BİLGİN YGS 40 FİZİK DENEME SINAVI İNTERNET ÇÖZÜMLERİ

Transkript

1 Niat BİGİN GS 40 FİZİ DENEME SINAI İNTENET ÇÖZÜMEİ

2 DENEME SINAI 1 İN ÇÖZÜMEİ 5 1. I kabındaki sıvı iç bükey olduğu için adezyon kuvveti koezyon kuvvetinden büyüktür. s v s 3. v = v 1 =? B II kabındaki sıvı düz olduğu için adezyon kuvveti koezyon kuvvetine eşittir. III kabındaki sıvı dış bükey olduğu için adezyon kuvveti koezyon kuvvetinden küçüktür. I s v s II M s v s III A Gidiş ve dönüş için yol denklemlerini eşitleyerek yazalım. (v v 1 ) t = (v v 1 ) 3t v v 1 = 6v 3v 1 4v 1 = 4v v 1 = v bulunur.. 4S G 1 su S 1 = Şekil I S 4S G = Şekil II Her iki durumda piston ağırlıklarının oluşturduğu basınçlar sağ koldaki sıvıların oluşturduğu basınçlara eşittir. Buna göre; G1 = dg 4S 1 G = dg S yazabiliriz. Bu denklemler taraf tarafa bölünürse, G1 = 4 G bulunur. su anıt D dir. 4. A m Z Şekilde verilen yolun ve kısımları sürtünmelidir. Bu iki kısımda sürtünme kuvveti, cismi aşağı çeken ağırlık kuvvetinin yüzeye paralel bileşeninden küçük ise, cisim bu aralarda yavaşlamaz. Soruda kesinlik istediği için yavaşlama yalnızca Z arasında olmuştur diyebiliriz. Çünkü cisim bu aralıkta yokuş yukarı çıkmaktadır.

3 6 DENEME SINAI ÇÖZÜMEİ 5. Eylemsizlik, başlangıçtaki durumu korumaktır. Bir başka ifadeyle, bir cisim duruyorsa durmasına devam eder. Bir ilk ızı varsa o ızla yoluna devam eder. Buna göre verilen er üç bilgi de eylemsizlikle ilgilidir. anıt E dir. 7. abın kütlesi m ise; sıvısının kütlesi m = 6m sıvısının kütlesi m = 7m olur. abın acmini alırsak; 6m d = = d 7m 6 7 bulunur. anıt D dir. 8. sıvısı Şekil I 6. G sıvısı karışımı Şekil II a a a r T 3 = 0 olduğuna göre bu ipi kopardığımızda ve cisimleri sıvı içinde askıda kalır. O âlde ve cisimlerinin özkütleleri karışımın özkütlesine eşittir. ani d = d = d karışım dır. Buna göre, II. önerme kesinlikle doğrudur. Şekildeki düzenekte kol bir defa döndürüldüğünde somunlar birbirine a kadar yaklaşır. Buna bağlı olarak yük yükselir. Bu durumda a ve n nicelikleri arttığında arabanın daa fazla yükseleceğini söyleyebiliriz. olun yarıçapı r artırılırsa kol sadece daa kolay döner. Devir sayısı aynı kalmak koşuluyla r nin artması arabanın yükselme miktarını etkilemez. anıt D dir. Şekil I de cisminin bağlı olduğu ipi koparırsak cisim yüzeye çıkarak yüzer. O âlde d > d dır. Şekil I de cisminin bağlı olduğu ipi koparırsak, cisim batacağından d > d olur. Bu iki bağıntıyı birleştirdiğimizde d = d > d sonucunu buluruz. Bu sonuca göre, d > d olup cismi sıvısına atıldığında dibe batacağından I. önerme yanlıştır. ve cisimlerinin acimleri ile ilgili bilgi verilmediğinden, karışım içinde uygulanan kaldırma kuvvetleri ile ilgili yorum yapılamaz.

4 DENEME SINAI ÇÖZÜMEİ 7 9. atılarda basınç; P = G (ağırlık) S (yüzey) bağıntısı ile bulunur. üpler özdeş ağırlık olduğundan en büyük yüzey alanı olan seçenekte, basınç en büyük 11. Tüylerinin arasındaki ava yalıtkanlık görevi görerek kuşların üşümesini engeller. Benzer biçimde pencerelerin çift cam yapılması ve tuğlaların delikli yapılmasında da aynı ilke kullanılmaktadır. Bu iki sistemde de ava yalıtkanlık görevi yapar. anıt E dir. olur. 10. C 100 C C? 80 0 C 40 Celcius termometresindeki 100 C artış, termometresinde 80 artışa karşılık gelmektedir. Buna göre; 100 C 80 5 C y 1. Z 5 80 y = 100 y = 0 = 40 0 = 60 bulunur. anıt D dir. cismi küresini itmiş, Z küresini çekmiştir. ani ile aynı cins, ile Z zıt cins elektrikle yüklüdür.

5 8 DENEME SINAI ÇÖZÜMEİ 13. N 14. n 1 normal M normal A I 1 n I n 3 S M 3 3 S anatarı açıkken devre Şekil I deki gibidir. Bu durumda M ve N lambalarına düşen gerilim olur. N Işınlar çok yoğun ortamdan az yoğun ortama geçerken normalden uzaklaşarak kırılır. I 1 ışını normalden uzaklaşarak kırıldığı için n > n 1 olup II. yargı kesinlikle doğrudur. Çok yoğun ortamdan az yoğun ortama gelen ışınlar, sınır açısından büyük bir açıyla gelirse tam yansıma yapar. I ışını tam yansıma yaptığına göre, n > n 3 olur. I. yargı da kesinlikle doğrudur. I 1 ve I ışınlarının gelme açıları belli olmadığı için n 1 ve n 3 kırılma indislerini karşılaştıramayız. Anatar kapatıldığında devre Şekil II deki gibidir. Bu durumda M ve N lambalarına düşen gerilim sırasıyla, olur. ambaların parlaklığı gerilimle doğru 3 3 orantılı olduğundan M ninki azalır, N ninki artar. anıt D dir.

6 DENEME SINAI İN ÇÖZÜMEİ / 1 x A (q) v 0 C (e _ ) x B (q) Z / / 3 A ve B noktalarındaki yüklerin elektrona uyguladıkları kuvvetler eşit ve zıt yönlü olduğundan elektron numaralı yörüngeyi izler. A noktasındaki yükü x yönünde uzaklaştırırsak sağa doğru kuvvet azalacağından elektron 1 numaralı yörüngeyi izler. O âlde I. önerme doğrudur. Sıcaklıkları eşit olarak artırıldığında ve nin uzunlukları eşit âle geldiğine göre, λ 1 > λ dir. ve Z nin uzunlukları arasındaki fark değişmediğine göre boyca uzama miktarları eşit olmalıdır. Δ/ = Δ/ 3 / λ ΔT = / 3 λ 3 ΔT B noktasındaki yükü x yönünde uzaklaştırırsak sola doğru kuvvet artacağından elektron 1 numaralı yörüngeyi izler. II de doğrudur. B noktasına q yüklü bir cisim daa koyarsak sola doğru kuvvet artacağından elektron 1 numaralı yörüngeyi izler. III de doğrudur.. S S anıt E dir. / λ = / 3 λ 3 / 3 > / olduğundan λ > λ 3 tür. Bu durumda uzama katsayıları arasındaki ilişki λ 1 > λ > λ 3 olur. 4. Şekildeki A noktasına göre tork alalım. G. = G Z. 3 G Z = 3 G A noktasına bağlı ipteki gerilme kuvveti G G Z olur. 3 su M su G G Z = G 3 G = 3 5 G A ip Musluk açıldıktan sonra su seviyeleri eşit olur. Bu durumda su yüksekliğini bulalım. S S = S ʹ ʹ = 3 A B 5 3 G Musluk kapalıyken A noktasındaki basınç; P = dg Musluk açıkken A noktasındaki basınç; Pʹ = 3 dg Pʹ = 3 4 P bulunur. anıt C dır. Z B noktasına göre tork alalım. 5 G. 3 G. 1 = G 3. 9G = G bulunur. Bu durumda, G > G Z > G olur. anıt D dir.

7 10 DENEME SINAI ÇÖZÜMEİ s cakl k M T T 1 θ Q ΔT M musluğu kapalı iken ve sıvıları arasında dengede bulunan cisme G = F F kuvvetleri etki eder. M musluğu açılınca sıvısı F F akacak ve F kuvveti ortadan kalkacaktır. Bu durumda G > F âline gelir. Cisim sıvısının içinde büyük kısmı batarak yüzer. G 0 Q ald ğ s DT Şekildeki doğrunun eğimi, tani = dur. Q Ayrıca Q = mcδt olduğundan i açısını bulabilmek için katı maddenin ısı sığasının bilinmesi gerekli ve yeterlidir. TT tan i = = mc TT 1 mc anıt D dir. 6. Oda sıcaklığında alkasından geçebilen M küresi, cisimlerin sıcaklıkları artırıldığında geçemiyorsa; m M > m dır. M 8. 1 direnci, 3 dirençlerine paralel bağlıdır alka silindir küre alkasından geçemeyen silindiri, cisimlerin sıcaklıkları artırıldığında geçebiliyorsa; m > m dir. Paralel devrelerin potansiyel farkları birbirine eşit olduğundan; 1 = 3 olur. Bu durumda 1 > 3 bulunur.

8 DENEME SINAI ÇÖZÜMEİ yatay S A B yatay yatay yatay v Z T Şekil I Cisim T noktasından v ızı ile atıldığında; abın Şekil I deki konumu için basınç ve basınç kuvveti ifadelerini yazalım. P = dg F = dg. S ap S yüzeyinin üstüne oturacak biçimde ters çevrilirse Şekil II elde edilir. / / S S 1 m (v) = 3W mg 1 m 4v = 3W W 1 mv = W bulunur. Cisim T noktasından v ızı ile atılırsa, kinetik enerjisi 1 mv olacağından bir bölme ilerleyerek Z noktasında durur. anıt E dir. Şekil II 3 Bu durumda sıvının toplam yüksekliği olur. Şimdi basınç ve basınç kuvveti ifadelerini yeniden yazalım. Pl 3 = dg = 3 Fl 3 = dg S = P 3 4 F Buna göre kabın tabanındaki basınç artarken basınç kuvveti azalır. anıt A dır. 11. Sürtünmelerin önemsenmediği yer yüzündeki areketlerde cisimlere etki eden kuvvet yer çekimi kuvvetidir. Top, yükselirken yer çekimi kuvvetinin etkisinde g yer çekim ivmesiyle düzgün yavaşlar. er çekim ivmesi er durumda sabit olup değişmez. 10. A v = 0 B yatay yatay yatay Z T yolunda ısıya dönüşen enerji W olsun. Bu durumda; mg = W olur. 1. Taşıtların dikiz aynasında tümsek ayna kullanılır. Bunun nedeni tümsek aynanın görüş alanının büyük olmasıdır. El fenerinde, taşıtların farlarında, diş ekimlerinin muayene aletlerinde ve ışıldaklarda çukur ayna kullanılır. anıt E dir.

9 1 DENEME SINAI ÇÖZÜMEİ 13. Özdeş, Z lambaları birbirine seri bağlı olduğu için parlaklıkları eşittir. Bu nedenle I. yargı doğrudur. Z 14. Z kutusunda I numaralı düzenek vardır I M kutusunda II numaralı düzenek vardır II ve M lambaları üreteçle seri bağlıdır. Bu nedenle en parlak yanan lambalar ve M dir. Bu durumda II. yargı yanlış, III. yargı doğrudur. anıt D dir. kutusunda III numaralı düzenek vardır III anıt A dır.

10 DENEME SINAI 3 ÜN ÇÖZÜMEİ DENEME SINAI ÇÖZÜMEİ kuru kum kum su 3. Şekil I ve Şekil II deki teraziler dengede olduğuna göre; um ve suyun toplam acmi 50 0 = 70 cm 3 olması gerekirken 60 cm 3 olması, kum tanecikleri arasındaki boşluğun 10 cm 3 olduğunu gösterir. O âlde saf kumun acmi 40 cm 3 tür. = 4...(1) 3 = 9...() yazabiliriz. (1) numaralı denklemde yi yalnız bırakıp () numaralı denklemde yerine yazarsak; m kum = d kum. kum m kum = 3,5. 40 = 140 g 3 = 4 9 = 5 g bulunur. = 5 g değerini (1) veya () numaralı denklemlerden birinde yerine yazarsak = 6 g ; m 5 m = bulunur. 6. N su deposu M Binada kesikli çizgilere kadar olan daireler depodan su alabilir. esikli çizginin üstündeki N dairesine suyun çıkması için motorla basınç oluşturmak gerekir. Aksi alde bu daire su alamaz. anıt D dir. 4. Paketlerin yere çarpma anındaki kinetik enerjileri eşit olduğuna göre, bırakıldıkları andaki potansiyel enerjileri de eşit olmalıdır. Bu nedenle I. yargı kesinlikle doğrudur. Sorudaki verilerle diğer yargılar akkında yorum yapamayız. anıt A dır.

11 14 DENEME SINAI ÇÖZÜMEİ 5. M M 7. ırmızı filtre, üzerine düşen kırmızı renk ışınları geçirir, ancak yeşil renk ışınları geçirmez. Mavi filtre, üzerine düşen kırmızı ve yeşil ışınları geçirmez. beyaz perde yeşil Şekiller dikkate alındığında boyu en çok kısalan çubuğudur. O âlde ilk sıcaklığı en fazla olan dır. ve M çubukları Şekil I e göre uzamışlardır. Bunun anlamı ve M çubukları dan enerji almıştır. çubuğunun verdiği ısı enerjisini alarak en çok uzayan çubuk dir. Öyleyse çubuğunun ilk sıcaklığı en azdır. anıt A dır. k rm z k rm z yeşil = sar x bölgesine em kırmızı em de yeşil renkli ışınlar düştüğü için bu bölge sarı görünür. y bölgesine sadece kırmızı renkli ışınlar düştüğü için bölge kırmızı görünür. z bölgesine sadece yeşil renkli ışınlar düştüğü için bu bölge yeşil görünür. 8. A yatay (yer) E m Z 6. su ve Z cisimlerinin bağlı olduğu ipler koparılırsa cismi suda batar. Z ise yüzeye çıkarak yüzer. O âlde d > d su ve d Z < d su olur. cismi su içinde askıda kaldığına göre d = d su dur. Sonuç d > d > d Z dir. Z yolunda ısıya dönüşen enerjiye W diyelim. Buna göre; E = W mg olur. Cisim dönüşte noktasında durduğuna göre, mg = W olur. Cisim de duruncaya kadar enerjisinin tamamı ısıya dönüştüğünden; E = 3W olur. Aynı cisim E kinetik enerjisi ile atılırsa; E = W mgʹ 3W = W mgʹ mgʹ = 4W mgʹ = 4. mg ʹ = 4 bulunur. anıt E dir.

12 DENEME SINAI ÇÖZÜMEİ Okulda toplam 30 ampul olup bir ampuldeki tasarruf 80 watt tır. Bir günde yapılan tasarruf; = 4800 watt = 4,8 kwatt olur. 180 günde yapılan enerji tasarrufu; 180 4,8 = 864 kwatt 11. P noktasından avaya göre v ızı ile geçen elikopterin noktasına varması için bileşke ızının P den ya doğru olması gerekir. Bu durumda rüzgarın v r ızı Şekil I de gösterildiği gibi olur. P bulunur. Okulun bu projeden net kazancı; 864 0,50 = 43 T dir. vr v anıt E dir. Şekil I noktasından avaya göre v 1 ızı ile geçen yardım elikopterinin bileşke ızı den e doğrudur. Bu nedenle elikopter Şekil II de gösterildiği gibi noktasından geçer. v r v 1 Şekil II anıt A dır A 1 = 3 birim A = birim 1. Z Işık kaynaklarının aynadaki görüntüleri 1 ve dür. 1 ve den çıkan ışınlar aynanın kenarından duvara doğru gönderilir. Duvar üzerinde oluşan aydınlık bölgelerin alanı şekillerdeki gibidir. Şekildeki gibi vektörleri uç uca eklediğimiz zaman son vektörün ucu ilk vektörün başlangıç noktasına gelirse bileşke vektör sıfır olur. O âlde Şekil II deki 4 numaralı vektör vektörüdür. anıt D dir.

13 16 DENEME SINAI ÇÖZÜMEİ = 30 volt i=3 A i =? A M Şekildeki 6Ω, 4Ω ve 1Ω luk dirençlerden aynı akım geçmektedir. Dirençlerden; Eğer cismi omojen olursa, üstündeki cismini dengelemesi mümkün değildir. ve M omojen olabilir. 30 i = = 3 A 6 4 lik akım geçmektedir. 1 voltmetresi 6Ω ve 4Ω luk iki direncin potansiyel farkını göstermektedir. voltmetresi ise 41 = 5 omluk dirençlerin potansiyel farkını göstermektedir. = 3. 5 = 15 volt olur. anıt D dir.

14 DENEME SINAI 4 ÜN ÇÖZÜMEİ DENEME SINAI ÇÖZÜMEİ D 3. kuzey D 1 yatay v Z = v C yatay α A B A bat v = v Z doğu D 3 yatay v = v A güney D ve D 3 dinamometreleri A cisminin ağırlığını dengeler. Bu nedenle D = D 3 tür. D 1 dinamometresi C cisminin ağırlığını dengeler. C cisminin ağırlığı A cisminin ağırlığından küçük olduğundan D = D 3 > D 1 olur. anıt E dir. aracındaki gözlemci Z aracını, şekilde gösterilen v Z ızı ile kuzey-doğuya gidiyormuş gibi görür. I. yargı yanlıştır. Z aracındaki gözlemci aracını v Z ızı ile güney-batıya gidiyormuş gibi görür. II. yargı doğrudur. Z aracındaki gözlemci aracını v Z ızı ile güneye gidiyormuş gibi görür. III. yargı yanlıştır. v Z v Z Z Z Z v Z. sıvısı d s v s 3d sıvısı d s v s 3d anıt A dır. Şekil I Şekil II yer arım küre biçimli kapta en altta bulunan sıvısının acmi sıvısınınkinden azdır. ap Şekil II deki konuma getirildiğinde sıvısının ağırlık merkezi Şekil I dekine göre daa aşağıda olur ve potansiyel enerjisi azalır, I. yargı doğru olur. Benzer biçimde sıvısının da Şekil II de ağırlık merkezi daa aşağıdadır ve potansiyel enerjisi azalır. Her iki sıvının ağırlık merkezi daa aşağıda olduğundan er iki sıvının potansiyel enerjisi de azalır. Soruda angileri yanlıştır dediği için, yanlış olan yargılar II ve III. yargılardır. anıt E dir. 4. İçinde suyun kaynadığı kabın ağzı açık olduğu için buarlaşma olur. Buarlaşma sonucu sıvının kütlesi azalır. aynama süresince sıcaklık sabit kalır. Ancak sistemin kütlesi azaldığı için verebileceği ısı enerjisi azalır.

15 18 DENEME SINAI ÇÖZÜMEİ 5. M gaz 7. cisminin özkütlesi içinde bu- lunduğu sıvının özkütlesine eşittir. ani d = d dir. Bu nedenle cismi bu sıvının içinde askıda kalır. d d 3 yatay P 0 P 0 abın üstündeki d 1 özkütleli sıvının olup olmaması cisminin d özkütleli sıvının içindeki konumunu değiştirmez. d 1 d yatay A B Paskal prensibine göre açık ava basıncı; sıvılar tarafından ve noktalarına aynen iletilir. ani P 0 = P = P dir. Bu durumda III. yargı doğrudur. Aynı zamanda ve noktalarına üstten yapılan basınçlar da eşittir. P = P d 1 g P gaz = d g P gaz d = d 1 olduğundan, P B > P A olur. Bu durumda I. ve II. yargılar yanlıştır. 8. A 6. f F s = k s mg m yatay Statik sürtünme kuvveti, cismi arekete geçirebilmek için gerekli en küçük kuvvete eşit ve zıt yönlüdür. Bu durumda statik sürtünme kuvveti F kuvvetine eşit olmalıdır. anıt A dır. () yüklü A çubuğu elektroskobun yapraklarındaki () leri topuza doğru çekerken yapraklar () yüklenir. Böylece topuzun A çubuğuna yakın kısmı () ile yapraklar () ile yüklü kalır. anıt A dır.

16 DENEME SINAI ÇÖZÜMEİ r = 0 A Şekil I T F F 3 F 1 O O 1 F 1 I F z S 1 r = 0 S A Şekil II S anatarı Şekil I deki gibi 1 konumunda iken 3 devrenin eşdeğer direnci dir. Anatar Şekil II deki gibi konumuna getirildiğinde kısa devreden dolayı eşdeğer direnç olur. Buradan; 3 i 1 = = i 3 bulunur. Işın kalın kenarlı merceğin asal eksenine paralel gelirse, kırıldıktan sonra uzantısı odak noktasından geçer. İnce kenarlı merceğe F noktasından gelen ışın, kırıldıktan sonra F noktasından (T) geçer. Çukur aynanın tepe noktasına gelen ışın, asal eksenle eşit açı yapacak şekilde yansır. Bu durumda I ışını sistemi, kendisine paralel olacak şekilde terkeder. 1. Şekil I de odaktan gelen ışın asal eksene paralel yansıması gerekirken merkezden geçerek yansımış yani yanlış çizilmiştir. Doğru çizimi şekildeki gibidir. F I M Şekil II de gelen ve yansıyan ışın asal eksenle eşit açı yaptığından doğru çizilmiştir. 10. Ses ızı, katılarda en fazla gazlarda ise en küçüktür. Bu nedenle ses ızının büyükten küçüğe sıralanışı v d.çubuk > v su > v ava şeklinde olur. Şekil III te ışın merkezden geldiği için merkezden yansır. Bu da doğru çizilmiştir. anıt A dır.

17 0 DENEME SINAI ÇÖZÜMEİ 13. Büyük patlama teorisine göre, çok yoğun bir cismin patlaması evrenin başlangıcı kabul edilmektedir. Bu patlamadan günümüze kadar geçen sürede evren sürekli genişlemektedir. ıldızlar enerji yaydıkları için kütleleri sürekli azalmaktadır. anıt E dir. 14. x x x O konum x x 0 x t zaman aracı pozitif yönde, aracı ise negatif yönde düzgün ızlanır. Araçlar trafik uyarı lambasının olduğu O noktasında karşılaştıklarına göre,arekete ait konum-zaman grafiği şekildeki gibi olur. anıt D dir.

18 DENEME SINAI 5 İN ÇÖZÜMEİ DENEME SINAI ÇÖZÜMEİ / r r / Çubuğun sıcaklığı T kadar değiştirildiğinde silindirlerin devir sayısı n ve n oluyor. Δ, 3, αδt n = = ( πr) 8πr Δ, 9, αδt n = =. πr 4πr M N erilen kaplardan ve N kaplarının alt ve üst bölmeleri birbirine eşit değildir. ve M kaplarının alt ve üst bölmeleri ise birbirine eşittir. Bu kapların üst yarı kısımlarına d özkütleli sıvı konulursa karışımın özkütlesi d olur. 3 n n 3, αδt = 8πr = 9, αδt 4πr M q üreler özdeş olduğundan er dokunmada toplam yük eşit olarak paylaşılır. küresi ye dokundurulunca, q = q olur. sonra M ye dokundurulunca nötr âle geldiğine göre ve M nin toplam yükü sıfır olmalıdır. ani q M = q olur. q M S 1 = 4a S = a G1 G P1 = = S 1 4a G G P = = S a G P a = = 4 bulunur. P1 G 4a anıt D dir.

19 DENEME SINAI ÇÖZÜMEİ 5. F k (toplam) 7. d ip S N ip i S N G ve cisimlerinin ağırlıkları sıvıların kaldırma kuvvetleri ile dengelenir. d Anatar kapatılıp devreden akım geçirildiğinde şekildeki gibi bobinin sağ tarafı N, sol tarafı S kutbu gibi davranır. Mıknatıs âline gelen bobin, em demir çubuğu em de mıknatısı kendisine doğru çeker. G = F d F d 3 d g = d g d g 3d = d 4d d = 3 5 d F k (toplam) d d G G = F d F d 3 d g = d g d g 3d = d d d = 3 4 d 5 d d 3 = = d 4 d bulunur. anıt D dir. 8. Ailelerin tükettiği elektrik enerjisi elektrik faturalarına kw birimi cinsinden yazılır. Buna göre elektrikli aletlerin tükettiği enerjiyi bulmak için güç ile zaman çarpılır. Bu enerjiler; Bilgisayar için amba için Ütü için = 800 W = 0,8 kw = 600 W = 0,6 kw 000 0,4 = 800 W = 0,8 kw 6. Optik, mekanik, termodinamik, atom fiziği fiziğin alt alanlarındandır. Enerji ise fiziğin alt alanlarından biri değildir. Elektrikli süpürge için ,5 = 800 W = 0,8 kw olur. Aletlerin bir günde tükettiği toplam enerji de 3 kw bulunur.

20 DENEME SINAI ÇÖZÜMEİ 3 9. Madde Sıcaklık ( C) Sesin sürati (m/s) Hava 0 33 Hava Hava Su Su Su Bakır Bakır Bakır Tablo incelendiğinde sesin avada en yavaş yayıldığı görülür. I. yargı doğrudur. 11. P S T A v bağ l = v v bağ l = 4v Model uçağın A dan P ye giderken yere göre ızı 4v, P den A ya dönerken v dir. Bu durumda A dan P ye t sürede gider, P den A ya t sürede döner. Buna göre model uçak A çizgisinden geçtikten t süre sonra S çizgisinden geçer. Sesin su içindeki sürati 143 m/s, bakırdaki ise 3400 m/s dir. Buna göre, ses bakırda suya göre daa ızlı yayılır. II. yargı da doğrudur. Hem ava, em su, em de bakır için sıcaklık arttıkça sesin yayılma süratinin arttığı tablodan görülmektedir. III. yargı da doğrudur. anıt E dir. 1. Özdeş lambaların parlaklığı lambaya düşen gerilimle doğru orantılıdır. Üretecin gerilimi 5 volt olsun. A 1 anatarı kapalı A anatarı açık iken lambalara düşen gerilimler Şekil I deki gibidir. volt A 1 5 volt 1 volt volt 1 volt Şekil I A 1 anatarı açılıp A anatarı kapatılırsa gerilimler Şekil II deki gibi dağılır. 10. konum 5 volt 3x 0 I t II 3t zaman A 1 volt volt 1 volt volt x Şekil II onum-zaman grafiklerinde eğim ızı verir. 0 3x v1 t 0 v = x 0 = 3 bulunur. 3t t anıt E dir. Her iki şekilde lambasının gerilimi volt olup değişmemiştir. lambasının gerilimi ise Şekil I de 1 volt, Şekil II de ise volt olup artmıştır. Buna göre lambasının parlaklığı değişmez, lambasının parlaklığı artar. anıt E dir.

21 4 DENEME SINAI ÇÖZÜMEİ 13. ekran ekran kırmızı kırmızı kırmızı 14. n n 1 sarı n 3 yeşil E Z yeşil E Z yeşil E engeli engellediği için bölgesi yeşil ışık alamamaktadır. Benzer şekilde Z bölgesi de kırmızı ışık alamamaktadır. Bu nedenle ekrandaki durum oluşur. Işık ışını çok yoğun ortamdan az yoğun ortama geçerken normalden uzaklaşarak kırılır. ışını n ortamından n 3 ortamına geçerken normalden uzaklaştığına göre, n > n 3 tür. Işık ışını az yoğun ortamdan çok yoğun ortama geçerken normale yaklaşarak kırılır. ışını n ortamından n 1 ortamına geçerken normale yaklaşmıştır. Ortamların kırılma indisleri arasındaki ilişki n 1 > n > n 3 tür. anıt D dir.

22 DENEME SINAI 6 NIN ÇÖZÜMEİ 5 1. Çukur aynada asal ekseni M-F arasında kesen ışın, aynada yansıdıktan sonra asal ekseni M nin dışında keser. Bu nedenle ışını yanlış çizilmiştir. Doğrusu Şekil I deki gibidir. Çukur aynada M nin dışından gelen ışın asal ekseni M-F arasında keser. ışını doğru çizilmiştir. M I M F F T 3. d cisimlerinden biri d özkütleli sıvının içinde askıda kalır. Öteki de d özkütleli sıvıda batar. Cisimlerin acimleri eşit olduğundan eşit acimde sıvı taşırırlar. cisminin acmi olsun. Sol kefeye d kütlesinde cismi girerken, d. kütlesinde de sıvı çıkar. Sağ kefeye d kütlesinde cismi girerken, d kütlesinde sıvı çıkar. Dolayısıyla sağ kefe ağır basar. d II Çukur aynada asal ekseni F-T arasından kesen ışın, aynada yansıdıktan sonra uzantısı asal ekseni, aynanın arkasında keser. ışını da doğru çizilmiştir. M F T III anıt E dir.. Sıvı içindeki çubuğa aşağı doğru ağırlık kuvveti, yukarı doğru da kaldırma kuvveti uygulanır. 1 F k F k 3 4. G F k F k G 4 F k 5 G G G 3d d 5d 3d M N Dönmeden dengede kalabilmesi için çubuğa etki eden kuvvetler aynı noktada ve zıt yönde uygulanmalıdır. Buna göre, çubuk 3 teki gibi dengede kalamaz. ve M kaplarından eşit acimde sıvı alınarak N kabında karışım yapılırsa, karışımın özkütlesi; d karışım = d 5 d = 3d bulunur. anıt A dır.

23 6 DENEME SINAI ÇÖZÜMEİ 5. Fren yapılan otomobilin durması Uçaktan atlayan pilotun paraşütle yere inmesi Dolu tanesinin ava ortamında yere sabit ızla inmesi Atmosfere giren meteorun yanması Düşey doğrultuda yukarı fırlatılan silginin ızının azalması 7. Sıcaklığı değişen maddelerin genleşip büzüştüğünü biliyoruz. Bu duruma I ve II ile verilen bilgiler uygundur. Ancak III ile verilen bilgi uygun değildir. Seçeneklerde verilen olayların epsinde ava sürtünmesi vardır. En az etkili olan silgiye uygulanan sürtünme kuvvetidir. anıt E dir sıvı üreciklerin acimleri eşit olduğuna göre, bunlara uygulanan sıvı kaldırma kuvvetleri eşit olup III. öncül doğrudur. Aynı sürede küreciği daa fazla yol aldığına göre bu küreciğe uygulanan net kuvvet daa büyüktür. Net kuvvetin daa büyük olabilmesi için küreciğinin ağırlığının ninkinden daa küçük olması gerekir. ani cisimlerin kütleleri farklı olup I. öncül yanlıştır. Cisimlerin acimleri eşit, kütleleri farklı olduğuna göre, özkütleleri de farklı olmalıdır. II. öncül de yanlıştır. anıt A dır. cam kılcal boru geniş azne Hem duyarlı bir termometre yapabilmek em de çok düşük ve çok yüksek sıcaklıkları ölçebilmek için geniş azneli bir kap kullanılır ve kaba takılan boru ince ve uzun olmalıdır. Seçilen sıvı da genleşme katsayısı büyük olmalıdır. Bu durumda I ve II. yargılar doğru olur. anıt D dir.

24 DENEME SINAI ÇÖZÜMEİ 7 9. A A 4q 4q 11. F 1, F ve F 3 kuvvetlerinin bileşkesi şekildeki gibi 1 birimdir. Bu kuvvete F diyelim. F 1 ve F 3 kuvvetleri kaldırıldığında yalnız F kalır ve bunun da büyüklüğü birim olup F dir. F F 1 F 3 () yüklü A küresi, birbirine dokunur durumdaki ve kürelerini etki ile Şekil I deki gibi yükler. ve küreleri birbirinden ayrıldıklarında yük durumu Şekil II deki gibidir. Daa sonra yüklü küresi nötr M küresine dokundurulup ayrılırsa yükü; 4 q' q. = r = q r 3r 4q q'. M = 3r = 3q r 3r olur. Şimdi de 4q yüklü küresini 3q yüklü âle gelen M küresine dokunduralım. 4q 3q q'. = r = q bulunur. r 3r 5 F kuvveti cisme t sürede v ızını E 1 = 1 mv = E kadarlık bir kinetik enerji kazandırmış. F kuvveti aynı t sürede cisme v ızını kazandırır. Cismin kazanacağı kinetik enerji E = 1 m(v) = 4E olur. anıt D dir. 10. Soruda verilen şekli arflendirme yöntemi ile aşağıdaki gibi çizebiliriz. İki direnç kısa devreden dolayı devre dışı kalır. Geriye kalan iki direnç de A-B noktaları arasında paralel bağlı gibidir. Böylece devrenin eşdeğer direnci olur. B A 1. engel perde B B A 1 A B B B Bu alandaki iki direnç B noktaları arasında kaldığı için kısa devre olur. anıt A dır. 1 ışık kaynağı olduğu yerinden A noktasına kaydırılırsa yarı aydınlık bölgenin alanı önce azalır sonra artar. anıt E dir.

25 8 DENEME SINAI ÇÖZÜMEİ S S S M T M Z F Mıknatıslarda aynı kutuplar birbirini iteceğinden ve M mıknatısları ızlanır. Gelen ışın merkez doğrusu ile eşit açı yaparak yansır. Bu durumda odak uzaklığı T-Z arasında olur. anıt A dır.

26 DENEME SINAI 7 NİN ÇÖZÜMEİ 9 1. I. Ses boşlukta ilerleyemez. Sesin iletilebilmesi için maddesel bir ortama gereksinim vardır. Bir yerde sıkışacak ve genleşecek bir ortam yoksa orada ses de olmaz. 3. M II. ve III. bilgiler doğru bilgilerdir. Ancak sesin avasız bir ortamda ilerlemesiyle ilgili değildir. anıt A dır. su ılcallık olayında sıvının ince borularda yükselmesi borunun çapı ile ters orantılıdır. Boru inceldikçe sıvı yüksekliği artar. M borusundaki suyun yüksekliği diğerlerinden fazla olduğuna göre r M en küçüktür. Bir başka ifadeyle r > r > r M dir. anıt A dir.. 4. N I S N S N II S M S N 45 III doğrusu böyle olmalıdır 30 N Bir çubuk mıknatısın çevresindeki manyetik alan çizgileri şekildeki gibidir. Bu alan çizgileri içine bir pusula iğnesi konulduğunda iğnenin N ucu okun gösterdiği yönde dengeye gelir. Bu nedenle I ve II pusula iğneleri areket etmeyebilir. Ancak III numaralı iğne 180 dönerek ok doğrultusunu alır. anıt E dir. ortamından ortamına gelen ışın tam yansımaya uğramış. Bu nedenle n > n dır. ine ortamından M ortamına gelen ışın dik geldiği için kırılmaya uğramamış, n ile n M karşılaştırılamaz. M den gelen ışın kırılmadan N ortamına geçtiği için n M = n N dir.

27 30 DENEME SINAI ÇÖZÜMEİ 5. cm 3 50 cm O P cm 3 kumun içinde 4 cm 3 ava olduğundan kumun %10 u avadır. kabındaki 30 cm 3 kumun 3 cm 3 ü avadır. Bu nedenle kabı en çok; 10 Mıknatıs demir bilyeyi etki ile mıknatıslayarak ona çekme kuvveti uygular. Buna göre ve P çubukları kesinlikle mıknatıstır. anıt A dır. 0 3 = 3 cm 3 su alır. 6. Üst kolun direnci 4 = 6 Ω olur. Üst kol ile alt kol birbirine paralel bağlıdır. i = 3 = 5 A bulunur. 6 Ω r = 0 1 volt 4 Ω i A 3 A 8. Z Birbiriyle perçinli iki metal çubuk doğrusal âlde olsun. Bu metal çifti ısıtıldığında uzama katsayısı büyük olan dışarıda kalacak biçimde eğrilirler. Eğer metal çifti eğri durumda ise bunları ısıtarak doğrusal âle getirmek için eğrinin dışında kalan çubuğun uzama katsayısının küçük olması gerekir. Z

28 DENEME SINAI ÇÖZÜMEİ N M genlik v 0 t t zaman Sürtünmesiz ortamda areket eden bir cismin, kinetik ve potansiyel enerjileri toplamı olan mekanik enerji daima sabittir, değişmez. Buna göre; noktasındaki mekanik enerji N noktasındaki mekanik enerjiye eşit olduğundan I. yargı doğrudur. 0 genlik t t zaman ve M aynı yükseklikte olduğu için bu iki noktadaki kinetik enerjiler eşittir. Bu nedenle, II. yargı da doğrudur. noktasında potansiyel enerjiyle birlikte kinetik enerjisi de vardır. Bu nedenle III. yargı yanlıştır. 10. Ses dalgaları boşlukta yayılmaz. Diğerleri boşlukta da yayılır. Ses dalgaları boyuna dalgalardır. Diğerleri enine dalgalardır. Ses dalgalarının avadaki sürati yaklaşık 340 m/s dir. Diğerlerininki yaklaşık km/s dir. Ses dalgaları dışındakilerin epsi elektromanyetik dalgalardır. anıt E dir. t zamanda bir tam dalgası üretilirken, t zamanda tam bir dalgası üretilmiştir. Bu nedenle dalgasının frekansı dalgasının frekansının katı olup I. yargı doğrudur. Dalgalar aynı ortamda ilerlediği için ve dalgalarının ızları eşittir. II. yargı yanlıştır. Her iki dalganın genlikleri eşit olduğu için taşıdıkları enerjiler de eşittir. III. yargı doğrudur. anıt D dir. 1. konum x x 0 konum P t x x 0 t 11. Bir tam dalganın üretilmesi için geçen süreye periyot denir ve T ile gösterilir. Birim zaman içinde üretilen tam dalga sayısına frekans denir ve f ile gösterilir. f ile T arasında; 1 f = ilişkisi vardır. T onum-zaman grafiklerinde eğim ızı verir. x vp = t x v = t x vp t v = x = t 1 olur.

29 3 DENEME SINAI ÇÖZÜMEİ 13. A Şekil I B A düşey Şekil II İletken A küresi, () yüklü elektroskoba yaklaştırılınca, yapraklar biraz daa açıldığına göre A küresi kesinlikle () yüklüdür. I. yargı yanlış, III. yargı doğrudur. () yüklü A küresi B küresini ittiğine göre, B küresi de kesinlikle () yüklüdür. II. yargı doğrudur. anıt D dir. 14. I renksiz cam kırmızı ışın kırmızı kitap I. Cam saydam olduğundan bütün renk ışınları geçirir. ırmızı kitaptan gelen kırmızı ışınlar saydam camdan geçtiği için bu kitap kendi renginde görülür. II sarı cam sarı ışın sarı kitap II. Sarı kitaptan gelen sarı ışın, sarı camdan geçer ve bu kitap kendi renginde görülür. III geçen ışın yok kırmızı cam yeşil ışın yeşil kitap III. eşil kitaptan gelen yeşil ışınlar kırmızı camdan geçmez. Bu kitap siya görülür. I mavi cam beyaz kitap mavi ışın I. Beyaz kitaptan çıkan kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi ve mor renkli ışınlar mavi camın üzerine düşer. Bu renklerden yalnızca mavi ışın gözlemciye kadar ulaşır. Bu nedenle beyaz kitap mavi görülür. anıt D dir.

30 DENEME SINAI 8 İN ÇÖZÜMEİ P vektörü T vektörüne eşit olduğundan I. önerme doğrudur. P T (G A G C ) 1 = G B 3 G A G C = 3G B... () (1) ve () denklemlerini taraf tarafa toplayalım. G A G B = 3G B S T vektörü P vektörüne eşit olduğundan II. önerme doğrudur. P T S G A = G B olur. Ayrıca (1) denklemine göre G C en büyüktür. Buna göre: G A = G B < G C bulunur. S vektörü P vektörü- ne eşit olduğundan III. önerme yanlıştır. S P 3. G noktasına göre er iki aynanın görüş alanlarını bulalım. G Z A. Şekil I ve Şekil II deki cisimlerin ipin bağlı olduğu noktaya göre torklarını alalım. Şekil I için; G G ip A 1 Z A C G B (G A G B ) = G C Şekil I Her iki aynada da,, Z noktaları, görüş alanı içinde kalır. anıt E dir. G A G B = G C... (1) Şekil II için; ip 4. üzen cisimler ağırlıkları kadar sıvı taşırır. Her üç kapta da cismi yüzdüğüne göre, kaplarda ağırlaşma olmamıştır. C A B Her üç kapta cisim dengede olduğundan kaldırma kuvveti cismin ağırlığına eşittir. Ancak,, M sıvılarının özkütleleri eşit değildir. Şekil II anıt D dir.

31 34 DENEME SINAI ÇÖZÜMEİ 5. v =0 7. v = v aracı pozitif yönde sabit ızla giderken, aracı negatif yönde düzgün ızlanan areket yapar. ve doğruları ile zaman ekseni arasında kalan alanlar eşit olmalıdır. v 0 v z zaman t Z Özdeş lambaların parlaklığı, uçları arasındaki potansiyel farkı ile doğru orantılıdır. Üretecin gerilimi ise, üretece paralel olduğu için lambasının gerilimi de dir. Diğer lambalar gerilimi paylaştıkları için er birinin gerilimi dir. Bu nedenle en parlak yanan lamba lambasıdır. anıt A dır. 6. Su normal koşullarda 0 C de donar. Buz da normal koşullarda 0 C de erir. Ancak dış basınç ve katkı maddeleri bu sıcaklıkları değiştirebilir. Bu nedenle I. yargı er zaman doğru değildir. Diğer iki yargı söz konusu deneyden elde edilebilir. anıt E dir. 8. Deneyde yüksekliğe öğrenci karar verdiği için yükseklik bağımsız değişkendir. ere çarpma ızı, yüksekliğe göre değiştiği için bağımlı değişkendir. Bu deney aynı cisimle yapılmalıdır. Bu nedenle cismin biçimi kontrollü değişkendir. Çünkü cismin biçimi yere çarpma ızını etkileyebilir. anıt E dir.

32 DENEME SINAI ÇÖZÜMEİ I ışık kaynağı ile küresi arasındaki uzaklık 1, küre ile perde arasındaki uzaklık şekildeki gibi olsun. Sürtünmesiz ortamda, aynı yükseklikten serbest bırakılan iki cismin kütlesi ne olursa olsun bu cisimler aynı anda yere çarpar. Cisimler serbest bırakılmadan önce aralarında bir yükseklik varsa, serbest bırakıldıklarında bu yüksekliklerini koruyarak düşerler. yatay Ι düşey 1 perde 11. M N v M v N v Şekilde gösterildiği gibi sporcusunun ız vektörü ile diğer sporcuların ız vektörlerinin başlangıçlarını aynı noktaya taşıyalım. Gözlemci olan sporcu dır. Bu nedenle okun ucu dan dışa doğru çizilir. Bu vektörler sporcusuna göre bağıl ız vektörleridir. Buna göre bağıl ız vektörlerinin büyüklükleri arasındaki ilişki v M > v = v N biçiminde olur. I ışık kaynağı ve küresi aynı anda serbest bırakılınca 1 sabit kalır, ise azalır. Bu durumda ışık kaynağı ve cisim sabit, perde cisme yaklaşıyor gibi düşünebiliriz. Bu nedenle gölge alanı sürekli azalır. 10. İki yüzey arasındaki sürtünme kuvveti f s = k.n bağıntısı ile bulunur. k, sürtünen yüzeylerin cinsine bağlı bir sabit, N ise cisme uygulanan dik tepki kuvvetidir. üzeyler aynı olduğundan k tüm yüzeyler için aynıdır. N=mg A) B) yatay C) D) F E) F N=mgF N i en büyük olan D seçeneğidir. yatay düşey F N=F N=mgF yatay anıt D dir. 1. Z I II III I. () yüklü elektroskoba küresi yaklaştırıldığında yaprakları biraz daa açılıyor. Bunun böyle olabilmesi için küresinin () yüklü olması gerekir. II. küresi II numaralı elektroskoba dokundurulduğunda yaprakları biraz daa açılıyorsa küresi em () yüklüdür em de yük miktarı elektroskobunkinden daa büyüktür. III. Z küresi III numaralı elektroskoba dokundurulduğunda yaprak açıklığı değişmiyorsa Z küresi () yüklüdür ve küre ile elektroskobun yük depolama kapasiteleri birbirine eşittir.

33 36 DENEME SINAI ÇÖZÜMEİ 13.,, Z çubukları birbiriyle perçinli olsaydı bu durumda sıcaklık değişimi karşısında içe veya dışa doğru bükülme olurdu. Çubuklar birbirinden bağımsız durumdadır. Bu nedenle çubuklar boyca uzayıp kısalabilir. Ancak çubuklar aşağıdaki şekilde gösterildiği gibi bükülmez. 14. Özkütlesi en büyük olan Z sıvısı en alta, özkütlesi en küçük olan sıvısı üstte olacak. Ayrıca Z nin yüksekliği den, ninki de ten büyük olmalıdır. Z Z

34 DENEME SINAI 9 UN ÇÖZÜMEİ üzgârların ızı v r olsun. x M v akınsak mercekte odaktan gelen ışın asal eksene paralel olacak şekilde kırılır. Bu nedenle f = 3a olmalıdır. Odak uzaklıklarının oranı; f1 a = f 3a v v r f1 f = 1 3 bulunur. anıt A dır. numaralı uçak den M ye gelinceye kadar yere göre x kadar areket eder. Aynı sürede 1 numaralı uçağı rüzgâr, x kadar sürüklediğinden; x = (v v r ) t = v r t v = v r bulunur. 1 numaralı uçağın ızı rüzgârın ızına eşit olduğundan; v vr v = 1 vr v v = 1 bulunur. 3. Fareneit termometresinde suyun donma sıcaklığı 3 F dir. Saadet in bulunduğu ülkede Fareneit termometresi kullanılıyor olabilir. anıt D dir. 4. sıvı sıvı ip. f f 1 Şekil I Şekil II I F 1 F Şekil I de cismi tamamen sıvının içindeyken Şekil II de bir kısmı dışarıda kalacak biçimde dengeye gelmiştir. a Iraksak merceğin asal eksenine paralel gelen ışın, uzantısı odaktan geçecek şekilde kırılır. Buna göre, f 1 = a dır. a a Sıvıların katı cisimlere uyguladığı kaldırma kuvveti, cismin batan kısmının acmiyle doğru orantılıdır. O âlde ip koptuktan sonra e uygulanan kaldırma kuvveti azalır. Her iki durumda da cismi tamamen sıvı içinde kaldığına göre ye uygulanan kaldırma kuvveti değişmez. anıt D dir.

35 38 DENEME SINAI ÇÖZÜMEİ M 1 T T T Z Z q 3q q Z M 3q q 6q d Z M 3 t 1 > t > t 3 demek, mumun Z çiftinde en önce düşmesi demektir. Mumun en son düştüğü çift ise dir. Z > Z ikisinde de Z var o âlde > tir. üklü cisimler arasındaki Coulomb kuvveti, yüklerin çarpımı ile doğru orantılıdır. Her üç durumda yüklerin çarpımı aynı olduğundan,, Z cisimlerine uygulanan elektriksel kuvvetler eşittir. Cisimlerin ağırlıkları da eşit olduğu için iplerdeki gerilme kuvvetlerinin büyüklüğü de eşit olur. Z > ikisinde de var o âlde Z > dir. Sonuç Z > > olur. anıt E dir O A v 4 v a v v a P Z 4 birim 4 birim Akıntı ilave edildiğinde ve 4 numaralı motorlar karşı kıyıya P den 4 er birim uzaklıkta çıkar. A anatarı kapatılırsa, Z ve lambaları kısa devre olur ve söner. Bu durumda lambasına düşen potansiyel farkı artacağından lambasının parlaklığı artar. anıt E dir.

36 DENEME SINAI ÇÖZÜMEİ Şekil I S N 3 S N N 37 ava Mıknatısın N ucu pusula iğnesinin N ucunu 1 yönünde iter, mıknatısın S ucu pusula iğnesinin N ucunu 3 yönünde çeker. Bileşke yönünde olduğundan pusula iğnesi yönünde dengeye gelir. Şekil II III N ava Şekil I de ışınının izlediği yola bakarak sınır açısının 53 olduğunu buluruz. Şekil II de gelme açısı sınır açısından küçük olduğu için ışın normalden uzaklaşarak avaya çıkar S 1 r = 0 i i 1 S i 3 Z O P direncinin bulunduğu kol ile reostanın bulunduğu kol birbirine paralel bağlıdır. Paralel bağlı kolların potansiyel farkı birbirine eşittir. direncinin uçları arasındaki potansiyel farkı değişmediği için i akımı değişmez. Sürgü ok yönünde kaydırılırsa bu koldaki toplam direnç azalır. Bunun için i 3 akımı artar. i 1 = i i 3 olduğundan i 3 artınca i 1 de artar. Düzlem aynaların uzantısı alınarak kesiştikleri nokta merkez alınır. Merkezi O noktası ve yarıçapı [O] olan bir çember çizilir. Çember çizgisinin üzerinde kalan noktalar, cisminin aynalardaki görüntüleridir. Z noktası çember çizgisi üzerinde olmadığından cisminin aynalardaki görüntülerinden biri değildir. anıt A dır.

37 40 DENEME SINAI ÇÖZÜMEİ 13. m 1 m ip a F yatay 14. 3v v z Sürtünme olmadığından sistemin ivmesi; F a = m1 m bağıntısı ile bulunur. Bu bağıntıya göre g yer çekimi ivmesinin değişmesi a yı değiştirmez. F kuvvetinin artması a yı artırır. m 1, m nin artması a yı azaltır. v 0 a a 0 I II III t t 3t ivme t t 3t zaman zaman Hız-zaman grafiklerinde eğim ivmeyi verir. Eğim sabit ise ivme de sabittir. III. aralıktaki eğim I. aralıktaki eğimin iki katı olduğundan, üçüncü aralıktaki ivme birinci aralıktaki ivmenin iki katıdır. anıt D dir.

38 DENEME SINAI 10 UN ÇÖZÜMEİ Uygun aletlerle yapılan ölçümler nicel gözlem, duyu organlarıyla yapılan gözlemler nitel gözlemdir. Termometre ve arita ölçeği kullanılarak yapılan ölçümler nicel gözlemdir. anıt D dir. 3. sıvısı sıvısı ap içindeki sıvıların kaba temas eden kenar kısımlarının eğikleşmesi sıvının türüne göre değişiklik gösterir. Adezyon kuvveti, koezyon kuvvetinden büyük olduğu için, sıvı yüzeyinde afif bir çukurlaşma meydana gelir. O âlde kabındaki sıvı su olabilir. oezeyon kuvveti, adezyon kuvvetinden büyük olduğu için cıvanın yüzeyi afifçe tümsek olur. O âlde kabındaki sıvı cıva olabilir. ve kaplarına ince borular daldırıldığında şekildeki durum oluşur. 4. üresel ortamın merkezinden şekildeki gibi yüzeylerin normallerini çizelim. n 1 n n 3 O I normal normal. Bilimsel bir bilgi er zaman mutlak bir doğru değildir. Bilim doğada gerçekleşen olayları inceleyerek bu olayların em nedenlerini em de sonuçlarını açıklamaya çalışır. Bir fizik olayının olma nedeni ve oluş tarzı için ileri sürülen açıklamalar mutlak doğru olmayabilir. Bir fizik bilgisi sınanabilir olmalıdır. Ayrıca bilgi, delillere dayandırılabilir olmalıdır. anıt E dir. Işık ışınları çok yoğun ortamdan az yoğun ortama geçerken normalden uzaklaşarak kırılır. I ışını n 3 ortamından n ortamına geçerken normalden uzaklaştırıldığından n 3 > n dir. Işık ışınları çok yoğun ortamdan az yoğun ortama sınır açısından büyük bir açıyla gelirse tam yansıma yapar. n ortamından n 1 ortamına gelen ışın tam yansıma yaptığına göre, n > n 1 olur. Buna göre, ortamların kırılma indisleri arasındaki ilişki n 3 > n > n 1 olur.

39 4 DENEME SINAI ÇÖZÜMEİ 5. C C 7. Önce / Z < /, sıcaklık artınca / Z = / olduğuna göre Z çubuğu çubuğundan daa fazla uzamıştır. Bu nedenle m < m Z dir. d1 d İlk durumda / = /, sıcaklık artınca / < / olduğuna göre çubuğu çubuğundan daa fazla uzamıştır. O âlde m < m olduğunu söyleyebiliriz. Şekil I Şekil II Her iki durumda C cisminin ağırlığı kaldırma kuvvetleri ile dengelenir. Bu yüzden sıvıların kaldırma kuvvetleri eşit olmalıdır. Buna göre, çubukların boyca uzama katsayıları arasındaki ilişki m < m < m Z olur. anıt E dir. F (1) = F () 4 d 1. g = d g 4d 1 = d d1 1 = bulunur. d anıt D dir. 8. S S 3S 6. ve sıvılarının kütlelerinin eşit olması için sıvısının özkütlesi nınkinin katı olmalıdır. 3 sıvısı d Z A Termometrelerin duyarlılığı; sıvısı d B Haznesindeki sıvı miktarı Haznesindeki sıvının cinsi Borusunun kalınlığı Buna göre, A noktasındaki sıvı basıncı; P A = dg = P ise B noktasındaki sıvı basıncı; P B = dg dg = 4dg = 4P bulunur. Borudaki bölme sayısı ile değişir. erilen termometrelerde sıvı miktarı boru kalınlığıyla doğru orantılıdır. Sıvıların cinsi de aynı olduğundan duyarlılıkları da aynıdır. duyarlılık Z

40 DENEME SINAI ÇÖZÜMEİ z v v 0 z v zaman 0 t t t zaman ve araçlarının ivmelerinin eşit olması için in t, nin de t sürede durması gerekir. Bu durumda son t süresi içinde yaptıkları yer değiştirmeler eşit olur. İçi sarı boyalı üçgenlerin alanı eşittir. anıt A dır. 11. F m I m F m II m erilen şekillerde m kütleli cismin tepkisi soruluyor. m sabit olduğundan tepki kuvveti ivmenin büyüklüğüne bağlıdır. F a1 = 3m F a = 4m F a3 = 5m olduğundan a 1 > a > a 3 tür. F 3m m III tepki kuvveti I II III 1. kırmızı magenta mavi kırmızı sarı yeşil yeşil cyan mavi 10. Fiziksel değişime uğrayan cisimlerde şekil ve âl değişimi olabilir. Ancak toplam kütle değişmez. anıt D dir. Işık renkleri için; kırmızı mavi = magenta kırmızı yeşil = sarı yeşil mavi = cyan olduğundan er üçü de doğrudur. anıt E dir.

41 44 DENEME SINAI ÇÖZÜMEİ 13. Su dalgalarının dalga boyu; sığ ortamda, derin ortama göre daa küçüktür. Tüm dalga çeşitlerinde dalgaların frekansı dalga üreten kaynağın frekansına eşittir. Ortam değişikliklerinde dalgaların frekansı değişmez. Genlik, dalgaların taşıdığı enerjiyle ilgilidir. Derin kısımdan sığ kısıma geçen Tsunami dalgalarının genliği artar. 14. Şekil I yer noktasında 3mg kadar potansiyel enerjiye saip m kütleli cismin, noktasındaki potansiyel enerjisi mg dir. Bu da Şekil II de 1 birim olarak gösterilmiştir. Sürtünme olmadığından mekanik enerji korunur. noktasındaki kinetik enerji birim olmalıdır. Oysa E seçeneğinde 1 birim olarak verilmiştir. anıt E dir.

42 DENEME SINAI 11 İN ÇÖZÜMEİ ak m şiddeti i P S 3. 1 delikli leva perde az ş k düşer çok ş k düşer 0 Bir iletkenin direnci = ρ A, potansiyel fark olup aynı zamanda, = dir. Buna göre, = t olur. i akımını sabit i i A alırsak kesit alanı ile potansiyel farkının ters orantılı olduğunu görürüz. Bu durumda aynı i akımı için potansiyel farkı arttıkça kesit alanı küçülür. Buna göre; az ş k düşer Işık kaynaklarından deliğin kenarlarına ışınlar gönderdiğimizde perde üzerinde şekildeki desen oluşur. anıt A dır. A P > A > A S olur.. I. İletkenler yükleri ilettiği için sürtme ile elektriklenemez. II. yünlü kumaş Nötr çocuk balonu, yünlü kumaşa sürtülerek () yük ile yüklenebilir. III. Topraklanmış nötr iletken bir cisme yüklü bir cismi yaklaştırarak topraklamayı kesersek bu cismi elektrikle yükleyebiliriz. M 4. Açık ava basıncını ölçerken cıva kullanmak daa kısa bir boru gerektirir diyen bir öğrenci, bu durumu kanıtlamak için deney yapmalıdır. cıva toprak anıt A dır. cıva çanağı anıt E dir.

43 46 DENEME SINAI ÇÖZÜMEİ I aynas aynas Müdür megafonla konuşurken sesinin şiddetini artırır. Sesin frekansı, birim zaman içinde titreşim sayısı olup megafonla değişmez Sesin ızı ise ortamın koşullarına bağlıdır. anıt A dır. Gelen ışının yüzeyin normali ile yaptığı açıya gelme açısı denir. Bu durumda aynasına gelme açısı şekilde gösterildiği gibi 40 olur. 6. atı basıncı, katı cismin ağırlığının üzerine oturduğu yüzey alanına bölümünden elde edilir. 8. r r S S Şekil I S S Şekil II yer Şekil incelendiğinde kalem üzerinde 5 tam, yarım çember olduğu görülür. Bir başka ifadeyle, ip kalemin üzerinde 6 tam çember biçiminde sarılmıştır. 6 sarım = 18 ise 1 sarım = 3 cm bulunur. cismi S yüzeyi üzerine oturmuşken basıncı P, cismi S yüzeyi üzerinde oturmuşken basıncı P ise ve cisimlerinin ağırlıkları eşit demektir. Bu iki cisim birlikte S yüzeyi üzerine oturursa basınç 4P olur. anıt D dir. rr = 3 r 3 = 3 r = 1 cm bulunur.

44 DENEME SINAI ÇÖZÜMEİ Anakol akımı dirençlerden şekildeki gibi geçer. E 1 E i 3 i i 1 i i 3 () yüklü E 1 elektroskobunun yaprakları biraz kapandığında göre küresi; Nötr olabilir. () yüklü olabilir. Az miktarda () yüklü olabilir. () ile yüklü E elektrosbonun topuzuna küresi dokundurulduğunda yapraklar biraz açılıyor. O âlde küresi () yüklü olabilir. 1 voltmetresi direncine bağlı olduğundan; 1 = i değerini gösterir. Bütün devrenin eşdeğer direnci; 3 7 eş = = olur. voltmetresi bütün devreye bağlıdır. Buradan; 7 = i 1 4 = bulunur. 7 anıt A dır ışık kaynağının düz aynadaki görüntüsüne ʹ diyelim. ve ʹ noktasal ışık kaynaklarından opak cismin kenarlarına ışınlar gönderirsek ekran üzerinde oluşan gölge şekildeki gibi olur.

45 48 DENEME SINAI ÇÖZÜMEİ T T F M T F M Z m 5T 1 3m T m asal eksen T F M anıt E dir. İplerdeki gerilme kuvvetlerine bakarak cisimlerin kütlelerini şekildeki gibi yazabiliriz. E = mg E = 3mg = 6mg yer E Z = mg3 = 3mg anıt A dır.

46 DENEME SINAI 1 NİN ÇÖZÜMEİ z 3v 3. Ali ve Ayşe zıt yönlerde m/s ızla gittikleri için Ayşe ye göre Ali nin ızı 4 m/s yukarı doğrudur. Bu nedenle I. yargı doğrudur. 0 v t zaman Ayşe ve Memet in areket doğrultuları arasındaki açıya göre aralarındaki bağıl ız değişeceğinden II. yargı kesinlikle doğru değildir. Ayşe Memet Hız-zaman grafiği verilen cisimlerin t = 0 anında aynı konumda olup olmadıklarını bilmediğimiz için II. ve III. yargılar doğru olabilir. Ancak cismi () yönde, cismi () yönde areket ettiğinden I. yargı kesinlikle yanlıştır. anıt A dır. Ali ve Memet in areket doğrultu ları arasındaki açıya göre aralarındaki bağıl ız değişir. Bu nedenle III. yargı kesinlikle doğru değildir. Ali Memet anıt A dır f ip f v (sabit) F yatay 40 Şekil incelendiğinde uzun bölmeler 10 C ye karşılıktır. Cıvanın seviyesi 30 C yi biraz geçtiğine göre sıcaklık 3 C olabilir. anıt D dir. Sistem sabit ızla areket ettiğine göre F kuvveti ile toplam sürtünme kuvveti birbirine eşit olup; F = f f yazabiliriz. İp koptuğunda cismi yalnızca sürtünme kuvvetinin etkisinde kalır ve düzgün yavaşlayarak durur. F > f olduğundan cismi düzgün ızlanır.

47 50 DENEME SINAI ÇÖZÜMEİ P S v Cisimlere verilen ısı enerjileri eşit olduğundan; Z yer Q P = Q = Q S noktasından E kinetik enerjisiyle atılan cisim, noktasına kadar çıkıyor ve geri döndüğünde de duruyor. O âlde deki mg kadar potansiyel enerji sürtünmeye arcanıyor. E kinetik enerjisinin değeri ise 4mg dir. Cisim noktasından E kinetik enerjisi ile atıldığında 4mg kadarı kinetik, mg kadarı da potansiyel enerji olmak üzere 6mg kadar enerjisi vardır. Cisim noktasına vardığında kinetik enerjisi 6mg, Z ye vardığında 4mg dir. Ek( ) 6mg = = Ek( Z) 4mg 3 Z yazabiliriz. Q = m.c. T olduğundan; m.c P. T P = m.c. T = m.c S. T S yazabiliriz. c P > c > c S olarak verildiğinden; T S > T > T P bulunur. Uzama miktarı m = m 0.α. T bağıntısıyla bulunur. Soruda m P = m = m S ve m P = m = m S olduğundan; α P > α > α S bulunur. 6. i N anıt A dır. S 8. Sıvı içindeki bir cisme uygulanan kaldırma kuvveti; F k = b. d sıvı. g bağıntısı ile bulunur. Bu bağıntıya göre sıvı kaldırma kuvveti, cismin batan kısmının acmi ve sıvının özkütlesine bağlı olarak değişir. S i N N N N P 1 P P 3 S Şekil I S Şekil II S Şekil III yatay d 1 d d 3 Sağ el kuralı uygulandığında bobinlerin mıknatıslanma durumu şekildeki gibi olur. ağırlık atı basıncı, P katı = yüzey bağıntısıyla bulunur. Şekil I deki mıknatısın basıncı P 1 olarak verilmiş. Şekil II de S ucu N ucunu çektiği için basınç azalacak ve P 1 > P olacaktır. Şekil III te N ucu N ucunu ittiği için basınç artacak ve P 3 > P 1 olacaktır. anıt E dir. Şekil I ve Şekil III te cismin batan kısmının acmi eşit olduğu âlde P 1 > P 3 olarak verilmiştir. Bir başka ifadeyle, Şekil I de cisme uygulanan kaldırma kuvveti Şekil III tekinden küçüktür. O âlde d 3 >d 1 dir. Şekil II de cismin tamamı sıvıya batmadığı âlde P = P 3 olarak verilmiş. Bir başka ifadeyle, d > d 3 tür. Sonuç d > d 3 > d 1 olur. anıt A dır.

48 DENEME SINAI ÇÖZÜMEİ buz buz 11. Özdeş lambaların parlaklığı lambalara düşen potansiyel farkı ile doğru orantılıdır. Anatar açık ve kapalı iken lambalara düşen gerilim şekillerdeki gibidir. su kab su kab M kabına atılan buzun sıcaklığı 0 C olduğu için kesinlikle erime olacaktır. Bu nedenle I. önerme doğrudur. kabındaki suyun sıcaklığı 0 C olduğu için kesinlikle donma olacaktır. ani buz kütlesi artacaktır. Bu nedenle II. önerme yanlıştır. kabındaki su enerjisini buzu eritmek için kullanacağından sıcaklığı azalacaktır. III. önerme de doğrudur. 3 3 M 3 anıt E dir. Buna göre, lambasının parlaklığı azalır, M lambasının parlaklığı artar. anıt A dır. 10. normal ava 4 3 cam 5 C 1 O noktası yarım kürenin merkezi olup, ışık ışını için normal çizgisidir. B den C ye gelen ışın ve 3 numaralı yolları izleyebilir. Ancak 1, 4 ve 5 numaralı yolları izleyemez. Çünkü 1 ve 5 yolları normal doğrultusu üzerindedir. Ortam değiştiği için de 4 numaralı yolu izleyemez. O A B Ι anıt A dır. 1. I ortamından ortamına geçen ışın normale yaklaşarak kırıldığı için n < n dir. ortamından M ortamına geçen ışın normalden uzaklaşarak kırıldığı için n M < n dır. Buna göre, ortamların kırıcılık indisleri arasındaki ilişki n > n > n M dir. M

49 5 DENEME SINAI ÇÖZÜMEİ 13. abın 3t sürede dolduğunu düşünelim. Musluk açılınca aradaki bölmeden dolayı t süre A noktasındaki basınç sıfır olacaktır. 14. Şekil I A t-t arasında A noktasındaki basınç zamanla doğru orantılı olarak artar. Şekil II t-3t arasında kaptaki sıvı daa yavaş yükseleceği için basınç da daa yavaş yükselir. A I. Dalga boyunun büyüklüğü frekansa da bağlıdır. Frekans bilinmeden dalga boyu akkında yorum yapılmaz. II. Dalgaların genliği dalganın taşıdığı enerjinin bir ölçüsüdür. Bu nedenle genliklerin eşit olup olmayacağı konusunda bir şey söylenemez. A anıt A dır. III. Şekil I ve Şekil II de verilen dalga leğenlerinde su derinliği aynı olduğu için dalgaların ızları eşit olur.

50 DENEME SINAI 13 ÜN ÇÖZÜMEİ F M F3 3. gaz P 1 F 1 esnek balon M cisminin dengede kalabilmesi için ona etki eden tüm kuvvetlerin bileşkesinin sıfır olması gerekir. F 1 kuvveti ile birlikte A seçeneğinde verilen F ve F 3 kuvvetlerinin bileşkesi alındığında sıfır olur. anıt A dır. su ip T 0 Buzun özkütlesi 0,9 g/cm 3, suyun özkütlesi 1 g/cm 3 9 olduğundan buz kütlesinin luk kısmı su içinde 10 1 luk kısmı suyun dışında kalacak şekilde dengelenir. Buzun tamamı eridiğinde suyun yüksekliği de- 9 ğişmez. Ancak P 1 basıncının ölçüldüğü kısımda boşluk artacağından P 1 azalır. P 1 azalınca, P 1 den dolayı suya yapılan basınç azalır. Böylece balon üzerindeki basınç azalır ve balon biraz şişer. Bunun sonucunda P de azalır. anıt D dir. 4. q 1, q yüklü ve küreleri d uzaklığında iken birbirlerine uyguladıkları kuvvet F olsun. F nin büyüklüğü; q1. q F = k d bağıntısıyla bulunur. Bu bağıntıdan anlaşılacağı gibi α açısı em kürelerin yük miktarına, em de aralarındaki uzaklığa bağlıdır.. Aynı ortamda bulunan metal kaşık ve tata kaşığın sıcaklıkları birbirine eşittir. ışın metale dokunduğumuzda sıcak olan vücudumuzdan metale ısı iletimi, tatadan daa fazla olur. Bu nedenle kışın metali tatadan daa soğuk issederiz. Çok sıcak yaz günlerinde ise yukarıda anlatılanın tersi olur. Bu olayın temel nedeni metal gibi iletkenlerin ısı iletkenliğinin tata gibi yalıtkan maddelerden büyük olmasıdır. küresine F itme kuvvetinden başka bir de kendi ağırlığı etki eder. Şekilden de görüleceği gibi küresinin kütlesi de α açısının büyüklüğünü etkiler. mg F anıt A dır. anıt E dir.