik odak ayarı ile malzeme üzerinde kesim ve kazıma yapabilmektedir. 2 boyutlu tasarımların yanı sıra, jpg, bmp, tiff, gif, pnr, png uzantılı siyah beyaz imajları da malzemeye işleyebilme özelliğine sahiptir. CorelDraw, Adobe Ilustrator ve Autocad grafik işleme programları ile yapılan çalışmaları ve hiçbir ara program kullanılmadan direk çizim programından gönderebilme özelliğine sahiptir. Teknik Özellikleri Çalışma Alanı 610 x 457 x 229 mm Markalanan Materyaller Ahşap, akrilik, plastik, deri, corian, kumaş boyalı metal, eloksallı aluminyum, mylar, karton, cam, kumaş, pleksiglas Çözünürlük dpl Laser Tüp tipi ve gücü CO2, Watt İşletim sistemi Windows Desteklediği programlar CorelDraw, Adobe Ilustrator, Autocad Hafıza boyutu Hareket kontrol sistemi 64 MB DC servo motor ve Enkoder Şerit sistemi Şekil 1 : Epilog Laser Helix in önden görünüşü Epilog Helix in metal yüzey üzerine işlediği DESUM yazısı Şekil 2 : Epilog Laser Helix in önden görünüşü. İşleme alanı ızgaralı alandır.

13 S A Y F A 1 0 LASER KESİM KULLANIM TALİMATI 1. CorelDraw yazılımını açınız. 2. New document seçeneği ile yeni bir doküman açıp tasarıma başlayınız. 3. Hali hazırda bir tasarımınız varsa; DWG uzantılı çizim dosyası veya JPG, BMP, PNR, PNG, TIFF, GIF uzantılı siyah beyaz bir resim olmalıdır. Tasarımınızı CorelDraw ile açınız. 4. Kesilmesini istediğiniz çizgilerin kalınlığının hairline olduğuna dikkat ediniz. 5. Cihazı (Epilog) arkada bulunan güç butonunu 1 e getirerek açınız. 6. Kesme ve işleme işlemini yapacağınız parçayı Epilog un cam kapağını açarak ızgaraya yerleştiriniz. Izgaranın sol üst noktası (0,0) noktasıdır. Parçanızı bu bilgiyi göz önünde bulundurarak konumlandırınız. 7. Yazılımda sol üstte bulunan menülerden File àprint seçeneğinden yazma, işleme ve kesme işlemlerine başlayınız. 8. Kesme işlemi için ek güç ünitesini çalıştırınız. 9. Epilog u arkada bulunan güç butonunu 0 e getirerek kapatınız.

14 S A Y F A 1 1 3D TARAYICI 20.3 çap x 20.3 cm yüksekliğinde tarama alanına sahip Makerbot Digitizer 3D Tarayıcı, objenin dış hatlarını tarayarak CAD programında çalıştırmaya elverişli STL ve THING dosyaları oluşturur. Tarama işlemi için öncelikle obje otomatik dönen tablaya konulur. Objenin dış yüzeyini görecek şekilde konumlandırılmış kamera ve iki adet Class 1 Laser Line Generator, tablanın her bir dönüş adımında ilgili bölgeyi tarar ve 360 lik dönüş sonrasında obje tamamıyla taranmış olur. Tarama süresi yaklaşık olarak 12 dakikadır. MakerWare yazılımı ile çalışır. Teknik Özellikleri 3D tarayıcılar sayesinde tasarımları CAD programlarında sil baştan çizme devri kapanmış oldu. Tarama boyutu 20.3 cm çap x 20.3 cm yükseklik Noktasal doğrusal hassasiyet [0.079 IN ±] ± 2.0 MM Detay çözünürlük 0.5 MM [ IN] 3D model başına triangel Yaklaşık 200K Tarama hızı Yaklaşık 12 dk Dönüş başına adımlar 800 Optimal ışık koşulları Yapay iç ışık Turntable üzerinde max ağırlık 3 kg Kamera 1.3 megapiksel CMOS görüntü sensörü Bağlantı USB Stepper Motor 1/16 Micro-step ile 0.9 adım açısı Yazılım Makerbot Makerware for Digitizer Dosya türü STL, THING İşletim sistemi WINDOWS (7+), MAC OSX (10.7+), LINUX (UBUNTU ) Ürün boyutu 47.5cm x 41.1cm x 20.3cm Ürün ağırlığı 2.1 kg Çalışma sıcaklığı C Şekil 1: MakerBot Digitizer ın tarama prensibi

15 S A Y F A 1 2 3D TARAYICI KULLANIM TALİMATI 1. Cihazı (Makerbot Digitizer) arkasındaki güç butonunu 1 e getirerek açınız, güç butonunun yanındaki yeşil ışığın yandığından emin olunuz. 2. MakerWare yazılımını açınız. 3. Filtrenin kameranın önünde olduğundan emin olunuz. Eğer değilse, filtreyi sürükleyerek kameranın önüne getiriniz. 4. Sol yukarıda bulunan menülerden Scanner à New scan seçeneğini seçiniz. 5. (Önemli not: Taramaya başlamadan önce oda ışıklandırmalarını kapatınız.) 6. Yazılımda ön kameranın görüntüsünü gösteren yeni bir ekran açılacaktır. Bu ekranın karanlık olduğuna dikkat edin; bu kameraya herhangi bir ışığın gelmediğini göstermektedir. 7. Parçanızı tablanın ortasına gelecek şekilde konumlandırınız. 8. Parçanızın parlaklık ve renk özelliğine uygun 3 gölge seçeneğinden birini belirleyiniz. 9. Start scan butonuna basarak tarama işlemini başlatınız. Tarama sırasında kesinlikle kameranın ve laser kaynaklarının önünden geçmeyiniz. (Önemli not: Tarama sırasında kesinlikle laser ışığına doğrudan bakmayınız.) 10. Tarama bittiğinde yazılımda Scan complete uyarısı çıkacaktır. Bu uyarı çıkmadan parçayı tabladan almayınız ve tarama işlemine müdahele etmeyiniz. 11. Multiscan seçeneğiyle çoklu tarama yapabilir, parçanızın taramasını iyileştirebilirsiniz. 12. Taramanızı kaydettikten sonra MakerWare yazılımını ve Makerbot Digitizer ı güç butonunu 0 a getirerek kapatınız. (Önemli not: Taramaların varsayılan kaydedilme yeri C:/ Kullanıcılar/ deniz/ My Things dosyasıdır.)

16