T.C. GAZİOSMANPAŞA ÜNİVERSİTESİ

Transkript

1 T.C. GAZİOSMANPAŞA ÜNİVERSİTESİ Bilimsel Araştırma Projeleri Komisyonu Sonuç Raporu Proje No: 2012/95 Çevre-Toprak-Bitki-Su Kaynakları Veri Değerlendirme Birimi Altyapı Destek Projesi Proje Yöneticisi Doç. Dr. Hakan Mete DOĞAN Ziraat Fakültesi, Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü Araştırmacılar ve Birimleri Arş. Gör. Orhan Mete KILIÇ Ziraat Fakültesi, Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü (Temmuz / 2013)

2 T.C. GAZİOSMANPAŞA ÜNİVERSİTESİ Bilimsel Araştırma Projeleri Komisyonu Sonuç Raporu Proje No: 2012/95 Çevre-Toprak-Bitki-Su Kaynakları Veri Değerlendirme Birimi Altyapı Destek Projesi Proje Yöneticisi Doç. Dr. Hakan Mete DOĞAN Ziraat Fakültesi, Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü Araştırmacılar ve Birimleri Arş. Gör. Orhan Mete KILIÇ Ziraat Fakültesi, Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü (Temmuz / 2013)

3 ÖZET* Çevre-Toprak-Bitki-Su Kaynakları Veri Değerlendirme Birimi Altyapı Destek Projesi Bir coğrafi bilgi sistemi (CBS) her biçimdeki coğrafik referanslı bilgilerin elde edilmesi, yönetilmesi, analiz edilmesi ve gösterimi için donanım, yazılım ve verileri entegre eden bir sistemdir. CBS haritalar, küreler, raporlar ve grafikler şeklinde bir çok yolla; ilişkileri, desenleri ve eğilimleri görmemizi, anlamamızı, sorgulamamızı ve yorumlamamızı sağlar. İşlevsel bir CBS; donanım, yazılım, veri, insan ve metotları entegre eder. Bunlar arasında, Gerçek Zaman Kinematik (RTK) uydu navigasyonu elde edilen konum verilerinin hassasiyetini artırmak için kullanılan bir teknolojidir. Bu teknoloji Küresel Konumlama Sistemi (GPS), GLONASS ve Galileo uydu sistemlerinden faydalanır. RTK sinyalin bilgi içeriği yerine sinyalin taşıyıcı dalgasının faz ölçümünü kullanır ve gerçek zamanlı düzeltmeler sağlamak için tek bir referans istasyonuna dayanır. Böylece santimetre düzeyine kadar doğruluk sağlar. Bu proje ile, Gerçek Zamanlı Kinematik (RTK) uydu navigasyon sistemi Gaziosmanpaşa Üniversitesi Teknik altyapısına kazandırılmıştır. Bu sistemin katkılarıyla hassas arazi ölçümleri ve detaylı haritaların üretilmesi mümkün hale gelmiştir. (*) Bu çalışma Gaziosmanpaşa Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Komisyonu tarafından desteklenmiştir. (Proje No: 2012/95). i

4 ABSTRACT* Environment-Soil-Plant-Water Resources Data Evaluation Unit Infrastructure Support Project A geographic information system (GIS) is a system that integrates hardware, software, and data for capturing, managing, analyzing, and displaying all forms of geographically referenced information. GIS allows us to view, understand, question, interpret, and visualize data in many ways that reveal relationships, patterns, and trends in the form of maps, globes, reports, and charts. A functional GIS integrates five key components including hardware, software, data, people, and methods. Among them, Real Time Kinematic (RTK) satellite navigation is a technology to enhance the precision of position data derived from satellite-based positioning systems. This technique utilizes global Positioning System (GPS), GLONASS and Galileo satellite systems. RTK uses measurements of the phase of the signal s carrier wave, rather than the information content of the signal, and relies on a single reference station to provide real-time corrections. In this way, RTK provides up to centimetre-level accuracy. With this project, a Real Time Kinematic (RTK) satellite navigation system was gained to Gaziosmanpaşa University technical infrastructure. With the contribution of this system, it has become possible to make accurate field measurements and to produce detailed maps. (*) This study was funded by the Scientific Research Projects Commission of Gaziosmanpaşa University (Project No: 2012/95). ii

5 ÖNSÖZ Küreselleşmenin hızla devam ettiği ve ekonomik anlamda sınırların kalktığı bir dünyada, bilgi çağını yaşadığımız bir gerçektir. Bugün değişen dünyada, sadece gelişmekte olan ülkeler değil, gelişmiş ülkeler de en son teknolojiye uyum sağlamaya çalışmaktadırlar. Bilgi teknolojisindeki bu baş döndürücü gelişmeler dikkate alındığında, ülkemizin çağdaş dünya ile arasındaki açığını kapatması hayati önem taşımaktadır. Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ve Uzaktan Algılama (UA) 2000`li yıllarda bilgi teknolojilerinin en önemli alanlarından biri haline gelmiştir. Verileri coğrafi koordinatlara bağlı olarak ilişkisel veri tabanı yönetim sisteminde saklayan coğrafi bilgi sistemleri, dünya üzerindeki verilerin ilişkilendirilmesinde ve bilgilerin paylaştırılmasında büyük bir çığır açmıştır. CBS karmaşık planlama ve yönetim sorunlarının çözülebilmesi için tasarlanan; coğrafi konumu belirlenmiş verilerin toplanması, yönetimi, işlenmesi, analiz edilmesi, modellenmesi ve görsel olarak sunulması işlemlerini kapsayan donanım, yazılım, personel ve yöntemler sistemidir. CBS çalışmalarında başarı sağlanabilmesi için sağlıklı veri tabanlarının oluşturulması ana kuraldır. Başlangıçta bu tür bir veri tabanının oluşturulması masraflı ve zaman alıcı bir iştir. Ancak, çalışma alanı için bir kez bu şekilde bir veri tabanı oluşturulduğunda, bunların güncelleştirilmesi ve çalışmalarda kullanılması daha az emek ve para gerektirecektir. Günümüzde sağlıklı analiz ve yönetim ancak CBS`de detaylı veri tabanlarının oluşturulması ile mümkündür. Bu tür veri tabanlarının oluşturulması ise detaylı arazi çalışmaları ve ölçümleri ile sağlanabilmektedir. Detaylı arazi ölçümleri için en önemli araçlardan biri günümüzde santim hassasiyetinde çalışabilen Gerçek Zamanlı Kinematik (RTK) uydu navigasyon sistemidir. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Komisyonu tarafından desteklenen bu projenin amacı, üniversite bünyesinde bir Gerçek Zamanlı Kinematik (RTK) uydu navigasyon sistemi kurulmasını sağlamak ve bu alandaki hizmetlerin yerine getirilmesini gerçekleştirmektir. iii

6 İÇİNDEKİLER Sayfa GİRİŞ... 1 KAYNAK ÖZETLERİ... 3 MATERYAL VE YÖNTEM.. 4 Ana Kısımlar.. 4 Modüller. 4 Projenin Kısa Dönem Hedefleri... 5 Projenin Uzun Dönem Hedefleri.. 6 Araştırma Olanakları... 6 BULGULAR 7 TARTIŞMA VE SONUÇ 7 KAYNAKLAR. 8 iv

7 SİMGE VE KISALTMALAR DİZİNİ CBS: Coğrafi Bilgi Sistemleri GIS: Geographic Information Systems GPS: Küresel Konumlama Sistemi UA: Uzaktan Algılama RTK: Gerçek Zaman Kinematik IACS: Entegre İdare ve Kontrol Sistemi LPIS: Arazi Parseli Tanımlama Sistemi v

8 1 GİRİŞ Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) veya uluslararası ismiyle Geographic Information Systems (GIS); karmaşık planlama ve yönetim sorunlarının çözülebilmesi için tasarlanan, coğrafi konumu belirlenmiş verilerin toplanması, yönetimi, işlenmesi, analiz edilmesi, modellenmesi ve görsel olarak sunulması işlemlerini kapsayan, donanım, yazılım, personel ve yöntemler sistemidir. Uzaktan Algılama (UA) ise yeryüzü hakkındaki bilgileri bir temas olmadan uzaktan tespit eden bir kavramı ifade eder hava fotoğraflarından başlayarak günümüzdeki gelişmiş uydulardan alınan sayısal görüntülere kadar geçen bir süreci kapsar. UA CBS`nin en önemli veri kaynaklarından biridir. Bir CBS altyapısı; (1) veri giriş araçları, (2) veri toplama araçları, (3) veri depolama araçları, (4) veri işleme araçları ve (5) veri sunuş araçlarını içeren bileşenlerden oluşmaktadır. Sayısallaştırma tabletleri ve A0 tarayıcılar veri giriş araçları içinde en önemlileridir. Küresel konumlama sistemi (GPS) cihazları veya daha hassas Gerçek Zaman Kinematik (RTK) uydu navigasyon sistemleri sahadan toplanacak coğrafik referanslı veriler için en önemli veri toplama araçlarıdır. Gerek A0 tarayıcılardan gerekse sahadan elde edilen veriler işlenmeden veya işlenerek bilgisayarların hard disklerinde, manyetik medya (CD) içinde, Juke Box cihazlarında ya da ülkesel boyutta büyük veri tabanlarında depolanmaktadır. Veri işleme araçları ise bilgisayar donanımı ve bu donanımla birlikte kullanılan CBS ve UA yazılımlarından ibarettir. İleri teknoloji ürünü donanım (bilgisayar) ve CBS UA yazılımları kullanılarak elde edilen verilerin analizi yapılabilmekte ve böylece karar vericilerin hizmetine sunulabilecek kalitede yeni bilgiler ve haritalar üretilmektedir. Veriler bilgisayar ekranına yansıtılarak, normal ofis veya A0 yazıcılarda kağıt yada poster olarak bastırılarak karar vericilere sunulmaktadır. Dolayısıyla bu tür araçlar da veri sunuş aracı olarak nitelendirilmektedir. Genel olarak, CBS`de coğrafik veriler tablosal ve mekansal olarak iki grupta sınıflandırılabilir. Tablosal verilerde, coğrafik nesnelerin nitelik ve konumsal (coğrafik referans) bilgileri depolanır. Mekansal veriler ise, dünya üzerinde yer alan objelerin şekil ve konumlarını gösteren bilgileri (haritaları) içerirler. CBS coğrafik olarak ilişkisel veri modeline dayalıdır. Bu sayede tablosal veriler ile mekansal (kartoğrafik veya

9 2 haritalara dayalı) veriler birbiri ile ilişkilendirilmiştir. Bu tür bir veri tabanı ile her türlü sorgulama ve analiz mümkün olabilmektedir. Bu tanımdan anlaşılacağı gibi bir CBS veri tabanı coğrafik referanslı verilere dayanmaktadır. Coğrafik konum veya referans olmadan bir CBS veri tabanı oluşturmak mümkün değildir. Coğrafik referans denilince dünya üzerindeki bir nesnenin bulunduğu yer, başka bir deyişle bulunduğu enlem ve boylam değerlerinden söz ediliyor demektir. Günümüzde coğrafik referans değerleri Küresel Konumlama Sistemi (Global Positioning System: GPS) ile belirlenmektedir. Bu sistem Amerika Birleşik Devletleri Savunma Bakanlığı`na ait toplam 24 uydudan oluşmaktadır. Günümüzde Küresel Konumlama Sistemi 1980`den itibaren sivil kullanıma açılmış olan ve günümüzde her kesim tarafından yararlanılan bir kaynak durumundadır. Küresel Konumlama Siteminden faydalanmak için küçük el cihazı niteliğinde olan el GPS cihazlarına (hassasiyet ± 15 metre) veya daha gelişmiş ve hassas ölçümler yapabilen Gerçek Zaman Kinematik (RTK) uydu navigasyon sistemlerine (hassasiyet ± 1cm) ihtiyaç vardır. Coğrafik referanslar sadece CBS için değil aynı zamanda UA için de önemlidir. Çünkü hangi uydu görüntüsü olursa olsun bunların analizine başlanmadan önce koordinat düzeltmelerinin (orthorektifikasyon) yapılarak işlenmesi gerekmektedir. Sağlıklı bir orthorektifikasyon işlemi için gerekli olan coğrafik referansların ise santimetre hassasiyetinde (hassasiyet ± 1cm) olması gerekir. Sonuç olarak hassas CBS ve UA çalışmalarında Gerçek Zaman Kinematik (RTK) uydu navigasyon sistemlerine olan ihtiyaç açıktır. Üniversitemiz bünyesinde çeşitli birimlerde CBS ve UA ile ilgili lisans, yüksek lisans ve doktora dersleri verilmekte olup bu konuda Ziraat ve Mühendislik Fakültelerimizde belirli bir düzeyde altyapı oluşmaya başlamıştır. Ancak donanım ve yazılım alanındaki ilerlemeler bu konudaki ihtiyaçları arttırmıştır. Sonuçta üniversitemizin bu konudaki altyapısını geliştirme ihtiyacı gündeme gelmiştir. Hassas çalışmaları yeterli ve hızlı bir biçimde gerçekleştirebilmek için (1) ERDAS Imagine Professional uzaktan algılama ve (2) CANOCO yazılımlarına ve arazide hassas ölçümlerde kullanılacak bir adet (3) Gerçek Zaman Kinematik (RTK) Küresel Konumlama ölçüm cihazı setine gereksinim

10 3 vardır. Bu yeni teknolojilerin kullanımının öğrencilere aktarılması da büyük önem arz etmektedir. Projenin amacı mevcut imkanlar dahilinde bu altyapı eksikliklerini gidermektir. KAYNAK ÖZETLERİ CBS ve UA geniş bir alana hizmet eden disiplinler arası tekniklerdir. Günümüzde bu teknikler hemen her kesim tarafından talep edilmekte ve kalkınma programlan çerçevesinde ön planda yer almaktadır (DPT, 2001; UBS, 2000). Gelişmiş ülkelerde; tarım, orman, şehirleşme, meteoroloji, çevre, ulaşım, su-mineral, ulaşım, balıkçılık, altyapı hizmetleri, doğal afetler, vb. gibi temel yaşam kaynaklarını kapsayan uygulama sektörlerinde başarıyla kullanılan bu tekniklerin (Russel ve ark.,1992; Miller ve ark.,1992; Gonzales ve ark.,1992; Brisco ve Brown, 1995; Michael ve Mitchell, 1992), Türkiye`de de kullanım alanları gün geçtikçe artmakta ve bölgesel bazda başarılı projeler tamamlanmaktadır (Özel ve Yıldırım, 1992; Peştamalcı ve ark., 1995; Kurucu ve ark., 2000; Doğan ve ark., 2000a; Doğan ve ark., 2000b, Doğan ve ark. 2001; Akman ve ark., 2001; Ünal ve ark. 2002; Mermer ve ark., 2002; Mermer ve ark., 2004; Doğan, 2000; Doğan, 2004). Ancak bu tür çalışmaların sayısı planlama aşamasında çok gerekli olan sorgulanabilir ve ulaşılabilir veri tabanlarının oluşumu için yeterli değildir ve çalışmalar arasında bir eşgüdüm de bulunmamaktadır (DPT, 2001). Türkiye`de bu teknolojilerin yaygınlaştırılması ve bir program dahilinde sektörler bazında bilgi sistemlerinin oluşturulması gerekmektedir (EU, 2004). Örneğin, Avrupa Birliği`nde geniş bir kesimi ilgilendiren tarım sektöründe çiftçilere verilecek destek ve teşviklerin ödemelerin kontrolü, prensip olarak, Entegre İdare ve Kontrol Sistemi (IACS) yoluyla gerçekleşmektedir (EU, 2004). Bu yaklaşımla uygulama kolay olmakta ve usulsüzlük olasılıkları azalmaktadır. Arazi Parseli Tanımlama Sistemi (LPIS) arazi esaslı yardımlarda IACS ın en önemli bileşeni olup, IACS ın değişik aşamalarında özellikle yapılan başvuruların sistem içindeki kontrolü, idari kontroller (sahadaki) ve çapraz sorgulamalarda çok önemli paya sahiptir. LPIS içinde uzaktan algılama yoluyla kontrollerin yapılması, başvuruda bulunulan arazilerin yerinin belirlenmesinde, hızlı arazi kontrolleri ve çiftçilerle görüşmeden yapılan kontrollerde büyük öneme sahiptir.

11 4 Bu nedenle Türkiye`de de öncelikle değişik alanlarda hizmet veren kuruluş ve kurumlara ait altyapıların ve hassas veri tabanlarının sektörler bazında oluşturulmasına ihtiyaç vardır (UBS, 2000). MATERYAL VE YÖNTEM Proje kapsamında 1 adet ERDAS Imagine Professional Uzaktan Algılama yazılımının, 1 adet CANOCO yazılımının ve bir adet hassas Kinematik GPS cihazının (set halinde) üniversitemiz altyapısına kazandırılması hedeflenmiştir. Erdas Imagine Professional Uzaktan Algılama yazılımı, komple görüntü işleme ve coğrafi Bilgi Sistemi paketi olup, grafikleri kullanan bir arayüze sahiptir. Yazılım aşağıda belirtilen 3 ana kısmı ve muhtelif modülleri içermektedir. Ana Kısımlar: Imagine Essentials (Temel seviyede) Imagine Advantage (Orta seviyede) Imagine Professional (Profesyonel seviyede) Modüller: Imagine Radar Mapping Suite Imagine Radar Interpreter Imagine OrthoRadar Imagine Stereo SAR DEM Imagine IFSAR DEM Imagine OrthoBASE Imagine OrthoMAX Imagine VirtualGIS Imagine Vector Imagine NITF

12 5 Imagine Developer Toolkit Imagine Subpixel Classifier ERDAS Map Sheet ERDAS Stereo Analyst CANOCO yazılımı ekolojik veri analizleri için kullanılan istatistik paket programıdır. Araziden hassas Kinematik GPS ile toplanan koordinatlı çevresel verilerin istatistiksel analizinde kullanılmaktadır. Kinematik GPS cihazı ise harita, ölçme, aplikasyon, altlık harita yükleyerek arazide güncelleme işlerinde TUSAGA AKTİF (CORS-TR) sistemini kullanarak uygulamaları yapabilmek amacıyla geliştirilmiş bir cihaz olup santimetre hassasiyetinde koordinat ve yükselti belirleyebilmektedir. Bu nedenle mülkiyet sınır haritaları veya hassas ölçüm gerektiren çevresel araştırmalar için gereklidir. Bu cihaz aynı zamanda yüksek çözünürlüklü uydu görüntülerinin orthorektifikasyonunda kullanılmaktadır. Orthorektifikasyon işlemi uydu görüntüsü sağlayan firmalar tarafından çok pahalıya yapılmaktadır. Bu cihazın satın alınması, alınacak uydu görüntülerinin orthorektifikasyonunun üniversitemiz bünyesinde yapılmasını sağlayacak ve görüntü maliyetlerini önemli ölçüde düşürecektir. Yukarda özetlenen yazılımların ve Kinematik GPS cihazının alımı üniversitemiz bünyesinde bu konularda verilen eğitimlerde ve yürütülen projelerde kullanılacaktır. Böylece eğitimin ve ilgili konularda yapılacak olan araştırma ve uygulama projelerine önemli bir altyapı sağlamış olacak ve eğitim ile beraber yapılan işlerin kalitesi artırılmış olacaktır. Projenin Kısa Dönem Hedefleri: Uzaktan algılama, çevresel araştırmalar ve yer ölçümleri (koordinat ve yükselti belirleme) ile ilgili çalışmalarda eğitim ve araştırma kabiliyetini artırmak yeni teknolojilere adaptasyonu sağlamak projenin kısa dönem hedefleridir.

13 6 Projenin Uzun Dönem Hedefleri: Söz konusu altyapı desteği ile üniversitemiz bünyesindeki veri tabanı oluşturma çalışmalarının kalitesini artırmak. Sonuç olarak zaman içerisinde daha hassas ve güvenilir veri tabanları oluşturmak. Güncel ve detaylı uydu görüntüleriyle çalışabilme altyapısına kavuşmak. Böylece ülkesel boyuttaki önemli çalışmalara ve projelere katılma imkanı bulmak ve dolayısı ile bölgemizdeki önemli projelerde yer almak. Araştırma Olanakları: Çalışmada Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü`nün Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Uzaktan Algılama alt yapısından, dersliklerinden ve bilgisayar laboratuarından faydalanılacaktır. Projede görev alacak olan toprak, su, coğrafi bilgi sistemleri ve uzaktan algılama uzmanları Gaziosmanpaşa Üniversitesi ilgili bölümlerinde mevcuttur.

14 7 BULGULAR Üniversitemizin çevre-toprak-bitki-su kaynakları ile ilgili proje ve eğitim çalışmalarında kullanacağı coğrafi bilgi sistemleri ve uzaktan algılama altyapısını geliştirmeyi hedefleyen bu projeyle hassas çalışmaları yeterli ve hızlı bir biçimde gerçekleştirebilmek için (1) Erdas Imagıne Professıonal uzaktan algılama ve (2) CANOCO yazılımlarına ve arazide hassas ölçümlerde kullanılacak bir adet (3) Kinematik Küresel Konumlama (GPS) ölçüm cihazı seti alınması hedeflenmiştir. Günümüze kadar yapılan çalışmalarla bu kalemlerden en önemli ve pahalısı olan Kinematik Küresel Konumlama (GPS) ölçüm cihazı setinin satın alınması gerçekleştirilmiştir. Bu satın alımın içinde olan cihazların kullanımına ilişkin eğitimlerin de ilgili firma tarafından gerçekleştirilmesi sağlanmıştır. Cihaz setinin eğitim ve kullanım ruhsatı alma işlemleri de tamamlanmıştır. TARTIŞMA ve SONUÇ Erdas Imagıne Professıonal uzaktan algılama yazılımının güncel fiyatının projenin kabul edildiği tarihteki döviz kuru üzerinden hesaplanan tutarına göre çok fazla artması nedeniyle bu yazılımın alınması gerçekleştirilememiştir. CANOCO yazılımına ise TÜBİTAK kaynaklı bir projeden temin edilmesi nedeniyle ihtiyaç kalmamıştır. Bu yazılımlar için ayrılan bütçenin vejetasyon çalışmalarında kullanılacak bir fotograf makinesi ve yeni çekim World View-2 uydu görüntüsü alımı için kullanılma talebi ise Bilimsel Araştırma Projeleri Komisyonu tarafından uygun bulunmamıştır. Böylece projenin en büyük kalemini teşkil eden Kinematik Küresel Konumlama (GPS) ölçüm cihazı setinin Gaziosmanpaşa Üniversitesi alt yapısına kazandırılması ile proje sonuçlandırılmıştır.

15 8 Kaynaklar 1- Akman, N. Yılmaz, S. Karabat, İ. Yüksel, Z. Önceler, Uzaktan algılama yöntemleri kullanarak Ege Bölgesi bağ alanlarının belirlenmesi. Manisa Bağcılık Arş. Enst. Yay. No: Brisco, B., Brown, R. J Multidate SAR/TM Synergism for Crop Classification in Western Canada. Photogrammetric Engineering & Remote Sensing. Pp DOGAN, Hakan Mete, A New Approach to Diversity Indices - Modeling and Mapping Plant Biodiversity of Nallihan (A3-Ankara) Forest Ecosystem in Frame of Geographic Information Systems. Biodiversity and Conservation, Kluwer Academic Press (In Press). 4- DOGAN, Hakan Mete Monitoring Sea Water Pollution in Muğla-Güllük Bay by Using Geographic Information Systems and Remote Sensing. Ecology and Environment, 4 th National Ecology and Environment Congress, 5-8 October 2001, Society of Biologists, Proceedings, Bodrum, Turkey, DOGAN, Hakan Mete; A. MERMER; E. ÜNAL. 2000a. Monitoring Agricultural Lands of Turkey By Using Satellite Images (NOAA) and Normalized Difference Vegetative Index Values. Journal of Agriculture and Village, September-October 2000, Ministry of Agriculture and Rural Affairs, Ankara, Turkey (135): DOGAN, Hakan Mete; A. MERMER; Ö. URLA; E. ÜNAL. 2000b. Investigating the Relationship Between The Topography and Rangeland Distribution by Using Geographic Information System (GIS) and Global Positioning System (GPS) In Kargalı and Gölköy Pilot Areas. AGROENVIRON 2000, 2 nd International Symposium on New Technologies for Environment and Monitoring and Agro- Applications, October 2000, Proceedings, Tekirdağ, Turkey, DOGAN, Hakan Mete Visualizing Spatio-Temporal Mesquite Variation on Desert Grasslands. Proceedings of International Symposium on Desertification (Turkey), Jun 2000, General Directorate of Rural Services, Konya, Turkey DPT, Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, Bilişim Teknolojileri ve Politikaları Özel İhtisas Komisyonu Raporu.

16 9 9- EU, Control with Remote Sensing (CWRS), European Union Joint Research Institute, Agrifish Unit Gonzales, J., Barry, M., Johnson, J., Lackowski, H., Landrum, V., Maus, P. (1992). Vegetation Classification and Old-Growth Modelling in the Jemez Mountains. USDA Forest Service Nationwide Forestry Applications Program. Salt Lake City, Utah U.S.A. 11- Kurucu, Y., Ü. Altınbaş, M. Bolca,2000. Ege Bölgesi Pamuk Ekili Alanlarının ve Ürün Rekoltesinin Uzaktan Algılama Tekniği Kullanılarak Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma.İzmir Ticaret Borsası Yay No: 71.E.Ü. Zir. fak. Toprak Bölümü. Bornova, İzmir, 12- MERMER, Ali; Ediz ÜNAL; Hakan Mete DOGAN, Determining Major Orchard (Pistachio, Olive, Vineyard) Areas in Gaziantep Province Using Remote Sensing Techniques. The International Archives of the Photogrammetry Remote Sensing and Spatial Information Sciences, Vol. 34, Part XXX. 13- MERMER, Ali; Hakan Mete DOGAN; Ediz ÜNAL Estimating Cotton Areas by Using Remote Sensing. Cotton, Textile, and Ready-Made Clothes Symposium Proceedings, The Ministry of Agriculture and Rural Affairs, Agricultural Economics Research Institute, Chamber of Commerce of Diyarbakır, April 2002, Diyarbakır, Turkey. ISBN Michael, E. B., Mitchell, L. G. (1992). Improved Crop Area Estimation in Mississippi Delta Region Using Landsat TM Data. ASPRS / ACSM / RT 92 Convention. Washington D.C. August 3-7, Miller, L., Martinez, R., Witney, R., Lackowski, H., Maus, P., Gonzales, J., Johnson, J An Evaluation of the Utility of Remote Sensing in Range Management. USDA Forest Service Nationwide Forestry Applications Program. Salt Lake City, Utah U.S.A. 16- Özel, M., Yıldırım, H. (1992 ). Türbüt Projesi. 1. Yıl 1991 Raporu. TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi. Gebze, Kocaeli. 17- Peştemalcı, V., U. Dinç, İ. Yeğingil, M. Kandırmaz, M.A. Çullu, N. Öztürk, E. Aksoy, Acreage Estimation of Wheat and Barley Fields in The Province of Adana, Turkey. Int. J. remote Sensing, vo.16, No:6.

17 Russel, G., Ballogh, M., Bell, C., Green, C., Milliken, J. A., Ottoman, R Mapping and Monitoring Agricultural Crops and other Landcover in the Lower Colorado River Basin. Photogrammetric Engineering & Remote Sensing. Vol. 64. No.11. Pp UBS, Ulusal Bilgi Sistemi. T.C. Başbakanlık, İdareyi Geliştirme Başkanlığı Yönetim Bilişim Sistemi Merkezi, Ankara 20- ÜNAL, Ediz; Hakan Mete DOĞAN; Ali MERMER Estimating Cotton Areas by Using GIS and Remote Sensing. Türk Tarım, Ministry of Agriculture and Rural Affairs; (144): 32-33, Ankara, Turkey, March-April 2002.