İSTANBULTİCARET ODASI GUNEŞ ENERJISI SISTEMLERI. Ağustos Hazırlayan. Dr. İlkay AKÇALI

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "İSTANBULTİCARET ODASI GUNEŞ ENERJISI SISTEMLERI. Ağustos 2001. Hazırlayan. Dr. İlkay AKÇALI"

Transkript

1 İSTANBULTİCARET ODASI GUNEŞ ENERJISI SISTEMLERI Ağustos 2001 Hazırlayan Dr. İlkay AKÇALI

2 içindekiler GiRiŞ 2 1-GÜNEŞ ENERJiSi TANIMI Genel Tanım Fiziksel Tanım Tarihçesi Ve Gelişimi 4 2-GÜNEŞ ENERJiSiNDEN YARARLANMA Coğrafi Açıdan Türkiye Kullanım Alanları, Amaçları Faydaları 9 3-GÜNEŞ ENERJiSi SiSTEMLERi 1 O 3.1.Sistemlerin Özellikleri 1 O Genel Sistemler 1 O Sıcak Su Sistemleri 1 O Santrallar Teknolojik Uygulamalar sıl Güneş Sistemleri Güneş Pilleri Dünyadaki Uygulamalar 13 4-TiCARi AÇlDAN GÜNEŞ ENERJiSi Kullanımı Ve Piyasası Türkiye'de ki kullanımı ve piyasası Dünyada ki kullanımı ve piyasası Dış Ticaret Değerlendirmesi Sektördeki Sorunlar ilgili Kurum Ve Kuruluşlar Güneş Enerjisi Konusunda Çalışanlar Enerji Ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Eiektrik işleri Etüt idaresi Genel Müdürlüğü 20

3 Ege Üniversitesi, Güneş Enerjisi Enstitüsü Çukurova Üniversitesi Temiz Enerji Vakfı Devlet Meteoroloji işleri Genel Müdürlüğü Maden Tetkik Arama Enstitüsü Diğer Kuruluşlar 21 5-DEGERLENDiRME 21 KAYNAKLAR 23 ll

4 TABLOLAR 1. Kamu enerji yatırımları yılına kadar ki projeksiyon ile üretim-talep dengesi 3. Türkiye' nin yıllık toplam güneş enerjisi potansiyelinin bölgelere göre dağılımı 4. Çeşitli illerin ölçülmüş tarihsel kayıtları CC) 5. Yıllık ortalama il bazında değerler 6. Güneş enerjili su ısıtıcılan dış ticaret tablosu ($) 7. Güneş enerjili su ısıtıcılarının, elektriksiz 8. tüm su ısıtıcılan arasındaki yeri ($) GRAFiKLER 1. Güneş ışınlarının yeryüzüne dağılımı 4 lll

5 GiRiŞ Bir ülkenin enerji üretimi ve tüketimi, ekonomisinin kalkınmışlık düzeyini yansıtmaktadır. Günümüzde elektrik enerjisi tüketimi gelişmişliğin ölçüsü olarak kabul edilmektedir. Elektrik enerjisi elde etmek için kullanılan birincil enerji kaynaklarının ekolojik dengeyi bozması ve bu enerji kaynaklarının giderek azalması, değişik enerji kaynaklarını gündeme getirmiştir. Bu enerji kaynaklarından bir tanesi de güneş enerjisidir. Yakın zamana kadar pek önemsenmeyen güneş enerjisi, günümüzde önem kazanmış ve dünyada yaygın olarak kullanım alanı bulmaya başlamıştır. Güneş enerjisi, gelişmekte olan ülkeler için umut enerjisi haline gelmiştir. Dünya yüzeyine bir dakikada gelen güneş enerjisi miktarının, dünyanın günümüzde enerji ihtiyacını bir yıl boyunca karşılayacağı bildirilmektedir. Dünyadaki önemli enerji kaynakları: Yakıtlar: katı, kömür, sıvı, petrol, doğal gaz,... Nükleer: uranyum, plotonium, hidrojen, hafif su reaktörleri,... Doğa kuvvetleri: rüzgar, güneş ışınları, su,.... Günümüzde dünya enerji tüketiminin %85' i fosil bazlı yakıtlardan (%24 doğal gaz, %38 petrol, %23 kömür) sağlanmaktadır. Türkiye' de kullanılmakta olan enerji kaynaklarının çevre üzerindeki olumsuz etkileri bilinmektedir. Diğer yandan alternatif enerji kaynaklarından olan güneş enerjisinin çevreye vermiş olduğu olumsuz etki, günümüzde elektrik enerjisi elde etmek için kullanılan kaynakların çevreye verdiği olumsuz etki ile karşılaştırılamayacak kadar azdır 1. Ülkemiz kullandığı enerjinin %62'sini ithal etmektedir. Sadece bu veri bile enerji üretimi konusunda acil önlemler alınması gereğini ortaya koymaktadır. Ülkemizde enerji sorunu sadece ısı-termik ve su-hidrolik santrallarının kurulması ile çözülmektedir enerji raporuna göre 2020 yılında ton taşkömürü, ton petrol ve m 3 doğalgaz ithal edilecekti(. Yerli üretimin bu miktarı karşılama oranı sadece %25'tir. Aynı oran bu gün için %38 olduğuna göre, gelecekte enerji sıkıntısını ithalat yoluyla karşılamak daha da güçleşecektir. Gene 1997 verilerine göre enerjinin kullanım oranı sanayide %36, konutlarda %35, ulaşımda %21, tarımda %5 ve diğer alanlarda da %3'tür ve Türkiye'nin elektrik enerjisi talebi, Enerji 2000 raporuna göre 2000 yılında 134 milyar kwh, 2005'te milyar kwh, 201 O'da 290 milyar kwh ve 2020'de 547 milyar kwh olarak hesaplanmıştır 3 (kwh:kilovatlsaat). Bu bilgilerle birlikte ülkemizin yıllara göre yaptığı enerji yatırımiarına da bir göz atmakta fayda vardır: 1 3E Electrotech, Sayı:83, Nisan 2001, Bileşim Yayıncılık Enerji Raporu, Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi, Eylül ETKB-2000 Raporu, Sabah Gazetesi 1

6 Bu bilgiler doğrultusunda; TABLO 1: Kamu Enerji Yatırımları YILLAR MiLYON$ Kaynak: DPT özel kesimin enerji üretmesinin de mümkün olmadığını gözönüne alarak alternatif enerji kaynakları bulmanın kaçınılmaz olduğu ortadadır. işte bu noktada hem bağımsız, hem de sonsuz miktarda bulunan güneş enerjisinden faydalanmak gerekmektedir. Bu çalışmamızda güneş enerjisi sistemleri, nasıl çalıştığı, piyasa ve sektör konumu, dış ticaret değerlendirmesi, dünyadaki yeri, kullanım alanları gibi konulara değinilecektir. 1-GÜNEŞ ENERJiSi TANIMI 1.1.Genel Tanım Güneş enerjisinin en kısa tanımı, güneş ışınlarının bir seri fiziksel ve teknik ve elektrik enerjisine dönüşmesidir. işlemden geçerek ısı Güneş enerjisinin sınırı olmayan bir potansiyeli vardır. Güneşten dünyaya gelen enerjinin yoğunluğu atmosferin üzerinde m 2 başına1.35 kw' dır. Bu şiddet ile dünya çapının kapladığı alana gelen güneş gücü, dünyadaki kurulu elektrik santrallerinin toplum gücünün 100 bin katı düzeyindedir. Dünyanın tüm yüzeyine bir yılda düşen güneş enerjisi 1.22* TET (Ton Eşdeğer Taş Kömür) ya da 0.814*10 4 TEP (Ton Eşdeğer Petrol) kadardır. Yılda gelen güneş enerjisi kömür rezervinin 50, petrol rezervinin ise 800 katı miktarındadır. Bugün ABD' de 20 bin kadar konut güneş önemli ölçüde enerji tasarrufu elde edilmektedir. enerjisinden yararlanmakta ve Dünyanın ve bilhassa ülkemizin içinde bulunduğu enerji darboğazının bir ölçüde hafifletilmesini sağlamak için kullanılan güneş enerjisi sistemlerinden ülkemizde kullanım alanı en yüksek ve belki de tek olanı, sıcak su ve hacim ısıtma sistemleridir ve yaklaşık 20 yıldır kullanılmaktadırlar. özellikle lüks konut ve villaların 2

7 yapımıyla beraber güneş enerjisi konusunda yüksek verimli ultrasonik bakır ve selektif yüzeyli güneş koliektörleri kullanılmaya başlanmıştır 4. Kısa bir tanımlama yapacak olursak, yere veya çatıya yerleştirilmiş 1,5 ila 4 m 2 büyüklükte bir dizi büyük ayna (heliostat), güneşi izieyecek şekilde yönlendirilir. Güneş ışınları aynalara çarparak bir dizi fotovoltaik panele yansır. Sistemler günlük ortalama bazında, gücüne ve boyutlarına bağlı olarak 100 ila 300 lt. sıcak su üretebilir. Optimum boyutları ise; en/boy oranı=1.4/1.4=1.0, boru sayısı=13, iki boru arası uzaklık metredir. Güneş enerjili su ısıtma sistemleri kurulması için belirli bir yatırım gerekmektedir. Bir enerji yatırımının ekonomik açıdan verimli olmasının belirlenebilmesi, getireceği fayda ve masrafların ölçülmesiyle sağlanır. Fayda ve masraflar, parasal ve parasal olmayan şeklinde sınıflandırılabilir. Bu fayda ve masraflar yatırımcıyı ilgilendirdiği kadar yatırımcının dışında başka bireyleri, toplumu ve hatta tüm ulusu ilgilendirebilir. Güneş enerjisi kullanmanın yatırımcıya sağlayacağı parasal olmayan taydalara örnek olarak enerji teminindeki bağımsızlık, sosyal taydalara örnek olarak ise çevresel hava kalitesinin iyileştirilmesi gösterilebilir. Olayın ekonomik boyutunu da kattığımızda, Ege Üniversitesi Güneş Enerjisi Enstitüsü' nün yaptığı araştırmaya göre; güneş enerjisi destekli ısı pompalı sisteminin, bakım onarımları düzenli yapıldığı takdirde, ekonomik ömrünün 20 yıl olduğu saptanmıştır 5. Ömrünü tamamladığında ise hurda değeri yoktur. Bir genelierne yapılacak olursa, diğer enerji alternatifleri olan: Yakacak özelliği bulunan birincil kaynaklar (taşkömürü, linyit, asfaltit, petrol, doğal gaz), Biyomas kaynaklar (odun, hayvan ve bitki artıkları), Yakacak özelliği olmayan birincil kaynaklar (hidrolik, nükleer, güneş, rüzgar ve jeotermal) arasında güneş enerjisinin hem ekonomik ve sınırsız oluşu, hem de çevre açısından faydaları çok önemli bir yer tutmaktadır 6. ileri ki bölümlerde diğer enerji kaynakları karşılaştırmalı olarak ele alınacaktır. 1.2.Fiziksel Tanım Güneşin ısı enerjisi güneş fırınlarında toplanır. Güneşe doğru yönlendirilmiş büyük bir küresel ayna yardımıyla güneş ışınları küçük bir merkezi potada birikir. Böylece herhangi bir klasik aracın sağlayacağından çok daha yüksek bir sıcaklık elde sayesinde bugüne kadar başarılamamış kimyasal tepkimeler ve edilir. Güneş fırınları ergitmeler gerçekleştirilebilir. 4 Raşit Yıldırım 5 TEV, Güneş Günü Sempozyumu-99, Kayseri 6 Prof. Dr. Alpin Kemal Dağsöz 3

8 GRAFiK 1: Güneş Işınlarının Yeryüzüne Dağılımı % 16% KARA CANLlLARI 0%3% 10% Kaynak: M. LAROUSSE Güneş ışınlarının; % 60,00'ı atmosferden geri döner, % 16,00'sı deniz suyuna ulaşarak buharlaşır, % 11,50'si yeryüzünden yansır, % 9,50'si toprak tarafından emilir, % 2,84'ü karadaki canlılara, %O, 16'sı denizdeki canlılara gider. Bu rakamlar gözönüne alındığında, atmosfer veya deniz vasıtasıyla büyük bir bölümü kullanılamayan güneş ışınlarından faydalanılacak teknolojiler henüz geliştirilemediğine göre, yeryüzünden yansıyan ve toprak tarafından emilen toplam %21 'lik ış ın lar, yararlan ılabilen potansiyel enerji kaynağıdır. 1.3.Tarihçesi Ve Gelişimi Güneşin ısı enerjisinin, güneş fırınlarında toplandığı bilinmektedir. Güneş tırını ise yüksek sıcaklıklar elde etmek için güneşin ışıma enerjisinden yararlanan alettir. Lavoisier merkeze doğru çevrilmiş 1,30 metre çapında bir yakınsak mercekle buna benzer ilk düzeni yapmış ve böylece ocağın içine yerleştirilmiş bir demir parçasını eritmeyi başarmıştır. Bugün C' lik yüksek sıcaklıklar elde etmeye yarayan büyük yüzeyli parabclik aynalar kullanılmaktadır. 4

9 Ülkemizde 1983 yılında önce MTA, sonra da EiEi tarafından başlatılan bir proje kapsamında 2 W gücünde bir güneş pili modülü imal edilmiştir. Diğer bir proje kapsamında da 1600 W gücünde bir güneş pili sistemi kurulmuştur. Güneş enerjisinden pratik elektrik sağlanmasıyla ilgili çalışmalar 1997'de deneysel bir güneş enerji santralı ile -az miktarda üretim yapsa da- devreye sokulmuştur. Elektrik işleri Etüd idaresi bünyesinde başlatılan Ar-Ge ve demonstrasyon çalışmaları sürmektedir. Güneş pili sistemlerinin işletme özelliklerini incelemek üzere EiEi' nin 300W gücündeki bir sistemi Aydın-Yeni Hisar' da kurulu bulunmaktadır. Şebekeye bağlı güneş pili sistemleri konusunda bilgi birikimi kazanmak amacıyla 4.7 kw gücünde şebekeye bağlı bir fotovoltaik sistem Didim' de 1998' den beri faaliyet göstermektedir. Benzer bir sistem, EiEi Genel Müdürlüğü araştırma parkında 2001 yılı içinde kurulacaktır. Güneş enerjisi potansiyelini belirlemek için başlatılan projede Antalya, izmir ve Didim' de çalışmalar tamamlanmıştır. Ankara, Aydın-Yenihisar, Adana Yumurtalık, Isparta, Kayseri ve Balıkesir' de ki çalışmalar sürmektedir 7. TABLO 2: 2020 yılına kadar ki projeksiyon ile üretim-talep dengesi Yıllar Üretim (bin TEP) Talep (bin TEP) Karşılama oranı (%) , , ' , , , , , , , , , , , , , , , , ,9 Kaynak: ETKB (APKKIPFD) Tabloda görüldüğü üzere, güneş enerjisi üretimi talebi karşılamaktan uzaktır ve çalışmaların önümüzdeki yıl içinde artarak devam etmesi gerekmektedir. 7 Dünya Gazetesi

10 2-GÜNEŞ ENERJiSiNDEN YARARLANMA 2.1.Coğrafi Açıdan Türkiye Türkiye güneş enerjisi yönünden zengin bir potansiyele sahip olup bu alandaki uygulamalarda şanslı bir ülkedir 8. Türkiye, 36-42'nci derece kuzey enlemleri arasında yer almakta olup bir çok iklimi bir arada yaşamakla birlikte yaklaşık olarak yılda 1500 kwh/m 2 düzeyinde güneş enerjisini kullanma imkanına sahiptir. Konumu itibariyle sahip olduğu güneş enerjisi potansiyeli bakımından bir çok ülkeye göre oldukça şanslı bir durumdadır. Yıllık isabet eden güneş gücü 80 milyar TEP olup bu miktarın binde biri %30 randımanla değerlendirilebilse, 24 milyontepenerji elde edilirdi. Güneşlenme süresi yıllık ortalama saat, güneş ışınım şiddeti de 3.7 kwh/m 2 gün, 1311 kwh/m 2 yıl'dır. Şu anda Türkiye'de kurulu bulunan güneş koliektörlerinin toplam alanı yaklaşık olarak 3,5 milyon m 2 'dir. Doğal olarak bu alan Güney ve Ege sahillerindeki evlerde, turistik tesislerde ve Anadolu'nun yüksek miktarda güneş alan yörelerinde bulunmaktadır. örneğin Güney Doğu Anadolu Bölgesi, ülkemizin en çok güneşlenme süresine sahip bölgesidir (3.016 saat). Ancak potansiyeline göre güneş enerjisinden oldukça düşük miktarda yararlanılmaktadır. Diğer bölgelerin güneşlenme süreleriyse Akdeniz 2.923, Ege 2.726, iç Anadolu 2.712, D. Anadolu 2.693, Marmara 2.528, Karadeniz olarak hesaplanmıştır yılı itibari ile kullandığı enerjinin binde 6' sını yenilenebilir enerji kaynaklarından sağlayan Türkiye, 201 O yılına kadar bu oranı yüzde 2.3' e çıkarmayı hedeflemektedir yılında Türkiye güneş enerjisi üretimi 129 bin TEP (ton eşdeğeri petrol) olmuştur. TABLO 3: Türkiye' nin Yıllık Toplam Güneş Enerjisi Potansiyelinin Bölgelere Göre Dağılımı 10 Bölge Toplam güneş enerjisi (kwh/m 2 -yıl) G. DOGU ANADOLU AKDENiZ DOGU ANADOLU iç ANADOLU EGE MARMARA KARADENiZ Güneşlenme süresi (saat/yıl) Yapılan araştırmalar güneş enerjisi sistemi üreten, kuran, ihraç eden sektör firmalarının büyük çoğunluğunun izmir, Antalya, Konya, Mersin, Adana, Denizli, 8 Standart Dergisi, Ocak Termodinamik Dergisi, Mart E Electrotech, Sayı:83, Nisan 2001, Bileşim Yayıncılık 6

11 Gaziantep ve Ankara'da bulunduğunu gayet net olarak göstermektedir 11. Aşağıdaki tabloda görülen ısı değerleri, ülkemiz iklimi açısından yeterli bilgi verecek niteliktedir. TABLO 4:Çeşitli illerin Ölçülmüş Tarihsel Kayıtları ( C) ili En düşük En yüksek Ortalama istanbul BURSA IZMIR AYDIN ANTALYA ADANA SAMSUN TRABZON VAN ERZURUM ŞANLIURFA GAZIANTEP ANKARA KONYA Kaynak: DiE Bu tablodaki en dikkat çekici husus, aynı bölgelerde bulunan iki ilin, aynı iklim koşulları altında bulunmakla birlikte en düşük değerlerde 5-1 O dereceye varan farklılıklar gösterirken en yüksek ve ortalama değerlerde paralellik arz etmeleridir. Buradan anlaşılacağı üzere Nisan-Ekim döneminde 12 yüksek ısıya sahip yöreler, kışın şartlar nasıl olursa olsun, yazın güneş ısı sistemleri için uygun bölgeler olabilmektedirler. Ancak bir noktada yukarıdaki tablo da yanıltıcı olabilir. Hava sıcaklığının yüksek olması, o yörenin güneş ısı sistemlerine tam uygunluk (ve/veya) verimlilik göstereceği anlamına gelmeyebilir. Yukarıdaki tabioyu vermekte ki amacımız, güneş enerjili ısı sistemlerinin nerelere kurulacağı konusunda bir fikir beyan etmektir. Şimdi vereceğimiz tablo ise sistemlerin nerelere kurulabileceğine yönelik en yeterli ve kesin bilgileri almak için kullanılabilecek bir veridir ki, o da "güneşlenme süresi" yani belirli bir yörenin günde (veya yılda) ortalama güneş ısısını tam olarak alabildiği süredir. Örnek verecek olursak, bir merkezde ısı günün belirli bir saatinde çok yüksek, ama kısa süreli olabilir. Diğer bir merkez ise o kadar sıcak olmasa da günün (veya yılın) uzun bir bölümünde güneş alabiliyorsa, ilk örnekteki merkezimizden çok daha verimlidir. Kullanılan sistemin gücü ve boyutları, ısı farkını (suyu ısıtma açısından) kapayabilecek kapasitede olabilir, ancak güneşlenme süresini arttırmaz. Aşağıdaki tablo buna bir örnektir. 11 Premier Türkiye San. ve Tic. Rehberi BS-DiE 7

12 TABLO 5:Yıllık Ortalama il Bazında Değerler Güneş süresi (saat/gün) iller => Adana Ankara Erzurum istanbul i zmir Sıcaklık ( C) Güneş süresi Rize Kaynak: DiE Yukarıdaki tabloda görüldüğü üzere çeşitli bölgelerimizde birbirine çok yakın sıcaklıklar olduğu halde güneşlenme süreleri farklılık göstermektedir (istanbul-rize). Diğer yandan sıcaklık farkları çok olan diğer iki bölge çok yakın güneşlenme sürelerine sahiptir (Adana-Ankara), (Ankara-Erzurum). Son bir örnek olarak da Adana-izmir'e bakarsak, Adana ili daha sıcak olmasına rağmen izmir kadar güneşlenme süresine sahip değildir. Bu tablolardan da anlaşılacağı gibi, güneş enerjili ısı sistemleri için ideal ortam, öncelikle uzun bir güneşlenme süresine sahip olması, sonra da yeterli miktarda ısı alabilmesiyle doğrudan orantılıdır. 2.2.Kullanım Alanları, Amaçları Türkiye'de güneş enerjisinin tüm kullanım alanları ile yaygınlaştırılması gerekmektedir. Bu alanlar, kullanım suyu ısıtma, kaynatma ve pişirme, bitkisel ürünlerin kurutulması, su distilasyonu, yapıların pasif/aktif olarak ısıtılması, sanayi proses ısısı üretilmesi, termedinamik çevirimli veya elektriksel çevirimli olarak sulama suyu pompajı, toplu yerleşim ünitelerinde entegre sistemlerle ısı ve elektriğin birlikte üretilmesi, otoprodüktör veya şebeke bağlantılı elektrik üretilmesi gibi çok geniş bir yelpazede yer almaktadır. Güneş ısı sistemlerinin düşük ve yüksek sıcaklık uygulamaları vardır. Düşük sıcaklık uygulamaları yapıların ısıtılmasını, konut, sanayi ve tarımda ısı gereksinimlerinin karşılanmasını kapsarken, yüksek sıcaklık uygulamaları buhar üretiminden maden eğitmeye kadar uzanmaktadır. Güneş enerjisinin kullanım alanları çok çeşitli olup, amaca göre değişmektedir. Bu enerjinin kullanım amaçları şöyle sıralanabilir: Konutlarda ve ticarethanelerde ısı ve elektriğe dayalı bir bölüm enerji isteminin karşılanması. Sanayi enerji isteminin bir bölümünün ısı ve elektriğin birlikte üretimine dayalı entegre güneş enerjisi teknolojisiyle karşılanması. Kırsal kesimde ve tarımsal teknolojide enerji isteminin olabildiğince karşılanması. iletişim araçlarında (radyo, TV, telefon), sinyalizasyon ve otomasyanda bir bölüm enerji isteminin karşılanması. Gündüz ve gece aydınlatmasında güneş enerjisinin kullanılması. Güneş santralları ile elektrik üretilmesi. Bazı taşıma ve ulaştırma araçlarında çalıştırıcı enerji olarak kullanılması. 8

13 Askeri ve uzay uygulamaları gibi özel amaçlarla güneş enerjisinin kullanılması. Güneş enerjisinin kullanılabilmesi için öncelikle toplanması gerekir. Bu toplama işlemi ısıl ve elektriksel olmak üzere iki farklı yöntemle yapılmaktadır. Basitlik ve ucuzluk gibi nedenlerle ısıl toplama yöntemi daha çok tercih olunur. lsıl güneş kollektörleri; düz yüzeyli ve yoğunlaştırmasız, odaklı ve yoğunlaştırmalı, güneş havuzları olmak üzere üç değişik tipe ayrılmaktadır. Düz yüzeyi i koliektörler 100 C' yi aşmayan uygulamalarda kullanılırken, odaklı kollektörlerle 3000 C düzeyinde uygulamalar yapılabilmektedir. Güneş havuzları ise düşük sıcaklıklarda büyük miktarda ısı toplamaya yararlar. En yaygın kullanım alanı bulan, düz yüzeyli yoğunlaştırmasız kollektörlerdir. Toplam ısı enerjisi bir akışkana aktarılarak, kullanım alanına ya da fiziksel depolama ortamına taşınır. Elektriksel güneş koliektörleri güneş pilleri olup, yarı iletken diyod yapısındaki bu piller, güneş ışığını fotonlarından yararlanarak fotoelektrik (PV) olay gereğince direkt elektrik enerjisine çevirirler. Değişik yarı iletken malzemeler güneş pili yapımında kullanılmaktadırlar. Ancak, silisyum en yaygın malzeme durumundadır. Kristal silisyum, galyum arsenit, amorf siliyum, kadmiyum tellurid, bakırindiyumdiselenid malzemelerdir. Güneş pili üretimi yüksek elektronik teknoloji gerektirmektedir. 2.3.Faydaları Güneş enerjisi, güneşteki hidrojen gazının helyuma dönüşmesi şeklindeki füzyon sürecinden kaynaklanır. Bu enerjiden dünyaya ulaşabilen bir bölümü bile, dünyadaki yıllık toplam tüketimin katı kadardır. Sadece Türkiye'ye gelen ışınlar, kurulu elektrik santrallarının toplam gücünün katıdır. Bu enerji kaynağının ömrü ise hesaplamalara göre 5 milyar yıldır. ilk insanın oluşumundan bu günlere (tahminen) sadece 350 bin yıl geçtiğini göz önünde bulundurursak, bu enerji için "sonsuz enerji" demek şaşırtıcı olmayacaktır. Güneş enerjisinden yararlanma konusundaki çalışmalar 1970'1erden sonra hız kazanmış, güneş enerjisi sistemleri teknolojik ilerleme ve maliyet bakımından düşüş göstermiş, güneş enerjisi çevresel olarak temiz ve zararsız bir enerji kaynağı şeklinde kendini kabul ettirmiştir. Güneş enerjisinin yeryüzüne ulaşan bölümüyle dünya ısısı yükselir ve bu sayede yaşam şartları oluşur. Rüzgar hareketleri, iklimierin oluşumu, okyanuslardaki akıntılar ve dalga hareketleri de bu ısı ile mümkün olur. Bitkiler fotosentez sırasında güneş ışığıyla birlikte karbondioksit ve su kullanarak, hayat kaynağımız olan oksijen ve şekeri üretirler. Fotosentez, yeryüzünde bitkisel yaşamın kaynağıdır. Kısaca güneş enerjisi yalnız teknolojik faydalar meydana getirmez, aynı zamanda doğa olaylarını etkileyerek ve düzenleyerek, canlı cansız tüm varlıkların yaşam şartlarının oluşmasını sağlar. 9

14 3- GÜNEŞ ENERJiSi SiSTEMLERi 3.1.Sistemin Özellikleri Genel Sistemler Güneş enerjisi sistemlerinden, temelde ısı ve elektrik enerjisi üretilir. Özellikle ülkemizi ilgilendiren ısı enerjisi sistemi, ısı derecelendirmesine bağlı olarak iki çeşittir. Bunlar düzlemsel güneş koliektörleri ve yoğunlaştıncı kollektörlerdir. Düzlemsel koliektörler yoğunlaştıncı olanlara göre daha düşük ısı üretirler ve yaygın olarak konutların su ihtiyacı için kullanılırlar. Güneş ışınını alan camdan kısma "açıklık alanı", güneş enerjisinin yutularak ısı enerjisine dönüştürüldüğü alana ise "alıcı yüzey" denir. Düzlemsel koliektörlerde açıklık alanı ile alıcı yüzey birbirine eşittir. En üstte camdan bir örtü, ortada bir boşluk, altında absorban plaka (en önemli parçadır, zira enerji dönüşümünü sağlar), arka ve yan yalıtımlar ve hepsini barındıran su sızdırmaz bir kasadan oluşur. Bu kasanın her yanı TSE-3680'e göre 100 kg/m 2 basınca dayanıklı olmalıdır. Bu sistemlerle ortalama 70 C ısıya ulaşılır. Yoğunlaştıncı koliektörlerden doğrusal yoğunlaştıncı sistem (parabolik oluk), orta ısı isteyen yerlerde kullanılıp güneş enerjısını bir doğru üzerinde yoğunlaştıracağı için, tek boyutlu hareketle güneşi izlemek yeterlidir. Noktasal yoğunlaştıncı sistem ise yüksek ısı isteyen sektörlerde kullanılıp, çanak veya düzlemsel aynalar kullanılarak güneş ışınını belirli bir noktaya yönlendirir ve bazı modellerde bilgisayarla güneşi daima iki boyutlu izleyerek alıcıların devamlı enerji almasını sağlar. Bu iki sistemde de, düzlemsel koliektörlerden farklı olarak enerjiyi belli bir yere yönlendireceğinden, alıcı yüzey açıklık alanından daha küçük olmalıdır Sıcak Su Sistemleri Güneş kollektörlü su ısıtma sistemleri, türüne göre; düzlemsel kollektörler, su deposu, yalıtımlı borular, kontrol mekanizması ve pompadan oluşur. Bu sistemler doğal dolaşımlı veya pompalı olup açık ve kapalı türleri vardır. Doğal dolaşımlı sistemlerde, ısı kendiliğinden dolaşıma girer, depodaki soğuk su koliektörlerde ısınarak yükselir ve yukarıda istenilen yere yönlendirilir. Burada su deposunun koliektörün üst kısmından en az 30 cm. yüksekte olması gerekmektedir. Bu zorunluluk nedeniyle büyük miktarda su ısıtan sistemlerde uygulanamaz. Az miktarda suya ihtiyaç duyulan yerlerde (ev, büro, vs) kullanıldığı için ve harici cihazlar gerekmediğinden, diğer sistemlere göre daha ucuzdur. Pompalı sistemlerde, ısı dolaşımı bir pompa ve otomatik kontrol devresiyle sağlanır. Su deposunun yukarıda olma zorunluluğu olmayıp suyun yönlendirilmesi işlemi pompa vasıtasıyla yapılır. Belirlenen ısılara göre de otomatik kontrol devresi 10

15 vasıtasıyla pompanın çalışması kontrol edilip istenilen su miktarı sağlanır. Bu sistemler zaman zaman pompa ve kontrol devresinde arıza yaratmaktadır. Açık sistemlerde kullanım suyu ile koliektörde dolaşan su aynıdır ve verimleri yüksek, maliyetleri düşüktür. Kapalı sistemlerdeyse koliektördeki su ile kullanım suyu farklı olup bir eşanjör vasıtasıyla su aktarımı yapılır. Maliyeti yüksek, verimi düşüktür. Donma, kireçlenme ve korozyona karşı önlem olarak kullanılır antrallar Güneş enerjisinden elektrik üretmek için iki ayrı sistem vardır. Bunlardan biri güneş enerjisini direkt olarak elektrik enerjisine çeviren fotovoltaik sistemdir. Son 20 yılda bu sistem yaygın olarak kullanıldığı halde teknolojisinin karmaşıklığı ve maliyetinin yüksekliği yüzünden geniş çapta elektrik üretmekte yetersiz kalmıştır. ikinci seçenek ise, güneş enerjisinin yoğunlaştıncı sistemler kullanılarak odaklanması sonucunda elde edilen kızgın buhardan konvansiyonel yöntemlerle elektrik üretimidir. Termal güneş santralları, birincil enerji kaynağı olarak güneş enerjisini kullanan elektrik üretim sistemleridir. Bu santralların tasarımında dikkate alınması gereken en önemli parametreler: +Bölge seçimi, +Güneş ışını potansiyeli, +iklim değerlendirmesi, +Parametrelerin optimizasyonudur. Santralın kurulacağı bölge seçilirken bakılması gereken kriterler: Yıllık yağış miktarının düşük olması, Bulutsuz ve sissiz bir atmosfere sahip olması, Hava kirliliğinin olmaması, Ormanlık ve ağaçlık bölgelerden uzak olması, Rüzgar hızının düşük olmasıdır. Güneş enerjisi ve iklim değerlendirmesi konusunda en önemli kıstaslar, yılda en az saat güneşlenme süresi olması, metrekare başına yıllık kwh'lık güneş enerjisine sahip bulunması, ayrıca en az 4 saatlik güneşlenme süresine sahip gün sayısının, yılda 150'den az olmamasıdır. Ülkemizde dünya standartlarına en uygun yöreler Denizli-Kızıldere, Kütahya Simav, Çanakkale-Tuzla, Aydın-Germencik ve Salavatlı, izmir-seferihisar ve Dikili'dir 13. Doğrusal yoğunlaştırma yapan ve ısı transfer akışkanı olarak termal yağ kullanılan sistemlerde, çalışma parametrelerinin optimizasyonu için dikkate alınması gereken kriterler: 13 Türkiye 6. Enerji Kongresi 11

16 ~ı~ Isı transfer yağının seçimi, ~ı~ işletme basıncı, ~ı~ ~ı~ ~ı~ Boru boyutlandırması, Kapasite seçimi ve Korozyona karşı önlemlerdir. Diğer santral sistemleri: D Parabalik oluk güneş santralleri, D SEGS (Salar Electric Generating System) güneş santralleri, D Parabalik çanak güneş santralleri, D Merkezi alıcı güneş santralleridir. 3.2.Teknolojik Uygulamalar sıl Güneş Sistemleri Daha önce sıcak su sistemlerinde detaylarını belirttiğimiz ısıl güneş sistemleri, güneş enerjisinden ısı elde edip, bu ısıdan doğrudan yararlanılabiiindiği gibi elektrik üretiminde de kullanılabilen sistemlerin genel adıdır. lsıl güneş teknolojileri, genel özellikleriyle şunlardır: Düzlemsel Güneş Kol/ektör/eri: Evlerde sıcak su elde etmek için yaygın olarak kullanılan, güneş enerjisini kollektörlerle toplayıp bir akışkana ısı olarak aktaran sistemlerdir (detaylar 'de verilmiştir). Ortalama 70 C ısı üretirler. Vakumlu Güneş Kol/ektör/eri: Bu sistemlerde vakumlu cam borular ve gerekirse enerji arttırımı için metal ve cam yansıtıcılar kullanılır C'ye varan ısıyla oluşan enerji, ısıtma veya yiyecek dondurma, bina soğutma gibi yerlerde kullanılır. Güneş Havuz/an: 5-6 metre derinlikteki havuzlar, dibindeki siyah boya vasıtasıyla güneş ışınlarını tutar ve 90 C ısıya yükseltir. Tuz konsantrasyonu kullanılarak üstte soğuk su kalması sağlanıp sıcak su dipte toplanır ve eşanjörlere pompalanır. Bu sistem elektrik üretiminde de kullanılır. Güneş Bacalan: Günümüzde henüz deneme aşamasında olan bu sistem, güneş ısısının şeffaf ortamlar kullanılarak toprak ve havayı ısıtması ile oluşan sıcak hava dolaşımı yoluyla çalışır. lsınarak yükselen hava, çok yüksek bir bacaya yönlendirilir ve baca içinde oluşan 15 m/sn hızındaki rüzgar, baca girişindeki yatay rüzgar türbini kullanılarak elektrik enerjisine dönüştürülür. Su Antma Sistemleri: Bu sistemlerde, su dolu havuzların üstü şeffaf-cam yüzeyle kaplanır. Güneş ışınlarıyla ısınan su buharlaşarak yükselir ve cam yüzeyde toplanır. Bu sistem temiz su kaynağının bulunmadığı yörelerde kullanılır. Ürün Kurutma ve Seralar: Kırsal kesimlerde tarım amaçlı kullanılır. 12

17 Güneş Ocak/an: Çanak veya kutu şeklinde, içieri yansıtıcı maddeyle kaplı olan bu ocaklar, bazı yörelerde yemek pişirme amaçlı kullanılır. Güneş Mimarisi: Bina yapım ve tasarımlarında yapılan değişikliklerle, ısı, bina aydınlatma ve soğutma işlemlerinde kullanılır Güneş Pilleri Güneş pilleri güneş enerjisini direkt olarak elektrik enerjısıne çeviren yarı iletken aygıtiard ır. Yüzeyleri kare, dikdörtgen ya da daire şeklinde olup alanları 100 cm 2, kalınlıkları mm' dir. Kullanımına 1954 yılında başlanmış, önceleri sadece uzay çalışmalarında kullanılmıştır. Güneş pillerinin gelişen teknolojiyle birlikte maliyetleri düşürülmüş, gelecekte de yaygın kullanımının işaretleri verilmiştir. Güneş pillerinin uzun ömürlü oluşu (20 yıl), bakım masrafının azlığı, çevre kirliliğine yol açmaması, sistemin sade oluşu ve çok az yer kapladığı için her yerde kullanılabilirliği, enerji kaynağı alternatifi olarak kendisine avantaj sağlamıştır. Dünyadaki güneş pili üretiminin %90'ı A.B.D., Japonya ve Avrupa ülkeleri tarafından üretilirken, Türkiye'de bu çalışmaların 15 yıllık bir mazisi vardır ve sınırlı alanlarda (zirai sulama, çevre aydınlatması v.s.) kullanılmaktadır. Kurulu güç 150 kw'tır. Türkiye'de bu projeyi EiEi ve Türkiye Atom Enerjisi Kurumu ortaklaşa yürütmektedir. Çalışma merkezi olarak Atatürk Orman Çiftliği kullanılmaktadır. Toplam maliyet içinde en büyük miktarı ilk yatırım maliyeti oluşturur. ilk yatırım maliyeti içinde arazi, tesisat, montaj, invertör, kontrol birimi, akü gibi birimler yer alıp toplam maliyetin yaklaşık yarısını oluşturur yılı itibariyle güneş pillerinden oluşan bir modülün maliyeti 4 $/W civarındadır. Normal bir güneş pili sisteminde birim enerji maliyeti, depolama yapılmadığı zaman 30 cent/kwh kadardır. Güneş pillerinin uygulama alanları aşağıda belirtilmiştir: Haberleşme istasyonları, kırsal radyo, telsiz ve telefon sistemleri, Petrol boru hatlarının katodik, metal yapıların korozyondan korunması, Elektrik ve su dağıtım sistemlerinde telemetrik ölçümler yapılması, Askeri araçlardaki aygıtların şarj edilebilir pillerini doldurma, Aydınlatma ve elektrikli ev aletleri, Tarımsal sulama, ev kullanım amaçlı su pompajı, Orman gözetierne kuleleri, deniz fenerleri, demiryolu sinyalizasyonu, ilaç ve aşı soğutma, ilk yardım, alarm, güvenlik sistemleri, Deprem ve hava gözlem istasyonları Dünyadaki Uygulamalar Dünya genelinde güneş enerjisini en çok gelişmiş Batı ülkeleri kullanmaktadır. ABD'de bulunan LUZ International şirketi, Parabalik oluk sistemleri konusunda dünya lideri olup dünyada güneş enerjisiyle üretilen toplam elektriğin %92' sini 13

18 gerçekleştirmektedir. 1984'ten bugüne kadar 9 adet güç santralını (SEGS: Salar Electric Generating System) işletmeye sokmuştur. SOTEL ve Alman DLR şirketleri, merkezi yoğunlaştırma ile elektrik üretiminin uygulanabilirliğini ve teknolojisini araştırmak için bir araya gelerek PHOEBUS grubunu oluşturmuşlardır. Bu amaçla Avrupa, Japonya ve ABD'de 6 adet santral inşa edilmiştir. Dünya'da bilinen en büyük santrallar ise Amerika'da USA Salar One, USA Salar Plant 1, Japonya'da Sunshine, ıtalya'da Eurelios, ispanya'da Cesa 1, IEA SSPS, Fransa'da Themis, Rusya'da SSCB SES-5'tir. Güneş havuzları sistemlerini en yaygın olarak israil kullanmaktadır. Onu Avustralya ve ABD izlemektedir. Bir başka uygulama alanı olan güneş ocakları ise Hindistan ve Çin gibi bir kaç ülkede yemek pişirmede kullanılmaktadır. isveç soğuk bir iklime sahip olmasına rağmen binalarını ısıtmada güneş enerjisi kullanmaktadır. iskandinav ülkeleri yazın depoladıkları ısıyı kışın kullanabilmektedirler. Çeşitli kentlerin güneş enerjisi potansiyeli kwh/m 2 yıl bazında şöyledir: Londra 945, Hamburg 980, Paris 1.130, Roma 1.680, Kahire 2.040, Arizona Dünyada en yaygın olarak kullanılan sistemlerin arkasında büyük firmalar vardır. En bilinenleri GENERAL ELECTRIC, PHILIPS, OWENS-ILLINOIS ve SIEMENS'tir. 4-TiCARi AÇlDAN GÜNEŞ ENERJiSi 4.1.Kullanımı Ve Piyasası Türkiye'de ki Kullanımı ve Piyasası Türkiye' de güneş enerjili su ısıtıcısı piyasasında, 4-5 büyük sanayi kuruluşu ve yüz civarında küçük ve orta ölçekli firma yer almakta olup yaklaşık kişi istihdam edilmektedir. Türkiye'nin güneş koliektörü yıllık üretim kapasitesi, ortalama bin m 2 kadardır. Türkiye'de üretilen yaklaşık her üç koliektörden bir tanesi ihraç edilmektedir (Bu konuyu Dış Ticaret bölümünde ele alacağız). Ortalama bir daireye yetecek kadar sıcak su sağlayan bir sistem 3-3,5 m 2 boyutunda 2 koliektör ve yaklaşık 120 litrelik bir depodan oluşur. Bu sistemlerle, kollektörlerin boyutuna göre günlük 100 ila 250 litre sıcak su üretilir. Standartiara uygun şekilde üretilen bir dairelik ortalama bir sistemin maliyeti $kadardır. Güneş pilleri ise oldukça pahalı bir yatırım gerektirdiği için kullanımı çok dar bir alanla sınırlıdır. Türkiye'de bu sistemler ya doğrudan ithal ya da distribütör kanalıyla getirilmektedir. Maliyeti, 50 Wattlık bir sistemde 300 $ civarındadır 14. Normal elektriğin kwh maliyeti 6 cent iken, güneş enerjisinden elde edilen elektriğin kwh maliyeti 50 cent dolaylarındadır. 14 Business Week 14

19 Güneş enerjili su ısıtıcılan sektörüne girişte standart bir altyapı gerekmemektedir. Yapımında gerekli olan ara ürünler ve özellikle alüminyum yurt içinde mevcut olup ithalata gerek duyulmamaktadır. Genel olarak alüminyum Etibank-Seydişehir, plastik çoğunlukla Konya ve yöresi, bakır ise Amasya, Aydın dolayiarından temin edilebilir. Sektöre girişte Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'ndan izin alınması yeterli olup, standart veya kalite belgesi gerektiğinde veya istendiğinde Sanayi Odalarına başvurulur. Kalite belgesi alınacağı zaman danışmanlık hizmetleri TÜBiTAK tarafından verilir. TÜBiTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM) bünyesinde bulunan Enerji Sistemleri ve Çevre Araştırma Enstitüsü, 1999 yılı itibariyle uluslararası standartiara göre test raporu veren laboratuara sahip tek kuruluştur. Su ısıtıcılan üretimi, iç talebi karşılayabildiği gibi ihracata da yetecek mal üretmesiyle birlikte, dış ticaret pazarı çok düşük olduğundan herhangi bir ihracat teşviki görmemektedir. Herhangi bir ekstra vergisi bulunmayıp standart % 18 KDV'ye tabidir. Atölye tipi üretim yerlerinde işçilik maliyeti düşüktür ve üretim yeri büyüdükçe maliyet içindeki işçilik payı da büyümektedir. Zaman içinde tüketidierin bilinçlenmesi ve kaliteye olan talep, maliyetierin artmasına sebep olmakta, bu durum az kapasiteyle düşük maliyet tercih eden üreticilerin küçük atölyelere yönlenmelerine yol açmaktadır. Atölye tercihlerinin bir sebebi de güneş enerjili su ısıtıcılarının üretiminin sürekli olmayışı ve talebin mevsimlere bağlı olarak değişkenlik göstermesidir Dünyada ki Kullanımı ve Piyasası Güneş enerjisinden yararlanma yolunda en çok çaba harcayan ülkelerin başında israil, Japonya, Tayland, Yeni Zelanda, Avustralya, Şili, Pakistan ve Yunanistan gelmektedir 15. Günümüzde dünyada kurulu güneş koliektörlerinin toplam alanı 35 milyon m 2 ' dir. En fazla koliektör 7.5 milyon m 2 ile ABD'dedir. Japonya 7 milyon, Avustralya ve israil 2.8, Yunanistan 2 ve Almanya 1 milyon m 2 koliektör alanına sahiptir. Türkiye'nin mevcut alanının 3.5 milyon m 2 olduğu gözönünde bulundurulduğunda, rakam çok yüksek görülse de nüfusa oranlandığında güneş enerjisinden çok az yararlandığımız burada da ortaya çıkmaktadır. Şöyle ki, kişi başı koliektör alanlarında dünyada 0.85 m 2 /kişi ile Kıbrıs en başta gelmekte, onu 0.55 ile israil, 0.20 ile Yunanistan izlemektedir. Türkiye'de bu rakam 0.05 m 2 ' dir. ABD, Japonya, Almanya gibi nüfusu yoğun ülkelerde de durum Türkiye'deki gibidir. Avrupa güneş enerjili su sistemleri pazarı 1990'1ardan sonra, %18-20 kadar büyümüş, ortalama yıllık üretim yarım milyon m 2 ' yi geçmiştir. Avrupa pazarındaki en hızlı büyüme Avusturya, Almanya, Danimarka ve Yunanistan'da olup Avrupa Birliği 15 TÜGiAD 2000 li Yıllara Doğru Türkiye' nin Önde Gelen Sorunlarına Yaklaşımlar XV.-Enerji, Mart

20 satışlarının %85'i bu ülkelerde gerçekleşmiştir. Hollanda ve isveç pazarları da yerli üreticilerimiz için dikkate alınması gereken ülkelerdir 16. Yoğun güneş ışını alarnamasına rağmen ucuz ve temiz bir enerji olan güneş enerjisi, çevre kirliliğine çok duyarlı olan Kuzey ülkelerinin pazarında büyüme gösterirken, güneyde bu sorun pek yaşanmadığından güney ülkelerinin koliektör pazarında henüz değerlendirilmemiş büyük bir potansiyel bulunmaktadır. Avrupa'da yapılan kısa vadeli projeksiyonlarda, ortalama büyüme %23 olarak hesaplanmıştır. Bunun karşılığı 1 O yıl içinde ortalama üretim ve satışı n 5 milyon m 2 'lik bir hacime ulaşmasıdır. Bu rakam bin kişilik ek istihdam imkanı demektir 17. Güneş pillerinde de %20 civarında bir büyüme gözlenmekte ve en büyük pazar payı gelişmiş ülkeler tarafından payiaşı Imaktadır. üretim 1999 yılı itibariyle 133 MW'a ulaşmıştır (1 MW=1.000 kw). Türkiye'deki kapasitenin sadece 150 kw olduğunu da hatırlamakta yarar vardır. Türkiye'nin bu kısıtlı kullanımı, kullanıldığı yerlerin azlığından kaynaklanmakta (seracılık, tarım, vs.), oysa dünyada güvenlik, tünel ve karayolu aydınlattiması gibi alanlarda da kullanıldığından MW'Iarla ölçülen bu pazar, ticarette ileride çok büyük imkanlar ortaya koyacaktır. Şu anda Türkiye'de yaygın olan birbirinden bağımsız küçük üreticilerin arasındaki koordinasyonsuzluk ve belirli bir standarta ulaşamama problemi, güneş enerjisi sistemlerinin ilk kullanıldığı yıllarda, Avrupa'da da gözlenmekteydi. Ancak zaman geçip pazar büyüyünce, Avrupalı üreticiler giderek örgütlendiler ve iç pazarlar yerine uluslararası boyutta dev bir sanayiye dönüştüler. Bunun sonucunda hem serbest piyasa şartları ve rekabet ortamı oluşmaya başladı, hem de ortak standartiara ulaşılmasıyla birlikte kalite yükseldi. Sonuç olarak 20 yıl kadar önce Avrupa ve dünyada, henüz çok küçük ve önemsiz bir pazar olarak görünen güneş enerjili sistemler, kendi global pazarlarını yarattı lar. 4.2.Dış Ticaret Değerlendirmesi ihracat gelirlerinin %17'sini enerji ithalatı için harcamak zorunda olan Türkiye, bu oranı ile dünyada Yunanistan ve Hindistan'dan sonra enerji ithalatına en büyük payı ayıran üçüncü ülke konumundadır 18. Sadece bu dahi toplam enerjideki güneş enerjisinin (ucuz ve sınırsız olması dolayısıyla) payının arttırılması gerekliliğini ortaya koymaktadır. Güneş enerjisi dünyada birçok alanda kullanılmakla birlikte ülkemizde neredeyse sadece su ısıtmada kullanılmaktadır. Türkiye yılda ortalama TEP (ton petrol eşdeğeri) enerjiyi güneşten kazanmaktadır. Türkiye'de son 20 yıl içinde güneş enerjili su ısıtıcılar üretimi, bir 16 Elektrik işleri Etüd idaresi 17 Elektrik işleri Etüd idaresi 18 Yahya Düzenli 16

YUNUS ACI 2011282001

YUNUS ACI 2011282001 YUNUS ACI 2011282001 Güneş enerjisi,güneşten yayılan ısı ve ışık enerjsine verilen gelen isimdir.güneş ışınları rüzgar ve dalga enerjisi,biyokütle ve hidroelektrik ile birlikte yenilenebilir enerji kaynaklarının

Detaylı

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI ENERJİ Artan nüfus ile birlikte insanların rahat ve konforlu şartlarda yaşama arzuları enerji talebini sürekli olarak artırmaktadır. Artan enerji talebini, rezervleri sınırlı

Detaylı

Ülkemizde Elektrik Enerjisi:

Ülkemizde Elektrik Enerjisi: Karadeniz Teknik Üniversitesi Elektrik-Elektronik-Bilgisayar Bilim Kolu Eğitim Seminerleri Dizisi 6 Mart 8 Mayıs 22 Destekleyen Kuruluşlar: Karadeniz Teknik Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği

Detaylı

GÜNE ENERJ PV Sistemleri: PV uygulamaları

GÜNE ENERJ  PV Sistemleri: PV uygulamaları GÜNEŞ ENERJİSİ Güneşin enerjisini üç yolla kullanabiliriz, güneş enerjisi derken bu üçü arasındaki farkı belirtmek önemlidir: 1. Pasif ısı. Güneşten bize doğal olarak ulaşan ısıdır. Bina tasarımında dikkate

Detaylı

FOTOVOLTAIK HÜCRELERIN YAPıSı VE ÇALıŞMA PRENSIPLERI DOĞRUDAN ELEKTRIK ÜRETIMI

FOTOVOLTAIK HÜCRELERIN YAPıSı VE ÇALıŞMA PRENSIPLERI DOĞRUDAN ELEKTRIK ÜRETIMI DOĞRUDAN ELEKTRIK ÜRETIMI DOĞRUDAN ELEKTRIK ÜRETIMI Güneş enerjisinden doğrudan elektrik enerjisi üretmek için güneş hücreleri (fotovoltaik hücreler) kullanılır. Güneş hücreleri yüzeylerine gelen güneş

Detaylı

TEMİZ ENERJİ TEKNOLOJİLERİ KURSU. Harran Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makina Mühendisliği Bölümü Osmanbey Kampüsü, Şanlıurfa

TEMİZ ENERJİ TEKNOLOJİLERİ KURSU. Harran Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makina Mühendisliği Bölümü Osmanbey Kampüsü, Şanlıurfa TEMİZ ENERJİ TEKNOLOJİLERİ KURSU Prof. Dr. Hüsamettin BULUT Harran Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makina Mühendisliği Bölümü Osmanbey Kampüsü, Şanlıurfa KISA ÖZGEÇMİŞ Doç. Dr. Hüsamettin BULUT EĞİTİM

Detaylı

A.Ü. GAMA MYO. Elektrik ve Enerji Bölümü GÜNEŞ ENERJİSİ İLE ELEKTRİK ÜRETİMİ 9. HAFTA

A.Ü. GAMA MYO. Elektrik ve Enerji Bölümü GÜNEŞ ENERJİSİ İLE ELEKTRİK ÜRETİMİ 9. HAFTA A.Ü. GAMA MYO. Elektrik ve Enerji Bölümü GÜNEŞ ENERJİSİ İLE ELEKTRİK ÜRETİMİ 9. HAFTA İçindekiler Güneş Termik Santraller GÜNEŞ TERMİK SANTRALLER Güneş enerjisinden elektrik üretimi direkt ve indirekt

Detaylı

Türkiye nin Elektrik Üretimi ve Tüketimi

Türkiye nin Elektrik Üretimi ve Tüketimi Türkiye nin Elektrik Üretimi ve Tüketimi -Çimento Sanayinde Enerji Geri Kazanımı Prof. Dr. İsmail Hakkı TAVMAN Dokuz Eylül Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü Enerji Kaynakları Kullanışlarına Göre

Detaylı

GÜNEŞ PİLLERİ (FOTOVOLTAİK PİLLER) II. BÖLÜM

GÜNEŞ PİLLERİ (FOTOVOLTAİK PİLLER) II. BÖLÜM GÜNEŞ PİLLERİ (FOTOVOLTAİK PİLLER) II. BÖLÜM Prof. Dr. Olcay KINCAY Y. Doç. Dr. Nur BEKİROĞLU Y. Doç. Dr. Zehra YUMURTACI Elektrik Üretim Sistemleri Elektrik Üretim Sistemleri Elektrik Üretim Sistemleri

Detaylı

ENERJİ VERİMLİLİĞİ (ENVER) GÖSTERGELERİ VE SANAYİDE ENVER POLİTİKALARI

ENERJİ VERİMLİLİĞİ (ENVER) GÖSTERGELERİ VE SANAYİDE ENVER POLİTİKALARI ENERJİ VERİMLİLİĞİ (ENVER) GÖSTERGELERİ VE SANAYİDE ENVER POLİTİKALARI Erdal ÇALIKOĞLU Sanayide Enerji Verimliliği Şube Müdürü V. Neden Enerji Verimliliği? Fosil kaynaklar görünür gelecekte tükenecek.

Detaylı

ENERJİ. KÜTAHYA www.zafer.org.tr

ENERJİ. KÜTAHYA www.zafer.org.tr ENERJİ 2011 yılı sonu itibarıyla dünyadaki toplam enerji kaynak tüketimi 12.274,6 milyon ton eşdeğeri olarak gerçekleşmiştir. 2011 yılı itibarıyla dünyada enerji tüketiminde en yüksek pay %33,1 ile petrol,

Detaylı

4. Ünite 2. Konu Enerji Kaynakları. A nın Yanıtları

4. Ünite 2. Konu Enerji Kaynakları. A nın Yanıtları ENERJİ KAYNAKLARI 1 4. Ünite 2. Konu Enerji Kaynakları A nın Yanıtları 1. Günümüzde kullanılan nin maliyetinin düşük, çevreye zarar vermeyen... yenilenebilir ve güvenli olmasına önem verilmektedir. 12.

Detaylı

GÜNEŞ PİLLERİNİN ÇATI DİZAYNINDA KULLANILMASI

GÜNEŞ PİLLERİNİN ÇATI DİZAYNINDA KULLANILMASI GÜNEŞ PİLLERİNİN ÇATI DİZAYNINDA KULLANILMASI Canan Perdahçı Kocaeli Üniversitesi Elektrik Mühendisliği Bölümü Vezirçiftliği, İzmit Perdahci@kou.edu.tr Özet: Ülkelerin sosyal ve ekonomik kalkınmasının

Detaylı

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI VE DALGA ENERJİSİ. O.Okan YEŞİLYURT Gökhan IŞIK

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI VE DALGA ENERJİSİ. O.Okan YEŞİLYURT Gökhan IŞIK YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI VE DALGA ENERJİSİ O.Okan YEŞİLYURT Gökhan IŞIK NEDİR BU ENERJİ? İş Yapabilme Yeteneğidir. Canlı Tüm Organizmalar Enerjiye İhtiyaç Duyar. İnsanlık Enerjiye Bağımlıdır. Yaşam

Detaylı

ENERJİ VERİMLİLİĞİ (EnVer) & KANUNU

ENERJİ VERİMLİLİĞİ (EnVer) & KANUNU ENERJİ VERİMLİLİĞİ (EnVer) & KANUNU Erdal ÇALIKOĞLU Sanayide Enerji Verimliliği Şube Müdürü V. Neden Enerji Verimliliği? Fosil kaynaklar görünür gelecekte tükenecek. Alternatif kaynaklar henüz ekonomik

Detaylı

Mühendislik Çevre Danışmanlık Gıda Tarım Turizm Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi LİSANSSIZ ELEKTRİK ÜRETİMİ

Mühendislik Çevre Danışmanlık Gıda Tarım Turizm Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi LİSANSSIZ ELEKTRİK ÜRETİMİ Mühendislik Çevre Danışmanlık Gıda Tarım Turizm Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi LİSANSSIZ ELEKTRİK ÜRETİMİ LİSANSSIZ ELEKTRİK ÜRETİMİNE İLİŞKİN YÖNETMELİK Ülkemizde 2010-2011 yılı itibari ile çeşitli

Detaylı

TÜRKIYE NİN MEVCUT ENERJİ DURUMU

TÜRKIYE NİN MEVCUT ENERJİ DURUMU TÜRKIYE NİN MEVCUT ENERJİ DURUMU Zinnur YILMAZ* *Cumhuriyet Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, SİVAS E-mail: zinnuryilmaz@cumhuriyet.edu.tr, Tel: 0346 219 1010/2476 Özet Yüzyıllardan

Detaylı

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI. Gökhan BAŞOĞLU

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI. Gökhan BAŞOĞLU YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI İÇERİK 1. DÜNYADAKİ VE ÜLKEMİZDEKİ ENERJİ KAYNAKLARI VE KULLANIMI 1.1 GİRİŞ 1.2 ENERJİ KAYNAKLARI 1.3 TÜRKİYE VE DÜNYADAKİ ENERJİ POTANSİYELİ 2. YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI

Detaylı

TEKSTİL MAKİNALARI. Hazırlayan Hasan KÖSE 2006. T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi

TEKSTİL MAKİNALARI. Hazırlayan Hasan KÖSE 2006. T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi TEKSTİL MAKİNALARI Hazırlayan Hasan KÖSE 2006 T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi TEKSTİL MAKİNALARI TÜRKİYE DE ÜRETİM Tanımı Tekstil makinaları, tekstil sanayinin

Detaylı

KÖMÜRÜN ENERJİDEKİ YERİ

KÖMÜRÜN ENERJİDEKİ YERİ KÖMÜRÜN ENERJİDEKİ YERİ Prof. Dr. Güven ÖNAL Yurt Madenciliğini Geliştirme Vakfı 1 Sunumun Ana Konuları Dünya da Kömür ve Enerji Türkiye nin Kömür Rezervleri ve Üretimi Türkiye nin Enerji Durumu Yerli

Detaylı

5 Mayıs 2010 Mersin Üniversitesi. KORAY TUNCER MMO Enerji Birimi / Teknik Görevli Makina Yüksek Mühendisi

5 Mayıs 2010 Mersin Üniversitesi. KORAY TUNCER MMO Enerji Birimi / Teknik Görevli Makina Yüksek Mühendisi 5 Mayıs 2010 Mersin Üniversitesi KORAY TUNCER MMO Enerji Birimi / Teknik Görevli Makina Yüksek Mühendisi Türkiye de kişi başına elektrik enerjisi tüketimi 2.791 kwh seviyesinde olup, bu değer 8.900 kwh

Detaylı

CAM SANAYİİ. Hazırlayan Birsen YILMAZ 2006. T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi

CAM SANAYİİ. Hazırlayan Birsen YILMAZ 2006. T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi CAM SANAYİİ Hazırlayan Birsen YILMAZ 2006 T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi TÜRKİYE'DE ÜRETİM Cam sanayii, inşaat, otomotiv, meşrubat, gıda, beyaz eşya, mobilya,

Detaylı

SU ÜRÜNLERİNDE MEKANİZASYON-2

SU ÜRÜNLERİNDE MEKANİZASYON-2 SU ÜRÜNLERİNDE MEKANİZASYON-2 Yrd.Doç.Dr. Mehmet Ali Dayıoğlu Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları & Teknolojileri Mühendisliği Bölümü Kaynak: YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI VE TEKNOLOJİLERİ

Detaylı

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI VE ÇEVRE MEVZUATI

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI VE ÇEVRE MEVZUATI YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI VE ÇEVRE MEVZUATI Dr. Gülnur GENÇLER ABEŞ Çevre Yönetimi ve Denetimi Şube Müdürü Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü 06/02/2016 YENİLENEBİLİR ENERJİ NEDİR? Sürekli devam eden

Detaylı

Türkiye nin Enerji Teknolojileri Vizyonu

Türkiye nin Enerji Teknolojileri Vizyonu Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 26. Toplantısı Türkiye nin Enerji Teknolojileri Vizyonu Prof. Dr. Yücel ALTUNBAŞAK Başkanı Enerji İhtiyacımız Katlanarak Artıyor Enerji ihtiyacımız ABD, Çin ve Hindistan

Detaylı

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARIMIZ VE ELEKTRİK ÜRETİMİ. Prof. Dr. Zafer DEMİR --

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARIMIZ VE ELEKTRİK ÜRETİMİ. Prof. Dr. Zafer DEMİR -- YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARIMIZ VE ELEKTRİK ÜRETİMİ Prof. Dr. Zafer DEMİR -- zaferdemir@anadolu.edu.tr Konu Başlıkları 2 Yenilenebilir Enerji Türkiye de Politikası Türkiye de Yenilenebilir Enerji Teşvikleri

Detaylı

ENERJİ KAYNAKLARI ve TÜRKİYE DİYARBAKIR TİCARET VE SANAYİ ODASI

ENERJİ KAYNAKLARI ve TÜRKİYE DİYARBAKIR TİCARET VE SANAYİ ODASI ENERJİ KAYNAKLARI ve TÜRKİYE DİYARBAKIR TİCARET VE SANAYİ ODASI ENERJİ KAYNAKLARI ve TÜRKİYE Türkiye önümüzdeki yıllarda artan oranda enerji ihtiyacı daha da hissedecektir. Çünkü,ekonomik kriz dönemleri

Detaylı

KURU İNCİR. Hazırlayan Çağatay ÖZDEN 2005. T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi

KURU İNCİR. Hazırlayan Çağatay ÖZDEN 2005. T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi KURU İNCİR Hazırlayan Çağatay ÖZDEN 2005 T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi KURU İNCİR Türkiye de Üretim İncir, ilk kültüre alınan meyvelerden birisi olarak, anavatanı

Detaylı

Dünyada Enerji Görünümü

Dünyada Enerji Görünümü 09 Nisan 2014 Çarşamba Dünyada Enerji Görünümü Dünyada, artan gelir ve nüfus artışına paralel olarak birincil enerji talebindeki yükseliş hız kazanmaktadır. Nüfus artışının özellikle OECD Dışı ülkelerden

Detaylı

Yakın n Gelecekte Enerji

Yakın n Gelecekte Enerji Yakın n Gelecekte Enerji Doç.Dr.Mustafa TIRIS Enerji Enstitüsü Müdürü Akademik Forum 15 Ocak 2005 Kalyon Otel, İstanbul 1 Doç.Dr.Mustafa TIRIS 1965 Yılı nda İzmir de doğdu. 1987 Yılı nda İTÜ den Petrol

Detaylı

Mustafa BARAN Ankara Sanayi Odası Genel Sekreter Yardımcısı

Mustafa BARAN Ankara Sanayi Odası Genel Sekreter Yardımcısı Mustafa BARAN Ankara Sanayi Odası Genel Sekreter Yardımcısı Enerji verimliliği / Sanayide enerji verimliliği Türkiye de enerji yoğunluğu Enerji tüketim verileri Türkiye de enerji verimliliği projeleri

Detaylı

ELEKTRİK ve PLANLAMA 21. YÜZYILDA PLANLAMAYI DÜŞÜNMEK. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Cengiz GÖLTAŞ 14 Mayıs 2011

ELEKTRİK ve PLANLAMA 21. YÜZYILDA PLANLAMAYI DÜŞÜNMEK. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Cengiz GÖLTAŞ 14 Mayıs 2011 ELEKTRİK ve PLANLAMA 21. YÜZYILDA PLANLAMAYI DÜŞÜNMEK Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Cengiz GÖLTAŞ 14 Mayıs 2011 TÜRKİYE DE ELEKTRİK ENERJİSİ KURULU GÜCÜ (Nisan 2011) TERMİK - İTHAL KÖMÜR

Detaylı

Güneş Enerjisiyle Isıtma ve Soğutmanın Ticari Uygulamaları İŞ ENERJİ Aclan KAYA Proje Mühendisi

Güneş Enerjisiyle Isıtma ve Soğutmanın Ticari Uygulamaları İŞ ENERJİ Aclan KAYA Proje Mühendisi Güneş Enerjisiyle Isıtma ve Soğutmanın Ticari Uygulamaları İŞ ENERJİ Aclan KAYA Proje Mühendisi -Neden Güneş Enerjisi? -Türkiyedeki Güneşlenme Süreleri -Neden CSP? -CSP Sistemleri -CSP Çalışma Prensibi

Detaylı

İÇİNDEKİLER TABLO VE ŞEKİLLER...

İÇİNDEKİLER TABLO VE ŞEKİLLER... İÇİNDEKİLER TABLO VE ŞEKİLLER...4 1.Yönetici Özeti... 11 2.Giriş... 12 3.Sektörel Analiz... 13 3.1 Birincil Enerji Kaynaklarına Bakış...13 3.1.1 Kömür... 13 3.1.1.1 Dünya da Kömür... 14 3.1.1.1.1 Dünya

Detaylı

YOĞUNLAŞTIRILMIŞ GÜNEŞ ENERJİSİ TEKNOLOJİLERİ

YOĞUNLAŞTIRILMIŞ GÜNEŞ ENERJİSİ TEKNOLOJİLERİ YOĞUNLAŞTIRILMIŞ GÜNEŞ ENERJİSİ TEKNOLOJİLERİ Doç. Dr. Haydar LİVATYALI TUBITAK Marmara Araştırma Merkezi Enerji Enstitüsü Nisan 2011 SUNUM PLANI Neden CSP? Parabolik oluk sistemler Merkezî alıcılar Dünyadaki

Detaylı

İZMİR KEMALPAŞA ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ GÜNEŞ SANTRALİ UYGULAMASI

İZMİR KEMALPAŞA ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ GÜNEŞ SANTRALİ UYGULAMASI İZMİR KEMALPAŞA ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ GÜNEŞ SANTRALİ UYGULAMASI Mustafa Orçun ÖZTÜRK mustafaozturk@kosbi.org.tr ÖZET Günümüzde fosil yakıtlarının sonunun gelecek olması maliyetlerinin fazla olması ve

Detaylı

GÜNEŞ ENERJİSİ (SOLAR ENERGY)

GÜNEŞ ENERJİSİ (SOLAR ENERGY) GÜNEŞ ENERJİSİ (SOLAR ENERGY) GÜNEŞ ENERJİSİ NEDİR? Güneş enerjisi, güneşten yayılan ışık ve ısı enerjisine verilen genel isimdir. Antik çağlardan beri bu enerji sürekli gelişen teknolojiler yardımı ile

Detaylı

İstanbul Bilgi Üniversitesi Enerji Sistemleri Mühendisliği. Çevreye Duyarlı Sürdürülebilir ve Yenilenebilir Enerji Üretimi ve Kullanımı

İstanbul Bilgi Üniversitesi Enerji Sistemleri Mühendisliği. Çevreye Duyarlı Sürdürülebilir ve Yenilenebilir Enerji Üretimi ve Kullanımı İstanbul Bilgi Üniversitesi Enerji Sistemleri Mühendisliği Çevreye Duyarlı Sürdürülebilir ve Yenilenebilir Enerji Üretimi ve Kullanımı Günlük Hayatımızda Enerji Tüketimi Fosil Yakıtlar Kömür Petrol Doğalgaz

Detaylı

Dr. Fatih AY. Tel: 0 388 225 22 55 ayfatih@nigde.edu.tr

Dr. Fatih AY. Tel: 0 388 225 22 55 ayfatih@nigde.edu.tr Dr. Fatih AY Tel: 0 388 225 22 55 ayfatih@nigde.edu.tr Düzlemsel Güneş Toplayıcıları Vakumlu Güneş Toplayıcıları Yoğunlaştırıcı Sistemler Düz Toplayıcının Isıl Analizi 2 Yapı olarak havası boşaltılmış

Detaylı

ENERJİ VERİMLİLİĞİ MÜCAHİT COŞKUN

ENERJİ VERİMLİLİĞİ MÜCAHİT COŞKUN ENERJİ VERİMLİLİĞİ MÜCAHİT COŞKUN 16360019 1 İÇİNDEKİLER Enerji Yoğunluğu 1. Mal Üretiminde Enerji Yoğunluğu 2. Ülkelerin Enerji Yoğunluğu Enerji Verimliliği Türkiye de Enerji Verimliliği Çalışmaları 2

Detaylı

RÜZGAR ENERJĐSĐ. Erdinç TEZCAN FNSS

RÜZGAR ENERJĐSĐ. Erdinç TEZCAN FNSS RÜZGAR ENERJĐSĐ Erdinç TEZCAN FNSS Günümüzün ve geleceğimizin ekmek kadar su kadar önemli bir gereği; enerji. Son yıllarda artan dünya nüfusu, modern hayatın getirdiği yenilikler, teknolojinin gelişimi

Detaylı

www.deltaenerjisistemleri.com.tr

www.deltaenerjisistemleri.com.tr www.deltaenerjisistemleri.com.tr Türkiye Merkezi: Güneş Enerji Sistemleri Güneş Enerji Sistemleri Kaynak: YEGM Bölge Topl. Gün Enerji (kwhm²-yıl) Güneşl. Süresi (saat/yıl) G.Doğu Anadolu 1460 2993 Akdeniz

Detaylı

TÜRKİYE ELEKTRİK SİSTEMİ (ENTERKONNEKTE SİSTEM)

TÜRKİYE ELEKTRİK SİSTEMİ (ENTERKONNEKTE SİSTEM) TÜRKİYE ELEKTRİK SİSTEMİ (ENTERKONNEKTE SİSTEM) 8. İLETİM TESİS VE İŞLETME GRUP MÜDÜRLÜĞÜ (İŞLETME VE BAKIM MÜDÜRLÜĞÜ) HAZIRLAYAN TEMMUZ 2008 Ankara 1 Gönderen: Recep BAKIR recepbakir38@mynet.com ENTERKONNEKTE

Detaylı

TMMOB ÇEVRE MÜHENDİSLERİ ODASI ANTALYA ŞUBESİ

TMMOB ÇEVRE MÜHENDİSLERİ ODASI ANTALYA ŞUBESİ TMMOB ÇEVRE MÜHENDİSLERİ ODASI ANTALYA ŞUBESİ TURİSTİK İŞLETMELERDE YENİLENEBİLİR ENERJİNİN YERİ UĞUR BURHAN YILDIRIM ÇEVRE YÜK. MÜH. 23 EKİM 2015 ANTALYA Sunum Akışı 1 2 3 4 5 6 Enerji İhtiyacının Temel

Detaylı

Yenilebilir Enerji Kaynağı Olarak Rüzgar Enerjisi

Yenilebilir Enerji Kaynağı Olarak Rüzgar Enerjisi Yenilebilir Enerji Kaynağı Olarak Rüzgar Enerjisi İbrahim M. Yağlı* Enerji üretiminde Rüzgar Enerjisinin Üstünlükleri Rüzgar enerjisinin, diğer enerji üretim alanlarına göre, önemli üstünlükleri bulunmaktadır:

Detaylı

ALPER AKCA

ALPER AKCA 25.10.2008 Lisans, ODTÜ EEE, 2005 Yüksek Lisans, ODTÜ EEE, 2008 ASELSAN, 2005- Neden Destek? Destek Türleri ABD Ulusal Mekanizmalar ABD Eyalet Mekanizmaları AB Destek Mekanizmaları Türkiye Yenilenebilir

Detaylı

T.C. DÜZCE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MM G Ü Z D Ö N E M İ

T.C. DÜZCE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MM G Ü Z D Ö N E M İ T.C. DÜZCE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MM- 4 5 8 G Ü N E Ş E N E R J İ S İ 2017-2 0 1 8 G Ü Z D Ö N E M İ Güneş kollektörü kullanarak tüketim veya ısıtma amaçlı sıcak

Detaylı

Şekil-1 Yeryüzünde bir düzleme gelen güneş ışınım çeşitleri

Şekil-1 Yeryüzünde bir düzleme gelen güneş ışınım çeşitleri VAKUM TÜPLÜ GÜNEŞ KOLLEKTÖR DENEYİ 1. DENEYİN AMACI: Yenilenebilir enerji kaynaklarından güneş enerjisinde kullanılan vakum tüplü kollektör tiplerinin tanıtılması, boyler tankına sahip olan vakum tüplü

Detaylı

Yenilenebilir olmayan enerji kaynakları (Birincil yahut Fosil) :

Yenilenebilir olmayan enerji kaynakları (Birincil yahut Fosil) : Günümüzde küresel olarak tüm ülkelerin ihtiyaç duyduğu enerji, tam anlamıyla geçerlilik kazanmış bir ölçüt olmamakla beraber, ülkelerin gelişmişlik düzeylerini gösteren önemli bir kriterdir. İktisadi olarak

Detaylı

GÜNEŞ ENERJİLİ SICAK SU SİSTEMLERİ

GÜNEŞ ENERJİLİ SICAK SU SİSTEMLERİ GÜNEŞ ENERJİLİ SICAK SU SİSTEMLERİ l AMAÇ Güneş enerjili sıcak su sistemlerinin incelenmesi ve tabii dolaşımlı güneşli su ısıtıcılarının temel özelliklerinin belirlenmesi 2GİRİŞ Günümüzde artan enerji

Detaylı

Enerji Kaynakları ENERJİ 1) YENİLENEMEZ ENERJİ KAYNAKLARI 2) YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI

Enerji Kaynakları ENERJİ 1) YENİLENEMEZ ENERJİ KAYNAKLARI 2) YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI ENERJİ Enerji, iş yapabilme kabiliyetidir. Bir sistemin enerjisi, o sistemin yapabileceği azami iştir Enerji Kaynakları 1) YENİLENEMEZ ENERJİ KAYNAKLARI 2) YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI YENİLENEMEZ ENERJİ

Detaylı

AR& GE BÜLTEN Yılına Girerken Enerji Sektörü Öngörüleri

AR& GE BÜLTEN Yılına Girerken Enerji Sektörü Öngörüleri 2006 Yılına Girerken Enerji Sektörü Öngörüleri Nurel KILIÇ Dünya da ve Türkiye de ulusal ve bölgesel enerji piyasaları, tarihin hiçbir döneminde görülmediği kadar ticaret, rekabet ve yabancı yatırımlara

Detaylı

HİDROLİK PNÖMATİK SEKTÖRÜ NOTU

HİDROLİK PNÖMATİK SEKTÖRÜ NOTU HİDROLİK PNÖMATİK SEKTÖRÜ NOTU Akışkan gücü, basınçlı akışkanların, ister sıvı ister gaz halinde olsun, enerjilerinden faydalanarak elde edilen güçtür. Sıvı veya gaz, yada somut olarak su veya hava, ancak

Detaylı

PROJE RAPORU Ref No: 6403

PROJE RAPORU Ref No: 6403 PROJE RAPORU Ref No: 6403 Proje Başlama Tarihi : 7 Haziran 2006 Proje Bitiş Tarihi: 29 Haziran 2006 Kapsam : 10. Tanker Üs Komutanlığı Güneş Enerjili Merkezi Su Isıtma Sistemi Lokasyon: İncirlik Hava Üssü,

Detaylı

(*Birincil Enerji: Herhangi bir dönüşümden geçmemiş enerji kaynağı) Şekil 1 Dünya Ekonomisi ve Birincil Enerji Tüketimi Arasındaki İlişki

(*Birincil Enerji: Herhangi bir dönüşümden geçmemiş enerji kaynağı) Şekil 1 Dünya Ekonomisi ve Birincil Enerji Tüketimi Arasındaki İlişki Nüfus artışı, kentsel gelişim ve sanayileşme ile birlikte dünyada enerji tüketimi gün geçtikçe artmaktadır. Dünya nüfusunun 2040 yılına geldiğimizde 1,6 milyarlık bir artış ile 9 milyar seviyesine ulaşması

Detaylı

GÜNEŞ PİLLERİ (FOTOVOLTAİK PİLLER) I. BÖLÜM

GÜNEŞ PİLLERİ (FOTOVOLTAİK PİLLER) I. BÖLÜM GÜNEŞ PİLLERİ (FOTOVOLTAİK PİLLER) I. BÖLÜM Prof. Dr. Olcay KINCAY Y. Doç. Dr. Nur BEKİROĞLU Y. Doç. Dr. Zehra YUMURTACI İ ç e r i k Genel bilgi ve çalışma ilkesi Güneş pili tipleri Güneş pilinin elektriksel

Detaylı

SERAMİK SANAYİİ. Hazırlayan Birsen YILMAZ 2006. T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi

SERAMİK SANAYİİ. Hazırlayan Birsen YILMAZ 2006. T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi SERAMİK SANAYİİ Hazırlayan Birsen YILMAZ 2006 T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi TÜRKİYE DE ÜRETİM Türkiye'de seramik ve çini yapımı, kökleri 8000 yıl öncesine uzanan

Detaylı

TÜRKİYE KÖMÜR İŞLETMELERİ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ PAZARLAMA SATIŞ DAİRE BAŞKANLIĞI 2006; EYLÜL ANKARA. Mustafa AKTAŞ

TÜRKİYE KÖMÜR İŞLETMELERİ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ PAZARLAMA SATIŞ DAİRE BAŞKANLIĞI 2006; EYLÜL ANKARA. Mustafa AKTAŞ TÜRKİYE KÖMÜR İŞLETMELERİ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 2006; EYLÜL ANKARA Mustafa AKTAŞ DÜNYA BİLİNEN FOSİL REZERVLERİN ÖMRÜ (R/Ü,YIL) 2005 SONU 250 227 Y I L 200 150 100 50 0 136 65,1 40,6 14 16 PETROL DOĞALGAZ

Detaylı

AVRUPA BİRLİĞİ VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ

AVRUPA BİRLİĞİ VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ AVRUPA BİRLİĞİ VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ AVUSTURYA ÜLKE RAPORU Şubat 2009 B.Ö. AVRUPA BİRLİĞİ VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ 1 I. GENEL BİLGİLER Resmi Adı : Avusturya Cumhuriyeti Yönetim Şekli

Detaylı

Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi YATLARDA KULLANILAN GÜNEŞ ENERJİSİ SİSTEMLERİNİN TASARIMI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi YATLARDA KULLANILAN GÜNEŞ ENERJİSİ SİSTEMLERİNİN TASARIMI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA YATLARDA KULLANILAN GÜNEŞ ENERJİSİ SİSTEMLERİNİN TASARIMI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA 1 Onur GÜNAY, 2 Yiğit GÜLMEZ, 3 Oğuz ATİK 1 Araş.Gör., Dokuz Eylül Üniversitesi, Denizcilik Fakültesi, İzmir, onur.gunay@deu.edu.tr

Detaylı

Kömür, karbon, hidrojen, oksijen ve azottan oluşan, kükürt ve mineral maddeler içeren, fiziksel ve kimyasal olarak farklı yapıya sahip bir maddedir.

Kömür, karbon, hidrojen, oksijen ve azottan oluşan, kükürt ve mineral maddeler içeren, fiziksel ve kimyasal olarak farklı yapıya sahip bir maddedir. KÖMÜR NEDİR? Kömür, bitki kökenli bir maddedir. Bu nedenle ana elemanı karbondur. Bitkilerin, zamanla ve sıcaklık-basınç altında, değişim geçirmesi sonunda oluşmuştur. Kömür, karbon, hidrojen, oksijen

Detaylı

Enerji Sektörüne İlişkin Yatırım Teşvikleri

Enerji Sektörüne İlişkin Yatırım Teşvikleri Enerji Sektörüne İlişkin Yatırım Teşvikleri 5 Kasım 2015 Ekonomi Bakanlığı 1 Enerji Sektöründe Düzenlenen Teşvik Belgeleri V - 20.06.2012-30.06.2014 Döneminde Düzenlenen Yatırım Teşvik Belgelerinin Kaynaklarına

Detaylı

2015 HAZİRAN DIŞ TİCARET RAPORU

2015 HAZİRAN DIŞ TİCARET RAPORU 2015 HAZİRAN DIŞ TİCARET RAPORU ATSO DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2015 HAZİRAN

Detaylı

YÖREMİZDE YENİ VE YENİLENEBİLİR ENERJİ. Ahmet YILDIZ Elektrik Elektronik Mühendisi

YÖREMİZDE YENİ VE YENİLENEBİLİR ENERJİ. Ahmet YILDIZ Elektrik Elektronik Mühendisi YÖREMİZDE YENİ VE YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI Ahmet YILDIZ Elektrik Elektronik Mühendisi NİÇİN? YENİ VE YENİLENEBİLİR ENERJİ Enerji Tüketimi Dünyada olduğu gibi ülkemizde de nüfus artışına, sanayileşme

Detaylı

qwertyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçq wertyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçqw ertyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçqwer tyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçqwerty

qwertyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçq wertyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçqw ertyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçqwer tyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçqwerty qwertyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçq wertyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçqw 1 ertyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçqwer tyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçqwerty Petrolden Başka Enerjı Kaynakları Var mıdır? uiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçqwertyui

Detaylı

Enerji ve İklim Haritası

Enerji ve İklim Haritası 2013/2 ENERJİ İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Enerji ve Çevre Yönetimi Dairesi Başkanlığı Enerji ve İklim Haritası Uzm. Yrd. Çağrı SAĞLAM 22.07.2013 Redrawing The Energy Climate Map isimli kitabın çeviri özetidir.

Detaylı

BİYOKÜTLE ENERJİ SANTRALİ BİOKAREN ENERJİ

BİYOKÜTLE ENERJİ SANTRALİ BİOKAREN ENERJİ BİYOKÜTLE ENERJİ SANTRALİ BİOKAREN ENERJİ BİYOKÜTLE SEKTÖRÜ Türkiye birincil enerji tüketimi 2012 yılında 121 milyon TEP e ulaşmış ve bu rakamın yüzde 82 si ithalat yoluyla karşılanmıştır. Bununla birlikte,

Detaylı

İÇİNDEKİLER SUNUŞ... XIII 1. GENEL ENERJİ...1

İÇİNDEKİLER SUNUŞ... XIII 1. GENEL ENERJİ...1 İÇİNDEKİLER SUNUŞ... XIII 1. GENEL ENERJİ...1 1.1. Dünya da Enerji...1 1.1.1. Dünya Birincil Enerji Arzındaki Gelişmeler ve Senaryolar...1 1.2. Türkiye de Enerji...4 1.2.1. Türkiye Toplam Birincil Enerji

Detaylı

Dünyada Enerji Görünümü

Dünyada Enerji Görünümü 22 Ocak 2015 Dünyada Enerji Görünümü Gelir ve nüfus artışına paralel olarak dünyada birincil enerji talebi hız kazanmaktadır. Özellikle OECD dışı ülkelerdeki artan nüfusun yanı sıra, bu ülkelerde kentleşme

Detaylı

Enervis H o ş g e l d i n i z Ekim 2015

Enervis H o ş g e l d i n i z Ekim 2015 Enervis H o ş g e l d i n i z Ekim 2015 Dünya Enerji Genel Görünümü Genel Görünüm Dünya Birincil Enerji Tüketimi 2013-2035 2013 2035F Doğalgaz %24 Nükleer %4 %7 Hidro %2 Yenilenebilir Petrol %33 Kömür

Detaylı

SULTANHİSAR-AYDIN 260 ADA 1,2,3,4 PARSEL JEOTERMAL ENERJİ SANTRALİ İMAR PLANI AÇIKLAMA RAPORU

SULTANHİSAR-AYDIN 260 ADA 1,2,3,4 PARSEL JEOTERMAL ENERJİ SANTRALİ İMAR PLANI AÇIKLAMA RAPORU SULTANHİSAR-AYDIN 260 ADA 1,2,3,4 PARSEL JEOTERMAL ENERJİ SANTRALİ İMAR PLANI AÇIKLAMA RAPORU PLANLAMA ALANININ KONUMU: Planlama Alanı Türkiye'nin Batısında Ege Bölgesinde Aydın ili,sultanhisar ilçesi

Detaylı

KÜRESEL ISINMA ve ENERJİ POLİTİKALARI. Özgür Gürbüz Yeşiller Enerji Çalışma Grubu 8 Ekim 2006 - İstanbul

KÜRESEL ISINMA ve ENERJİ POLİTİKALARI. Özgür Gürbüz Yeşiller Enerji Çalışma Grubu 8 Ekim 2006 - İstanbul KÜRESEL ISINMA ve ENERJİ POLİTİKALARI Özgür Gürbüz Yeşiller Enerji Çalışma Grubu 8 Ekim 2006 - İstanbul Sera gazları ve kaynakları Kyoto Protokolü tarafından belirtilen 6 sera gazı: Karbon dioksit (CO

Detaylı

ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE TASARRUFU KURSU

ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE TASARRUFU KURSU ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE TASARRUFU KURSU Prof. Dr. Hüsamettin BULUT Harran Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makina Mühendisliği Bölümü Osmanbey Kampüsü, Şanlıurfa E-mail: hbulut@harran.edu.tr KISA ÖZGEÇMİŞ

Detaylı

TÜRKİYE NİN İHTİYAÇ DUYDUĞU FUAR 3.ELECTRONIST FUARI

TÜRKİYE NİN İHTİYAÇ DUYDUĞU FUAR 3.ELECTRONIST FUARI TÜRKİYE NİN İHTİYAÇ DUYDUĞU FUAR 3.ELECTRONIST FUARI Sektörlerindeki ürünlerin, en son teknolojik gelişmelerin, dünyadaki trendlerin ve son uygulamaların sergilendiği, 25-28 Eylül 2014 tarihleri arasında

Detaylı

Azerbaycan Enerji Görünümü GÖRÜNÜMÜ. Hazar Strateji Enstitüsü Enerji ve Ekonomi Araştırmaları Merkezi. www.hazar.org

Azerbaycan Enerji Görünümü GÖRÜNÜMÜ. Hazar Strateji Enstitüsü Enerji ve Ekonomi Araştırmaları Merkezi. www.hazar.org Azerbaycan Enerji GÖRÜNÜMÜ Hazar Strateji Enstitüsü Enerji ve Ekonomi Araştırmaları Merkezi EKİM 214 www.hazar.org 1 HASEN Enerji ve Ekonomi Araştırmaları Merkezi, Geniş Hazar Bölgesi ne yönelik enerji,

Detaylı

Biliyor musunuz? Enerji. İklim Değişikliği İle. Mücadelede. En Kritik Alan

Biliyor musunuz? Enerji. İklim Değişikliği İle. Mücadelede. En Kritik Alan Biliyor musunuz? Enerji İklim Değişikliği İle Mücadelede En Kritik Alan Enerji üretimi için kömür, petrol ve doğalgaz gibi fosil yakıtların kullanımı sanayileşme devriminden beri artarak devam etmektedir.

Detaylı

Konya Sanayi Odası. Ocak 2013. Enis Behar Form Temiz Enerji enis.behar@formgroup.com twitter/enisbehar

Konya Sanayi Odası. Ocak 2013. Enis Behar Form Temiz Enerji enis.behar@formgroup.com twitter/enisbehar Konya Sanayi Odası Ocak 2013 Enis Behar Form Temiz Enerji enis.behar@formgroup.com twitter/enisbehar FORM TEMİZ ENERJİ FORM ŞİRKETLER GRUBU 6 farklı şirketten oluşmaktadır; İklimlendirme Cihazları Satışı

Detaylı

SERAMİK SEKTÖRÜ NOTU

SERAMİK SEKTÖRÜ NOTU 1. Dünya Seramik Sektörü 1.1 Seramik Kaplama Malzemeleri SERAMİK SEKTÖRÜ NOTU 2007 yılında 8,2 milyar m 2 olan dünya seramik kaplama malzemeleri üretimi, 2008 yılında bir önceki yıla oranla %3,5 artarak

Detaylı

Türkiye nin Enerji Politikalarına ve Planlamasına Genel Bakış

Türkiye nin Enerji Politikalarına ve Planlamasına Genel Bakış Türkiye nin Enerji Politikalarına ve Planlamasına Genel Bakış Yrd. Doç. Dr. Vedat GÜN Enerji Piyasası İzleme ve Arz Güvenliği Daire Başkanı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı 28-29-30 Haziran 2007, EMO-İÇEF,

Detaylı

ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI. ÖMÜRHAN A. SOYSAL ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSİ

ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI. ÖMÜRHAN A. SOYSAL ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSİ ÖMÜRHAN A. SOYSAL ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSİ omurhan.soysal@emo.org.tr İÇEF KAYSERİ İLİ ENERJİ FORUMU 5 MAYIS 2007 ALTERNATİF: Seçenek (Türk Dil Kurumu Sözlüğü) Bir durumun veya cismin olabilecek diğer

Detaylı

GÜNEŞ ENERJİSİ Termal Sistemler 25.10.2014 SOLİMPEKS AKADEMİ İZMİR

GÜNEŞ ENERJİSİ Termal Sistemler 25.10.2014 SOLİMPEKS AKADEMİ İZMİR GÜNEŞ ENERJİSİ Termal Sistemler 25.10.2014 SOLİMPEKS AKADEMİ İZMİR Güneş Enerjisi Dünyadaki tüm enerjinin kaynağı Güneştir. Güneş Enerjisi Gerek ışınımla Dünyaya ulaşan enerji Gerekse Dünyanın Güneşten

Detaylı

TÜRKİYE RÜZGAR VE GÜNEŞ ENERJİSİ POTANSİYELİ. Mustafa ÇALIŞKAN EİE - Yenilenebilir Enerji Kaynakları Şubesi Müdür Vekili

TÜRKİYE RÜZGAR VE GÜNEŞ ENERJİSİ POTANSİYELİ. Mustafa ÇALIŞKAN EİE - Yenilenebilir Enerji Kaynakları Şubesi Müdür Vekili TÜRKİYE RÜZGAR VE GÜNEŞ ENERJİSİ POTANSİYELİ Mustafa ÇALIŞKAN EİE - Yenilenebilir Enerji Kaynakları Şubesi Müdür Vekili Dünya nüfusunun, kentleşmenin ve sosyal hayattaki refah düzeyinin hızla artması,

Detaylı

DÜNYA DA VE TÜRKİYE DE GÜNEŞ ELEKTRİĞİNDE GELİŞMELER

DÜNYA DA VE TÜRKİYE DE GÜNEŞ ELEKTRİĞİNDE GELİŞMELER DÜNYA DA VE TÜRKİYE DE GÜNEŞ ELEKTRİĞİNDE GELİŞMELER Prof.Dr. Necdet ALTUNTOP GÜNDER-Uluslararası Güneş Enerjisi Topluluğu Türkiye Bölümü Y.K. Başkanı Erciyes Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine

Detaylı

Dr. Fatih AY. Tel: 0 388 225 22 55 ayfatih@nigde.edu.tr www.fatihay.net

Dr. Fatih AY. Tel: 0 388 225 22 55 ayfatih@nigde.edu.tr www.fatihay.net Dr. Fatih AY Tel: 0 388 225 22 55 ayfatih@nigde.edu.tr www.fatihay.net % 40 Ara Sınav (% 20 Ödev ve Sunumu) %40 Final Sınavı (Ödev Finale dahil edilecek) 2 GÜNEŞ ENERJİSİ (1. Hafta) GÜNEŞ GEOMETRİSİ ve

Detaylı

Ranteko. Çevre Çözümleri Ve Danışmanlık Hizmetleri. Çamur Kurutma ve Yakma Teknolojileri. Anaerobik Çürütme ve Biyogaz Tesisleri

Ranteko. Çevre Çözümleri Ve Danışmanlık Hizmetleri. Çamur Kurutma ve Yakma Teknolojileri. Anaerobik Çürütme ve Biyogaz Tesisleri Ranteko ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ Çamur Kurutma ve Yakma Teknolojileri Anaerobik Çürütme ve Biyogaz Tesisleri Çamur Bertaraf Çözümleri Yenilenebilir Enerji Projeleri Çevre Çözümleri Ve Danışmanlık Hizmetleri

Detaylı

GIDA İŞLEME MAKİNELERİ

GIDA İŞLEME MAKİNELERİ GIDA İŞLEME MAKİNELERİ 1. SEKTÖRÜN TANIMI VE SINIFLANDIRILMASI 8417.20 Ekmek, pasta, bisküvi fırınları (elektriksiz) 8419.31 Tarım ürünleri için kurutucular 8419.89 Pastörize, kondanse etme vb. işler için

Detaylı

GÜNEŞ ENERJİSİ. Prof. Dr. İlhami Horuz Gazi Üniversitesi TEMİZ ENERJİ ARAŞTIRMA VE UYGULAMA MERKEZİ (TEMENAR)

GÜNEŞ ENERJİSİ. Prof. Dr. İlhami Horuz Gazi Üniversitesi TEMİZ ENERJİ ARAŞTIRMA VE UYGULAMA MERKEZİ (TEMENAR) GÜNEŞ ENERJİSİ Prof. Dr. İlhami Horuz Gazi Üniversitesi TEMİZ ENERJİ ARAŞTIRMA VE UYGULAMA MERKEZİ (TEMENAR) Güneş, hidrojen ve helyum gazlarından oluşan orta büyüklükte bir yıldızdır. Sıcaklığı merkeze

Detaylı

Çimento, Cam, Seramik ve Toprak Ürünleri Sektör Raporu 2010

Çimento, Cam, Seramik ve Toprak Ürünleri Sektör Raporu 2010 Çimento, Cam, Seramik ve Toprak Ürünleri Sektör Raporu 2010 Avrupa kıtasından Amerika kıtasına, Orta Doğu Ülkelerinden Afrika ülkelerine kadar geniş yelpazeyi kapsayan 200 ülkeye ihracat gerçekleştiren

Detaylı

Özellikler: Vakum tüpü ve ısıtma borusunun mükemmel bileşimi.

Özellikler: Vakum tüpü ve ısıtma borusunun mükemmel bileşimi. Özellikler: Vakum tüpü ve ısıtma borusunun mükemmel bileşimi. 1) Daha yüksek ısı verimliliği: Isı borusunun ileri ısı iletme tarzı, mükemmel seçici, emici kaplama ve yüksek vakumlu ısı korunması ile eksiksiz

Detaylı

SERA TARIMI VE ÖNEMİ

SERA TARIMI VE ÖNEMİ 2015 SERA TARIMI VE ÖNEMİ Sera Tarımı ve Önemi 1 ÖNEMİ: Ülkemizde kırsal kesimde nüfusun tutulmasının en önemli sorunlarından biri toprak sermaye büyüklüğüdür. Nüfusun hızlı artması sonucu, gittikçe pazarlanan

Detaylı

M 324 YAPI DONATIMI ISITMA TESİSATI. Dr. Salih KARAASLAN. Gazi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü

M 324 YAPI DONATIMI ISITMA TESİSATI. Dr. Salih KARAASLAN. Gazi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü M 324 YAPI DONATIMI ISITMA TESİSATI Dr. Salih KARAASLAN Gazi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Gazi Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü Isıtma Tesisatı Isıtma tesisatı

Detaylı

ENERJİDE SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ. Özgür Gürbüz 20. Pratisyen Hekimlik Kongresi 4 Kasım 2016-Antalya

ENERJİDE SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ. Özgür Gürbüz 20. Pratisyen Hekimlik Kongresi 4 Kasım 2016-Antalya ENERJİDE SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Özgür Gürbüz 20. Pratisyen Hekimlik Kongresi 4 Kasım 2016-Antalya Enerji kaynakları Sınırlı Kaynaklar Yenilenebilir kaynaklar Uranyum Petrol Karbondioksit (CO 2 ) Doğalgaz

Detaylı

Sera Gazlarının İzlenmesi ve Emisyon Ticareti. Politika ve Strateji Geliştirme. Ozon Tabakasının Korunması. İklim Değişikliği Uyum

Sera Gazlarının İzlenmesi ve Emisyon Ticareti. Politika ve Strateji Geliştirme. Ozon Tabakasının Korunması. İklim Değişikliği Uyum Politika ve Strateji Geliştirme Sera Gazlarının İzlenmesi ve Emisyon Ticareti Ozon Tabakasının Korunması İklim Değişikliği Uyum 1 Birleşmiş Milletler İklim değişikliği Çerçeve Sözleşmesi ve ilgili uluslararası

Detaylı

www.hs-sevikenerji.com

www.hs-sevikenerji.com Kendi Elektriğinizi Güneş Enerjisi ile Kendiniz Üretin www.hs-sevikenerji.com www.hs-sevikenerji.com HŞ Güneş Enerjisi Sistemleri Yenilenebilir Enerji Üretimi Ltd. Şti. HŞ Güneş Enerjisi Sistemleri, Emmvee

Detaylı

2013 SEKTÖR RAPORU TEMSAN TÜRKİYE ELEKTROMEKANİK SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

2013 SEKTÖR RAPORU TEMSAN TÜRKİYE ELEKTROMEKANİK SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TEMSAN TÜRKİYE ELEKTROMEKANİK SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ DÜNYADA ELEKTRİK ENERJİSİ SEKTÖRÜNÜN GÖRÜNÜMÜ Bilindiği üzere, elektrik enerjisi tüketimi gelişmişliğin göstergesidir. Bir ülkedeki kişi başına düşen

Detaylı

2016 ŞUBAT DIŞ TİCARET RAPORU

2016 ŞUBAT DIŞ TİCARET RAPORU 2016 ŞUBAT DIŞ TİCARET RAPORU ATSO DIŞ TİCARET SERVİSİ *Tablo ve listeler TİM ve TUİK istatistikleri ihracat ve ithalat verilerine göre ATSO- Dış Ticaret Servisi tarafından derlenmiştir. 2016 ŞUBAT / TÜRKİYE

Detaylı

BİYOKÜTLE SİSTEMLERİ VE TÜRKİYE KAZAN SEKTÖRÜ

BİYOKÜTLE SİSTEMLERİ VE TÜRKİYE KAZAN SEKTÖRÜ BİYOKÜTLE SİSTEMLERİ VE TÜRKİYE KAZAN SEKTÖRÜ KBSB Kazan ve Basınçlı Kap Sanayicileri Birliği - 2014 Ahmet Cevat Akkaya www.kbsb.org.tr Milyar Kaçınılmaz Son? Misyon? Tek gerçek kaynak - Dünya Dünya popülasyon

Detaylı

Solar PV Paneller Genel Bilgi

Solar PV Paneller Genel Bilgi Solar PV Paneller Genel Bilgi PV paneller güneş enerjisi solar elektrik sistemlerinin en önemli bileşenleridir. Solar PV paneller sayesinde güneş enerjisi DC (doğru akım) elektriğe dönüştürülür. Bir PV

Detaylı

TEKNİK ELEMANLARA YÖNELİK BİNALARDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ SEMİNERİ

TEKNİK ELEMANLARA YÖNELİK BİNALARDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ SEMİNERİ TEKNİK ELEMANLARA YÖNELİK BİNALARDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ SEMİNERİ 03 ARALIK 2008 Saat 14:00 Proje Bilgisi Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü için Binalarda Enerji Verimliliğine Yönelik Toplum Bilincinin

Detaylı

TTGV Enerji Verimliliği. Desteği

TTGV Enerji Verimliliği. Desteği Enerjiye Yönelik Bölgesel Teşvik Uygulamaları Enerji Verimliliği 5. Bölge Teşvikleri Enerjiye Yönelik Genel Teşvik Uygulamaları Yek Destekleme Mekanizması Yerli Ürün Kullanımı Gönüllü Anlaşma Desteği Lisanssız

Detaylı