Sudur Kuramı: Plotinus ve İbn Sina Arasında Bir Karşılaştırma Yakup ÖZKAN Giriş Plotinus un Felsefesinde Sudur
|
|
- Sanaz Kut
- 3 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Sudur Kuramı: Plotinus ve İbn Sina Arasında Bir Karşılaştırma Giriş Yakup ÖZKAN Farabi nin ve İbn Sina nın Plotinus un metafiziğinden özellikle de sudur kuramıyla ilgili olarak etkilendiği kabul edilir ve bu bağlamda bu düşünürler arasında birçok konuda benzerliklere dikkat çekilir. Ben bu yazımla Farabi nin İbn Sina üzerindeki söylenegelen etkisini bir yana bırakarak, yalnızca sudur kuramının ana düşünsel noktalarında Plotinus ve İbn Sina arasında bir karşılaştırma yaparak bu kuramla ilgili bu iki düşünür arasında var olduğu söylenen benzerliğin durumunu ve ne ölçüde olduğunu genel olarak incelemek istiyorum. Bu nedenle ilkin Plotinus un kuramını, ikinci olarak İbn Sina nın düşüncesini en temel noktalarda özet olarak ele alacağım. Son olarak sudurla ilgili bu iki düşünceyi yine en özsel noktalarda karşılaştıracağım. Ancak bu karşılaştırma, aynı zamanda bir sonuç bölümü olarak düzenlenecektir. Plotinus un Felsefesinde Sudur Felsefe tarihinde çıkış, taşma, feyz veya sudur olarak bilinen kuramla ilk defa Plotinus un metafiziğinde karşılaşılır. Plotinus un metafiziğinin ana kavramlarından biri olan taşma ilkesine göre varlıklar birliklerine göre yukarıdan aşağıya sıralanır. Varlıksal bakımdan derecelen bu yapının en üstünde mutlak birlik, mutlak Bir olan Tanrı bulunur. İkincil olarak ise Nous veya Akıl bulunur. Tanrı dan sonra gelen Nous, bir bakımdan bir, bir bakımdan çok olandır. Yani çokluk içinde birlik veya birliği olan çokluktur. Plotinus un ifadesiyle Bir-Çoktur. Bu yapının en altında ise Ruh yer alır. Ruh ta söz konusu birlik devam etmekle birlikte o, Nous unkine göre daha aşağı düzeyden bir birliktir. Plotinus un Bu yazı, Güz doktora ders dönemimde ödev olarak sunulmuştur. Doktora Öğrencisi, Sakarya İlahiyat Fakültesi, İslam Felsefesi Bilim Dalı 1
2 kendi ifadesiyle Bir ve Çok tur. 1 İşte taşma ilkesi bu üçlü yapıyla meydana gelir. Bir veya Tanrı mutlak aşkın olarak tüm düşünce ve varlığın ötesindedir, anlatılamaz ve kavranamazdır. Bu nedenle ne öz, ne varlık, ne de yaşam Bir e yüklenebilir. Bu, O nun bu şeylerden daha azı olduğu için değil, daha çoğu olduğu için böyledir. Bir, bireysel şeylerin toplamı ile özdeş de olamaz. Çünkü O, onlar için bir İlke olarak onlardan ayrı ve mantıksal olarak onlara önsel olmalıdır. Plotinus a göre Tanrı herhangi bir çoğalma ya da bölünme olmaksızın bir olduğu için, Kendinde hiçbir töz ve ilinek ikiliği olamaz. Bundan dolayı Tanrı ya herhangi bir olumlu yüklem veya nitelik yüklenemez. Bir, şöyledir ya da öyle değildir denemez. Çünkü eğer bu söylenirse bununla Bir sınırlanmış ve tikel bir şey yapılmış olur. Oysa Tanrı, gerçekte böyle bir yüklemleme tarafından sınırlanabilecek tüm şeylerin ötesindedir. Buna göre Bir hakkında olumlu nitelikler onaylanamaz. Ama bu, Bir in bütün bu niteliklerin kaynağı olmadığı anlamına da gelmez. Bütün bunlara rağmen Plotinus birlik ve iyilik niteliklerinin Tanrı ya yüklenmesini kabul eder; ama O nun genel olarak Bir ve genelinde İyi olması anlamında. 2 Taşma kuramına göre Bir den ilk olarak sudur eden, Nous tur. Bu, sezgisel bir akıldır. Nous un ikili bir nesnesi vardır, Bir ve kendisi. 3 Plotinus un varlık felsefesinde ikinci ilke olan Akıl, Bir in eseridir. Aynı zamanda O, Ruh un nedenidir. Akıl, Kendisinde hiçbir kuvvenin olması olanaklı olmayan salt bir fiil, etkinliktir. 4 Akıl da hem sınıfların hem de bireylerin ideaları vardır. Platon un idealar dünyasına karşılık gelen Nous u veya ideaları Plotinus, duyusal dünyadaki varlıkların ilkesi olarak alır. Ancak, gene de bütün bir idealar çokluğu Nous ta bölünmez olarak kapsanır. Buna göre çokluk ilk kez, Nous ta görülür. Çünkü Bir, tüm çokluğun üzerindedir. Bununla birlikte Nous taki ayrım mutlak olarak anlaşılmamalıdır. 5 Bilgisine gelince, Nous, tüm şeyleri bir arada bilir, çünkü ne geçmişi ne 1 Arslan, Ahmet, İlkçağ Felsefe Tarihi-5, İstanbul 2010, s. 79, Copleston, Frederick, Helenistik Felsefe, (Çev., Aziz Yardımlı), İstanbul, 2009, s ; Arslan, Ahmet, İlkçağ Felsefe Tarihi-5, İstanbul 2010, s Copleston, Frederick, Helenistik Felsefe, (Çev., Aziz Yardımlı), İstanbul, 2009, s Arslan, Ahmet, İlkçağ Felsefe Tarihi-5, İstanbul 2010, s. 157, Copleston, Frederick, Helenistik Felsefe, (Çev., Aziz Yardımlı), İstanbul, 2009, s. 88; Arslan, Ahmet, 2
3 de geleceği vardır. Tersine O, her şeyi ilksiz-sonsuz bir şimdide görür. 6 Plotinus un varlık felsefesinde üçüncü ilke Nous tan meydana gelen Ruh tur. Bu, Dünya-Ruhu olarak da adlandırılır. O, cisimsel ve bölünebilir değildir ama duyusal-üstü ve duyusal dünyalar arasındaki birleştirici halkayı oluşturur. Böylece Ruh, yalnızca yukarıya Nous a değil ama aşağıya doğa dünyasına da bakar. Bu aşağıya bakan kısmı Plotinus doğa ya da fusis olarak adlandırır. 7 Bunlara göre Ruh, akılsal varlıkların sonuncusudur. Ama öte yandan O, evrenin veya tüm duyusal dünyanın ilk akılsal ilkesidir. 8 Görüldüğü üzere Plotinus un varlık felsefesinde en yüksek ve birincil İlke Bir veya Tanrı dır. Duyusal dünya içinde olmak üzere her şey varlığını esas olarak Bir in iyiliğine ve cömertliğine borçludur. Buna göre evrenin ve diğer İlkelerin var olması Tanrı nın İyi ve mükemmel olması iledir. Bir e birlik ve iyilik niteliklerinin dışında hiçbir olumlu nitelik yüklenemediği için O nun evrenin şu veya bu nedenle varlığını arzu etmesi veya istemesi söz konusu olamaz. 9 Ayrıca Tanrı Kendini sanki sonlu şeyler O nun parçalarıymış gibi onlara sınırlayamaz. Bununla birlikte O, iradesinin özgür bir eylemi yoluyla da dünyayı yaratamaz. Çünkü yaratış bir etkinliktir ve Tanrı ya etkinlik yükleme ve böylece O nun değişmezliğini bozma aklanamaz. Plotinus un bu nedenle yayılım eğretilemesine (istiare) başvurmak zorunda kaldığı söylenebilir. 10 Özetle, evrenin ve diğer ilkelerin (Nous, Ruh) varlık bulması Bir in İyi olmasının zorunlu bir sonucudur. 11 İbn Sina Felsefesinde Sudur İbn Sina nın metafiziğinde Tanrı, Bir veya Zorunlu Varlıktır. O, ne cisimdir ne İlkçağ Felsefe Tarihi-5, İstanbul 2010, s Copleston, Frederick, Helenistik Felsefe, (Çev., Aziz Yardımlı), İstanbul, 2009, s Copleston, Frederick, Helenistik Felsefe, (Çev., Aziz Yardımlı), İstanbul, 2009, s Arslan, Ahmet, İlkçağ Felsefe Tarihi-5, İstanbul 2010, s Arslan, Ahmet, İlkçağ Felsefe Tarihi-5, İstanbul 2010, s Copleston, Frederick, Helenistik Felsefe, (Çev., Aziz Yardımlı), İstanbul, 2009, s Arslan, Ahmet, İlkçağ Felsefe Tarihi-5, İstanbul 2010, s
4 herhangi bir cisimde bulunur ve ne de herhangi bir bölünmeyi kabul eder. Bir, bütün varolanların varlıksal kaynağı olarak nedensiz ve ilkesizdir. 12 İbn Sina ya göre Tanrı; ilk neden, salt varlık, salt yetkin, salt edimsel, salt iyilik, salt akıl, salt akledilen ve salt akleden olarak en gerçektir. Öte yandan, Tanrı nın cinsi, ayrımı, nedeni, niçini, mahiyeti, niceliği, niteliği (keyfiyet), mekanı, zamanı, dengi, ortağı, eşi, benzeri, karşıtı ve tanımı yoktur. 13 Öyleyse böyle bir Varlıktan tüm varlıklar nasıl meydana gelebilir? Başka bir ifadeyle tüm varolanların oluşu Bir den nasıl başlar? İbn Sina ya göre bu, Bir in özüne ait ilk fiili ile başlar. Bu ilk etkinlik tek bir akletme eyleminden başka bir şey değildir. İbn Sina ya göre Bir in bu ilk ve tek akletme eylemi, varlıktaki düzenin özü gereği ilkesi olan Kendi özünü akletmesi demektir. Dolayısıyla bütün varoluş Bir in bütün varlığın ilkesi olan Kendi özünü akletmesi ile başlar. Buna göre Bir, özünü Salt Akıl ve İlk İlke olarak akleder. O nun özü Salt Akıl olarak varlığın İlk İlkesidir. Burada çokluğun olduğu düşünülmemelidir. Çünkü özün hem Salt Akıl hem İlk İlke olması bir ve aynı şeydir. 14 Dolayısıyla Mutlak Bir in özünde hiçbir şekilde çokluk bulunmadığı, salt ve yalın olduğu için O nun eylemi de bir ve tek olmalıdır. 15 İbn Sina ya göre Bir in Kendi özünü akletmesi, varlıktaki iyilik düzenini ve onun nasıl olması gerektiğini akletmesi anlamına gelmektedir. Başka bir deyimle, Bir in Kendi özünü İlk İlkeliği bakımından akletmesi, bütün varolanın Kendisinden meydana gelmesine neden olmaktadır. Dolayısıyla zorunsuz varlığın varoluşu böyle başlamaktadır. Burada akla şu soru gelebilir: Bir için akletme eylemi dışında herhangi bir etkinlikten veya nitelikten söz edilebilir mi; örneğin irade, bilgi ve kudret gibi? Çünkü burada felsefe ve kelam arasında önemli tartışmalara yol açan bir durum söz konusudur. Örneğin Gazali nin İbn Sina ya 12 İbn Sina, Metafizik II, (çev: Ekrem Demirli-Ömer Türker), İstanbul, 2005, s Özkan, Yakup, Ebu l-berekat el-bağdadi nin Tanrı Anlayışı, (basılmamış yüksek lisans tezi), s İbn Sina, Metafizik II, (çev: Ekrem Demirli-Ömer Türker), İstanbul, 2005, s Kaya, Mahmut, Sudur Maddesi, DİA, XXXVII, İstanbul, 2009, s
5 yaptığı eleştirilerden biri tam da bu noktadaydı. 16 İbn Sina ya göre zorunsuz varlığın Bir den bir kasıt yoluyla meydana gelmesi olanaklı değildir. Eğer öyle olsaydı O, Kendisinden başka bir şey için kasteden olurdu. Bu da Bir in özünde çoğalmaya yol açardı. 17 Diğer yandan, zorunsuz varlıkların meydana gelişi Bir in bilgisi veya rızası olmaksızın olarak doğal yolla da olamaz. Öyleyse sudur veya çıkma tam olarak nasıl gerçekleşir? İbn Sina ya göre Bir in tüm varolanın Kendisinden meydana gelmesinin gereğini akletmesi zorunludur. Bunu da Kendisinin onun İlkesi olması gereğince akleder. Ona göre Bir in katında akledilir gerçeklik bilgi, kudret ve iradedir. Bir için bu niteliklerin akletme ile bir ve aynı şey olduklarını çıkarsayabiliriz. Dolayısıyla bir çoğalma da söz konusu olmamaktadır. Bu bağlamda insan düşündüğü şeyi gerçekleştirirken onun var olması için bir kasıt, hareket ve iradeye gereksinim duymaktadır. Oysa Bir için böyle bir şeyi düşünmek uygun değildir. Kendi özünü akletmesiyle zorunsuz varlığın Kendisinden çıkmasına yönelik bir engel ve isteksizlik de Bir için söz konusu değildir. Bir, yüceliğinin ve iyiliğinin Kendisinden iyiliğin taşacağı şekilde olduğunu ve ayrıca, bu durumun özü gereği sevilen yanının bir gereği olduğunu bilmektedir. Öyle ki O, bütün 16 Gazali ye göre, felsefecilerin Allah ın evrenin yapıcı ve yaratıcısı, evrenin de O nun eseri ve fiili olduğu yolundaki görüşleri bir aldatmacadır. Onlara göre, bu durum hakikat değil mecazdır. Çünkü evrenin Allah ın eseri olduğu, felsefecilerin ilkelerine göre üç yönden de düşünülemez. Öncelikle bu fail yönünden düşünülemez. Çünkü failin dilediğini yapabilmesi için irade sahibi olması gerekir. Oysa felsefecilere göre, Allah irade sahibi değildir; dahası O nun asla niteliği yoktur. Bu bakımdan evrenin Allah tan zorunlu olarak sudur etmesi gerekir. İkincisi, onlara göre evren ezelidir, yaratılmış olan fiildir. Felsefecilere göre, fiilin anlamı, var etmek suretiyle bir şeyin yokluktan varlığa çıkarılmasıdır. Ezeli olanda ise böyle bir şey düşünülemez. Gazali ye göre gerçek fiil iradeli olan fiildir. Dolayısıyla, felsefeciler irade sıfatını kabul etmedikleri için, gerçek anlamda evrenin Allah ın bir fiili olduğunu iddia edemezler. Felsefecilere göre, Allah-evren ilişkisi, neden-nedenli ilişkisi gibi zorunlu olan bir ilişkidir. Bu da fiil olarak hiçbir anlam ifade etmez. Üçüncü hususa gelince, felsefecilere göre, Allah her bakımdan birdir; dolayısıyla O ndan Birden ancak bir tek şey çıkar ilkesi gereğince ancak her bakımdan bir olan (akıl) sudur eder. Gazali ye göre, evrenin Allah ın eseri sayılabilmesi için fail ile fiil arasında ortak bir şartın olmasına bağlıdır. Bu bağlamda İlk İlke her bakımdan bir olduğuna ve evren de çeşitli nesnelerden oluştuğuna göre onların ilkeleri gereğince evrenin Allah ın fiili olması düşünülemez (Gazali, 2005: 57-78). 17 İbn Sina, Metafizik II, (çev: Ekrem Demirli-Ömer Türker), İstanbul, 2005, s
6 varlığın Kendisinden taşmasından hoşnuttur. 18 Bu noktada özetle bir çıkarsama olarak şunu söyleyebiliriz: Zorunsuz (mümkün) varlığın Bir den meydana gelmesi, O nun Kendi özünü akletmesi nedeniyle olmakla birlikte Bir in yüceliğinden ve iyiliğinden dolayı da buna bir engel ortaya çıkmamaktadır. Bütün bunlara göre Bir den meydana gelen şey sayıca birdir. Çünkü Bir den ancak bir var olur. Bir, bilfiil akıl, akleden ve akledilen olduğu için O nun eylemi de akıl olacaktır. Bu ilk nedenli salt akıldır. Çünkü o, maddede bulunmayan bir biçimdir (suret) ve Bir den çıkan ayrık akılların ilkidir. Onun zatı ve mahiyeti bir maddede bulunmaksızın birdir. 19 Bu ilk akıl, zorunsuz varlıktır ve Bir sayesinde zorunlu varlık olmaktadır. Bu akıl için üç eylem söz konusudur: Birincisi kendi özünü zorunsuz varlık olarak akletmesi, ikincisi varlığının zorunluluğunun Bir den çıktığını akletmesi, üçüncüsü ise Bir i akletmesidir. Bu nedenle kendisinde çokluk karakteri taşımaktadır. 20 Diğer akılların oluşumuna gelince, ilk aklın Bir i düşünmesinden ikinci akıl, kendisinin Bir den dolayı zorunlu olduğunu düşünmesinden birinci göğün nefsi, kendisinin zorunsuz varlık oluşunu düşünmesinden ise birinci göğün maddesi meydana gelir. İkinci akıl, ilk akla göre zorunlu, özü bakımından zorunsuz olduğundan Bir i düşünmesiyle sabit yıldızlar küresinin nefsi ve maddesi meydana gelir. Böylece her akıl, kendinden sonra bir başka aklı ve nefsiyle birlikte bir gök küresini oluşturur. Böylece sudur olgusu, güneş sistemindeki gezegenlerin sayısınca devam ederek ay küresinin aklı olan faal akılda son bulur. Faal akıl, ay altı dünyadaki her çeşit oluş ve bozuluşun ilkesidir İbn Sina, Metafizik II, (çev: Ekrem Demirli-Ömer Türker), İstanbul, 2005, s İbn Sina, Metafizik II, (çev: Ekrem Demirli-Ömer Türker), İstanbul, 2005, s. 148; Kaya, Mahmut, Sudur Maddesi, DİA, XXXVII, İstanbul, 2009, s İbn Sina, Metafizik II, (çev: Ekrem Demirli-Ömer Türker), İstanbul, 2005, s. 150; Kaya, Mahmut, Sudur Maddesi, DİA, XXXVII, İstanbul, 2009, s Kaya, Mahmut, Sudur Maddesi, DİA, XXXVII, İstanbul, 2009, s. 467; İbn Sina, Metafizik II, (çev: Ekrem Demirli-Ömer Türker), İstanbul, 2005, s
7 Karşılaştırma ve Sonuç Her iki Bir anlayışında da genel olarak Tanrı ya olumlu nitelikler yüklenmez. Plotinus, genel olarak veya sınırlı bir anlamla Bir e birlik ve iyilik niteliklerini yükler. Öte yandan bu niteliklerin dışında hiçbir niteliği Bir e yüklemez. Bu bağlamda Bir in aşkınlığı ve yalınlığı mutlak şekilde vurgulanır ve O nda çokluk ve bölünme hiçbir şekilde kabul edilmez. İbn Sina da ise, Bir için mutlak birlik ve yalınlık daha çok olumlu niteliklerin öze indirgenmesi yoluyla olur. Bir çıkarsama olarak belirtebiliriz ki, böylesine yalın bir Bir in kelamcıların anladığı bir şekilde evrenle yaratma ilişkisi içinde düşünülmesi O nun için birçok bakımdan eksikliklere neden olacağı için olanaksızdır. Bundan dolayı nedensiz Bir ve nedenli evren ilişkisinde çözüm olarak her iki düşünür de taşma veya suduru gündeme getirmiştir. Aynı şekilde hem Plotinus hem İbn Sina, Bir için yalınlık ve bölünmezlik düşüncesiyle Bir den ancak bir çıkar ilkesini kabul etmiştir. Bu bağlamda çok önemli bir benzerlik şudur ki, her iki anlayışta da evrenin ve diğer akılların Bir den varlık bulması O nun İyiliği nedeniyledir. Bu anlama göre mutlak Bir in evrenin ve diğer akılların Kendisinden varlık bulmalarını arzu etmesi veya istemesi söz konusu olamaz. Böyle bir şey Bir için eksikliğe neden olur. Ayrıca her iki sudur anlayışında da Bir den taşan ilk akıl hem birliğe hem çokluğa sahiptir. Bununla birlikte Plotinus un dizgesindeki üçüncü ilke olan Ruh ile İbn Sina felsefesindeki ayrık akılların sonuncusu olan Faal Akıl, oluş ve bozuluş içinde olan dünyaya ilke olmakla benzerdirler. Sonuç olarak olasılıkla diyebiliriz ki bu iki sudur anlayışı yukarıda belirtildiği üzere özsel veya en temel noktalarda benzerlikler taşır. KAYNAKLAR Arslan, Ahmet, İlk Çağ Felsefe Tarihi-5, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yay., İstanbul, Copleston, Frederick, Helenistik Felsefe, (Çev., Aziz Yardımlı), İdea Yay., İstanbul, Gazali, Filozofların Tutarsızlığı (çev: Mahmut Kaya, Hüseyin Sarıoğlu), Klasik, İst., İbn Sina, Metafizik II, (çev: Ekrem Demirli-Ömer Türker), Litera Yay., İstanbul, Kaya, Mahmut, Sudur Maddesi, DİA, XXXVII, İstanbul, Özkan, Yakup, Ebu l-berekat el-bağdadi nin Tanrı Anlayışı, (basılmamış yüksek lisans tezi), Sakarya Sosyal Bilimler Enstitüsü,
FARABİ DE BEŞ TÜMEL. Doktora Öğrencisi, Sakarya İlahiyat Fakültesi, İslam Felsefesi Bilim Dalı,
FARABİ DE BEŞ TÜMEL Yakup ÖZKAN Giriş Farabi (ö. 950) ortaçağın en önemli felsefecilerinden biridir. Eserlerinin arasında Mantık Bilimi ile ilgili olanları daha fazladır. Farabi, mantıkçı olarak İslam
DetaylıKANT FELSEFESİNDE PRATİK AKLIN ÖZGÜRLÜK POSTULATI
KANT FELSEFESİNDE PRATİK AKLIN ÖZGÜRLÜK POSTULATI Yakup ÖZKAN Giriş Kant (1724-1804) 1, felsefi dizgesinde akıl eleştirisini kuramsal (teorik/nazari/kurgusal) akılla sınırlamaz. Akıl eleştirisini daha
DetaylıFARABİ DE HEYULANİ AKIL-FAAL AKIL İLİŞKİSİ
FARABİ DE HEYULANİ AKIL-FAAL AKIL İLİŞKİSİ Yakup ÖZKAN Giriş Bu kavramlardan ilk olarak Aristoteles söz eder. Ona göre etkin (faal) ve edilgin (heyulani) akıl arasındaki ayrım ruhun alanına aittir. Bu,
DetaylıİBN SİNA FELSEFESİNDE METAFİZİĞİN İNCELEME ALANI. Yakup ÖZKAN. Giriş
İBN SİNA FELSEFESİNDE METAFİZİĞİN İNCELEME ALANI Yakup ÖZKAN Giriş Bu araştırmamızda İbn Sina metafiziğinin inceleme alanlarının (konu ya da sorun) neler olduğunu belirlemek istiyoruz. Ancak bundan önce,
Detaylı10. hafta GÜZELLİK FELSEFESİ (ESTETİK)
10. hafta GÜZELLİK FELSEFESİ (ESTETİK) Estetik, "güzel in ne olduğunu soran, sorguluyan felsefe dalıdır. Sanatta ve doğa varolan tüm güzellikleri konu edinir. Hem doğa hem de sanatta. Sanat, sanatçının
DetaylıBİLGİ VARLIK İLİŞKİSİ VE DEĞİŞİM PROBLEMİ. -İki Gizli Müttefik: PARMENİDES ve HERAKLEİTOS-
BİLGİ VARLIK İLİŞKİSİ VE DEĞİŞİM PROBLEMİ -İki Gizli Müttefik: PARMENİDES ve HERAKLEİTOS- Ömer Faik ANLI * Bilgi, bir şeyin bilgisi ise, o şeyin varlık nitelikleri ile bilginin nitelikleri arasında belirleyici
DetaylıVARLIKBİLİMSEL KANIT ÜZERİNE KANT IN DÜŞÜNCESİ
VARLIKBİLİMSEL KANIT ÜZERİNE KANT IN DÜŞÜNCESİ Yakup ÖZKAN Giriş Varlıkbilimsel akıl yürütme felsefe tarihinde Tanrı nın varlığı üzerine geliştirilmiş en ünlü kanıtlardan biridir. Bu kanıt, en eksiksiz
DetaylıİBN SİNA FELSEFESİNDE METAFİZİK BİLGİNİN İMKÂNI SORUNU. Ömer Türker, İstanbul: İsam Yayınları, 2010, 272 s.
İBN SİNA FELSEFESİNDE METAFİZİK BİLGİNİN İMKÂNI SORUNU Ömer Türker, İstanbul: İsam Yayınları, 2010, 272 s. Yakup ÖZKAN İbn Sina hem felsefesi hem de etkisi bakımından İslam düşüncesinin en önemli şahsiyetlerinden
DetaylıBölüm 1: Felsefeyle Tanışma
İÇİNDEKİLER Bölüm 1: Felsefeyle Tanışma 1. FELSEFE NEDİR?... 2 a. Felsefeyi Tanımlamanın Zorluğu... 3 i. Farklı Çağ ve Kültürlerde Felsefe... 3 ii. Farklı Filozofların Farklı Felsefe Tanımları... 5 b.
Detaylıİbn Sînâ nın Kitâbu l-burhân Eserinde Bilimin Konu Sorunsal ve İlkelerinin Açıklanması
Iğd Üniv Sos Bil Der / Igd Univ Jour Soc Sci Sayı / No. 9, Nisan / April 2016: 235-240 İnceleme Makalesi / Review Article İNCELEME / REVIEW İbn Sînâ nın Kitâbu l-burhân Eserinde Bilimin Konu Sorunsal ve
DetaylıHegel, Tüze Felsefesi, 1821 HAK KAVRAMI Giriş
1www.ideayayınevi.com HAK KAVRAMI Giriş 1 Felsefi Tüze Bilimi Hak İdeasını, eş deyişle Hak Kavramını ve bunun Edimselleşmesini konu alır. Felsefe İdealar ile ilgilenir ve buna göre genellikle salt kavramlar
DetaylıBİREYLEŞME İLKESİ Turgut Özgüney
A N A D O L U A Y D I N L A N M A V A K F I 1 BİREYLEŞME İLKESİ Turgut Özgüney Thomas Aquinas (1225-1274) bireyleşme ilkesi olarak maddeyi (materia) göstermiş, varlık bakımından değil bilme bakımından
Detaylı6 Sofistlerin O rtaya Ç ıkışın d a Etkili O lan Felsefe-D ışı N edenler ıo Felsefi N ed enler
İçindekiler xiii Önsöz ı BİRİNCİ KISIM Sofistler 3 1 Giriş 6 Sofistlerin O rtaya Ç ıkışın d a Etkili O lan Felsefe-D ışı N edenler ıo Felsefi N ed enler 17 K a y n a k la r 17 Sofistlerin G enel Ö zellikleri
DetaylıSANAT FELSEFESİ. Sercan KALKAN Felsefe Öğretmeni
SANAT FELSEFESİ Sercan KALKAN Felsefe Öğretmeni Estetik güzel üzerine düşünme, onun ne olduğunu araştırma sanatıdır. A.G. Baumgarten SANATA FELSEFE İLE BAKMAK ESTETİK Estetik; güzelin ne olduğunu sorgulayan
DetaylıDersin Adı Kodu Yarıyılı T+U Kredisi Akts Felsefeye Giriş IV
Adı Kodu Yarıyılı T+U Kredisi Akts Felsefeye Giriş IV 2+0 2 2 Ön Koşul Dersler Yardımcıları Amacı Öğrenme Bu dersin genel amacı; felsefe adı verilen rasyonel faaliyetin ne olduğu, nasıl ortaya çıktığı,
DetaylıESTETİK (SANAT FELSEFESİ)
ESTETİK (SANAT FELSEFESİ) Estetik sözcüğü yunanca aisthesis kelimesinden gelir ve duyum, duyularla algılanabilen, duyu bilimi gibi anlamlar içerir. Duyguya indirgenebilen bağımsız bilgi dalına estetik
DetaylıLEİBNİZ FELSEFESİNDE YALIN TÖZLER KAVRAMI
LEİBNİZ FELSEFESİNDE YALIN TÖZLER KAVRAMI Yakup ÖZKAN Giriş Leibniz (1646-1716) felsefe tarihinin önemli düşünürlerinden biridir. Rasyonel yöntemi esas alan Leibniz çok geniş bir alanda düşünce üretmiştir.
DetaylıPLOTINUS VE İBNİ SİNA NIN FELSEFİ SİSTEMLERİNDE SUDUR NAZARİYESİ
Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı:33, Erzurum 2010 PLOTINUS VE İBNİ SİNA NIN FELSEFİ SİSTEMLERİNDE SUDUR NAZARİYESİ Mohammed Noor NABİ Çev.: Osman ELMALI H. Ömer ÖZDEN Aristoteles in
DetaylıİLAHİYAT FAKÜLTESİ İLAHİYAT LİSANS TAMAMLAMA DİN FELSEFESİ TEİZM, DEİZM, PANTEİZM, PANENTEİZM 8. TEİZM, DEİZM, PANTEİZM, PANENTEİZM.
Ünite : 8 TEİZM, DEİZM, PANTEİZM, PANENTEİZM Prof. Dr. Metin YASA İLAHİYAT FAKÜLTESİ İLAHİYAT LİSANS TAMAMLAMA DİN FELSEFESİ Sevgili Öğrenciler! Bugünkü dersimizde, Tanrı-evren ilişkisine açıklama gerektiren
DetaylıDERS ÖĞRETİM PLANI. Prof. Dr. Yaşar AYDINLI
DERS ÖĞRETİM PLANI TÜRKÇE 1 Dersin Adı: Ortaçağ ve Rönesans ta Felsefe 2 Dersin Kodu: FLS 1012 3 Dersin Türü: Zorunlu 4 Dersin Seviyesi: Lisans 5 Dersin Verildiği Yıl: 6 Dersin Verildiği Yarıyıl: 7 Dersin
DetaylıİSLAM FELSEFESİ: Tarih ve Problemler Editör: M. Cüneyt Kaya. ISBN sayfa, 45 TL.
İSLAM FELSEFESİ: Tarih ve Problemler Editör: M. Cüneyt Kaya ISBN 978-605-4829-05-7 869 sayfa, 45 TL. VII. yüzyılın başlarında kadim medeniyet havzalarında canlılığını neredeyse kaybetmiş olan felsefe,
DetaylıORTAÇAĞ FELSEFESİ MS
ORTAÇAĞ FELSEFESİ MS.476-1453 Ortaçağ Batı Roma İmp. nun yıkılışı ile İstanbul un fethi ve Rönesans çağının başlangıcı arasındaki dönemi, Ortaçağ felsefesi ilkçağ felsefesinin bitiminden modern düşüncenin
Detaylıphilia (sevgi) + sophia (bilgelik) Philosophia, bilgelik sevgisi Felsefe, bilgiyi ve hakikati arama işi
FELSEFE NEDİR? philia (sevgi) + sophia (bilgelik) Philosophia, bilgelik sevgisi Felsefe, bilgiyi ve hakikati arama işi Felsefe değil, felsefe yapmak öğrenilir KANT Felsefe, insanın kendisi, yaşamı, içinde
Detaylı7.Ünite: ESTETİK ve SANAT FELSEFESİ
7.Ünite: ESTETİK ve SANAT FELSEFESİ Estetik ve Sanat Felsefesi Estetiğin Temel Soruları Felsefe Açısından Sanat Sanat Eseri Estetiğin Temel Kavramları Estetiğin Temel Sorunlarına Yaklaşımlar Ortak Estetik
DetaylıİÇİNDEKİLER. Yedinci Baskıya Önsöz 15 İkinci Baskıya Önsöz 16 Önsöz 17 GİRİŞ 19 I. BÖLÜM FELSEFE ÖĞRETİMİ 23
İÇİNDEKİLER Yedinci Baskıya Önsöz 15 İkinci Baskıya Önsöz 16 Önsöz 17 GİRİŞ 19 I. BÖLÜM FELSEFE ÖĞRETİMİ 23 I. Felsefe Eğitimi ve Öğretimi 23 A. Eğitim ve Öğretim 23 B. Felsefe Eğitimi ve Öğretimi 24 II.
DetaylıFelsefe Nedir OKG 1201 EĞİTİM FELSEFESİ. Felsefe: Bilgelik sevgisi Filozof: Bilgelik, hikmet yolunu arayan kişi
Felsefe Nedir OKG 1201 EĞİTİM FELSEFESİ Felsefe: Bilgelik sevgisi Filozof: Bilgelik, hikmet yolunu arayan kişi GERÇEĞİ TÜMÜYLE ELE ALIP İNCELEYEN VE BUNUN SONUCUNDA ULAŞILAN BİLGİLERİ YORUMLAYAN VE SİSTEMLEŞTİREN
DetaylıVARLIK ve ZAMAN - Genç Gelişim Kişisel Gelişim
Doç.Dr. Haluk BERKMEN 1 / 9 Varlık hakkında eskiden beri varlık birçok düşünce üretilmiştir. konusu hakkında Felsefenin konuşmak temel Ontoloji demek konularından varlık bilimi biri yao Töz Nedir? Duyularla
DetaylıFELSEFİ PROBLEMLERE GENEL BAKIŞ
FELSEFİ PROBLEMLERE GENEL BAKIŞ FELSEFENİN BÖLÜMLERİ A-BİLGİ FELSEFESİ (EPİSTEMOLOJİ ) İnsan bilgisinin yapısını ve geçerliğini ele alır. Bilgi felsefesi; bilginin imkanı, doğruluğu, kaynağı, sınırları
DetaylıLEİBNİZ FELSEFESİNDE BU DÜNYA OLANAKLI DÜNYALARIN EN İYİSİDİR KURAMI
LEİBNİZ FELSEFESİNDE BU DÜNYA OLANAKLI DÜNYALARIN EN İYİSİDİR KURAMI Yakup ÖZKAN Giriş Bu kuramın Tanrı tarafından meydana getirilmiş evrenin iyilik ve kötülük bakımından nasıl bir yapıda olduğuna yönelik
DetaylıMetafizik (Tanrı-bilim) ve Kelam Arasındaki Fark Üzerine*
ÇEVİRİ TRANSLATION Metafizik (Tanrı-bilim) ve Kelam Arasındaki Fark Üzerine* On the Difference Between Metaphysics and Al-Kalam Sirâceddin El-URMEVÎ Çev. Engin ERDEM a a Din Felsefesi AD, Ankara Üniversitesi
Detaylı4.HAFTA/KONU: IMMANUEL KANT IN ETİK GÖRÜŞÜ: İNSANIN DEĞERİ. Temel Kavramlar: Ahlak yasası, isteme, ödev, pratik akıl, maksim.
4.HAFTA/KONU: IMMANUEL KANT IN ETİK GÖRÜŞÜ: İNSANIN DEĞERİ Temel Kavramlar: Ahlak yasası, isteme, ödev, pratik akıl, maksim. Kazanımlar: 1- Immanuel Kant ın etik görüşünü diğer etik görüşlerden ayıran
DetaylıÖğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci;
Image not found http://bologna.konya.edu.tr/panel/images/pdflogo.png Ders Adı : İSLAM FELSEFE TARİHİ I Ders No : 0070040158 Teorik : 2 Pratik : 0 Kredi : 2 ECTS : 3 Ders Bilgileri Ders Türü Öğretim Dili
DetaylıÜNİTE:1. Felsefe Nedir? ÜNİTE:2. Epistemoloji ÜNİTE:3. Metafizik ÜNİTE:4. Bilim Felsefesi ÜNİTE:5. Etik ÜNİTE:6. Siyaset Felsefesi ÜNİTE:7.
ÜNİTE:1 Felsefe Nedir? ÜNİTE:2 Epistemoloji ÜNİTE:3 Metafizik ÜNİTE:4 Bilim Felsefesi ÜNİTE:5 Etik 1 ÜNİTE:6 Siyaset Felsefesi ÜNİTE:7 Estetik ÜNİTE:8 Eğitim Felsefesi 0888 228 22 22 WWW.22KASİMYAYİNLARİ.COM
DetaylıSultantepe Mah. Cumhuriyet Cad. Fısatıkağacı İş Merkezi, No 39/1, Üsküdar İstanbul
Klasik İslam Düşüncesinde İnsan Tanımları Çalıştayı Kütahya da Gerçekleştirildi Klasik İslam Düşüncesinde İnsan Tanımları Çalıştayı, İslam Ahlâk Düşüncesi Projesi kapsamında, İLKE İlim Kültür Eğitim Derneği,İlmi
DetaylıİBN SİNA'NIN BİLİMLER SINIFLAMASI
T.C. ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ İLÂHİYAT FAKÜLTESİ Sayı: 9, Cilt: 9, 2000 İBN SİNA'NIN BİLİMLER SINIFLAMASI Hidayet Peker * İbn Sina'nın bilimler sınıflaması, müstakil olarak bu konuya ayrıdığı "Aklî Bilimlerin
DetaylıDİNİ GELİŞİM. Bilişsel Yaklaşım Çerçevesinde Tanrı Tasavvuru ve Dinî Yargı Gelişimi
DİNİ GELİŞİM Bilişsel Yaklaşım Çerçevesinde Tanrı Tasavvuru ve Dinî Yargı Gelişimi Bilişsel Yaklaşımda Tanrı Tasavvuru 1. Küçük çocuklar Tanrı yı bir ruh olarak düşünürler, gerçek vücudu ve insani duyguları
DetaylıGÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ EDEBİYAT FAKÜLTESİ Felsefe Bölümü DERS İÇERİKLERİ
GÜMÜŞHANE ÜNİVERSİTESİ EDEBİYAT FAKÜLTESİ Felsefe Bölümü DERS İÇERİKLERİ I.SINIF I.YARIYIL FL 101 FELSEFEYE GİRİŞ I Etik, varlık, insan, sanat, bilgi ve değer gibi felsefenin başlıca alanlarının incelenmesi
DetaylıYENİ BİR İSLAM MEDENİYETİ TASAVVURU İÇİN FELSEFEYİ ANADOLU DA YENİDEN YURTLANDIRMAK PROJESİ
YENİ BİR İSLAM MEDENİYETİ TASAVVURU İÇİN FELSEFEYİ ANADOLU DA YENİDEN YURTLANDIRMAK PROJESİ Mevlüt UYANIK Prof.Dr. Hitit üniversitesi 1 YENİ BİR İSLAM MEDENİYETİ TASAVVURU İÇİN FELSEFEYİ ANADOLU DA YENİDEN
Detaylıİbn Rüşd ün İbn Sina yı Eleştirisi
T.C. ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ İLÂHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ Cilt: 17, Sayı: 1, 2008 s. 283-296 İbn Rüşd ün İbn Sina yı Eleştirisi Oya Şimşek Yüksek Lisans Öğrencisi, U.Ü. İlahiyat Fakültesi Yaşar Aydınlı Prof.
DetaylıĐbn Rüşd e Göre Yaratma
Đbn Rüşd e Göre Yaratma Dr. Tuncay AKGÜN * Atıf / - Akgün, T. (2010). Đbn Rüşd e Göre Yaratma, Çukurova Üniversitesi Đlahiyat Fakültesi Dergisi, 10 (2), 111-149. Özet- Yaratma kavramı, Tanrının diğer sıfatlarının
DetaylıBilimsel Yasa Kavramı. Yrd.Doç.Dr. Hasan Said TORTOP Kdz.Ereğli-2014
Bilimsel Yasa Kavramı Yrd.Doç.Dr. Hasan Said TORTOP Kdz.Ereğli-2014 Bilimsel yasa her şeyden önce genellemedir. Ama nasıl bir genelleme? 1.Bekarla evli değildir. 2. Bahçedeki elmalar kırmızıdır 3. Serbest
DetaylıSİİRT ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ CİLT: 4 SAYI 1 s MOLLA FENÂRÎ DE TASAVVUF METAFİZİĞİ
SİİRT ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ CİLT: 4 SAYI 1 s. 183-188 MOLLA FENÂRÎ DE TASAVVUF METAFİZİĞİ Muammer İskenderoğlu, Değişim Yayınları, İstanbul-2016, s. 133. Yakup ÖZKAN* Geneli bakımından
DetaylıİSLAM FELSEFESİ DOKTORA YETERLİLİK OKUMA LİSTESİ
İSLAM FELSEFESİ DOKTORA YETERLİLİK OKUMA LİSTESİ I. Klasik Metinler 1. Kindî, Felsefî Risaleler, Mahmut Kaya (İstanbul: Klasik, 2013). 2. Âmirî, Kitabu l-emed ale l-ebed: Sonsuzluk Peşinde, çev. Yakup
DetaylıRussell ın Belirli Betimlemeler Kuramı
Russell ın Belirli Betimlemeler Kuramı Russell ın dil felsefesi Frege nin anlam kuramına eleştirileri ile başlamaktadır. Frege nin kuramında bilindiği üzere adların hem göndergelerinden hem de duyumlarından
DetaylıI. KİTAP: BATI FELSEFE GELENEĞİ: ÖĞRETİ VE KAVRAMLAR AÇISINDAN YAKLAŞIM FELSEFEYE GİRİŞ
I. KİTAP: BATI FELSEFE GELENEĞİ: ÖĞRETİ VE KAVRAMLAR AÇISINDAN YAKLAŞIM FELSEFEYE GİRİŞ BİRİNCİ BÖLÜM İnsan kültürünün biçimleri: Büyü, din, bilim ve sanat... 17 1. Büyü...17 2. Teknik...19 3. Din...21
DetaylıMetafizik Üzerine Büyük Şerh: Büyük Alfa Kitabı, C *
/ Iğdır University / Journal of Social Sciences Sayı / No. 7, Nisan / April 2015: 09-24 Metafizik Üzerine Büyük Şerh: Büyük Alfa Kitabı, C.29-31 * İBN RÜŞD Çevirenler İLYAS ALTUNER Arş. Gör., İlahiyat
DetaylıİBN MEYMUN FELSEFESİNDE TANRI
sakarya üniversitesi ilahiyat fakültesi dergisi 17 / 2008, s. 195-202 kitap tanıtımı İBN MEYMUN FELSEFESİNDE TANRI Atilla Arkan, İz yay. 2007, 283 s. Yakup ÖZKAN * Düşünce tarihinde farklı kültürler arasında
Detaylıİnsanı Diğer Canlılardan Ayıran Özellikler
İnsanı Diğer Canlılardan Ayıran Özellikler Hani, Rabbin meleklere, Ben yeryüzünde bir halife yaratacağım demişti. Onlar, Orada bozgunculuk yapacak, kan dökecek birini mi yaratacaksın? Oysa biz sana hamd
DetaylıAST101 ASTRONOMİ TARİHİ
AST101 ASTRONOMİ TARİHİ 2017-2018 Güz Dönemi (Z, UK:2, AKTS:3) 6. Kısım Doç. Dr. Kutluay YÜCE Ankara Üniversitesi, Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü A r i s t o (Aritoteles) (M.Ö. 384-322)
DetaylıPLOTİNUS VE FÂRÂBÎ DE RUH/NEFS KAVRAMI
T. C. ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ FELSEFE VE DİN BİLİMLERİ ANABİLİM DALI İSLAM FELSEFESİ BİLİM DALI PLOTİNUS VE FÂRÂBÎ DE RUH/NEFS KAVRAMI (YÜKSEK LİSANS TEZİ) Besmir HALLAÇİ BURSA 2013
DetaylıEĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 11. SINIF FELSEFE DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ
KASIM EKİM 2017-2018 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 11. SINIF FELSEFE DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ Ay Hafta Ders Saati Konu Adı 1.ÜNİTE - FELSEFEYLE TANIŞMA A-Felsefe Nedir? Felsefenin
DetaylıPATOLOJİ UZMANININ ETİK SORUMLULUKLARI ve YÜKÜMLÜLÜKLERİ
XXVI. Ulusal Patoloji Kongresi ve VII. Ulusal Sitopatoloji Kongresi PATOLOJİ UZMANININ ETİK SORUMLULUKLARI ve YÜKÜMLÜLÜKLERİ Selim Kadıoğlu Antalya 3 Kasım 2016 Etik insanların davranışları, eylemleri,
DetaylıFELSEFE + SANAT => SANAT FELSEFESI
FELSEFE + SANAT => SANAT FELSEFESI Kemal ULUOAG* Özne olan insan ile nesne olan doğa arasındaki, insan etkinliklerinin temeli, insanın doğayı kendi denetimine alma çabasıdır. Insan etkinliklerinin ve çabasının
DetaylıBILGI FELSEFESI. Bilginin Doğruluk Ölçütleri
BILGI FELSEFESI Bilginin Doğruluk Ölçütleri Bilimsel bilgi Olgusal evreni, toplum ve insanı araştırma konusu yapar. Bilimler; Formel bilimler Doğa bilimleri Sosyal bilimler olmak üzere üç grupta incelenir.
DetaylıİSMAİL TAŞ, MEHMET HARMANCI, TAHİR ULUÇ,
Image not found http://bologna.konya.edu.tr/panel/images/pdflogo.png Ders Adı : İSLAM AHLAK ESASLARI VE FELSEFESİ Ders No : 0070040072 Teorik : 2 Pratik : 0 Kredi : 2 ECTS : 4 Ders Bilgileri Ders Türü
Detaylıinsan toplum Değerlendirmeler
insan toplum Değerlendirmeler the journal of humanity and society Cahid Şenel, Yeni Eflâtunculuğun İslâm Felsefesine Yansımaları, Dergâh Yayınları, İstanbul, 2017, 331 s. Değerlendiren: Hatice Toksöz Ülkemizde
DetaylıİÇİNDEKİLER ÖNSÖZ 1. BÖLÜM İSLÂM FELSEFESİNE GİRİŞ
İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...9 1. BÖLÜM İSLÂM FELSEFESİNE GİRİŞ / Ömer Mahir Alper 1. İslâm Felsefesi nin Mâhiyeti ve İslâm Felsefesi Tabirinin Kullanımı...13 2. İslâm Felsefesinin Alanı ve Kapsamı...18 3. Felâsife
DetaylıSempozyum Onursal Başkanı Prof. Dr. Cemil ÇELİK. Sempozyum Başkanı Prof. Dr. Saffet SANCAKLI
İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Kelam Anabilim Dalının düzenlemiş olduğu XVII. Kelam Anabilim Dalları Koordinasyon Toplantısı & Gnostik Akımlar ve Okültizm Sempozyumu Sempozyum Onursal Başkanı Prof.
DetaylıAristoteles (M.Ö ) Felsefesi
Aristoteles (M.Ö. 384-322) Felsefesi -Aristoteles 17-18 yaşlarındayken Platon un Akademisine girmiş ve filozofun ölümüne kadar (367-347) 20 yıl onun derslerini dinlemiştir. Platon un öğrencisi iken ruhun
DetaylıDÜŞÜNCE TARİHİNDE ORTAYA ÇIKAN VAROLUŞA DAİR TEORİLER THE THEORIES ABOUT EXISTENCE IN THE HISTORY OF THOUGHT İsmail ŞİMŞEK**
/ www.sosyalarastirmalar.com Issn: 1307-9581 http://dx.doi.org/10.17719/jisr.2018.2821 DÜŞÜNCE TARİHİNDE ORTAYA ÇIKAN VAROLUŞA DAİR TEORİLER THE THEORIES ABOUT EXISTENCE IN THE HISTORY OF THOUGHT İsmail
Detaylı1.Estetik Bakış, Sanat ve Görsel Sanatlar. 2.Sanat ve Teknoloji. 3.Fotoğraf, Gerçeklik ve Gerçeğin Temsili. 4.Görsel Algı ve Görsel Estetik Öğeler
1.Estetik Bakış, Sanat ve Görsel Sanatlar 2.Sanat ve Teknoloji 3.Fotoğraf, Gerçeklik ve Gerçeğin Temsili 4.Görsel Algı ve Görsel Estetik Öğeler 5.Işık ve Renk 6.Yüzey ve Kompozisyon 1 7.Görüntü Boyutu
DetaylıÜNİTE:1. Kurallar, Devlet ve Hukuk ÜNİTE:2. Hukukun Uygulanması ÜNİTE:3. Hukuk Sistemleri ve Türk Hukuk Tarihi ÜNİTE:4. Yargı Örgütü ÜNİTE:5
ÜNİTE:1 Kurallar, Devlet ve Hukuk ÜNİTE:2 Hukukun Uygulanması ÜNİTE:3 Hukuk Sistemleri ve Türk Hukuk Tarihi ÜNİTE:4 Yargı Örgütü ÜNİTE:5 1 Hukuki İlişkiler ve Haklar ÜNİTE:6 Hakkın Kazanılması, Kaybedilmesi,
DetaylıBİLGİNİN SERÜVENİ Necati Öner Vadi Yayınları, Ankara 2005, 80 s. Yakup YÜCE
sakarya üniversitesi ilahiyat fakültesi dergisi 15 / 2007, s. 215-219 kitap tanıtımı BİLGİNİN SERÜVENİ Necati Öner Vadi Yayınları, Ankara 2005, 80 s. Yakup YÜCE Bilgi sorunu ilkçağlardan beri insanoğlunun
DetaylıAHLAK FELSEFESİNİN TEMEL KAVRAMLARI
Ahlak ve Etik Ahlak bir toplumda kendisine uyulmaya zorlayan kurallar bütünü Etik var olan bu kuralları sorgulama, ahlak üzerine felsefi düşünme etkinliği. AHLAK FELSEFESİNİN TEMEL KAVRAMLARI İYİ: Ahlakça
DetaylıDerece Bölüm/Program Üniversite Yıl. Lisans İLAHİYAT ERCİYES Üniversitesi Y. Lisans Sosyal Bilimler Enstitüsü ANKARA Üniversitesi 1989
ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ Adı Soyadı: Nuri ADIGÜZEL Doğum Tarihi: YAHYALI 13 MART 1962 Öğrenim Durumu: Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Lisans İLAHİYAT ERCİYES Üniversitesi 1985 Y. Lisans Sosyal Bilimler
DetaylıAhlâk ve Etikle İlgili Temel Kavramlar
Ahlâk Kavramı Yrd. Doç. Dr. Rıza DEMİR İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İnsan Yönetimine Etik Yaklaşım Dersi Etik Türleri Mesleki Etik Türleri 2017 Ruhumu kudret altında tutan Allah'a yemin ederim
DetaylıYakın Çağ da Hukuk. Jeremy Bentham bu dönemde doğal hukuk için "hayal gücünün ürünü" tanımını yapmıştır.
Yakın Çağ da Hukuk Yazan: Av. BURCU TAYANÇ Yakın Çağ, çoğu tarihçinin Fransız Devrimi ve Sanayi Devrimi ile başladığını kabul ettiği, günümüzde de devam eden tarih çağlarından sonuncusudur. Bundan dolayı
Detaylı-Anadolu Türkleri arasında efsane; menkabe, esatir ve mitoloji terimleri yaygınlık kazanmıştır.
İçindekiler 1 Efsane Nedir? 2 Efsanenin Genel Özellikleri 3 Efsanelerin Oluşumu 4 Oluşumuyla İlgili Kuramlar 5 Efsanelerin Sınıflandırılması 6 Efsanelerde Konu ve Amaç 7 Efsanelerde Yapı, Dil ve Anlatım
DetaylıAŞKIN BULMACA BAROK KENT
AŞKIN BULMACA 18.yy'da Aydınlanma filozoflarıyla tariflenen modernlik, nesnel bilimi, evrensel ahlak ve yasayı, oluşturduğu strüktür çerçevesinde geliştirme sürecinden oluşur. Bu adım aynı zamanda, tüm
DetaylıARİSTOTELES VE FİZİK Ömer Faik ANLI *
ARİSTOTELES VE FİZİK Ömer Faik ANLI * Antik Yunan Uygarlığı nda hareket ya da yer değiştirme kavramları daha genel bir kavram olan değişim kavramı bağlamında ele alınmıştır. Varlığı genel olarak kendisine
DetaylıRecep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 10 (2016), ss
Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 10 (2016), ss.179-186. Fatih Toktaş İslam Düşüncesinde Felsefe Eleştirileri İstanbul: Klasik Yayınları, 2.Baskı, 2013, 211 s. İslam düşüncesinde
DetaylıİNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ FEN EDEBİYAT FAKÜLTESİ FELSEFE BÖLÜMÜ 8 YARIYILLIK DERS PROGRAMI (İNG. KAPANDIKTAN SONRA)
İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ FEN EDEBİYAT FAKÜLTESİ FELSEFE BÖLÜMÜ 8 YARIYILLIK DERS PROGRAMI (İNG. KAPANDIKTAN SONRA) BİRİNCİ YARIYIL DERSLERİ 101 Felsefeye Giriş I Z 2 2 0 2 5 103 İlkçağ Felsefesi I Z 3 3 0 3
DetaylıMEVLÂNÂ DÜŞÜNCESİNDE TANRI-EVREN İLİŞKİSİ
T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ FELSEFE VE DİN BİLİMLERİ ANABİLİM DALI İSLÂM FELSEFESİ BİLİM DALI MEVLÂNÂ DÜŞÜNCESİNDE TANRI-EVREN İLİŞKİSİ YÜKSEK LİSANS TEZİ Saim GÜNDOĞAN
DetaylıYrd.Doç.Dr. CENGİZ İSKENDER ÖZKAN
Yrd.Doç.Dr. CENGİZ İSKENDER ÖZKAN Felsefe Tarihi Anabilim Dalı Eğitim Bilgileri 1994-2000 Lisans Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Pr. 2000-2003 Yüksek Lisans Hacettepe Üniversitesi Edebiyat
DetaylıTÜRKÇE BİÇİM KISA ÖZET. www.kolayaof.com
DİKKATİNİZE: BURADA SADECE ÖZETİN İLK ÜNİTESİ SİZE ÖRNEK OLARAK GÖSTERİLMİŞTİR. ÖZETİN TAMAMININ KAÇ SAYFA OLDUĞUNU ÜNİTELERİ İÇİNDEKİLER BÖLÜMÜNDEN GÖREBİLİRSİNİZ. TÜRKÇE BİÇİM BİLGİSİ KISA ÖZET www.kolayaof.com
DetaylıFELSEFİ YAPIDA EĞİTİM MODELLERİ İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ / FIRAT ÜNİVERSİTESİ / ARDAHAN ÜNİVERSİTESİ / SİİRT ÜNİVERSİTESİ SEFA SEZER / İNGİLİZCE ÖĞRETMENİ
FELSEFİ YAPIDA EĞİTİM MODELLERİ İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ / FIRAT ÜNİVERSİTESİ / ARDAHAN ÜNİVERSİTESİ / SİİRT ÜNİVERSİTESİ SEFA SEZER / İNGİLİZCE ÖĞRETMENİ FELSEFE Felsefe, kavramlar yaratmayı içeren bir disiplindir.
DetaylıEvrenin yaratılışına, Big Bang teorisine, Risale-i Nur nasıl bir açıklık getirmiştir?
Sorularlarisale.com Evrenin yaratılışına, Big Bang teorisine, Risale-i Nur nasıl bir açıklık getirmiştir? Konuyu Risale-i Nur eserleriyle de harmanlayıp size takdim etmeye çalışalım: İçinde bulunduğumuz
DetaylıDESCARTES IN CEVHER VE RUH ANLAYIŞINA LEIBNIZ İN ELEŞTİRİSİ
İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ 15:2 (2010), SS.215-225 DESCARTES IN CEVHER VE RUH ANLAYIŞINA LEIBNIZ İN ELEŞTİRİSİ Leibniz s Criticism to Descartes s Understanding of Substance and Soul Fırat Üniversitesi
DetaylıFELSEFE BÖLÜMÜ SOFİSTLER DERSİ DERS NOTLARI (3)
DOĞRULUK / GERÇEKLİK FARKI Gerçeklik: En genel anlamı içinde, dış dünyada nesnel bir varoluşa sahip olan varlık, varolanların tümü, varolan şeylerin bütünü; bilinçten, bilen insan zihninden bağımsız olarak
DetaylıİBN RÜŞD PSİKOLOJİSİ -Fizikten Metafiziğe İbn Rüşd ün İnsan Tasavvuru- Atilla ARKAN, İz yay. 376 s. Sadi YILMAZ
sakarya üniversitesi ilahiyat fakültesi dergisi 15 / 2007, s. 203-208 kitap tanıtımı İBN RÜŞD PSİKOLOJİSİ -Fizikten Metafiziğe İbn Rüşd ün İnsan Tasavvuru- Atilla ARKAN, İz yay. 376 s. Sadi YILMAZ Gerek
DetaylıAST101 ASTRONOMİ TARİHİ
AST101 ASTRONOMİ TARİHİ 2017-2018 Güz Dönemi (Z, UK:2, AKTS:3) 4. Kısım Doç. Dr. Kutluay YÜCE Ankara Üniversitesi, Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü Antik Yunan Bilimi Sokrat Öncesi Dönem
DetaylıEditörler Prof.Dr. İsmail Erdoğan / Dr. Öğr. Üyesi Enver Demirpolat İSLAM FELSEFESİ
Editörler Prof.Dr. İsmail Erdoğan / Dr. Öğr. Üyesi Enver Demirpolat İSLAM FELSEFESİ Yazarlar Prof. Dr. Kemal Sözen Prof. Dr. Mevlüt Uyanık Doç. Dr. Ali Kürşat Turgut Doç. Dr. Aygün Akyol Doç. Dr. Hamdi
DetaylıFARABİ FELSEFESİNDE BAZI İLAHİ SIFATLARIN HÜRRİYET PROBLEMİ AÇISINDAN ANALİZİ
, ss. 115-145. FARABİ FELSEFESİNDE BAZI İLAHİ SIFATLARIN HÜRRİYET PROBLEMİ AÇISINDAN ANALİZİ Hasan OCAK * Özet İslam düşünce tarihinde ortaya çıkan önemli konulardan biri de Tanrı nın sıfatları problemidir.
DetaylıDers Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS FELSEFEYE GİRİŞ DKB
DERS BİLGİLERİ Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS FELSEFEYE GİRİŞ DKB211 3 2+0 2 3 Ön Koşul Dersleri Dersin Dili Dersin Seviyesi Dersin Türü Türkçe Lisans Yüz Yüze / Zorunlu Dersin Koordinatörü
DetaylıEditörler Prof.Dr. İsmail Erdoğan / Yrd.Doç.Dr. Enver Demirpolat İSLAM FELSEFESİ
Editörler Prof.Dr. İsmail Erdoğan / Yrd.Doç.Dr. Enver Demirpolat İSLAM FELSEFESİ Yazarlar Prof.Dr. Kemal Sözen Prof.Dr. Mevlüt Uyanık Doç.Dr. Aygün Akyol Doç.Dr. Hasan Akkanat Doç.Dr. İbrahim Çetintaş
DetaylıDers Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS KELAM VE İSLAM MEZHEPLERİ ILH
DERS BİLGİLERİ Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS KELAM VE İSLAM MEZHEPLERİ ILH 210 4 2+0 2 3 Ön Koşul Dersleri Dersin Dili Dersin Seviyesi Dersin Türü Lisans Yüz Yüze / Zorunlu Dersin
DetaylıEBU L-BEREKAT EL-BAĞDADİ NİN TANRI ANLAYIŞI
T.C. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ EBU L-BEREKAT EL-BAĞDADİ NİN TANRI ANLAYIŞI YÜKSEK LİSANS TEZİ Yakup ÖZKAN Enstitü Anabilim Dalı : Felsefe ve Din Bilimleri Enstitü Bilim Dalı : İslam
DetaylıEĞİTİMİN FELSEFİ TEMELLERİ. 3. Bölüm Eğitim Bilimine Giriş GÜLENAZ SELÇUK- CİHAN ÇAKMAK-GÜRSEL AKYEL
EĞİTİMİN FELSEFİ TEMELLERİ 3. Bölüm Eğitim Bilimine Giriş GÜLENAZ SELÇUK- CİHAN ÇAKMAK-GÜRSEL AKYEL FELSEFENİN ANLAMI Philla (sevgi, seven) Sophia (Bilgi, bilgelik) PHILOSOPHIA (Bilgi severlik) FELSEFE
DetaylıİBN SÎNÂ DA ZORUNLU VARLIĞIN MAHİYETİ MESELESİ
156 Dini Araştırmalar, Temmuz - Aralık 2012, Cilt : 15, Sayı : 41, ss. 156-162 İBN SÎNÂ DA ZORUNLU VARLIĞIN MAHİYETİ MESELESİ Ali EBRAHİMZADE* Öz Zorunlu varlığın mahiyeti meselesi İbn Sînâ felsefesinin
DetaylıKitap Tanıtımı -I. Yrd. Doç. Dr. Önder BİLGİN
Kitap Tanıtımı -I Yrd. Doç. Dr. Önder BİLGİN Süleyman Dönmez, Aklın Birlikten Çokluğa Yolculuğu XIII. Yüzyıl Latin İbn Rüşdcülüğü Bağlamında Aklın ya da Akılların Birliği Problemi, Birleşik Yayınları,
DetaylıZAFER TALHA ÇİMEN 8/E - 1453
ÖZEL EGE LİSESİ (ORTAOKULU) DİN KÜLTÜRÜ ve AHLAK BİLGİSİ KAZA VE KADER (Allah, herkesin ne yapacağını bilip yazdığına göre, insanların hayır işlemesinin bir anlamı var mı? İslam da İnsanın İradeli Fiilleri
DetaylıMesleki Sorumluluk ve Etik-Ders 1 Sorumluluk-Ahlak-Etik-Etik Teorileri
Mesleki Sorumluluk ve Etik-Ders 1 Sorumluluk-Ahlak-Etik-Etik Teorileri Öğr. Gör. Hüseyin ARI 1 Sorumluluk Sorumluluk; kişinin kendi davranışlarının veya kendi yetki alanına giren herhangi bir olayın sonuçlarını
Detaylı1-Anlatım 2-Soru ve Cevap 3-Sunum 4-Tartışma
DERS BİLGİLERİ Ders Adı Kodu Yarıyılı T+U Saati Ulusal Kredisi AKTS ARAP DİLİ VE EDEBİYATI I İLH 103 1 2+0 2 3 Ön Koşul Dersleri Dersin Dili Dersin Seviyesi Dersin Türü Türkçe Lisans Yüz Yüze / Zorunlu
DetaylıĐBN MEYMÛN DA TANRI-ÂLEM ĐLĐŞKĐSĐ Hüseyin Karaman, Karadeniz Basın Yayın, Rize 2007, 261 s.
sakarya üniversitesi ilahiyat fakültesi dergisi 18 / 2008, s. 195-201 tanıtım-değerlendirme ĐBN MEYMÛN DA TANRI-ÂLEM ĐLĐŞKĐSĐ Hüseyin Karaman, Karadeniz Basın Yayın, Rize 2007, 261 s. Bayram KURT * Ortaçağ
DetaylıMeşşâi Filozoflar ve Gazâlî nin Ontolojisinde Varlık-Mâhiyet Tartışmaları
Meşşâi Filozoflar ve Gazâlî nin Ontolojisinde Varlık-Mâhiyet Tartışmaları Yrd. Doç. Dr. Tuncay AKGÜN Atıf / - Akgün, T. (2016). Meşşâi Filozoflar ve Gazâlî nin Ontolojisinde Varlık-Mâhiyet Tartışmaları,
DetaylıKOZMOLOJİK DEVİR 1 MİLET MEKTEBİ, PYTAGORASÇILIK Milet Mektebi
KOZMOLOJİK DEVİR 1 MİLET MEKTEBİ, PYTAGORASÇILIK Milet Mektebi Fizikçiler ismi ile de tanınan bu felsefe akımı Batı Anadolu kıyılarında, İzmir in güneyinde, Söke-Milas yolu üzerindeki bugünkü Balat köyünün
DetaylıV. Descartes ve Kartezyen Felsefe
V. Descartes ve Kartezyen Felsefe Rönesans tan sonra düşüncedeki salınım birliğe kapalılığa doğru bir yol aldı. Descartes la birlikte bilgi felsefesi ön plana çıktı ve kapalı bir sistem meydana geldi.
DetaylıESTETİK; Estetiğin konusu olarak güzel;
TASARIM ve ESTETİK ESTETİK; Estetiğin konusu olarak güzel; Plato( İ.Ö. 427-347) her alanda kusursuzu arayan düşünce biçimi içersinde nesnel olan mutlak güzeli aramıştır. Buna karşın, Aristoteles in (İ.Ö.
DetaylıFARABİ VE SPINOZA DA BİR VE ÇOK İLİŞKİSİ
FARABİ VE SPINOZA DA BİR VE ÇOK İLİŞKİSİ Feyruze CILIZ * Zehragül AŞKIN * ÖZET Bu çalışmada felsefe tarihi boyunca süregelen Bir ve Çok arasındaki ilişki sorunsalı Farabi ve Spinoza ekseninde ele alınmaya
DetaylıÜNİTE 7 İLAHİYAT FAKÜLTESİ FELSEFE TARİHİ
ÜNİTE 7 İLAHİYAT FAKÜLTESİ FELSEFE TARİHİ ÜNİTE 7 ÜNİTE 7 ORTAÇAĞ FELSEFESİ / Patristik Felsefe Ortaçağ Felsefesi Orta Çağ felsefesi tarihsel dönem itibariyle ilkçağ felsefesinin bitiminden modern düşüncenin
Detaylı